توریسم انبوه عبارتست ازتوریسم تجاری معمولی که در سطح گسترده ای در سراسر جهان وجود دارد . این قبیل فعالیت‌های توریستی به وسیله شرکت‌های بزرگ توریستی ساماندهی می‌شود و بازارهای خاص خودرا دارد که معمولاً در نواحی مختلف توریستی جهان متمرکز است . واژه توریسم بدیل یا آلترناتیو به صورت‌های مختلف به کار گرفته شده است که همه آن‌ها در یک ویژگی مشترک‌اند و آن نیز ارائه بدیلی برای توریسم انبوه است . به این ترتیب توریسم آلترتاتیو می‌تواند هر انتخاب دیگری غیر از توریسم انبوه را شامل شود که ممکن است برای جامعه میزبان ، مفید یا مضر باشد مانند توریسم خاصی که با انگیزه‌های فحشا ویا استفاده از مواد مخدر صورت گیرد و یاآن نوع توریسم که به محیط زیست میزبان خسارت وارد آورد ، مانند شکار غیر قانونی

۲ – توریسم فام یا توریسم فرهنگی ،اکوتوریسم وماجرا جویانه
کلمه فام از حروف اول کلمات فرهنگی ، اکوتوریسم و ماجرا جویانه تشکیل شده است .دراین طبقه بندی ،توریسم به سه دسته تقسیم شده است . در توریسم فرهنگی ، هدف توریست دیدار از مراسم ، خصوصیات ، شعائر و نمودهای فرهنگی جامعه میزبان است . در اکوتوریسم ، دیدار از طبیعت در کانون توجه توریست قراردارد و توریسم ماجرا جویانه نیز با خطر پذیری ، ماجراجویانه ملازمه دارد .

• • ارتباط تعاملی انواع توریسم

( زاهدی ، ۱۳۸۵ : ۳۰) مبانی تورسیم و اکو تورسیم پایدار ، تهران – علامه طباطبایی به نقل از( فنل ،۲۰۰۰: ۲۴ )
۳- توریسم عادی وتوریسم طبیعت گرا
در این طبقه بندی ، توریسم را به توریسم عادی وطبیعت گرا تقسیم کرده‌ایم .
۱ – ۳ توریسم عادی ، نوعی از توریسم است که مقصد انتخابی آن الزاماً با طبیعت سروکار نداشته باشد این نوع توریسم را می‌توان به نوبه خود در چند نوع فرعی تر تقسیم کرد :
الف )توریسم تاریخی و باستانی ب) توریسم زیارتی ج ) توریسم فرهنگی
د)توریسم ورزشی دیدار بستگان و آشنایان
۴- توریسم طبیعت گرا
این نوع از توریسم به اشکال عمده ای تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از :
توریسم ساحلی ، ماجرا جویانه ، مصرفی ، محصور ، سلامت ، اکوتوریسم .
دکتر سیمین ارمغان در کتاب توریسم و نقش آن در جغرافیا توریسم را چنین تقسیم بندی می‌کند .
۱ – گردشگاه‌ها که خودبه دونوع گردشگاه‌های جامع و شهرهای گردشگاهی تقسیم می‌شود .
۲ – گردشگری بومی ۳- گردشگری کوچ ۴ – تورهای پیاده روی و دوچرخه سواری
۵- توریسم اقامتی ۶ – توریسم مبتنی برحمل ونقل ۷ – گردشگری جوانان
۸- گردشگری قومی ۹- گردشگری نوستالژیک ۱۰- گردشگری بوم زیستی
۱۱- توریسم درمانی ۱۲- توریسم علمی –فرهنگی وسیاسی ۱۳- توریسم کشاورزی
۱۴- گردشگری شهری ۱۵ – گردشگری فرهنگی .
در تدوین طرح سیاست جهانگردی شناخت شکل‌های مختلف توسعه جهانگردی مرتبط با انگیزه های خاص مسافرتی که بتوان برای کشور یا منطقه در نظر گرفت حائزاهمیت است .شکل‌های جهانگردی که در بخش‌های زیر شرح داده خواهدشد عمدتاً آن اشکالی هستند که شیوه برنامه ریزی شده توسعه رانشان می‌دهند .برخی از این شکل‌ها نیز به طور خود برش توسعه یافته‌اند .
- تفریحگاه ، این نوع تفریحگاه معمولاً دامنه وسیعی از خدمات وامکانات جهان گردی از جمله امکانات تفریحی و استراحتی را ارائه می‌کند . این تفریحگاه به تفریحگاه یکپارچه ، شهری تقسیم می‌شود .
- جهانگردی با انگیزه خاص و جهانگردی ماجراجویانه است .
جهانگردی با انگیزه خاص به جهانگردی اشاره می‌کند که معمولاً در گروه‌های کوچک برای یادگیری و کسب تجربه درباره ویژگی خاص یک منطقه به آنجا سفر می‌کنند . این موضوعات خاص مورد علاقه غالباً به علائق حرفه ای /شغلی یا تفننی درازمدت جهانگردی مرتبط است . این شکل از جهانگردی نوعی توسعه از جهانگردی در مقیاس کوچک و غیر معمولی است از جمله :
۱ – جهان گردی روستایی –گروه‌های کوچکی از جهانگردان در روستاهای سنتی وغالباً دور افتاده یا نزدیکی آن‌ها اقامت می‌کنند و درباره زندگی روستایی و محیط محلی شناخت پیدا می‌کنند.
۲ – جهانگردی مزرعه یا کشاورزی – جهانگردان در خانواده‌های مزرعه نشین اقامت و درباره فعالیت مزرعه داری دانش کسب می‌کنند ، یا با اقامت در مزارع گرمسیری درباره زندگی فعالیت‌های مردم آنجا اطلاعاتی می‌آموزند .
۳ – گردش‌های راهپیمایی ودوچرخه سواری – جهانگردی که باپای پیاده یا بوسیله دوچرخه مسافرت در مهمانخانه ها ، مهمانپذیرها ومنازل شخصی اقامت می‌کنند با مردم محلی آشنا می شوندو شناختی از فرهنگ و محیط آنان پیدا می‌کنند .
۴ – جهانگردی بوم شناختی (اکوتوریسم ) (شکلی کنترل شده از جهانگردی طبیعت ) – جهانگردانی که در مناطق طبیعی همراه با راهنماهای محلی پیاده روی ، یا قایق سواری می‌کنند و راهنماها به آن‌ها درباره گیاهان جانوران ومحیط زیست توضیح می‌دهند .

1. 1. – گردشگری برنامه‌های کمک به اجتماع – گروه‌های کوچکی از جهانگردان ، غالباً سازمان‌های اجتماعی درکشور هایشان ، از یک منطقه بازدید می‌کنند وبا یک پروژه خاص عمرانی مانند احداث خانه‌های ارزان قیمت با ساخت منبع آب دهکده به مردم محلی یاری می‌رسانند .

- جهانگردی حمل ونقل آبی = مسافرت با کشتی‌های تفریحی ، قایقرانی در رودخانه‌ها و کانال‌ها که تمام این‌ها در برخی مناطق دنیا بسیار محبوبیت دارند .
- جهانگردی مسکونی – احداث انواع مختلف مسکن ، ایجاد امکانات خدمات مرتبط و استفاده از این خانه‌ها به عنوان محل اقامت برای جهانگردانی که تعطیلات یا دوران بازنشستگی خودرا می‌گذرانند .
- جهانگردی اردویی و کاروانی – توسعه امکانات اردویی ، معمولاً نزدیک یک جاذبه یا محل تفریحی – ورزشی مهم ، و احداث محل‌هایی برای توقف کاروان‌ها وخودروهایی تفریحی نزدیک بزرگراه‌ها یا جاذبه‌ها
- جهانگردی با گرایش به حمل ونقل – هتل‌ها و سایر امکانات وخدمات مستقر در کنار مراکز مهم حمل ونقل ، به ویژه فرودگاه‌ها برای مسافران رهگذر .
- جهانگردی جوانان – مسافرت جوانان و دانشجویان برای یادگیری ،ورزش وتفریح سالهاست که به عنوان شکلی از جهانگردی تثبیت شده است ودرحال حاضر در بسیاری از کشورها این نوع جهانگردی تشویق می‌شود .
- جهانگردی مذهبی – مسافران زائران به اماکن مهم مذهبی ،مانند سفر حج به مکه و بازدید از واتیکان در رم واراناسی درهند ،در بعضی کشورها بسیارمهم است .
- جهانگردی قومی – این نوع جهانگردی به اشخاصی اشاره می‌کند که از محل تولد خودشان یا اجداشان بازدید می‌کنند .
- جهانگردی نوستالژیک = این نوع جهانگردی مرتبط با اشخاصی است که از جاهایی دیدن می‌کنند که قبلاً در آنجا فعالیتی داشته‌اند .( بازدید رزمندگان از مناطق جنگی ) .سازمان جهانی جهانگردی ، ۱۳۹۰

• • مفهوم وتعریف اکوتوریسم

برای اکوتوریسم تعاریف متعددی ارائه شده است که دراینجا به چند مورد اشاره می‌شود .

«ما از رحمت خویش به او برادرش هارون را که پیامبر بود عطا کردیم».
۲٫وزارت
دومین مقام حضرت هارون مقام وزارت بود. وزیر کسی است که بار سنگین مسؤولیت امیر را به دوش می‌کشد و انجام آن را بر عهده می‌گیرد. در قرآن می‌خوانیم که حضرت موسیA به خداوند فرمود:
«وَ لَقَد آتَینا مُوسَیَ الکِتابَ وَ جَعَلنا مَعَهُ أخاه هارونَ وَزِیرا»^[۲۳۸].
«و هر آینه ما به موسی کتاب دادیم و برادرش هارون را وزیرش قرار دادیم»
۳٫خلافت
یکی دیگر از مقام‌های حضرت هارون مقام خلافت او از موسی است. خداوند این مقام را چنین بیان می‌فرماید:
«وَ قَالَ مُوسَی لِاَخِیهِ هارُونَ اخلُفنِی فِی قَومِی وَ أصلِح وَ لا تَتَّبِع سَبِیلَ المُفسِدینَ»^[۲۳۹].
و موسی به برادرش هارون گفت: در میان قومم جانشین من باش و اصلاح کن و از راه مفسدان پیروی نکن.
با توجه به این آیه روشن می‌شود که موسی برادرش هارون را به طور مطلق و بدون هیچ قید و شرطی خلیفه خود قرار میدهد؛یعنی هارون در تمام آن چه که موسی بر عهده داشته است، جانشین او بود. پس هرگاه موسی غایب شد، همو باید جانشین باشد، چه در دوران حیات او و چه در زمان پس از وفات او. مهم این نیست که هارون چند روز خلافت کرده است، مهم آن است که این صلاحیت و مقام را داشته است.
شاهد این مطلب هنگامی است که بنا بود مناجات موسی سی روز به طول انجامد، ولی ده روز دیگر به آن افزوده شد. این بدان معناست که خلافت هارون محدود به سی روز نبوده است، بلکه هر زمانی که موسی غایب باشد، او خلیفه خواهد بود.
۴، ۵ و ۶٫ وزارت، مشارکت در رسالت و تکیه گاه محکم
چهارمین، پنجمین و ششمین مقام حضرت هارون از منظر قرآن مقام خویشاوندی او با حضرت موسی است و این که هارون در رسالت حضرت موسی شریک بوده و تکیه گاه او بوده است.
«وَ اجعَل لِی وَزِیرَا مِن أهلِی هارُونَ أخی وَ اشدُد بِهِ أزرِی و أشرِکه فِی أمرِی»^[۲۴۰].
و برای من وزیری از خاندانم قرار بده، برادرم هارون را و او را تکیه گاه محکمی برای من قرار بده و در کار من شریک گردان.

طبق آن چه که در حدیث منزلت آمده است، پیامبر اکرم۶ با این بیان تمام مقام‌ها و منزلت‌های هارون به جز منصب نبوت و پیامبری را برای امیر المؤمنینA اثبات نموده است.

۷-۲-۳٫ پاسخ به عدم تواتر:

نخستین شبههای که قوشچی به محقق طوسی مطرح می‌کند، این است که این حدیث بر خلاف ادعای شیعه متواتر نیست. البته قوشچی در بیان این ایراد از پیشینیان خود پیروی کرده است، زیرا پیش از او برخی از بزرگان اهل سنت؛ مانند تفتازانی در شرح المقاصد فی علم الکلام^[۲۴۱] این شبهه را مطرح کردهاند.بزرگان شیعه نیز هم زمان با طرح این شبهه به پاسخ و رد آن اقدام نمودند. اینک اجمالی از این پاسخ‌ها در زیر می‌آید.
۱٫تواتر حدیث منزلت از منابع اهل سنت و طبق مبانی آنها قابل اثبات است. برخی از بزرگان شیعه در این راه کوشیدهاند و تواتر این حدیث را از منابع اهل سنت و طبق مبانی آنها اثبات کردهاند که میر حامد حسین هندی از جمله آنهاست. وی در کتاب گرانقدر «عبقات الانوار فی امامه ائمه الاطهار» تواتر این حدیث را اثبات کرده است^[۲۴۲].
حدیث منزلت را بیش از بیست نفر از اصحاب پیامبر اکرم۶ روایت کرده اند^[۲۴۳]. این اصحاب عبارتند از:
۱٫امیر المؤمنین علیA 2.عبدالله بن عباس ۳٫جابر بن عبد الله انصاری ۴٫عبدالله بن مسعود ۵٫سعد بن ابی وقاص ۶٫عمر بن خطاب ۷٫ابوسعید خدری ۸٫ براء بن عازب ۹٫ جابر بن سمره ۱۰٫ ابوهریره ۱۱٫ مالک بن حویرث ۱۲٫زید بن ارقم ۱۳٫ ابورافع ۱۴٫ حذیفه بن اسید ۱۵٫ انس بن مالک ۱۶٫ عبد الله بن ابی اوفی ۱۷٫ ابو ایوب انصاری ۱۸٫ عقیل بن ابی طالب ۱۹٫ حبشی بن جناده ۲۰٫ معاویه بن ابی سفیان.
توجه به این نکته لازم است که همان طور که در بحث حدیث غدیر گذشت، اهل سنت روایتی را که چهار نفر یا هشت نفر یا ده نفراز صحابه روایت کرده باشد، متواتر می‌دانند، پس حدیث منزلت را باید به طریق اولی متواتر بدانند.
۲٫بسیاری از بزرگان اهل سنت به تواتر این حدیث تصریح کردهاند.
ابن عبد البر در کتاب الاستیعاب، درباره این حدیث مینویسد: این حدیث از معتبر ترین و صحیح ترین روایات است.
محمد بن یوسف کنجی شافعی در «کفایه المطالب فی مناقب علی بن ابی طالبA» بعد از ذکر حدیث منزلت می‌گوید:
«قلت هذا حدیث متفق علی صحته رواه ائمه الاعلام الحفاظ کابی عبدالله البخاری فی صحیحه و مسلم بن الحجاج فی صحیحه و ابو داود فی سننه و ابو عیسی الترمذی فی جامعه و ابو عبدالله النسائی فی سننه و ابن ماجه فی سننه و اتفق الجمیع علی صحته و صار ذلک اجماعا منهم»^[۲۴۴].
این عبارت تصریح است به این که این حدیث در میان اهل سنت، از احادیث متواتر می‌باشد.
سیوطی نیز در کتاب «قطف الازهار المتناثره فی الاخبار المتواتره» که در بیان احادیث متواتر است این حدیث را آورده است.
۳٫بسیاری از مشاهیر اهل سنت این حدیث را در کتب خود آورده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
۱٫محمد بن اسماعیل بخاری در صحیح ۲٫ مسلم نیشابوری در صحیح ۳٫ ابن ماجه قزوینی در صحیح ۴٫ ابو حاتم بن حبان در صحیح ۵٫ محمد بن عیسی ترمذی در صحیح ۶٫ ابن سعد مصنف الطبقات الکبری ۷٫فخر رازی مصنف تفسیر کبیر ۸٫ ابو عبد الله حاکم نیشابوری مصنف المستدرک علی الصحیحین و بسیاری دیگر از بزرگان اهل تسنن.
همان گونه که گفته شد، این حدیث در دو کتاب مهم و معتبر اهل سنت؛ یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم آمده است. قوشچی نیز با وجود این که بر حدیث غدیر اشکال میگرفت که در صحیح بخاری و مسلم نیامده است و آن را دلیلی بر ضعف آن به حساب می‌آورد، ولی درباره حدیث منزلت این ایراد را طرح نمیکند.
بنابراین؛ حدیث منزلت افزون بر این که نزد دانشمندان شیعه امامیه متواتر است، در نزد اهل سنت نیز از احادیث صحیح، بلکه از احادیث متواتر به شمار می‌آید.
۴٫جواز احتجاج به حدیث منزلت بر فرض عدم تواتر
هر کسی که تعصب را کنار گذارد و انصاف و حق گویی در پیش گیرد به تواتر حدیث منزلت باید اقرار و اعتراف داشته باشد، زیرا سند و شهرت حدیث منزلت از بسیاری از احادیثی که اهل سنت به تواتر آن قائل هستند، قویتر است. با این همه با قطع نظر از تواتر این حدیث نیز احتجاج شیعه به این حدیث برای اثبات امامت بلافصل حضرت علیA جایز است.
وجوهی که برای جواز استدلال به این حدیث بر فرض عدم تواتر آن می‌باشد، عبارت است از:
۱٫این حدیث در نزد شیعه متواتر می‌باشد و بسیاری از اعلام اهل سنت نیز آن را روایت کرده‌اند. حدیثی که در چنین موقعیتی باشد، مفید یقین است از این رو تمسک به آن جایز می‌باشد.
۲٫اهل سنت استدلال به خبر واحد را جایز میدانند. منشا خلافت ابوبکر در نزد اهل سنت هم خبر واحد می‌باشد، زیرا حدیث «الائمه من قریش» را تنها ابو بکر در جریان سقیفه نقل کرد و با این خبر واحد برخی از مدعیان را کنار زد.
۳٫همان گونه که پیشتر گفته شد، حدیث منزلت در صحیح بخاری و مسلم آمده است و اهل سنت این دو کتاب را تالی تلو قرآن و احادیث آن را قطعی می‌دانند.
میر حامد حسین آورده است:
«صحت احادیث صحیحین قطعی است نزد ابن صلاح و ابو اسحاق و ابو حامد اسفراینیین و قاضی ابو الطیب و شیخ ابو اسحاق شیرازی و ابو عبد الله حمیدی و ابو نصر عبد الرحیم بن عبد الخالق و سرخسی حنفی و قاضی عبد الوهاب مالکی و ابویعلی و ابن الزاغونی حنبلیین و ابن فورک و اکثر اهل کلام اشعریه و اهل حدیث قاطبه و همین است مذهب سلف سنیه عامه و نزد محمد بن طاهر مقدسی هم احادیث صحیحین قطعی الصحه است بلکه آن چه بر شرط شیخین باشد نیز بالقطع صحیح است چه جای خود احادیث شیخین و بلقینی استاد عسقلانی و ابن تیمیه و ابن کثیر شامی و ابن حجر عسقلانی و علامه سیوطی و ابراهیم بن حسن الکردی الکورانی و شیخ احمد بن محمد بن احمد نخلی و شیخ عبد الحق دهلوی و شاه ولی الله نیز قائل به قطعیت صحت احادیث صحیحین‌اند علامه سیوطی در تدریب الراوی شرح تقریب النواوی گفته «و اذا قالوا صحیح متفق علیه او علی صحته فمرادهم اتفاق الشیخین لا اتفاق الامه قال ابن الصلاح لکن یلزم من اتفاقهما اتفاق الامه علیه لتلقیهم له بالقبول»^[۲۴۵].

۸-۲-۳٫ بررسی شبهه عدم عمومیت «منزله هارون»:

قوشچی نیز به تبع تفتازانی^[۲۴۶] و برخی دیگر منکر عام بودن «منزله هارون» است.قوشچی میگوید: چون استثنا در این حدیث منقطع است نمی‌توان آن را دلیل عام بودن منزلت قرار داد.
جواب این است که:
۱٫وجود بالفعل استثنا دلیل بر عام بودن نیست، بلکه علمای بسیاری تصریح کرده‌اند که صحت استثنا دلیل عمومیت است و لو استثنایی در کلام صورت نگرفته باشد.
«صحهالاستثناء معیار العموم»؛ یعنی این که: اگر در عمومیت لفظی تردید شود، از آن استثنا می‌کنیم اگر استثنا صحیح بود عمومیت آن لفظ اثبات می‌شود و الا لفظ عام نخواهد بود پس علم به صحت استثنا در علم به عموم کفایت می‌کند^[۲۴۷].

1. 1. 1. اگر مقدار برابر با ۱ باشد، مستقل از این­که تعمیر و نگهداری در چه بازه­ای زمان­بندی شود، واحد تولیدی همواره، سودی به مقدار متوسط سود به­دست خواهد آورد. همان­طور که در شکل (۳-۲) نشان داده شده است، شروع عملیات تعمیر و نگهداری در بازه­ی زمانی منجر به بیشترین سود کل خواهد شد، بنابراین این بازه مناسب­ترین زمان برای شروع عملیات تعمیر و نگهداری می­باشد. درحالی­که شروع عملیات تعمیر و نگهداری در بازه­ی زمانی منجر به کمترین سود کل خواهد شد، بنابراین این بازه­ بدترین زمان برای شروع عملیات تعمیر و نگهداری می­باشد. در حالتی که مقدار برابر ۱ می­باشد، اگر تعمیر و نگهداری در بازه­ی زمانی زمان­بندی شود، شرکت تولیدی به همان اندازه که سودش را نسبت به سود میانگین افزایش می­دهد، باید به بهره­بردار مستقل سیستم پول پرداخت کند. همین­طور، اگر تعمیر و نگهداری در بازه­ی زمانی زمان­بندی شود، شرکت تولیدی به همان اندازه که سودش را نسبت به سود میانگین از دست می­دهد، از بهره­بردار مستقل سیستم غرامت دریافت می­ کند.بنابراین در این حالت، فارغ از این­که واحد تولیدی در چه بازه­ای برای تعمیرات از مدار خارج شود، واحد تولیدی همواره سودی معادل با متوسط سود خواهد داشت.

   

1. 1. اگر مقدار بزرگ­تر ۱ باشد، واحد تولیدی بخشی از سودش را برای به­دست آوردن بازه­ی تعمیر و نگهداری مطلوب، از دست می­دهد.

1. 1. اگر مقدار در بازه­ی صفر تا یک باشد ، واحد تولیدی به­دنبال کسب سود بیشتر به­واسطه­ ارائه­ پیشنهاد خرید تعمیرات کمتر می­باشد. اما این کار همراه با دو خطر می­باشد. اول، این کار خطر این­که واحد تولیدی به بازه­ی مطلوبش برای تعمیر و نگهداری دست نیابد را افزایش می­دهد، زیرا هرچه پیشنهاد خرید تعمیرات کم­تر باشد، طبق مدلی که در بخش بعد برای بهینه­سازی ارائه می­ شود، احتمال انتخاب شدندش کم­تر می­ شود. خطر دوم این است که اگر تعمیر و نگهداری واحد تولیدی در بازه­هایی که برایش مطلوب نمی ­باشد زمان­بندی شود، غرامت کم­تری را دریافت می­ کند.

راهکار ارائه ­شده در رابطه (۳-۲۱) انعطاف لازم را برای شرکت­های تولیدی فراهم می­ کند تا سود و خطرشان را متعادل کنند. علاوه بر آن، بهره­بردار مستقل سیستم به کمک به پیشنهاد خرید تعمیرات ارائه ­شده توسط شرکت­های تولیدی، می ­تواند به وضوح از اشتیاق و عدم اشتیاق آن­ها برای خروج در یک بازه­ی زمانی اطلاع پیدا کند.
۳-۳- راهبرد هماهنگ­سازی زمان­بندی تعمیر و نگهداری
بهره­بردار مستقل سیستم بر اساس پیشنهاد خرید اعلام­شده از سوی تولیدکنندگان، یک برنامه­ی تعمیر و نگهداری در سطح سیستم تدوین می­نماید. این برنامه، رضایت تولیدکنندگان و امنیت سیستم را در نظر می­گیرد. علاوه بر آن سعی می­ شود که این برنامه به صورت بی­طرفانه و غیر­تبعیض­آمیز تهیه گردد، تا در افق زمانی مورد نظر برای تمامی طرفین بازار امکان­ پذیر، امن، قابل اطمینان و قابل قبول باشد.
این قسمت شامل سه بخش می­باشد. در بخش اول به بیشنه­سازی رضایت تولیدکنندگان پرداخته می­ شود، که این از اهداف بهره­بردار مستقل سیستم در فرایند هماهنگ­سازی زمان­بندی تعمیر و نگهداری می­باشد. در بخش دوم به مسئله­ کفایت سیستم پرداخته می­ شود. در بخش سوم به تشریح روش الگوریتم ژنتیک برای حل مدل پیشنهادی که یک مسئله­ بهینه­سازی است، پرداخته می­ شود.
۳-۳-۱- بیشینه کردن رضایت تولیدکنندگان
بر اساس مدل پیشنهادی، یکی از اهداف بهره­بردار مستقل سیستم، بیشینه­سازی رضایت تولیدکنندگان می­باشد. بنابراین بر طبق پیشنهاد خرید تعمیرات ارائه ­شده توسط تولیدکنندگان، بهره­بردار مستقل سیستم زمان­بندی تعمیر و نگهداری واحدها را طوری تنظیم می­ کند که رضایت تولیدکنندگان بیشینه گردد. به عبارت دیگر، هدف اول بهینه کردن رضایت تولیدکنندگان به علاوه تضمین بی­طرفی در فرایند هماهنگ­سازی می­باشد. بنابراین، تابع هدف اول مسئله را می­توان به­صورتی که در ادامه می ­آید، تعریف کرد [۲۰]:

که در آن، تعداد بازه­های مجاز برای خروج واحد تولیدی و تعداد واحدهای تولیدی کاندید برای خروج و یک ضریب ثابت می­باشد. درجه رضایت واحد تولیدی در بازه زمانی می­باشد. نشان­دهنده بازه­ی شروع تعمیر و نگهداری واحد تولیدی می­باشد، اگر در عملیات تعمیر و نگهداری در بازه زمانی شروع شود ۱، و در غیر این­صورت ۰ می­باشد.
تابع هدف مطرح­شده در (۳-۲۲) دارای دو بخش می­باشد که شامل پیشنهاد خرید تعمیرات و درجه­ رضایت واحدهای تولیدی می­باشد. در عبارت (۳-۲۲) با انتخاب یک مقدار بزرگ برای ، تابع هدف بیشتر از درجه­ رضایت تاثیر می­پذیرد، که این تضمین می­ کند واحدهای منفرد با احتمال بیشتری می­توانند به بازه­های خروج دلخواه­شان دست پیدا کنند. به علاوه، در (۳-۲۲) تاکید شده است که اگر درجه­ رضایت برای برنامه ­های خروج مختلف، یکسان بودند، آنگاه بهره­بردار مستقل سیستم بر­اساس پیشنهاد خرید تعمیرات زمان­بندی تعمیر و نگهداری واحدها را تعیین می­ کند. تابع هدف (۳-۲۲) محدود به قیود زیر می­باشد.

که در آن­ها، و به­ترتیب نشان­دهنده بهترین و بدترین بازه­ی زمانی برای خروج واحد تولیدی می­باشند. نشان­دهنده بازه­هایی می­باشد که واحد تولیدی برای تعمیرات از مدار خارج می­باشد، اگر واحد تولیدی در بازه زمانی از مدار خارج باشد ۱، و در غیر این­صورت ۰ می­باشد. طول دوره­ تعمیر و نگهداری واحد تولیدی ­می­باشد.
رابطه­ های (۳-۲۳) الی (۳-۲۵) نشان­دهنده درجه­ رضایت واحدهای تولیدی منفرد می­باشند، که بیان­گر تمایل تولیدکنندگان برای خروج در هر بازه می­باشد و رعایت انصاف در فرایند هماهنگ­سازی را تضمین می­ کند. رابطه­ های (۳-۲۳) و (۳-۲۴) به ترتیب بهترین و بدترین بازه برای شروع تعمیر و نگهداری واحد تولیدی را تعیین می­ کنند. سپس، درجه­ رضایت واحدهای تولیدی در سراسر بازه­های موجود را می­توان از طریق (۳-۲۵) حساب نمود، که در واقع از نرمال­سازی پیشنهاد خرید تعمیرات بدست می ­آید. بنابراین درجه­ رضایت واحدهای تولیدی در هر بازه­ی زمانی، عددی بین ۰ و یک می­باشد. قید (۳-۲۶) رابطه­ بین و را نشان می­دهد. این رابطه پیوستگی و طول دوره­ تعمیر و نگهداری واحد تولیدی را تضمین می­ کند. قید (۳-۲۷) تعداد بازه­های مجاز برای خروج واحد تولیدی را نشان می­دهد.
شایان ذکر است، از آن­جایی­که هدف اصلی این کار، ارائه­ یک مدل چندمرحله­ای برای هماهنگ­سازی زمان­بندی تعمیر و نگهداری واحدهای تولیدی، با در نظر گرفتن کفایت سیستم و رضایت تولیدکنندگان می­باشد، از پرداختن بیش از حد به قیود مختلف مسئله­ تعمیر و نگهداری اجتناب شده است. بنابراین علاوه بر قیود مطرح­شده در این بخش، قیود بیشتری را نیز می­توان برای این مسئله در نظر گرفت، مانند تقدم و اولویت در تعمیر و نگهداری دو یا چند واحد تولیدی، هم­زمانی تعمیر و نگهداری دو یا چند واحد تولیدی، عدم هم­زمانی تعمیر و نگهداری چند واحد تولیدی و غیره. در رابطه نحوه­ مدل­سازی این قیود می­توان به مراجع [۱۲ و ۱۳] مراجعه کرد.
مدل ارائه ­شده در (۳-۲۲) الی (۳-۲۷) از نظر محاسباتی ساده، شفاف و تضمین­کننده­ رضایت و سود تولیدکنندگان می­باشد.

رابطه عناصر برنامهدرسی
هر مجموعه از فرصتهای یادگیری برای فراگیر معینی در ارتباط با سایر فرصتهای یادگیری موجودیت مییابد. برای توصیف چنین ارتباطی سه مفهوم به کار برده شده است؛ توالی، تداوم، وحدت.

توالی عبارت است از تنظیم عمودی یا تسلسلی تجربیات یادگیری مرتبط با یکدیگر. هنگامی که یادگیری ناشی از یک تجربه به عنوان مبنایی برای یک تجربه یادگیری دیگر مورد نیاز باشد، فرصتهای یادگیری باید در یک تسلسل طرح ریزی شده عرضه شوند. به این ترتیب توالی فراهم آورنده روشی است که ارتباط تسلسلی بین هدفهای عینی و تجربیات یادگیری را مورد شناسایی قرار میدهد.

اصطلاح توالی همچنین در توصیف رابطه تجربیات یادگیری به صورت برگشت به مفهوم یا اندیشه مشابه در یک سطح بالاترو نه فقط به عنوان تکرار همان مواد به کار میرود.
تداوم به توالی کاملاً ارتباط دارد. معهذا تداوم در فرد هنگامی ایجاد میشود که او در طول زمان پیشرفت کرده و یا تسلسلی از تجربیات یادگیری را به صورت عمودی تحصیل میکند. در حالی که توالی به وسیله
طرحریزان برنامهدرسی و معلمان تنظیم شده و از این نظر نسبت به فراگیر خارجی میباشد، تداوم نسبت به فراگیر درونی است. به هرحال یک تنظیم مؤثر و متوالی فرصتهای یادگیری میتواند تداوم یادگیری را برای یک فراگیر به وجود آورد.
وحدت عبارت است از ارتباط افقی تجربیات یادگیری. هنگامی که فردی قادر است آنچه را در یک کلاس فراگرفته به یادگیری در کلاس دیگری ارتباط دهد، وحدت به وجود آمده است(سیلور، ۱۹۰۲، خوینژاد،۱۳۸۷).
برنامه درسی در آموزش عالی :
برنامه درسی در آموزش عالی ابزار علمی و اجتماعی نیرومندی است که ضمن ترسیم چگونگی وجود انتقال دانش و مهارت ها،یک تجربه وسیع علمی برای دانشجویان محسوب می شود.در یک دید کلان برنامه درسی هر موسسه آموزشی تلویحا معرف فلسفه و اهداف تربیتی و یا به عبارتی بیانگر سیاست های علمی آن موسسه می باشد.برنامه درسی حاکی از هنجارها،ارزش ها،رفتارهاو فرهنگ سازمانی است که علاوه بر مدارک،گواهی نامه ها،میزان اعتبارات تخصیص یافته برای موسسه،طرز تقسیمات داخل آن،اهداف میان مدت و بلند مدت،عوامل سازمان های منطقه ای در معرفی برنامه ها سهم موثرداشته و به نوبه خود تصویری از موسسه را برای جامعه دانشجویان،فارغ التحصیلان،کارفرمایان و غیره ارائه می دهد؛(رتکلیف،۱۹۹۲،سرمد و وزیری،۱۳۷۷).
هر برنامهدرسی در آموزش عالی بایستی مطابق با واقعیتها، نیازها و تحولات و نیز از جامعیت لازم برخوردار باشد تا از طریق رشد قابلتها و مهارتهایی در دانشجویان مورد توجه قرار گیرد که بتوان آن را در دنیای کنونی، از بعد فردی و اجتماعی، به عنوان بروندادهای مؤثر آموزش عالی محسوب نمود، بطوری که دارای

مهارتها و دانشهای ضروری برای ایفای نقش دردنیای پیچیده امروز بوده و توان رویارویی با ساختارهای متغیر آن را داشته باشند. در غیر اینصورت از نظر بسیاری از مردم، والدین، کارفرمایان، حکومتها و دانشجویان، سرمایهگذاری انجامشده آنان از بازدهی خوبی برخوردار نخواهد بود(عارفی، ۱۳۸۴).
به طور کلی آنچه که بایستی مدنظر برنامهریزیان درسی در آموزش عالی قرار گیرد، توجه به رسالتهای اساسی آموزش عالی و شرایط و تحولات و درنتیجه نیازها میباشد و این امر مستلزم مطالعه و بررسی وبه دنبال آن بازنگری و بهبود برنامههاست. جوامع گوناگون در این زمینه تجربیات متعددی داشته و دستاندرکاران آموزش عالی آنها با انجام بررسیهایی، درصددبازنگری در اجزای نظام آموزش عالی خود از جمله برنامهدرسی بودهاند(همان منبع).
باتوجه به مطالب یادشده میتوان گفت که برنامهدرسی یکی از بروندادهای اصلی آموزش عالی است که نقش اساسی در تحقق اهداف ورسالتهای آن دارد وباید به طور جدی مرکز توجه دستاندرکاران واقع شود و در بهبود کیفیت آن تلاش مضاعف را به عمل آورند.
اهداف برنامهدرسی در آموزش عالی
هدفهای برنامهدرسی در آموززش عالی گوناگونند. اهداف یک رشته تحصیلی با در نظر گرفتن توسعه رشته درسی ویا با در نظر گرفتن مشاغل مربوط به آن رشته، تعیین میشوند. اهداف به تناسب نوع مؤسسات آموزش عالی نیز متفاوتند. بیشتر برنامههای درسی مؤسسات آموزش عالی غیردانشگاهی، یا آموزش عالی کوتاه مدت، یا دانشکدههای تربیت معلم، دروس حرفهای ارائه میدهند. یعنی به نسبت دانشگاههاف تأکید بیشتری برکاربرد دانش دارند. اهداف خاص آموزش عالی هر کشور مثلا تربیت مستخدمان غیر نظامی، یا ارتقاء و توسعه صنعتی یا کشاورزی در منطقه شکل دادن به مؤسسات آموزش عالی را تداوم میبخشد(سرمد، وزیری، ۱۳۷۷).
تیچلر^[۲۷] کانونهای توجه برنامههای درسی آموزش عالی را در هفت طبقه اصلی دستهبندی میکند:

1. 1. توانمندی فارغالتحصیلان، هنگامی که دانشآموخته شده کهنه میشود، مورد انتقاد است. برنامههای درسی یا به منظور آمادهسازی برای پژوهش و خلق دانش طراحی شدهاند، یا متمایل به تولید دوباره دانشی که موجود هست میباشند.

1. 1. برنامههای درسی را میتوان برای آمادهسازی شغلی طراحی کرد( مثل پزشکی، حقوق و مهندسی)، یا به گونهای که مستقیماً ارتباطی با نقشهای شغل نداشته باشند(مثل اکثر رشته های علوم پایه).

1. 1. اهداف برنامههای درسی آموزش عالی به تناسب میزان تخصص گرایی متفاوتند. هرچند تخصص گرایی به شکل مطالعه عمیق یک رشته بسیار مطلوب است. اما در عین حال به دلیل احتمال ایجاد

نگرش محدود وبه خاطر پایین آوردن احتمال یافتن یک شغل تخصصی مناسب وبهخاطرتضییع
رشته های تحصیلی ممکن است براساس موضوع (رشته تحصیلی) طراحی شوند مثل زیست شناسی، اقتصاد و…، یا چندرشتهای، یا میان رشتهای.

1. 1. در برخی کشورها ایجاد یک محور مشترک دانش برای همه دانشجویان یکی از اهداف آموزش عالی است و در بعضی دیگر دروس مشترک ارائه نمیشود.

1. 1. یک هدف دیگر برنامههای درسی آموزش عالی، رشد شخصیتی دانشجویان است که بسیارمهمتر از کسب مهارتهای شناختی، علمی و شغلی است.

1. 1. از برنامههای آموزش عالی برای ایفای نقش اساسی درغنای فرهنگی جامعه انتظار زیادی میرود(همان منبع).

ﺑﺮای آﺳﺎﻳﺶ و راﺣﺘﻲ
ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﻣﺮوزه در ردﻳﻒ صنعت‌های ﭘﺮدرآﻣﺪ، ﭘﺎک و ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ دﻧﻴﺎ ﻗﺮار دارد و از ﻫﺮ ۱۵ ﻧﻔﺮ ﺷﺎﻏﻞ درﺳﻄﺢ دﻧﻴﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻓﻌﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﻃﺮﻓﻲ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی دﻧﻴﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮرﻳﺴﻢ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ، اﻛﻮﺗﻮرﻳﺴﻢ، ﺗﻮرﻳﺴﻢ درﻣﺎﻧﻲ، ورزﺷﻲ، روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺮان ﻃﺒﻖ آﻣﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی دارای رﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ و رﺗﺒﻪ دﻫﻢ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻮان رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش، ﻧﺮخ ﺑﺎﻻی ﺑﻴﻜﺎری، ﻟﺰوم اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ ارزی و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاری ﺧﺎرﺟﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ در ﺣﻮزه ﮔﺮدﺷﮕﺮی می‌تواند زﻣﻴﻨﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﻛﺎﻣﻞ، اﻓﺰاﻳﺶدرآﻣﺪ ارزی، ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن، ﺗﻌﺎﻣﻞ ﮔﺴﺘﺮده و ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎی دﻧﻴﺎ، درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎی ﻗﻮﻣﻲ و اﻗﻠﻴﺘﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ.
ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد آﻣﺎر اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن بین‌المللی ﮔﺮدﺷﮕﺮی (WTO) ﺣﺪود ۱۳% ﻣﺸﺎﻏﻞ در دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮی در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ رﻗﻢ، ﺟﺎﻳﮕﺎه اوﻟﻴﻦ ﺻﻨﻌﺖ را در زﻣﻴﻨﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﻧﻈﺮی ﺑﻪ آﻣﺎر WTO، در ﻣﻴﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ورود ﻫﺮ ﮔﺮدﺷﮕﺮ بین‌المللی ﺷﺶ ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻐﻠﻲ اﻳﺠﺎد می‌کند. ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ و دور از ذﻫﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ، اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از وزﻳﺮ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺎﻟﺰی، ﻫﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ دو ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن، در ﻣﺎﻟﺰی ﻫﺰﻳﻨﻪ می‌کند اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ذﻛﺮ ﺷﺪه، دﻳﮕﺮ دور از ذﻫﻦ و ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﮔﺮدﺷﮕﺮی روز ﺑﻪ روز ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺷﺪه و ﺣﺘﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﻬﺎن از روﻧﻖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺳﻔﺮﻫﺎی ﺑﻲ ﺷﻤﺎر اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﺣﻮزه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺧﺎور دور و ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺤﺪوده ﻗﻔﻘﺎز، آﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ، ﺗﺮﻛﻴﻪ و…. ﻫﻤﮕﻲ از ﻧﻴﺎز روزاﻓﺰون ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﺎت و ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﺣﻜﺎﻳﺖ دارد.
۱-۲ بیان مسئله
در شرایط جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ و فنآوری، جذب دانشجویان خارجی موجب مشارکت فعال در روند جهانی تولید علم و تسهیل انتقال فنآوری و غنی شدن فرایند آموزش میشود. امروزه عواملی چون ظهور آموزش عالی به مثابه یک کسب و کار و نقش کلیدی دانش آموختگان خارجی در توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور‌ها‌ی مبداء و تاثیر تحرک و جابجایی دانشجویان در ارتقاء سرمایه انسانی باعث توجه به مزیت‌ها‌ی پنهان جذب دانشجویان خارجی شده است. همچنین نقش آموزش چند فرهنگی در غنا بخشیدن به آموزش‌ها‌ و ارتقای برابری، احترام، پذیرش و فهم متقابل فرهنگ‌ها‌ اهمیت بینالمللیسازی آموزش عالی را مضاعف کرده است.
علیرغم اینکه در دو دهه اخیر تعداد دانشجویان خارجی بیش از ۳.۲ برابر شده و کشور‌ها‌ی منطقه نیز در یک رقابت جدی برنامه‌ها‌ی بلند پروازانه‌ای برای جذب دانشجویان خارجی تدارک دیده‌اند، در کشور ما نوعی بیتصمیمی و خلاء راهبرد کلان ملی در این زمینه مشهود است.

۱-۳ اهداف تحقیق
از نظر علمی میخواهیم یک روشی را ایجاد نماییم که با این راهبرد چگونه تهران با قابلیت‌ها‌یی که دارد به یک شهر دانشگاهی تبدیل شود و دانشجویان را از کل جهان جذب نماید.
با توجه به تحقیقاتی که میخواهیم انجام دهیم میخواهیم ببینیم که روش‌ها‌ی اجرایی شدن توریسم آموزشی در تهران چیست و چگونه و با چه مدل و با چه فرآیندی تهران میتواند به قطب آموزشی تبدیل شود و با چه راهکاری گردشگری آموزشی را در تهران فعال نماییم که از تمام ظرفیت‌ها‌ی تهران استفاده نماییم.
ضرورت تحقیق به خاطر این است که ما باید منابع درآمد را در تهران افزایش دهیم و هر چه درآمد‌ها‌ی یک شهر افزایش پیدا کند توسعه شهری و خدمات شهری بهتر می‌گردد و وجود گردشگران میتواند اقتصاد شهر را پویا نماید.
۱-۴ سؤالات تحقیق
این مطالعه درجستجوی پاسخ به پرسش‌ها‌ی زیر است:
آیا دانشگاه‌ها‌ و مراکز آموزشی در تهران می‌توانند بستر را برای توسعه گردشگری در تهران فراهم نمایند؟ (طراحی سایت‌ها‌ی دانشگاهی در دانشگاه‌ها‌ی مادر)
آیا زیر ساخت‌ها‌ی لازم برای توسعه گردشگری آموزشی در تهران وجود دارد؟
۱-۵ روش تحقیق
تحقیق حاضرمتکی به مطالعه اسنادی وآماری است.
۱-۵-۱ فرضیات تحقیق
به نظر میرسد که تهران با توجه به قابلیت‌ها‌ و توانمندی‌ها‌ در خصوص جغرافیای انسانی و طبیعی میتواند با ایجاد شهر‌ها‌ی دانشگاهی زمینه را برای جذب گردشگران آموزشی از کشور‌ها‌ی همجوار و در مرحله بعد کشور‌ها‌ی جها‌ن فراهم نماید.
برای ایجاد شهر‌ها‌ی دانشگاهی مانند مالزی و دوبی ما نیازمند زیرساخت‌ها‌ی اساسی برای توسعه گردشگری هستیم که در حال حاضر در شرایط فعلی وجود ندارد که باید طی یک برنامه بلند مدت فراهم گردد.
با توجه به تحقیقات اولیه و مطالعات انجام شده در خصوص گردشگری آموزشی در جهان، به دو عامل بستگی دارد قابلیت‌ها‌ و زیر ساخت‌ها‌یی که همه کشور‌ها‌ی صاحب نام در این خصوص تدارک دیده‌اند. به عنوان مثال مالزی طی ۳۵ سال برنامه ریزی و مدیریت واحد و یکپارچه توانسته است به یک قطب علمی گردشگری تبدیل شود. هند نیز توانسته در برخی از شهر‌ها‌ی خود طی یک برنامه ۴۰ ساله چنین امکاناتی را فراهم سازد.
فصل دوم
ادبیات و تاریخچه گردشگری
۲-۱ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺼﻠﺖ ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪای ﺧﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺳﺒﺐ اراﺋﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺴﻴﺎری از آن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻳﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺳﻮی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
واژه ﺗﻮرﻳﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎی اﺳﺘﺮاﺣﺘﻲ، ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ، ﺗﻔﺮﺟﻲ، ورزﺷﻲ، دﻳﺪاری، ﺗﺠﺎری، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻳﺎ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد و در آن ﺷﺨﺺ ﺗﻮرﻳﺴﺖ در ﻣﻘﺼﺪ اﺷﺘﻐﺎل و اﻗﺎﻣﺖ داﺋﻢ ﻧﺪارد. در ﺗﻌﺎرﻳﻒ اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺑﻌﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪه و ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻓﺎﺻﻠﻪای ﻛﻪ از ﻣﺤﻞﻣﺴﻜﻮﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ، طبقه‌بندی ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﻠﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی آﻣﺮﻳﻜﺎ (۱۹۷۳) در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی داﺧﻠﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎﻳﻞ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻔﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺳﻔﺮ ﺑﺮای ﻛﺎر می‌شد (ﮔﺎردﻧﺮ ۵:۱۹۹۶).
ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻲ اﻗﺘﺼﺎدی و آﻣﺎری را ﺑﺮای ﭘﺪﻳﺪه ﮔﺮدﺷﮕﺮی آﻣﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﮔﺮدﻳﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ، آﻧﻬﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺘﻨﺪ و ﻋﺮﺿﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ، از اﻳﻦ رو ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮی اﺣﺘﻴﺎج ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮی اراﺋﻪ می‌گردد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، در ﺑﻌﺪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی زﻣﺎﻧﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻳﺎ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻏﻴﺐ ﺷﺒﺎﻧﻪ از ﻣﻜﺎن ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻋﺎدی اﺳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ می‌شود.۲۸۰:۱۹۹۹ (اﺳﻜﻴﻨﺮ)
از ﺑﻌﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻓﺼﻞ ﺑﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدی ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﻮﻣﻲ و زﻧﺪﮔﻲ ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﮔﺮدﺷﮕﺮان را درﺑﺮ می‌گیرد (ﺑﺎرﻧﺎرد، ۵۵۲:۱۹۹۶). اﻳﻦ دو ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از آیتم‌های ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻲﺑﺎشند.
ﺑﻌﻀﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻧﻴﺰ ﺳﻌﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻛﻮﻟﺘﻤﻦ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﺑﻌﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ و جنبه‌های اﻗﺘﺼﺎدی را ﻣﺪﻧﻈﺮ دارد. او ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻛﻪ از ﻧﻘﻄﻪای ﺷﺮوع و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد و در ﻃﻮل ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺳﻔﺮ ﺧﺎص از ﻣﻜﺎنﻫﺎ و ﺟﺎﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد دﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺒﺎﻟﻎ زﻳﺎدی ارز ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﻋﺎﻳﺪ ﻛﺸﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮده است.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺗﻼﺷﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻌﺪ ﺗﺠﺮﺑﻪ و اﻧﺘﺨﺎب آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و از روی اﺧﺘﻴﺎر، ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ داوطلبانه و ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮی از ﭼﺸﻢاﻧﺪازﻫﺎی ﺗﺎزه و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺟﺪﻳﺪ در ﻳﻚ ﺳﻔﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻳﻚ ﻧﮕﺮش ﻛﻞ ﻧﮕﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﻌﺎد اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪای را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﺎرج از ﻧﮕﺮش ﻛﻞﻧﮕﺮ، ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻌﻲ در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮ ﻛﻴﺴﺖ؟ داﺷﺘﻪاﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ رﺷﺪ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻛﻞ ﻧﮕﺮ در وﻫﻠﻪ اول ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﻴﺰ جلوه‌ای ﻋﻤﻠﻲ ﻳﺎﻓﺖ.
ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎ ﻧﮕﺮش ﻛﻞ ﻧﮕﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ، ﻫﻤﻪ اﺟﺰای ﮔﺮدﺷﮕﺮی، ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﻳﺶ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﻢ و ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و اﺷﻜﺎل و ﻋﻮاﻣﻞﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﮔﺮدﺷﮕﺮی در اﻳﻦ ﭼﺎرﭼﻮب اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد: ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ و ارﺗﺒﺎطﻫﺎی ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن گردشگران، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ، دوﻟﺖ و ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﻴﺰﺑﺎن، داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺟﺬب، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﮔﺮدﺷﮕﺮان و دﻳﮕﺮ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
از دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﻨﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (WTO) اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪن در روﻳﻜﺮد ﺑﻪ ﻣﻜﺎن ﺑﺎزدﻳﺪ، ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﺮدﺷﮕﺮی در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم داد‌ها‌ﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ:
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﺮای اﺳﺘﺮاﺣﺖ، ﻛﺎر و دﻳﮕﺮ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮﻳﺶ ﺳﻔﺮ ﻛﺮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮای ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ در آﻧﺠﺎ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
ﮔﺮدﺷﮕﺮی داﺧﻠﻲ (ﻳﺎ ﺑﻮﻣﻲ): اﺷﺨﺎص ﻣﻘﻴﻢ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮای ﻣﺪت ۱۲ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ در ﻛﺸﻮر ﺧﻮدﺷﺎن ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻤﻮل زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ از اﻳﻦ ﺳﻔﺮ اﻧﺠﺎم ﻛﺎری ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم آن درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺰد از ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺧﺎرﺟﻲ (ﻳﺎ بین‌المللی): اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﺮای ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺪت ۱۲ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﻌﻤﻮل آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻤﻮل زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن ﻗﺮار دارد، ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ از اﻳﻦ ﺑﺎزدﻳﺪ ﺳﺮاﻧﺠﺎماش درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺰد از ﻛﺸﻮر ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد و در ﺑﺮرﺳﻲ آن از اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد وﻟﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻣﺪﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﻳﻚ ﺑﻌﺪی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﻄﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﺑﻌﺎد ﺑﺴﻴﺎری در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﻤﭽﻮن اﺑﻌﺎد اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮی ﻫﻤﭽﻮن ﻃﻮل ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ، وﺳﻴﻠﻪ ﺳﻔﺮ، ﻣﻘﺎﺻﺪ، ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.
توسعه علمی یک حرکت چند وجهی است که در ظرف محیط بین المللی رخ میدهد. پدیده جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ از سویی و موضوع جهان وطن بودن علم و فنآوری ازسوی دیگر، روند رو به رشد فعالیت‌ها‌ی بین المللی را افزایش داده است. حرکت آزاد و بدون محدودیت سرمایه، اطلاعات و ایده در سطح جهان که تحرک و جابجایی دانشجویان و پژوهشگران و نوآوران بخشی از آن است بن مایه تشکیل سرمایه انسانی در یک چارچوب و استاندارد جهانی است.
برخی از مزایای بین المللی شدن آموزش عالی عبارتند از: ارتقای هویت ملی و ابزار معرفی فرهنگ ملی، رشد پیوند‌ها‌ی اقتصادی، رشد رقابت اقتصادی، معرفی علم بعنوان منبع اقتصادی، گسترش امنیت ملی و ارتقای تفاهم ودرک متقابل بین المللی.
امروزه کشور‌ها‌ با ارتقاء سطح همکاری‌ها‌ و تبادلات بین المللی علمی نه تنها‌ مشروعیت جانبی و منزلت کسب میکنند بلکه به نوسازی اقتصاد و کارآمدی فناوری خود مدد میرسانند. تحرک دانشجویان در سطح جغرافیای جهان زمینه‌ها‌ی تسهیل انتقال فناوری، همچنین ظهور نوآوری‌ها‌ی رادیکال را فراهم نموده است. بازار علم و نظام عرضه و تقاضای آموزش عالی را نیرومند ساخته و تراکم و انباشت مناسبی از نیاز‌ها‌ و کالا‌ها‌ی جدید فرهنگی و نرم افزاری را سامان داده است. این تراکم که همراه با تنوع و غنای فرهنگی است، موتور محرک توسعه علمی است.
۲-۲ تاریخچه گردشگری
پدیده گردشگری ریشه در حرکت و جابه جایی دارد و تحرک بخش لاینفک زندگی انسان‌ها‌ست. از این رو میتوان گفت که تاریخ صنعت گردشگری شاید به قدمت فعالیت‌ها‌ی نوع بشر است و فقط اشکال و اهداف آن متفاوت بوده است.(حیدری،۱۳۸۹: ۱۱) گردشگری پدیده‌ای است کهن که از دیر زمان در جوامع انسانی وجود داشته‌است و به تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف، به موضع فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است.( رضوانی، ۱۳۸۵: ۲۷) گردشگری بر بنیاد عامل اساسی سفر و جابجایی قرار دارد. در نتیجه دگرگونی‌ها‌ی آن تابع تغییرات مختلفی از قبیل دگرگونی‌ها‌ی ناشی از انگیزه سفر و وسیله حمل و نقل می‌باشد. سفر در سرشت انسان است، آدمی چنان آفریده شده و چنان هستی گرفته است که باید به سفر برود.
ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی پدیده‌ای ﻧﻮ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲﺟﻤﻌﻲ رﻳﺸﻪ دارد و از دورهﻫﺎی ﻛﻬﻦ، ﺻﻮرتﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی و ﮔﺮدﺷﮕﺮی وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. از ﮔﺬﺷﺘﻪﻫﺎی دور ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺮﻳﺪ، ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار، ﺑﺎزدﻳﺪ از اﻣﺎﻛﻦ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺑﺎ اﺑﺘﺪاﻳﻲﺗﺮﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ میرفتند، آﻧﺎن اﻏﻠﺐ در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺎروان و ﺑﻪ ﻃﻮر دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ. ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺳﻮﻣﺮﻳﺎن را اوﻟﻴﻦ ﻗﻮﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﻔﺮﻫﺎی ﺗﺠﺎری ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ، در ﻣﺼﺮ ﺣﺪود ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺳﻔﺮﻫﺎی درﻳﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ.
ﻟﻐﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (tourism) از ﻛﻠﻤﻪ tour ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮔﺸﺘﻦ اﺧﺬ ﺷﺪه ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در ﻟﻐﺖ ﻻﺗﻴﻦturns ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی دورزدن، رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ دارد ﻛﻪ از ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ راه ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
اﻓﺮاد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎی ﻫﻨﺮی را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و زﺑﺎنﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ، ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻏﺬاﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ. اﺻﻄﻼﺣﺎت «ﺗﻮرﻳﺴﻢ» و «ﺗﻮرﻳﺴﺖ» اوﻟﻴﻦﺑﺎر در ﺳﺎل ۱۹۳۷ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻠﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺗﻮرﻳﺴﻢ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر و ﺑﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﺶ از ۲۴ ﺳﺎﻋﺖ اﻃﻼق میشود.
اﺻﻄﻼح ﺗﻮرﻳﺴﺖ از ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻌﻤﻮل شده‌است. در آن زﻣﺎن اﺷﺮافزادﮔﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮای ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﻻزم زﻧﺪﮔﻲ، اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن در آن زﻣﺎن ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در ﻣﻮرد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ، وﻗﺖ ﮔﺬراﻧﻲ و ﮔﺮدش ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪاً ﺑﺎ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ اﺻﻮﻻً ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ.
در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻠﻤﻪ «ﺳﻴﺎح» در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف و ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺨﺼﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲزدﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮو، ﺳﻌﺪی و…. و اﻳﻦ واژه در زﺑﺎن ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ در ﻣﻌﻨﻲ ﻓﻮق ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ دو واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد و ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺟﺎی آن را ﮔﺮﻓﺖ.
واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﻪ در ﻣﻌﻨﻲ ﺧﻮد ﻋﺒﻮر از ﻣﺮزﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺳﻔﺮ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ را ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ، نمی‌تواند ﻣﻌﻨﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮرﻳﺴﻢ را ادا ﻧﻤﺎﻳﺪ. زﻳﺮا ﺗﻮرﻳﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺗﻮرﻳﺴﺖ داﺧﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎی ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد. در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺖﻫﺎی داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در واژه ﮔﺰﻳﻨﻲ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد. از اﻳﻦ رو واژه «ﮔﺮدﺷﮕﺮ» رﺳﺎﺗﺮ از واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد ﺑﻮده و ﮔﻮﻳﺎی اﺻﻄﻼح ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.انسان از دیرباز برای ر‌ها‌یی از تنها‌یی و سختی و نیز وابستگی‌ها‌ی محلی و عادات و آداب و رسوم یکنواخت و مکرر زندگی خود دست به سفر می‌زده است، در میان انگیزه‌‌ها‌ی مختلف سفر نیاز روانی بیش از همه برانگیزاننده امواج توده‌‌ها‌ی انسانی در امر مسافرت و جا به جایی است.( همــان منبع: ۲۸)
 ۲-۲-۱ عهد باستان
بشر اولیه از آغاز، در سطح زمین به دنبال کنجکاوی، شناخت طبیعت و برای یافتن غذا، پناهگاه، فرار از خطر و کسب امنیت وگذران اوقات فراغت محیط زندگی بهتر پیوسته در زمین به جستجو وگردش مشغول بوده است. با گذشت زمان چنین حرکت‌ها‌ و جنبش‌ها‌یی به صورت میل به گردش همراه با شور و نشاط، ماجراجویی و اکتشاف تغییر شکل داد و امروزه میل به سیر و سفر به عنوان گردشگری مطرح گردیده است.