

انسجام

عضویت گروهی

/

/

/









توافق

/

/

/









رضایت

/

/

/









نمره کل

همانگونه که در جدول(۴-۱۵) مشاهده میشود بین گروه آزمایش و کنترل در همه عاملهای کیفیت روابط زناشویی و نمره کل، تفاوت معنی دار وجود دارد. دامنه مجذور اتا بین ۲۹۳/۰ تا ۴۳۱/۰ است، در نتیجه غنیسازی با گذشت یک ماه همچنان تاثیر خود را حفظ کرده است. توان آماری بدست آمده (۷۷۸/۰ تا ۹۶۷/۰) نشانگر کفایت حجم نمونه و دقت آماری مطلوب است.

فصل پنجم
بحث و نتیجهگیری

۵-۱- مروری بر یافته های پژوهش
این پژوهش یک مطالعه نیمهتجربی بوده که تاثیر غنیسازی به شیوه ارتقای روابط را بر کیفیت روابط زناشویی بررسی نموده است. بدین منظور ۳۶ نفر انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایگزین شدند. هر دو گروه در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری شرکت کرده و پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. متغیر مستقل(یا مداخله) غنیسازی به شیوه ارتقای روابط(RE) بود که در ۸ جلسه بر گروه آزمایش اعمال شد. یافته های پژوهش نشان داد که غنیسازی باعث افزایش کیفیت روابط زناشویی و ابعاد آن(توافق، انسجام و رضایت) شده است و فرضیه های پژوهش تایید شدند.
۵-۲- بحث:
۱- نتایج پژوهش نشان داد که غنی سازی روابط باعث بهبود کیفیت روابط زناشویی شده است(جدول۴-۳). این نتیجه با یافته های آکاردینو و جورنی(۱۹۹۸) همسو است. پژوهش های مشابه دیگری یافت نشد، ولی پژوهشهای کارسون، کارسون، گیل و باکوم(۲۰۰۴)، موری، رز، بلیویا، هولمز و دیگران(۲۰۰۲)، اثربخشی غنیسازی روابط بر ارتقای ابعاد ذهنی و عینی روابط زناشویی را تایید نمودهاند.
به لحاظ نظری میتوان گفت مهارتهای ایجاد شده در R. E مهارتهایی هستند که برای کمک به ارضای شدیدترین تمایلات خانواده ها، و تقریباً در همهی فرهنگها کاربرد دارند. این تمایلات شامل عشق، دلسوزی، تعلق، اعتماد، وفاداری، امنیت و لذت هستندکه در بین بقیه از اهمیت بیشتری برخودارند. اگر هر شرکت کننده این تمایلات رابرای همسرش و برای سایر اعضای خانواده ارضا کند، به عنوان یک کارکرد روانی-اجتماعی اساسی که در روابط رمانتیک صورت گرفته، تلقی می شود که با ایجاد یک جو مراقبتی پایدار، عشق و صمیمیت، عزت نفس و رشد روانی فردی هر یک از اعضا را تقویت می کند. پاسخهای دلسوزانه میتواند عامل بسیار مهمی در ارتقای امنیت و پایداری پیوند زناشویی، و ایجاد روابط صمیمانهی سازنده و پایداری برای رشد شخصی باشد. به عبارتی از دیدگاه R. E آنچه در بلند مدت مهم است و در دوره های R. E بدست میآید روابط زوجی سالم، توانایی حل مساله به روشی دو سونگر و منصفانه، توانایی حفظ جو مراقبتی در طول بحث و حل مساله، توانایی اتخاذ دیدگاه فرد دیگر، توانایی تعامل با دیگر شرکت کنندگان، توانایی به وضوح دیدن خود و دیگری( بدون سوگیری)، توانایی مانع شدن یا کاهش دادن چرخه ها ی تعامل منفی-منفی و خشم، توانایی تغییر در الگو های رفتاری مورد انتظار فرد، کمک به فرد جهت رسیدن به تغییرات مطلوب مورد انتظار خودش و کمک به شریک خود تا تغییراتی را که میخواهد انجام دهد. اینها هم تغییراتی هستند که از طریق تسلط بر مهارتهای برنامه R. E ایجاد می شوند. همچنین با توجه به اینکه پیشینه پژوهشی نیز نشان داه غنی سازی روابط از اثربخشی مطلوبی برخوردار است، میتوان نتیجه گرفت مهارتهای آموخته شده به خوبی تاثیر گذار بودهند و توانستهاند کیفیت روابط زناشویی را ارتقا بخشند.

۲- یافته های پژوهش نشان داد که غنی سازی به شیوه ی ارتقای روابط باعث افزایش توافق در روابط زناشویی شده است(جدول۴-۶). پژوهشی با عنوان یا فرضیهی مشابه یافت نشد. اما از آنجایی که توافق زناشویی بر اساس نظریه ی لیوایز و اسپنیر(۱۹۷۹) بعد عینی کیفیت روابط زناشویی را نشان می دهد و یکی از مولفه های سازگاری زناشویی است، میتوان گفت این نتیجه یا یافته های حاصل از پژوهش های موری،رز، بلویا، هولمزو دیگران (۲۰۰۲)، بروکس، جورنی و مازا(۲۰۰۱)، دوکت(۲۰۰۱)، شولبنرگر(۲۰۰۱)، آکاردینوو جورنی(۱۹۹۸)، جسی و جورنی(۱۹۸۱)، و یمن(۱۹۷۳) همسو است. در این پژوهشها غنی سازی به شیوه ی ارتقای روابط سازگاری زناشویی را افزایش داده است.
به لحاظ نظری میتوان گفت از آنجا که بخشی از فرایند غنی سازی به آموزش مهارت های بحث و مذاکره و حل تعارض اختصاص داده شده است، میتوان اظهار نمود آموزش این مهارتها و انتقال آن به محیط خارج از جلسات آموزشی، به زوجها در نیل به توافق و همفکری کمک نموده است. . مهارت ابرازگری شرکتکنندگان را قادر به فهم بهتر منابع استرس، نیازها و تمایلاتشان میسازد و به طریقی که کمترین احتمال ایجاد و اکنش های دفاعی، اضطراب، خصومت و تعارض وجود داشته باشد و بیشترین احتمال فراخوانی فهم همدلانه، همکاری و حمایت وجود داشته باشد، قادر به ابراز گری در مقابل دیگران می شوند. این مهارت افراد را در فرایند حل تعارض و حل مساله به صورت سریع و موفقیتآمیز و با اضطراب کمتر، یاری میکند. مهارت همدلانه، مشارکت کنندگان را برای فهم دلسوزانهی بیشتر از نیازهای مراجعان در زمینه های نیازهای هیجانی، روانشناختی و نیازهای بینفردی و تمایلات دیگران و فراخوانی رفتارهای باز، صادقانه، قابل احترام و اعتماد، مشترک، رفتارهای هم حسی، نظارتی و صمیمی با دیگران با سرعت و میزان بیشتر آماده می سازد. مهارت بحث و مذاکره به زوج ها برای حفظ فضای هیجانی( عاطفی) مثبت آموخته میشود، تا زمانی که از موضوعات مشکل بحث میشود، از این طریق از افزایش خشم جلوگیری شود. مجموعه این عوامل باعث میشود زوج راحتتر بتوانند به توافق زناشویی دست یابند.
۳- یافته های پژوهش نشان می دهد غنیسازی روابط، رضایتمندی زناشویی را بهبود بخشیده است(جدول۴-۹). این نتیجه با یافته های نظری(۱۳۸۳)، کارسون، کارسون، گیل و باکوم(۲۰۰۴). براک وجانینگ(۱۹۸۳) همسو است. با توجه با اینکه غنی سازی مهارتهای همدلی، ابرازگری و ایجاد جو حمایتی توسط زوج را آموزش می دهد و همانگونه که در فصل سوم بیان شد هدف اصلی این رویکرد کمک به ارضای نیازهای اساسی خانواده مانند عشق، مهربانی، تعلق، امنیت و لذت است(سوکا،۲۰۰۵). در نتیجه می توان انتظار داشت این رویکرد رضایتمندی زناشویی را نیز افزایش دهد. بویژه مهارت همدلی باعث می شود هر یک از زوجین به ارضای نیازهای هیجانی و روانشناختی همسرش کمک نماید و باعث فراخوانی رفتارهای باز، صادقانه و صمیمانه توسط همسر میشود(گینزبرگ،۲۰۰۰).
۴- یافته های پژوهش نشان داد که غنی سازی روابط باعث افزایش انسجام در روابط زناشویی شده است(جدول۴-۱۲). این نتیجه با یافته های پژوهش شولبنرگر(۲۰۰۱)، جسی و جورنی(۱۹۸۱)، و یمن(۱۹۷۳) همسو است. از دیدگاه فینچام و بردبوری (۲۰۰۱) و لیوایز و اسپنیر(۱۹۷۹) همسانی رفتاری بعدی از سازگاری است و سازگاری خود بعد عینی کیفیت روابط زناشویی است. از این حیث یافته های این پژوهش با یافته های موری، رز، بولیویا، هولمز و دیگران(۲۰۰۲)، بروکس،جورنی و مازا(۲۰۰۱) و دوکت(۲۰۰۱) همسو است
بر اساس تعریف، انسجام زناشویی نزدیکی و همسانی عملکرد زوج در امورروزمره زندگی را نشان می دهد. مهارت های بحث و مذاکره زمینهای را فراهم میکند تا زوج ها بتوانند به تفاهم رفتاری دست یابند و ناهمسانی در رفتار و عملکرد کاهش یابد. همچنین مهارت تغیی خود وکمک به تغییر همسر زن و شوهر زا به سمت نوعی تشابه و تفاهم مشترک سوق میدهد. همانگونه که در شکل(۲-۸) آمده است، این توافق برای تغییر، باعث ایجاد تغییرات رفتاری در رفتا زن و شوهر شده و منجر به ایجاد هماهنگی و انسجام در روابط زناشویی میشود.
۴- آخرین بخش از نتایج پژوهش نشان داد که غنی سازی به شیوه ی ارتقای روابط پس از گذشت یک ماه، همچنان اثربخشی خود را حفظ کرده است(جدول۴-۱۵و ۴-۱۶). این بخش از یافته های پژوهش با نتایج حاصل از پژوهشهای کارسون، کارسون،گیل و باکوم(۲۰۰۴)، جسی، جورنی و مازا(۲۰۰۱)، بروکس(۱۹۹۷)، براک و جانینگ(۱۹۸۳) و ویمن(۱۹۷۳) همسو است. از آنجایی که در بخش آموزش مهارت های پیشرفته، انتقال و تعمیم و مهارت های نگهداری و تداوم آموزش داده شد، در نتیجه می توان اظهار نمود که این مهارتها به خوبی آموخته شده و به کار بسته شده اند. شرکت کنندگان از طریق به کار گرفتن این مهارت ها میتوانند آموخته های خود را در طول زندگی همچنان نگه داشته و مرور نمایند تا فراموش نشود. این عامل باعث می شود اثربخشی دوره در طول زمان همچنان باقی بماند.
۵-۳- اعتبار پژوهش:

ـ مایلم با هم در مورد درمان تصمیم‌گیری کنیم.
ـ خواست و تمایل شما در تصمیم‌گیری من مهم است. ^[۲۸۷]
د ـ ارزیابی ظرفیت بیمار
۱- ضرورت ارزیابی
در بیشتر موارد روشن است که آیا بیماران صالح به تصمیم گیری برای خود هستند یا خیر؛ اما گاهی چندان روشن نیست. بیمار، در طول درمان، تحت استرس شدید قرار دارد؛ هرچند که استرس همراه با بیماری غالباً مانعی برای شرکت فرد در تصمیم گیری های درمانی نیست، با وجود این، باید اقدامات احتیاطی صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که بیمار دارای ظرفیت تصمیم گیری صحیح هست.^[۲۸۸]

۲- معیارهای ارزیابی ظرفیت
برای ارزیابی ظرفیت، عده ای از پزشکان با تکیه بر اصل اتونومی بیمار، آزمون های ساده تر را ترجیح می دهند اما عده ای دیگر که بیشتر نگران اصل سود رسانی و عدم ضرر هستند، آزمون های سخت تر را ترجیح می دهند.^[۲۸۹]
در حال حاضر معیاری قانونی جهت ارزیابی ظرفیت بیمار وجود ندارد و تشخیص این امر تا حدود زیادی بستگی به قضاوت حرفه ای پزشک دارد؛ نویسندگان معیارهایی برای ارزیابی ظرفیت تصمیم گیری پیشنهاد کرده اند و پزشک موظف است توانایی بیمار را نسبت به این موارد بسنجد؛ “این معیارها عبارتند از:
۱-۲- درک وضعیت خود.
۲-۲- درک خطرات احتمالی ناشی از تصمیم اتخاذ شده.
۳-۲- وجود ارتباط بین درک بیمار با تصمیمی که گرفته است.
در صورت لزوم، مشاوره ی روانی برای ارزیابی موارد بالا می تواند مؤثر باشد.”^[۲۹۰]
نهایتاً این که، فقدان ظرفیت بیمار، موجب سقوط تعهد پزشک مبنی بر کسب رضایت از بیمار نمی شود و در این گونه شرایط رضایت باید از “فرد جایگزین”^[۲۹۱] اخذ شود. در ادامه به تصمیم گیری فرد جایگزین خواهیم پرداخت.
گفتار چهارم ـ تصمیم گیری فرد جایگزین
طرح مطلب
همانطور که پیش تر گفته شد، مبنای حقوقی اهلیت، قدرت ادراک است؛ در این راستا یکی از نویسندگان^[۲۹۲] بیماران را به لحاظ اهلیت قانونی به دو دسته ی بیماران دارای قوه ی تمیز و بیماران فاقد قوه ی تمیز، تقسیم بندی نموده است؛ هرچند که در مقوله ی اهلیت، سن قانونی بیمار نیز مطرح است.
در خصوص صلاحیت تصمیم گیری، در مورد دسته ی اول که شامل افراد غیر رشید و صغیر ممیز (دارای قوه ی ادراک و تشخیص) است، دو نظر مطرح شده است:
برخی از حقوقدانان گفته اند که در این گونه موارد نیز ولیّ، نماینده ی قانونی و یا نماینده ی قضایی باید تصمیم گیری کند و خود شخص صلاحیتی ندارد. “چه بسا اعمالی که ممکن است آثار و عوارض نامطلوبی برای این افراد به دنبال داشته باشد و آنان بدون توجه به عوارض نامطلوب آن بدین امر رضایت دهند و یا بر عکس اعمال و اقدامات پزشکی که ضرورت داشته باشد و این افراد به لحاظ عدم تشخیص و درک صحیح ناشی از ناتوانی عقلی، قادر به تشخیص و اعلام رضایت به موقع نباشند؛ بنابراین به نظر می رسد در این گونه موارد ضروری است که اظهار نظر ولی یا قیم شرط جواز عمل طبیب قرار گیرد.”^[۲۹۳]
عده ای دیگر بر این باورند که حق انسان بر جسم خود، حق شخصی محض است و با سایر حقوق اختلاف دارد و تابع قواعد مدنی نیست؛ پس اگر بیمار خود شخصاً قادر به تمیز و درک اهمیت و ضرورت معالجه می باشد، پزشک باید نظر او را اخذ نماید و الا باید با کسانی که بیشترین رابطه انسانی محبت و خانوادگی با وی دارند که معمولاً همان نمایندگان قانونی هستند، مشورت نماید.^[۲۹۴]
به نظر می رسد در مورد صلاحیت تصمیم گیری افراد غیر رشید و صغیر ممیّز، باید قائل به تفکیک شد؛ از آنجا که معیار دارا بودن صلاحیت تصمیم گیری، درک مسائلی از قبیل ماهیت درمان، روش های درمانی موجود، عواقب و پیامدهای ناشی از انتخاب هریک از روش های درمانی می باشد، به نظر می رسد افراد غیر رشید و صغار ممیز، صلاحیت تصمیم گیری و ابراز رضایت در مورد قبول یا رد درمان را دارند؛ اما در خصوص ابراء حقوقی ذمه ی پزشک، از آنجا که سود و زیان شخصی و مسائل مالی مطرح است، فاقد صلاحیت هستند و تصمیم گیری فرد جایگزین لازم می آید.
دسته ی دوم شامل مجانین (بیماران روانی) و صغار غیر ممیّز (کودکان فاقد قوه ی تشخیص) است؛ بدیهی است که به علت فقدان قوه ی ادراک، تصمیم گیری های درمانی مربوط به آنان با فرد جایگزین است.
الف ـ فرد جایگزین
تا زمانی که بیمار بزرگسال دارای اهلیت، از لحاظ ذهنی قادر به تصمیم گیری است، پزشک نمی تواند اقدامی کند، مگر بیمار رضایت مبتنی بر آگاهی خود را اعلام نماید؛
در صورتی که مشخص شود بیمار قادر به درک و طرح درخواست های خود نیست، شخص دیگری برای شرکت در فرایند رضایت، فراخوان می شود؛ این شخص ممکن است یکی از اعضاء خانواده یا نماینده ی منصوب از طرف دادگاه یا نماینده ی قانونی باشد و به عنوان جانشین بیمار، از طرف او در مورد اقدامات درمانی و پزشکی وی تصمیم گیری نماید؛ چنین شخصی اصطلاحاً “فرد جایگزین” نامیده می شود؛ افراد جایگزین کسانی هستند که درک کاملی از ناتوانی بیمار دارند و می توانند در جهت منافع بیمار عمل کنند و قانوناً قیمومت بیمار را دارا می باشند.^[۲۹۵]
هر گاه شخص فاقد حق بوده ولی به موجب قانون یا قرارداد، اذن اداره ی امور دیگران را داشته باشد،^[۲۹۶] نماینده ی دارای اختیار نامیده می شود؛ بنابراین ولیّ قهری(پدروجدّپدری)، وصیّ(جانشین) منصوب از جانب آن ها، قیّم یا وکیل که به نمایندگی از محجور یا موکل اعمالی انجام می دهند، دارای اختیار یا سمت برای انجام دادن اعمال مزبور هستند و اختیار این اشخاص در حدود اذنی است که به موجب قانون یا قرارداد به آنان داده شده است.^[۲۹۷]
فقط بیمارانی که دارای ظرفیت تصمیم گیری مناسب و توانایی قانونی (اهلیت)^[۲۹۸] هستند، می توانند رضایت آگاهانه ی خود را نسبت به اقدامات پزشکی اعلام کنند؛ در تمام شرایط دیگر، والدین یا جانشین های دیگر، اجازه ی آگاهانه^[۲۹۹] ی خود را ارائه می دهند.^[۳۰۰]
ب ـ مبنا ی تصمیم گیری فرد جایگزین
درست است که در مواردی که قدرت ادراک بیمار محدود است، مثلاً بیمار صغیر ممیز یا نوجوان است، اصل احترام به اتونومی، حتی در مورد این گروه از بیماران نیز باید رعایت شود و اتونومی ایجاب می کند که این افراد حق تصمیم گیری در خصوص درمان را در حدّ درکشان دارا باشند، اما از سوی دیگر اصل اخلاقی سود رسانی در چنین شرایطی ایجاب می کند که علاوه بر کسب رضایت از خود بیمار در حدّ درکش، اخذ رضایت از فرد جایگزین نیز صورت گیرد.^[۳۰۱]
اما در جای دیگری اصل اتونومی به عنوان مبنای تصمیم گیری فرد جایگزین عنوان شده است: “دلیل مهم تصمیم گیری توسط جایگزین، اصل خود مختاری افراد است؛ این کار یک تلاش هرچند ناکامل برای گسترش کنترل بیماران بر مراقبت های درمانی خود می باشد.”^[۳۰۲]
ج ـ تصمیم گیرندگان جایگزین
برای اداره ی امور شخص فاقد اهلیت و صلاحیت تصمیم گیری، اشخاصی در نظر گرفته شده اند؛^[۳۰۳]
در درجه ی اول ولیّ خاص، عهده دار امور محجور است.^[۳۰۴] ولیّ خاص به پدر و جدّ پدری و وصیّ منصوب از جانب یکی از آن ها اطلاق می شود.^[۳۰۵]
۱- تصمیم گیرندگان جایگزین کودک
همانطور که پیش تر گفته شد، اختیار پدر و جدّ پدری، وصی، قیم و وکیل، در حدود اذنی است که به موجب قانون یا قرارداد به آنان داده شده است.^[۳۰۶]
یکی از نویسندگان در این مورد چنین می گوید: “در مورد والدین انتظار می رود صرفاً صلاحیتشان را در جهت اعمال تصمیمی که بیشترین منفعت کودک را تأمین می کند به کار گیرند؛ هرچند در مورد والدین نیز گفته شده است که رضایت ولیّ، جهت معالجه فرد با کمتر از سن قانونی ضروری است، این اجازه به معنای مالکیت والدین به فرزند نیست بلکه آنها باید بر اساس منافع فرزند و نه منافع خود تصمیم گیری کنند. در صورت احراز خلاف مسأله، باید از آنان سلب صلاحیت شود.”^[۳۰۷] در این گونه موارد که پزشک با تصمیم والدین مخالفت می کند، دادگاه در صورتی که احراز نماید که تصمیم اتخاذی، صدمه ای ناروا به کودک وارد خواهد کرد، حکم به رد صلاحیت والدین می دهد؛ اما این موارد بسیار نادر هستند.^[۳۰۸]
برخی بر این عقیده اند که برای کودکانی که قادر به تصمیم گیری برای خود نیستند، پدر، مادر یا سرپرست، قانوناً مجاز به دریافت اطلاعات، تصمیم گیری و امضاء فرم رضایت است؛ اما این بدان معنا نیست که کودک همیشه خارج از این فرایند نگه داشته شود. در برخی اقدامات پزشکی، موافقت کودکان هم لازم است؛ یعنی حتی بعد از اینکه پدر و مادر فرم رضایت را امضاء کردند کودک نیز باید با آن اقدام موافق باشد؛ ^[۳۰۹] البته این احتیاط و سخت گیری بیشتر در مطالعات پژوهشی و طبیعتاً در رابطه با مقاطع سنی مشخصی (کودکانی که دارای قوه ی تمیز هستند)، اعمال می شود، به نظر می رسد علت، آن است که “در پژوهش ها احتمال وقوع اتفاقات ناشناخته بیشتر است و موافقت نسبت به این اقدامات اهمیت بیشتری پیدا می کند.”^[۳۱۰]
۱-۱- تصمیم گیری ولی خاص در مقاطع سنی مختلف
۱-۱-۱- نوزادان و خردسالان
در این مقطع معمولا والدین یا سرپرست، کاملاً تصمیم گیرنده هستند. (مانند جراحی ختنه)؛ نوزاد نه می تواند رضایت دهد و نه می تواند آگاه شود؛ این مطلب یک سؤال حقوقی ـ اخلاقی جدی را برای والدین و پزشکان به وجود می آورد؛ در این زمینه آکادمی اطفال آمریکا در بند ۱ بیانیه ی رسمی خود مقرر می دارد: “ما اکنون دریافتیم که دکترین رضایت آگاهانه، در مورد اطفال، صرفاً کاربرد مستقیم آن را محدود کرده است.”^[۳۱۱]
برای آگاه کردن پدر، مادر یا سرپرست، مدلی از فرم رضایت آگاهانه توسط ^[۳۱۲]NOCIRCارائه شده است که می تواند در جهان مورد استفاده قرار گیرد؛ این مدل، اطلاعاتی را که والدین پیش از اعطاء اجازه برای جراحی نوزادان و خردسالان باید بدانند، عرضه می کند. این فرم توسط یک متخصص اطفال^[۳۱۳]، تدوین شده است.^[۳۱۴]
۲-۱-۱- کودکان دبستانی
کودکان این مقطع سنی اگرچه در تصمیم گیری مشارکت دارند اما تصمیم گیری نهایی با والدین است؛ به نظر یکی از نویسندگان در این مقطع “باید موافقت طفل جلب و مخالفت های شدید و پایدار وی جدی گرفته شود.”^[۳۱۵]
۳-۱-۱- نوجوانان
ظرفیت کاملاً وابسته به توانایی های فردی در درک، تحلیل، تفکر، انتخاب و ارزیابی سود و زیان است. نوجوانان در بیماری شدید معمولاً برای تصمیم گیری به هم فکری و کمک معلمان، والدین و … نیاز دارند.^[۳۱۶] در نظام کامن لا استثنائاً مواردی وجود دارد که یک نوجوان به رضایت پدر و مادر برای درمان نیاز ندارد؛ برای مثال نوجوانی که در منزل والدینش ساکن نیست و زندگی خود را تأمین می کند؛ مثلاً در ارتش است یا متأهل است. و نیز یک نوجوان می تواند نسبت به برخی از درمان های خاص رضایت دهد. در آمریکا قوانین و مقررات درمانی در این زمینه از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است؛^[۳۱۷]
۲-۱- تصمیم گیری سرپرست کودک
در مورد قیم کودک هم می توان گفت که قیّم، به طریق اولی باید در حدود اذن^[۳۱۸] و بر مبنای مصالح بیمار عمل کند.
در این زمینه آکادمی اطفال آمریکا^[۳۱۹] بیانیه ی رسمی در رابطه با رضایت آگاهانه ی اطفال صادر نموده است که در یکی از بندهای آن مقرر می دارد: “تصمیم گیری جانشین^[۳۲۰]، ممکن است مشکلات جدی برای مسؤولین مراقبت های پزشکی در پی داشته باشد؛ زیرا وظیفه حقوقی- اخلاقی پزشکان ایجاب می نماید که مراقبت های پزشکی را بر اساس نیاز بیماران خردسال ارائه کنند نه بر مبنای آنچه شخص دیگری اظهار می کند. از این رو در مورد سایر افراد جایگزین، هرچند اغلب به روش هایی که به نفع بیمار است رضایت می دهند، ولی در نظام کامن لا دادگاه در این مورد صلاحیت اعلام رضایت را محدود می کند؛”^[۳۲۱] به همین جهت در تعدادی از ایالت های آمریکا راهکار اتخاذی آن است که صلاحیت نماینده ی قانونی به درخواست های خاص و معینی محدود شود.^[۳۲۲]
۲- تصمیم گیرندگان جایگزین بزرگسال فاقد اهلیت
بیمار بزرگسالی که فاقد اهلیت و صلاحیت تصمیم گیری در خصوص اقدامات درمانی خود است، چنانچه دارای ولیّ خاص باشد، ولیّ خاص با داشتن صلاحیت تصمیم گیری، جهت امور درمانی بیمار تصمیم گیری می کند؛ در غیر اینصورت نماینده ی قضایی (قیم^[۳۲۳] منصوب از سوی دادگاه)، تصمیم گیرنده ی جایگزین خواهد بود و در صورتی که هنوز نصب قیم نشده باشد، تصمیم گیری با نماینده ی دادستان است، مگر در شرایط اضطراری؛ اولویت های نصب قیم در متون قانونی ایران مشخص شده است.^[۳۲۴]

. فلک ،دیتر ، حقوق بین الملل در مخاصمات مسلحانه بین المللی، ترجمه قاسم زمانی، نادر ساعد، پیشین، ص ۵۴۱ ↑
. حقوق بین الملل ناظر بر نحوه هدایت مخاصمات مجموعه مقررات لاهه و رخی اسناد بین المللی دیگر، دبیرخانه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه، ترجمه رضاییان، مهرداد ،(تهران، ، نشر سرسم ، ۱۳۸۳)، ص ۱۱۱ ↑
.همان، ص ۱۱ ↑
. حقوق بین الملل ناظر بر نحوه هدایت مخاصمات مجموعه کنوانسیون های لاهه و برخی اسناد بین المللی دیگر، دبیرخانه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه، مترجم مهرداد رضایان ،پیشین،ص ۱۱۱ ↑
. پهمان، ص ۶۵۸ ↑
. ماده ۵: هواپیماهای غیرنظامی عمومی به جز آنهایی که برای امور پلیسی و گمرکی در نظر گرفته می شوند هنگام جنگ باید همان مشخصه ها را روی بدنه خارجی خود داشته باشند و جهت اجرای این قوانین باید به عنوان هواپیماهای خصوصی در نظر گرفته شوند. ↑

. ماده ۶ مقررات لاهه جنگ هوایی ۱۹۳: یک هواپیمای غیرنظامی عمومی که جهت امور پلیسی و گمرکی در نظر گرفته شده است باید اوراقی را به همراه داشته باشد که نشان می دهد صرفاً برای استفاده عموم به کار می روند. چنین هواپیمایی باید روی بدنه خارجی مشخصه ای دال بر ملیت و ماهیت عمومی و غیرنظامی بودن داشته باشند. ↑
. ماده ۳۲: هواپیماهای عمومی دشمن را به غیر از آنهایی که در ردیف هواپیماهای خصوصی شمرده می شوند هم می توان بدون این که به عنوان غنیمت جنگی در نظر گرفته شود توقیف کرد. ↑
. ماده ۵۲: هواپیماهای خصوصی دشمن را در هر شرایطی می توان توقیف کرد. ↑
. ماده ۵۲ یک هواپیمای خصوصی بی طرف تنها در حالی مورد تصرف قرار می گیرد که: الف) مانع اعمال حقوق مشروع دولت متخاصمه شود.
ب) ترتیبی را که فرمانداران نیروی متخاصم تحت ماده ۳۰ وضع کرده است و این هواپیمای بی طرف به آن کاملاً واقف است نقص کند.
ج) در عملیات غیر بی طرفانه ای دست داشته باشد.
د) هنگام جنگ در خارج از حوزه قضایی کشور خود مسلح باشد.
ه) دارای هیچ گونه علائم خارجی نباشد یا از علائم اشتباه استفاده کند
و) برگه ای نداشته باشد با برگه های ناقص و نامنظم داشته باشد
ز) آشکارا خارج از مسیر بین نقطه مبدأ و نقطه مقصدی که در برگه هایش قید شده است باشد و پس از انجام بازجویی هایی که نیروی متخاصم لازم می داند، دلیل موجهی برای این انحراف مسیر وجود نداشته باشد هواپیما همراه خدمه و مسافرانش هر تعدادی که باشد ممکن است توسط نیروی متخاصم بازداشت شوند.
ح) اجناس قاچاق حمل کند یا خود قاچاق باشد.
ط) در نقش محاصره ای که با رعایت تشریفات اجرا شده است به طور صحیح محافظت می شود دخیل باشد
ی) از یک تابعیت کشور بی طرف به تابعیت دولت متخاصم هنگامی و تحت شرایطی منتقل شده باشد که حاکی از قصد فرار از عواقبی است که در انتظار هواپیمای دشمن است. ↑
.. فلک ،دیتر، حقوق بشر دوستانه در مخاصمات مسلحانه بین المللی، پیشین ، ص ۲۴۹ ↑
-ماده۳۳و۳۴مقررات۱۹۰۷لاهه ↑
. طبق ماده ۲ کنوانسیون ۱۹۳۳ لاهه:موارد زیر هواپیماهای عمومی در نظر گرفته می شوند: ۱) هواپیماهای نظامی ۲) هواپیماهای غیرنظامی که صرفاً برای استفاده عموم در نظر گرفته شده است سایر هواپیماها، هواپیماهای خصوصی در نظر گرفته می شوند. ↑
. البته به استثناء کارکنان پزشکی و مذهبی مورد حمایت ویژه ↑
. فلک ،دیتر ، پیشین، ص ۱۴۶ ↑
. هیچ هواپیمایی به غیر از هواپیماهای نظامی نیروهای متخاصم نمی تواند در هیچ گونه عملیات خصمانه شرکت کند. مفهوم واژه عملیات خصمانه شامل انتقال جاسوسان نظامی برای استفاده یک نیروی متخاصم هم می شود یک هواپیمای خصوصی هنگام جنگ نمی تواند خارج از محدوده تحت صلاحیت کشورش مسلح باشد. ↑
. همان، ص ۱۴۶٫ ↑
. ماده ۱۴ مقررات لاهه جنگ هوایی ۱۹۲۳ ↑
. Delbez, L. Les Principles Ge’neraux du Droit International public. L.G.D.J. Paris. 1969.p 560-561. ↑
. ماده ۳۵: قواعد اساسی: بند اول: حق صرف های مخاصمه در انتخاب شیوه ها و وسایل جنگی در هیچ مخاصمه مسلحانه ای نامحدود نیست. ↑
. محدود به آنچه ضرورت قطعی نظامی به منظور دستیابی به اهداف نظامی است. ↑
. CF, Bretton. Principles Humanitaireset Impratives Militaires. P 37-8. ↑
. این اعلامیه در تاریخ ۲۹ نوامبر ۱۸۶۸ توسط کشورهایی که در کنفرانس صلح جهانی لاهه حضور داشتند امضا شد که بر طبق آن طرفهای قرارداد موافقت کردند تا از استفاده از گلوله هایی که به راحتی در بدن انسان منبسط یا منفجر می شوند امتناع کنند. گلوله هایی با پوشش سخت که داخل آن را به خوبی نمی پوشانند، گلوله هایی که دارای شکاف عمیقی هستند هم از این قاعده مستثنا نیستند. ↑
. Javier, Guisandez Gomez. The Law of Air Warfare. op.cit. p 6. ↑
. ماده ۳۵ …. بند دوم: به کار بردن سلاح ها، پرتاب شونده ها و مواد و شیوه های جنگی از نوعی که منجر به وارد کردن صدمات بیش از حد و درد و رنج غیرضروری می شود ممنوع است. ↑
. فلک، دیتر، پیشین، ص ۱۶۳-۱۶۴ ↑
. بند ماده ۳۵٫٫٫٫ بند سوم: به کاربران ستیزه ها با وسایل جنگی که هدف از آنها وارد کردن خسارات شدید، گسترده و دراز مدت بر محیط زیست طبیعی است یا احتمال می رود چنین اثراتی داشته باشد ممنوع است. (ماده ۵۵ بند ۱) در هنگام جنگ می بایست مراقبت شود که از محیط زیست طبیعی در برابر آسیب های گسترده، دراز مدت و شدید، حفاظت به عمل آید. این حفاظت شامل ممنوعیت استفاده از روشها با وسایل جنگی می شود که منظور از آن وارد آوردن چنین آسیبی به محیط زیست طبیعی بوده یا احتمال وارد آمدن چنین آسیبی می رود. و در نتیجه به سلامتی یا بقای سکته لطمه بزند. ↑
. Doc, Ccp/570. 1976. Sep, 3. Annex. Printed also in Delbruck Fredens Document. Vo12. Document number: 300. ↑
. بخش اول بند اول ماده ۱ پروتکل سوم کنوانسیون سلاح های متعارف. ↑
فلک، دیتر، حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه بین المللی، پیشین ،ص ۱۸۷، کنوانسیون ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی از سلاح های متعارف که ممکن است موجب جراحات مفرط شدند و یا دارای اثرات غیرقابل تبعیض باشند در ۱۰ اکتبر ۱۹۸۰ تصویب و تا ۱۰ آوریل ۱۹۸۱ در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک برای امضا تمام کشورها مفتوح ماند. ↑
.مانند سوئد، مکزیک و اکثریتی از دولتهای غیرمتعهد ↑
. پیشین ص ۱۸۸ ↑
. پروتکل ژنو راجع به منع استعمال گازهای خفه کننده و مسموم و شبیه آن و همچنین مواد میکروبی در جنگ در ۲۷ ژوئن ۱۹۲۵ به تصویب بخش اعظمی از کشورها رسید. ↑
. ماده ۲۳: علاوه بر ممنوعیت هایی که توسط ک های ویژه خلاصه می شود موارد ذیل نیز ممنوع می باشد الف: استفاده از سم یا اسلحه های سمی …. ↑
. کنوانییون سلاح های بیولوژیک ۱۹۷۲ اولین معاهده جهانی برای قانونی کردن ممنوعیت دسته کاملی از سلاح های کشتار جمعی بود. ↑
. پیشین، ص ۲۰۸ ↑
. تله های به معنی هرگونه وسیله یا ماده ای است که به منظور کشتن یا زخمی کردن، طراحی و ساخته می شود و کاملاً غیرمنتظره عمل می کند بدین صورت که وقتی شخصی به یک هدف به ظاهر بی خطر و امن نزدیک می شود ناگهان به دام می افتد ↑
. Michael. N, Schmitt. Unmanned Combat Aircraft Systems and International Humanitarian Law: Simplifying the Benighted DCBAT, Boston University. International Law Journal. Vol, 30: p, 593. ↑

رد

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱) مقدمه
این فصل شامل چهار بخش است که در بخش اول نتایج تجزیه و تحلیل متغیرها، توسط آمار توصیفی بیان می­ شود و در بخش دوم نتایج آزمون فرضیه ­ها به کمک آمار استنباطی بیان می­ شود، بخش سوم پیشنهادات لازم ارائه می­شوند و در نهایت بخش چهارم محدودیت­های تحقیق بیان می­ شود.
۵-۲) نتایج آمار توصیفی
۵-۲-۱) توصیف متغیر رفتارشهروندی سازمانی
متغیر رفتارشهروندی سازمانی دارای میانگین ۶/۳ می­باشد(که در بین مولفه­ها نوع­دوستی دارای بیشترین میانگین و محافظت از منابع سازمان دارای کمترین میانگین می­باشد) و می­توان گفت که نمره رفتارشهروندی سازمانی کمی بیش از حد متوسط مورد انتظار طیف است و از آن­جایی که میانگین بدست آمده با حد ایده­آل فاصله دارد، وضعیت متغیر در جامعه مورد پژوهش چندان مطلوب به­نظر نمی­رسد و باید میزان رفتار شهروندی سازمانی را در جامعه مورد پژوهش بهبود بخشید.
۵-۲-۲) توصیف متغیر عدالت سازمانی
متغیر عدالت سازمانی دارای میانگین ۳/۳ می­باشد(که در بین مولفه­ها عدالت تعاملی دارای بیشترین میانگین و عدالت رویه­ای دارای کمترین میانگین می­باشد) و می­توان گفت که نمره آن کمی بیش از حد متوسط مورد انتظار طیف است و از آن­جایی که با وضعیت مطلوب فاصله دارد نیاز به بیشتر شدن آن در جامعه مورد تحقیق احساس می­ شود.
۵-۲-۳) توصیف متغیر جمع­گرایی
متغیر جمع­گرایی دارای میانگین ۲/۴ می­باشد که می­توان گفت نمره آن از حد متوسط مورد انتظار طیف بیشتر بوده و نسبت به دیگر متغیرهای تحقیق از وضعیت خوبی برخوردار بوده. لذا سازمان تامین اجتماعی برای بهتر شدن وضعیت این متغیر نسبت به وضعیت موجود باید تمرکز و تاکید ویژه­ای داشت.

۵-۲-۴) توصیف متغیر احترام
متغیر احترام دارای میانگین ۶/۳ می­باشد و می­توان گفت که نمره آن کمی بیش از حد متوسط مورد انتظار طیف است و از آن­جایی که با وضعیت مطلوب فاصله دارد نیاز به بیشتر شدن آن در جامعه مورد تحقیق احساس می­ شود.
۵-۳) نتایج آزمون فرضیه ­ها
فرضیه اول: بین عدالت توزیعی و رفتار شهروندی سازمانی از طریق بعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان رابطه وجود دارد.
نظر به اینکه میزان آماره t در مسیر اول (عدالت توزیعی و بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی) و مسیر دوم (بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی) تحقیق خارج از بازه ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد لذا با ۹۵% سطح اطمینان می­توان عنوان کرد که بین عدالت توزیعی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه غیر مستقیم وجود دارد و از طریق بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی میانجی­گری می­ شود. بنابراین اگر در جامعه مورد تحقیق به ﮔﺮوه­ﻫﺎی ﻣﻨﺴﺠﻢ و ﻗﻮی توجه و تاکید شود در نتیجه بروز رفتار شهروندی سازمانی افزایش خواهد یافت. در تحقیق مشابهی که ارکوتلو در سال ۲۰۱۱ در دانشگاه ترکیه انجام داد نشان داده شد که بعد تیم­گرایی فرهنگ سازمانی، رابطه­ مثبت بین عدالت توزیعی و رفتار شهروندی سازمانی را میانجی­گری می­ کند که با نتایج تحقیق همراستا می­باشد
فرضیه دوم: بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی از طریق بعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان رابطه وجود دارد.
از آنجایی که میزان آماره t در مسیر اول (عدالت تعاملی و بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی) و مسیر دوم (بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی) تحقیق خارج از بازه ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد لذا با ۹۵% سطح اطمینان می­توان عنوان کرد که بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه غیر مستقیم وجود دارد و از طریق بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی میانجی­گری می­ شود.. بنابراین هرچقدر ﮔﺮوهﻫﺎی متشکل در جامعه آماری، در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ در ﻋﻮض وﻓﺎداری ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮای او، از وی ﺣﻤﺎﯾﺖ کنند، قطعاً رفتار شهروندی سازمانی افزایش خواهد یافت. در تحقیق مشابهی که ارکوتلو در سال ۲۰۱۱ در دانشگاه ترکیه انجام داد نشان داده شد که بعد تیم­گرایی فرهنگ سازمانی، رابطه­ مثبت بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی را میانجی­گری می­ کند که با نتایج تحقیق مطابقت دارد.
فرضیه سوم: بین عدالت رویه­ای و رفتار شهروندی سازمانی از طریق بعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان رابطه وجود دارد.
از آنجایی که میزان آماره t در مسیر اول (عدالت رویه­ای و بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی) و مسیر دوم (بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی) تحقیق خارج از بازه ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد لذا با ۹۵% سطح اطمینان می­توان عنوان کرد که بین عدالت رویه­ای و رفتار شهروندی سازمانی رابطه غیر مستقیم وجود دارد و از طریق بُعد جمع­گرایی فرهنگ سازمانی میانجی­گری می­ شود. بنابراین هرچقدر در جامعه مورد پژوهش به مولفه جمع­گرایی توجه بیشتری شود، با احتمال بیشتری کارکنان رفتار شهروندی سازمانی از خود بروز خواهند داد. در تحقیق مشابهی که ارکوتلو در سال ۲۰۱۱ در دانشگاه ترکیه انجام داد نشان داده شد که بعد تیم­گرایی فرهنگ سازمانی، رابطه­ مثبت بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی را میانجی­گری می­ کند که با نتایج تحقیق مطابقت دارد.
فرضیه چهارم: بین عدالت توزیعی و رفتار شهروندی سازمانی از طریق بعد احترام فرهنگ سازمانی در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان رابطه وجود دارد.
میزان آماره t در مسیر اول (عدالت توزیعی و بُعد احترام فرهنگ سازمانی) و مسیر دوم (بُعد احترام فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی) تحقیق خارج از بازه ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد لذا با ۹۵% سطح اطمینان می­توان عنوان کرد که بین عدالت توزیعی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه غیر مستقیم وجود دارد و از طریق بُعد احترام فرهنگ سازمانی میانجی­گری می­ شود. بنابراین هرچقدر در جامعه مورد پژوهش به حقوق افراد احترام بگذارند، با احتمال بیشتری کارکنان رفتار شهروندی سازمانی از خود بروز خواهند داد در تحقیق مشابهی که ارکوتلو در سال ۲۰۱۱ در دانشگاه ترکیه انجام داد نشان داده شد که بعد احترام فرهنگ سازمانی، رابطه­ مثبت بین عدالت توزیعی و رفتار شهروندی سازمانی را میانجی­گری می­ کند که با نتایج تحقیق مطابقت دارد.
فرضیه پنجم: بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی از طریق بعد احترام فرهنگ سازمانی در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان رابطه وجود دارد.
میزان آماره t در مسیر اول (عدالت تعاملی و بُعد احترام فرهنگ سازمانی) و مسیر دوم (بُعد احترام فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی) تحقیق خارج از بازه ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد لذا با ۹۵% سطح اطمینان می­توان عنوان کرد که بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه غیر مستقیم وجود دارد و از طریق بُعد احترام فرهنگ سازمانی میانجی­گری می­ شود. بنابراین هرچقدر در جامعه مورد پژوهش به بُعد احترام بیشتر توجه شود، با احتمال بیشتری کارکنان رفتار شهروندی سازمانی از خود بروز خواهند داد. در تحقیق مشابهی که ارکوتلو در سال ۲۰۱۱ در دانشگاه ترکیه انجام داد نشان داده شد که بعد احترام فرهنگ سازمانی، رابطه­ مثبت بین عدالت تعاملی و رفتار شهروندی سازمانی را میانجی­گری می­ کند که همسو با نتایج تحقیق است .
فرضیه ششم: بین عدالت رویه­ای و رفتار شهروندی سازمانی از طریق بعد احترام فرهنگ سازمانی در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان رابطه وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده مشخص گردید که میزان آماره t در مسیر اول (عدالت رویه­ای و بُعد احترام فرهنگ سازمانی) داخل بازه ی ]۹۶/۱&96/1- [قرار دارد لذا شواهدی دالِ بر تایید فرضیه وجود نداشته و رد می­ شود. در تحقیق مشابهی که ارکوتلو در سال ۲۰۱۱ در دانشگاه ترکیه انجام داد نشان داده شد که بعد احترام فرهنگ سازمانی، رابطه­ مثبت بین عدالت رویه­ای و رفتار شهروندی سازمانی را میانجی­گری می­ کند که با نتایج تحقیق مطابقت ندارد.
۵-۴) پیشنهادات در راستای نتایج تحقیق
با توجه به فرضیه ­های تحقیق مشخص گردید که عدالت سازمانی می ­تواند از طریق فرهنگ سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی اثر غیر مستقیم داشته باشد. در نتیجه می­توان راﻫﻜﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ را ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ عدالت سازمانی و قوی ­کردن فرهنگ متناسب با آن با توجه به ادبیات نظری تحقیق و سوالات پرسش­نامه و بر اساس جدول Case Summaries اراﺋﻪ ﻛﺮد تا به دنبال آن بروز رفتار شهروندی سازمانی در بین کارکنان جامعه مورد پژوهش بالا رود.
به جهت افزایش عدالت توزیعی سازمان باید در ازاء کیفیت انجام کار، میزان تجربیات شغلی، مسئولیت ­ها و میزان تلاشی که صرف انجام کارها انجام می­گیرد و از طریق برنامه ­های بلند مدت پاداش از قبیل برنامه ­های سهیم شدن در سود و تملک کارکنان در سهام شرکت و یا هماهنگ کردن اهداف سازمانی با اهداف کارکنان، برنامه ­های پرداخت بر مبناء قطعه­کاری، حق­العملکاری و قوانین مربوط به پرداخت برابر، بین پرداخت و عملکرد و شایستگی کارکنان تناسب بوجود آورده و پاداشی عادلانه را برای کارکنان نظر گیرد.
به جهت افزایش عدالت تعاملی مدیران باید کارکنان را در جریان بازخوردهای به موقع درباره تصمیمات سازمان و نتایج اجرای آن­ها قرار ­دهند. همچنین ضمن توجه به نقطه نظرات کارکنان؛ باید با آن­ها رفتار صادقانه و مهربانانه داشته و تمامی حق و حقوق یک آنان را در نظر گرفته و آن را مهم تلقی نمایند.
به جهت افزایش عدالت رویه ای ،رویه های سازمان باید به گونه ای طراحی شوند که تمامی عواقب ناشی از تصمیمات اتخاذ شده را در نظر ­گیرند، اجازه مطرح شدن درخواست­ها مبنی بر شفافیت بیشتر و ارائه اطلاعات اضافی در مورد تصمیمات اتخاذ شده را ­دهند، اطلاعات درست و مورد نیاز را برای تصمیم ­گیری­ها فراهم نمایند، با ایجاد استانداردهای لازم موجبات ثبات تصمیمات اتخاذ شده را فراهم سازند و امکان شنیدن دریافت نظرات همه کسانی که از تصمیمات سازمانی تأثیر می­پذیرند را فراهم می­سازد.
اگرچه رفتار شهروندی سازمانی در جوامع گوناگون وجود دارد ولی با توجه به تنوع فرهنگ این جوامع و ماهیت آن ممکن است انواع متفاوتی از رفتار شهروندی سازمانی را ارائه دهد و درک متفاوتی از رفتار شهروندی سازمانی را ایجاد کند بنابراین مدیران باید بتوانند رفتار شهروندی متناسب با فرهنگ جوامع را در سازمان پیاده کنند. به همین منظور به جهت قوی­تر کردن فرهنگ جمع­گرایی پیشنهاد می­ شود: سازمان شرایطی را فراهم کند که پیوندهای قوی میان اعضای یک گروه اجتماعی را تشویق کرده و نیازهای شخصی را به خاطر گروه تحت الشعاع قرار داده و اینکه هدفهایی را انتخاب نمایند که هماهنگی گروهی را تهدید نکند.
سازمان باید جوی را پیاده کرده که در آن بین افراد و گروه ها همدلی و تناسب وجود داشته باشد. و همچنین از راه­کارهای سازمانی که در آن ساختار، فرایند­ها و شیوه مدیریت به اجرا در آمدن اشتراک دانش را تسهیل می­ کند، استفاده نماید.
به جهت قوی تر کردن فرهنگ احترام سازمان می ­تواند با بهره گرفتن از فرم­های نظرسنجی پرسنل، صندوق پیشنهادات و انتقادات و استفاده از طرح­های توجیهی، ضمن درک و شناخت کارکنان از خواسته ­ها و نیازهای آنان، علایق­شان در تصمیم ­گیری­ها را مد نظر قرار دهد.
سازمان باید مفاهیمی همچون، قانون، اخلاقیات و انتطارات بشردوستانه را به روشنی مشخص کرده و در بین کارمندان و گروه ­های کاری تعمیم داده و به هریک از اعضاء گروه این اجازه را بدهند که در چارچوب قوانین و مقررات بر فعالیت­ها، تصمیمات، سیاست­ها، رویه­ ها یا اهداف سازمان اثر گذارند.
۵-۵)پیشنهاداتی برای محققین آینده

• به منظور جمع­آوری اطلاعات واقعی­تر و در نتیجه تحلیل کامل­تر بهتر است که از ابزار پرسش­نامه باز هم استفاده شود.

• پیشنهاد می­ شود که از روش نمونه گیری احتمالی استفاده شود تا قدرت تعمیم­پذیری ارتقا یابد.

• بهتر است تحقیقات آتی در سایر بیمه­ها و همچنین بانک­ها انجام شود و نتایج مورد مقایسه قرار گیرد.

۵-۶)محدودیت­های تحقیق

بالمر(۱۹۵۲)،شورنی(۱۹۸۹)

،هم برای سنگ بکر و هم سنگ شدیداً درزه دار

یوشیدا(۱۹۹۰)

A,Bوs پارامترهای مقاومتی سنگ هستند

در جایی که  مقاومت فشاری تک محوری نمونه سنگ می­باشد.به دلیل اینکه تئوری­های الاستیک کلاسیک استفاده شده برای سایر مواد برای سنگ­ها با ویژگی­های مختلف و حوضه تنش وسیع، قابل کاربرد نیست، یکسری معیار­های تجربی برای مسائل اجرایی ابداع گردیده است و این معیار­ها اغلب به شکل  در برابر  یا  در برابر  بوده وپوش آنها اکثرا محدب می­باشد.برای اطمینان از این موضوع که پارامترهای موجود در این معیار­ها بی­بعد می­باشند این معیارها همگی با تقسیم تنش­ها به مقاومت فشاری سنگ، نرمالیزه شده اند.
در ادامه به معرفی دو مورد از مهمترین معیار­های گسیختگی تجربی موجود می­پردازیم واز این معیارها برای تحلیل رفتاری سازه­ی زیر زمینی در فصول بعد استفاده می­کنیم.
۳-۲-۱- معیار بنیاوسکی:
بنیاوسکی(۱۹۷۴)بر اساس یکسری آزمایشات ۳ محوری معیار زیر را ارائه کرد.
۳-۱  ۳-۲  ۳-۳
در جایی که  تنش­های نرمال و برشی بر روی صفحه گسیختگی می­باشند. بنیاوسکی پس از آزمایشات فراوان به این نتیجه رسید که  .
مقادیر متناظر AوB نیز در جدول ذکر گردیده است.
جدول۳-۲-مقادیر ضرایب A وB با توجه به نوع سنگ]۱۷[

۳-۲-۲- معیار هوک و براون:
هوک و براون(۱۹۸۰) با آزمایش سه محوری روی تعداد زیادی از سنگ­های همسان توانستند به معادله زیر برسند.
۳-۴

σ_۱=تنش اصلی حداکثر
σ_۳=تنش اصلی حداقل
σ _c=مقاومت فشاری تک محوری سنگ بکر
mو s ضرایب ثابت می باشند که بستگی به خواص سنگ و به میزان شکستگی و درزه دار­بودن سنگ قبل از اینکه در معرض تنش­های σ_۳و σ_۱قرار گیرد،دارند. محدوده s بین مقادیر ۰ و ۱ می­باشد.هر چه s کوچکتر باشد سنگ مورد نظر ما دارای درزه بیشتر و در نتیجه دارای مقاومت کمتری می­باشد. اگر s=1 سنگ مورد نظر ما بکر وبدون درزه می­باشد. در مورد m حد بالایی تعریف نشده است.برپایه­ی آنالیز داده ­های مقاومتی موجود ودرون یابی و برون یابی داده ­های تجربی واجرایی موجودهوک ومارینوس جدول ۳ -۳ را برای محاسبه مقدار m ارائه کردند.
جدول۳-۳-مقادیر تجربی m با توجه به نوع سنگ توسط مرجع]۱۷[

۳-۳- تعیین ضرایب معیار:
همانطور که در مقدمه اشاره گردید تحلیل و مقایسه فضای زیر زمینی تحت دو معیار هوک-براون و بنیاوسکی انجام می­گیرد. در نتیجه باید برای نمونه سنگ مورد تحلیل، ضرایب ثابت متناظر با هر معیار را داشته باشیم. این ضرایب برای معیار هوک-براون  و برای معیار بنیاوسکی  می­باشند. چون در منابع مطالعه ضرایب معادل برای یک نمونه سنگ وجود نداشت،در نتیجه این معادل­سازی با بهره گرفتن از نتایج آزمایشات ۳ محوری و رگرسیون نتایج حاصله صورت می­گیرد که به طور کامل در این فصل تشریح گردیده است.
۳-۳-۱- تئوری رگرسیون:
رگرسیون یکی از مهم­ترین و پر کاربرد ترین مباحث ریاضی می­باشد که در این پایان نامه نیز از آن استفاده شده است. مهم­ترین زیر مجموعه بحث رگرسیون، بهینه­سازی داده ­ها می­باشد. زمانی که چندین جفت داده داریم می­توانیم به کمک لین بحث بهترین نمودار تخمین گذرنده از این داده ­ها را محاسبه کنیم و یا با بهره گرفتن از بحث حداقل داده ­ها مناسب­ترین ضرایب منحنی گذرنده برآن داده ­ها را محاسبه کنیم.
چندین مدل تخمینی برای تطبیق بر داده ­ها وجود دارد، اما ساده­ترین و راحت­ترین این تخمین­ها، مدل خطی می­باشد]۱۸[. این مدل به فرم خط ساده می­باشد.
۳-۵
هنگامی که ما قصد استفاده از این مدل را داریم مهم­ترین هدف ما تخمین بهینه­تریت ضرایب a و b می­باشد. برای بدست آوردن ضرایب ثابت این مدل خطی، از روش حداقل مربعات استفاده می­کنیم. اساس این روش به این صورت است که ما باید روندی را طی کنیم که در انتها جمع خطاهای بین تخمین خطی و داده ­های واقعی به حداقل خود برسد. این مجموع خطاها را جمع مربعات خطی می­نامیم.
۳-۶
Sse جمع مربعات خطاهای تقریب مورد نظر می­باشد n تعداد جفت داده ­های موجود است. برای اینکه بهینه­ترین ضرایب را داشته باشیم باید حداقل خطاها را نیز داشته باشیم. در نتیجه ابتدا معادله ۳-۶ را به طور کامل باز می­کنیم و سپس از آن نسبت به a وbمشتق می­گیریم تا ببینیم در چه مقادیری از ضرایب کمترین خطاها را داریم.
۳-۷
۳-۸
۳-۹
۳-۱۰
بهترین شرایط زمانی برای ما فراهم می­گردد که مجموع مربعات خطاها (Sse) حداقل گردد. در نتیجه ضرایب aو b را می­توانیم با مشتق­گیری از معادله۳ -۱۰ بدست آوریم.
۳-۱۱
۳-۱۲
با حل دو معادله ۳-۱۱ و ۳-۱۲ می­توانیم بهینه­ترین ضرایب aو b را بدست آوریم.
۳-۱۳
۳-۱۴
۳-۱۵
گرچه این مدل دقیق­ترین تقریب از داده ­ها نمی ­باشد اما قطعاٌ ساده­ترین مدل است.اگر بتوانیم معادله معیار­های خود را به فرم خطی ۳-۵ در­بیاوریم، به راحتی می­توانیم ضرایب ثابت آنها را تعیین کنیم.