جدول (۴-۱۲) متغیرهای مستقل برای هر معادله رگرسیونی به همراه ضریب اهمیت آنها برای مدل تجدیدنظرشده ۷۳

مقدمه
مقدمه
در این فصل به معرفی موضوع تحقیق و اهمیت و ضرورت انجام آن پرداخته شده که شامل بخش­های زیر است:

• • عنوان تحقیق

• • تعریف مسئله و موضوع تحقیق

• • اهمیت و ضرورت تحقیق

• • سؤالات و فرضیات تحقیق

• • اهداف تحقیق

• • روش تحقیق

• • مراحل انجام تحقیق

• • چارچوب و ساختار تحقیق

عنوان تحقیق
ارائه الگوی جامع سنجش انگیزش کارکنان صنعت نفت
تعریف مسئله و موضوع تحقیق
انگیزش، مفهومی است پیچیده که همواره مورد توجه جامعه شناسان و روان شناسان بوده است ، ولی در عین حال این دو گروه هیچگاه نتوانسته اند در باب ماهیت ، علل و معادل­های مفهومی انگیزش به اجماع دست یابند. بونگ^[۱](۱۹۹۶) بر اساس تحقیقات خود به این نتیجه رسید که اغلب مطالعات و تئوری­های ارائه شده در حوزه­ انگیزش بگونه­ایست که نتوانسته یک مدل ساده که توانایی در بر­گیری تمام اثرات داخلی و خارجی بر روی انگیزش را داشته باشد، ارائه دهد چرا که این مدل­ها عموماَ بر روی یکی از دو حالت زیر تمرکز کرده ­اند:

1. 1. روان شناختی^[۲] (توجه به افکار و عقاید فرد)

1. 1. جامعه شناختی^[۳] (توجه به اثرات ناشی از پدیده ­های اجتماعی در افراد)

بر این اساس وی معتقد است که مدل­های انگیزش به دو دسته­ی مدل­های شناختی و مدل­های شناختی-اجتماعی تقسیم می­شوند. بونگ (۱۹۹۶) برای داشتن یک مدل جامع انگیزش دو روش را پیشنهاد می­دهد: روش اول شامل یک مدل کلی است که طیف گسترده ای از متغیرهای انگیزشی را در بر می گیرد و روش دوم از طریق ایجاد چندین مدل انگیزشی است که هر کدام بر روی یک بعد مشخص متمرکز می شوند. و در نهایت وی پیشنهاد می­دهد که روش اول به علت سهولت در استفاده از آن، کاراتر می­باشد.
بر این اساس تحقیق حاضر ضمن توجه به برداشت­های متفاوت از مفهوم انگیزش در مکاتب جامعه­شناختی و روان­شناختی ، می­ کوشد با رویکردی جامع و با طراحی مدل تلفیقی که در پرتو نظریه های مطروح تدوین شده است ، ضمن طراحی و تست مدل نظری، به سنجش انگیزش کارکنان در بخش ستاد صنعت نفت ایران بپردازد. همچنین تحقیق حاضر ضمن سنجش انگیزش به کار در جامعه مورد مطالعه در پرتو مبانی نظری، رابطه­ منفرد عوامل موثر بر آن را مورد تدقیق قرار می­دهد. لزوم توجه به تحلیل چند متغیره انگیزش به کار از آن جهت است که پدیده ­ها و واقعیت­های انسانی و اجتماعی دارای تاثیرات متقابل هستند و شبکه­ ای از مناسبات و روابط پیچیده بر آن­ها حاکم است. از این رو توجه صرف به روابط دو متغیره کفایت نمی­کند و استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه ضرورت می­یابد. بدین ترتیب تحقیق حاضر می کوشد نتایج رگرسیون چندگانه را که در پیمایش انجام شده تاثیرات شبکه­ ای، جمعی و همزمانی متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته­ی انگیزش به کار را اندازه ­گیری کرده است ، عرضه نماید.
اهمیت و ضرورت تحقیق
گرچه تحقیقات متعددی بر روی مفهوم انگیزش در صنعت نفت ایران صورت گرفته است ، اما این تحقیقات به صورت جزیره­ای و پراکنده در ۳ شرکت زیر مجموعه صنعت نفت (شرکت ملی گاز ، شرکت ملی پالایش و پخش، شرکت ملی صنایع پتروشیمی) صورت پذیرفته و از جامعیت لازم جهت استفاده در مجموعه صنعت نفت ایران برخوردار نیستند. از طرف دیگر، مطالعاتی که تاکنون درخصوص انگیزش به کار، از طریق تنظیم و تدوین مدل­های تبیینی و توصیف روابط علّی میان انگیزش به عنوان متغیر وابسته و متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر متغیر وابسته صورت گرفته است در حد توصیف روابط جزئی این متغیرهای علّی (X,Y) بوده است و کمتر به تحلیل رگرسیون چند­گانه پرداخته اند چرا که گاه لازم است با بهره گرفتن از رگرسیون چندگانه نشان داد مجموعه ای از متغیرهای مستقل تا چه حد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می­ کنند.
سؤالات و فرضیات تحقیق

1. 1. عوامل موثر بر انگیزش کارکنان کدامند ؟

1. 1. الگوی مناسب سنجش انگیزش کارکنان چیست ؟

روش تحقیق
روش تحقیق در این طرح مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای از پایان نامه­ ها، مقالات منتشر شده در مجلات معتبر، مصاحبه و طراحی و توزیع پرسشنامه و جمع­آوری نظرات خبرگان و ارائه مدل می­باشد. در این پژوهش از دو روش کیفی و کمی برای انجام تحقیق استفاده می­ شود:

• • مرور ادبیات موضوع

• • شناسایی عوامل مؤثر بر انگیزش کارکنان

• • مطالعه موردی در شرکت­های زیر مجموعه صنعت نفت

• • ارائه مدل مناسب جهت سنجش انگیزش کارکنان

• • تجزیه و تحلیل نتایج

مراحل انجام تحقیق

1. 1. روش پژوهش و مراحل انجام تحقیق بشرح ذیل ­می­باشد:

1. 1. انجام مطالعات اولیه و انتخاب موضوع

1. مطالعه و بررسی میدان مورد مطالعه

• تبدیل کردن هر کدام از گروه ضرایب تضعیف مشابه به عدد صحیح .

• ذخیره آن­ها به عنوان فانتوم­های جدید در فرمت “uint16”.

• خواندن فانتوم­ها در برنامه xmedcon تحت لینوکس.

• ذخیره آن­ها در فرمت “interfile”.

• پاک کردن محتویات سر­های بدست­آمده و جایگزین­کردن آنها با اطلاعات نمونه­های سَرNCAT در گیت.

سپس چندین فایل در برنامه گیت باید بر طبق فانتوم­ها اصلاح می­گردید. این فایل­ها عبارتند از activity-rang.dat، attenuation-rang.dat، voxelized phantom.dat، source- phantom.dat و benchSPECT.mac.
برنامۀ کُد Gate ، کد با هدف خاصِ کد هدف عمومیGeant4 است. Geant4 در بسیاری از زمینه­ ها به­عنوان شبیه­ساز استفاده­می­ شود. برنامه کد Gate در زمینۀ شبیه­سازی دستگاه­های تصویربرداری SPECT، PET و غیره کاربرد دارد. این برنامه دارای انعطاف­پذیری بالایی جهت شبیه­سازی دستگاه­ها با پارامترهای دلخواه ما می­باشد. برنامۀ اصلی به چند قسمت تقسیم می­ شود که در هر قسمت با عدد­دهی و تعریف دقیق می­توان شبیه­سازی دلخواه را محقق ساخت. قسمت­ های مختلف این برنامه جهت تعریف عبارتند از :

• Head SPECT:

• Visualization: امکان تعیین مشاهده یا عدم مشاهدۀ روند شبیه­سازی به­ صورت بصری .

• Mandatory: برنامۀ کد Gate جهت خواندن و پردازش باید مواد تعریف شده در سیستم را بشناسد. در این قسمت مسیر فایل Gatematerial را در برنامه جایگذاری می نماییم.

• Geometry: در این قسمت اطلاعات محیط تعریف­شده از قبیل سیستم، سر اسکنر، روکش سر دوربین، کلیماتور (طبق شکل کلیماتور اطلاعات دقیق سوراخ­ها و دیواره­ های کلیماتور و غیره خواسته می­ شود)، کریستال، back campartment، میزی که فانتوم در روی آن قرار می­گیرد، فانتوم و چشمه باید به­ صورت کاملاً دقیق و مفصل به برنامه داده­­شود.

• Physics: که در این قسمت تمام واکنش­ها و اندرکنش­هایی که احتمال وقوع آنها در داخل سیستم وجود دارد درج­شده و یا امکان اضافه­کردن آنها وجود دارد. از جمله می­توان به پراکندگی کامپتون، پراکندگی رایلی، افر فوتوالکتریک، پراکندگی چند الکترونی، یونیزاسیون الکترونی و غیره اشاره­نمود.

• Cuts: در اینجا برهم­کنش­های مورد نظر در فاصله دلخواه قطع می­گردد.

• Initialization: در این قسمت کلیۀ اطلاعات پروجکشنی و زمان هر پروجکشن باید به برنامه داده شود.

• Digitizer: در این قسمت دربارۀ کلیه پارامترهای خصوصیات ماده رادیواکتیو، پنجره­های انرژی، انرژی آستانه و غیره پارامترهایی تعریف­شده­است که قابلیت عدد­دهی دارند.

• Output: در این قسمت کلیه خروجی­هایی که برنامه Gate حاصل می­ کند را ذکر و انتخاب فایل­های خروجی را به اختیار شما می­ گذارد.

• Random: در اینجا دربارۀ موضوعات آماری و تصادفی ممکن در سیستم بحث شده­است.

• Projection: در اینجا درباره نحوۀ پروجکشن و زاویه­ های آن عدددهی شده­است.

همان­طور که ملاحظه می­ شود وجود حجم بالای متغیرهای قابل تنظیم و زبان نزدیک به زبان انسان برای دستوردهی کامپیوتری و استفاده نسبتاً آسان، کد Gate را به شبیه­سازی بسیار قوی بدل کرده­است. شبیه­سازی­ها آنقدر به نتایج کلینیکی نزدیک هستند که در تحقیقات می­توان از استفاده از سیستم­های کلینیکی چشم­پوشی کرد.

ما در شبیه­سازی­های خود از خروجی­های *.sin و *.hrd استفاده می­نماییم. این دو خروجی، به زبان دستگاه­های تصویربرداری است و به­منظور بازسازی تصاویر نیازی به تغییر این فایل­ها وجود ندارد.
۳-۶ تصویربرداری با مدل SIMIND:
کار با این مدل بسیار آسان و نسبت به کد Gate سریع­تر است. این برنامه تحت ویندوز قابل اجرا است و در همان محیط عدد دهی و اجرا می­ شود.

(همان: ۲۲۲)
«شگرد پذیرش زبان مولوی از سوی مخاطب چند ویژگی دارد:
الف: دل‌سوزی و ترحم مولانا به نوع انسان چه زن و چه مرد و سیاه و سفید و دین‌دار و بددین، هدف وی هدایت و عدالت معنوی در میان خلق است و این رسالت در مواجهه با هیچ کس تغییر نمی‌پذیرد.
برای مولانا نفس تازه و دمادم حضور با خدا و هم‌نشینی با مردم خدادوست است. حتی مغرورترین افراد غربی چنان شیفته نوشته‌های دیکنزند که والدین و کودکان را وادر می‌کنند در شب‌های زمستانی آن نوشته‌ها را با صدای بلند برای یکدیگر بخوانند. دریغ است تعلیمات الهی و زبان ناطقه نفوس بشری مولانا به اتهام عرفان فخیم در انزوای عران نمایی‌ها یا تنها به کلاس‌های درس و دانشگاه سپرده شود و توده مردم که تشنه این تربیت‌اند، در کژفهمی‌های عاریتی این و آن از سوی خواص محروم بمانند. این چشمه باید در تن همه مردم نیازمند جاری گردد تا جامعه اسلامی به عدالت اقتصادی تن و سعادت و هدایت روح ملکوتی نائل آید.

ب: مشارکت مولانا در الگوی تعلیم، وجه «آینگی، روشنی» و حضور خلاق اوست:
یکی از ویژگی‌های مهم تعلیم و تربیت در داستان‌های مولانا مشارکت و قبول مسئولیت تام در یادگیری گروهی است این شیوه، جدیدترین شیوه تدریس در کلاس‌های درس و اساسی‌ترین مهارت‌های تدریس امروز به شمار می‌آید.
در مفهوم مشارکت معلم و شاگردان (مخاطب- خواننده) هدف آن است که: «شاگردان در تحقق‌بخشی هدف‌های آموزش ایفای نقش بنمایند و قبول مسئولیت کنند. در جریان یاددهی – یادگیری ما می‌توانیم فرد را به شکل تن‌هایی بدون تشکل دادن گروه خاصی به فعالیت وا‌داریم که در این موقعیت معلم رهبری کلاس را در دست دارد و فعالیت در جهت تحقق هدف‌های آموزشی ادامه پیدا می‌کند و از جمله شکل‌های فردی مشارکت گوش‌دادن شرکت در بحث‌ها و اجرای دستورالعمل‌ها و نتیجه‌گیری از عمل خود است» (باهنر، همان: ۲۷۸)
در دفتر پنجم قصه ایاز و پوستین:

(همان: ۷۶۷)
«مولانا آیینه وجود ایاز می‌شود تا آغاز و انجام انسان و افتادن وی از انانیت و خودبینی را بیاموزد. لذا، در پاسخ شاه که از بدبینی وزیران متهم به پنهان نمودن زر و سیم در اتاقی می‌شود که هر روز به آن سر می‌زند، می‌گوید: گهگاه به اتاق می‌روم، پوستین و چارق خود را نگاه می‌کنم و به خود می‌گویم: تو چنین بودی، با اینها اینجا آمدی، باز هم همینی، فریب دولتی را که به آن رسیده‌ای مخور و بدین‌سان نفسم و خوددم را تعلیم می‌دهم. شیوه تعلیم مولانا به اصطلاح دانش‌های ادبی؛ گاهی «مرحله آیینه‌ای» (Mirror stage) ژاک لاکان (مقاله ۱۹۳۴) در رشد کودک که اعتقاد به خودآگاهی عقلانی فردی دارد تداعی می‌شود. ژاک لاکان این نظریه را در ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۱ بسط و گسترش داده است. مولانا در همه داستان‌ها پابه‌پای خواننده حضور خلاق دارد و وی را در شناخت هویت خویش و «من واقعی» همراهی می‌کند. اهمیت آیینه در این است که انسان‌ها خود را از طریق تصاویر دیگران باز می‌شناسد و حتی خلق می‌کنند؛ تصاویری که خود بازتاب تصویرهای دیگرند. پس آیینه چیزی نیست که بیننده تصویر تقریباً درستی از خود را درون آن می‌بیند، بلکه راهی را می‌شناساند که ما در آن، هویت خود را براساس تصاویر دیگران می‌یابیم و نهایتاً دیگر بودگی خود و تفاوت‌هایمان با دیگران را باز می‌شناسیم» (باهنر، همان: ۲۹۹)
مولانا نمونه انسانی «ایاز» را در حفظ امانت و وفا و درستکاری نمونه مومنانی می‌آورد که خداوند تنها برای بستن دهان مدعیان آن‌ها را امتحان می‌کند وگرنه:

(مثنوی، ۱۳۸۴: ۹۱۲)
و برای حفظ وی از رشک بدخواهان و رقیبان می‌گوید:

(همان: ۹۱۲)
حضور خلاق مولانا در ذهن خواننده هنگامی که با او به استقبال داستان‌ها می‌رویم، بی‌نظیر و خیره‌کننده است. در داستان «رنجور شدن آدمی به وهم تعظیم خلق و رغبت مشتریان به وی و حکایت معلم» راوی (مولانا) پس از بیان ظن و یقین در علم، حدود نه (۹) داستان در داستان دیگر برای شرح «تفاوت عقول خلق» می‌آورد. در این قصه‌ها مولانا شخصیت و تیپ‌های علمی چون علوم ظاهر و مباحث اهل مدرسه (علم اهل حس) که علم تقلیدی است و علم اهل دل و مردان حق و گذر از مرحله ظن و گمان را در تحصیل علم شرح می‌دهد. آنجا که مادران به عیادت استاد رفته و استاد آن‌قدر به علوم ظاهر مشغول بوده که در حضور مادران به بچه‌ها دشنام مادر می‌داده‌است، در واقع آن بچه توطئه‌گر برای فرار از قیل و قال معلم، باطن وی را به او نشان می‌دهد. چنان که از زبان استاد می‌شنویم:

تدارک آموزش

۷

ثبات سیاسی

۶

انتخاب صحیح/تجربه گذشته از ابزارها/روش‌های مدیریت پروژه

۶

تاثیرات زیست محیطی

۶

یادگیری از تجربیات گذشته

۵

اندازه پروژه (بزرگ) / سطح پیچیدگی (بالا) / تعداد افراد درگیر در پروژه (بیش از حد) / مدت (بیش از ۳ سال)

۴

دیدگاه‌های مختلف

۳

جدول ۲-۵ : عوامل حیاتی موفقیت و تعداد نقل قول‌ها ]۱۷[
نتیجه گیری
در این فصل ادبیات موضوع بررسی شده و کارهایی که در گذشته انجام شده بودند مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در کارهای قبلی بیش‌ترین تمرکز بر مطالعه سازمان‌های بزرگ و متوسط برای پیاده‌سازی سیستم‌های هوش تجاری بود درحالی که در این پژوهش بررسی سازمان‌های کوچک و متوسط را برای پیاده‌سازی سیستم‌های هوش تجاری مدنظر است، چرا که در سال‌های اخیر در ایران تعداد سازمان‌های کوچک و متوسطی که آورده اقتصادی برای کشور داشته باشند روزبه‌روز در حال افزایش است و این موضوع به‌کارگیری فناوری‌های جدید برای دسترسی سریع و کامل به اطلاعات در عصر اطلاعات را برای سازمان‌های کوچک و متوسط امری ضروری می‌سازد. علاوه بر این‌ها بیشتر مطالعات انجام شده در حوزه شناسایی عوامل حیاتی موفقیت بر اساس مصاحبات و روش دلفی یا از ادبیات موضوع انجام گرفته و الویت‌بندی این عوامل به شکل ریاضیاتی در حوزه کارگزاری‌های بورس انجام نگرفته است. علاوه بر این‌ها موضوع دسترسی سریع به داده‌ها و اطلاعات در حوزه بورس و نرم‌افزارهای بورسی اهمیت خاصی می‌یابد. به همین دلیل در فصول بعدی به مطالعه موارد گفته شده خواهیم‌پرداخت.

فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
روش تحقیق مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر (قابل اطمینان) و نظام‌یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه‌حل مشکلات است. هر تحقیق، تلاشی سیستماتیک و روشمند به منظور دست یافتن به پاسخ یک پرسش یا راه‌حلی برای یک مساله است. در این بخش به بررسی روش تحقیق این پروژه خواهیم پرداخت.
روش جمع‌ آوری داده
پژوهش‌ها بر اساس هدف به دو دسته بنیادی و کاربردی تقسیم می‌شوند که تحقیق حاضر از نوع کاربردی است و هدف آن توسعه دانش در زمینه هوش‌تجاری است. دسته‌بندی دیگر پژوهش‌ها بر اساس نحوه گردآوری داده‌ها است که به دو دسته تحقیق توصیفی و آزمایشی تقسیم می‌شود. تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی شامل ۵ دسته است: پیمایشی، همبستگی، پس رویدادی، اقدام پژوهی، بررسی موردی و تحقیق آزمایشی به دو دسته تقسیم می‌شود: تحقیق تمام آزمایشی و تحقیق نیمه آزمایشی. تحقیق حاضر به روش توصیفی-پیمایشی انجام می‌گیرد چرا که از طریق پرسش‌نامه داده‌های مورد نیاز را جمع‌ آوری می‌کند و به رویدادهای کنونی تاکید دارد. به‌منظور دستیابی به نتایج مورد نظر و انجام شایسته روش تحقیق از روش‌های زیر بهره گرفته شده است:
مطالعات کتابخانه‌ای: جهت تدوین مبانی، مفاهیم و تعاریف مورد نیاز از مطالعات کتابخانه‌ای استفاده شده است که مفیدترین منابع موتورهای جستجو، بانک‌ها و منابع اطلاعاتی و کتابخانه‌های کشور بوده است.
مطالعات میدانی: به‌منظور جمع‌ آوری اطلاعات مورد نظر و سنجش متغییرهای تحقیق از پرسش‌نامه بهره گرفته شده است. شاخص‌های مورد مطالعه ابتدا در معرض قضاوت چندتن از خبرگان و کارشناسان قرار گرفت و سپس از پرسش‌نامه مورد توافق به عنوان ابزار جمع‌ آوری داده استفاده شد.
جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند که در این تحقیق جامعه آماری کارگزاری‌های بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد و نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشند. اگر بتوانیم تعداد دقیق افراد جامعه را مشخص کنیم N معلوم خواهد بود در غیر اینصورت جامعه آماری نامحدود و N نامعلوم خواهد بود. در این تحقیق جامعه آماری محدود است ولی آمار دقیقی از تعداد در دسترس نمی‌باشد به همین دلیل از روش تخمین شخصی و با رعایت حداقل نمونه، استفاده شده است. حداقل نمونه در تحقیقات پیمایشی و توصیفی زمینه‌یاب ۱۰۰ نمونه می‌باشد که در این تحقیق با رعایت حدنصاب ۱۲۰ نمونه انتخاب شده است.
جامعه مورد نظر ما کارگزاری‌های بورس اوراق بهادار تهران است که تعداد آن در سال ۹۱ به ۸۳ مورد می‌رسد. که تعداد ۱۳۰ پرسش‌نامه بین افرادی که در بخش فناوری اطلاعات این کارگزاری‌ها کار می‌کنند پخش شد و از این تعداد ۱۲۰ پرسش‌نامه پاسخ داده شده و مستردد گشت. این افراد به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند.
روش‌ها و ابزار جمع‌ آوری داده‌ها
پرسش‌نامه متداول‌ترین ابزار جمع آوری اطلاعات در پایان‌نامه رشته مدیریت است. پرسش‌نامه عبارت است از مجموعه‌ای از پرسش‌های هدف دار که با بهره‌گیری از مقیاس‌های گوناگون نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می‌دهد. پرسش‌نامه مورد استفاده در یک پژوهش عموماً متشکل از دو دسته سوالات عمومی و تخصصی است. دسته اول سوالات عمومی پیرامون مشخصات فردی پاسخ‌دهندگان مانند جنسیت، سن، میزان تحصیلات، مرتبه سازمانی و وضعیت استخدامی است. دسته دوم سوالات تخصصی پرسش‌نامه هستند که برای آزمون فرضیه‌های پژوهش طراحی شده‌اند. در این تحقیق جهت امتیازدهی و ارزش‌گزاری کمی سوالات تخصصی از طیف لیکرت استفاده شده است و برای پاسخ‌ها ضرایب ۱ (بسیار کم اهمیت) تا ۵ (بسیار بااهمیت) در نظر گرفته شده است.
جهت سنجش پایایی ^[۸]پرسش‌نامه از روش آلفای کرنباخ استفاده شده است.منظور از پایایی بدست آمدن نتایج یکسان در شرایط یکسان است. دامنه ضریب اعتماد آلفای کرنباخ از صفر، به معنای عدم پاداری تا مثبت یک، به معنای پایایی کامل قرار می‌گیرد و هرچه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیک‌تر باشد قابلیت اعتماد پرسش‌نامه بیشتر است.
در یک پژوهش باید روایی ابزار سنجش مورد بررسی قرار گیرد، منظور از روایی آن است که وسیله اندازه‌گیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. در آزمون روایی هدف آن است که به مشکلات و ابهام‌های احتمالی موجود در عبارتبندی سوال‌ها و ساختار پرسش‌نامه و مواردی از این قبیل پی برد. برای بررسی روایی پرسش‌نامه از روش روایی محتوائی، ملاکی و اعتبار سازه استفاده می‌شود. روایی محتوائی بیش‌ترین کاربرد را در تعیین روائی یک مقیاس دارد. اعتبار محتوای پرسش‌نامه به سوال‌های تشکیل‌دهنده آن بستگی دارد. برای تعیین اعتبار محتوائی، پرسش‌نامه به تعدادی از صاحب نظران از جمله استاد راهنما و مشاور داده شد و از آن‌ها در مورد سوالات و ارزیابی فرضیه‌ها نظرخواهی گردید تا روائی پرسش‌نامه مورد تایید قرار گرفت.
با توجه به اینکه این تحقیق، تحقیقی توصیفی است،می‌توان برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های خود از روش‌های زیر بهره گرفت:
استدلال و تحلیل عقلانی
روش‌های آمار توصیفی

۷۰

۶۲

۴۲/۱۱

۱۶

۸۰

۱/۷۱

۱۲/۱۱

۸/۱۷

۹۰

۸۱

۱۰

۱۸

شکل ۴-۱- نمودار ایزوترم جذب نیکل در آزمایش های غیر پیوسته
شکل ۴-۲- نمودار مطابقت ایزوترم جذب با مدل لانگمویر
شکل ۴-۳- نمودار مطابقت ایزوترم جذب با مدل فروندلیچ
۴-۳- نتایج آزمایش های انجام شده بر مبنای روش سطح پاسخ به منظور بررسی عوامل موثر بر بازدهی جذب فلز سنگین
همانگونه که در فصل قبل نیز توضیح داده شد، به منظور بررسی فاکتور های موثر بر فرایند جذب فلز سنگین نیکل از فاضلاب و همچنین در راستای تعیین برهمکنش^[۹] این فاکتورها مجموعه آزمایشهایی در دو سطح و با سه فاکتور مستقل انجام گرفت. بدین منظور فاکتورهای ارتفاع جاذب، دبی ورودی به سیستم و غلظت نیکل ورودی در دو سطح مطابق آنچه که در جدول ۳-۱ آمده است تغییر داده شدند. انتخاب سطح بالا و پایین برای هر پارامتر به گونه ای صورت گرفته است که علاوه بر آنکه امکان بررسی محدوده وسیعی از پارامتر مذکور فراهم آید، تجهیزات آزمایشگاهی نیز پاسخگوی تامین این مقادیر بوده و به تحقیقات پیشین نزدیک باشد. سپس ۲۰ مجموعه آزمایش با ترکیبات طراحی شده به روش RSM مطابق جدول ۳-۲ به صورت اتفاقی انجام گرفت تا در نتیجه آن بازدهی جذب فلز سنگین نیکل در سیستم پیوسته و به کمک جاذب شلتوک برنج اصلاح شده بازی مورد بررسی قرار گیرد.

میزان راندمان جذب نیکل در هر یک از آزمایش های انجام شده در جدول ۴-۱ آمده است. با توجه به جدول ۴-۱ ارتفاع جاذب تاثیر زیادی بر مقدار راندمان جذب دارد به طوری که بیشترین راندمان جذب برابر ۸/۶۹ % و در ستونی با ارتفاع جاذب ۳۰ سانتی متر اتفاق می افتد. این در حالی است که مقادیر دبی ورودی به ستون و غلظت اولیه نیکل حد وسط خود را که به ترتیب برابر با ۲۵/۱۳ میلی لیتر بر دقیقه و ۵۵ میلی گرم در لیتر می باشد دارا می باشند. شکل ۴-۴ نمودار شکست این آزمایش را نشان می دهد همچنین جدول ۴-۲ میزان غلظت خروجی نیکل را در زمان های مختلف از ستون در این آزمایش را نشان می دهد.
جدول ۴-۲- نتایج آزمایش های انجام شده بر مبنای روش سطح پاسخ

شماره آزمایش

ارتفاع جاذب (cm)

دبی ml/min))

غلظت نیکل (mg/l)

راندمان جذب (%)

۱

۲۰

۲۵/۱۳

۵۵

۶/۳۷

۲

۹۵/۲۵

۷۸/۱۵

۲/۳۴

۳۶/۶۳

۳

۹۹/۹

۲۵/۱۳