۷۵:۲۵

bc00/66

۱۰۰:۰

bc31/63

۵۰ % زیستی +۵۰ % شیمیایی

۰:۱۰۰

bc88/65

۲۵:۷۵

b01/68

۵۰:۵۰

b62/67

۷۵:۲۵

b00/68

۱۰۰:۰

bc05/66

بر اساس آزمون دانکن میانگینهایی که دارای حداقل یک حرف مشابه هستند، اختلاف معنیداری در سطح احتمال ۵ درصد با هم ندارند
۴-۴-۲ - الیاف نامحلول در شویندههای خنثی (NDF^[12])
نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که NDF به طور بسیار معنیداری تحت تاثیر مکان کشت قرار گرفت (جدول ۴-۱۱)، به طوری که میزان NDF در بردسیر ۰۲/۲۸ درصد کمتر از کرمان بود (نمودار ۴-۲۲).
نمودار ۴-۲۲: الیاف حاصل از شوینده خنثی تحت تاثیر مکان کاشت
مشخص گردید که تأثیر نسبتهای کشت مخلوط بر NDFبسیار معنی دار شد (جدول ۴-۱۱)، به طوریکه کمترین میزان NDF در کشت خالص خلر (۰۵/۳۳) بدست آمد و تفاوت معنیداری با مخلوط ۲۵:۷۵ خلر و ذرت نداشت. در مقابل بیشترین میزان NDF در کشت خالص ذرت (۶۱/۴۲) حاصل شد (نمودار ۴-۲۳). بنابراین می توان گفت که کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص ذرت، از طریق کاهش NDF، کیفیت علوفه را بهبود بخشید. در واقع NDF بالا، سبب کاهش خوردن علوفه توسط حیوان به دلیل غیر قابل هضم بودن آن میشود (Kevin et al., ۲۰۰۸). کریستنسن (۱۹۹۲) با مطالعه روی کشت مخلوط جو و لوبیا معمولی گزارش کرد که کیفیت علوفه در کشت مخلوط بهتر از کشت خالص جو بود و دلیل آن را کاهش میزان NDF در کشتهای مخلوط نسبت به کشت خالص جو بیان کرد. Hail et al (۲۰۰۹) در کشت مخلوط جو و لگومهای یکساله نتیجه گرفتند که کمترین میزان NDF مربوط به کشت خالص نخود بود. این تفاوت در میزان NDF در بین گروه های مختلف گیاهی توسط Ross et al (۲۰۰۵)، Lauriault and Kirksey (2004) و Lithourgidis et al (۲۰۰۶) گزارش شده است.

نمودار ۴-۲۳: الیاف حاصل از شوینده خنثی تحت تاثیر نسبتهای مختلف کشت
نتایج تجزیه واریانس حاکی از تأثیر کود فسفری بر میزان NDF، از لحاظ آماری معنیدار بود (جدول ۴-۱۱)، به طوری که کاربرد کودهای فسفری، میزان NDF علوفه را کاهش دادند و بیشترین تاثیر به کاربرد توام کود فسفر زیستی و شیمیایی تعلق داشت. به طوری که این ترکیب کودی با کاهش ۱۱/۱۲ درصدی NDF در مقایسه با شاهد، سبب بهبود کیفیت علوفه گردید (نمودار ۴-۲۴). Sharma (2002) نیز در تحقیق خود افزایش کیفیت علوفه را به دلیل کاهش میزان NDF، در نتیجه کاربرد کود زیستی فسفر گزارش داد.
نمودار ۴-۲۴: الیاف حاصل از شوینده خنثی تحت تاثیر تیمارهای کود فسفری
۴-۴-۳- الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF^[13])
با توجه به نتایج تجزیه واریانس، ADF به طور معنیداری در سطح ۱ درصد تحت تاثیر مکان قرار گرفت (جدول ۴-۱۱). میزان ADF در کرمان ۰۵/۳۵ درصد بیشتر از بردسیر بود (نمودار ۴-۲۵). از آنجا که میزان ADF به طور معمول در غلات بیشتر از لگومها میباشد (Boxton, 1996)، بنابراین با توجه به رشد مطلوبتر و بیشتر ذرت در کرمان در مقایسه با بردسیر، احتمالا به دلیل مناسب تر بودن شرایط آب و هوایی کرمان در مقایسه با بردسیر برای رشد ذرت، انتظار میرفت که میزان ADF در کرمان بیشتر از بردسیر باشد.
نمودار ۴-۲۵: الیاف حاصل از شوینده اسیدی تحت تاثیر مکان کاشت
ADF به طور بسیار معنیداری تحت تاثیر نسبتهای کشت قرار گرفت (جدول ۴-۱۱) و در بین نسبتهای مختلف کشت کمترین میزان ADF، در کشت خالص خلر (۳۹/۱۸) و بیشترین آن در کشت خالص ذرت (۸۱/۲۸) مشاهده شد. در بین نسبتهای مختلف مخلوط افزایش سهم خلر و کاهش سهم ذرت، سبب بهبود کیفیت علوفه از طریق کاهش میزان ADF گردید (نمودار ۴-۲۶).
در همین راستا Hail et al (۲۰۰۹) در بررسی کشت مخلوط جو با لگومهای یکساله نتیجه گرفتند که حداقل میزان ADF در کشت خالص نخود بدست آمد و کشت خالص جو بالاترین میزان ADF را بین تمام الگوهای کاشت به خود اختصاص داد. Ross et al (۲۰۰۴) نیز بیان نمودند، میزان ADF در کشتهای مخلوط کمتر از کشت خالص گراسها میباشد. الیاف نامحلول در شوینده اسیدی در واقع شامل لیگنین خام، سلولز و همچنین کلسیم میباشد. ADF با قابلیت هضم علوفه رابطه منفی دارد و از این عامل برای پیشبینی انرژی قابل هضم علوفه استفاده میگردد .پایین بودن ADF باعث افزایش قابلیت هضم علوفه و افزایش تغذیه دام میگردد (Ghanbari and Lee, 2003).
نمودار ۴-۲۶: الیاف حاصل از شوینده اسیدی تحت تاثیر نسبتهای مختلف کشت
کود فسفری در سطح یک درصد تاثیر بسیار معنی داری بر الیاف حاصل از شوینده اسیدی داشت (جدول ۴-۱۱)، به طوری که کاربرد سطوح مختلف کود فسفری تاثیر مثبتی در رابطه با افزایش کیفیت علوفه بهمراه داشت و بیشترین تاثیر مربوط به تیمار ۵۰ درصد کود فسفر زیستی و ۵۰ درصد کود فسفر شیمیایی بود. استفاده از ترکیب کود فسفری، میزان ADF را ۱۲ درصد در مقایسه با شاهد کاهش داد (نمودار ۴-۲۷). Sharma (2002) نیز در تحقیق خود گزارش داد که در نتیجه کاربرد کود زیستی فسفر میزان فیبرهای شوینده اسیدی کاهش پیدا می کند.
نمودار ۴-۲۷: الیاف حاصل از شوینده اسیدی تحت تاثیر تیمارهای کود فسفری.
۴-۴-۴ -کربوهیدراتهای محلول در آب (^[۱۴]WSC)
نتایج حاصل نشان داد که WSC به طور معنیداری در سطح ۱ درصد تحت تاثیر نسبتهای کشت قرار گرفت (جدول ۴-۱۳). اجرای کشت مخلوط ذرت و خلر، سبب کاهش WSC در مقایسه با کشت خالص ذرت گردید و از این نظر تفاوت معنیداری بین نسبتهای مختلف مخلوط ذرت و خلر وجود نداشت (نمودار ۴-۲۸). در این رابطه نتایجی مشابه توسط سایر محققین گزارش شده است (Armstrong et al., ۲۰۰۸).
هیدراتهای کربن محلول در آب یکی از مهمترین اجزاء تعیین کننده کیفیت علوفه است که وظیفه آن تامین انرژی برای میکروارگانیسمهای شکمبه دام و حفظ سلامت دستگاه گوارشی دام میباشد. قندها، نشاستهها، اسیدهای آلی و سایر کربوهیدراتهای ذخیرهای نظیر فروکتان را بخش کربوهیدراتهای غیر ساختمانی را تشکیل داده است. کربوهیدراتهای محلول در آب بخش عمدهای از کربوهیدراتهای غیر ساختمانی را تشکیل داده و از نظر تغذیه دام حائز اهمیت میباشند (Kevin et al., ۲۰۰۸).
جدول۴-۱۳ : مقادیر میانگین مربعات در تجزیه مرکب داده ها برای کربوهیدراتهای کربن محلول در آب، پروتئین خام و خاکستر تحت تاثیر مکان، نسبتهای کاشت و کود فسفری