مقابله گاهی اوقات با همسانی ترکیبهـا و الفاظ همراه است که این الفاظ در معنا یا مترادف و یا
متضاد همدیگر هستند کـه در خلال ترکیب آنها بذله گویی شاعرشکل می گیرد . (غنایم، ۱۹۸۰م
، ص۷۳)
یتنعَّمونَ مُکرَّمین ، کأنّما لنعیمهم عمّ البلادَ شقاؤُها
وَ حماتها ، وَ بهم یتمُّ خرابُها وعلی یدیهم بیعُها وَشراؤُها ( ابراهیم ،۲۰۰۵ م ،
ص۳۳۵)
خوش می گذرانند و اکرام می شوند ، گویی سعادتمندی آنها بلا و بدبختیی است که کشور را فرا گرفته است .
وپاسداران آن که به وسیله آنها ویران شدنش صورت می پذیرد ، خرید و فروشش در دست ایشان است .
چهارم : برگرداندن نتیجه کلام به مقدمه ، سخریه نیازمند منطقی معین و محکم است ، چرا که
در آن ابتدا مقدمه ذکرمی شود تا نتیجـه رها وقابل درک گردد. قصیده های « أنتم » و« اشتروا
الأرض تشتریکم » از نمونه های بارز این شیوه هستند . ( طه ،۲۰۰۵م ، ص۱۶۷)
مُغرِمٌ بالبلادِ صبٌّ وَ لکن بسوی القول لا یفیضُ غرامُه
بطلٌ إن علا المنابرَ،کرّارٌ سریعٌ عند الفعالِ انهزامُه ( ابراهیم، ص۲۹۷)
او شیفته و شیدای کشور است ، ولیکن دلباختگی وی جز به سخن نیست .
اگر بالای منبرها رود ، قهرمانی هجوم آور است ، اما در عمل سریع شکست می خورد.
پنجم : سخریـه اش را دربیدارکردن انسان خیال پرداز بـه کـارمی برد . ( طـه ، ۱۹۹۲م ،
ص۱۷۰)
وطنٌ یُباعُ و یُشتری و تصیحُ : « فلیحیَ الوطن»؟! ( ابراهــیم ط.،۲۰۰۵م ، ص۲۸۶)
سرزمینت خرید وفروش می شود و تو فریاد می زنی « زنده باد وطن » .
ابراهیم اگرچه از این شیوه در بسیاری از ابیات بهره برده است اما نباید فرامـوش کرد کـه او
هیچ وقت مانند یک کاریکاتوریست جسم و ظاهر شخص یـا اشخاص مورد نظرش را هـدف
قرارنمی دهد و بـه آن اهمیت نمی دهد ، بلکـه فراتر از آن تنها مسأله ای که برای او مهم است

اخلاق و منش کسانی است که مورد خطابش قرار می گیرند . و او هرگز سخریه اش را با
پرخاشگری و کلمات بی ادبانه همراه نمی کند بلکه رویه ای معتدلانه در پیش می گیرد و آن
را در راستای اهداف سیاسی خویش به کار می برد .
به طورخلاصه می توان گفت : روانی وسادگی، استفاده ازمیراث گذشته وآمیختن با زبان جدید
، به کارگیری عواطف رمانتیکی با واقع گرایی واستفاده ازاسلوبهای فصیح زبان، ازویژگیهای
روش و سبک بیان طوقان است .
اوبا هنرمندی تمام توانست زبانی انتخاب کند که بین زیبایی بیان وسادگی آن همراه با محتوایی
غنی ، پیونـد ایجاد کند ، بـه طوریکه باید شیـوه وی را در درون سبک معروف به « سهـل و
ممتنع » قرار داد که در نگاه اول بسیار آسان ، اما دارای اوج هنری است ، که بیانگر عمـق و
لطافت شعـر اوست .
ب ) صورخیال شاعر
۱ . بیان
علمی است که یک معنای واحد با شیوه های متفاوت در نهایت وضوح از آن فهمیـده می شود .
بنیانگذار آن « أبو عبیده » است ومهمترین بحثهایش ، تشبیـه ، مجازلغوی ( مرسل ، استعاره )
، مجاز عقلی وکنایه می باشند .
الف) تشبیه
مشارکت امری با امردیگر درمعناست . ارکان آن ازدو طرف تشبیه ، ادات تشبیه و وجه شبه
تشکیل می شود . دو طرف تشبیـه ممکن است حسّی « الخدّ کالورد » ( گونه مانند گل سرخ است )
ویاعقلی «العلم کالحیاه »(علم مانند زندگی است) ویا مختلف « السبع کالمنیّه» (حیوان وحشی چون
مرگ است ) ، « الخُلقُ الکریم کالعطر » ( اخلاق نیکو چون عطر است ) باشند . که گاهی مفرد
مانند مثالهای مذکور و گاهی مرکب می باشند : ( تفتازانی ، ۱۳۷۶ش ، صص ۸ و…۲۰)
کأنَّ مُثارَ النَّقع فوقَ رؤوسِنا وَ أسیافنا لیلٌ تهاوی کَواکِبهُ
گویی گرد وغبار به پا شده بر سرما و شمشیرهـایمان شبی است که ستارگانش سقوط می کنند .
وجه شبه یا واقعـی است « الخدّ کالورد فی الحمره » ( گون چون گل سرخ است در سرخی ) و یا
خیالی است :
و کأنّ النّجومَ بینَ دُجاها سُنَنٌ لاحَ بینَهُنّ َ ابتداعُ
و گویی ستارگانی که در میان تاریکی می درخشند سنتهایی هستند که بدعت در بینشان برق می زند .
( همان ، صص ۲۰ و…۲۹)
تشبیه به اعتبار دوطرفش به چهار قسمت تقسیم می شود :
۱- ملفوف : و آن آوردن چنـد مشبـه در ابتدای کلام و ذکـر مشبـه بـه های مناسب هــرکدام در