عنوان فهرست روابط صفحه
رابطه ‏3‑1:محاسبه درصد جذب روغن نمونه ها 18
رابطه ‏3‑2:محاسبه درصد جذب آب نمونه ها 20
رابطه ‏3‑3: درصد تغییرات واکشیدگی ضخامت 20
رابطه ‏3‑4: محاسبه مقاومت خمشی 22
رابطه ‏3‑5: محاسبه مدول الاستیسیته خمشی 22
فصل اول
مقدمه و کلیات
1-1- مقدمه
تخته فیبر یکی از محصولات مرکب چوبی بوده که تولید آن در چند دهه گذشته رشد چشمگیری داشته و به علت برتر بودن نسبت به سایر فراورده­های چوبی مورد توجه بازار مبلمان و دکوراسیون قرار گرفته است. با این وجود، این کامپوزیت علی رغم داشتن ویژگی­های مثیت، خصوصیات منفی نیز دارا می­باشد که شامل جذب آب و به دنبال آن تغییر ابعاد در برابر رطوبت است. تغییر ابعاد محصولات چوبی در جریان جذب و دفع آب به خصوص در محصولات سنگین یکی از معضلات مهم این قراورده می­باشد. زمانی که الیاف چوب فشرده شده و آب از سلول­ها خارج می­ شود، این افزایش حجم به طور کامل بازنگشته و در طی پروسه ای حجم دیواره­ های سلولی افزایش می­یابد. این موضوع باعث شده که در شرایط معین مقدار آب بیشتری جذب گردد و به دنبال آن واکشیدگی حجمی بیشتری صورت ­گیرد. این پدیده در اثر شکسته شدن بعضی اتصالات در اثر نیروی واکشیدگی صورت می­گیرد. بخشی از این فضاهای ایجاد شده دائمی بوده و در جریان خشک شدن مجدد از بین نمی­رود. این مقدار به واکشیدگی محصولات محصولات فشرده مثل تخته فیبر اضافه شده و باعث کاهش دائمی مقاومت می­ شود. در سال­های اخیر سعی شده است که با بهره گرفتن از روش­های متعدد اصلاحی، ویژگی این محصولات را اصلاح نموده و بتوان آن­ها را برای کاربردهایی فراتر از آنچه که تاکنون مورد استفاده قرار گرفته، بکار ببرند.

اگرچه به نظر می­رسد که تخته فیبر نسبت به سایر محصولات چوبی در برابر رطوبت مقاومت بیشتری داشته باشد ولی این مقاومت در بین تخته فیبرهای مختلف بسته به روش تولید، نوع رزین مصرفی، تیمارهای صورت گرفته بر روی تخته،… می ­تواند متفاوت باشد. از جمله این روش­ها می­توان به انتخاب مناسب نوع گونه­ چوبی، شرایط بهینه سازی الیاف، حجیم کردن سلول­های چوبی، نوع چسب مصرفی و مقدار آن، آهارزنی با موم، تیمار حرارتی و تیمار روغن، اشاره کرد. این روش­های اصلاحی اغلب با هم مرتبط بوده و مشخص کردن یک روش و یا یک مرحله از آن ممکن است متغیرهای دیگر را تحت تاثیر قرار دهد. در مقابل انتخاب یک سطح از یک روش اصلاحی بر روی رفتار واکشیدگی ضخامت تاثیر گذار نمی ­باشد مگر اینکه سطح خاصی از دیگر متغیرها نیز مشخص شده باشد(کارل^[1]،1997).
در این تحقیق، تیمار روغن با بهره گرفتن از روغن سویا مورد بررسی قرار گرفته است. در دهه­های اخیر توجه گسترده به مسائل زیستی سبب کاهش استفاده از ترکیبات شیمیایی مضر برای سلامتی انسان­ها و محیط زیست شده است(کوسفا و همکاران^[2]، 2007). روغن­های گیاهی به علت عدم سمیت و عاری بودن از دی­اکسیدکربن زیست سازگار بوده و برای انجام تیمار فراورده­های چوبی مناسب می­باشند. روغن پس از خشک شدن یک پوشش شبکه­ ای سرتاسر کامپوزیت ایجاد و مانند یک غشا در مقابل رطوبت عمل می­نماید. علاوه بر این، به داخل حفرات سلولی نفوذ کرده و به علت آب گریز بودن موجب کاهش جذب فراوردهای چوبی می­گردد. تنها نکته­ای که باید مورد توجه قرار گیرد تاثیر این تیمار بر روی مقاومت­های مکانیکی تخته فیبر می­باشد. که در این تحقیق علاوه بر بررسی میزان کاهش واکشیدگی ضخامت و جذب آب مورد بررسی قرار گرفته است.
1-1-1- فرضیه ­ها

1. 1. تیمار روغن سویا موجب کاهش جذب رطوبت و واکشیدگی ضخامت تخته فیبر می­گردد.

1. 1. تیمار روغن سویا بر روی خواص مکانیکی تخته فیبر تاثیر گذار است.

3- نوع روش تیمار،دما وزمان آن بر میزان تغییر خواص تخته فیبر تاثیر گذار است.
1-1-2- اهداف تحقیق

1. 1. بررسی افزایش ثبات ابعادی تخته فیبر از طریق تیمار روغن سویا

1. 1. بررسی تاثیر تیمار روغن سویا بر خواص مکانیکی تخته فیبر

3- بررسی نوع روش، زمان و دمای تیمار بر خواص فیزیکی و مکانیکی تخته فیبر
1-2- کلیات
1-2-1- تیمار روغن
در فرایند تولید تخته فیبر، تیمار روغن امری اختیاری است و از آن فقط در تولید تخته فیبر نازک با دانسیته کم و زیاد استفاده می­ شود. این تیمار توسط شرکت مازونیت ابداع شد، بدین ترتیب که که روغن را جهت بهبود خواص تخته فیبر، به داخل آن تزریق کردند. این روغن­ها به روغن خشک شونده(oil drying) شهرت داشته و به علت داشتن خاصیت اکسیداتیو خودکار، بدون هیچ­گونه اصلاح و یا اضافه کردن ماده شیمیایی، با اکسیژن هوا واکنش داده و سخت می­شوند( تریو و همکاران^[3]، 2001 ).
توانایی سخت شدن در این روغن­ها ناشی از وجود اسیدهای چرب اشباع نشده است.این اسیدها که شامل لینولئیک، لینولینیک، اولئیک، اروسیک، راکیورپیک، و ایگزاپنتان اسید بوده که مطایق شکل 1-1 به علت داشتن پیوندهای دوگانه کربن توانایی واکنش با اکسیژن هوا را داشته و طی یک واکنش پلیمرزاسیون و به دنبال آن اکسیداسیون، ملکول اکسیژن به زنجیره هیدروکربن وارد شده و با ایجاد پیوند عرضی، روغن به صورت یک لایه نازک تشکیل فیلم می­دهد(پوت^[4]،2001).
شکل ‏3‑1: واکنش اسید چرب اشباع نشده با اکسیژن
تیمار روغن به چند روش بر روی تخته فیبر اعمال می­گردد: استفاده از رل­های تماس مستقیم، اسپری روغن بر روی تخته و یا اضافه کردن روغن به الیاف در مراحل اولیه تولید و…(ساچلند و وودسون^[5]،1987). در این تحقیق روش غوطه­وری در روغن و همچنین روش اشباع تحت خلا(روشی که جهت تیمار چوب آلات بکار گرفته می­ شود) مورد بررسی قرار می­گیرد.

• • • • 1. 1. تخته فیبر سخت

         

         

     

     

افزایش روز افزون تقاضا برای مصرف انواع مصنوعات چوبی که با رشد سریع جمعیت ، تغییر الگوی مصرف و گسترش شهر نشینی همراه می باشد ، تولید انواع اوراق فشرده چوبی از جمله تخته فیبر و MDF را بعنوان ماده اولیه اصلی تولید این مصنوعات ، اجتناب ناپذیر می نماید . از طرفی دیگر در کشور ایران بدلیل کمبود چوب آلات جنگلی و محدودیت سطح جنگلها و ضرورت حفاظت از آنها و بالاخره استفاده بهینه از مقطوعات چوبی (حتی کم ارزشترین آنها یعنی چوب آلات هیزمی)، تولید محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر همانند اوراق فشرده چوبی امری الزامی است .تخته فیبر یکی از انواع اوراق فشرده چوبی است که در ساخت آنها از چوب(هیزم و کاتین )یا سایر مواد لیگنوسلولزی (از قبیل کاه ، کلش و باگاس )به نحو مطلوبی استفاده می گردد و در فرایند تولید ، این مواد ابتدا به شکل الیاف در آمده و سپس به کمک چسب به­ هم متصل می شود . این محصول با دو فرایند اصلی خشک و تر تولید می گردد در فرایند تر ساخت فیبرها مستلزم صرف انرژی و آب است، به طوری که آب نقش انتقال دهنده و وسیله­ای برای توزیع الیاف می­باشد.که این موضوع ایجاد اتصالات طبیعی و کاهش ویا حذف مصرف رزین و سایر عوامل اتصال­دهنده می­گردد. ولی در فرایند خشک هوا نقش انتقال دهنده و توزیع مواد را بر عهده داشته و برای برقراری اتصال بین مواد از چسب و فشار مکانیکی استفاده می­ شود.
این محصول بر اساس دانسیته به سه گروه اصلی شامل تخته فیبر عایق با دانسیته 350 تا 500 کیلوگرم بر متر مکعب، تخته فیبر با دانسیته متوسط با دانسیته500 تا800 کیلوگرم بر متر مکعب بوده و بالاخره تخته فیبر سخت با دانسیته 800 کیلوگرم بر متر مکعب تقسیم می شوند .تخته فیبر سخت چه از نوع ساده و چه در حالت روکش شده فراورده مناسب با ویژگی­های مثبت است. سطح آن صاف وسخت بوده و بازار خوبی دارد. نوع روکوب ان به علت دوام و کیفیت پرداخت، موفقیت تجاری چشمگیری کسب کرده است. تخته فیبر سخت معمولا در کارخانه پرداخت می شود و به بازار می­رود. فقط مقدار کمی بدون پرداخت به بازار عرضه می گردد و معمولا برای هر کاربردی محصول خاصی مورد نظر است.  کاربرد هاي مختلف از جمله کف کشوها، پشت کابينت ها ، رويه درب ها و ديوارکوب ها ، پوشش هاي سقف ، غرفه هاي نمايشگاهي ، صنايع اتومبيل سازي ، رويه لاستيک زاپاس ، پشت صندلي ، توليد تخته هاي انحنا دار و غيره دارد.