به عمق یا ارتفاع ساختار اشاره دارد.با افزایش سطوح سلسله مراتب سازمانی،تفکیک عمودی افزایش یافته و پیچیدگی سازمانی بیشتر می شود. (رابینز،۱۳۸۷،ترجمه الوانی و دانایی فر: ۸۴)
۱-۱۴-۶)رسمیت:
رسمیت به میزان یا حدی که قوانین ،رویه ها ،دستورالعمل ها و ارتباطات مکتوب و هم غیر مکتوب بوده، اشاره دارد.(رابینز،۱۳۸۷،ترجمه الوانی و دانایی فر: ۸۹)
۱-۱۴-۷)تمرکز:
تمرکز به میزانی که تصمیم گیری در یک نقطه واحد سازمان متمرکز شده،اشاره دارد.تمرکز به مسئله میزان پراکندگی اختیارات تصمیم گیری بر می گردد . (رابینز،۱۳۸۷،ترجمه الوانی و دانایی فر: ۹۸)
فصل دوم:
مبانی نظری تحقیق
بخش اول: ساختار سازمانی
۲-۱-۱-مقدمه
ویژگی ها و خصوصیات درونی یک سازمان میتواند یکی از ریشه های موفقیت سازمان بشمار آید . شناسایی اینکه چه ویژگی های درونی یک سازمان برای موفقیت سازمان ضروری است و اینکه چطوری این ویژگی ها عملکرد سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهند به طور فزاینده ای ، در حال افزایش است . بدون شک یکی از ویژگی های درونی که در موفقیت سازمانها نقشی حیاتی دارد ساختار سازمانی است ( ژنگ و دیگران ،‌۲۰۱۰) بدیهی است که ساختار ، با توجه به ویژگی های محتوایی ، ابعادی و محیطی خود اثر قابل ملاحظه ای بر توسعه سازمان دارد ، و در واقع آنچه سازمانهای خلاق و بهره ور را از سایر سازمانها متمایز می سازد ،‌همین خصوصیات ساختاری است که مناسب موقعیت و جایگاه آن است . به هر حال ، کوشش در جهت ارتقا بهره وری سازمان ، با توجه به ساختار و تشکیلات سازمان امکان کشف نارسایی های ساختاری نهفته در آن را فراهم ساخته و کارکنان را برای انجام موثر وظایف واداره بهتر امور آماده می سازد. (نوری ، حسن ، ۱۳۸۸ : ۳۹)

ساختار مناسب،ضمن اینکه باعث حرکت هر فرد در چارچوب اهداف سازمانی می شود،کارکنان را با شرایط تدوین شده سازمان خود، منطبق می سازد.(مینتزبرگ، ۱۳۷۱ ،ترجمه فقیهی و وزیری : ۷)
از این رو اگر یک سازمان ،به هر علتی ساختار نامناسبی را اتخاذ نماید و نتواند خود را با شرایط در حال تغییر سازگار کند ، محکوم به شکست خواهد بود.(هال ، ریچارد اچ ، ۱۳۸۳ ، ترجمه پارسائیان و اعرابی : ۱۰۶)
یکی از مشکلات اساسی بر سر راه کارایی و اثر بخشی سازمان ها در ایران (بویژه سازمان ها و موسسات دولتی ) مسائل ساختاری است . به گونه ای که ساختارهای سازمان ها ، ساختارهای کهنه و مبتنی بر مفروضات سنتی است که با وظایف فعلی آنها سازگاری نداشته ، پویایی و تحولات محیط امروز را مد نظرقرار نداده و علاوه بر آن مطابق نیازهای کنونی جامعه اسلامی ایران بنا نشده و به ابعاد انگیزشی و انیانی نیروی کار توجهی نگردیده است .(مقیمی ، ۱۳۷۷ : ۴۹)
لذا در دنیای واقعی و شرایط پیچیده و متغیر امروز، انتظار می­رود موفقیت سازمان­هایی تضمین شود که با ایجاد ساختار­های سازمانی مناسب و ساز و کارهای مربوطه، شرایطی فراهم آورند که نیروی ذهنی سازمان با دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز، ضمن اتخاذ تصمیمات مناسب و به موقع، در جهت تحقق اهداف سازمانی بسیج شود.(حاجی علیان ، علی ، ۱۳۹۰ : ۱۵)
۲-۱-۲-تعریف سازمان
وبر۱برای نخستین بار توانست «سازمان» را از سایر نهادهای اجتماعی تفکیک کند. به عقیده او، سازمان «یک رابطه اجتماعی بسته است که طبق مقررات به افراد خارجی اجازه ورود نمی­دهد … دستورات برای عملیات، بوسیله افراد خاصی که عهده دار این وظیفه هستند و در رأس سازمان قرار می­گیرند، اعمال می­ شود و معمولاً یک ستاد اداری و اجرایی دارد.»وی به رابطه متقابل و مشروع بین اعضای سازمان توجه می­ کند که آنها در
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

۱-Weber

پی تأمین هدف­های ویژه هستندو به همین منظور کارهای مشخصی را انجام می­ دهند. این تعریف، مبنا و پایه تعریف­هایی قرار گرفت که دیگران، ارائه کردند، (هال،ریچارد اچ ، ۱۳۸۳ ، ترجمه پارسائیان و اعرابی : ۴۸)
تعدادی از تعاریف سازمان که توسط اندیشمندان مدیریت ارائه کردید عبارتند از:
یک سازمان ، یک پدیده اجتماعی هماهنگ شده است که دارای حد و مرز مشخصی بوده و برای تحقق هدف و یا اهداف مشترکی فعالیت می نماید . در تعریفی دیگر سازمان را فرایندی نظام یافته از روابط متقابل افراد برای دست یافتن به هدف های معین است .(رابینز،استیفن، ۱۳۸۷ ،ترجمه الوانی و دانایی فر : ۲۱)
شرمرهورن۱و همکاران در ۱۹۹۴ سازمان را مجموعه ­ای از افراد که برای تحقق اهدافی معین همکاری می­ کنند تعریف نمودند. در همه سازمان­ها از انسان­ها استفاده می­ شود و همه آنها هدفمند بوده و از «تقسیم کار» بهره می­گیرند. یک تقسیم کار خوب، با در نظر گرفتن زنجیره­هایی از اهداف، هدف­های عملکردی هر سطح را به مثابه ابزاری برای دستیابی به هدف­های عملکردی سطج بالاتر بکار می­گیرد. سازمان­های موفق محصولات یا خدمت با ارزشی را به محیط خارجی خود ارائه می­ کنند و در ازای آن سعی می­ کنند با دریافت منابع اولیه مورد نیاز، عملیات خود را استمرار بخشند. «رضاییان ، علی ، ۱۳۸۷ : ۱۰»
۲-۱-۳-ساختار سازمانی :
پارادایم مدیریت، طی چندین مرحله مشخص به سوی تکامل پیش رفته است و در تمام این مراحل تکامل،
ساختار سازمانی در مرکز توجه بوده است. چون ساختار سازمانی، چارچوب تصمیم­ها و فرایند­های
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

۱- Shermerhorn

سازمانی را شکل می­دهد، خود محرک اولیه تغییر بوده است.(وانگ و احمد۱ ، ۲۰۰۰ : ۱۲)
راه یا شیوه ای است که از طریق آن فعالیت های سازمان ، تقسیم ، سازماندهی و هماهنگ می شوند . سازمانها ،‌ساختار هایی را به وجود می آورند تا فعالیت اعضا را هماهنگ و کنترل کنند . ساختار سازمانی ، چهار چوب روابط حاکم بر مشاغل ، سیستم ها ، فرآیندهای عملیاتی و افراد و گروههایی است که برای نیل به هدف تلاش میکنند. (بارنی و گریفن۲ ، ۱۹۹۲ : ۳۱۵)
ساختار ، توزیع قدرت در سازمان را نشان می دهد و صرفا یک ساز و کار هماهنگی نیست ، بلکه فرآیندهای سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد ، ساختار سازمانی به الگوهای روابط درونی سازمان ، اختیار و ارتباطات دلالت دارد (فردریکسون۳ ، ۱۹۹۶ :۲۸۲)
از طریق ساختار سازمانی ، عملیات و فعالیت های داخل سازمان هماهنگ و خطوط مسئولیت و اختیار مشخص می شود . ساختار ، تجلی فکر سیستمی است .(فروهی ، مهشید ، ۱۳۸۵ : ۱)
ساختار «می­سازدیاساختهمی­شود» یعنیازیکدیدگاه،ساختار،شکلکارهاراتعیینمی­کندوازدیدگاهدیگر،کارهاوفعالیت­هایسازمانی،شکلساختارراتعیینمی­کنند. (هال،ریچارد اچ ، ۱۳۸۳ ، ترجمه پارسائیان و اعرابی : ۱۵۵-۱۵۶)
ساختار سازمانی تصریح می کند که وظایف چگونه تخصیص داده شوند ،‌چه شخصی به چه کسی گزارش می دهد و ساز و کارهای هماهنگی رسمی و همچنین الگوهای تعاملی سازمانی که باید رعایت شوند
کدامند. (رابینز، استیفن ، ترجمه الوانی و دانایی فر ۱۳۸۷ : ۲۲)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

۱- Wang & Ahmed 2- Barney& Griffin 3-Ferdricson

 

 

منطق الطیر(۴۳۲۵-۴۳۳۱)

 

 

 

۳) مفاهیم عرفانی: ملاپریشان با توجه به وادی هفت گانه، فقر وفنا مراحل هفت گانه را بیان داشته است، امّا قبل از عطارکسی اسمی بر وادیهای عرفانی نگذاشته است، اسم گذاری این وادی به هفت وادی و به کار بردن اسم و عدد از شاهکارهای عطار است. امّا اوّلین کسی این لفظ را به کار برد، محمّد بن علی حکیم ترمزی در قرن سوّم به نام عقبه توبه و… و در کتاب منازل القاصدین الی الله تا این که عطار آن را با شماره ومراحل سلوک اسم کذاری نموده است.(ر. ک. منطق الطیر،۷۰۰:۱۳۸۳)، بعدها مور استقبال واستفاده عرفا گردید از جمله مولانا تا این که در قرن هشتم ملای لک پریشان در اثر ماندگارش که حاوی مطالب آموزشی اخلاقی، اجتماعی، دینی و عرفانی است به مانند ملای روم به خوبی از عهده کار بر آمده است. اهمیت بسیاری که معرفت شناخت خود برای شناخت خداوند دارد، معرفت حق تعالی از طریق تجلّیات ربانّی بسیار بدان پرداخته شده است. «حضرت علی (ع) در اهمیت خودشناسی و تأثیرآن در نیل به معرفت حق می فرماید: «هَلَکَ إمْرُءٌ لَمْ قَدْرَهُ» و نیز فرمود: «کَفَی بَالمَرءِ جَهلاً ألاّ یَعْرِفَ قَدْرَهُ». همچنین حضرت علی(ع)، خودشناسی را مقام علماء میخواند و میفرماید: «العالِمُ مَنْ عَرَفَ قَدْرَهُ» وبالاخصّ حدیث مشهور «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدعَرَفَ رَبَّهُ»، در ضرورت خود شناسی به کرّات در تعابیر عرفانی مورد استنادصوفیه قرار گرفته است.» (فتح الهی، ۱۳۸۰: ۵۱-۵۲)، مولوی در لزوم خودشناسی گفته است:

 

 

هـــرکه محجـــوبست از خـــود کودک اسـت

 

 

 

مـــرد آن بــاشــد کـه بیــرون از شک اسـت

 

 

 

(مثنوی۵/۳۳۴۶)

 

 

 

خــویشتــن نشنــاخــت، مســکــین آدمــی

 

 

 

از فـــزونــــی آمـــــد و شــــد در کـــمی

 

 

 

 

 

 

 

(مثنوی۳/۱۰۰۰)

 

 

 

بِــرایِ دِینِــی مِــنْ هُشــدَار وَ دِلـخواه

 

 

 

هُــدهُـــدجِبْــرِئیِل مِــرْخَلْ خَلْقُ اللّه

 

 

 

۱) ترجمه بیت: ای برادر دینی من به شما هشدار می دهم، اما با طیب خاطر همانند(جبرئیل حامل وحی به حضرت سلیمان) هدهد خبر رسان حضرت سلیمان به بلقیس و یا مرغان همراه سیمرغ برای رسیدن به حق باشید، به انسان ها راه درست را می نمایم اختیار با خودشان است.
۲) نکات بلاغی و لغوی: خواه با الله: کلمه قافیه است، بِرایِ دیِنِی: برادر دینی، هُدهُد جبرئیل: شانه به سر قاصد حضرت سلیمان به سوی بلقیس استعاره از خود شاعر ملا پریشان است، مِرْخَلْ: مرغ ها به داستان سیمرغ ازمنطق الطیراشاره دارد، مرغ نماد انسان، سیمرغ نماد خداوند و مقام توحید، هدهد: رمز انسان کامل و پیراست، و به سوره مبارک النمل آیه(۱۶) اشاره دارد: (وَوَرِثَ سُلَیْمَانُ دَاوُودَ وَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّیْرِ وَأُوتِینَا مِن کُلِّ شَیْءٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِینُ).
۳) مفاهیم عرفانی: هُدهُد: شانه بسر، پوپک، هدهد سیرت زیبا وبصیرت وبینش هدهد، تا جایی است که اعماق زمین را میبیند و آبهای زیر زمینی را تشخص میدهد، امّا این پرنده زیبا و نیکو سیرت در برابر دام ودانه ناتوان است. اشاره دارد به آیه(۲۰- ۲۲) سوره نمل که میفرماید: (وَتَفَقَّدَ الطَّیْرَ فَقَالَ مَا لِیَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ کَانَ مِنَ الْغَائِبِینَ، لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِیدًا أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَیَأْتِیَنِّی بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ، فَمَکَثَ غَیْرَ بَعِیدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُکَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ یَقِینٍ). هدهد میگوید: ای سلیمان من از سبا برای تو خبر آوردم اما از خداوند علمی دریافت نکردی سلیمان جواب میدهد، که هر که برای خودش شیوه ای از سلوک دارد، و هدهد را به اخلاق نیکو نصیحت میکند، تا عبرت دیگران باشد. هدهد نامه حضرت سلیمان را به بلقیس ملکه سبا برد که با بسم الله شروع گردید.اشاره به آیه (۳۰)سوره نمل که می فرماید: (إِنَّهُ مِن سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ)، تاج وری هدهد ناظر بر عامه مردم است. تیز بینی هدهد ضرب المثل است، امّا در برابر دانه ضعیف است. و (بسم الله) در منقار این پرنده! بیانگر رهبر و راهنمای مرغان است که هدایت گر است، که چندین صوتی ومعنوی داشته است. تاج سرش نماد فَرَّه ایزدی است که پادشاهان ایران آن را جز لوازم شهریاری خود محسوب می کردند، ودر دوره اسلامی اولیاء الله نماد این تاجند. شاهد صوتی هدهد در رهبری مرغان جنبه هدایت گری دارد، در صورتی که هدایت از دیدگاه صوفیه امری (آن سرّی) است که به هدایت الهی بستگی دارد. رهبری هدهد با سعی و مجاهدت نبوده است، بلکه به نظر حضرت سلیمان است در صورتی که هدهد در ظاهر بوی بدی دارد، امّا انتخاب آن توسط پیامبرحق دلایلی داشته است. از جمله توجه به بعد مادی ومعنوی هدهد است که از همان ابتدا مورد توجه عرفا بوده است. (ر. ک، منطق الطیرعطار، ۱۳۸۳ : ۱۵۶و۱۷۰ – ۱۷۱)، «مرغ: مردم عادی هستند که برای رسیدن به حق درتلاشند امّا در نیمه های راه باز می مانند و اندکی به حق می رسند. در نفس ناطقه غالباً از مرغ به روح، رمز و کنایه تعبیر می کنند، درمنطق الطیرعطارهریک ازمرغان نمودار و مظهر و نشانه و رمزی ازشخصی یا گروهی ازمردم باصفات خاص است». (سجادی ضیاالدین، ۱۳۸۸ : ۲۷۷ – ۲۷۸)، «سیمرغ : واصلان اند که جای آنها (آن سوی) مرزهای این حیات مادی است، و با (هرخیالی) که ما می بافیم به آن عالم نمی توان رسید». (استعلامی، شرح مثنوی دفتر۶/ ۱۳۸۷ : ۴۴۸) هدهد: رهبران الهی هستند که هادی و راهنمای مردم هستند، و درمنطق الطیرمنظوراین است که قدرت ونشاط سلیمان در ولایت و سلطنت نتیجه دانشی بود که از عالم غیب به اوآموخته بودند. مولانا میگوید تو از طیر معنی مرغان هوا را میفهمی و نمیدانی که (طیورِ مِنْ لَدُن) آگاهی ازعالم معناست. (ر. ک، استعلامی،شرح مثنوی دفتر۶/ ۱۳۸۷ : ۴۴۸)

 

 

ازمنازل های جـانش یــــادداد

 

 

 

و زســفرهـای روانـش یــاد داد

 

 

 

وز زمانی کز زمان خالی بدُه ست

 

 

 

وز مقـام قدس که اجلالی بُده ست

 

 

 

وز هوایی کـاندر او سیمرغ روح

 

 

 

پیش از این دیده ست پرواز و فتوح

 

 

 

 

 

 

 

(مثنوی۱/ ۱۴۴۹- ۱۴۵۲)

۴-۱ مقدمه
پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب، داده‌های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه‌های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک‌های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها و… سازگاری دارد، داده‌های جمع آوری شده را دسته‌بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه‌هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده‌اند در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن کند و سرانجام بتواند راه‌حل و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه‌ای خلاق است، معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می‌کند که یافتن منابع داده‌های موجود برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است، آرایش و تنظیم داده‌ها نیز مستلزم خلاقیت است. فرایند تجزیه و تحلیل داده‌ها فرآیندی چند مرحله ای است که طی آن داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در جامعه (نمونه) آماری فراهم آمده‌اند خلاصه، کد بندی و دسته‌بندی… و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده‌ها به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم آید.

تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله ای علمی از پایه های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می‌رود که به وسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می‌شوند. در این فصل نیز به توصیف داده‌های پژوهشی و تجزیه و تحلیل تجزیه و تحلیل داده‌هایی که به وسیله پرسشنامه از افراد نمونه گردآوری شده‌اند پرداخته خواهد شد و سپس به هر یک از سوالات و فرضیات پاسخ داده می‌شود.
۴-۲آمار استنباطی و بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق
آمار استنباطی آن ‌قسمت ‌از آمار است‌ که ‌به ‌برآورد و آزمون فرضیه ها در خصوص پارامترهای‌ جامعه ‌ازروی ‌نمونه ‌می‌پردازد.استنباطهایی ‌که ‌از نمونه ‌می‌شود نمی‌تواند قطعی ‌باشد و این ‌استنباطها احتمالی‌ هستند و لذا باید مبانی‌ نظریه‌ احتمال‌ را در بیان‌ آنها بکار گیریم‌. در واقع هدف نهایی آمار استنباطی برآورد ویژگیهای جامعه است. به منظور تحلیل داده های پژوهش از تحلیل های گوناگون استفاده شده است. در مرحله اول به منظور شناسایی آمیحته بازاریابی در خرید یخچال از آزمون فرض آماری میانگین یک جامعه یا به عبارتی از آزمون T یک نمونه‌ای (One-Sample Test)استفاده گردیده است که در واقع تفاوت بین میانگین نمونه مورد بررسی را با یک مقدار مفروض مورد آزمون قرار می‌دهد. پس از آن به رتبه بندی این عوامل با بهره گرفتن از تحلیل سلسله مراتبی پرداخته می‌شود.
۴-۲-۱ شناسایی عوامل موثر بر خرید یخچال
در مرحله اول به بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق از آزمون فرض آماری میانگین یک جامعه یا بعبارتی از آزمون T یک نمونه ای (One-Sample Test )استفاده گردیده است که در واقع تفاوت بین میانگین نمونه مورد بررسی را با یک مقدار مفروض مورد آزمون قرار می‌دهد. بدین وسیله شناسایی عوامل صورت می‌پذیرد.
با استناد به نمرات بدست آمده از نمونه و انجام آزمون T یک نمونه ای نتایج تحلیل در جدول ۵-۴ و ۶-۴ آمده است. همانطور که مشاهده می‌شود مقدارp-value یا بعبارتی مقدار Sig برای ۲۴ مولفه از مقدار ۰۵/۰α= کوچکتر گردیده است لذا فرض صفر مبنی اینکه میانگین این ۲۴ مولفه مساوی ۳ می‌باشد تایید نگردیده است؛ از طرفی دو عدد نشان داده شده در ستون مربوط به فاصله اطمینان ۹۵ درصدی تفاوت میانگین شامل عدد صفر نمی‌باشد لذا این عامل خود موید رد فرض صفر می‌باشد. مثبت بودن حد بالا و پایین این فاصله نیز بیانگر این نکته می‌باشد که میانگین این ۲۴ مولفه بیشتر از عدد ۳ می‌باشد. نتیجه کلی بدین صورت قابل تبیین خواهد بود که وضعیت این ۲۴ مولفه با توجه به میانگین آنها در جامعه آماری در حد نسبتاً بالایی می‌باشد. همچنانکه در جدول پائین مشخص است مقدار آماره t از ۹۶/۱ بزرگتر است و در ناحیه بحرانی آزمون قرار دارد و به بیان دیگر اختلاف میانگین از عدد ۳ معنی‌دار می‌باشد.
ولی برای ۶ مولفه مشخص شده در جدول(بسته بندی، مرجوعی ها، شرایط اعتبار، سرعت و کیفیت ترابری، کانال توزیع الکترونیکی و اینترنتی، بهره گیری از اینترنت) دارای میانگین نمونه پایین بوده و آماره تی آن که از ۹۶/۱ کوچکتر می‌باشد که نشان دهنده این موضوع می‌باشد که این مولفه ها بر خرید مشتریان موثر نمی‌باشند و باید از مدل تحقیق حذف گردند.
جدول ۴-۱ : آماره های یک نمونه ای

 

	One-Sample Statistics
		تعداد	میانگین	انحراف معیار	خطای انحراف از میانگین
تنوع محصول	q1	۳۴٫۰۰۰	۴٫۴۷۱	۰٫۵۶۳	۰٫۰۹۷
نام و نشان تجاری	q2	۳۴٫۰۰۰	۴٫۲۰۶	۰٫۴۷۹	۰٫۰۸۲
ارضای نیازهای مشتریان	q3	۳۴٫۰۰۰	۴٫۰۵۹	۰٫۸۸۶	۰٫۱۵۲
بسته بندی

۲-۵-۵ مزایای کنترل
مزایای کنترل را می توان در پنج مورد برشمارد :
- جلوگیری از بحران
اگر مدیر از امور سازمان خود آگاه نباشد ، احتمالا یک مشکل کوچک قابل حل تبدیل به یک مشکل بزرگ خواهد شد
- خروجی های استاندارد شده
مشکلات وخدمات را می توان از نظر کمی وکیفی بر مبنای کنترل های درست وخوب استاندارد نمود
- ارزیابی عملکرد کارکنان
کنترل های مناسب وبه موقع ، موجب می شوند تا اطلاعات هدفمند در اختیارمدیر قرار گیرد
- برنامه های به روز در آمده
ضرورت به روز در آوردن برنامه ، به علت تغییر محیطی وتغییرات درون سازمانی از کارهای اساسی مدیر است
- مراقبت وحمایت از سرمایه سازمان
انجام کنترل های به موقع در رابطه با آگاهی وجلوگیری از عدم کارایی ، اتلاف وقت ، سوء استفاده از قدرت وحیف ومیل اموال سازمان سبب حمایت از سرمایه سازمان می گردد .(نجف بیگی ، ۱۳۸۹ :۴۵ )
۲-۵-۶ ویژگیهای کنترل موثر
اصولا سیستم های کنترل باید با توجه به شرایط ومقتضیات سازمان طراحی شوند ودر هر مورد ویژپیهای مربوط به آن را دارا باشند ، اما برای کنترل موثر می توانیم به یک سلسله خصوصیات عمومی اشاره کنیم که تقریبا در تمامی موارد قابل اجرا هستند :

- کنترل ها باید متناسب با برنامه و فعالیت ها تنظیم شوند
- کنترل ها باید در نقاط حساس وکلیدی انجام شوند
- در اعمال کنترل نباید افراط وتفریط شود
- اطلاعات مورد استفاده در کنترل باید دقیق ، صحیح ، وبه روز باشند
- سیستم کنترل باید جامعیت داشته باشد وتمامی عملیات برنامه را مورد ارزیابی وبررسی قرار دهد
- کنترل باید عینیت داشته باشد و صرفا بر اساس ذهنیات ونظرات شخصی نباشد
- کنترل باید اقتصادی باشد ، هزینه ها بر نتایجش فزونی نگیرد
- کنترل باید واقع بینانه باشد
- سیستم کنترل باید انعطاف لازم را داشته باشد
- کنترل باید وسیله اصلاح باشد ، نه تنبیه ومجازات
- کسانی که به این امر گمارده می شوند باید واجد صلاحیت اخلاقی وتخصصی مورد قبول اکثر کسانی باشند که آنها را کنترل می کنند .(الوانی، ۱۳۲:۱۳۸۹)
مطالعات انجام شده در زمینه وظایف مدیریت
۱-نکویی مقدم در سال ۱۳۸۶ در پژوهشی تحت عنوان تعیین رابطه سبک های مدیریتی با وظایف مدیران دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام داد .هدف از انجام این پژوهش تعیین رابطه بین سبک های مدیریت مدیران رده های مختلف و وظایف مدیران آموزشی وغیر آموزشی (برنامه ریزی ، سازماندهی ،هدایت و کنترل ) دانشگاه علوم پزشکی کرمان بود
این پژوهش از نوع کاربردی است جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران عالی ومیانی دانشگاه تشکیل می دهد ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسشنامه بود پرسشنامه الف سبک های رهبری و پرسشنامه دوم عملکرد مدیران را مورد سنجش قرار می دهد تجزیه تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی واستنباطی ( فراوانی ، میانگین ، انحراف معیار ، رگرسیون ، آزمون توکی ، ضریب همبستگی پیرسون واسپیرمن ) با بهره گرفتن از نرم افزار صورت گرفت ونتایج زیر حاصل شد:
مدیران دردستیابی به اهداف واجرای وظایفی از قبیل برنامه ریزی ، سازماندهی ، هدایت وکنترل موفق تر خواهند بود ازطرفی با توجه به اینکه رهبری رابطه ای است بر اساس کنترل ونفوذ رهبران وظیفه گرا ورابطه گر با کنترل بر کلیه کارکنان اطمینان داشتند که به اهداف خود خواهندرسید
۲- نصر در سال۱۳۸۴ در پژوهشی تحت عنوان مقایسه عملکرد مدیران دانش آموخته رشته کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی با سایر رشته ها پرداخته و جامعه آماری خود را که ۷۵ نفر بوده ، به روش تصادفی ساده از بین مدیران مدارس شهر شیراز اتنخاب نموده است و اطلاعات بدست آمده از تحقیق را با روش های آماری و نرم افزارSPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار داده است .در این تحقیق ،عملکرد مدیران همان وظایف مدیرشامل ، برنامه ریزی ، سازماندهی ، بسیج امکانات و منابع ، هدایت ورهبری ، نظارت وکنترل معرفی شده اند .
محقق در این تحقیق به دنبال این فرضیه بوده که بین عملکرد مدیران دانش آموخته مدیریت و فارغ التحصیلان سایر رشته ها که درپستهای مدیریت مدارس بوده اند تفاوتی وجود دارد یا خیر
۳– نکویی در سال ۱۳۷۹ در پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه آگاهی مدیران از عملکرد های مدیریت و نحوه عملکرد آنان در سازمانهای دولتی شهر کرمان، چنین استنباط می کند که بین آگاهی و اطلاعات مدیران و نحوه عملکرد انان در خصوص عملکردهای مدیریت (، سازماندهی ، تصمیم گیری ، برنامه ریزی ، رهبری ، نظارت و کنترل ، ارتباط ) رابطه معنی داری وجود دارد. وی معتقد است که اکثر محققین وظایف مدیریت را شامل ۱- برنامه ریزی ۲- سازماندهی ۳- تصمیم گیری ۴-فرماندهی۵-نظارت،کنترل،میدانند
۴- بانوثی در سال ۱۳۷۲ در مدارس اهواز تحقیقی تحت عنوان مقایسه نظرات معلمان درباره عملکرد مدیرانی که دوره آموزش ضمن خدمت را گذرانیده اند با مدیرانی که آن دوره ها را نگذرانیده اند را انجام داد . در این تحقیق اهداف زیر دنبال می شد :
- بررسی و مقایسه عملکرد مدیران آ موزش دیده با مدیران آموزش ندیده
- دستیابی به استراتژیهایی برای انتخاب صحیح مدیران کارامد و اثر بخش در مدارس کشور
- مشخص نمودن نارسائیها وکمبودها ی موجود درعملکرد مدیران آموزش دیده و آموزش ندیده
در این تحقیق با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده ، دو نمونه ۱۰۲ نفری از مدیران آموزش دیده و ۹۸ نفری مدیران آموزش ندیده انتخاب وسپس پرسشنامه تحقیق در اختیار دبیران آنها قرار داده شد تا با توجه به عملکرد مدیرانشان پرسشنامه را تکمیل کنند
وی در فصل اول سوال تحقیق را اینچنین مطرح کرد :
(( آیا عملکرد مدیرانی که آموزش ضمن خدمت مدیریت را گذرانده اند با مدیرانی که این دوره را نگذرانده اند بهتر یا بیشتر است یا خیر ))
براساس این سوال ، محقق به تهیه فرضیات تحقیق در زمینه وظایف مدیریت ((تصمیم گیری ، برنامه ریزی ، سازماندهی ، انگیزش ، نظارت ، و کنترل وروابط انسانی نموده که پس از جمع اوری اطلاعات و تجزیه وتحلیل داده ها ، کلیه فرضیات تحقیق تایید شده است . بدین ترتیب که مدیرانی دوره های آموزشی ضمن خدمت را گذرانده اند ، در زمینه عملکرد های مدیریت ، نسبت به مدیرانی که دوره های آموزشی ضمن خدمت مدیریت را ندیده اند عملکرد بهتری داشته اند
۵ - صافی در سال ۱۳۷۱ در پژوهشی تحت عنوان ازرشیابی کارکنان آموزش و پرورش در مورد اهم وظایف مدیر متذکر شده که :
“صاحب نظران دانش مدیریت در فرایند مدیریت برای مدیران وظایف مشترک و عمده ای ذکر کرده اند که از جمله می توان به برنامه ریزی ، سازماندهی ، هدایت ورهبری سازمانی ، هماهنگی و نظارت وارزشیابی اشاره کرد “
وی در مدیریت ارزشیابی را امر مهم ، لازم و مستمری می دانند که مدیران رده های گوناگون باید آن را در مدیریت خود مورد توجه قرار دهند و از این طریق به بررسی عملکرد کارکنان ،پیشرفت برنامه ، اثر بخشی منابع و امکانات ، عملکرد سازمانی ، و میزان تحقق اهداف مورد نظر بپردازند
۶- برنال.ال در سال ۱۹۹۴ در دانشگاه اوهایو در مقاله ای تحت عنوان مدیریت(Management) ، پنج وظیفه برای مدیران برشمرده است که به ترتیب زیر آمده اند :
- Planning برنامه ریزی
- Organizing سازماندهی
- Staffing کارمند یابی ( استخدام)
- Directing رهبری
- Controlling کنترل
۷- اله قلی زاده آذری در سال ۱۳۸۹ در مقاله ای تحت عنوان تاثیر فناوری اطلاعات بر وظایف وفعالیت های مدیران منابع انسانی در سازمان اطلاعات را یکی از ارزشمندترین ورودی های سازمان می داند اطلاعات باعث افزایش اطمینان وثبات منابع انسانی در سازمان وکمبود آن سبب بی اطمینانی وبی ثباتی آنان در سازمان می شود.از آنجایی که عملکرد موفقیت آمیزز سازمانها در گرووظایف مدیریتی یعنی برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری وکنترل است وانجام این گونه وظایف در گرو اطلاع رسانی وکسب مهارتهای لازم در زمینه کاربرد فناوری اطلاعات وهمچنین اطلاع رسانی به مدیران برای توانمند کردن انان در کارهایشان امری غیر ممکن است

۸- استفاده از کلمات کلیدی و علایم اختصاری (مخفف ها ) در سراسر متن، مثلاً به جای Kilogram ا ز kg ، % به جای درصد و → به جای نتیجه می دهد و > = < به جای کمتر، بیشتر و یا مساوی
۹- استفاده ازعلامت های:
سؤال (؟) در حاشیه یک عبارت برای نشان دادن این که عبارت مورد نظر را نفهمیده و یا معنای آن

برای فرد وضوح کاملی ندارد.
ستاره (*) در حاشیه صفحات برای نشان دادن اهمیت موضوع و امکان طرح سؤال از آن در امتحانات. تعجب(!) برای نشان دادن عدم توافق با قسمتی از نوشته یا عبارت.
ج) بعد از کلاس
۱ - مرور یادداشت ها
در خلال ۲۴ ساعت باید برای هر کلاس ۱۰ دقیقه وقت گذاشت و یادداشت ها را مرور کرد، زیرا در غیر اینصورت ۵۰ تا ۸۰ درصد از مطالب از دست می‌رود. مرور بلافاصله مطالب نتیجه بهتری نسبت به مرور پس از مدت طولانی به بار خواهد آورد. اگر دانشجویی درمدت ۲۴ ساعت و یا قبل از جلسه درسی بعدی مطالب را مرور کند از میزان محفوظات او کاسته و بر میزان فراگیری او افزوده می شود.
۲- دوباره نویسی یادداشت ها
با سازماندهی و بازنگری هر چه سریعتر یادداشت ها پس از سخنرانی به دلیل ایتکه موضوع درس هنوز در ذهن تازه و آماده است، می توان از مثال ها و حقایقی که در حافظه فرد از درس به جای مانده و فرصت نوشتن آن ها را در حین سخنرانی نداشته برای تکمیل یادداشت ها استفاده کرد. علاوه بر این می توان قسمت هایی از درس را که مبهم باقی مانده است باز یابی کرده و از استاد، همکاسـی، از متن کتاب درسی و یا از طریق سایر منابع برای کسب اطلاعات بیشتر برای رفع ابهام کمک گرفت. اگر مطلب یا نکته ای از قلم افتاده است، به آن اضافه کرد و یا اگر مطلب به غلط یادداشت شده، تصحیح نمود. همچنین با تغییرکلمات مخفف به کلمات کامل، علائم به کلمات و جملات کوتاه به جملات بلندتر، جزوه را کامل کرد.
۳- حاشیه نویسی در کنار یادداشت ها
روش حاشیه نویسی در کنار یادداشت ها بر دوباره نویسی ارجحیت دارد، پیشنهاد های زیر می تواند در زمینه حاشیه نویسی در کنار یادداشت ها مفید باشد.
الف) خط کشیدن در زیر و یا دور جملات کلیدی و مفاهیم مهم .
ب) استفاده از حاشیه های جزوه یا از صفحات خالی برای هماهنگ کردن یادداشت ها با متن کتاب درسی. برای ابن کار بهتر است شماره صفحه متن مربوط در کتاب درکنار یادداشت ها نوشته شود.
ج) کشیدن پاره خطی عمودی در کنار یادداشت ها، یا پرانتز و کروشه ای در دو طرف یک یا چند جمله، برای نشــان دادن اهمیت آن ها .
۲-۱-۷٫ روش های یادداشت برداری:
روشی به عنوان بهترین روش یادداشت برداری وجود ندارد. بهترین روش یادداشت برداری به عملکرد شخص مربوط است و آن انعکاسی است از سبک یادگیری، چگونگی کار ذهن و زمان موجود برای یادداشت برداری. از نظرمه یر(۲۰۰۲) مهارت های یادداشت برداری می توانند شامل مهارت های عمومی مثل ضرورت افتراق بین ایده های اصلی و مفاهیم وابسته مانند روش رئوس مطالب و یا یک روش منسجم همچون روش تقسیم صفحه باشد که ساختاری را نشان می دهد که در آن مهارت های عمومی بیشتر به کار گرفته می شود.
۱- نقشه ذهنی^۱ (درخت حافظه) :
درخت حافظه روش علمی یادداشت برداری است که بوسیله آن می توان شکل کلی موضوع و ارتباط بین نکات مختلف را نشان داد. شکل جایگیری مطالب در درخت حافظه به گونه ای است که یادآوری و دوره مطالب را بسیار آسان می کند. در این روش مطالب بصورت فهرست وار نوشته نمی شوند بلکه شکل شاخه ای دارند، به این گونه که موضوع اصلی و درجه اهمیت مطالب و ارتباط بین آنها بصورت کاملا مشخص نشان داده می شود. مزیت دیگر این روش آن است که به راحتی می توان مطالب جدید را به درخت حافظه تکمیل شده اضافه کرد، بدون آنکه نظم مطالب از بین برود، در یادداشت برداری معمولی این کار امکان ندارد. مهم تر از همه اینکه شکل ظاهری درخت حافظه در به خاطر آوردن مطالب کمک بسیاری می کند.
این روش، علاوه بر تسهیل در حفظ مطالب، بازخوانی و مرور مجدد مطالب را در ایام امتحانات راحت تر و سریع تر می کند.
همچنین استفاده از نمودار درختی به هنگام امتحان کمک میکند تا تشخیص دهیم که سؤال مطرح شده، دقیقاً مربوط به کدام بخش از درس است و می توانیم جواب آن را سریع تر بیابیم.
درخت حافظه علاوه بر یادداشت برداری در موارد زیر نیز کاربرد دارد:
- خلاصه کردن مطالب.
- تنظیم مطالبی که از منابع مختلف گردآوری شده است.
- بررسی مسائل دشوار و پیچیده.
- ایجاد طرحی کلی از موضوع مورد مطالعه(پیوست های شماره ۱ و ۲ ).
ترسیم نقشه ذهنی :
برای ترسیم درخت حافظه به ترتیب زیر عمل می شود :
________________
۱-concept map
۱- موضوع اصلی در پایین یا وسط صفحه نوشته شده دور آن خط کشیده ، سپس از این قسمت خطی به طرف بالا یا اطراف صفحه امتداد داده می شود. این قسمت با شماره ۱ در شکل (پیوست شماره ۱) مشخص شده است.
۲- سپس خطوطی را از خط اصلی انشعاب داده و نکات مهم مرتبط با موضوع در کنار این خطوط نوشته می شود. این قسمت‌ها با شماره ۲ در شکل(پیوست شماره ۱) نشان داده شده است.
۳- اگر مطالب دیگری در ارتباط با نکات قبلی وجود دارد، خطوط قبلی انشعاب داده شده و آن مطالب نوشته می شوند. این قسمت‌ها با شماره ۳ در شکل(پیوست شماره ۱) نشان داده شده است .
۴- خطوط قبلی باز هم انشعاب داده شده و مطالب جزئی تر در کنار آنها نوشته می شوند(شماره ۴ در شکل پیوست شماره ۱). همانطور که مشاهده می شود این شکل دقیقا شبیه درختی است که شاخه‌های آن به همه طرف پراکنده شده است. البته محدودیتی در شکل ظاهری درخت حافظه وجود ندارد، فقط باید به این نکته توجه داشت که موضوع اصلی در پایین و یا وسط صفحه قرار گیرد و مطالب دیگر به ترتیب اهمیت از آن منشعب شوند. مطالب جدیدتر را نیز به همین ترتیب می توان به درخت حافظه اضافه کرد. توجه به این امر ضروری است که فقط ۲۰% اطلاعات برروی درخت نوشته شود و ۸۰% بقیه باید درحافظه نگهداری شود، همچنین برای مشخص کردن مطالب متفاوت، باید از رنگ‌های مختلف استفاده کرد ( منگروم واستریچارت ،۲۰۰۹ کراسدل ، فریمن ویورباژوسکی^۱ ،۲۰۰۳) .
۲- سیستم کرنل^۲ :
یک سیستم یادادشت برداری مؤثر سیستم کرنل نامیده می شود که توسط والترپاک ^۳ استاد بازنشسته
دانشگاه کرنل طراحی شده است. برای استفاده از این سیستم به یک برگه بزرگ یادداشت نیاز است.
این روش به دانشجواجازه میدهد تا جزوات کلاسی اش را در کنار یکدیگرقرار داده، مجدداً و به راحتی آن ها را تنظیم کرده و قسمتی از آن ها را حذف کرده و یا مطلبی به آن ها اضافه کند(پیوست شماره ۳).
مراحل یادداشت برداری به روش کرنل:
از ویژگی های بارز سیستم کرنل طراحی صفحه ای است که بر روی آن یادداشت برداری انجام می شود. طرح بندی صفحه شامل یک حاشیه بزرگ در سمت راست و پایین صفحه است. تصویری از
_____________________________________
۱- Croasdell , Freeman & Urbaczewsk
۲- Cornell System
۳- Walter Pauk
این طرح با ابعاد مشخص شده در پیوست شماره۳ نشان داده شده است.
الف- ستون یاد آوری (نشانه)^۱ :
۶ سانتی متر از فضای سمت راست حاشیه عمودی باید برای ستون یادآوری (نشانه) نگه داشته شود. در این منطقه نباید درطول سخنرانی چیزی نوشته شود.