تحلیل فقهی و حقوقی امر به معروف و نهی از منکر در سیاست ... |
۱ـ امر به معروف کند و خود نـیـز بدان عمل نماید ، ۲ـ نهی از منکر کند و خود گرد آن نگردد ، ۳ـ نگهبان حدود خداوند بزرگ باشد.»
۲-کم نشدن عمرو روزی:
حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: «امر به معروف و نهی از منکر، مرگ را نزدیک نمیکند و از روزی نمیکاهد.»
۳- نـجـات ازبـلاهـا:
در قرآن کریم آمده: «پس چون آن چه را که به آنـان تـذکر داده شده بود فراموش کردند، ما نهی کنندگان از بدی را نجات دادیم و کسانی را که فسق میورزیدند، به عذاب زیان بار گرفتار کردیم.»
ب: فواید اخروی
-
- خـشـنودی خدا:
در قرآن مجید آمده است: « او بستگان خویش را به نـمـاز و (دادن) زکات وامی داشت و پروردگارش از او راضی بود.»
-
- فـلاح ورسـتگاری:
قرآن کریم میفرماید: «مومنانی که امر به معروف و نهی از منکر میکنند رستگارانند.»[۴۷]
-
- ثواب فراوان:
امام علی(علیهالسلام) میفرماید: « امر به معروف و نهی از منکر ثواب را دو چندان و اجر را بزرگ میکند.»
-
- رهـایی ازدروغ:
رسول اکرم(صلیاللهعلیهوآله) فرمودند: «شبی در خواب دیدم که شعلههای آتش (دوزخ) مردی را در بر گرفتهاند ولی امر به معروف و نـهـی از مـنـکـر آمدند و او را از آتش نجات داده با فرشتگان قرار دادند.»
-
- بهشت برین:
امام صادق(علیهالسلام) میفرماید: «بهشت را دری است به نام (معروف) که جز اهل معروف از آن وارد نمیشوند.»
ب: آثار اجتماعی
اجرایی شدن احکام اسلام: امر به معروف ونهی از منکر راه پیامبران و روش صالحان است، فریضه بزرگی است که به سبب آن، واجبات اسلامی برپا میشود
عدالت اجتماعی: امر به معروف و نهی از منکر بابرگرداندن حقوق به صاحبان اصلی اش و مخالفت با ستمگر همراه است. هم چنین تقسیم عادلانه بیت المال و غنایم را در پی دارد و صدقات (مالیاتهای شرعی) از جاهای لازم گرفته شده، در جای حق و مناسب مصرف میشود.
سازندگی: به وسیله امر به معروف و نهی از منکر زمین آباد میشود.
استواری نظام اسلامی: (بها یستقیم الامر) به وسیله امر به معروف و نهی از منکر، امر «حکومت» مستقیم و استوارمیگردد.
امنیت: به وسیله امر به معروف و نهی از منکرراهها امن میگرددواز دشمنان انتقام گرفته میشود.
خیر و سلامتی: پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) فرمودند: امت من تا زمانی که امر به معروف و نهی ازمنکر کنند، در خیر و سلامتیاند.
قدرتمندی مومنان: هرکس امر به معروف کند،مومنان را قدرتمند میکند.
تضعیف جبهه نفاق: در قرآن آمده مردان و زنان منافق برخی مانند برخی دیگرند که امر به منکر و نهی از معروف میکنند و مشتهای خویش را علیه شما گره میزنند.
۹-پاکیزگی کسب وکار:امام باقر(ع)فرمودند:بوسیله امربه معروف ونهی ازمنکر کسبها حلال میشود.
۱۰-مصلحت عمومی جامعه: حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: خداوند امر به معروف را برای مصلحت عامه مردم و نهی از منکر را برای طرد سفیهان واجب کرده است.[۴۸]
آثار دنیوی امر به معروف و نهی از منکر
۱- سلامتی دین و دنیا: حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: هرکس سه خصلت در او باشد، دنیا و آخرتش سالم میشود: ۱ امر به معروف کند و خود نیزبدان عمل نماید; ۲ نهی از منکر کند و خود گرد آن نگردد; ۳ نگهبان حدود خداوند بزرگ باشد.
۲- نصرت الهی: حضرت باقر(علیهالسلام) فرمودند: این دو آفریده الهی هستندکه هرکس آنها را یاری کند، خدا یاریش کند و هرکس آن دو را تنها گذارد، خدا تنهایش میگذارد.
۳- کم نشدن عمر و روزی: حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: امر به معروف و نهی از منکر، مرگ را نزدیک نمیکند و از روزی نمیکاهد.
۴- نجات ازبلاها: در قرآن کریم آمده پس چون آن چه را که به آنان تذکر داده شده بود فراموش کردند،مانهیکنندگان از بدیرا نجات دادیم وکسانیرا که فسق میورزیدند، بهعذاب زیان بار گرفتار کردیم.[۴۹]
[۵۰]
گفتار سوم : مبنای شرعی
امربه معروف ونهی از منکر در منابع وعلوم اسلامی ، کتاب وسنت دومنبع اصلی اسلام ، در بردارنده بیشترین سفارشها و تاکیدها پیرامون این دو واجب می باشد، ۱۳ آیه در قرآن مجید به صراحت به آن اشاره دارد، در سنت گفتاری ورفتاری پیغمبر(ص) واهل بیت(ع) امر به معروف ونهی ازمنکردرخشش وروشنی بسزایی دارد ودر دعاها و زیارت های رسیده از خاندان پیغمبر(ص) به آن توجه زیادی شده است.۳[۵۱]
حضرت امام محمدباقر(ع) درخصوص این فریضه میفرمایند: «ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضه عظیم بها تقام الفرائض …» یعنی امر به معروف و نهی از منکر واجب عظیم و بزرگی است که پابرجایی سایر واجبات به آن بستگی دارد.
الف: در قرآن کریم
قرآن امربه معروف ونهی ازمنکر را از اوصاف پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) معرفی کرده و فرموده:
« الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیّ الأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِندَهُمْ فِی التَّوْرَاهِوَالإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ » اعراف۱۵۷و نیز از اوصاف مؤمنان برگزیده دانسته: « وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ » (توبه/۷۱)؛ بلکه آن را در شمار ادب بندگی انسان توحیدی به حساب آورده است: « التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُون عَنِ الْمُنکَرِ »(توبه/۱۱۲). [۵۲]
در وصیت لقمان به پسرش نیز آمده است: «پسرم، نماز رابر پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و در مقابل رنج و مصائبی که به تو میرسد شکیبا باش که این از کارهای مهم و اساسی است»(لقمان/۱۷). [۵۳]
به طور کلی میتوان گفت که ریشه و کلیات احکام شرعی را باید در قرآن کریم و شرح و تفصیل و شاخه های آن رادرسنت جست، آیات وارده در این موضوع گرچه فراوان است اما با اندکی درنگ در آیات متوجه میشویم که خداوند در تشریع و بیان امربه معروف ونهی از منکر روش خاصی دارد:
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1400-08-02] [ 11:36:00 ق.ظ ]
|