نمونه­های تحقیق با علم، آگاهی و صداقت به همه سئوالات پاسخ داده­اند.
مردم شهر تهران به کشتی و فوتبال علاقه مند هستند.
۹٫۱٫ محدودیت­های پژوهش:
سطح سواد و درک آزمودنی­ها از سئوالات پرسشنامه.
۱۰٫۱٫ تعریف واژه ­ها و اصطلاحات:
تقاضای بازار: تقاضای بازار مجموعه ­ای از سازه­های ضروری است که با بازی ارتباط دارد و این همان چیزی است که تیم ورزشی می ­تواند به مشتریان دور اندیش خود اعطا کند
علاقه مند: کسانی که طرفدار یکی از رشته­ های فوتبال یا کشتی هستند ودر طی یک سال اخیر حداقل یک بار به دیدن مسابقات این رشته­ها رفته باشند.
بازاریابی ورزشی: بازاریابی ورزشی عبارت است از پیش بینی، مدیریت، و تأمین نیاز­ها و خواسته­ های مشتریان از طریق به کارگیری و اجرای اصول بازاریابی.
لیگ­های برتر فوتبال و کشتی: مجموعه مسابقاتی که در طی یک سال به صورت رفت و برگشت (دور­ ای) بین تیم­های حاضر در هر یک از ۲لیگ مذکور برگزار می­ شود.

فصل دوم

(ادبیات و پیشینه پژوهش)
۱٫۲٫ مقدمه:
مطالب این فصل در دو بخش آورده شده است. در بخش اول به تاریخچه­ای در باره۲ لیگ فوتبال و کشتی، به عنوان تامین کننده محصول ورزشی (رقابت) پرداخته شده است. سپس در بخش دوم درباره مفاهیم بازاریابی، بازاریابی ورزشی، عرضه و تقاضا، عرضه و تقاضای در ورزش و تقاضای بازار ورزشی به بحث پرداخته ایم. بخش سوم محصول ورزشی را در بر میگیرد. در بخش چهارم مشتریان ورزشی را به عنوان مصرف کننده مورد بررسی قرار میدهیم. سپس در بخش پنجم مدل نظری تحقیق و پیشینه­ های داخلی و خارجی را مرور می­کنیم.
بررسی پیشینه تحقیق معمولا نقدی از دانش موجود در مورد پژوهش است که اگر به درستی صورت گیرد به فهم بهتر مسئله مورد تحقیق کمک شایانی نموده و یافته­های تحقیق را به
پژوهش­های قبلی مرتب می­سازد.
۲٫۲٫ تولید کنندگان محصول ورزشی در رشته­ های ۱- فوتبال ۲- کشتی:
۱٫۲٫۲٫ تولید کنندگان فوتبال:
کار اصلی سازمان­های خدمات محور مانند باشگاه­ها تولید و فروش یک محصول خالص به نام بازی است (معماری، ۱۳۸۶).
الف: آغاز فوتبال در ایران:
بیش از یک قرن پیش در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی۱۹۰۷ (میلادی) یک سال پس از انقلاب مشروطه با مساعی کمپ بل سفیر دولت وقت انگلستان در ایران، یک دوره مسابقات فوتبال با عنوان ( آسوسییشن کاپ ) میان تیم­های (سفارت خانه)، (تلگراف خانه)، (بانک شاهی) و یکی دو تیم ایرانی مرکب از کارکنان سفارت خانه، تلگراف خانه و بانک شاهی در تهران بر پا شد.
گرچه نخستین بار کارکنان ایرانی سفارت خانه انگلستان در تهران و یا فرزندان آن­ها در محوطه سفارت خانه و سپس دانش آموزان ایرانی مدارس خارجی در تهران با ورزش­های نوین همچون فوتبال، بیسبال، گلف و تنیس آشنا شدند و شیوه بازی و قوائد و قوانین آن را به بیرون منتقل کردند وسرایت بخشیدند اما برپایی مسابقات ورزشی میان انگلیسی­های مقیم ایران در میدان مشق، محل کنونی وزارت خارجه، شور و شوق به وجود آمده میان نوجوانان و جوانان گرد آمده در آنجا زمینه­ای جدی برای تشکیل گروه ­های ورزشی در پایتخت، فراهم آورد. به این ترتیب سال­هایی چند پس از برگذاری رقابت­های آسوسییشن کاپ، اولین “کلوب” ورزشی در تهران اعلام موجودیت کرد: در سال ۱۲۹۹ ه-ش با مراجعت برادران خان سردار از سوئیس به ایران، “کلوب ایران” با مساعی این سه برادر و مشارکت تنی چند از نخستین توپ زن­های ایرانی که در بانک شاهی و سفارت خانه پا به توپ شده بودند تشکیل شد (باستانی راد و همکاران).

ب: شکل گیری نخستین باشگاه ها:
اما مرحله بعد حال و هو ا، سازمان دهی و قوائد دیگری داشت. در دوران شش ساله ۱۳۱۶ – ۱۳۲۳ و به بیانی دیگر قبل از جنگ جهانی دوم و بخشی از دوران جنگ که نیرو­های متفقین نیز در ایران حضور داشتند باشگاه­ها ظهور پیدا کردند و ورزش­های نوین در باشگاه­های نو تأسیس، مأوی یافتند ضمن آنکه ورزش در سطح محلات هم چنان زنده بود.
در این شش ساله سه باشگاه دولتی راه آهن (۱۳۷۷)، بانک ملی (۱۳۱۸)، کارگر آبادان (۱۳۲۱) و شش باشگاه خصوصی در تهران به نام های: نیرو وراستی (۱۳۲۰)، جوان (۱۳۱۸)، شاهین (۱۳۲۱)،درارایی (۱۳۲۱)، آرارات (۱۳۲۲)، دوچرخه سواران و سپس تاج (۱۳۲۳) حیات آغاز کردند. در پی آن باشگاه­های دولتی دخانیات و آتش نشانی و باشگاه­های خصوص جم آبادان و بوستان ورزش نیز موجودیت اعلام کردند. آن چه که در خور عنایت بود، سازمان یافته شدن ورزش در ایران از مجرای باشگاه­های نو تاسیس با حداقل امکانات مادی و مالی بود که خود انگیختگی، خود جوشی و امکان آفرینی از ویژگی­های بارز این باشگاه­های نو حیات، قلمداد می­شد. باشگاه­های دولتی از امکانات دولتی بهره مند بوده و باشگاه تاج نیز پس از سال ۱۳۳۲ از ردیف بودجه دولتی برخوردار شد. شایان توجه آنکه دو باشگاه تاج و شاهین که از طیف­های گسترده هواداران برخوردار بودند، از همان سال­های پایانی دهه بیست و آغازین دهه ۱۳۳۰، به گسترش تشکیلاتی دست پازدند و در شهر­های مختلف اقدام به تأسیس شعبه کردند. باشگاه شاهین تا سال ۱۳۴۶ دارای ۶۲ شعبه در سراسر کشور بود. باشگاه تاج نیز شعب متعددی را در سراسر کشور دارا بوده و زیر مجموعه­هایی با عناوین افسر و دیهیم را نیز در بر می­گرفت. در سال­های اولیه دهه ۱۳۴۰، اتفاق دیگری در عرصه باشگاه داری به وقوع پیوست و آن رخ نمایی باشگاه­های تحت مدیریت نهاد­های نظامی و انتظامی بود. با شگاه عقاب تحت مدیریت نیروی هوایی، باشگاه­های پاس و شهربانی تحت مدیریت شهربانی کل کشور و باشگاه دژبان وابسته به دژبان مرکز. هنگامی که باشگاه برق وابسته به مدیریت برق منطقه­ای تهران نیز به جرگه رقابت­های ورزشی وارد شد کفه ترازو به نحو محسوسی به جانب باشگاه­های دولتی – نظامی سنگین­تر شد و باشگاه داری در ایران بیش از پیش سمت دولتی شدن به خود گرفت. رخداد­های نیمه دهه ۱۳۴۰ و مشکلات به وجود آمده در سازمان تربیت بدنی وقت به کناره گیری باشگاه­های صاحب پیشینه­ای چون شاهین، دارایی و تهران از مسابقات انجامید. گرچه این باشگاه­ها در ابتدای دهه ۵۰ حیات مجدد خود را آغاز کردند اما وقفه چند ساله و غیبت از عرصه رقابت­ها به طور طبیعی آثار و عوارض خود را بر کیفیت حضور آن­ها گذاشته بود.
به رغم آنکه باشگاه­های کوچکی همچون کیان و شعاع که در دهه­های قبل شکل گرفته بودند تا میانه دهه ۴۰ فعالیت داشتند و در سال ۱۳۴۲ ه- ش نیز باشگاه پیکان و پرسپولیس نیز به عرصه رقابت­ها وارد شدند و باشگاه آرارات نیز به سان گدشته در رقابت­ها حضور می­یافت، اما وزن باشگاه­های دولتی نظامی در میانه میدان رقابت­ها بسیار سنگین­تر شده بود.
اما جدی­ترین مرحله باشگاه داری در ایران در دهه ۵۰ رقم خورد. آغاز رقابت­های منظم و سراسری لیگ در رشته فوتبال و سپس در رشته­ های والیبال، بسکتبال و کشتی نیاز به سازمانی منسجم­تر و تعریف شده­تر داشت. شروع رقابت­های جام تخت جمشید و رقابت­های زیر گروه آن از سال ۱۳۵۲، فوتبال باشگاهی را به دوران شبه حرفه­ای رهنمون ساخت و حدود دو سال پس از آن پیش پرداخت­ها و حقوق­های ماهانه باب شد (باستانی راد و همکاران، ۱۳۸۶).
اما این مسیر نیز در همان مراحل اولیه خود باقی ماند. اتفاق تاریخی سیاسی سال ۱۳۵۷ و تغییر نظام سیاسی، وضعیت عرصه ­های گوناگون از جمله ورزش را دگرگون ساخت. گرچه در اثر وقوع انقلاب بر هم خوردن نظم پیشین و استقرار نظم نوین، بسی طبیعی است، اما نظم نوین در ورزش کشور به زودی مستقر نشد. برخورد سیاسی با مقوله ورزش، زیر سئوال رفتن ورزش قهرمانی، دولتی شدن باشگاه­های بزرگ، جایگزینی مناسبات آماتوری در قبال مناسبات شبه حرفه­ای دهه ۵۰، بی سازمانی فدراسیون­های ورزشی، در هم ریختن سازمان رقابت­های سراسری داخلی، بی امکاناتی باشگاه­ها و. . . مدت زمان مدیدی مانع از آن بود که سازمان قهرمانی و مدیریت باشگاه داری متناسب با آن به گونه ­ای منطقی و ضروری شکل گیرد. در دوران جدید بیش از یک دهه زمان صرف شد تا نظم تازه­ای برقرار شود. در دهه ۷۰ با برپا شدن لیگ سراسری ضرورت سازمان یافتگی ورزش در چارچوب باشگاه­ها، بیش از گذشته احساس شد. در وضعیت جدید و در شرایطی که مناسبات مالی مجدداً به عرصه ورزش قهرمانی بازگشت، بانک­ها و صنایع و ادرات دولتی در مدار باشگاه داری، فعالیت آغاز کردند. در آستانه دهه ۷۰ به این سو بانک­های تجارت، صنعت و معدن و کشاورزی و صنایع ایران خودرو، سایپا، بهمن، صنام، صبا باطری و همچنین برق شیراز، فجر سپاه و. . . باشگاه دار شدند که تعدادی از آن­ها هنوز در عرصه رقابت­ها فعالند و در زمره باشگاه­های پر هزینه به حساب می­آیند. حضور در رقابت­های سراسری فوتبال بسیار پر هزینه است. در نتیجه در عمل عرصه به طور کامل در اختیار باشگاه­ای دولتی است اعم از اینکه منشأ نظامی – انتظامی، بانکی، صنعتی یا خدماتی داشته باشند و یا چون دو باشگاه بزرگ استقلال و پرسپولیس، اساساً باشگاه دولتی با مدیریت انتصابی و ارتزاق کننده از بودجه عمومی به حساب آیند. در این دوران، معدود تجارب باشگاه داری خصوصی همچون شموشک نوشهر و استقلال اهواز، شکل گرفته­اند که با انواع تهدید­های ناپایدار کننده مواجهند و تضمینی برای سیر طبیعی آن­ها وجود ندارد (باستانی راد و همکاران، ۱۳۸۶).
ج: مسابقات لیگ فوتبال در ایران:
زمان تاسیس فدراسیون فوتبال کشورمان به سال ۱۳۲۵ هجری شمسی برمی گردد. مسابقات باشگاهی در کشورمان نیز در همان سال آغاز شد ( پاشا اسدی. (۱۳۷۹ گذر از مرحله سنتی و جایگزین شدن شیوه ­های مدرن در فوتبال ایران زمان ۳۰ ساله­ای را طی کرده است. فوتبال ایران از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۲ به مدت ۲۰ سال در پیکار­های منطقه­ای و رقابت­های بین المللی تنها به کسب عنوان نایب قهرمانی اولین دوره­ فوتبال بازی­های آسیایی سال ۱۹۵۱ دهلی دست یافته است.
فوتبال ایران طی این دو دهه به شیوه سنتی و کلاسیک اداره و رهبری می­شد و طی این مدت چهارچوب و قالب مشخص برای انتخاب ترکیب تیم ملی، برگزاری مسابقات سالیانه تحت عنوان فوتبال، کلنی یا منتخب استان­ها بود در پایان هر سال یکی از مراکز استان­ها این مسابقات را برگزار و از بین بازیکنان شرکت کننده، تعدادی را برای تمرینات تیم ملی فوتبال انتخاب و به پایتخت فرا می­خواندند. از سال ۱۳۳۷ فوتبال ایران همزمان با سایر کشور­های دنیا شروع به تغییراتی کرد. برای پیکار و رقابت با حریفان خارجی، حفظ بافت کلاسیک و ساختار سنتی فوتبال ایران دیگر غیر ممکن به نظر می­رسید و دشواری­های را موجب گردیده بود.
در این سال­ها فوتبال ایران به مکانیسم جدیدی برای ایجاد تحول در سطح مسابقات داخلی جهت بهره وری و حداکثر استفاده از امکانات و استعداد­ها نیازمند بود. این مکانیسم در سال ۱۳۳۹ با انجام مسابقات فوتبال سراسری باشگاه­های ایران وارد عمل شد. با وجود پاره­ای مخالفت­ها این مسابقات بیش از دو سال دوام نیافت و بار دیگر شیوه کلاسیک، جای مکانیسم تازه را گرفت و فوتبال به همان شیوه قهرمانی منتخب استان­ها ادامه پیدا کرد. با توجه به موفقیت­های تیم ملی فوتبال ایران در طی این سال­ها دیگر بار انجام مسابقات فوتبال قهرمانی باشگاه­های کشور را برای پاسخگویی به نیاز­ها، ایجاد انگیزه لازم برای رشد بیشتر فوتبال در بین جوانان ضروری می­نمود. تا جایی که در سال ۱۳۴۷ دومین دوره­ فوتبال قهرمانی کشور پس از ۱۱ سال مسکوت ماندن با شرکت باشگاه­های قهرمان مراکز برگزار گردید. در دهه ۳۰ و ۴۰ تهران و خوزستان دو قطب فوتبال ایران بودند و آذربایجان شرقی، اصفهان و خراسان قدرت­های بینابین در میان این دو قطب بودند. از سال ۱۳۵۰ به بعد رشت، ساری، انزلی، خرم آباد، کرمان و فارس به جرگه صاحبان قدرت نسبی فوتبال در کشور پیوستند که با انجام اولین دوره جام تخت جمشید در سال ۱۳۵۲ این وضعیت دگرگون شد و بر خلاف دوره­ های اول و دوم مسابقات قهرمانی باشگاه­های کشور، این بار با پشتوانه تشکیلاتی، سازمانی و وجود یک تئوری نسبتا مدرن همراه شد مسابقات جام تخت جمشید در ۵ دوره برگزار شد اما دوره ششم آن نیمه تمام باقی ماند. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تغییر در ساختار و شیوه اجرایی مسابقات فوتبال در ایران، این مسابقات نیز تعطیل شد (شبیبی، ۱۳۷۸) پس از انقلاب این مسابقات به صورت پیکار منتخب استان­ها برگزار می­شد تا اینکه در سال ۱۳۶۸ اولین دوره لیگ کشور با نام قدس و سپس آزادگان آغاز و پس از آن بصورت تقریبا منظم هر ساله پیگیری شد (پاشا اسدی، ۱۳۷۹) البته در این سال­ها تعداد تیم­های لیگ چند بار تغییر کرده است. از سال ۱۳۸۰ به بعد تغییراتی در لیگ داده شد و از آن سال به بعد لیگ به صورت لیگ حرفه­ای درآمد و تاکنون ۱۱دوره آن انجام شده است. دوره دوازدهم آن با نام لیگ برتر جام خلیج فارس با حضور ۱۶ تیم در حال برگزاری است.
۲٫۱٫۲٫ تولید کنندگان کشتی:
الف: تاریخچه کشتى در جهان:
بسیارى از کتیبه‌هائى که روزگاران قدیم و حدود پنج‌هزار سال پیش به‌جاى مانده ثابت مى‌کند که کشتى در میان مصریان و آشوریان رواج بسیار داشته است. در کتیبه‌هائى که در دهکده بنى‌حسن، در کنار رود نیل، از دوران مصر باستان به‌دست آمده، صد­ها نقاشى از حالات مختلف کشتى گرفتن دیده مى‌شود، و هر تصویر بیانگر اجراء یک فن خاص کشتى است. در سال ۱۹۳۸ میلادی، در ویرانه‌هاى معبد ”کیافاجه“ (در بین‌النهرین، نزدیک بغداد) دو لوح سنگى و برنزى به‌دست آمد که بر روى آن شکل‌هاى برجسته‌اى از مبارزه کشتى‌گیران دیده مى‌شود. این لوح‌­ها متعلق به سومریان در سه هزار سال پیش از میلاد است.
در مسابقات جهانى و بازى‌هاى المپیک، هر بار حدود ۵۰۰ کشتى‌گیر قدرتمند، از سراسر دنیا قدم به میدان مسابقه مى‌گذارند که در آن میان، کشورهاى شوروى (روسیه و کشورهاى تازه استقلال یافته آن)، آمریکا، آلمان، بلغارستان، ترکیه و ایران از قدرت‌هاى برتر کشتى جهان به‌شمار مى‌روند. معروف‌ترین کشتى‌گیران جهان عبارتند از: جورج هاکن اشمیدت، معروف به شیر روسی. این پهلوان به مدت ده سال (از سال ۱۸۹۸ تا سال ۱۹۰۸) از هیچ حریفى شکست نخورد. هاکن اشمیدت در سال ۱۹۶۸ در سن ۹۱ سالگى درگذشت.
- یاشار دوغو، کشتى‌گیر معروف ترکیه و فاتح مدال طلاى المپیک ۱۹۴۸ (در وزن ۷۳ کیلوگرم) و قهرمان جهان در سال ۱۹۵۱. - حمید کاپلان (ترکیه)، کشتى‌گیر سنگین‌وزن و قهرمان المپیک ۱۹۵۶ و قهرمان جهان در سال ۱۹۵۸. - الکساندر مدوید (شوروی)، برنده مدال طلا در المپیک‌هاى ۶۴، ۶۸، ۷۲ و قهرمان دنیا در سال‌هاى ۶۲، ۶۳، ۶۷، ۶۹، ۷۰ و ۷۱. افتخارات و پیروزى‌هاى مدوید در تاریخ کشتى جهان بى‌نظیر است. - واتانابه (ژاپن)، تنها کشتى‌گیر بدون شکست جهان و قهرمان المپیک و دنیا در سال‌هاى ۶۴-۶۳-۱۹۶۲. واتانابه در طى سال‌هاى ورزش خود ۱۸۶ کشتى در میدان‌هاى ملى و بین‌المللى گرفت و در هیچ‌یک از آن­ها مغلوب نشد.
تاریخچه تغییرات زمان مسابقات کشتى از نخستین دوره بازى‌هاى المپیک در سال ۱۸۹۶ که کشتى وارد مسابقات شد، زمان معینى براى آن وجود نداشت و دو حریف آنقدر مبارزه مى‌کردند تا یکى از آن­ها بر دیگرى پیروز شود. به‌عنوان مثال، در بازى‌هاى المپیک استکهلم (سال ۱۹۱۲)، یکى از مسابقات یازده ساعت به داراز کشید و چون نتیجه‌اى حاصل نشد، داوران مسابقه به هر دو حریف مدال نقره دادند!
با تکرار این وضع، گردانندگان مسابقات کشتی، حداکثر ۲۰ دقیقه زمان براى هر مسابقه قرار دادند. ولی، این زمان را هم به‌تدریج کم کردند و به ۱۵ دقیقه، و سپس ۱۲ دقیقه کاهش دادند. ظرف مدت کوتاهى طبق تصمیم کنگره‌هاى بین‌المللى مدت کشتى به دو وقت ۵ دقیقه‌اى و جمعاً به ۱۰ دقیقه رسید. از اوایل ژانویه سال ۱۹۶۷ برابر با یازدهم دى‌ماه ۱۳۴۵، مسابقه‌هاى کشتی، در ۳ وقت ۳ دقیقه‌اى که بین هر ۳ دقیقه یک دقیقه استراحت داده مى‌شد، تقلیل یافت. در تصمیمات بعدى فدراسیون بین‌المللى کشتی، مدت مبارزه کشتى به ۲ وقت ۳ دقیقه‌اى با یک دقیقه استراحت بین دو مرحله کاهش یافت. و امروز، زمان کشتى به ۵ دقیقه قانونى و در صورت تساوى تا ۳ دقیقه وقت اضافى که جمعاً ۸ دقیقه مى‌باشد و براى رده‌هاى سنى جوانان و بزرگسالان رسیده است، که در مورد نونهالان و نوجوانان، این وقت به ۴ دقیقه و در صورت تساوی، ۳ دقیقه وقت اضافى که جمعاً ۷ دقیقه مى‌شود تقلیل یافته است.
ب: آغازکشتی در ایران:
ورزش کشتى در ایران قدیم در زندگى و سنت‌هاى ما ایرانیان به قدرى ریشه دوانیده که تبدیل به یک ورزش ملى شده است. درباره کلمه کشتى و اینکه به چه معنى است و از کجا ریشه گرفته است، باید گفت که زرتشتیان و پارسیان باستان، هنگام غروب آفتاب، بندى به کمر خود مى‌بستند و در برابر کانون آتش به دعا خواندن مى‌پرداختند، آن کمربند کَستى نامیده مى‌شد، و کشتى گرفتن هم از این کلمه آمده، به معنى کمر یکدیگر را گرفتن. در کتاب زرتشتیان آمده است که شال یا کمربند یک پهلوان که به ورزش کشتى مى‌پردازد، از جنس ابریشم یا پشم گوسفند و به‌دست زن موبدى بافته مى‌شود، که داراى ۷۲ نخ و سمبل ۷۲ فصل کتاب مقدس است و ۶ رشته دارد به‌نام ۶ بخش کتاب اوستا و یا اینکه به شش گاهنبار (جشن‌هاى دینى سال) اشاره دارد، و هر رشته ۱۲ تا مى‌خورد به‌نام ۱۲ ماه سال. این شال سه دور به‌ دور کمر بسته مى‌شود، که اشاره به کردار نیک، پندار نیک، گفتار نیک دارد.
در شاهنامه فردوسی، درباره کشتى بسیار گفته شده و از صفات رستم و دیگر پهلوانان شاهنامه؛ کشتى گرفتن، مهارت، قدرت فراوان آن­ها در این فن است.
کشتى در بین ایرانیان از همان روزگاران نخست، که مردم براى حفظ جان خود از دست دشمنان و خطرات گوناگون در پى ابداع لوازم جنگى بوده‌اند به‌صورت درگیرى و تلاش رواج داشته و گاه به کشتن پهلوانان مغلوب مى‌انجامیده است، ولى چنان‌که از شاهنامه استنباط مى‌شود، کشتى با قواعد و مقرراتى به‌طور سواره یا پیاده و یا گاهى در چند نوبت انجام مى‌شده است.، و مترجمان که همراه دو پهلوان به محل کشتى مى‌رفتند تقریباً به‌طور غیرمستقیم در طرز اجراء کشتی، نظارت و داورى داشته‌اند. از آنجا که پهلوانان در بین اهل دیوان و سایر طبقات محبوبیتى داشته‌اند، جوانان نوخاسته مى‌کوشیدند با پیروى از راه و روشى مطلوب در ردیف پهلوانان صاحب نام قرار گیرند و صاحب زنگ و ضرب شوند. بعضى از استادان فن کشتی، با پى‌گیرى خاص، شاگردانى را که از استعدادهاى استثنائى و اندامى مناسب برخوردار بودند، مورد تشویق و آموزش فنون مخصوص، و تمرینات منظم قرار داده، براى پیشرفت آن­ها از فنون نامتداول سود مى‌بردند و چه بسا سال‌­ها چنین بوده است و کمتر کسى مى‌توانست این فنون استنثائى را بدل کند. استادان فن، با در نظر گرفتن خصوصیات بدنى هر کشتى‌گیر، فنون خاصى به آن­ها مى‌آموختند تا بتوانند بر حریفان خود پیروز شوند. در مورد پدید آمدن نام‌هاى فنون، آنچه به حدس مى‌توان دریافت، این است که، استادان فن، با توجه به شکل ظاهرى و طرز اجراء فنون و با استمداد از ذوق و سلیقه شخصی، نامى براى آن فن برمى‌گزیده‌اند. در ایران باستان، عنوان جهان پهلوان از منصب‌هاى عالى ارتشى بوده است، و همه ساله پس از مسابقات کشتی، پهلوانان اول کشور، به‌عنوان پهلوان پایتخت منصوب مى‌شدند.
کشتى گرفتن در تاریخ ایران، مدتى بعد از حمله مغول رسمیت بیشترى پیدا کرد و چهره پهلوانان نامدار ایران، شناخته‌تر شد. کشتى میدانى و پهلوانى که مدت‌­ها بعد از حمله مغول‌­ها متروک مانده بود، در دوران ”اوکتاى قاآن“ دوباره رونق گرفت و توجه به پسر چنگیزخان را به خود جلب کرد. در عهد باستان و نیز دوران قدیم، کشتى و پهلوانى گاهى به‌صورت عیارى و گاهى به‌عنوان صوفیگرى و زمانى به طریق فتوّت پا به عرصه جامعه گذاشت. نقش پهلوانى که نشأت گرفته از روح خداجوئی، کرم و تقوی، صلاح و خیر، تواضع و رحمت مى‌باشد، در قرن هشتم هجرى که هر قسمت از خاک ایران تحت سیطره اتابکى بود، به‌صورت فعال خود یعنى عیارى بازگشته بود. یکى از پهلوانان آن عصر به‌نام ”اسد کرمانی“ بر شاه شجاع اتابک فارس شورید و مدت‌­ها با او به جنگ و ستیز برخاست از پهلوانان نامى ایران که در اواخر قرن هشتم هجرى از سرزمین ایران برخاست، پهلوان ”پوریاى ولی“ بود که مرشدان، جوانمردان، عارفان، شعراى به‌نام عصر خود بوده است.
از دیگر پهلوانان عیار که در زمان خود از شهرت و شجاعت خاصى همراه با روح جوانمردى و فتوّت و اخوّت برخوردار بود ”عبدالرزاق بیهقی“ بود که در نهضت سربداران خراسان با ستمکارى‌هاى حکام بیگانه مبارزه کرد. او ابتدا مقام جهان پهلوان داشت و بعد­ها به همت و کوشش عالی خود، نهضت سربداران خراسان را به ثمر رساند و به‌عنوان سلسله دودمان طایفه سربداران خراسان شناخته شد. تاریخ کشتى پهلوانى ایران، سرشار از نام‌هاى آشنائى است که قدرت بدنى و نیروى خود را در راه مبارزه با بى‌عدالتى و دفاع از مظلومان به‌کار برده‌اند از پهلوانان قدیم؛ پوریاى ولی، عبدالرزاق بیهقی، مفرد قلندر، فیله همدانی، شمس محمد، محمد مالانى و یوسف ساوی، شهرت و محبوبیتى بیشتر دارند و از پهلوانان دوره معاصر مى‌توان به نام‌هاى مشهورى همچون ابراهیم یزدی، اکبر خراسانی، حاج محمدصادق بلورفروش و حاج سیدحسن رزاز اشاره کرد.
در اینجا مى‌توان از چند پهلوان استثنائی، صاحب بازوبند و زنگ و ضرب با فنون استثنائى که شگرد آن­ها بود نام برد، که عبارتند از: پهلوان شعبان سیاه (سربندپی)، ابراهیم یزدى معروف به یزدى بزرگ (کُنده این خاک و آن خاک)، حاج رضاقلى (توشاخ)، پهلوان اکبر خراسانى (زیر، سگک و کلاته)، محمد یزدى کوچک (قوس و دست تو)، پهلوان صادق قمى (میانکوب). پهلوان اکبر خراسانى از جمله افراد استثنائى عالم کشتى بود که علاوه بر بدن خارق‌العاده از هوش و خردى سرشار برخوردار و مردى پاکدامن بود.
ایران از سال ۱۹۴۸ (المپیک لندن) قدم به صحنه‌هاى بین‌المللى نهاد و به‌عنوان یک قدرت قابل ملاحظه و درجه اول مطرح شد. درخشان‌ترین پیروزى ایران، دوبار کسب مقام قهرمانى جهان در سال‌هاى ۱۹۶۱ (یوکوهاما - ژاپن) و ۱۹۶۵ (منچستر - انگلستان) بوده است، ضمن آنکه در قاره آسیا، اغلب به مقام قهرمانى دست یافته است. مشهورترین کشتى‌گیران ایران که در مسابقات قهرمانى جهان و بازى‌هاى المپیک مدال گرفته‌اند، عبارتند از: جهان پهلوان غلامرضا تختی، عباس زندی، حبیبی، سیف‌پور، محمدعلى صنعتکاران، منصور مهدى‌زاده، عبدالله موحد، ابراهیم جوادی، شمس‌الدین سیدعباسی، محسن فرح‌وشی، منصور بزرگر، محمدرضا نوائی، رمضان خدر، رضا سوخته‌سرائی، محمدحسین محبی، محمدحسن محبی، مجید ترکان، عسگرى محمدیان، علیرضا سلیمانی، رسول خادم، امیررضا خادم، غلامرضا محمدی، عباس جدیدىورزش کُشتى از دوران باستان به شکل‌هاى مختلف در اکثر کشور­ها، شهر­ها، و قبایل، براى مردم آشنا و شاید از دوران‌هاى نخستین ظهور انسان، بر روى کره زمین بوده، و در اوقات فراغت یا در جنگل‌­ها به شکل طبیعى و غریزى اجراء مى‌شده است. بخشى از اوقات فراغت انسان‌هاى اولیه به‌منظور کسب مهارت و آمادگى لازم، به کُشتى گرفتن اختصاص مى‌یافت، زیرا، موقعیت و مقام مردانى که زورمندتر از بقیه بودند بیشتر بود تا جائى که اینان رئیس و فرمانده بقیه مى‌شدند.
۳٫۲٫ مفاهیم بازاریابی: