۱۹۸۰

مدیریت کیفیت جامع

مدیران بر کار گروهی و تشکیل تیم ها تأکید داشتند.

۱۹۹۰

توانمند سازی کارکنان

مدیران شرایطی فراهم کنند که نیروهای بالقوه کارکنان آزاد شود.

(عبداللهی،۱۳۸۵).
۲-۱-۴ رویکردهای فقرزدایی
از آغاز قیام ملت ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) در سال ۱۹۶۴ میلادی (١٣۴٢ ھجری شمسی) مبارزه با فقر و برقراری عدالت اجتماعی یکی از محوری ترین شعارها و آرمان های انقلاب بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی درسال ۱۹۷۹ میلادی) ۱۳۵۷ هجری شمسی (نیز، امام با تاسیس و تشکیل کمیته امداد، جهاد سازندگی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و … اهتمام خود را برای زدودن فقر از سیمای کشور نشان دادند. پس از رحلت ایشان حضرت آی ت ا… خامنه ای همواره بر تداوم خط مبارزه با فقر و خدمت به محرومان تاکید کرده اند. ایشان در ساله ای اخیر بارها و بارها مبارزه با فقر، فساد و تبعیض را اولویت اساسی کشور دانسته و اهتمام قوای سه گانه را برای این هدف خواستار شده اند (انصاری،۱۳۸۴).

اصل بیست و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت را مکلف میسازد نسبت به رفع فقر و تعمیم خدمات تامین اجتماعی به همه اقشار ملت اقدام نماید. بر اساس این اصل:
” برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کار افتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی است همگانی. دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایتهای مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تامین کند.”
برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی کشور، طراحی برنامه های ویژه اشتغال، توانمند سازی، جلب مشارکتهای اجتماعی، آموزش مهارتهای شغلی وزندگی، بویژه برای جمعیت دهک پایین درآمدی درکشوررا مورد تاکید قرار داده است.
دو رویکرد در زمینه فقر وجود دارد: رویکرد سنتی و رویکرد نو ین. در رویکرد سنتی بیشتر به جنبه های اقتصادی فقر توجه میشود و در رویکرد نوین که دیدگاهی جامع و فراگیر میباشد، ابعاد سیاسی، اجتماعی و حقوقی فقر نیز در کنار جنبه های اقتصادی آن مورد عنایت قرار میگیرد.
در یک تقسیم بندی کلی میتوان شاخصهای فقر را به دو دسته شاخص های بین المللی و شاخصهای ملی تقسیم کرد. اولین شاخص، نوعی خط فقر بین المللی است که توسط سازمانها و نهادهای بین المللی برای مقایسه فقر در کشوره ای مختلف جهان از آن استفاده میکنند و دومین شاخص، توسط دولتها هر ساله به تفکیک مناطق شهر ی و روست ایی تعیین میگردد (یوندپ،۲۰۰۴).
۲-۱-۵ چه کسانی توانمند می شوند؟
۲-۱-۵-۱ توانمند سازی زنان:
هنگامی توسعه پایدار است که بعنوان یکی از بسترهای عالی ورشد انسان باشدومشارکت همه گروه های اجتماعی صورت گیرد. دراین راه زنان یک ی از مهمترین گروه های اجتماعی موثر درفرایند به شمار می روند. زنان تقریباً نیمی از جمعیت هرجامعه ای راتشکیل می دهند ودرزندگی فردی، خانوادگی واجتماعی نقش تعیین کننده ای دارند. البته بین زنان ومردان یک جامعه درجه توانمندی فرق داردبه این معنی که مردان به خاطر سرپرست خانواده توانایی وقدرت تصمیم گیری بیشتری دارند. اما زنان دردنیا از امکانات کمتر آموزش ی برخوردارندوحتی کنترل آنان برنوع اطلاعاتی که دردسترس دارند کمتر است وهمین باعث می شودکه زنان درتدو ین قوانین و تصمیم گیریهای کلان که آثار مهمی درزندگی خصوصی آنها خواهد داشت، کنترل کمتر ی داشته باشند. پس توانمند سازی یا قدرت بخشی به زنان، فرایندی است که آنان به منابع قدرت، دسترسی وکنترل بیشتری پیدامی کنندودرتصمیم گیری های مربوط به منابع و پیرامون خود نقش قدرتمندانه تری ایفا می کنند (شیدایی،۱۳۸۸).
دربعد اقتصادی، توانمند سازی زنان، به برخورداری زنان از دستمزد برابر با مردان، بکارگیری وسهیم کردن آنان دراجرای طرح های زیر ساختی واشتغال آنان برمبنای سطح تسهیلات، دانش ومهارت وهم سطح مردان اشاره داردودولتها باید حقوق اقتصادی زنان رادرزمینه های مختلف تضمین کنند.
شکل گیری سازمان های غیر دولتی که پدیده ای جدید است براساس ضرورت هایی که جوامع محلی نیاز داشته اند پدیدار شدندودردودهه اخیر روند شکل گیری این سازمانها تسریع شدوشکل گیری سازمان های غیر دولتی زنان نیز تلاشی برای وارد کردن زنان از حاش یه به مرکز تلقی می شودکه ازحق زنان دفاع می کند. با عنایت به اینکه برنامه های توسعه باید مبتنی برمردم بوده وبخصوص دربرگیرنده محرومان وزنان باشد، آموزش دهی باید از اهداف اصلی این برنامه ها قرار گیردبه ویژه آموزش حسابداری، بازاریابی وآموزش علمی که به فرایند توانمند سازی زنان کمک می کند. (همان منبع)
بنابراین زنان نباید مانند کودکان صرفاً استفاده از مواهب توسعه باشند بلکه بایددر تشخیص تصمیم گیری ها، برنامه ریزی واجرا فائق آمدن برمشکلات، مشارکت جدی داشته باشند. تاکنون ظرفیت های قابل ملاحظه زنان (روستایی) درمراحل گوناگون توسعه بصورت کامل وواقعی مورد توجه قرار نگرفته وبه تبع آن مانع دسترسی آنان به اشتغال، درآمد، بهداشت، آموزش ومنزلت اجتماعی شده است که سازمانهای غیر دولتی زنان باید این امکان رابرای آنان فراهم کند. (همان منبع).
۲-۱-۵-۲ توانمند سازی فقرا:
توانمند سازی باید درراستای کاهش فقر وپرکردن شکاف میان فقیر وغنی صورت بگیرد. این امکان با تحولات عمیق واساسی درزیرساخت ها وارایه خدمات به قشرهایی که نیازمند میسر میشود.
برای توانمند کردن فقرا دوشرط ضرورت دارد:
الف(بطور دقیق وضعیت فقرا راروشن کنیم که ازجمله حقوق مربوط به جنگل نشینان، دهقانان خرده پا، حقوق اجتماعات روستایی وفقیر، نسبت به معلمان ومدارس، حقوق مادران وفرزندان درمورد مواظبت های بهداشتی، حقوق کارگران درمواقع بیکاری از خدمات عامه باشد.
ب) دوم اینکه تشکیل گروه های مختلف براساس منابع گروه ی آنان وتشویق آنان برتقاضای حقوقشان است. بنابراین نقش سازمانهای خدماتی تنها فراهم آوردن خدمات نیست بلکه آگاه کردن فقیران نسبت به حقوقشان واعطای قدرت به آنها برای مطالبه حقوقشان است (قائدی،۱۳۸۷).
۲-۱-۵-۳ توانمندسازی روستائیان:
آنچه دراین قسمت مورد تاکید است اینکه دولت ها به تنهایی نمی توانند برنامه های عمران روستایی وطرح های توسعه ای راپیاده کنند بلکه فقط می توانند شرایط رابرای اجرای این طرح ها وبرنامه ها تسهیل وانجام آنرا امکان پذیر کنند. اگر قرار باشد طرح توسعه روستایی به خاطر منافع مردم اجرا شود قدرت سیاسی واقتصادی باید درروستاها ومناطق مختلف کشور دردست مردم باشدومردم خود حافظ حقوق انسانی خودباشند که درایران، انتخابات شوراه ای شهر وروستا به منظور واگذاری امور مردم به مردم برگزار شده واستقبال عمومی نیز دراین خصوص چشمگیر بوده است (قائدی،۱۳۸۷).
۲-۱-۵-۴ توانمند سازی جوانان:
اجرای طرح غنی سازی اوقات فراغت جوانان به ویژه جوانان روستایی از این موارد است که به جوانان مناطق روستایی برای مشارکت موثر اجتماعی، اقتصادی وفرهنگ ی، توانایی می دهد. دادن آگاهی، انتقال تجارب وایجاد اعتماد به نفس به جوانان درفرایند زندگی برای تصمیم گیری درست درمورد آینده خود، بازکردن چشم اندازها به منظور حرکت روبه جلو ونوآور ی درزمان تحصیل وکار از موارد توانمند سازی جوانان محسوب می شود. ایجاد فرصت های شغلی برای آغاز زندگی مشترک، حمایت مالی از آنان دراوایل زندگی از مصادیق توانمند سازی است که نه لزوماً از وظایف دولت بلکه از وظیفه بزرگان ومتمکنین اقتصادی است (انصاری،۱۳۸۴).
۲-۱-۶ تجربیات کمیته امداد امام خمینی ) ره) در زمینه ایجاد اشتغال برای نیازمندان
کمیته امداد امام خمینی ) ره) از بدو تأسیس، توانمندسازی محرومان را در برنامه کاری خود قرار داده و در این خصوص خدمات ارزشمندی هم ارائه نموده است.
مطالعات انجام شده نشان میدهد مددجویان پس از اشتغال از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردار شده اند نتایج تحقیقات نشان می دهد که مددجویان تحت پوشش بخش اشتغال و خودکفایی امداد با تلاش از خط فقر مطلق گذشته و به سطح اقتصادی مطلوب رسیده اند، براساس این مطالعات مددجویانی که در اجرای طرحهای اشتغال شرکت داشته اند از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردارند و توان اقتصادی این گروه نسبت به سایر مددجویان بطور متوسط ۴۹% بالاتر است.
بسیاری از این مددجویان علاوه بر افزایش دارائیهای ثابت و جاری به درآمد کافی رسیده اند و از امداد مستمری دریافت نمی نمایند. این گروه عموما” شاداب، باروحیه و پرتلاشند و بخوبی جایگاه واقعی خود را در جامعه بدست آورده اند. از همه مهم تر اینکه با ورود مصرف کننده دیروز به جمع تولید کنندگان امروز چرخه اقتصاد کشور تقویت و تولید ناخالص ملی افزایش می یابد (شیدایی آشتیانی،۱۳۸۸).
۲-۲ بخش دوم توانمندسازی
۲-۲-۱ ضرورت اجرای برنامه های توانمندسازی
باتوجه به این که اکثر مددجویان در دهکهای پایین درآمدی قرار دارند، شکاف فقر دراین خانوارها به حداکثر رسیده و مستمری برقرار شده از طرف نهادهای حمایتی پاسخگوی بخشی از حداقل نیاز ضروری زندگی ایشان است، این خانوارها برای تأمین حداقل معاش خود به شدت در مضیقه اند، بسیاری ازآنها بیکار وهیچ درآمد دیگری ندارند برخی هم برای رهائی از این تنگنا شرایط ناگواری را میپذیرند و به کارهائی تن میدهند که مورد تأیید نیست، این رویدادها ممکن است منجر به ناهنجاریهای دیگر شود، که رفع آن مستلزم صرف هزینه های بسیاری است.
در شرایط موصوف و برای رفع فقر از بین خانواده ها یک راه کار آن است که دولت مستمری مددجویان را حداقل تا سه برابر افزایش دهد، راهکار دوم این است که کمکهای مردمی افزایش یابد، راهکار سوم درخواست کمک از سازمانهای بین المللی است ولی تجربه نشان داده که هیچ یک از این سه راهکار دست یافتنی نیست و راهکار منطقی ایجاد زمینه مناسب جهت فعالیت اقتصادی برای سرپرست خانواده با رویکرد اشتغال اعضای خانوار میباشد که کمیته امداد با الهام ازاحکام نورانی اسلام و هدایت معصومین) ع (این راهکار را برگزیده و بهمین جهت است که اجرای طرحهای اشتغال و خودکفایی در سرلوحه برنامه های این نهاد قرارگرفته تا کمبود درآمد مددجویان از طریق اشتغال و تلاش خودشان تأمین گردد (یعقوبی،۱۳۸۴).
-۲-۲-۲ توانمند سازی مددجویان بامحوریت اشتغال
به منظور پاسداری از کرامت انسان و حفظ شأن و منزلت افراد و خانواده های مددجو و رهائی ایشان از فقر و درماندگی و ارتقاء توان مادی و اجرائی این جمعیت عظیم برای حضور در فعالیتهای اقتصادی و زندگی آبرومند، راهبرد توانمند سازی اقتصادی محرومان بامحوریت اشتغال ) تابا) در رأس برنامههای حمایتی امداد قرار میگیرد تا به یاری خداوند متعال و با بهره گیری بیش از ربع قرن تجربه موفق در توسعه اشتغال وکار آفرینی، زمینه اشتغال و فعالیت در بخشهای مختلف اقتصادی را برای کلیه مددجویان تحت پوشش و نیازمندان غیرتحت پوشش فراهم نماید.