• صرف انواع هزینه‌ها، بدون رسیدن به بهره‌وری بالا نظیرهزینه‌هایی همچون کاغذ، نیروی انسانی بیشتر، انواع هزینه‌های پستی و …

• کندی تولید اسناد و فرم‌های کاغذی که منجر به کندی پاسخگویی به مراجعه کنندگان می شود.

• محدود شدن دسترسی و مراجعه مردم به ادارات در ساعات اداری

• عدم دسترسی سریع به اطلاعات و بایگانی‌های ادارات که خود باعث کند شدن جواب گویی به ارباب رجوع می شود.

• پراکندگی جغرافیایی شعبه‌های مختلف ادارات که ارائه خدمات و دسترسی به اطلاعات را دچار مشکل می کند.

• کندی و پیچیدگی جستجوی اسناد و مدارک و مکان‌یابی آن ها

• عدم رسیدن سازمان به بهره‌وری بر اثر وجود مشکلات در سیستم‌های دستی و غیر الکترونیکی

• ایجاد ازدحام ارباب‌رجوع‌ در ادارات و ایجاد نارضایتی بین آن ها

با توجه به مشکلات فوق، ارائه خدمات اداری به صورت الکترونیکی ضرورت انکارناپذیری خواهد داشت. هر چند تاکنون برخی از خدمات اداری و مالی به صورت الکترونیکی به مردم عرضه می شود. ولی تا رسیدن به نقطه مطلوب و فراگیر کردن ارائه خدمات الکترونیکی در کل سیستم اداری مسیر طولانی در پیش است(جهانگیر ،۱۳۸۹).
۲-۱۰-۴ شبکه طبقه ­بندی پورتال­های خدمات الکترونیکی
ارائه دهندگان خدماتی که برچسب های تحت عنوان (clik & bits e-portals) دارد. اما پورتال هایی که انحصارا خدمات را در دنیای مجازی ارائه می دهند بر چسب briks & bits یا (company partal) دارند. پورتال هایی که خدمات origin آنان از شکل bricks یک شکل مجازی bits تبدیل شده است(بنجامین و لاوری،۲۰۰۲)..
۲-۱۰-۵ اهداف دولت الکترونیک
۱- دسترسی به مشتری در همه لحظات
۲- بهبود کارآمدی تعاملات بین کارگزاران و کاربران
۳- بهبود شبکه اطلاع رسانی به شهروندان
۴- بهبود ارائه خدمات شهروندی در گستره ی سطح کشور
۵- کاهش بوروکراسی اداری و ارائه خدمات سریع و صرفه جویی در زمان
۶- حذف تراکم ارباب رجوع در دستگاه های دولتی
۷- بهبود پایگاه های اطلاعاتی، اطلاع رسانی و اطلاعات مربوط به شهروندان در حوزه های مختلف(بنجامین و لاوری،۲۰۰۲).
۲-۱۰-۶ مدل
لذت بخش بودن
حفظ حریم خصوصی
کیفیت وب سایت
تکنولوژی
فایده رسانی
سهولت استفاده
امنیت
شکل ۲-۵ عوامل تأثیرگذار بر تکنولوژی(ابزری و دیگران، ۱۳۹۰)
۲-۱۰-۷ جمع بندی
این چارچوب به طور وسیع به عنوان یک پیش ­بینی­کننده پذیرش بر اساس درک افراد از سهولت استفاده و مفید بودن آن از یک تکنولوژی خاص مورد استفاده قرار می­گیرد. سهولت استفاده تعیین­کننده اندازه­ای است که یک شخص برای استفاده از تکنولوژی بدون هیچ گونه زحمت و تلاشی آن را درک می­ کند. در واقع سهولت استفاده درک­شده توسط کاربر نشان­دهنده راحتی انجام کار بوسیله تکنولوژی بدون هیچ زحمت و تلاش اضافی می­باشد. این دو متغیر یعنی سهولت استفاده درک­شده و مفید بودن درک­شده توسط فرد ایفا­کننده نقش مهمی در تصمیم مبتنی بر اتخاذ تکنولوژی می­باشد. مدل پذیرش تکنولوژی ذاتاّ به دنبال این است تا دلایل افراد برای قبول یا رد IT را درک کند، و عواملی را که نشان­دهنده ارتباط بین مفید بودن، سهولت استفاده، گرایشات و استفاده واقعی از کامپیوتر بعد از تعامل با سیستم برای دوره­ای کوتاه را مورد تحقیق قرار می­دهد. مدل پذیرش تکنولوژی تلاش می­ کند تا رفتار افراد را به سوی سیستم­های فناوری اطلاعاتی نشان داده و پیش ­بینی کند، بنابراین پذیرش موفقیت­آمیز سیستم و استفاده واقعی از سیستم را به یکدیگر مرتبط می­سازد.

۲-۱۱ رضایتمندی و خدمات الکترونیکی
۲-۱۱-۱ عوامل مؤثر بر رضایتمندی از خدمات الکترونیک
۲-۱۱-۱-۱ اعتبار
در کلی ترین مفهوم، اعتبار یعنی اینکه شرکت خدماتش را بر مبنای تعهداتش ارائه دهد- تعهدات درباره ارائه خدمات، تهیه خدمت، حل مسائل و قیمت. مشتریان می خواهند تا کار را با بانکهایی انجام دهند که زمان صرف شده برای دریافت خدمات کم ،خدمات متنوع ، گوناگون وامنیت نقل وانتقال وجوه بالا باشد(کامپیو، ۱۹۹۵).
۲-۱۱-۱-۲ پاسخگویی
پاسخگویی تمایل به کمک کردن به مشتریان وفراهم کردن خدمات فوری می باشد.این بعد بردقت وفوری بودن در پاسخ به درخواستها ، سوالات، شکایات ومسائل مشتریان تاکیددارد. پاسخگویی برای مشتریان از طریق زمانی که آنها مجبورند تا برای کمک کردن منتظر بمانند، جواب به سوالات یا توجه به مسائل اتلاق می شود(اریکسون، ۲۰۰۸).
۲-۱۱-۱-۳ اطمینان
اطمینان بعنوان ادب و تواضع کارکنان ،آگاهی وتجربه مدیران شرکت و کارکنانش برای رساندن اعتماد و اطمینان، تعریف می شود. این بعد احتمالا بویژه برای خدماتی مهم است که مشتریان در گیر ریسک بالایی می شوند و یا آن مشتریانی که احساس عدم اطمینان زیادی به توانایی شان برای ارزیابی نتایج دارند(چوزف و استون^[۴۱]، ۲۰۰۳).
باید توجه کرد که اطمینان واعتماد ممکن است در شخصی که مشتری را به شرکت مرتبط می سازد، مجسم کند، مانند موسسه بیمه. در دیگر موقعیتها، اعتماد واطمینان در خود سازمان مجسم می شود مانند کمپانی های بیمه. در قدمهای اولیه یک ارتباط، مشتری ممکن است از شواهد ملموس برای ارزیابی بعد اطمینان استفاده کند. شواهد نمایان رتبه بندی، نیکنامی، جایزه و گواهی های ویژه ممکن است اطمینان را به مشتریان درباره فراهم کننده خدمات حرفه ای ارئه دهد(ساجدی­فر و دیگران، ۱۳۹۱).
۲-۱۱-۱-۴ همدلی
همدلی دقت وتوجه فردی است که شرکت نسبت به مشتریانش دارد. مشتریان می خواهند تا احساس کنند که به وسیله شرکت درک می شوندوبرای شرکت مهم می باشند ونیز کارکنان شرکت رازدار آنها هستند.پرسنل در شرکتهای خدماتی کوچک اغلب مشتریانشان را بانام می شناسندوروابطی را با آنها برقرار می کنند که دانششان را راجع به نیازمندیهای شخصی مشتریان وترجیحاتشان را نشان می دهد.زمانیکه شرکت کوچکی با شرکتهای بزرگتر رقابت می کند، توانایی آن برای همدل بودن بامشتریانش، یک مزیت آشکاری را برای شرکت کوچک ایجاد می کند(فوری و دیگران^[۴۲]، ۲۰۰۶).
۲-۱۱-۱-۵ عوامل محسوس
عوامل محسوس شامل نمایان بودن تسهیلات فیزیکی،تجهیزات ،وسایل آسایش درونی ، پاکیزگی وآراستگی پرسنل می باشد. تمامی این موارد،نمایش فیزیکی یا تصاویری از خدماتی را که مشتریان برای ارزیابی کیفیت مورد استفاده قرار خواهند داد، فراهم می کند(حسینی و دیگران، ۱۳۹۱). بایدتوجه داشت که بیشتر شرکتها عوامل محسوس را با دیگر ابعاد ترکیب می نمایند تایک استراتژی کیفیت خدمات را برای شرکت فراهم نمایند.
۲-۱۱-۲ مدل
شکل ۲-۶ عوامل تأثیرگذار بر رضایتمندی(حقیقی و دیگران, ۱۳۸۸)
۲-۱۱-۳ جمع بندی
مطالعات انجام شده نشان می­دهد که هر چه رضایت­مندی بیشتر می­ شود وفاداری نیز بیشتر خواهد شد در واقع وقتی که میزان نارضایتی بالا باشد، کارکنان بهانه­ای برای خروج از شرکت یا بیان نارضایتی خواهد داشت(یان لو، سه اوک^[۴۳]، ۲۰۰۸). تلاش برای تعریف وفاداری بیش از آنچه تصور می­ شود مشکل است؛ مشکل اصلی تشخیص این نکته است که آیا وفاداری یک متغیر رفتاری یا متغیر مربوط به نگرش است. استفاده از معیار نماینده­ی وفاداری بسیار رایج بوده است، چرا که فرض بر این است که رضایت بر قصدخرید، تأثیر مثبت دارد. چنین رفتار­هایی ممکن است به دلایل متغیرهایی مانند انتخاب، راحتی، و در­آمد باشد. این امر نشان می­دهد که معیارهای وفاداری مبتنی بر نگرش(رضایت)، شاخص ­ها یا معیارهای ضعیفی به­منظور پیش ­بینی رفتار کاربران هستند. با توجه به محدودیت­های رضایت به­عنوان معیار نماینده­ی وفاداری، معیارهای وفاداری مبتنی بر رفتار، مانند تازگی، تکرار و ارزش پولی، یعنی معیارهایی که در بازاریابی مستقیم کاربرد زیادی دارند، به­ طور روز افزونی مورد استفاده قرار می­گیرند.
۲-۱۲ جمع بندی کلی پژوهش
ارائه خدمات الکترونیکی و مبتنی بر فناوری اطلاعات در سیستم اداری کشور، در راستای تحقق دولت الکترونیک است. دولت الکترونیک به معنای اطلاع رسانی و خدمات رسانی به موقع، دقیق و کارا در ۲۴ ساعت شبانه روز، ۷ روز هفته و تمامی روزهای سال از طریق رسانه های الکترونیکی گوناگون است. که مهم ترین نتیجه آن، بهبود کیفیت و کمیت خدمات به مردم و به دنبال آن افزایش رضایت مردم خواهد بود.
بسیاری از خدمات الکترونیک ایجاد شده اند و اخیرا توسط افراد و سازمان‌ها مورد استفاده هستند، با این وجود کاربرد آنها و کیفیت آنها به صورت خاص کمتر از انتظار کاربران است. از آنجا که این یک دوره جدید است، آموزش‌های بسیار و بهبود‌های فراوان مورد نیاز است تا به رشد بیشتری دست یابیم. برای رسیدن به این هدف، بسیاری از سازمان‌ها به تحلیل داده‌های بسیار پرداخته اندتا اطلاعات جدید که به آنها در شناسائی و به کارگیری فناوری و بهبود کسب و کار کمک کند. همچنین شاهد پیشرفت صنعت تحلیل شبکه بوده ایم. تعداد روزافزون شرکت‌های ارائه دهنده نرم افزار و خدمات برای تجزیه و تحلیل داده‌های شبکه در مورد فعالیت‌های آنلاین بازدیدکنندگان شبکه‌ها قابل ملاحظه است. آنها گزارشات مفیدی خلق می کنند که رهنمون برای بهبود شرایط کارخانه ارائه می دهند. این به ایجاد روش‌های جدید و پیشرفته ترغیب می‌کند. پیشرفت‌های در این زمینه بسیار کارامد بوده اند برای صنعت تحلیل شبکه و سازمان‌های که انواع مختلف خدمات الکترونیک را فراهم می‌آورند و به دستیابی به بلوغ و کیفیت در خدمات یاری می دهد.
ما روشی‌ برای تبدیل داده‌های حاصل از شبکه‌های خدمات الکترونیکی‌ را به تحلیل‌های کسب و کار ارائه کرده ایم. روش پیشنهادی مبتنی‌ بر مدل ارزشی خدمات الکترونیک است. شامل ابعاد اصلی‌ ارزش است و برای هر یک معیار‌های ارزش اصلی‌، ساختار سه لایه‌ای کارآمدی، موثر بودن و رفتار آتی کاربر ایجاد می شود. این مدل ارزشی ارزیابی خدمات الکترونیکی‌ و پردازش آنها را هدایت می‌کند. روش ما عناصری از چهارچوب‌های نظری بنیادی در خدمات آموزش الکترونیکی‌ IS که توسط دانشگاه ملی‌ فناوری اتن برای متخصصان ICT فراهم شده است مورد بررسی‌ قرار گرفت. این به ما کمک کرد بتوانیم شواهدی که کارآمدی روش ما تصدیق کنند فراهم کنیم.
هدف اصلی پیاده سازی دولت الکترونیک توزیع خدمات دولتی سریع تر و سهل تر به مردم در هر لحظه از هفته و شبانه روز است، اغلب دولت ها با درک مزایا و قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات سعی در گسترش ارائه خدمات الکترونیکی و الکترونیکی نمودن فرآیندهای خود دارند، گسترش دولت الکترونیک از یک سو موجب کاهش حجم بدنه دولت دولت و از سوی دیگر موجب رضایتمندی مردم از دریافت سریع تر و سهل تر خدمات می شود، به طور حتم به منظور میل به موفقیت، حرکت دولت ها به سوی دولت الکترونیکی باید به صورت تدریجی صورت گیرد، به طوری که در کنار الکترونیکی نمودن فرآیندها ، ایجاد زیر ساخت های فیزیکی ، فرهنگ سازی، آموزش، تدوین قوانین و مقررات مرتبط مورد توجه قرار گیرد، حرکت تدریجی الکترونیکی نمودن دولت باید با الکترونیکی نمودن تعدادی از خدمات دولتی صورت گیرد، در این میان خدمات دولتی برخی عام تر می باشتد و خدمات گیرندگان بیستری را تحت پوشش قرار می دهند، طبیعی است که این نوع خدمات باید زودتر از خدمات دیگر الکترونیکی شوند، زیرا علاوه بر عام بودن خدمت ، فرایند فرهنگ سازی در کل جامعه نیز به وقوع می پیوندد و عموم مردم از مفاهیم دولت الکترونیکی و مزایای آن بیشتر مطلع می شوند و این نقطه قوتی در جهت تسریع پیاده سازی دولت الکترونیک است، در کشورهای پیشرفته جهان پیاده سازی دولت الکترونیکی با تاکید بر ارائه چند خدمت اصلی دولتی آغاز شده و به تدریج توسعه یافته است.
فصل سوم

۱۱/۱۱

۴

۱/۶

CCE، OC، EC_e، pH(1:5)، C/N به ترتیب ظرفیت تبادل کاتیونی، کربنات کلسیم معادل، کربن آلی، قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع، pH عصاره ۲ به یک آب به لجن و نسبت کربن به نیتروژن لجن هستند.
۴-۳- اثر لجن بر برخی از ویژگی­های خاک
پس از برداشت گیاهان، به منظور اثر لجن فاضلاب بر برخی ویژگی­های خاک، از خاک هر گلدان، نمونه­برداری صورت گرفت و پس از هوا خشک نمودن و عبور از الک ۲ میلی­متری، پارامترهایی نظیر pH ،قابلیت هدایت الکتریکی و کربن­آلی در نمونه­های خاک اندازه ­گیری شدند.
۴-۳-۱- تأثیر لجن فاضلاب بر کربن آلی خاک
کربن­آلی مهم­ترین پارامتر و شاخص برای کیفیت و تقویت حاصلخیزی خاک است (ریوز^[۴۶]، ۱۹۹۷). نتایج نشان­داد که با­ افزایش میزان کاربرد لجن، درصد کربن­آلی خاک افزایش معنی­دار یافته است (شکل ۴-۱). با توجه به جدول ۴-۳، بیشترین مقدار کربن آلی با افزایشی معادل ۴/۲ و ۸/۲ درصد به ترتیب در تیمارهای ۱۸۰ و ۳۶۰ تن در هکتار لجن مشاهده گردید که از لحاظ آماری تفاوت معنی­داری بین این دو تیمار مشاهده نشد ولی نسبت به شاهد تفاوت معنی­دار داشتند. همچنین بین تیمارهای ۵/۲۲ تن در هکتار و شاهد نیز تفاوتی مشاهده نشد.

سومار و همکاران (۲۰۰۳) گزارش کردند که کربن آلی در خاک­های تیمار شده با کمپوست پسماند شهری افزایش معنی­داری را نسبت به شاهد و خاک­های تیمار شده با کود­های شیمیایی داشت. در آزمایش دیگر نیز مقدار کربن آلی خاک از ۸۱/۰ درصد در تیمار شاهد به ۳۸/۱ درصد در تیمار حاوی مقادیر بالای لجن افزایش یافت (نواس و برمودز، ۱۹۹۸). همچنین فو و همکاران (۲۰۰۲)، الیویرا و همکاران (۲۰۰۲) نیز نشان داده­اند که کاربرد لجن فاضلاب، مقدار کربن آلی خاک را افزایش می­دهد.
مواد آلی به دلیل اثر سازنده­ای که بر ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی، زیستی و حاصل­خیزی خاک دارند، به عنوان یکی از ارکان باروری خاک شناخته شده ­اند. افزایش ماده­آلی خاک سبب افزایش حلالیت عناصر کم­مصرف در خاک و هم چنین بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شده و عملکرد گیاه را افزایش می­دهد (شریفی و همکاران، ۲۰۱۱). وجود این ترکیبات باعث پیدایش خلل و فرج فراوان در خاک می­ شود، وزن مخصوص ظاهری خاک را کاهش و پایداری خاکدانه­ها و حاصلخیزی خاک­را افزایش می­دهد. تحقیقات مختلف نیز نشان می­ دهند که پسماندهای آلی به­ دلیل دارا بودن مقادیر زیاد ترکیبات آلی می­توانند نقش به سزایی در تأمین ماده آلی خاک و نیز کاهش زیان­های ناشی از کمبود این مواد در خاک داشته باشند (دلگادو و همکاران، ۲۰۰۲؛ کید و همکاران، ۲۰۰۷؛ کرمی و همکاران، ۲۰۰۹؛ ساماراس و همکاران، ۲۰۰۸).
شکل ۴-۱- اثر سطوح مختلف لجن فاضلاب بر کربن آلی خاک
جدول ۴-۳- مقایسه میانگین‌های اثر کاربرد سطوح مختلف لجن فاضلاب بر کربن آلی خاک، pH و قابلیت هدایت الکتریکی

سطوح لجن فاضلاب

کربن آلی (%)

pH

قابلیت هدایت الکتریکی (دسی­زیمنس بر متر)

شاهد

بر اساس موارد ذکر شده و نتایج به دست آمده دانشجو به واسطه بزرگسال بودنش و اینکه باید دوباره ویژگی های دوران کودکی همچون پرسش گری و تفکر انتقادی را داشته باشد بایستی به این مساله بپردازد که فلسفه ورزی موجب بازسازی تفکر پرسش وی می گردد. همچنین دانشجو به واسطه دانشجو بودنش می بایست نقش بسزایی در تولید علم داشته باشد و این از طریق توجه به جنبه های شخصیت فلسفی خود امکان پذیر می باشد.
پیشرفت بعد شناختی و رفتاری دانشجو
در این باره اسمیت ضمن توجه به این موضوع که دانشجو برای رشد بعد شخصیتی و شناختی خود نیاز به توجه دارد و می بایست انگیزه کافی برای پیشرفت بعد شناختی داشته باشد به این نکته توجه نموده است که برای دانشجویان ، کشف این موضوع که برخی از بزرگترین مغزهای متفکر جهان با همان مسایلی دست به گریبان بوده اند که ذهن آنها را هم به خود مشغول داشته ، امری غیرعادی نیست؛ مسائلی که در ذهن آنها به حدی پیچیده ، مبهم و غامض مانده که شخص را در بحث و فحص پیرامونشان به شک و تردید می اندازد. با این حال ، آنان این مسائل را دارای اعتبار همیشگی و ارزش دائمی می دانند؛ به طوریکه فکر و اندیشه شان در لحظات خلوت و تنهایی به آنها معطوف می گردد. در حین جستجو و کشف نوشته های برخی فلاسفه شهیر جهانی ، پرسش ها و اندیشه های فردی و خصوصی شخص در قالب یک رشته مسائل کاملاً منظم قرار می گیرد که این ، اغلب برای بررسی و مطالعه دقیق اندیشه ها و عقاید اساسی ، یک محرک مناسب خواهد بود و البته ، پیروی از یک ذهن درجه یک که باعث وضوع و دقت اندیشه شود ، احتمالاً آمادگی بسیار خوبی برای ارتقای سطح زندگی شخص به سطوح اندیشمندانه تر است.(اسمیت، ۱۳۹۰)

بر این اساس دانشجو بایستی به پرسش گری و جستجوگری در مفهوم مورد نظر داشته باشد و ما بایستی در گام اول روحیه پرسش گری، نقادی، توجه و تمرکز وی را فعال نماییم تا دانشجو با انگیزه به یادگیری فلسفه از بعد روشی آن بپردازد.
دانشجو می بایست همواره در مسیر قانع شدن باشد و با ایجاد پرسش های بنیادی و مبنایی، ماهیت مسائل را مورد سوال قرار دهد و با طرح پرسش های عمیق فلسفه ورزی نماید به عبارتی فلسفیدن و رشد علمی دانشجو در گرو طرح پرسش های دقیق و عمیق می باشد. این رشد در واقع مبتنی بر توجه عمیق به مفهوم دیالکتیک می باشد.
بعد چهارم: جایگاه برنامه درسی(محتوا و روش) آموزش عالی
محتوای قابل ارائه
نتایج به دست آمده به این موضوع اشاره دارد که در حال حاضر محتوای دقیقی برای این موضوع در دسترس نمی باشد. اما آنچه مورد دقت واقع شده است این است که ما باید با توجه به اهداف فلسفه ورزی که در نظر داریم دست به گزینش و یا تولید محتوای متناسب بزنیم.
باقری در این باره می گوید:” ما با این دانشجویان دو جور فلسفه‌ورزی می‌توانیم داشته باشیم. یکی فلسفه‌ورزی عام است و یکی فلسفه‌ورزی فلسفه علم در حوزه علم خودشان است. دومی که برایشان کاملاً جالب است. یعنی اگر یک کسی که رشته‌اش فیزیک است، ما برویم و راجع به فلسفه فیزیک صحبت بکنیم. کاملاً مرتبط است. چون که می‌آید و راجع به محتوای همان علم یک سری پرسشهای بنیادی مطرح می‌کند. طبیعتاً کسی که در آن حوزه است، اینها برایش جالب است.
یعنی کاملاً در فضا است و می‌فهمد. پس یکی از فایده‌هایی که فلسفه می‌تواند برای همین دانشجویان داشته باشد، این

اخلاق خوب

به نظر بسیاری از زنان متاهل اگر میزان مهریه پایین باشد مردان راحت‌تر می‌توانند به خواسته‌های نابجای خود برسند. به طور مثال خانمی ۴۵ساله، غیرشاغل به ما چنین گفت، که مهریه‌اش ۱۴ سکه‌است و هر وقت مشکلی در زندگیش پیش می‌آید، همسرش به راحتی می‌گوید: “مهریه ات را بگیر و برو” وی از اینکه آن زمان میزان مهریه اش را پایین گرفته پشیمان است.
در این میان اکثر زنان داشتن استقلال اقتصادی و داشتن درآمد را برای زن منبع بزرگ احساس قدرت می‌دانستند. از سوی دیگر به زعم آنان زنی قدرتمند است که سوار به زندگیش باشد یعنی بتواند سازماندهی کند تا امور خانواده نظم داشته باشد و امنیت و آرامش خانواده فراهم بشود در این میان آگاهی زنان از حقوق خود، زیرکی، سیاست داشتن، تحصیلات نیز به عنوان منابع احساس قدرت زنان بیان شده‌ است. هر چند که برخی از زنان، جامعه مردسالار را مانعی برای رسیدن به این احساس قدرت می‌دانستند. چنانچه بوردیو اذعان دارد، به دلیل وجود نظام‏ مردسالار حتی با دستیابی زنان به عوامل قدرت هم‌چون تحصیلات، درآمد و شغل ساختار مردانه قدرت تغییر نیافته ‌است. چنین به‌نظر می‌رسد تا زمانی‌که برتری یک جنس در جامعه پذیرفته‌ شده‌ باشد، مشروعیت اقتدار زنان غیرقابل‌ قبول باقی می‌ماند، البته ممکن است در یک خانواده به طور مشخص این اقتدار از طرف اعضا پذیرفته ‌شود اما از جانب جامعه‌ای که این خانواده در آن قرارگرفته، پذیرفته نمی‌شود و حتا تمسخر هم می‌شود. به همین سبب به نظرمی‌رسد در چنین فضایی تنها عوامل مشروع احساس قدرت در زنان، عواملی هستند که توسط جامعه و در چارچوب نقشی که زنان توسط آن تعریف شده‌اند. ارزش و احترام بالایی که جامعه برای مادری، همسری یا سایراشکال نقش‌های جنسیتی سنتی قایل است و بی‌توجهی به سایر روابط یا انواع اقتدار در سیر زندگی فردی زنان، نمونه‌ای از این مثال است. احتمالا اعمال قدرتی که جامعه به صورت سنتی برای نقش‌های زنان در نظر می‌گیرد، شیوه‌ای است که در یک دیدگاه عامتر، اقتدار مردانه را باز تولید می‌کند و قدرتی که زنان در ازای ایفای نقش مادری یا سالخوردگی(به عنوان عوامل قدرت زنانه در شکل سنتی)دریافت‌ می‌کنند، به نظر می‌رسد به معنای دست شستن از سایر اشکال اقتدار یا سایر نقش‌هایی است که زن می‌توانسته‌ است در سال‌های جوانی یا باروری خود در جامعه ایفا کند.

در کل زنان اظهار داشتند به سبب شرایط اجتماعی و اینکه مردان زود سست می‌شوند و دنبال تنوع طلبی نیز هستند، مهریه بالا مانعی در برابر تنوع طلبی آقایان است. ترس از پرداخت مهریه منجر به کوتاه آمدن مردان و پیش رفتن حرف زنان می‌شود. خانم ۳۵ ساله خانه‌دار بیان نمود: “وضعیت کنونی جامعه به نوعی است که آقایان زود سست شده و دچار تنوع طلبی می‌شوند گاه در زندگی از اینکه مهریه ام بالا بوده احساس قدرت کرده ام. در حین زندگی با همسرم احساس نمودم همسرم تلفنی با خانم دیگری ارتباط دارد موضوع را با وی در میان گذاشتم هر چند که وی شدیدا آن را انکار کرد ولی من وی را تهدید به اجرا گذاشتن مهریه نمودم، از آن زمان به بعد همسرم بیشتر به من توجه نمود، رابطه تلفنی اش را قطع کرد و در زندگی در مقابل درخواست‌هایم کمتر مقاومت می‌کند".
در بین زنان مطلقه برخی مهریه خود را دریافت کرده ‌بودند، مثلا خانمی ۲۴ساله دانشجو توانسته بود با دریافت مهریه به صورت قسط بندی هر ماه دو سکه، تحصیلات خود را ادامه داده و به راحتی زندگی کند و دغدغه مالی هم نداشته باشد. خانم ۳۶ساله در حین طلاق گفت که همسرش توان مالی پرداخت مهریه را نداشته و قبول کرده در قبال دادن حضانت فرزند به وی با طلاق موافقت نماید. خانم ۳۶ساله که به گفته او به سبب شرایط خانوادگی نتوانسته‌است تحصیلاتی بیشتر از دوره ابتدایی داشته ‌باشد و به خاطر وضعیت مالی خانواده از همان ابتدا به کارهای موقت پرداخته تا کمک خرج خانواده اش باشد و به دلیل همین وضعیت اقتصادی خانواده باعث شده در سن ۱۹سالگی ازدواج نماید. بعد از چند سال زندگی با همسرش به خاطر بیکاری همسرش همچنان مسئولیت مالی خانواده را به دوش می‌کشد و در حال حاضر در بخش خدماتی دانشگاه شاغل بوده و از اینکه همسرش از لحاظ مالی به او وابسته و وی منبع درآمد خانواده بوده احساس قدرت داشته‌است، با این همه اعتیاد و بددهنی همسرش باعث می‌شود برای حفظ آبرو در مقابل دیگران کوتاه بیاید. در حال حاضر پرونده طلاق آن‌ها در دادگاه در جریان است و وی توانسته در مقابل بخشش مهریه خود سرپرستی فرزندش را به عهده بگیرد. وی معتقد است میزان مهریه وی ۵۰۰ سکه، به وی احساس قدرت بخشیده و به دیگران هم توصیه می‌کند میزان مهریه خود را پایین نگیرند تا بتوانند در موارد لازم از آن استفاده کنند.
از مصاحبه‌ها چنین برداشت می‌شود که هر چند به طور محسوس زنان احساس قدرت را کمتر تجربه کرده باشند ولی از میزان مهریه خود توانسته اند در زمان‌های مختلف و در برهه‌های مختلف زندگی خود استفاده برده و از پس مشکلات خود بربیایند و به نظر می‌رسد این احساس قدرت ناشی از میزان مهریه همیشه با آن‌ها بوده ‌است. به نظر قریب به اتفاق خانم‌هایی که با آنان گفتگو شد مهریه‌ی سنگین برای زن، اهرم قدرت برای نیل به اهداف مشروع است: اولا با توجه به‌این که قانون مدنی، حق طلاق را از اختیارات شوهر اعلام کرده و زن فقط در موارد عسر و حرج، چنین حقی را پیدا می‌کند، در صورتی که زن متقاضی طلاق باشد، ناگزیر از اقامه‌ی دلیل و اثبات عسر و حرج خود است. چه بسا زنان قادر به اثبات بدرفتاری‌های همسران خود نبوده و دادگاه، تقاضای طلاق آن‌ها را مردود اعلام کرده ‌است. در صورتی که اگر زن دارای مهریه‌ای سنگین باشد و آن را به اجرا بگذارد یا از طریق دادگاه مطالبه کند، مرد ملزم به حضور در دادگاه و تعیین تکلیف زن برای طلاق یا ادامه‌ی زندگی خواهد بود. همچنین در صورتی که مهریه سنگین باشد و زن متقاضی طلاق، و دادگاه تقاضای طلاق زن را نپذیرد، وی می‌تواند با غمض عین از مهریه‌ی خود به صورت طلاق خلع، موافقت شوهر را برای طلاق کسب کند. همچنین با توجه به‌این که مادر برای حضانت طفل تا سن هفت سالگی اولویت دارد و بعد از آن اولویت با پدر است، چنانچه زندگی زناشویی به طلاق منجر شود زن می‌تواند انصراف از اخذ مهر و بخشیدن آن را به مرد منوط به اخذ حق حضانت فرزند بکند. از این قرار در عرف جامعه ما مهریه‌های سنگین، تضمینی برای جلوگیری از طلاق، و تامین مالی زن برای دوران جدایی، یا برای جبران کمبود سهم الارث و یا ابزاری برای تحقق طلاق و تحصیل موافقت مرد برای حضانت فرزند توسط زن بعد از طلاق است.
۴-۱-۴- مهریه به مثابه سرمایه اقتصادی
مهریه در اصل نوعی سرمایه اقتصادی است هر چند در برخی موارد می‌شود تاثیر آن را به طور مستقیم دید ولی در اصل یک نوع پشتوانه اقتصادی به شمار می‌آید که در برهه زمانی خاص می‌توان از آن استفاده نمود. از اهداف تئوریک بوردیو، مربوط به ساختارگرایی، ما شاهد برداشتی از مسئله‌ی قدرت هستیم که میان قدرت و توزیع نابرابر امکانات (اقتصادی) علامت تساوی می‌گذارد. طبق نظر او، اگر کسی دارای سرمایه‌ی زیادی باشد، نتیجتا دارای قدرت هم هست. توصیف بوردیو از ساختار طبقاتی، یا «فضای اجتماعی»، تجریدی و شکل بندی شده‌است. فضای اجتماعی، فضایی چند بعدی است که در آن، جایگاه افراد بوسیله‌ی مجموعه‌ای از ویژگی‌ها تعیین می‌شود: یا از زبان بوردیو “بوسیله ی ساختار روابط میان تمام ویژگی‌های مربوط که ارزش خاص هر یک از آن‌ها را تعیین می‌کند و تاثیری که آن‌ها روی کارکردها می‌گذارند". از میان این “ویژگی‌های مربوط” می‌توان به شغل، تحصیلات، درآمد، شغل والدین، تحصیلات و درآمد والدین، منشاء جغرافیایی، جنسیت و غیره اشاره کرد. طبق نظر بوردیو، طبقه می‌تواند بعنوان مجموعه‌ای از افراد با جایگاه تقریبا مشابه در فضای اجتماعی، تعریف شود. فرض بر آن است که این افراد موضع‌گیری‌ها و منافعی مشترک را بسط می‌دهند و بنابراین رفتار مشابهی خواهند داشت و طرز فکر مشابهی را عرضه خواهند کرد. بوردیو مفهوم سرمایه را تنها به منافع مادی، سرمایه‌گذاری‌ها و سودهای پولی، پیوند نمی‌زند. سرمایه‌ی اقتصادی تنها یکی از بسیاری شکل‌های دیگر سرمایه ‌است.
جدول شماره (۴-۴ ): کارکرد مهریه در بین زنان

بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند

دریافت مهریه به صورت اقساط و گذران امور مادی بعد از طلاق

استفاده از مهریه به عنوان تهدید و پیش بردن امور

بخشش مهریه و گرفتن طلاق توافقی

دریافت مهریه از ارث و احساس امنیت اقتصادی بعد از فوت همسر

مانعی برای برخی کارهای ناشایست همسر

تثبیت خانواده

مانعی جهت ازدواج مجدد مرد

ایجاد منزلت و شان اجتماعی

سخت کردن طلاق

ایجاد پرستیژ و تفاخر اجتماعی

در اکثر مصاحبه‌ها دیده می‌شود که مهریه نوعی سرمایه و پشتوانه اقتصادی به شمار می‌آید مثلا خانم دانشجویی توانسته از مهریه برای آینده و ادامه تحصیلاتش استفاده کند.زنان دیگری توانسته بودند مهریه را به شیوه‌های مختلف دریافت نمایند، گاه در قبال موارد دیگر به صورت پایاپای از مهریه‌استفاده می‌کنند، یا خانمی ۸۱ ساله بیوه در قبال سفر حج، مهریه خود را می‌بخشد و خانم دیگری در ازای حضانت فرزندش مهریه را با همسرش مبادله می‌کند.
به نظر افرادی که از آنان نظرخواهی شد، مهریه، کمبود سهم الارث زن را جبران می‌کند. چرا که قانون مدنی ایران، سهم الارث پسر را دو برابر دختر قرار داده ‌است. دو نوع از شکل‌های مهم سرمایه که بوردیو طرح می‌کند، عبارتند از: سرمایه‌ی فرهنگی و سرمایه‌ی اجتماعی. استفاده از مفهوم سرمایه‌ی فرهنگی این پیش شرط را دارد که چیزی به نام فرهنگ مشروع و شناخته شده وجود داشته و به درجات مختلف غالب باشد، و برای همین بتوان، مانند پول، با درجات مختلف به آن فرهنگ دسترسی داشت. در جوامع مدرن میان سرمایه‌ی فرهنگی و شایستگی‌های رسمی تحصیلی پیوندی برقرار است و بوردیو در موارد زیادی برای سرمایه‌ی فرهنگی کسب شده درسیستم آموزشی از مفهوم سرمایه‌ی آموزشی استفاده می‌کند. سرمایه‌ی اجتماعی عبارت است از شبکه‌ی ارتباط‌ اجتماعی و جریان اطلاعات. یک فرد از سرمایه‌ی اجتماعی بالایی برخوردار است اگر او ارتباط‌های اجتماعی گسترده‌ای داشته باشد که بتواند برای دستیابی به هدف اش آن‌ها را بسیج کند.
با بالا رفتن میزان مهریه، سرمایه اجتماعی زن بالا می‌رود. خانم ۳۱ساله شاغل در این مورد به ما گفت: “در بین دوستان و آشنایان زمانی که از میزان مهریه ام سوال می‌شود از اینکه مهریه ام بالا است، احساس خوبی دارم و از این وضعیت راضی‌ام". تعیین شان اجتماعی زن با توجه به میزان مهریه بیانگر تعریف آن به منزله نوعی از سرمایه اجتماعی است، چنان که گاه با توجه به تحصیلات و طبقه اجتماعی خانواده میزان مهریه نیز محاسبه می‌شود. به زعم برخی از پاسخگوها به طور نامحسوس در برهه‌هایی از زندگی آنان شأن خاصی را برای زن به همراه دارد. به گفته خانمی ۲۴ساله، “مهریه بالا شأن اجتماعی دختر است و من از اینکه مهریه ام کم باشد مخالفم چون کم بودن میزان مهریه را دلیل کم ارزشی خود می‌دانم و به هیچ عنوان قبول نمی‌کنم که همسرم میزان مهریه را کم انتخاب کند".
۴-۱-۵- جمع بندی
روایت کلی مصاحبه‌ها در ارتباط با زندگی زنان بیانگر تلاش و کوششی است که آن‌ها طی سالیان زندگی خود برای اداره و یا کنترل عواملی که زندگی خانوادگی آن‌ها را متاثر می‌سازد، دارند. به نظر می‌رسد که فراهم ساختن آرامش زندگی خانوادگی و حفظ آن، انگیزه اصلی آن‌ها در زندگی است. بدین سبب این انگیزه زنان را وامی‌دارد تا هرکاری را که لازم است انجام دهند تا نگرانی‌ تقریبا همیشگی آن‌ها برای از هم پاشیده‌شدن زندگی خانوادگی را کاهش دهد. در این میان تعیین مهریه بالا یکی از راه حل‌ها بوده که علاوه بر ایجاد یک نوع پشتوانه و سرمایه اقتصادی برای زنان سرمایه اجتماعی و فرهنگی را نیز در پی دارد. از دیدگاه زنان میزان مهریه بالا می‌تواند تاحدودی منجر به جلوگیری از ازدواج مجدد و حتی خیانت احتمالی مردان شود و همچنین مانعی برای طلاق در هر شرایطی می‌دانستند، آنان این میزان بالا را تضمینی برای حفظ خانواده و آرامش آن می‌دانستند. زنان از میزان مهریه خود توانسته‌اند در زمان‌های مختلف و در برهه‌های مختلف زندگی خود به نوعی استفاده برده و از پس مشکلات خود بربیایند و به نظر می‌رسد این احساس قدرت ناشی از میزان مهریه همیشه با آن‌ها بوده‌است. هر چند گاهی به صورت نامحسوس و گاهی محسوس‌تر بوده‌ است.این دسته از زنان طی دوره‌های زندگی خود هرگاه احساس کنند که شرایط خانواده نگران‌کننده ‌است و یا همسرشان در شرایط دلخواه نیست، انواع شیوه‌ها از قبیل تهدید به دریافت مهریه بالا و گاه غر زدن و حتا ترک خانه را بکار می‌گیرند تا اوضاع را مجددا به کنترل خود درآورند. به نظر می‌رسد موفقیت در این امر یعنی حفظ کانون خانوادگی عاملی است که به زنان احساس قدرت می‌دهد

مقدمه

در این فصل به بررسی نهایی وضعیت متغیرها (توصیفی) و روابط بین آن‌ها (تحلیلی) میپردازیم. ابتدا توزیع افراد را بر اساس متغیرهای زمینهای و متغیرهای مستقل و وابسته توصیف میکنیم که شمای کلی از جامعه مورد بررسی را بر اساس این متغیرها، پیشرو داشته باشیم و در ادامه از طریق آزمون رابطه بین مفاهیم و متغیرها به تحلیل داده های گردآوری شده خواهیم پرداخت.

۴-۲- بخش کمی

ویژگی‌های کلی جمعیت نمونه در بررسی کمی

جمعیت نمونه در این بخش، شامل زنان در ۸ تیپ (زنان مجرد شاغل، زنان مجرد غیر شاغل، زنان متاهل شاغل، زنان متاهل غیر شاغل، زنان بی همسر در اثر طلاق شاغل، زنان بی همسر در اثر طلاق غیر شاغل، زنان بی همسر در اثر فوت شاغل، زنان بی همسر در اثر فوت غیرشاغل) هستند. گستره سنی زنان مورد بررسی در این بخش زنان ۱۸ تا ۸۶ سال هستند و تعداد اعضای خانواده پاسخگویان از سه نفر تا ۱۰ نفر را شامل می‌شوند.

بحث و نتیجه‌گیری

۱۲۴

منابع فارسی

۱۳۶

منابع انگلیسی

۱۳۹

کلیات تحقیق
فصل اول:
طرح مسأله
امر روزمره دارای معانی متعدد و مبهمی است، ولی به‌طور‌کلی می‌توان بدین نکته اشاره کرد که بستر فرآیندهای پویایی مانند آشنا ساختن امر ناآشنا، نزاع بر سر پذیرفتن و رد کردن امور جدید و سازگاری با شیوه‌های متفاوت زیستن است. بنابراین، این ابهام و درعین‌حال نزدیک بودن امر روزمره به تجارب همه افراد، موجب آن نمی‌شود که امر روزمره امری آشنا و کاملاً شناخته شده و پیش‌پاافتاده باشد. از همین روست که بستر زندگی روزمره که در نگاه اول ممکن است چندان مهم و قابل‌توجه به نظر نرسد، به محمل مطالعات عده زیادی از متفکران علوم انسانی و جایی برای فراهم آوردن مواد اولیه تحلیل‌های جامعه شناختی بدل می‌شود.

یکی از مباحثی که تقریباً در نظرات بسیاری از افرادی که در باب زندگی روزمره کار کرده‌اند، مشترک است، بحث تضاد است که به شکل‌های مختلفی همچون سرکوب، مخدوش کردن امر روزمره و یا با معانی دیگری مطرح می‌شود و می‌توان از این عبارات نزدیک به هم (به لحاظ معنایی) چنین استنباط کرد که زندگی روزمره عرصه‌ای است که در آن در هر لحظه کشمکش میان افراد و گروه‌های فرادست و فرودست جریان دارد، جریانی بی‌پایان که در آن فرادستان می‌کوشند تا قواعد بازی خود را به فرودستان تحمیل کنند.
برای تعدادی از نظریات، بحث کشمکش در زندگی روزمره به همین جا خاتمه می‌یابد، اما گرامشی^[۱] با وارد کردن مفهوم «مقاومت» در ادبیات جامعه‌شناسی، نشان داد که رابطه میان ضعفا و اقویا به تحمیل و تسلط ختم نمی‌شود و افراد و گروه‌های فرودست در فرایند زندگی روزمره به خلق روش‌هایی برای مقابله با سرکوب و سلطه برمی‌خیزند و با اشکال مختلفی از مقاومت، عملاً رابطه را به نحوی معکوس می‌کنند.
بخشی از زندگی روزمره که پایان نامه حاضر قصد مطالعه آن را دارد، در واقع به رابطه بین زنان و بدن‌هایشان با جهان زندگی برمی‌گردد. بارزترین وجهی که زنان و مردان را از هم جدا می‌کند، بدن‌های فیزیکی آنان است و این تمایز تا حدی بدیهی و مشهود جلوه می‌کند که تا چندی پیش آن را صرفاً به مثابه یک تمایز زیستی در نظر می‌گرفتند و برای آن قائل به ابعاد اجتماعی نبودند. با طرح مباحثی از سوی متفکرانی چون فوکو^[۲]، دوسرتو^[۳] و دیگران است که بدن جزء مباحث اجتماعی می‌شود و عملاً برای کالبد آدمی‌ وجه اجتماعی تصور می‌گردد.
به دلیل نوع جامعه‌پذیری‌های متفاوتی که در تربیت و اجتماعی کردن دختران و پسران از سنین ابتدایی رشد تا آخرین مراحل جامعه‌پذیری در پیش گرفته می‌شود، دو بدن زنانه و مردانه که در ابتدا جز در موارد خرد و ناچیزی متفاوت نیستند، به دو پدیده مجزا که کاملاً مشخصات متفاوتی دارند، تبدیل می‌شوند و در واقع این دو بدنِ به لحاظ اجتماعی زن و مرد شده، با آن بدن‌های فیزیکی مؤنث و مذکر فاصله زیادی دارند که این فاصله را مرهون سیستم‌های اجتماعی تعریف‌‌کننده ارزش‌ها و هنجارها هستند. بنابراین زن؛ به عنوان بخش مهمی از زنانگی خویش با بدنی اجتماعی شده مواجه می‌شود که آن را به مثابه شیئی بیرون از خود درک می‌کند و در اثر زندگی با این بدن، با مسائل و مشکلاتی مواجه می‌شود که خاص او و همجنسانش است و مردان در آنها شریک نیستند.
زنان در مقابل بدن خود و پیامدهای اجتماعی زیستن با بدن زنانه، به راه‌های مختلفی متوسل می‌شوند. در تعدادی از موارد، راه‌حل زنان اطاعت است. در برخی عرصه‌های اجتماعی، اطاعت جای خود را به راه‌حل مقاومت می‌دهد. زنان در بسیاری از موارد در مقابل الزام‌های بدن زنانه خود به مقاومت دست می‌زنند و نظام‌هایی را که به تعریف ارزش‌ها و هنجارها برای بدن زنانه پرداخته‌اند، واژگون می‌کنند یا راه‌هایی برای فرار از دست آنها پیدا می‌کنند. این مقاومت‌ها معمولاً دربردارنده نوعی خلاقیت هم هست. خلاقیت زنان در مواجهه با بدن‌هایشان را در مواردی مثل سبک‌های آرایش و پوششی که انتخاب می‌کنند، مدیریت بدن، رفتارها و ژست‌های بدن و چهره‌ای که انتخاب می‌کنند و … می‌توان دید.
در این رساله قصد ما این است که نقاطی از زندگی روزمره را که در آن زنان از سیستم‌های ارزشی و هنجاری مربوط به بدن‌هایشان اطاعت می‌کنند یا در مقابل آن به مقاومت می‌پردازند را نشان دهیم و انواعی از خلاقیت را که در مقاومت کردن زنان وجود دارد، بیابیم. به همین دلیل، به سراغ نقاطی از زندگی فردی و اجتماعی زنان می‌رویم که در آن نقاط حضور بدن زنانه پررنگ‌تر می‌شود، مثل انواع آرایش‌هایی که زنان بر صورت و بدن خود انجام می‌دهند، لباس‌هایی که می‌پوشند، فضاهای اجتماعی که در آن حضور فیزیکی مشخصی دارند و ….
ضرورت و اهمیت تحقیق
شناخت زندگی روزمره جامعه ایرانی، علی‌رغم اهمیت زیادی که می‌تواند داشته باشد و نقش بزرگی که می‌تواند در پیشبرد جامعه‌شناسی ایفا کند؛ کاری است که بسیار کم صورت گرفته و جای زیادی برای کار و تحقیق و نیز رشد و توسعه دارد. رساله حاضر، در صدد بررسی یکی از مقولاتی است که به زندگی روزمره زنان ایرانی مربوط می‌شود و تاکنون از این زاویه بدان پرداخته نشده است.
فهم تجارب روزمره زنان و توصیف آن از زبان خود ایشان می‌تواند تأثیر بزرگی در افزایش دانش ما نسبت به کنشگرانی داشته باشد که همیشه درک و دانش کمتری از آنان نسبت به مردان داریم و بنابراین، با شناساندن چهره تاریک نیمی از اعضای جامعه – خصوصاً در مورد مسأله‌ای مثل بدن زنانه که تابوهای فرهنگی زیادی آن را احاطه کرده و مانع از درک دیگرانی غیر از خود زنان از این مسأله شده است - انجام چنین تحقیقی می‌تواند حائز اهمیت باشد و قدمی‌ در جهت روشن‌تر کردن سیمای زنان ایرانی و کنش‌هایشان بردارد. به‌ویژه آن‌که همین تابوهای فرهنگی موجب آن می‌شوند که در بسیاری موارد خود زنان نیز از گفتگو کردن در مورد بدن‌هایشان بپرهیزند و در نتیجه مسائل عام و اجتماعی را که در آن درگیر می‌شوند، مشکل شخصی خود بپندارند و به جای آن که قدمی برای حل آن از طریق گفتگو با دیگر زنان و شریک شدن در تجارب آنان بردارند، عمری را در رنج و سختی سپری کنند. به همین دلیل به نظر می‌رسد که مطالعه بدن زنانه از طریق آگاهی بخشیدن به کنشگران درباره ابعاد مختلف تجربیات زندگی روزمره، نهایتاً می‌تواند به حل برخی مسائل اجتماعی و فردی زنان نیز یاری رساند.
اهداف تحقیق
هدف تحقیق حاضر، بررسی زندگی روزمره زنان ایرانی با تأکید بر پدیده بدن زنانه است و درصدد یافتن مواردی است که زنان ایرانی در مورد الزامات فرهنگی که بر بدن‌هایشان تحمیل می‌شود، به اطاعت می‌پردازند و نیز مواردی که از اطاعت از قواعد زندگی روزمره سرباز زده و راه‌ حل ‌های خلاقانه‌ای برای مقاومت کردن ارائه می‌دهند.
بررسی نحوه برخورد زنان با بدن‌هایشان و اطاعت یا مقاومت آنان در برابر قواعد زندگی روزمره را در دو حوزه کلی می‌توان پی گرفت؛ در حوزه اول بیشتر با نقش فیزیولوژی زنانه و در حوزه دوم با قدرت‌نمایی قواعد زندگی روزمره مواجه می‌شویم. بنابراین، حوزه اول را می‌توان حوزه الزامات فیزیولژیک نامید. در اینجا در پی فهم انواع برخوردهای زنان با دو حوزه مربوط به بدن آنان برخورد می‌کنیم که عبارتند از:
ضعف‌ها و ناتوانی‌های جسمی و فردی زنان (نسبت به مردان)^[۴]
نحوه برخورد زنان با مسائل جسمی در محیط خانواده، مانند روابط زناشویی، بارداری، زایمان و مراقبت از نوزادان و ….
حوزه دوم بحث به مواردی مربوط می‌شود که آنها را بیشتر می‌توان اجتماعی دانست تا فیزیولوژیک. در این قسمت به بررسی برخورد زنان با چند مسأله دیگر می‌پردازیم که عبارتند از:
نحوه آرایش کردن زنان
نحوه لباس پوشیدن آنان
نحوه استفاده زنان از وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند تاکسی، اتوبوس و مترو^[۵]
نحوه حضور بدن زنانه در فضاهای اجتماعی دیگری مانند پارک‌، سینما، رستوران و ….
احساس زنان از میزان امنیت آنان و بدن‌هایشان در فضای اجتماعی شهر
در واقع، هدف این رساله این خواهد بود که با توجه به رخدادهای زندگی روزمره و در نظر گرفتن کنش‌ها و واکنش‌های زنان در بستر آن، به مطالعه برخی از پدیده‌های دسته دوم (یعنی موارد ۳ و ۴ و ۷) که بعد اجتماعی آنها قوی‌تر است، بپردازد و نحوه مواجهه زنان در مورد بدن‌های خود اعم از اطاعت از سیستم‌های اجتماعی یا مقاومت کردن و خلاقیت به خرج دادن در مقابل تعاریف چنین سیستم‌هایی را مورد بررسی قرار دهد. همچنین تلاش بعدی رساله این خواهد بود که با بهره گرفتن از نظریه‌های زندگی روزمره به تبیین رویکردهای زنان نسبت به بدن‌هایشان بپردازد.
فرضیه‌ها و سئوالات تحقیق
از آنجا که این تحقیق از روش‌های اثبات‌گرایانه در پیشبرد خود، بهره‌ای نمی‌جوید، لذا فرضیه‌های مشخص و ازقبل‌ تعیین‌شده‌ای نیز برای آن وجود ندارد و بلکه درطی مسیر کار، فرضیات تعیین شده و باتوجه به مسیر تحقیق، انعطاف‌پذیر خواهند بود.
در عین حال، می‌توان گفت که رساله در پی یافتن پاسخ‌هایی برای چند پرسش اساسی است، از جمله:
آیا زنان در برابر همه تعاریفی که نظام هنجاری جامعه از بدن‌های آنان می‌کند، به اطاعت می‌پردازند؟