سوم اینکه، الگوی پذیرش فناوری، دو باور موجود در خودش را (سودمندی و سهولت استفاده) به عنوان مفاهیم و ساخت های مجزا اما مرتبط بررسی می کند. در مقایسه، همه باورهای رفتاری تئوری کنش موجه توسط ضرب در ارزیابی های آن ها و جمع آن ها به دست می آید. در نهایت این که، رابطه مستقیم بین سودمندی و نیت رفتاری در الگوی پذیرش فناوری، این فرض اصلی تئوری کنش موجه را کنار می گذارد که نگرش، رابطه بین باورها و نیت رفتاری را تعدیل می کند (.(Park, 2003
سودمندی درک شده: نتایج تحقیقات نشان داده که سودمندی درک شده قوی ترین عامل تعیین کننده استفاده از تکنولوژی در بین کاربران است. سودمندی درک شده با باورهای کاربران درباره عملکرد، اثربخشی و مؤثر بودن رابطه دارد و این پیامدهای مثبت، با بهره گرفتن از رایانه رابطه دارد. هنگامی که کاربران معتقد باشند استفاده از رایانه عملکرد، اثربخشی و مؤثر بودن آن ها را بهبود خواهد داد، احتمال بیشتری دارد که از رایانه در کارشان استفاده کنند. برای مثال اگر کاربر باور داشته باشد که او می تواند با بهره گرفتن از رایانه یک مورد فناوری را سریع تر و آسانتر بررسی نماید، احتمال بیشتری دارد که از آن استفاده نماید. سودمندی درک شده تأثیر عوامل دیگر از قبیل سهولت استفاده درک شده و نگرش به استفاده را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

سهولت استفاده درک شده: باور کاربران درباره آسان بودن استفاده از رایانه و میزان مفید بودن آن مهم می باشد. سانجا بر این باور است که هنگامی که کاربران اعتقاد داشته باشند فناوری اطلاعات به آسانی قابل استفاده است، آن ها بر این باور خواهند بود که این فناوری مفید است. برای افزایش استفاده از فناوری اطلاعات باید کاربران متقاعد شوند که رایانه مفید بوده و استفاده از آن آسان است. البته آدامز و همکاران ^[۳۶]بیان کردند که تأثیر سهولت درک شده می تواند در شرایط متفاوت کمی تغییر کند. اگر کاربران ببینند که استفاده از رایانه تا چه میزان می تواند در کارشان به آن ها کمک کند علی رغم این ادراک احتمالی که کار با آن سخت است، باز از آن استفاده خواهند کرد.
هنجارهای ذهنی^[۳۷]: مطالعات چان و همکاران که در سال ۲۰۰۱ انجام شد نشان داد که هنجار ذهنی، استفاده از فناوری اطلاعات را تحت تأثیر قرار می دهد. کاربران بر این باور بودند که استفاده بیشتر از فناوری اطلاعات احتمال به دست آوردن منافع بیشتر را افزایش می دهد. در جایی که کاربران مجبور هستند از رایانه در انجام کارهایشان استفاده کنند یا در موقعیت هایی که آن ها برای استفاده از آن تحت فشار همکاران یا سرپرستان خود هستند تأثیر هنجارهای ذهنی افزایش می یابد. برای مثال اگر یک کاربر معتقد باشد که همکاران یا مدیران از او می خواهند که از رایانه برای تحلیل یک مسئله استفاده کند، احتمال بیشتری دارد که این فرد، تحلیل مسئله را با بهره گرفتن از رایانه انجام دهد. یافته ها نشان می دهد هنگامی که فشار اجتماعی برای استفاده از رایانه توسط کاربران افزایش می یابد، احتمال بیشتری دارد که کاربران اعتقاد داشته باشند فناوری اطلاعات مفید است و استفاده از آن عملکرد شغلی آنها را بهبود می بخشد.
خودکارآمدی: نظریه های گوناگونی مطرح کرده اند که خودکارآمدی یکی از تعیین کننده های مهم رفتار افراد است. اگر افراد باورهای خودکارآمدی کافی درباره رفتاری داشته باشند آن رفتار را بهتر انجام خواهند داد. مطالعات نشان داده اند که خودکارآمدی بر پذیرش و استفاده از فناوری اطلاعات نیز تأثیرگذار است. هنگامی که کاربران بر این باور باشند که توانایی کافی برای انجام شغل های مرتبط با رایانه را دارند، آن را سریع تر پذیرفته و مکرر مورد استفاده قرار می دهند. البته همین استفاده کردن بیشتر خود، منجر به باورهای خودکارآمدی بهتر می شود. علاوه بر این چنین باوری دلیلی می شود که آن ها معتقد باشند فناوری اطلاعات مفید بوده و عملکرد و ثمربخشی آن ها را افزایش می دهد و برای استفاده نیز آسان است.
تجربیات قبلی :به نظر می رسد که تجربیات قبلی استفاده از رایانه نقش مهمی در رابطه با پذیرش فناوری اطلاعات از سوی کاربران دارد. هر چه تجربیات قبلی کاربران بیشتر باشد آن ها در سازمان های خود بیشتر از رایانه استفاده خواهند کرد. علاوه بر این، تجربیات قبلی کاربران به احتمال زیاد منجر به این باور می شود که استفاده از فناوری اطلاعات منافعی در زمینه عملکرد شغلی و اثربخشی برای آن ها دارد. از سوی دیگر، باور آن ها درباره توانمندی های خود جهت استفاده از فناوری اطلاعات هنگامی که تجربه استفاده بیشتری از آن را داشته باشند، استحکام بیشتری خواهد یافت. بنابراین با توجه به اهمیتی که استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان ها دارد و باعث بهبود عملکرد و اثربخشی آن ها می شود و با در نظر گرفتن این نکته که این پیامدهای مثبت تنها در صورتی حاصل می شود که این قبیل فناوری ها مورد استفاده واقع شوند، برای سازمان ها و به خصوص سازمان های کشاورزان این پیشنهاد وجود دارد که نسبت به این مقوله توجه ویژه ای داشته باشند. سازمان های کشاورزان علاوه بر این که لازم است امکانات و آموزش های لازم برای استفاده از فناوری اطلاعات را برای کاربران خود فراهم کنند، باید عوامل تأثیرگذار بر پذیرش این فناوری را نیز در نظر گرفته و برنامه ای برای کاربران خود داشته باشند که پذیرش را در نزد آن ها ارتقاء بخشد. به نظر می رسد هنگامی که سازمان های کشاورزان اهمیت این پذیرش و استفاده را برای کاربران خود توجیه کنند استفاده بیشتری را از سوی آن ها مشاهده خواهند کرد. مدیران سازمان های کشاورزان باید کاربران را متقاعد کنند که چگونه با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات عملکرد خود را بهبود خواهند بخشید. بالاخره این که سازمان های کشاورزان باید فرصتی برای کاربران خود فراهم کنند که کار با سیستم های رایانه ای مختلفی که فراهم شده است را قبل از به کار بردن، به اندازه کافی تمرین کنند.
در مورد مطالعات پذیرش آی سی تی، باید گفت که برای نخستین بار، فرد دیویس۱۹۸۶ مدل پذیرش فناوری را بر اساس در نظریه عمل مستدل به منظور توضیح چگونگی منجر شدن باورها و نگرش های موجود در زمینه اشیا به رفتار مناسب ارائه کرد. در این نظریه، هنجارهای ذهنی از عوامل مهم به شمار می روند. بر اساس مدل اولیه پذیرش فناوری، دو نوع برداشت ، و به تعبیر دیویس، دو باور نقش اساسی را در پذیرش فناوری اطلاعاتی ایفا می کنند. این دو باور که به نوبه خود می توانند از متغیرهای برون زا (خارجی) نیز تأثیر بپذیرند، به ترتیب عبارت اند از: برداشت ذهنی فایده و برداشت ذهنی از سهولت کاربرد از فناوری( موحدی و عابسی،:۱۳۸۳ ۹۷-۹۲ ) دیویس متغیرهای برون زا را مشخص نکرد اما در تحقیقات بعدی خود، بر بررسی شرایط و سازوکارهایی تأکید داشت که تأثیرات اجتماعی بر استفاده از آی سی تی را روشن می سازند. از این رو، مدل دیویس را می توان مدلی انعطاف پذیر دانست . کرایسا در مقاله عوامل مؤثر بر پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات در مدارس، موانع سد راه معلمان در اجرای فناوری های رایانه ای برای آموزش دانش آموزان را بررسی کرده است که مهم ترین آنها عبارت اند از: عوامل زمانی، مشکلات دسترسی به سخت افزار و نرم افزار، نگرش های مدیریت نسبت به فناوری، نگرش های معلمان نسبت به فناوری اطلاعات، مشکلات آموزشی، آموزش معلمان و مهارت های شخصی معلمان در زمینه رایانه ( (Krysa, 1998: 5-8.
شیخ شعاعی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران دانشکده های فنی دانشگاه های دولتی تهران را بررسی کرده و یافته های پژوهش او نشان داده است که همه متغیرهای مستقل (برداشت ذهنی از مفید بودن، برداشت ذهنی از آسانی استفاده، نگرش نسبت به استفاده و تصمیم به استفاده از فناوری اطلاعات) با ۹۹ درصد اطمینان بر متغیر وابسته تأثیر می گذارند. متغیر( تصمیم به استفاده)صورت مستقیم و پس از آن، به ترتیب متغیرهای نگرش نسبت به استفاده، برداشت ذهنی از آسانی استفاده و برداشت ذهنی از مفید بودن به صورت غیرمستقیم بیشترین تأثیر را بر استفاده از فناوری اطلاعات دارند (شیخ شعاعی، ۱۳۸۵: ۱).
ثرین^[۳۸] پذیرش آی سی تی در بین نوجوانان نروژی را بررسی کرده و با تمرکز بر رفتار و توان پذیرش آی سی تی بر مبنای دو فرضیه اساسی، عوامل مؤثر بر پذیرش این فناوری ها را تقسیم بندی کرده است. بر اساس نخستین فرضیه او مبنی بر وجود رابطه بین آی سی تی و کاربران برای پذیرش این فناوری ها، عوامل مؤثر بر پذیرش عبارت اند از: ویژگی های آی سی تی، ویژگی های کاربر، ویژگی های مربوط به ارتباط بین آی سی تی و کاربر. در فرضیه دوم، وجود احساس نیاز به آی سی تی و وجود امکانات برای پذیرش آن دو شرط اساسی پذیرش برشمرده شده اند. او ماتریس دوبعدی (یکی، خواسته ها و امکانات و دیگری، کاربر، آی سی تی، و کاربر - آی سی تی) را در شش طبقه عوامل مؤثر بر پذیرش آی سی تی را ارائه کرده (جدول ۱۶) و نیز درآمد خانوار کاربر را عاملی مؤثر بر پذیرش آی سی تی دانسته است(.(Thrane, 2003: 26در این مطالعه، ویژگی های آی سی تی به مثابه یک نوآوری، مشخصات افراد در مقام کاربران این فناوری، و نیز ویژگی های رابطه کار بر- آی سی تی به ویژه مورد توجه قرار گرفته و مزیت نسبی از عوامل مربوط به ویژگی های رابطه کاربر - آی سی تی بوده است. این عامل در مطالعات راجرز در همین زمینه در قالب ویژگی های نوآوری آمده بود، اما کاملاً روشن است که در مطالعات مربوط به پذیرش آی سی تی، مزیت نسبی مبین ویژگی های ارتباط بین کاربر و آی سی تی است.
تیلور و همکارانش، با مشخص کردن گروه های محروم از دسترسی به اینترنتِ در خانه به بررسی رابطه داشتن رایانه و اتصال به اینترنت در خانه با ویژگی های ،شخصی، جمعیت شناختی و اقتصادی - اجتماعی افراد پرداختند. نتایج نشان داد که افراد گروه های سنی جوان تر، با تحصیلات بالاتر، متأهل، دارای فرزند، مالک خانه، دارای درآمد بالاتر و شاغل، در مقایسه با افراد گروه های نقطه مقابل آنها، از دسترسی بیشتری به “اینترنتِ در خانه” برخوردار بودند. تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، داشتن فرزند، سطح درآمد، و وضعیت اشتغال بر تصمیم گیری برای دسترسی به اینترنتِ در خانه مؤثر بوده اند. همچنین، وضعیت بیکاری و سطح پایین تحصیلات دو عامل مهم مؤثر بر دسترسی به اینترنتِ در خانه شناخته شدند. تفاوت این دو گروه (افراد د ارای دسترسی به اینترنت و افراد فاقد دسترسی به اینترنت) در هر کدام از هفت عامل سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، داشتن فرزند در خانه، وضعیت مالی، مالکیت خانه و وضعیت اشتغال معنی دار بوده اما همبستگی استفاده از اینترنت در خانه( معنی داری بین دو عامل محل زندگی و جنسیت با متغیر وجود نداشته است)( ۵۸۸ ۵۷۳- (Taylor et al, 2003:.
جدول ۲-۳٫ عوامل مؤثر بر پذیرش آی سی تی

منبع ) Thrane, 2003: 5 )
تیلور و همکارانش عوامل اقتصادی - اجتماعی مؤثر بر الگوهای کاربرد اینترنتِ در خانه در کوئینزلند مرکزی استرالیا را مطالعه کردند .این الگوها عبارت بودند از :کار، آموزش، تفریح، جستجوی اطلاعات، پست الکترونیک، مدیریت مالی خانه، خرید آن لاین، و شبکه سازی جامعه محلی، برخی از عوامل اقتصادی - اجتماعی نیز مشخصات فردی کاربران مانند محل اقامت، جنسیت، سن، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، تعداد فرزندان، مالکیت خانه، درآمد خانوار، و وضعیت اشتغال را شامل می شدند. در این تحقیق، همبستگی عوامل جمعیتی و اقتصادی -اجتماعی با الگوهای کاربرد اینترنتِ در خانه در کوئینزلند مرکزی استرالیا مشخص شده (همان منبع).
چهاونگ، به بررسی خصوصیات کاربران و پذیرش اینترنت در ماکائو غیرکاربران اینترنت پرداخته و نتایج بررسی او نشان داده است که بیشتر کاربران اینترنت، در مقایسه با غیرکاربران، مذکر و نیز جوان ترند و از تحصیلات بالاتر و درآمد ماهیانه خانوادگی بیشتری برخوردارند . متغیرهای میزان تحصیلات، جنسیت، درآمد، و میزان تجارب افراد از شاخص های مهم در پیش گویی استفاده آنها از اینترنت به شمار میروند، اما متغیرهای استفاده از رسانه های گروهی سنتی و میزان اهمیت اینترنت از نظر کاربر پیشگویی کننده هایی معنی دار نبودند. میزان تأثیرات نسبی متغیرهای مستقل مانند میزان استفاده از رسانه و میزان ارزشی که کاربر برای اینترنت قائل است بر متغیر استفاده از اینترنت با فنون آماری رگرسیون و همبستگی بررسی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده،متغیر استفاده از رسانه با بهره گرفتن از اینترنت رابطه ای ضعیف داشت؛ همچنین، ازمیان معیارهای مربوط به استفاده از رسانه فقط معیار استفاده از اینترنت پیشگویی کننده ای معنی دار برای برآورد متغیر وابسته بوده و بین متغیر ارزش قائل شدن برای اینترنت نیز با متغیر استفاده از اینترنت رابطه معنی داری وجود نداشته است. از میان متغیرهای مربوط به نگرش کاربر نسبت به اینترنت تنها متغیر نگرش و برداشت ذهنی کاربر در مورد مؤثر بودن اینترنت تنها متغیر استفاده از اینترنت رابط های مثبت و معنی دار داشته است. متغیرهای جنسیت، درآمد ماهیانه خانوار، و سطح تحصیلات نیز دارای رابطه ای مثبت با متغیر استفاده از اینترنت بوده اند؛ و سن نیز پیشگویی کننده ای برای برآورد متغیر وابسته شناخته نشد( .(Cheong, 2002: 11- 18
۲-۲۸مدل رفتار منطقی
این تئوری با توسعه تئوری فیشبین در سال ۱۹۷۵ ، توسط آجزن و فیشبین ارائه شده است. در واقع این تئوری بیان می کند که مهمترین عامل در انجام عمل توسط شخص، تمایل آن شخص است که توسط دو عامل نگرش شخص نسبت به رفتار و هنجارهای ذهنی شخص تحت تأثیر قرار می گیرد در نمودار ۶ تئوری رفتار منطقی نشان داده شده است (Fishbein, Ajzen, 1975).
نمودار ۶ . تئوری رفتار منطقی (Hung, Ku, Chang, 2003)
باورها در مورد نتایج جالب توجه در آن رفتار
۲-۲۹مدل رفتار برنامه ریزی شده
آیزن ^[۳۹] تئوری رفتار برنامه ریزی شده را برای شرایطی طراحی کرده است که افراد کنترل کامل بر رفتارشان ندارند. تئوری رفتار برنامه ریزی شده که در نمودار ۷ نشان داده شده است می گویدکه رفتار تابع مثبت مستقیمی از نیت رفتاری و کنترل رفتاری درک شده می باشد. این رابطه در معادله زیر نشان داده شده است:
نمودار ۷ . الگوی تئوری رفتار برنامه ریزی شده (Donnelley, 2004)