۲-۳-۳-۴-لوئیس کریزبرگ^[۱۰۸]

لوئیس کریزبرگ در کتاب خود تحت عنوان « جامعه شناسی تضاد اجتماعی » با بهره گرفتن از نظریه های متعدد سه منشاء اساسی را برای نارضایتی تعیین می نماید، این سه منشاء اگر چه از مناظر و دیدگاه های متعدد موضوع نارضایتی را مورد تدقیق قرار داده اند، اما اجمالاً بر یک نکته وفاق دارند و بر این نکته تاُکید می کنند که منشاء نارضایتی را باید در نابرابری و ارزیابی ناشی از آن جستجو کرد. این سه منشاء یا سه نگرش متفاوت را می توان به شرح ذیل دسته بندی کرد:

اولین نگاه بر اهمیتِ محرومیتِ مطلق در افراد تاُکید می نماید.
نگاه دوم بر ناسازگاری بین موقعیتهای متفاوتی که افراد در زندگی اجتماعی خود با آن مواجه اند تاُکید دارد .
نگاه سوم به تغییراتی که در طول زمان در آنچه که مردم دارند و آنچه که تصور می کنند باید داشته باشند، اشارت دارد ( کریزبرگ. ۱۹۷۳: ۶۸ نقل از صفدری،۱۳۷۳).
درباره منشاء نخستین نارضایتی های اجتماعی افرادی مثل رالف دارندورف بر این امر احتجاج کرده و بیان می دارد:
«مطمئناً محروم ترین افراد، بدترین احساس ها رادارند، آنها نیازی ندارند تا بدانند محروم هستند.» ( کریزبرگ. ۱۹۷۳: ۶۸ نقل از صفدری،۱۳۷۳).
منشاء آگاهی از این محرومیت عموماً افراد پیرامونی یا افرادی که آنها را برای مقایسه مناسب می بیند، می باشند.منشاء دیگر نارضایتی شکاف و نارضایتی بین بخشهای متعدد زندگی فردی است. که افرادی مثل لنسکی و گافمن نیز آن را مورد توجه قرار داده اند: نارضایتی ناشی از عدم توازن در مرتبت و منزلت، عدم هماهنگی و ناسازگاری در موقعیت های متفاوت است و باعث خواهد شد که افرادی که در بعضی ابعاد در رتبه بالا و در بعضی ابعاد دیگر در رتبه پایین قرار دارند و یا خود را چنین ارزیابی می نمایند، بطور مشخص ناراضی خواهند بود (گریزبرگ. ۱۹۷۳: ۷۰ نقل از صفدری،۱۳۷۳).
مردم در مواجهه با چنین شرایطی به دلایل متنوع دچار نارضایتی می گردند. فی المثل افراد مایلند در ابعاد متعدد زندگی شرایط مشابهی داشته باشند. دلیل دیگر درباره ناسازگاری موقعیت که منشاء اعتراض و نارضایتی است این است که عدم توازن مردم را وادار کند که احساس کنند رتبه پایین آنها قابل اعتراض است. ( کریزبرگ. ۱۹۷۳: ۷۱ نقل از صفدری،۱۳۷۳).
منشاء سوم نارضایتی از عدم پذیرش آنچه مردم دارند و یا فزونی در آنچه که انتظار دارند داشته باشند، ناشی می شود. عدم رضایت زمانی آغاز می شود که مردم در آنچه احساس می کنند باید و یا می توانند داشته باشند، نوعی افت را مشاهده کنند، این شکاف و یا اختلال، پایه های اساسی شورش، خشم، اضطراب و نارضایتی است. ( کریزبرگ، ۱۹۷۳: ۷۶ نقل از صفدری ).
در این زمینه می توان سه نوع متفاوت از بروز شکاف بین انتظارات و دستیابی ها را از یکدیگر متمایز کرد.
الف- در حالتی است که انتظارات در طول زمان در حالت یکنواختی قرار دارد ولی دستیابی ها کاهش می یابد.
ب- با نظرات افرادی مثل دیویس و برینتون نزدیک است، بر این نکته تاُکید داردکه این وضعیت پس از یک دوره شرایط مناسب به وقوع می پیوندد و نه پس از یک دوره طولانی شرایط نا مناسب. زمانی که شرایط بهبود یافته رو به تزلزل و رکود می رود نوعی نارضایتی بروز می نماید، انتظارات افزایش یافته، امکان تحقق ندارند و چه بسا این شرایط در نهایت باعث بروز شورشها و جنبشهای اجتماعی گردد، آنچنان که گارودیویس در نظریه انقلاب خود بدان اشارت دارند.
ج- مردم انتظاراتشان را درباره آنچه که می توانند و باید داشته باشند، افزایش داده و از این روی بر این نکته بی صبرانه تاُکید می کنند که آنچه بدست می آورند، ناکافی و برای زندگی آنها نامناسب است (همان).

۲-۳-۳-۵-نظریه کارل مارکس

آنچه برای کارل مارکس مساله بود وجود نابرابری و بی عدالتی های اجتماعی در تاریخ بشر بالاخص دوره ای که در آن زندگی می کرد یعنی( دوره سرمایه داری صنعتی) بود در نگاه او همین نابرابریها است که آسیب های انسانی و اجتماعی در آنها ریشه دارد. از خود بیگانگی که از مسائل عمده مبتلا به انسان این دوره بوده است ناشی از نابرابری و استثمار است که به رغم او جامعه را دو و یا چند قطبی می کند(مارکس به نقل از ریمون آرون: ۱۳۶۶: ۱۵۹). در این دیدگاه تضاد غالبا به دلیل نابرابری در توزیع منابع کمیاب، محرومیت بخش ضعیفی از افراد جامعه که به منابع کمیاب دسترسی ندارند به همراه دارد. اما برای مارکس ماجرا به اینجا ختم نمی شود و آگاهی است که نقش عمده ای را ایفا می کند هر چه بخشهای محروم از منافع حقیقی شان بیشتر آگاه شوند احتمال اینکه مشروعیت الگوی موجود توزیع منابع کمیاب زیر سوال قرار بگیرد بیشتر می شود. (ترنر: ۱۳۷۳: ۱۱۱).و در نهایت در میان گذاشتن محرومیت و نارضایتی از وضعیت موجود میان محرومان، افزایش آگاهی محرومان را به همراه دارد.

۲-۳-۳-۶-نظریه ی پارسونز^[۱۰۹]

پارسونز معتقد است که ثبات نظام اجتماعی تا حدودی بستگی به تعادل رضامندی دارد. به طور معمول پارسونز ثبات نظام اجتماعی را از نظر رابطه میان انتظارات اخلاقی افراد و همنوایی دیگران با آن محاسبه می کنند. یعنی هم شکلی میان رفتار افراد و قواعد اخلاقی مورد نظر است. پارسنز فرض می کند که افراد بهتدریج می آموزند که از چنین همنوایی احساس رضامندی نمایند و چون قابلیت آنها برای راضی شدن بسیار قابل تغییر است آنها پذیرش انواع و مقادیر گوناگون رضامندی را فرا می گیرند. بنابراین تغییر در سطح رضامندی از دیدگاه پارسونز مشکلی ایجاد نمی کند، آنچه که او بطور ضمنی انجام می دهد ثابت نگاه داشتن سطح رضامندی است، زیرا او می خواهد براهمیت همنوایی با قواعد اخلاقی مشترک تاکید نماید(گولدنر، ۱۳۸۳: ۲۶۴). پارسونز فرض می کند که تا زمانی نفس و دیگری(غیر از خود) از قواعد اخلاقی مشابهی پیروی نمایند، کمیابی و یا سطح رضامندی در حفظ ثبات نظام اجتماعی تاثیر منفی بر جای نخواهد گذاشت. فرض بر این است که قواعد مشترک به حقوق و وظایف تکمیلی منتهی می گردد به طوری که نفس خواستار ارضاء خواسته هایش به وسیله دیگری (غیر از خود) بیش از آنچه که او حاضر به فراهم نمودن آن است نمی باشد. اما رضامندی که دیگری متمایل به فراهم نمودن آن برای نفس می باشد تنها به تصور دیگری (غیر از خود) در مورد وظایفش بستگی ندارد بلکه به هزینه های لازم برای اجرای آن نیز وابسته است، این هزینه ها ارضاء نیازهایی را که دیگری(غیر از خود) به عهده دارد تحت تاثیر قرار می دهد و به همان ترتیب هم بستگی به میزان رضامندی دارد که او دریافت می دارد. در واقع همنوایی هر یک از طرفین با وظایف اخلاقی خود کار کرد سطح کمیابی و یا فراوانی رضامندی هایش و هزینه فراهم نمودن آن می باشد.(کولدنر،۱۳۸۳: ۲۶۶).
اجتماع نظام یافته یا جمعی شده پارسونز،اعضای جامعه را گرد هم آورده واز طریق این تجمیع به آنها توانائی می دهد تا از منافع مشترک خود در مراحل مختلف(از انطباق تا حفظ الگو) دفاع کنند وبه تامین نیازها وتحقق اهداف ودر نهایت رضایت از زندگی بپردازند(ریتزر، ۲۰۰۴ :۱۳۴).

جدول۲-۲۰کارکرد گرائی ساختاری تالکوت پارسونز

• طرز کار ساده و کاربرد آسان

• امکان استفاده انفرادی

• امکان کار کردن با برق و باتری

• قابل استفاده در موقعیت‌های گوناگون، در حال کار، رانندگی، آشپزی و مانند آن.

ج) تلویزیون

اگرچه تلویزیون بسیاری از ویژگی‌های یاد شده روزنامه و رادیو را ندارد، اما از جهات دیگر، دارای خصوصیاتی منحصر به فرد است که آن را از سایر رسانه‌های جمعی، حتی روزنامه و رادیو، متمایز می‌سازد.
اول، بیشترین مخاطب این رسانه، قشر نوجوان و جوانان هستند و با توجه به وقت زیادی که آنان صرف دیدن برنامه‌های تلویزیونی می‌کنند، برنامه‌سازان آن را قادر می‌سازد با بهره‌گیری از برنامه‌های ارزشی و یا هر باور و ایده‌ای که خود تشخیص می‌دهند، رفتار فردی و اجتماعی آینده این مخاطبان را سمت و سو دهند؛ چه این که قشر مذکور در آینده‌ای نه چندان دور، در نقش‌های گوناگون اجتماعی ظهور کرده، همچون سرباز جبهه فرهنگی، هر چه را آموختند به منصه ظهور می‌رسانند.
دوم، رسانه مزبور توان بالایی در جهت پر کردن اوقات فراغت جوانان و حتی غیر جوانان دارد؛ چه این که می‌تواند با نشان دادن صحنه‌های تفریحی، ساعت‌ها افراد را به خود مشغول کند.
سوم، تلویزیون در کشور ایران بیش از رادیو و روزنامه مخاطب دارد؛ چون با پیروزی انقلاب اسلامی و برق‌رسانی به نقاط دورافتاده و شبانه‌روزی کردن برنامه‌های تلویزیونی و با توجه به ویژگی‌هایی که تصویر دارد، غالب افراد جامعه، حتی روستاییان رغبتشان برای تماشای تلویزیون بیش از رادیوست و این امر قابل مشاهده و ملموس می‌باشد. علاوه بر این، به خاطر رایگان بودن تماشای برنامه‌های تلویزیون (برخلاف جوامع صنعتی که برای تماشای تلویزیون، باید حق اشتراک پرداخت کنند) و تنوّع شبکه‌ها (که فرد به دلخواه اجازه استفاده از هر کدام را دارد) این رسانه از روزنامه و خواندن آن ارزان‌تر است و با وجود سیستم «تله‌تکست»، حتی خبرهای نوشتاری را هم از طریق تلویزیون می‌خوانند.

چهارم، قدرت فوق‌العاده تصویر، به گونه‌ای که هر تصویری را برابر با هزار واژه دانسته‌اند، از دیگر ویژگی‌هایی است که رسانه‌هایی همچون روزنامه و رادیو ندارند. تلویزیون می‌تواند با بهره‌گیری از تصویر، بسیاری از ناگفتنی‌ها را به تصویر بکشد، بسیاری از ارزش‌هایی که به قلم و بیان نمی‌آیند، در تصویر متجلّی می‌گردند.
این ویژگی‌ها تلویزیون را رسانه‌ای پرقدرت ساخته است. امام خمینی (قدس‌سره) در این باره می‌فرماید: «دستگاه تلویزیون اگر آموزنده باشد، برای همه ملت آموزندگی دارد و اگر خدای ناخواسته انحراف داشته باشد، همه ملت را به انحراف می‌کشاند.»^[۱۲]

د) سینما

سینما رسانه‌ای تصویری است که پیام خود را در قالب تصویر به همراه صدا در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد، هر چند از لحاظ قدرت تأثیر شباهت زیادی با تلویزیون دارد، اما به سبب محدودیت‌هایی همچون مکان و نیز گرانی آن برای مخاطب، بسیار محدودتر از روزنامه، رادیو و تلویزیون است. اما به لحاظ تأثیر، بسیار اثرگذار است.

تاریخچه مطالعاتی

از اواخر سالهای ۱۹۵۰ میلادی افزایش واحدهای رسانه های دیداری و شنیداری تنوع تولیدات آنها ،‌طولانی شدن برنامه های روزانه و گسترش سریع مخاطبان آنها بدون انقطاعی آشکار جهشی حقیقی در کمیت و کیفیت این رسانه ها پدید آورده است. رادیو و تلوزیون نمایندگان انقلابی فرهنگی شمرده می شوند که فرهنگ کلام و نمایش را جانشین فرهنگ نوشتاری کرد. ابزارهایی انقلابی سیاسی هستند که به جای عوامل واسط و میانجی با خلق نوعی تلاقیگاه الکترونیکی در سطح ملت ها و ایجاد یک جامعه همه جا حاضر در سطح دنیایی تماس مستقیم بین حکومتگران و حکومت شده هارا برقرار کرد.^[۱۳]
با این حال نفوذ و رخنه این رسانه ها عامل شبهه و توهم نیز شمرده می شود، ‌رسانه های الکترونیکی با عمده کردن و ارزش دادن به مشاهده کنش پذیرانه ظواهر به جای تعمق و اندیشه،شرایط و مکانیسم های سنتی انتقال فرهنگ را تحریف و دگرگونه می سازند. حتی با بیان و تعبیری که از آن می کنند،‌معنای ارزش های اخلاقی و اجتماعی را تغییر شکل می دهند. نزدیکی رادیو و تلوزیون به علت اختلاف بدیهی آنها از نظر ماهیت و نوع استفاده تصنعی به نظر می رسد. با این حال هردو از مبنای حقوقی و اقتصادی یکسانی در هر کشور برخوردار بوده اند و توسط سازمان های مشترک یا مشابهی اداره شده اند، از تکنیک های واحدی ریشه گرفته اند به هم وابسته اند و سرنوشت واحدی بر زندگی جداگانه آنها فرمان می راند. این نزدیکی عامل دیگری هم دارد هردو خواده به علت رقابت موقعیتشان یا به صورت مکمل بارسانه های قدیمی انتقال اطلاعات و فرهنگ یعنی مطبوعات و کتاب، که خواه به منظور رقابت با تکمیل آنها، روابطی نامطمئن و نامستقر دارند.
امروزه انقلاب ارتباطات فراگیر شده و از اندیشه بشری نیز فراتر رفته است. تقریبا همه گونه اطلاعی در دسترس هرکه خواهان آن باشد قرار می گیرد. در این عصر یک نو آوری در جهان تکنولوژی تا راه عادی خود را بپیماید تقریبا از نظر اندیشه کهنه شده، وجود این همه وسایل ارتباطی، سرعت انتقال نیز می طلبد.
در این زمانه، دو تکنیک بیش از همه وقت و سرمایه مصرف کرده و پیش رفته است: ویرانگری یعنی تسلیحات، و ارتباطات.^[۱۴] در این عصر کامپیوتر مادر تکنولوژی نوین لقب گرفته و رادیو تلوزیون کهن ترین نوآوری فراگیر این عرصه است.^[۱۵]
عصر، عصر تله ماتیک( اطلاع رسانی از دور)، و تله کراسی یا حکومت امواج است. آن هم نه به شکل رادیو و تلوزیون که در قالب نو آوری های فزاینده و حیرت آور.
امروزه پیشرفت رسانه های نوشتاری بسیار کندتر از رسانه های دیداری و شنیداری است و به همین سبب نتوانسته با تحول سطح زندگی و نیازهای فرهنگی خوانندگان رسانه ها همراهی کند. اما این که چگونه رادیو تلوزیون و امروزه کامپیوتر و اینترنت امروزه توانسته اینگونه در بین همه اقشار جامعه جا باز کند و گاهی تمام اوقات زندگیشان را در تسلط خود نگاه دارد جای بحث است.
در نیم قرن گذشته نظریه‌پردازان و پژوهشگران فعال در قلمرو رسانه‌های ارتباط جمعی، تلاش کرده‌اند تا با قواعدی دست یابند که با به کاربستن آنها بتوان دامنه اثربخشی و اثرگذاری رسانه‌ها را فرونی بخشید. حاصل این تلاش‌ها از یک سو فرمول‌بندی چند نظریه و مدل نظری در قلمرو ارتباطات جمعی و روان‌شناسی مخاطب و تراکم حجم فربهی از ادبیات پژوهشی در این قلمرو است. در هر یک از نظریه‌ها و مدل‌های ارائه شده در این قلمرو، هم حیطه کارکرد رسانه‌های جمعی، مورد علاقه و کنکاش نظام‌مند و عالمانه قرار گرفته است و هم دامنه اثرات آنها. محققان نیز با بهره‌گیری از مبانی آن مدل‌های نظری، اصول و قواعدی را فرمول‌بندی نموده‌اند که با به کاربستن آنها می‌توان دامنه اثرات یک رسانه را در دستکاری اذهان مخاطبان، تغییر سبک زندگی آنان و تعدیل و تغییر کنش‌های مختلف آنها، افزایش داد.

کارکردهای رسانه‌های جمعی

رسانه‌های گروهی دارای کارکردهای گوناگونی می‌باشند که از جمله مهم‌ترین آن عبارتند از:

۱- کارکرد فرهنگی

اگر فرهنگ را مجموعه‌ای منسجم از آراء، عقاید، ارزش‌ها، هنر، آداب و رسوم که توسط غالب افراد جامعه پذیرفته شده است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود بدانیم که ارائه مباحث نظری درباره هر یک از موارد یاد شده را می‌توان کارکرد فرهنگی رسانه‌ها به حساب آورد؛ امروزه بسیاری از افراد بخش عمده معلومات خود را مرهون برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و یا بهره‌گیری از رسانه‌های نوشتاری هستند و این امر در مورد قشر جوان به آسانی قابل مشاهده است؛ زیرا آنان بیش از دیگر اقشار وقت صرف دیدن تلویزیون می‌کنند.

۲- کارکرد سیاسی

در عصر حاضر، رسانه‌ها با بهره‌گیری از قدرت تأثیر فوق‌العاده خود، به راحتی می‌توانند جریانات و گرایش‌های سیاسی را برای مخاطبان خود راهبری یا تبیین کنند. عینی‌ترین کارکرد رسانه‌ها در دنیای امروز در همین بخش ظاهر شده و به تعبیر تافلر، بشر امروز کاملاً از رسانه‌ها منفعل است، بخصوص در بعد دموکراسی و امور سیاسی آینه تمام نمای رسانه‌هاست. چه کسی است که نداند ابررسانه ها کاملاً در اختیار گرایش‌های سیاسی صهیونیسم بین‌المللی بوده و اجراکننده برنامه‌های سیاسی مورد علاقه آن‌ها هستند؟
با یک نگاه گذرا به تاریخ سیاسی معاصر، به خوبی می‌توان دید که بسیاری از منازعات و کشمکش‌های سیاسی با یاری و یا هدایت و پرچم‌داری رسانه‌ها تبدیل به جریانات قومی ـ سیاسی شده و یا تعدیل و حتی خاموش گردیده‌اند.

۳- کارکرد اطلاعاتی

امروزه قسمت عمده‌ای از انتظارات مخاطبان رسانه‌ها، دریافت اخبار و اطلاعات روزمرّه است. از این نظر، رسانه‌های جمعی را دارای حضور بسیار جدّی و مؤکّد در متن زندگی خود می‌دانند.
افراد جامعه غالباً اطلاعات لازم را از طریق رسانه‌های نوشتاری و تصویری و یا صوتی به دست می‌آورند. برای مثال، اگر هر فرد بنا به گرایش‌هایی که آن‌ها دارند هر چند نخواهد از برنامه‌های تلویزیونی بهره بگیرد، دست کم اخبار آن را مورد توجه قرار می‌دهد.

۴- کارکرد تفریحی

شنیدن و دیدن فیلم‌ها، نمایش‌نامه‌ها، مسابقات و سرگرمی‌ها، سرودها و اشعار مفرّح که از طریق رسانه‌های صوتی و تصویری پخش می‌شوند، در کنار مطالعه و ملاحظه قصه‌ها، که در مطبوعات چاپ و منتشر می‌گردند، قسمت زیادی از اوقات فراغت افراد را به خود اختصاص داده‌اند، به گونه‌ای که امروزه بسیاری از افراد برای پر کردن اوقات فراغت خود به رسانه پناه می‌برند و از طریق مشاهده برنامه‌های تفریحی، خود را سرگرم می‌کنند. برای مثال، در کشور خود ما ایران، بسیاری از افراد به جای مبتلا شدن به برخی راه‌های انحرافی و سر کردن با گروه‌های کجرو، ترجیح می‌دهند در منزل و با بهره‌گیری از برنامه‌های ورزشی و تفریحی، اوقات فراغت خود را پر کنند. استقبال از شبکه‌های «تهران» و «سوم» خود گواهی‌دهنده این واقعیت است؛ زیرا شبکه‌های مذکور عمدتاً برنامه‌های تفریحی و سرگرمی ارائه می‌دهند.^[۱۶]

نظریات پژوهش

مرور ادبیات پژوهشی رسانه‌های اثربخش و تأثیرگذار، آشکار می‌سازد که برای این قلمرو حداقل سه گروه نظریه (تئوری) فرمول‌بندی شده‌اند. گروه اول را «نظریه‌های متقاعدسازی» نام نهاده‌اند. این گروه از نظریه‌ها، فرایند تغییر نگرش و مجاب‌سازی مخاطبان را مطمح‌نظر قرار داده‌اند. بانیان و حامیان این دسه از نظریه‌ها، بر این باورند که تأثیر نهادن بر مخاطبان و مجاب‌ساختن آنان، مستلزم رعایت برخی اصول و قواعدی است که اساساً بر گرفته از مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته در قلمرو روان‌شناسی، به ویژه روان‌شناسی اجتماعی، است.
نظریه‌های گروه دوم به تبیین دامنه اثرات رسانه‌های عمومی پرداخته‌اند. به همین سبب، این گروه از نظریه‌ها به «نظریه‌های مربوط به اثرات وسایل ارتباط‌جمعی» اشتهار یافته‌اند. در یک سوی این پیوستار نظریه‌ای قرار دارد که تأثیر رسانه‌ها را در «دستکاری اذهان» مخاطبان، بی‌بدیل می‌داند. اما، در سوی دیگر پیوستار، نظریه‌هایی‌ جای می‌گیرند که تأثیر رسانه‌ها را در دستکاری اذهان مخاطبان، و تعیین یا تغییر سبک زندگی آنان ناچیز می‌شمارند. در میانه پیوستار نیز نظریه‌های جای می‌گیرند که تأثیر رسانه‌ها را بر افکار و رفتار مخاطبان نه آنچنان زیاد می‌دانند که مخاطب را موجودی منفعل تلقی نمایند و نه آنچنان محدود که مخاطب را نفوذناپذیر قلمداد کنند.
گروه سوم نیز نظریه‌ها و فرضیه‌هایی هستند که شگردها و تکنیک‌های مورد استفاده رسانه‌ها برای «دستکاری تعمدی اذهان و رفتار مخاطبان» را مورد بحث و تبادل ‌نظر قرار می‌دهند.
در ذیل این گروه مدل‌های نظری، برجسته‌سازی، تبلیغات و شکاف آگاهی جای می‌گیرند. در نوشتاری که در پی می‌آید تنها نظریات گروه دوم و سوم مورد امعان‌نظر قرار می‌گیرند. چه، راقمه‌ای سطور پیش‌تر (فصلنامه شماره عملیات روانی) به تفصیل به بحث پیرامون متقاعدسازی پرداخته است.

نظریه‌های مربوط به اثرات رسانه‌ها

نخستین نظریه‌ای که پیرامون دامنه اثرات رسانه‌های عمومی فرمول‌بندی شده است «نظریه گلوله» است، که از آن با اسامی دیگری، نظیر نظریه سوزن تزریقی یا نظریه کمربند انتقال، نیز یاد می‌شود (نجفی، ۱۳۷۷). بانیان این نظریه بر این باورند که «پیام‌های ارتباط جمعی بر همه مخاطبانی که در معرض آنها قرار می‌گیرند اثرات قوی و کمابیش یکسانی دارند.» (سوربن و تانکارد، ترجمه دهقان، ۱۳۸۱).
ویرایش نخست نظریه گلوله پس از پایان جنگ جهانی اول فرمول‌بندی شده است. به نظر می‌رسد اثرات شگرفت تبلیغات جنگی و عملیات روانی بر مخاطبان نظامی و غیرنظامی در طول جنگ اول، نقش زیادی در فرمول‌بندی این نظریه ایفاء کرده است. چه، یافته‌های زیادی در دست است که نشان می‌دهد در طول جنگ جهانی اول، تبلیغات جنگی، که عمدتاً از طریق دو رسانه رادیو و روزنامه‌ها صورت می‌گرفت، تأثیر عمیقی بر روحیه، انسجام و نگرش‌های مخاطبان آماج بر جای گذاشته شده است.
به تعبیر کازنو (ترجمه ساروخانی و محسنی، ۱۳۶۵): در سال‌های پس از جنگ جهانی این اندیشه در نظر مردم، چه عادی و چه تحصیل کرده، رواج یافت که وسایل ارتباط جمعی قدرتی فوق تصور دارند و می‌توانند افکار فلسفی و سیاسی را منقلب نموده و شکل تازه‌ای بدان بخشند و تمامی رفتارها را هدایت نمایند.(ص ۴۵)
گرچه، در آستانه جنگ جهانی دوم بسیاری از صاحب‌نظران رسانه‌ای بر سر «غلوآمیز بودن» دیدگاه گلوله اتفاق‌نظر داشتند، اما گوبلز، مغز متفکر و هدایتگر دستگاه تبلیغاتی آلمان نازی، در جنگ جهانی دوم با اعتقاد به این دیدگاه کوشید تا با به کارگیری فنون و روش‌های نظیر «هدایت از راه دور»، «آدمک‌سازی» و «شرطی سازی» اذهان ملت‌ها و ارتش‌های آماج را، اعم از دوست و دشمن، دستکاری نماید.(ساروخانی، ۱۳۷۱)
اینک نیز بقایای نظریه گلوله همچنان در موضع‌گیری‌ها و فرضیه‌سازی‌های برخی محققان و مؤلفان علوم رفتاری نمایان است. به عنوان مثال، کامبز (۱۹۸۵) در تأیید دیدگاه گلوله در بیانی کوتاه اذعان داشته است که «دانشجویان ارتباطات سیاسی باید از اول بیاموزند که در آینده همیشه می‌توان از ارتباطات برای شکل‌دهی افکار انسان‌ها استفاده کرد».(ص ۷۹).
ملکات (ترجمه شکرخواه، ۱۳۸۵) نیز تأکید می‌کند که نوسازی و توسعه در برخی کشورهای دنیا مرهون دامنه اثرات فراگیر رسانه‌های ارتباط جمعی است. به باور او رسانه‌ها آن‌چنان اذهان و افکار شهروندان کشورهای مختلف را تحت تأثیر قرار داده‌اند که آنان در مسیر توسعه قرار گرفته‌اند.
با وجود این، برخی شواهد پژوهشی (برای مثال کاتز، ۱۹۹۸) نشان داده‌اند که آدمی موجودی انتخابگر و پردازش‌کننده اطلاعات، و برخوردار از عقل سلیم است. از همین روی به باور آنان، دامنه تأثیر رسانه‌ها بر او مدود است. یا به تعبیر روان‌شناسان (برای مثال بارن، ۲۰۰۱) آدمی براساس تجارب گذشته و نظام‌باورهای خود، تصمیم می‌گیرد که «خود را در معرض چه نوع اطلاعاتی قرار دهد.» از همین روی، او رسانه‌ای را بر می‌گزیند که پیام‌ها و اطلاعات منتشره از طریق آن با نظام‌ باورهای او همخوانی بیشتری داشه باشد.
در تقابل با دیدگاه گلوله، دیدگاه نظری دیگری فرمول‌بندی و ارائه شده است که از آن تحت عنوان اثرات محدود رسانه‌ها» یاد می‌شود. جوزف کلاپر (۱۹۶۰) در اثری تحت عنوان «اثرات ارتباط جمعی» به تشریح این الگوی نظری پرداخته است. به باور کلاپر اولاً: وسایل ارتباط جمعی به صورت مستقیم بر مخاطبان تأثیر نمی‌گذارند بلکه اثرات خود را از طریق عوامل واسطه‌ای بر جای می‌نهند. ثانیاً: عوامل واسطه‌ای رسانه را تبدیل به یک عامل ثانویه و نه یک عامل علی، می‌سازد.
سوربن و تانکارد (ترجمه دهقان، ۱۳۸۱) عوامل واسطه‌ای موردنظر کلاپر را به شرح زیر فهرست کرده‌اند:

این همه نقش در آیینه اوهام افتاد

این همه عکس می و نقش نگارین که نمود

یک فروغ رخ ساقی است که در جام افتاد

علاوه بر این از مثالهای دیگری همچون تمثیل وجود به بدن انسان و ممکنات به سایه او؛ و نیز تمثیل به شراب و حباب و یا شراب و ظرف آن به عنوان حدّ وجود و نیز رابطه واحد با اعداد، برای تبیین وحدت شخصی استفاده کردهاند. ذکر این مثالها هر چند با مورد بحث (وحدت وجود) تطبیق کاملی ندارد و جهات بعدی بین مثال و ممثل نیز وجود دارد امّا ذکر آنها از باب تشبیه معقول به محسوس و تبیین بهتر این دیدگاه بوده و صرفاً جهات مشابهت مثالها مورد نظر بوده است.^[۱۸۳]

۲ ـ ۲ ـ ۵ ـ ۲. ادله عقلی:

ادلهای که اثبات کننده وحدت وجود میباشند بیشتر بر وحدت اطلاقی واجب تعالی و خارجیّت آن تکیه دارند و به تعبیر از راه صرافت و بساطت وجود و وحدت اطلاقی آن، وحدت وجود را برای ذات حق اثبات کردهاند، این ادلّه به چند قسم قابل تقسیم است:
۱ ـ ادلّهای که خارجیت وجود مطلق را برای حقیقت وجود اثبات میکنند.^[۱۸۴]
۲ ـ ادلّهای که اثبات کننده وحدت اطلاقی ذات حق میباشند.^[۱۸۵]
۳ ـ ادلّهای که اثبات کننده این معنا هستند که وجود حق، وجود لابشرط مقسمی است.^[۱۸۶]
۴ ـ اثبات وجوب وجود و ضرورت ازلی آن.^[۱۸۷]
ماحصل این براهین این است: ذات باری تعالی صرف الوجود است و از طریق همین صرف الوجود بودن به نامتناهی بودن ذات واجب میرسیم. توضیح آنکه، طبیعت وجود به گونهای است که هیچ گونه ترکیبی اعم از ترکیب درونی و برونی در آن راه نداشته و بسیط محض میباشد و از این طبیعت به دو مرتبه تعبیر کردهاند مرتبه صرف و غیر صرف، از مرتبه صرف، که مرتبه ذات باریتعالی بوده و به گونهای است که جا برای غیر نگذاشته و همه مواطن را فرا گرفته است و به تعبیری نامتناهی وجودی است به نحوی که حتی تصور مقابله غیر با او نیز محال است. با این بیان وجود منحصر به یک ذات شده و عرفا نیز آن را اختصاص به ذات واجب قرار داده که عاری از تعیّات و اسم و رسم است. بدین ترتیب طبق قاعده صرف الوجود و اثبات عدم تناهی واجب، وحدت شخصی حق سبحانه اثبات شده و کثرات به عنوان مظاهر، اطوار و احوال آن وجود یگانه به حساب میآیند. به بیان دیگر طبق آنچه قبلاً گفته شد که مقصود از (وحدت) در وحدت وجود، وحدت حقه حقیقیه و به تعبیری وحدت اطلاقی است و مقصود از اطلاق نیز اطلاق مقسمی حق سبحانه میباشد که در مرتبه ذات عاری از تمام قیود و تعیّنات میباشد و ذکر آن در بحث وجود گذشت. حق تعالی با این وحدت اطلاقی، همه مساحتهای وجودی را پر کرده و مصداق بالذات وجود میگردد و کثرات نیز به عنوان اطوار و حالات وجودی وی محسوب میگردند و این همان مرتبه غیرصرف است که متعیّن و محدود به حدّی از ظهور میباشد.^[۱۸۸]
استاد جوادی آملی در مورد این استدلال در (التمهید القواعد) بیان میدارند:
«مقتضای برهان عقلی ـ همانا اطلاق، ذاتی آن وجود واحد است که نامتناهی است و هرگز وجود دیگری در قبال وجود نامحدود فرض ندارد؛ گرچه عین ربط به واجب باشد، چون اگر چیزی سهمی از هستی داشته و اسناد وجود به او اسناد الی ماهوله باشد و هیچ گونه تجوّزی در بین نباشد، لازمه آن، تناهی آن هستی مطلق است؛ زیرا نامتناهی هرگز اجازه تحقق غیر خود را نمیدهد. اساس استدلال بر زوال قیاس استثنایی چنین است:
اگر چیزی در قبال خداوند موجود باشد، هر چند وجودش عین ربط باشد لازم میآید که خداوند هستی محدود باشد. لیکن این تالی و لازم باطل است، پس مقدم و ملزوم هم، مانند آن باطل خواهد بود و بیان تلازم بین مقدم و تالی همان است که نامتناهی مقابل ندارد و غیر محدود جایی برای غیر خود باقی نمیگذارد، هر چند آن غیر عین ربط به او باشد».^[۱۸۹]
استدلالات دیگری که بروحدت وجود اقامه شده، یامقدماتش ناتمام است ونمی توان تلازمی بین مقدم وتالی برقرار کرده وبه نتیجه رسید ویا محتوای مقدمات با اصول حکمی دیگر سازگاری ندارد.^[۱۹۰]

۲ ـ ۲ ـ ۵ ـ ۳. ادله نقلی:

همان گونه که بیان شد، بزرگان عرفان برای تبیین مشهود خود مبنی بر وحدت وجود، علاوه بر ذکر ادله عقلی به ذکر آیات و روایات در کتب تفسیری و عرفانی خود به عنوان شاهد بر مدعا شاهد بر مدعا پرداختهاند که در اینجا به ذکر چند مورد از این آیات و استفاده از آن برای تبیین وحدت وجود، اکتفا میکنیم.
۱ ـ «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ؛ اللَّهُ الصَّمَدُ» ^[۱۹۱]مفسرین بیان کردهاند که احد به معنای (احد فی وجوده) و مقصود از آن وحدت حقه حقیقیه است و (صمد) نیز اشاره به اطلاق مقسمی واجب تعالی داشته که از آن به توحید صمدی تعبیر کردهاند.^[۱۹۲] ابن عربی در تفسیر خود میگوید: («هو» عبارت از حقیقت احدیت صرف یعنی ذات من حیث هی است بدون اعتبار صفتی. (الله) اسم ذات از جمیع صفات است که دلالت دارد بر اینکه صفات خداوند زائد بر ذاتش نیست… و نامگذاری این سوره به اخلاص از این جهت است که اخلاص، حقیقت احدیت را از شائبه کثرت خالص میسازد.)^[۱۹۳]
۲ ـ «فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ»^[۱۹۴] : اینکه میفرماید به هر جا رو کنید وجه الله است، مقصود این است که به هر جهتی از ظاهر و باطن رو کنید، ذات الهی با تمام صفاتش تجلی کرده، علاوه بر این احاطه وجودی ذات واجب به ممکنات را میرساند که جز او وجودی نیست و کثرات، وجوه و تعیّنات و اسماء الهی میباشند.^[۱۹۵]
۳ ـ «هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ».^[۱۹۶] ابن عربی بیان میکند که این معیت حق با ماسوا به خاطر این است که وجود شما به سبب اوست و او در مظاهر ظهور پیدا کرده (اتحاد ظاهر و مظهر) و در جای دیگر بیان میکند:
«لیس بین الحق و العالم بون یعقل أصلاً إلا التمییز بالحقائق فالله و لاشیء معه سبحانه و لم یزل کذلک و لایزال کذلک، لاشیء معه؛ فمعیته معنا کما یستحق جلال و کما ینبغی لجلاله…).^[۱۹۷]
کاشانی در تفسیرش ذیل این آیه، معیت علمی حق را نیز بیان کرده و گفته:
«علم و قدرت خداوند در هیچ جایی از شما جدا نیست».^[۱۹۸]
۴ ـ «یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ ‏الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ»^[۱۹۹] : ابن عربی میفرماید: اینکه ما سوا را به عنوان فقراء الی الله خطاب کرده از این جهت است که سالک وجود را در حق سبحانه منحصر دیده و در مرحله شهود حق را عین همه اشیاء میبیند، (مقام کثرت در وحدت) و از طرفی بیان میکند خداوند تنها موجود است و عالم نیاز ذاتی به او دارد.^[۲۰۰]
۵ ـ «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَهُ»^[۲۰۱] : سید حیدر آملی در استشهاد به این آیه میگوید:
«عارف گوید (کان الله و لم یکن معه شیء) و (هو الآن کما کان) زیرا مظاهر در حقیقت چیزی غیر او نیستند تا گفته شود از او صادر شدهاند، زیرا آنها از تنزّل حق تعالی در مراتب اسماء و صفات و کمالاتش ظاهر شدهاند و الاّ فی حدّ ذاته چیزی نیستند، پس در وجود حقیقتی مگر حق تعالی و اسماء و صفات و کمالات و خصوصیاتش نیست و مظاهر و خلق و عالم امر اعتباری و وجود مجازی هستند که در محلّ غنا و هلاکتند».^[۲۰۲]
ابن عربی نیز در ذیل تفسیر این آیه میگوید: «… إلاّ وجهه أی ذاته، إذ لاموجود سواه».^[۲۰۳]
۶ - «هوالاوّل والآخر والظاهر والباطن»^[۲۰۴].این آیۀ شریفه تأییدی است بر وحدت اطلاقی ذات حق، که بیان شد مقصود از وحدت ذات، وحدت اطلاقی است ونه وحدت عددی؛چراکه در اینصورت ذات حق به اوصاف متقابل وضد هم متّصف نمی شد؛ولی شأن وحدت اطلاقی این است که با هر وصفی قابل جمع است، که«هو معکم أینما کنتم».^[۲۰۵]

۲ ـ ۲ ـ ۶. رابطه وحدت شخصی و کثرات:

تاکنون بیان شد که مقصود عرفا از وحدت وجود، انحصار وجود در ذات اقدس الهی است و وجود حقیقتاً به واجب تعالی نسبت داده میشود و اینکه غیر او وجودی نیست و کثرات به عنوان شئون و ظهورات و احوال واجب به شمار میآیند. اکنون بحث بر سر این است که نحوه رابطه این وجود واحد با کثرات به چه نحو میباشد به تعبیری معیت و احاطه واجب تعالی با کثرات چگونه است؟ آیا کثرات در مظهر حق بودن یکساناند یا بین آنان تفاوت به درجه ظهور وجود دارد؟

۲ ـ ۲ ـ ۶ ـ ۱. مراتب ظهور:

آن گونه که در حکمت متعالیه گفته شده وجود به وحدت سعی در تمام مراتب خویش به نحو تشکیک خاصی جریان دارد، امّا در عرفان که وجود منحصر به فرد واحد بوده و از غیر نفی شده و گفته میشود (الا ما خلا الله باطل)، قاعدتاً موجودات مختلف قابل تصور نیست تا بخواهیم به نحو تشکیکی مراتب وجودی بر آن قائل بشویم؛ از این جهت عرفا به شدّت منکر تشکیک در مراتب وجود شده و آن را رد کردهاند. با این حال، این سؤال باقی میماند که با توجه به مبنای وحدت شخصی و ظهور در کثرات، تشکیک چه جایگاهی دارد و مراتب ظهورات به چه نحوی است و اصلاً ملاک وحدت بین کثرات چیست؟ قبل از پاسخ به این سؤالات، لازم است مقدمتاً به دو نکته اشاره شود:
۱ ـ عرفا برای ذات واجب ۳ مرتبه بیان کردهاند:^[۲۰۶]
الف) مرتبه ذات، که به غیب الغیوب و کنز خفی تعبیر شده، این مرتبه هیچ تناسبی با کثرات نداشته و مقام صقع ربوبی است که از کلام در آن منع شده است.^[۲۰۷]
ب) مرتبه دوم ذات، احدیّت است که به عنوان وجود بشرط لا از جمیع اسماء و صفات از آن یاد شده و به گونهای است که تمام اسماء و صفات و کثرات به نحو باطنی و اندماجی در آن موجودند.
ج) مرتبۀ سوم ذات، و احدیّت است که رتبه ذات بشرط شیء (اسماء و صفات) و مقام ظهور و تفصیل کثرات میباشد. در این مقام است که حق تعالی در صور اسماء و اعیان تجلّی مینماید.
۲ ـ در مرحله تجلی حق به صور اسماء و صفات واسطههایی وجود داشته که فیض الهی را به کثرات میرسانند، توضیح آنکه حق تعالی در مقام احدیّت منشأ کثرات بوده و تمام اسماء و صفات به نحو اندماجی در آن موجود بوده و در مقام واحدیّت این اسماء و صفات به صور اعیان ثابته به مرحله ظهور و تجلّی در مقام علمی حضرت حق میرسند.
تا این مرحله نیز کثرات به صور خارجی به مرحله ظهور نرسیده و نهایتاً در مقام علمی ذات به صورت اعیان ثابته باقیاند.
امّا برای ظهور این اسماء و کثرات در اعیان خارجی نیاز به واسطهای است که توجیهگر و رساننده فیض حق به ماسوا باشد، از این واسطه فیض عرفا به (فیض منبسط) یا (نفس رحمانی) تعبیر کردهاند که به صورت واحد با تمامی کثرات معیت داشته و در آنها ساری و جاری است و به گفته استاد جوادی آملی وحدت ظلیّهای است که نه تنها نسبت به فیضنین (فیض اقدس و مقدس صادر از مرتبه احدیت و واحدیت) فراگیر است، بلکه برتر از آنهاست؛ زیرا هر چه رنگ و صیغه تعیّن دارد، زیر پوشش همان نفس رحمانی و فیض منبسطی قرار میگیرد که هیچ قیدی او را همراهی نکرده مگر قید اطلاق و هیچ تعیّنی در صحابت او نیست مگر تقیّد به انبساط؛ و هرگز سخن از ماهیت و مانند آن برای آن نخواهد بود.^[۲۰۸]
تاکنون مشخص شد که وحدت ساری در کثرات، فیض منبسط یا همان نفس رحمانی است که توجیهگر کثرات میباشد، امّا تفاوت مراتب در ظهور به چه چیزی است؟ آیا به نحو تقدم و تأخر است به نحوی که در فلسفه گفته میشود مرتبه عقل اول مقدم بر عقل دوم و … یا به نحو دیگری است؟ آنچه مسلم است، این است که تفاضل به درجات عالی و سافل در میان کثرات مشاهده میگردد. برخی در رتبه عقول، برخی در رتبه جماد و … لذا عرفا به مراتب ظهور و تشکیک در ظهورات قائل شده و برای اثبات آن دلایلی نیز اقامه کردهاند.^[۲۰۹] اختلاف در مراتب ظهور نیز در هر فردی از افراد به حسب استعداد ذاتی است که در مرحله عین ثابتش در مقام واحدیّت، با آن مطابقت داشته و بدان تعیّن یافته است. در واقع اعیان ثابته به عنوان شئونات ذاتیه مقام احدیّت، به تناسب استعداد ذاتی خود، یک نحو از مظهریّت را مطابق اسم یا صفتی از اسماء و صفات حق قبول مینمایند که منحصر به آن عین بوده و در سایر اعیان تحقق ندارد و بدین ترتیب نه تنها اختلاف بین مراتب بلکه اختلاف میان افراد یک مرتبه نیز توجیه میگردد، و در عین این اختلاف و تمایز، وجود واحدی به عنوان حلقه اتصال بین کثرات و ذات حق در تمامی آنها جاری است که وحدت آنها را توجیه کرده و مجموع عالم به عنوان مظهر حق به شمار میروند، آن گونه که ابن عربی گفته:
«إنّ العالم لیس إلاّ تجلیّه فی صور أعیانهم الثابته التی یستحیل وجودها بعینه».^[۲۱۰]

به طورگسترده درخاک،آب،فاضلاب،مدفوع توزیع شده است.برروی گونه ها کمتروجود دارند برای مثال پروتئوس پنری ازروده دام جدا نشده است [۳۹].

۱-۶-۶- اپیدمیولوژی:
زیستگاه های متفاوت برای اعضای جنس پروتئوس وجود دارد پروتئوس میرابیلیس وولگاریس بیشتر عامل عفونت­های انسانی هستند.انتقال ازطریق آلودگی های بیمارستانی، موادغذایی، تجهیزات بیمارستانی، تماس با سطوح آلوده، کاتترو…..می باشد [۴۰].
۱-۶-۷- بیماریزایی:
هرچند پروتئوس میرابیلیس و ولگاریس کمتر ازاشریشیا کلای از عوامل عفونت ادراری هستند با این حال عفونت به احتمال زیاد، در دراز مدت منجر به عوارض بیشتر می شود و سلامت بیمار را تهدید می کند [۴۱].
اکثر عفونت های پروتئوس مرتبط با بستری طولانی مدت و عوارض ناشی از سوند ادراری می باشد. عوارض بیشتر شامل انسداد مجاری ادراری، تشکیل سنگ کلیه، پیلونفریت ، تب و باکتریمی می باشد. درموارد جدی پروتئوس باعث التهاب مزمن کلیوی، رفلاکس و نارسایی کلیه نیزغالبا مشاهده شده است [۴۲].
۱-۶-۸- فاکتورهای بیماریزایی:
حداقل ده عامل بالقوه موثردربیماریزایی پروتئوس شناسایی شده است .اکثریت این عوامل حدت غیراز فیمبریه درطول تمایزسلولی، سلول شناگروحرکت سوارمینگ بیان می شوند. عوامل حدت می تواند پروتئین،آنزیم وساختارهای سطحی باشد.ازمهمترین عوامل حدت : اوره آز، لیپوپلی ساکارید خارجی غشایی و همولیزین می باشند. همچنین اکثرساختارهای سطحی مثل فلاژل، حرکت سوارمینگ، فیمبریه(مقاومت به مانوز، ممانعت ازآگلوتیناسیون) در بیماری­زایی دخیل می باشند.
۱-۶-۸-۱ اوره آز:
اوره آز zapA است، یک پروتئازکه به طورخاص باعث کاهش IgA وIgG می شود. آنزیم اوره آز، اوره را به آمونیاک ودی اکسیدکربن تجزیه می کنند که باعث افزایش PH و افزایش بقای باکتری های مثل هلیکوباکترپیلوری می شود [۴۳].پروتئوس میرابیلیس وولگاریس ممکن است به توسعه سنگهای ادراری و پیلو نفریت کمک کنند و این یکی از دلایلی است که پروتئوس باعث آسیب سلولی بیشتر نسبت به اشریشیاکلای می­ شود [۴۴]. zapA یک متالو پروتئاز ۵۰ کیلو دالتونی است که حدت بیماریزایی را افزایش می دهد، که برای غلبه بر پاسخ ایمنی همورال می باشد [۴۵].
۱-۶-۸- ۲ لیپوپلی ساکاریدخارج غشایی :
در طول عفونت Lps اولین هدف آنتی ژنی (AgO) برای پاسخ ایمنی میزبان می باشد. Lps باکتری باعث فعال شدن ماکروفاژها، تولید رادیکالهای اکسیژن سمی، اینترلوکین۱،فاکتور نکروز دهنده تومور می شود تا منجر به طیف گسترده ای از اثرات تب، شوک، فشارخون بالا، در میزبان می شود [۴۶] .
۱-۶-۸- ۳ همولیزین:
باکتریهای تولید کننده همولیزین غالبا باعث تخریب اریتروسیت ها در طول عفونت شده و به تهاجم و بیماریزایی کمک می کند و از طریق جداسازی، کلونینگ، انتقال آن ازگونه های حدت زا به گونه های غیر بیماریزا می توان تاثیر آن را در بیماریزایی بررسی کرد[۴۷].
۱-۶-۸- ۴ فیمبریه:
در پروتئوس میرابیلیس بیان ژنnaf فقط در برخی گونه هاست مطالعات نشان داده است که naf چسبندگی قوی به تعدادی از رده های پستانداران شامل اپیتلیال ادراری در محیط آزمایشگاهی دارد [۴۸].
در حالیکه به­نظر می رسد که تولید فیمبریه برا ی باکتری استفاده متفاوتی برای بقاء در کلونیزاسیون بافت میزبان داردیکی از معایب فیمبریه این است که باکتری رادر معرض فاگوسیتوز قرار می دهد[۴۹].
جدول۱-۱-تست­های بیوشیمیایی گونه­ های جنس پروتئوس

نسبت ارزش جاری بازار سهام به نقدینگی: نقدینگی موجود در جامعه از عوامل کلان موثر‌ بر اقتصاد، به‌ویژه تورم است. طبیعتا بورس می‌تواند یکی از کانال‌های جذب نقدینگی باشد و به عنوان سپر تورمی عمل کند، از این‌رو رابطه نقدینگی و بورس مسئله‌ حایز اهمیتی است. تحلیل روند این شاخص و موقعیت نقاط ماکزیمم آن، مشابه نسبت ارزش جاری بازار سهام به تولید ناخالص داخلی می‌باشد.
نسبت ارزش معاملات به تولید ناخالص داخلی: نسبت ارزش سهام مبادله شده^[۶۵]به تولید ناخالص داخلی، توانایی خرید و فروش آسان اوراق بهادار را نشان می‌دهد و بیان دیگری از عمق بازار مالی مبتنی بر اوراق بهادار (سهام) در کشور می‌باشد. هر قدر این نسبت بزرگ‌تر باشد، به همان نسبت مبادله اوراق بهادار آسان‌تر انجام می‌گیرد. نسبت مذکور از ۱٫۶ درصد در سال ۱۳۷۹ به ۳٫۸ درصد در سال ۱۳۹۱ افزایش یافته است. و بیشترین مقدار خود را در سال ۱۳۸۳ و سپس در سال ۱۳۸۲ به ترتیب با ۷٫۱ و ۵٫۹ درصد داشته است. و ضمنا پس از این دوره دو ساله، در دو سال ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ نیز این شاخص از مقادیر بالایی نسبت به سایر سال‌های دوره مورد بررسی برخوردار بوده است.
نسبت ارزش معاملات به نقدینگی: در اینجا نیز تحلیل روند این شاخص و موقعیت نقاط ماکزیمم آن، مشابه نسبت ارزش معاملات به تولید ناخالص داخلی می‌باشد.
نسبت ارزش سهام مبادله شده به متوسط ارزش جاری بازار: این نسبت که اصطلاحا نسبت فعالیت نامیده می‌شود، سطح مبادله اوراق بهادار را در مقابل اندازه بازار اوراق بهادار اندازه‌گیری می‌کند. درجه فعالیت بورس در ارتباط با حجم سهام مبادله شده، در مقایسه با ارزش جاری بالقوه سهام شرکت‌های عضو بورس توسط این نسبت نشان داده می‌شود. بالاترین میزان این شاخص ۲۹٫۳ درصد در سال ۱۳۸۲ بوده است. نسبت مزبور از ۱۴٫۷ درصد در سال ۱۳۷۹ به ۱۵٫۱ درصد در سال ۱۳۹۱ افزایش یافته است و بیشترین مقدار خود را در سال ۱۳۸۷ و سپس در سال ۱۳۸۸ به ترتیب با ۳۰٫۶ و ۲۸٫۳ درصد به دست آورده است که با توجه به ارقام مربوط به ارزش جاری بازار و ارزش معاملات در سال ۱۳۸۷ معلوم می‌شود که افزایش شدید این نسبت به این دلیل بوده است که در این سال علی‌رغم کاهش ۲٫۸ درصدی ارزش بازار، ارزش معاملات به ناگهان ۸۸ درصد افزایش نسبت به سال قبل از خود داشته است.
تحولات شاخص کل قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران:
همان طور که قبلا بیان شد، شاخص‌های عمده مورد محاسبه در بورس اوراق بهادار تهران شامل شاخص‌های قیمت و بازده نقدی سهام در کل بازار و گروه‌های مالی و صنعت می‌باشد. و تمرکز این تحقیق بر روی شاخص کل قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران است که نشان‌دهنده انتظارات مربوط به بازده اقتصادی می‌باشد و لذا به عنوان یک شاخص راهنما و مفید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قیمت سهام نشان‌دهنده ارزش تنزیل شده پرداخت‌های مربوط به سود سهام در آینده همراه با یک پاداش مخاطره است. سود سهام آتی بستگی به سود شرکت دارد و سود شرکت نیز در جای خود بستگی به کیفیت و نحوه مدیریت و وضعیت اقتصاد دارد. به گونه‌ای که در بازار سهام تنوع، کیفیت، و نحوه مدیریت، یک عامل درک و آگاهی از وضعیت اقتصادی و کلید اصلی تعیین قیمت سهام است. وقتی سرمایه‌گذاران پیش‌بینی یا انتظار رکود دارند، تمایل زیادی به خرید سهام ندارند و در نتیجه قیمت سهام کاهش می‌یابد. به محض مشاهده بهبود در اوضاع اقتصادی، سرمایه‌گذاران به خرید سهام روی می‌آورند و قیمت سهام افزایش می‌یابد (بازار گرمی Bull Market). بنابراین قیمت سهام به شدت ادواری است و به عنوان شاخصی بسیار ارزشمند برای پیش‌بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.^[۶۶]

تحولات مربوط به شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران در جدول زیر ارائه گردیده است: