آیا دمستق هر روز به نبرد تو می آید و پابه فرار می گذارد در حالی که سرزنشگر این چهره است ؟
۱۱- تسویه : مانند :
وَ لستُ اُبالی بعد إدراکی العلا أکان تراثاً ما تناولتُ أم کَسَبا
متنبی می گوید : برای من بعد از به دست آوردن بزرگی مهم نیست که آیا از طریق ارث به آن رسیده یا آن را

کسب کرده است .
۱۲- وعید : مانند : « ألم ترَ کیفَ فعل ربُّکَ بأصحابِ الفیل » ( الفیل : ۱)
وموارد دیگری چون تهویل و تشویق و امر ونهی و … (عتیق ، بی تا ، صص ۹۲ و۹۶و۱۰۰)
با بررسی دیوان ابراهیم موارد زیر ازنمونه های استعمال شده در این شیوه یافت شدند :
۱- أیُّ وَجـــــهٍ تهلّــلا یَرِدُ المــــوتَ مُقبِــلا ( ابراهیم ط. ، ۲۰۰۵م ، ص۲۷۳)
کدامین چهره اینگونه شادمان می شود وقتی که با روی باز وارد آبشخور مرگ می شود .
معنای مجازی : تعجّب
۲- یوم ٌأطلَّ علی العصورالخالیه ودعا : « أ مرَّعلی الوری أمثالیَه؟» ( همان ، ص۲۷۵)
روزی ، که بر عصرهای سپری شده گذشته بود ، فریاد بر آورد : آیا تا کنون روزی همانند من بر مردم
گذشته است ؟!
معنای مجازی : تعجّب
۳- یا رجالَ البلادِ یا قاده الأمَّهِ ماذا دها کُم و دَهاها ..؟ ( همان ، ص۳۰۰)
ای مردان کشور ، ای سران ملت چه چیزی شما را فریفته و ملت را فریفت ؟
معنای مجازی : توبیخ
۴- مَـن ذا ألومُ سِــوی بنــی وَطنی علی هــذا البَــلاء ؟ ( همان ، ص۳۰۳)
چه کسی را غیر از فرزندان وطنم به خاطر این مصیبت سرزنش کنم ؟
معنای مجازی : نفی
۵- بنی وطنی هل یقظه بعدَ رقدهٍ وَ هل مِن شعاعٍ بینَ تلکَ الغیاهب ( همان ، ص۳۳۸)
فرزندان وطنم آیا بیداریی بعد ازخواب وجود دارد و آیا نور و روشنایی در آن تاریکییها خواهد تابید ؟
معنای مجازی : استبعاد
۶- علامَ احتراسکَ ؟ لا أعلـمُ وَ فیــمَ احتشادُکَ ؟ لا أفهـمُ ( همان ، ص۳۴۴)
ای حکومت از چه چیزی پاسداری می کنی ؟ نمی دانم و بسیج تو به خاطر چیست ؟ نمی فهمم .
معنای مجازی : تعجب
۷- أ رأیتَ أیَّ کرامهٍ کانت لهم وَ الیوم کیفَ إلی الإهانه صاروا ( همان ، ص۳۴۶)
آیا آنها و احترامی که داشتند را به یاد داری ، و امروز چگونه ذلیل گشته اند .
معنای مجازی : تعجب
۸- ما لُطفُها ؟ ما اللینُ ذاک؟ وکلُّهم مُستعمرون وَ کُلُّه استعمارُ ( همان ، ص۳۴۷)
لطافت و عطوفت سیاست کدام است ؟ نرمی و متانت آن چیست ؟ همه آنها استعمار گرانند و کارشان استعمار
و به بندگی کشیدن .
معنای مجازی : انکار
۹- طلعتِ فما لقلبـی شاءَ یفضحنــی فسمّــاکِ ! … ( همان ، ص۳۵۸)
درخشیدی و قلبم را چه شده است که می خواهد رسوایم کند ، پس تو را صدا زد!
معنای مجازی : تعجب
۱۰- مررتِ ، و قیل مــرّ النّــاسُ ؛ هـل أبصـرتُ إلّاکِ ؟! … ( همان ، ص۳۵۸)
گذر کردی و گویند مردم گذشتند ؛ اما مگر من غیر از تو را دیده ام ؟!
معنای مجازی : نفی
۱۱- ألم ترنی فی مصرَ أطلبُ شافیاً وَ راعَکَ إشفائی علی هوَّه الردی ( همان ، ص۳۸۰)
آیا مرا در مصر ندیدی که دنبال شفا دهنده ای می گشتم در حالی که در آستانه قرار گرفتن من در پرتگاه مرگ
تو را به وحشت انداخته بود.
معنای مجازی : تقریر
۱۲- ألم ترنی فی مضجعی متقلِّباً أقلِّبُ فی الأفلاکِ طرفاً مُسهَّدا ( همان ، ص۳۸۰)
آیا مرا در بسترم ندیدی که تلو تلو می خوردم و چشم بیدارم را درافلاک می چرخاندم .
معنای مجازی : تقریر
۱۳- هل إبتسامٌ فیها أم دموع ؟ تذیبُ قلبـی کمـداً فـی ضلوع ( همـان ، ص۳۷۸)
آیا در آن چشمان لبخند است یا اشک ؟ که قلبم را در میان سینه آب می کند .
معنای مجازی : تسویه
۱۴- هل کان نسیانکِ لی هفوه أم خطـه أشراکُـها خافیه؟ ( همان ، ص۴۱۵)
آیا فراموش کردنت مرا از سر سهو و خطاست یا دامی است که بندهایش پنهانند .