تعداد کل جوازهای تأسیس صادرشده

فقره

۲۰۹

۵۷۸

۱۴۲۰

۴۳

تعداد کل پروانههای بهرهبرداری صادرشده

فقره

۸۲

۱۱۶

۱۹۱۱

۲۸

ظرفیت اشتغالزایی پروانههای بهرهبرداری صادرشده

نفر

۱۱۷۱

۱۹۴۰

۱۸۶۰

۵۲۹

مأخذ: مرکز آمار ایران

۲-۶-۳-۳ معدن
استان لرستان دارای ۱۷ نوع ماده معدنی شناسایی شده شامل سنگ چینی، سنگ مرمریت، سنگ‌آهک لاشه موزاییکی، آهک صنعتی، سیلیس، تالک، نمک، سنگ گچ، فلدسپات، باریتین، قیرطبیعی، گرانیت، گرافیت، شن، ماسه، سرب روی و مس است. منابع نفتی استان در مناطق پلدختر و کوهدشت متمرکز است. و در بخش‌های مختلف استان تعدادی ذخایر باارزش معدنی به طور پراکنده وجود دارد که نیاز به پیجویی، اکتشاف و بهرهبرداری دارند. سنگ‌های تزئینی با حدود ۶۷ درصد بیشترین فراوانی و فلدسپات با حدود ۲ درصد کمترین فراوانی را دارد. منابع معدنی استان را می‌توان به سه صورت زیر طبقهبندی نمود:
بیشترین ذخایر سنگ‌های تزئینی ایران در لرستان وجود دارد. بیش از ۲۲ درصد از سنگ‌های تزئینی ایران و ۳ درصد سنگ‌های تزئینی جهان در لرستان وجود دارد. سنگ‌های تزئینی چینی، مرمریت و لاشه موزاییکی استان از کیفیت جهانی برخوردار است. در لرستان معادن کانیهای فلزی قابل ملاحظهای تا به حال شناسایی نشده است. از جمله معادن کانیهای فلزی شناسایی شده در استان می‌توان به معادن سرب، روی و گالن در الیگودرز، مس در ازنا و سنگ‌آهن در نورآباد، اشاره کرد.
کشف نفت در شهرستان پلدختر و انجام مطالعه های لرزهنگاری در شهرستان کوهدشت و احتمال وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در منطقه، تحول چشمگیری برای استان در پی خواهد داشت. در حال حاضر روزانه از ۴ حلقه چاه اکتشافی استان، ۱۲ هزار بشکه نفت استخراج میشود.

تالک از دیگر منابع غنی و فراوان در استان است. ۹۸ درصد تالک ایران با درجه خلوص بالا در لرستان قرار دارد.
براساس گزارش اداره معادن و فلزات استان لرستان، در استان حدود ۶۲ معدن فعال و غیرفعال سنگ چینی وجود دارد که غالباً نیز حوالی الیگودرز هستند. تعداد معادن مرمریت استان ۳۵ فقره است که ۲۳ مورد آن فعال و ۱۲ مورد غیرفعال است. معادن سنگ مرمریت در پهنه زاگرس چینخورده و غالباً غرب و شمال غرب خرمآباد واقع میباشند.
راه ارتباطی شمال به جنوب و راه‌آهن سراسری کشور که از استان لرستان میگذرد. نزدیکی و مجاورت معادن با شهرها، وجود چشمهها، سرابها و رودخانههای متعدد در جوار معادن، در دسترس بودن برق شبکه از جمله ویژگیهای منحصر به فرد معادن در استان لرستان است که سرمایهگذاری در این بخش را در اولویت قرار داده است.
۲-۶-۳-۴ بازرگانی خارجی
توانمندیهای استان در زمینه تولیدهای کشاورزی، دام‌پروری، کانیهای غیرفلزی (انواع سنگ‌های تزئینی)، واقع شدن در مسیر ترانزیت شمال- جنوب، دسترسی به نواحی صنعتی و جمعیتی کشور و دسترسی آسان به سواحل جنوبی کشور، زیرساختها و شرایط مناسبی برای تجارت فراهم کرده است.
مهم‌ترین صادرات استان به بازارهای داخلی و خارجی شامل حبوبات، انار، انجیر، سیب، گردو، گوسفند زنده، سالامبور گوسفندی، گوشت قرمز، تولیدهای دارویی (دامی و انسانی)، سیمان، فروسیلیسیم و میکروسیلیکا، پودر میکرونیزه، گچ ساختمانی، سنگ‌های تزئینی و ساختمانی و آب معدنی میباشد.
واردات استان در مجموع بیشتر شامل ماشینآلات صنعتی و دستگاه های لازم برای واحدهای صنعتی موجود در استان است. مانند ماشینآلات و دستگاه های پردازش سنگ، اکسید آهن، ماشینآلات بازیافت پلاستیک و ماشینآلات خط تولید.
صادرات گمرکهای لرستان طی برنامه سوم از لحاظ وزن و ارزش به ترتیب بالغ‌بر ۹۱/۱۳۶۶۰ تن و ۱۸۳۴۳۸۰۸۳ هزار ریال بوده است. این ارقام به ترتیب در برنامه چهارم برابر ۱۵۹/۲۴۱۳۸ تن و ۵۶۳۷۱۲۳۵۸ هزار ریال است. واردات گمرکهای استان نیز طی این برنامه سوم حدود ۱۳۶۱۸۲۱۰ هزار ریال و به وزن ۷۹/۶۴۷ تن بوده است و در برنامه چهارم این ارقام به ترتیب برابر ۹۶۱/۷۹۱۶ تن و ۲۴۳۸۳۸۶۸۹ هزار ریال بوده است.
از مهم‌ترین شاخصهای عملکرد بازرگانی خارجی، نسبت صادرات به واردات است. شاخص مذکور برای مجموع سالهای برنامه سوم از لحاظ وزن و ارزش به ترتیب برابر در کشور و در استان ۲۱ و ۱۳ می‎باشند. و در استان به ترتیب برابر ۳ و ۲ بوده‌ است (گزارش اقتصادی و اجتماعی لرستان، ۱۳۸۹).
۲-۶-۳-۵ گردشگری
استان لرستان به دلیل دارا بودن چشماندازهای زیبای طبیعی، جاذبههای تاریخی، فرهنگی و نقش ارتباطی، زمینه مناسبی برای توسعه این صنعت، دارد. جاذبههای سیمای طبیعی لرستان، از کوه‌های سر به فلک کشیده اشتران کوه و گرین و سفیدکوه گرفته تا دشت‌ها و دره‌های سرسبز و پر آب، آبشارها و رودهای زیبا، همه و همه دارای چشم اندازهای زیبایی هستند که هر بینندهای را به شگفتی و تحسین وامی‌دارد. در مجموع توانایی های طبیعی گردشگری استان لرستان در بخش‌های زیر مورد بررسی است:
گردشگری درمانی در این نوع گردشگری گیاهان دارویی و چشمههای آب معدنی اهمیت فراوانی دارند. استان لرستان با داشتن گیاهان دارویی متنوع و چشمه‌های آب معدنی، زمینه مناسبی برای توسعه توریسم درمانی دارد.
گردشگری ورزشی: استان لرستان با دارا بودن پهنههای وسیع کوهستانی، رودخانهها و دریاچهها توانایی فراوانی در جذب افراد علاقهمند به ورزش، کوهنوردی، ماهیگیری، شنا، قایقرانی و… دارد.
توریسم زمینشناسی (ژئوتوریسم): این نوع گردشگری باهدف مطالعه پدیده های زمینشناسی و جغرافیایی انجام می‌شود. استان لرستان با وجود پدیده‌های متنوع و زیبای زمین‌شناسی مانند غارها، آبشارها و اشکال فرسایشی محیط مناسبی را برای این گروه از گردشگران پدید آورده است.
ظرفیت بالای اکو توریسم استان با توجه به چشم اندازهای زیبای استان مانند کوههای سر به فلک کشیده، پوشش گیاهی متنوع، سرابها، دشت‌های وسیع، آبشارهای باشکوه و هرساله هزاران نفر برای گذران وقتها فراغت از مناطق مختلف کشور به استان لرستان مسافرت میکنند. و سابقه تاریخی و آثار بر جای مانده در این سرزمین، می‎تواند انگیزه خوبی برای توسعه صنعت گردشگری در این استان باشد. برخی از این جاذبهها عبارت‌ است از قلعه فلک الافلاک، پلهای تاریخی مانند پل کشکان و پلدختر مسجد جامع بروجرد و مسجد امام و غیره.

۳-۴-۱۳- مشاهده ی فیبر آمیلوئیدی پروتئین با دستگاه
میکروسکوپ فلورسانس ۶۳
۳-۴-۱۴- بررسی فعالیت القا مرگ سلولی انسولین استیله با سنجش MTT 63
۳-۴-۱۵- آزمون آماری ۶۵
عنوان صفحه
فصل چهارم: نتایج و بحث
۴-۱- مطالعه استیلاسیون پروتئین انسولین پانکراس گاوی در حضور آسپیرین ۶۷
۴-۲- مطالعه بررسی استیلاسیون پروتئین انسولین ۶۷
۴-۳- بررسی پیدایش گونه های مولکولی با وزن بالای انسولین در حضور آسپیرین
با الکتروفورز ژلی ۷۰
۴-۴- مطالعه پیدایش گونه های مولکولی مختلف انسولین در حضور آسپیرین
با روش پراکنش پویای نور ۷۳
۴-۵- مطالعه ساختار دوم پروتئین انسولین استیله به روش دو رنگ نمای دورانی ۷۵
۴-۶- مطالعه ساختار سوم انسولین استیله با روش فلورسانس ذاتی و محیطی ۷۸
۴-۷- مطالعه کشش سطحی انسولین نمونه های مختلف انسولینی ۸۰
۴-۸- بررسی توده ای شدن پروتئین انسولین بعد از فرایند استیلاسیون ۸۲
۴-۹- بررسی تشکیل فیبر آمیلوئیدی پروتئین انسولین در حضور آسپیرین
با روش های اسپکتروسکوپی ۸۴
۴-۱۰- مطالعه ی میکروسکوپی تشکیل فیبر آمیلوئیدی به وسیله ی پروتئین
انسولین در حضور آسپیرین ۸۷
۴-۱۱- مطالعه ی اثر استرس های شیمیایی و فیزیکی بر ساختار و ویژگی های
آمیلوئیدی انسولین استیله و غیر استیله ۸۸
۴-۱۲- مطالعه کینتیک توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی ۹۳
۴-۱۳- جلوگیری از فرایند توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی
به کمک دو چاپرون مولکولی آلفا کریستالین و بتا کازئین ۹۴
۴-۱۴- مطالعه ی سمیت توده های پروتئینی انسولین استیله ۹۷
نتیجه گیری ۹۹
فهرست منابع و مآخذ ۱۰۱
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول۳-۱- مقادیر لازم برای تهیه ی ۱ لیتر بافر فسفات ۴۳

جدول۳-۲- مقادیر لازم برای تهیه ی ۱ لیتر بافر تانک ۵۰
جدول ۳-۳- مقادیر مورد نیاز جهت تهیه ی ۲۵ میلی لیتر بافر نمونه ۵۱
جدول ۴-۱- تغییرات شعاع هیدرودینامیک پروتئین انسولین در حضور آسپیرین ۷۵
جدول ۴-۲- محتوای ساختارهای دوم نمونه های مختلف انسولین بر حسب درصد ۷۷
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
شکل ۱-۱- توالی اسید آمینهی پروتئین انسولین انسانی ۴
شکل ۱-۲- ساختار سوم و چهارم انسولین ۷
شکل۱-۳- نمایی از مراحل سنتز هورمون انسولین ۹
شکل ۱-۴- نمایی شماتیک از سلول بتای پانکراس
و چگونگی ترشح انسولین از این سلول ۱۰
شکل۱-۵- مدل ساختاری گیرنده انسولین ۱۴
شکل۱-۶- نمایی از ساختار مولکولی داروی آسپیرین ۲۰
شکل۱-۷- نمایی از مراحل تاخوردگی پروتئین ۲۳
شکل۱-۸- نمایی از ایجاد حالات مولکولی گوناگون در مسیر تاخوردگی پروتئین ۲۵
شکل۱-۹- تصویر شماتیک الگوی پراش اشعه X ساختار های بتا در فیبرهای آمیلوئید ۲۶
شکل۱-۱۰- کینتیک تشکیل فیبر آمیلوئیدی ۲۷
شکل ۱-۱۱- نمایی از ساز و کار فیبریلاسیون هورمون انسولین ۲۸
شکل۱-۱۲- مدل سلسله مراتبی تجمع انسولین در تشکیل فیبر آمیلوئید ۳۱

• شناسایی بازیگران کامپیوتر و جایگاه آنها در مدل‌ فناوری عناصر محاسبات و نقش آنها

• شناسایی و مستندسازی نقش‌ها، مسئولیت‌ها و سنجش موفقیت هر بازیگر، دستور کار مورد نیاز هر بازیگر و نتایج مطلوب دست یابی به وضعیت مناسب

• بررسی سازگاری با هدفِ کار اثربخش معماری بعدی و اصلاح تنها در صورت لزوم

۳-۸-۱۹- تحلیل شکاف[۳۳]
روش شناخته شده‌ی تحلیل شکاف، به طور گسترده‌ای در ADM برای تأیید اعتبار معماری در حال توسعه استفاده می‌شود. این معمولاً گام نهایی در هر مرحله است. فرض اساسی برجسته کردن کمبود بین معماری مبدأ و معماری مقصد می‌باشد؛ و این عبارتست از مواردی که عمداً حذف شده، به طور تصادفی از قلم افتاده و یا هنوز مشخص نشده است.

۳-۸-۲۰- نقطه‌نظرات معماری[۳۳]
معمار از نما‌ها و نقطه‌نظرات در چرخه‌ی ADM در مراحل A تا D برای توسعه معماری در هر حوزه (کسب‌و‌کار، داده، برنامه‌کاربردی و فناوری) استفاده می‌کند. یک «نما^[۴۶]» چیزی است که شما می‌بینید. یک «نقطه‌نظر^[۴۷]» جایی است که شما از آنجا می‌بینید. نقطه یا چشم‌انداز مناسب است که آنچه را شما می‌بینید، تعیین می‌کند. (نما همچنین می‌تواند به عنوان یک قالب^[۴۸] در نظر گرفته شود). نقطه‌نظرات، کلی و عام می‌باشند و می‌توانند در کتابخانه‌ها برای استفاده مجدد ذخیره شود. یک نما، همیشه مختص معماری است که برای آن ایجاد شده است. هر نما یک نقطه‌نظر مرتبطی دارد که آن را حداقل به طور ضمنی توصیف می‌کند.
۳-۸-۲۱- نما‌های معماری[۳۳]
نما‌های معماری، نمایش‌هایی از معماری کلی است که برای یک یا چند ذینفع در سیستم، معنادارمی‌باشد. معمار مجموعه‌ای از نما‌ها را در چرخه‌ی ADM در مرحله‌ی A تا D انتخاب کرده و توسعه می‌دهد که این امکان را فراهم می‌آورد که معماری به تمام ذینفعان مرتبط شده و توسط آنها درک شود و آنها را قادر به بررسی صحت و دقت سیستمی می‌کند که به نگرانی‌های آنها رسیدگی خواهد کرد.
۳-۸-۲۱-۱- توسعه‌ی نما‌ها در چرخه ADM[33]
انتخاب نما‌هایی خاص از معماری برای توسعه، یکی از تصمیمات کلیدی است که معمار باید انجام دهد. معمار در خصوص اطمینان از کامل بودن (تناسب برای مقصد) معماری، از نظر پرداختن به صورت مناسب به تمام نگرانی‌های مربوط به ذینفعان، یکپارچگی معماری از نظر اتصال تمام نما‌های مختلف به یکدیگر، حل و فصل ناسازگاری نگرانی‌های ذینفعان مختلف به صورت رضایت آمیز و ارائه‌ مصالحه‌هایی برای انجام این کار (به عنوان مثال بین امنیّت و کارآیی)، مسئولیت دارد.
۳-۸-۲۲- بخش‌های سازنده‌ی معماری[۳۳]
بخش‌های سازنده‌ی معماری یا ABBها، مستندات معماری و مدل‌هایی از مخزن معماری سازمان هستند که مطابق با زنجیره‌ی معماری، طبقه‌بندی شده‌اند. آنها در طول اجرای ADM (عمدتاً در مرحله‌ی A،B، C و D) تعریف یا انتخاب می‌شوند. ویژگی‌های ABBها به شرح زیر است :

• آنها نیازمندی‌های معماری را در بر می‌گیرند. به عنوان مثال نیازمندی‌های کسب‌و‌کار، داده، برنامه‌کاربردی و فناوری

• آنها بخش‌های سازنده‌ی راه ‌حل ‌ها یا SBBها را جهت دهی و هدایت می‌کنند.

مشخصات بخش سازنده، حداقل شامل موارد زیر است:

• کارکرد‌ها و ویژگی‌های اساسی: معانی و مفاهیم، عدم ابهام، قابلیت امنیّت و قابلیت مدیریت

• واسط‌ها: مجموعه انتخاب شده، تأمین شده ( API‌ها^[۴۹]، فرمت‌های داده، پروتکل‌ها، واسط‌های سخت افزاری، استانداردها )

• قابلیت همکاری و ارتباط با دیگر بخش‌های سازنده

• بخش‌های سازنده وابسته به کارکردهای مورد نیاز و واسط‌های کاربری نامگذاری شده

• نگاشت شده به موجودیت‌ها و سیاست‌های سازمانی/ کسب‌و‌کار

هر بخش سازنده باید دربرگیرنده‌ی یک بیانی از مستندات معماری و مدل‌هایی از مخزن معماری سازمان باشد که می‌تواند در توسعه معماری مجدداً مورد استفاده قرار گیرد. توصیف بخش‌های سازنده‌ی مورد استفاده در ADM، فرآیندی تکاملی و تکرار شونده است.
۳-۸-۲۳- بخش‌های سازنده‌ی راه‌حل [۳۳]
بخش‌های سازنده‌ی راه‌حل یا SBBها، مربوط به زنجیره راه‌حل می‌باشند. آنها پیاده‌سازی‌هایی از معماری‌هایی هستند که در زنجیره معماری سازمان شناسایی شده‌اند و ممکن است تهیه شوند و یا توسعه یابند. SBB‌ها در مرحله‌ی E از چرخه‌ی ADM، جایی که برای اولین بار بخش‌های سازنده‌ی خاص محصول در نظر گرفته می‌شوند، ظاهر می‌شوند. SBB‌ها محصولات و اجزائی که عملکرد^[۵۰] را پیاده‌سازی خواهد کرد، تعریف می‌کنند، لذا پیاده‌سازی را تعریف می‌کنند. آنها نیازمندی‌های کسب‌و‌کار را برآورده کرده و محصول یا «آگاه از فروشنده» هستند. تشریح یک SBB، حداقل شامل موارد زیر است:

• قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاص

• واسط‌ها؛ مجموعه پیاده‌سازی شده

• SBB‌های مورد نیاز که برای عملکرد مورد نیاز استفاده شده و نام‌ رابط‌های بکار رفته

• نگاشت SBB‌ها به توپولوژی IT و سیاست‌های عملیاتی

• مشخصات ویژگی‌های مشترک، مانند امنیت، قابلیت اداره، تمرکز پذیری، مقیاس پذیری

• کارآیی، قابلیت شکل پذیری

• پیشران‌های طراحی‌ها و محدودیت‌ها، شامل معماری فیزیکی

• روابط بین SBB‌ها و ABB‌ها

۳-۸-۲۴- برنامه‌ریزی مبتنی بر توانمندی‌ها[۳۳]
مراحل E و F روش دقیقی برای تعریف و برنامه‌ریزی تحول سازمان، براساس اصول برنامه‌ریزیِ مبتنی بر توانایی نمایان می‌سازند؛ تکنیکی که بر خروجی‌های کسب‌و‌کار تمرکز دارد. این تکنیکی مشتق شده از کسب‌و‌کار و همچنین رهبری کننده کسب‌و‌کار می‌باشد و تلاش‌های موردنیاز از سوی تمام خطوط کسب‌و‌کار را برای دستیابی به قابلیت‌های مطلوب، ترکیب می‌کند. این تکنیک اغلب، در مدل‌های کسب‌و‌کار سازمان‌های بزرگ جای می‌گیرد و به ویژه در سازمان‌هایی که یک توانایی نهفته برای پاسخ (به عنوان مثال یک واحد آمادگی اضطراری) مورد نیاز است و منابع یکسانی در قابلیت‌های متعدد درگیر هستند، مفید است. اغلب نیاز به این توانایی‌ها با بهره گرفتن از سناریوهای کسب‌و‌کار کشف و پالایش می‌شود.
شکل ۳-۵ ارتباط بین برنامه‌ریزی مبتنی بر توانایی، معماری سازمانی و مدیریت پرتفولیو/پروژه را نشان می‌دهد.
شکل ۳-۴: ارتباط بین توانمندی‌ها، معماری سازمانی و پروژه‌ها[۳۳]
۳-۸-۲۵- تکنیک‌های برنامه‌ریزی گذار
ابزارهای زیر برای پشتیبانی از برنامه‌ریزی انتقال در مراحل E و F ارائه شده است:

• ماتریس استنتاج و ارزیابی عوامل پیاده‌سازی

• ماتریس تلفیقی شکاف‌ها، راه ‌حل ‌ها و وابستگی‌ها

• جدول وضعیت تکامل معماری سازمانی

• جدول تعریف بازه‌های معماری

جدول ۲-۹……………………………………………………………………………………………. ۳۸
جدول ۲- ۱۰ ………………………………………………………..………………………………۳۹
جدول ۲-……………………………………………………………………………………………… ۴۰
جدول ۲-۱۲………………………………………………………………………………………… ۴۹
جدول ۲-۱۳ ………………………………………….……………………………………………..۵۱
جدول ۲-۱۴………………………………………………………………………………………… ۵۵
جدول ۲-۱۵………………………………………………………………………………………… ۵۶
جدول ۲-۱…………………………………………………………………………………………… ۶۶
جدول ۴-۱………………………………………………………….………………………………… ۷۲
جدول ۴-۲ …………………………………………………………………………………………….۸۳
جدول ۴-۳ …………………………………………………………………………………………..۸۷
جدول ۴-۴………………………………………………………………………………………….. ۸۷
جدول ۴-۵ …………………………………………………………………………………………..۸۸
جدول ۴-۶………………………………………………………………………………………….. ۸۹
فهرست تصاویر و نمودارها
نمودار ۲-۱………………………………………………………………………………………….. ۱۵
نمودار ۲-۲ …………………………………………………………………………………………..۱۶
نمودار ۲-۳ ……………………………………………………………………….………………….۵۶
نمودار ۲-۴ …………………………………………………………………………………………….۶۲
نمودار ۲-۵……………………………………………………………………………………………. ۶۷
نمودار ۴-۱ …………………………………………………………………………………………….۸۴
نمودار ۴-۲……………………………………………………………………………………………. ۸۸
فصل اول
مقدمه و کلیات تحقیق
۱-۱مقدمه
موثر ترین راه برای کنترل کیفی محصولات ، روش های آماری می باشد که تصویری از وضعیت کل تولید را ارائه می دهد. در واقع تغییر پذیری به عنوان یک پدیده دائمی و جزء لاینفک محصولات تولیدی ، دلیل اصلی استفاده از روش های آماری برای بررسی و کنترل این تغییرات است . در واحد های صنعتی ، تا زمانی که از مواد ، ماشین آلات ، افراد و روش ها برای تولید استفاده شود مشکل تغییر کیفیت نیز وجود خواهد داشت و تا زمانی که این مشکل وجود داشته باشد ، روش های آماری کنترل کیفیت نیز لازم خواهند بود .

گرچه روش های چند متغیره برای داده های چند متغیره مناسبتر هستند ولی در عمل در صنایع ما معمول نیستند. از آنجا که کنترل کیفیت چند متغیره^[۱] از محاسبات پیچیده تری برخوردار است اکثر کارشناسان کیفیت از روش های ساده تر و در عین حال با کارایی کمتر استفاده می کنند، این در حالیست که با رشد روزافزون استفاده از کامپیوتر در صنایع بسیاری از این محاسبات به راحتی امکان پذیر است.
از بزرگترین مزایای حالت چند متغیره نسبت به تک متغیره وارد کردن ماتریس همبستگی (واریانس-کوواریانس) در محاسبات است که از این طریق تاثیر متغیرها بر هم بررسی شده و بدین ترتیب دید جامعتر و بهتری به داده ها خواهیم داشت.
مهمترین کار در این زمینه توسط Hotelling در سال ۱۹۴۷ انجام شده است. وی روش را توسعه داد و ازآن در نمودارهای کنترل استفاده نمود.در سال ۱۹۶۰ با پیشرفت تکنولوژی کامپیوتر ، کنترل آماری فرایند چند متغیره بسیار مورد توجه قرار گرفت و بحث کنترل همزمان چندین مشخصه کیفی در سطح وسیعی مطرح شد.نمودار در کشف یک وضعیت خارج از کنترل بسیار خوب عمل می کند.نقطه ضعف عمده این نمودار آن است که علی رغم اینکه می تواند به درستی یک وضعیت خارج از کنترل را نشان دهد،در تعیین مشخصه های کیفی منحرف شده کمبود دارد.
۱-۲ هدف تحقیق
هدف اصلی از این تحقیق معرفی عملی کنترل کیفیت چند متغیره وکمک به گسترش روش های چندمتغیره در کنار روش های تک متغیره است تا با امید به پروردگار صنایع کشور با سرعت بیش از پیش ترقی کرده و به نقطه ای برسد که لایق جوانان این خاک و بوم باشد.
۱-۳ ضرورت تحقیق
همانطور که در چند دهه اخیر روش های تولید از کارهای جز که کارگران به سادگی انجام می دادند به سمت کارهای تخصصی رفته است کنترل کیفیت از روشی فقط برای کاهش محصولات معیوب به روشی برای بهبود فرایند برای افزایش کیفیت در زمینه تولید و حتی خدمات و در نهایت افزایش رضایت مشتریان تغییر موضوع داده است ، این تغییر رویه خصوصا در دو دهه اخیر به وضوح قابل مشاهده است، یکی از بارزترین این تغییرات،تغییر دید نسبت به متغیرهای معرف کیفیت است که سابقا به صورت مجزا پایش می شدند و همبستگی بین آن ها نادیده گرفته می شد ولی اینک مجموع آنها با هم پایش شده و نتایج به دست آمده واقعی تر و مستندتر هستند.
۱-۴ سوال تحقیق
سوالاتی که پیش می آیند به قرار زیر است:
۱- آیا می توان روش های چند متغیره را جایگزین حالت تک متغیره کرد؟
۲- آیا این دو روش مستقل از هم کارایی یکسانی دارند؟
۳- چگونه می توان با کاهش تعداد متغیرها تقریب خوبی از کیفیت را برآورد کرد؟
۱-۵ مفروضات مساله
۱- داده ها توزیع نرمال دارند.
۲- داده ها به ترتیب زمانی جمع آوری و ارزیابی می شوند.
۳- هر بار نمونه گیری مستقل از سایر نمونه هاست.
۱-۶ کلمات کلیدی و تعاریف مربوط
نمودار هتلینگ^[۲]
این نمودار نظیر نمودار شوهارت تک متغیره است و بسیاری از محقان آن را نمودار شوهارت چندمتغیره می نامند (گرچه شوهارت هیچ نقشی در تعریف و گسترش آن نداشته است) و روند داده های چند متغیره را در طول زمان را نشان می دهد
اجزاء اصلی^[۳]
در این روش به هریک از متغیرها مقداری تخصیص داده می شود که در نهایت سهم هر متغیر در مقدار را تعیین می کند و این امکان را فراهم می کند که بتوان با متغیر های کمتر عوامل تغییر پذیر را شرح داد و زمانی کاربرد بیشتری دارد که تعداد متغیر ها زیاد باشد (مثلا بالای ۵ متغیر).
تغییر پذیری درونی و کلی نمونه ها و فاصله از هدف
فاصله از مقدار هدف را با و تغییر پذیری درون نمونه را با نشان می دهند که حاصل جمع این دو تغییر پذیری کل یا را نتیجه می دهند. کارکرد آنها متناظر با نمودار یا است.
۱-۷ قلمرو زمانی،مکانی و موضوعی
۱-۷-۱ قلمرو موضوعی
این تحقیق بر موضوع آشنایی عملی کارشناسان کیفیت با مباحث پایه کنترل کیفیت چندمتغیره تمرکز دارد، ابتدا به بیان این مباحث می پردازیم،سپس با مثالی عملی مراحل اجرای آن را نشان می دهیم و در آخر به مقایسه این رویه ها با رویه های تک متغیره می پردازیم.
۱-۷-۲ قلمرو زمانی

دجّال: در فرهنگ ها به معنی کذّاب و دروغ باف آمده است و برخی هم آن را ضدّ خدا و ضدّ مسیح معنی کرد‌ه‌اند. درفرهنگ اسلامی، نام مردی کذّاب مکنی به ابویوسف است که درآخرالزمان وپیش ازظهور مهدی(ع) پیدا می‌شود و در دوره‌ی چهل روزه یا چهل ساله خود دنیا را پراز ظلم و کفرمی‌نماید و سرانجام ، مهدی او را دفع می‌کند و دنیا پر از عدل می‌شود . اصل دجّال را از اصفهان یا سجستان می‌دانند . عامه‌ی مردم هم معتقدند در آخر دنیا، از محل یا دکّان عطّاری معروف به چاه دجّال در اصفهان بیرون می‌آید . طبری در نقل از کتابی به نام « فتن » آورده است که دجّال و یأجوج و مأجوج و مهدی و فرود آمدن عیسی از آسمان همه به مقدار یک سال باشد. (یاحقی، ۱۳۸۸: ۲۵۵ - ۲۴۹)
۵۵ - که بود آن کس که پیل آورد وقتی بر درکعبـه
که مرغش سنگ باران کرد و دوزخ شد سرانجامش
معنی و مفهوم : چه کسی بود آنکه روزی با فیل به خانه‌ی خدا حمله کرد و قصد ویرانی کعبه را داشت و پرندگانی که خدای متعال مأمور کرده بود او و لشکرش را سنگ باران کرد و همگی راهی جهنّم و آتش شدند .
آرایه‌های ادبی: کل بیت تلمیح به ماجرای حمله‌ی ابرهه به خانه‌ی کعبه و سنگ باران شدنش به وسیله‌ی پرندگان دارد که اشاره‌ای به آیات سوره‌ی فیل است .
توضیحات :
پیل و کعبه: فیل به کعبه آوردن و سنگباران مرغان ، در قرآن به روایت اصحاب فیل( گروهی که به سرکردگی ابرهه سوار بر پیلان قصد ویرانی کعبه را داشتند ) آمده است: خدا بر ایشان پرندگانی فرستاد فوج فوج ، که بر آن‌ها سنگ انداختند و از میانشان بردند . ابرهه با پیلان متعدّد به قصد خراب کردن کعبه وارد مکه شد ولی فیل عظیم الجثّه‌ی نجاشی که وی بر آن سوار بود روی زمین خوابید و به جانب کعبه پیش نرفت، ناگاه پرندگانی عجیب از جانب دریا ظاهر شدند که هر کدام دو سنگ در چنگال و یکی در منقار داشتند و سنگ ها را فرو ریختند و همه‌ی آن قوم را هلاک کردند نام هر کسی که قرار بود هلاک شود بر سنگی که به منقار مرغان بود نوشته شده بود. ( یاحقی ، ۱۳۸۸: ۶۸ )
۵۶ - گرفتم کاتش ناب است قدح حاسدان در وی
چو آتـش نام او دانـد،کجا سـوزاند اندامـش
واژگان : قدح : طعن کردن در نسب کسی ، عیب کردن مقابل مدح. (معین)
معنی و مفهوم: فرض کردم که طعن و عیب دشمنان در حقّ ناصرالدّین ابراهیم همچون آتش محض است، آتش کجا اندام ابراهیم را می‌سوزاند وقتی که نام ابراهیم را می‌داند .
آرایه‌های ادبی: قدح به آتش تشبیه شده است. بیت اشاره به ماجرای در آتش انداختن حضرت ابراهیم و گلستان شدن آتش بر وی دارد.
توضیحات :
ابراهیم و آتش : ابراهیم ، نمرود را از بت پرستی نهی می‌کرد ، از این رو نمرود خواست تا او را در آتش بسوزاند . برخی گفته‌اند چون آذر پدر ابراهیم ، وزیر نمرود بود ابراهیم را در زندان نگاه داشتند تا آذر درگذشت آنگاه به دستور نمرود آتشی عظیم افروختند . گرما و شدّت آتش به حدّی بود که هیچ کس نتوانست جلو رود و ابراهیم را در آتش اندازد. ابلیس به نمرودیان منجنیق ساختن را بیاموخت، به وسیله‌ی منجنیق ابراهیم را به آتش انداختند، آتش به امر خداوند بر ابراهیم گلستان شد چنان که در سوره‌ی انبیاء آیه‌ی ۶۹ می‌فرماید :« قُلنا یا نارُ کُونی بَرداً وَ سَلاماً عَلی اِبراهیم » یعنی : گفتم ای آتش باش سرد و سلامت بر ابراهیم.( شمیسا، ۱۳۸۷: ۸۲ -۸۰ )
۵۷ - من اندر طالعش دیدم سعادت‌ها و می‌دانم
که گر ادریس زنده‌استی همین گفتی ز احکامش
واژگان: طالع : برآینده ، طلوع کننده، جزوی از منطقه البروج (برج) که در افق شرقی است، حین ولادت مولود یا سؤال سائل، اثر هر طالع از بروج دوازده‌گانه در نحوست و سعادت علی‌حده است، پیش‌گویی سرنوشت کسان.(معین) احکام : علم پیش‌گویی حوادث آینده از اوضاع کواکب، دانش زایچه ، معرفت طالع.(معین)
معنی و مفهوم: من در طالع ناصرالدّین ابراهیم نشانه‌های بخت و سعادت دیدم و یقین دارم که اگر ادریس نیز زنده بود در طالع او همین احکام را مشاهده می‌کرد .
آرایه‌های ادبی: طالع، سعادت و احکام با هم تناسب دارند. مصراع دوم تلمیح دارد به زندگی ادریس پیامبر که می‌گویند واضع علم نجوم بود.
توضیحات :
ادریس: بیشتر نویسندگان عرب، لفظ ادریس را مشتق از درس دانسته‌اند که بواسطه‌ی کثرت علم ، نام ادریس به وی داده شده است. عدّه‌ای می‌گویند که چون ادریس از چشم مردم ناپدید شد نام وی از دروس به معنی ناپدید شدن اشتقاق یافته … ادریس پادشاه و پیامبر بود و به لحاظ نبوت، سی صحیفه‌ی آسمانی به او وحی گردیده و از نظر سلطنت بر مصر مسلّط گشته و با نواده‌های قیتان که در مصر به فساد دست زده بودند جنگیده و اوّلین کسی است که برای جهاد در راه خدا بر اسب سوار شده است … او اوّلین کسی است که خط نوشته و لباس دوخته پوشیده و نخستین کسی است که شهر بنا کرده و علم نجوم و تقویم نیز به وسیله‌ی او شروع شده است.( اردلان جوان ، ۱۳۷۳: ۱۷۷ - ۱۷۶ )

۵۸ - چه باک ار یک جهان خصم است آن کس راکه گرخواهد
جهانی نـو پدیـدآرد جـهان دار از پی کامــش
معنی و مفهوم: آن کس که آرزوی جهانی نو و تازه در دل داشته باشد در قدر و منزلت به درجه‌ای است که خداوند خواسته‌اش را برآورده می‌کند و اگر تمام اهل عالم با او دشمن باشند هیچ بیمی بر او راه نمی‌یابد.
آرایه‌های ادبی: جهان مجاز به علاقه‌ی حال و محل یعنی اهل جهان.
۵۹ - دریغا گنجه‌ی خرّم که اکنون جای ماتم شد
کـه از فرّ چنیـن صـدری فراق افتـاد فرجامـش
واژگان: فر: طبق مندرجات زامیادیشت (اوستا) فر چنین تعریف می‌شود، فر فروغی است ایزدی، به دل هر که تابد از همگان برتری یابد، از پرتو این فروغ است که شخص به پادشاهی رسد و شایسته‌ی تاج و تخت گردد ، آسایش گستر و دادگر شود و همواره پیروزمند باشد ، شأن، شوکت ، حسن و زیبایی.(معین) صدر: بزرگ ، مهتر ، رئیس.(معین)
معنی و مفهوم: افسوس و آه از گنجه‌ی خرّم و سرسبز که اکنون به ماتم سرایی تبدیل شده و سرانجام از شکوه و شوکت شخص بزرگی چون ناصرالدّین ابراهیم جدا مانده است.
آرایه‌های ادبی: فر و فراق و همچنین فرو فرجام جناس زاید دارند .
توضیحات:
گنجه: شهر بزرگی است که قصبه‌ی بلاد ارّان و اهل ادب آن را جَنزه می‌نامند. شهری است از ولایات ارّان در اواخر آذربایجان ، منسوب بدان جا را گنجوی گویند ، این شهر تا سال ۱۲۱۹ق ( ۱۸۰۴م ) گنجه نامیده می شد ، روس‌ها بعد از اشغال آن را یلی زاوت پل یا الیزابت پل خواندند و بعدها کیروف آباد نامیده شد.(فرهنگ لغات )
۶۰ - اگر در جنبش آید باز خاک او عجب نبود
گر این کـوه شریعـت بود چنـدین گاه آرامش
معنی و مفهوم: اگر خاک گنجه دوباره به حرکت در بیاید (زلزله رخ دهد) شگفت نیست ؛ چرا که آرامش و سکون گنجه در این چند مدّت از وجود ناصرالدّین ابراهیم بوده است .
آرایه‌های ادبی: کوه شریعت اضافه‌ی تشبیهی و استعاره از ناصرالدّین ابراهیم . اشاره به این که وجود کوه‌ها از زلزله پیشگیری می‌کنند و حافظ زمین و شهرها هستند.
زمیـــن از تـــب لـــرزه آمـــــد ســـــتوه
فــــرو کــــوفــت در دامنـــش میــــخ کــــوه
(بوستان سعدی،۱۳۷۰: ۴۱)
۶۱ - نباتـش هر زمانی از زبـان حـال مـی‌گویـد
کسی کـان ابر ما گم کرد،گم باد از جهان نامش
معنی و مفهوم: گیاه رسته در گنجه، همواره از زبان حال خویش می‌گوید: کسی که ابر باران زای ما (ناصرالدّین) را از این‌جا برد نامش در دنیا باقی نماند .
آرایه‌های ادبی: نبات استعاره مکنیه از نوع تشخیص به انسانی مانند شده است که سخن می‌گوید . ابر استعاره مکنیه از ناصرالدّین ابراهیم .
۶۲ - زهی صدری که خصمت را گیا نفرین همی‌خواند
نگر کانکس که جان دارد چه نفرین بر زبان راند