- بگیان کوله مرز و همکاران(۱۳۹۱)، پژوهشی با عنوان «مقایسه ی ناگویی خلقی و کنترل عواطف در مادران دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری» به روش علّی- مقایسه ای از نوع مقطعی- مقایسه ای انجام دادند. ایشان برای جمع آوری داده ها از مقیاس های ناگویی خلقی و کنترل عواطف استفاده کردند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که بین دو گروه از مادران در ناگویی خلقی و کنترل عواطف تفاوت معناداری وجود دارد. این نتایج نشان می دهد که مادران این دانش آموزان به دلیل انتظار های غیر واقع بینانه و سرزنش مداوم خود سطوح بالایی از اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند. این مادران به دلیل عدم آگاهی هیجانی و ناتوانی در پردازش شناختی احساسات خود، معمولاً قادر به شناسایی، درک و یا توصیف هیجان های خویش نیستند و توانایی محدودی در سازگاری با شرایط تنش زا دارند.

- مسعودزاده و همکاران (۱۳۸۳) در پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت سلامت روانی دانش آموزان دبیرستان شهر ساری» نشان دادند که بر اساس آزمون GHQ 1/39 درصد دانش آموزان بر مبنای آزمون SCL-90-R 8/58 درصد دانش آموزان مشکوک به اختلال روانی هستند. شیوع انواع آسیب های روانی در ابعاد ۹ گانه به ترتیب شامل، افکار پارانوئید، حساسیت در روابط متقابل، وسواس و اجبار، پرخاشگری، افسردگی، اضطراب، روان پریشی، شکایات جسمانی و ترس مرضی بود. همچنین تفاوت معنی داری را بین سلامت روانی دانش آموزان با جنسیت، احساس نیاز به مشاوره و مقطع تحصیلی در تمامی ابعاد ۹ گانه نشان دادند. هیچ گونه تفاوت معنی داری بین سلامت روانی و تحصیلات مادر در ابعاد آزمون وجود ندرد. و نیز بین سلامت روانی دانش آموزان با شاخص های سن، محل سکونت خانواده، وضعیت مسکن، شغل والدین، درس و معدل سال یا ترم گذشته، تحصیلات پدر، تعداد افراد خانواده حداقل در برخی ابعاد آزمون تفاوت معنی داری وجود داشت.
- ابراهیم پور(۱۳۹۰) تحقیقی با عنوان بررسی سلامت روانی و عاطفی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام داده است. جامعه آماری تحقیق ایشان شامل تمامی دانش آموزان(۱۷۴۲ نفر) مشمول طرح شاهد در تمامی سطوح تحصیلی در سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰ در استان هرمزگان بوده است. جهت نمونه گیری از بین افراد جامعه؛ با توجه به جدول مورگان، تعداد ۲۶۵ نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش دو پرسش نامه بهداشت روانی، بهداشت عاطفی و معدل نمرات دانش آموزان بوده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است که در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه استفاده شد. نتایج پس از تجزیه و تجلیل داده ها نشان داد که بین سلامت روانی و عاطفی با پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد همچنین بین ابعاد سلامت روانی و عاطفی رابطه معناداری وجود دارد. ضمن اینکه متغییر سلامت روانی و عاطفی قادر به پیش بینی پیشرفت تحصیلی می باشند.
- یوسف زاده و همکاران(۱۳۹۱) در مقاله ای با عنوان «تبیین رابطه سلامت عمومی و مؤلفه های عاطفی موثر بر موفقیت تحصیلی دانشجویان رشته تربیت بدنی» دانشجویان کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی دانشگاه علوم و تحقیقات شهرستان بندرعباس را در سال۹۲-۱۳۹۱ مورد بررسی قرار دادند ایشان به صورت تصادفی ساده تعداد ۱۳۰ نفر را با توجه به جدول مورگان به عنوان نمونه آماری انتخاب کردند و پرسش نامه های خود را بین آنها توزیع نمودند. نتاتیج با کمک نرم افزار های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج حاصله نشان داد که: بین سلامت عمومی و مؤلفه های عاطفی با موفقیت تحصیلی دانشجویان رابطه ای مستقیم و معنی دار وجود داشته و این دو قادر به پیش بینی موفقیت تحصیلی نیز هستند و از این بین سهم سلامت عمومی بیشتر است. همچنین بین مؤلفه های متغیر مستقل و وابسته با موفقیت تحصیلی دانشجویان نیز رابطه ای مستقیم و معنی دار در سطح کمتر از پنج صدم وجود دارد و از بین ابعاد سلامت عمومی، ابعاد اضطراب و کارکرد اجتماعی، توانایی بیشتری در پیش بینی موفقیت تحصیلی را دارا می باشند. و از بین ابعاد عاطفی، خلق افسرده توانایی بیشتری در پیش بینی موفقیت تحصیلی را داراست.
- موسوی و همکاران(۱۳۷۸) در پژوهشی با عنوان «شیوع افسردگی در دانش آموزان ۱۵ تا ۱۷ ساله دبیرستان های ناحیه بندرعباس در سال۱۳۷۷»، شیوع افسردگی در دانش آموزان ۱۷- ساله ۱۵ دبیرستان های بندرعباس را ۵/۴۴ درصد گزارش کرده اند.
- رستمی(۱۳۹۰) پژوهشی با عنوان بررسی مؤلفه های شناختی و عاطفی مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان انجام داد. جامعه آماری این تحقیق را تمامی دانش آموزان مشمول طرح شاهد استان هرمزگان در سال ۹۱-۱۳۹۰(۴۴۰ نفر) تشکیل می دادند و حجم نمونه مورد پژوهش تعداد ۲۰۵ نفر بود که به روش تصادفی طبقه‌ای نسبی با توجه به جدول مورگان و کرجسی انتخاب شده بودند. این بررسی به روش توصیفی از نوع همبستگی صورت گرفته و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حل مساله، کنترل عواطف و عملکرد تحصیلی بهره گرفته شده بود و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری میانگین، انحراف استاندارد، همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه، تحلیل واریانس و ضریب تعیین استفاده شده بود و نتایج حاصل نشان داد: عملکرد تحصیلی با مؤلفه شهودی رابطه مثبت و معنادار و با مؤلفه حسی رابطه منفی و معناداری دارد. عملکرد تحصیلی با مؤلفه های خشم، خلق افسرده، اضطراب و عاطفه مثبت رابطه منفی و معناداری دارد. ابعاد شناختی توانایی پیش بینی عملکرد تحصیلی را ندارند. مؤلفه خلق افسرده توانایی بیشتری در پیش بینی عملکرد تحصیلی را دارا است.
- نیکو گرفتار (۱۳۸۱) با بررسی آموزش هوش هیجانی، ناگویی خلقی، سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی که روابـط بین آمـوزش هوش هیجانی، ناگویی خلـقی، سلامت عمومـی و پیشـرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی در این پژوهش نیمه تجربی بررسی شدند. به منظور ارزشیابی ماهیت تغییر هوش هیجانی بر اساس اکتساب خودآگاهی و تحقق توان بالقوه هوش هیجانی، ۴۰ دانش آموز دختر دبیرستانی به طور مساوی به دو گروه آزمایشی و گواه تقسیم شدند و آزمون های اندازه خودسنجی هوش هیجانی، مقیاس ناگویی خلقی تورنتو، پرسش نامه سلامت عمومی و فهرست تجدید نظر شده نشانه های مرضی را تکمیل کردند. گروه آزمایشی در ۱۰ جلسه آموزش هوش هیجانی مبتنی بر الگوی نظری سالوی و مه یر، در خـلال ۵ هفته شرکت کردند. در پایان آموزش، آزمون های پیشین برای دومین بار اجرا شدند. نتایج تحلیل واریانس و کوواریانس داده ها نشان دادند که آموزش هوش هیجانی فقط افزایش مهارت های اجتماعی (زیر مقیاس هوش هیجانی) و کاهش دشواری در توصیف احساس ها (زیر مقیاس ناگویی خلقی) را به دنبال داشت. تفاوت معناداری در پیشرفت تحصیلی و سلامت عمومی گروه های آزمایشی و گواه مشاهده نشد(شامرادلو، ۱۳۸۳).
- در تحقیقی که آقای علی اکبر ثمری و خانم فهیمه طهماسبی(۱۳۸۶)؛ با عنوان بررسی رابطه هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان انجام داده اند به این نتایج دست یافتند که بین نمره کلی هوش هیجانی و برخی مؤلفه های آن با پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری در سطح وجود دارد. همچنین بین سن باهوش هیجانی در سطح و با مؤلفه های آن در سطح رابطه وجود دارد. در مورد رابطه هوش هیجانی با جنسیت، نتایج پژوهش نشان داد که بین دختران و پسران، در نمره کلی هوش هیجانی تفاوت معناداری وجود ندارد(کریم پور، ۱۳۸۹).
- معصومه اسماعیلی با همکاران خویش در پی تأثیر آموزش مؤلفه های هوش هیجانی بر سلامت روان دست بر تحقیق از بین مراجعان زن و مرد ۲۰-۲۵ ساله به مراکز مشاوره، زدند. یافته ها نشان داد که آموزش مؤلفه های هوش هیجانی در افزایش سلامت روان، به طور معناداری موثر بوده و علائم بیماری را در مؤلفه های سلامت روان کاهش داده است. نتیجه اینکه آموزش مؤلفه های هوش هیجانی سبب ارتقای سلامت روانی می شود (ابراهیم پور، ۱۳۹۰).
- طی پژوهشی که یعقوبی در سال ۱۳۷۶ بر روی دانشجویان علوم پزشکی ۱۷ تا ۲۵ ساله انجام داد که بیش از ۷۰ درصد دانشجویان مورد مطالعه اظهار داشتند که عامل اصلی انتخاب رشته خودشان بودند و خانواده، دوستان و سایر موارد به ترتیب، ۱/۷ درصد، ۲/۳ درصد نقش اصلی را بر عهده داشتند. برحسب میزان علاقه به رشته تحصیلی ۱/۷ درصد خیلی کم علاقه، ۸ درصد کم علاقه، ۴۴ درصد در حد متوسط، ۸/۲ درصد بسیار علاقه مند و ۱۷ درصد خیلی زیاد علاقه مند بوده اند. در ادامه نتایج نشان داد که تا ۵۰ درصد دانشجویان به ترتیب از علایمی مانند افکار مزاحم، اشکال در تصمیم گیری خستگی زودرس، لذت نبردن از فعالیت های روزمره، عصبی بودن و احساس نگرانی، ترس و وحشت و غمگینی رنج می برند. از نظر سلامت روان بین دانشجویان دختر و پسر، مجرد و متأهل، سال های مختلف، سهمیه های مختلف، علاقه مندی به رشته تحصیلی، ساکنین خوابگاه و سایر دانشجویان که خود یا خانواده شان سابقه بیمار روانی داشتند با دانشجویانی بدون چنین سابقه ای تفاوت معنی داری وجود داشت اما بین قطع تحصیلی، رشته تحصیلی عامل اصلی انتخاب رشته، محل سکونت با سلامت روانی رابطه معنی داری بدست نیامده است.
- خیر (۱۳۸۰) در پژوهش خود با عنوان «مقایسه ابعاد سلامت عمومی در بین دانش آموزان مراکز آموزشی تیزهوشان و عادی شیراز» گزارش نمود که دانش آموزان دختر در مقایسه با دانش آموزان پسر دارای اضطراب، افسردگی و نقصان بیشتری در کارکرد اجتماعی هستند. همچنین دانش آموزان دختر از سلامت عمومی کمتری برخوردارند.
- مطالعه ای توسط امیریان(۱۳۸۰) با عنوان بررسی وضعیت بهداشت روانی در گروهی از دانش آموزان پیش دانشگاهی شیراز انجام شد. در این پژوهش از پرسش نامه بهداشت روانی ۲۸ سوالی GHQ استفاده گردید. در این تحقیق در بین معدل دانش آموزان پسر و دختر مقطع پیش دانشگاهی تفاوت معنی داری بدست آمد. به طوری که معدل کل پسران کمتر از معدل دختران بود. همچنین تفاوت معنی داری بین چهار جزء بهداشت عمومی با جنسیت دانش آموزان بدست آمد و در همه شاخص ها دختران نمرات بیشتری کسب کرده بودند و از لحاظ بهداشت روانی مشکلات بیشتری داشتند.
- طی پژوهش توسط یوسفی(۱۳۷۶) با عنوان بررسی سلامت روانی دانش آموزان و عوامل مرتبط با آن با بهره گرفتن از پرسش نامه بهداشت روان در شهر سنندج مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که ۲/۳۷ درصد از آزمودنی ها مشکوک به عدم سلامت روانی بودند و همچنین بین جنسیت و سلامت روانی رابطه معناداری بدست آمد و ۸/۳ درصد از آزمودنی ها درفکر اقدام به خودکشی و ۵/۱۵ درصد از آنها آرزوی مردن داشتند.
- عباسی و همکاران(۱۳۸۰) پژوهشی با عنوان «بررسی سلامت روانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در سال ۷۸-۱۳۷۷» انجام دادند. نمونه آنها شامل ۲۰۳ نفر دانشجو (۱۱۸ پسر و ۸۵ دختر) بود که به وسیله آزمون تشخیص SCL-90-R مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که با توجه به نقطه برش ۷۴ درصد، ۳/۱۷ درصد از دانشجویان مشکوک به اختلال روانی بودند. میزان اختلال در هر دو جنس تقریباً مساوی بود. بیشترین شکایات افراد مشکوک به اختلال روانی به ترتیب در مقیاس های افکار پارانوئیدی، حساسیت در روابط متقابل و افسردگی بوده است (رئیسی و جهانبانی، ۱۳۸۲).
- پژوهش حسن شاهی(۱۳۸۶) با عنوان بررسی ارتباط راهبردهای مقابله با استرس و سخت رویی بر سلامت روان دانشجویان دانشگاه ارسنجان بر روی ۲۰۰ آزمودنی (۱۵۹ دختر و ۵۱ پسر) سال اول و دوم رشته روانشناسی بالینی و عمومی انجام گردید و دانشجویان پرسش نامه های سرسختی، راهبردهای مقابله با استرس و سلامت عمومی ۲۸- GHQ را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که افرادی که دارای سرسختی بالا هستند بیش از افراد دارای سرسختی پایین، از سلامت روان برخوردارند و میزان نشانه های جسمانی، نشانگان اضطراب و اختلال خواب و افسردگی در آنها کمتر از افراد غیر سرسخت بود.
- بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش حسینی و همکاران(۱۳۸۳)،۵/۱۰ درصد از دانش آموزان، مشکوک به اختلال روانی هستند که شایع ترین آسیب شناسی روانی در ابعاد ۹گانه آزمون در جمعیت مورد مطالعه به ترتیب زیر بوده است: افکار پارانوئید، حساسیت در روابط متقابل، پرخاشگری، افسردگی، اضطراب، وسواس اجبار، روان پریشی، شکایات جسمانی و ترس مرضی. همچنین تفاوت معنی داری بین سلامت روانی با متغیرهای جنس، سن و تحصیلات، حداقل در برخی از ابعاد آزمون وجود دارد .
- استوار (۱۳۸۰) در پژوهشی اثرات آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی را بر پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی در بین دانش آموزان دخترسال اول دبیرستان که در مدارس دولتی منطقه ۱۹ تهران مشغول به تحصیل بودند را مورد بررسی قرار داد که با روش آزمایشی در سه گروه قرار داده شده بودند به نتایج زیر دست یافت: نتایج نشان از تغییر معنی دار نمرات پیش آزمون ها و پس آزمون ها در هر سه ۹ گروه دارد یعنی عملکرد هرسه گروه آزمایشی به واسطه ارائه متغییر مستقل بهبود پیدا کرده است. اما نمرات گروهی که هم راهبر دهای شناختی و فراشناختی را آموزش دیده بودند (گروه ترکیبی) نسبت به دوگروه دیگر که تنها یکی از راهبردها را یاد گرفته بودند افزایش بیشتری نشان می داد. براساس نتایج این پژوهش می توان پیشنهاد کرد که برای اثر بخشی بیشتر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی همیشه با هم توأم باشد.
- لطف آبادی (۱۳۷۱) معتقد است همبستگی بین رفتارهای والدین در برخورد با کودک و پیشرفت‌تحصیلی دانش‌آموزان، بسیار قوی و مثبت است و این بدان معناست که خانواده‌ها اگر بخواهند فرزندانشان از توانایی یادگیری بیش‌تری برخوردار باشند، باید شرایط عاطفی ـ رفتاری بهتری را در خانه خود برای کودکان فراهم آورند تا آنان شخصیت روانی سالم‌تری بدست آورند و به این ترتیب از رشد هوشی و پیشرفت ‌تحصیلی بهتری برخوردار باشند(ایمانی و مهترپور، ۱۳۹۱).
- نجاریان و قلی خانی (۱۳۷۱) ضمن بررسی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مدارس شاهد اهواز به این نتیجه رسیدند که معدل تحصیلی دانش‌آموزان شاهد بطور معنی‌داری پایین‌تر از دانش‌آموزان غیر شاهد مدارس شاهد است. در خلال چند سال گذشته تحقیقات متعددی در ایران و خارج از کشور در این زمینه انجام گرفته است ولی اکثر تحقیقات خارجی فقدان پدر از نوع مرگ طبیعی بوده و در تحقیقات داخلی مطالعات بیشتر مربوط به فقدان پدر بر سازگاری و انگیزش تحصیلی بوده و یا ارتباط بین فقدان پدر و وضعیت تحصیلی در درس خاصی مورد بررسی قرار گرفته است و آنچه که بی‌پاسخ مانده تفاوت بین پیشرفت تحصیلی در گروه دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر و دانش‌آموزان طرح مدارس شاهد با دانش‌آموزان طرح پراکنده بوده است(رستمی، ۱۳۹۰).
- یعقوبخانی غیاثوند (۱۳۷۲)، در تحقیق خود در مورد اثر محیط خانواده بر پیشرفت‌تحصیلی کودکان به این نتیجه رسید که گرمی روابط خانواده با پیشرفت‌تحصیلی رابطه مثبت دارد. خانواده‌های گرم و تحت کنترل زیاد موفقیت‌های زیادتری داشتند، اما عامل محبت تأثیر بیش‌تری دارد. همچنین والدینی که برای پیشرفت کودک ارزش قائلند و معیارهای بالایی را برای پیشرفت منظور می‌کنند دارای فرزندانی هستند با انگیزه‌های قوی برای پیشرفت در آینده و این دسته کودکان برای رسیدن به هدف‌هایشان بیش‌تر تلاش می‌کنند.
- غلامعلی لواسانی و همکاران(۱۳۸۶) در پژوهشی رابطه پیش بین های سن، جنسیت، رتبه تولد، هوش هیجانی، انگیزه پیشرفت، ویژگی های خانواده، مدرسه و فعالیت های تحصیلی دانش آموزان با متغیر ملاک یا پیشرفت تحصیلی آنها را بررسی کردند. برای اجرای مقیاس ها، نمونه ای تصادفی شامل ۴۱۵ دانش آموز دبیرستانی سال سوم رشته علوم تجربی (۲۶۱ دختر و ۱۵۴ پسر) شهر تهران انتخاب شدند. تحلیل داده ها مشخص کرد که از میان ۱۶ متغیرپیش بین فقط ۶ متغیر جنسیت، درستی انجام تکلیف، تحصیلات مادر، انگیزه پیشرفت، سن دانش آموز و درگیری والدینی در امر تحصیل ضرایب معناداری برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارند. تحلیل های رگرسیون برای بررسی اثرات تعدیل کنندگی جنسیت و تحصیلات مادر نشان داد که آن دو به ترتیب تعدیل کننده سن و درگیری والدینی برای پیشرفت تحصیلی هستند.
- پژوهش حدادی کوهسار (۱۳۸۳) که از نوع همبستگی و پس رویدادی می باشد، با هدف بررسی مقایسه ای رابطه هوش هیجانی با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان شاهد و غیرشاهد دانشگاه تهران اجرا شده و جامعه ی آماری آن شامل کلیه ی دانشجویان رشته های غیر پزشکی مقطع کارشناسی دانشگاه تهران است که در سال تحصیلی ۸۲-۸۳ مشغول به تحصیل بوده و از بین آنان ۳۰۰ نفر به روش تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی(همبستگی، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل واریانس دو عاملی) استفاده شده است. بر پایه ی نتایج به دست آمده، بین دانشجویان شاهد و غیرشاهد در میزان هوش هیجانی تفاوت معناداری مشاهده شد؛ اما در میزان سلامت روانیِ دو گروه، تفاوت معناداری وجود ندارد. یافته های تحقیق حاضر هم چنین حاکی از آن است که اگرچه بین هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان مورد بررسی همبستگی معناداری مشاهده نشد؛ ولی بین دو متغیرِ سلامت روان و مؤلفه هایش با پیشرفت تحصیلی و هوش هیجانی و سلامت روان دانشجویان همبستگی معناداری مشاهده شده است.
- در تحقیقی که ثمری و طهماسبی (۱۳۸۶) با عنوان بررسی رابطه هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان انجام داده اند به این نتایج دست یافتند که بین نمره کلی هوش هیجانی و برخی مؤلفه های آن با پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین سن باهوش هیجانی و با مؤلفه های آن رابطه وجود دارد. در مورد رابطه هوش هیجانی با جنسیت، نتایج پژوهش نشان داد که بین دختران و پسران، در نمره کلی هوش هیجانی تفاوت معناداری وجود ندارد.
- یاریاری، مرادی و یحیی زاده (۱۳۸۶) در پژوهشی به نتایج زیر دست یافتند: ارتباط بین مؤلفه های هوش هیجانی و منبع کنترل، بین هوش هیجانی کلی و مؤلفه های آن با سلامت روانشناختی، با بهره گرفتن از ماتریس ضریب همبستگی در سطح ۰۱/۰>p معنی دار است. یعنی افراد با سطح هوش هیجانی بالا و منبع کنترل درونی از سلامت روانشناختی بهتر بر خوردارند .نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ۹/۵۸ درصد از کل واریانس سلامت روانشناختی توسط هوش هیجانی پیش بینی می شود. همچنین ۵/۶۷ درصد از مؤلفه های درون فردی وخلق عمومی هوش هیجانی با منبع کنترل، سلامت روانشناختی را تبین می کند.
- نتایج تحقیق گلستان جمهری (۱۳۸۳) نشان می دهد که: ۱- بین هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش ضریب همبستگی برابر با (۴۳/۰=R) و بین هوش شناختی با پیشرفت تحصیلی این دانش آموزان ضریب همبستگی (۳۰/۰=R )بدست آمد با توجه به ضریب تعیین بدست آمده ۴۳/۰ از میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش راEQ و۳۰/۰از این میزان را IQ تعیین می کند.۲- بین هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عادی ضریب همبستگی برابربا(۳۱/۰=r )و بین هوش شناختی وپیشرفت تحصیلی این دانش آموزان ضریب همبستگی (۲۹/۰=r )به دست آمد .با توجه به ضریب تعیین های بدست آمده ۳۱/۰از میزان پیشرفت تحصیلی این گروه را EQ و ۲۹/۰ از این میزان را IQ تعیین می کند(ایمانی و مهترپور، ۱۳۹۱).
- فاضلی (۱۳۸۵) در پژوهشی اثرات آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و شناختی و فراشناختی با هم را بر یادگیری مبانی ICTدر بین دانش آموزان پسردوم راهنمایی که در مدارس غیر انتفاعی منطقه یک تهران مشغول به تحصیل بودند را مورد بررسی قرار دادکه به نتایج زیر دست یافت: ۱- آموزش راهبرد های شناختی و فراشناختی با هم بر عملکرد دانش آموزان در یاد گیری مبانی ICT تأثیر مثبت می گذارد.۲- میزان اثر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی تقریباً یکسان، اما بین میزان اثر آموزش راهبر دهای شناختی و فراشناختی به طور جداگانه ای و آموزش این راهبردها به طور مختلط تفاوت معناداری وجود داشت وگروهی که تحت آموزش راهبردهای یاد گیری به صورت مختلط قرار گرفته بودند، عملکرد بهتری نسبت به بقیه گروه ها داشتند.
- کوردک و فاین^[۱۰۰] (۱۹۹۴) برای بررسی عوامل تعیین کننده سازگاری پژوهشی بر روی نوجوانان انجام دادند. در این تحقیق از دو نمونه جداگانه استفاده به عمل آمد. در نمونه اول ۸۵۱ و در نمونه دوم ۲۶۹ آزمودنی مورد مطالعه قرار گرفتند. در نمونه اول ابعاد سازگاری توسط خود گزارش دهی درباره شایستگی روانی ـ اجتماعی و مشکلات خودگردانی و در نمونه دوم، همان ابعاد توسط درجه‌بندی همسالان از توانائی‌های آزمودنی‌ها تعیین گردید. در هر دو نمونه، پذیرش توسط خانواده و کنترل مناسب با سازگاری نوجوانان رابطه مثبت معنی‌دار داشتند (حقیقی و همکاران، ۱۳۸۱).
- تهمتن (۱۳۷۳) نیز در تحقیق خود بیان کرد که سطوح محبت کم و زیاد ارتباط معنی‌داری با انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان ندارد. به نظر می‌رسد که در فرایند ارتباط، ارائه یا عدم ارائه محبت زیاد والدین و انگیزه پیشرفت، متغیر دیگری نقش میانجی داشته باشد محبت زیاد والدینی به کودکان موجب اعمال محدودیت‌هایی برای آزادی عمل کودک در نتیجه وابستگی آن‌ها می‌گردد، در نتیجه قادر به داشتن رفتار مستقلانه، احساس مسئولیت و کفایت نیستند. محبت والدین نیز با خصوصیاتی چون پذیرش، عاطفی بودن، تأئید، درک و اهمیت دادن به فرزند استفاده زیاد از توضیح و توصیف، ارائه پاسخ مثبت، استفاده از دلیل و برهان در تأدیب، استفاده زیاد از پاداش و جایزه و استفاده کم از تنبیه شناخته می‌شود. وی همچنین در تحقیق خود گزارش می‌دهد که کنترل در سطح کم و زیاد نیز به طور صرف، ارتباط معنی‌داری با انگیزه پیشرفت‌تحصیلی ایجاد نمی‌کند. او در تحقیق خود به این نتیجه رسید که محبت با پیشرفت‌تحصیلی رابطه مثبت و کنترل با پیشرفت‌تحصیلی رابطه منفی دارد و قسمتی که تأثیر تعامل محبت و کنترل با پیشرفت‌تحصیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد قسمتی است که پراکندگی رابطه عوامل با یکدیگر همپوشی دارند.
- در تحقیقی دیگری نیز که توسط حقیقی، شکرکن و شوشتری (۱۳۸۱) با عنوان بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با سازگاری فردی ـ اجتماعی بر روی۲۲۰ دانش‌آموز دختر انجام گرفت، گزارش شد که بین هر یک از متغیرهای مربوط به جو عاطفی خانواده و سازگاری فردی اجتماعی دانش‌آموزان رابط مثبت معنی‌دار وجود دارد.
- هدف این پژوهش ایمانی و مهترپور(۱۳۹۱) بررسی وضعیت روانی و عاطفی دانش آموزان دوره متوسطه بود. که جامعه آماری آن شامل تمامی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان بندرعباس در سال۹۱-۱۳۹۰ بودند (۱۷۴۲ نفر). جهت انتخاب نمونه با توجه به جدول مورگان ۳۱۷ نفر به صورت تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شده بوداند. ابزار گرد آوری اطلاعات پرسش نامه بود که جهت تعیین پایایی کلیه ابزارهای پژوهش از ضریب آلفای کرانباخ استفاده گردید. جهت بررسی سوالات از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، تحلیل واریانس و ضریب تعیین استفاده گردید. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج نشان داده بود که: بین دو متغیر سلامت روانی و کنترل عواطف با وضعیت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد، بین ابعاد ناراحتی جسمانی، اضطراب و افسردگی با وضعیت تحصیلی در سطح کمتر از ۰۵/۰ رابطه معناداری وجود دارد، وضعیت تحصیلی با ابعاد خشم، خلق افسرده، اضطراب و عاطفه مثبت در سطح کمتر از ۰۵/۰ رابطه معناداری دارد. از ابعاد سلامت روانی مؤلفه های اضطراب و کارکرد اجتماعی توانایی بیشتری در پیش بینی وضعیت تحصیلی را دارا می باشند. همچنین از ابعاد کنترل عواطف، مؤلفه خلق افسرده توانایی بیشتری در پیش بینی وضعیت تحصیلی را دارا می باشد.
۲-۵-۲- پیشینه خارجی:
- جان^[۱۰۱] و همکاران(۱۹۹۱) بیان کردند که سلامت روان می تواند اثر مثبت یا منفی بر عملکرد تحصیلی به همراه داشته باشد. نتایج مطالعات دیست و مک کینزی، نیز بر رابطه منفی سلامت روان و عملکرد تحصیلی تاکید کرد.
- سون و ایلین (۱۹۹۱)، در پژوهشی نظریه های مربوط به استراتژی های (فنون) فراشناختی و آموزشی را به منظور توسعه فرایندهای فراشناختی مورد بررسی قرار می دهند. سپس این استراتژی ها را در یک کلاس سطح ۶ در یکی از بخش های ایالت ونکوور در بریتیش کلمبیا (کانادا) که از لحاظ اقتصادی در سطح پائین بود و دارای فرهنگ های گوناگون است به کار گرفته اند، که در آن از ۳۳ دانش آموز خواسته شد که خاطرات خود را یادداشت کنند و از این یادداشت ها به عنوان نمونه برای توسعه فراشناختی آنها استفاده شد. نحوه شروع یادداشت ها اساس پاسخ به شش سؤال تحقیق را تشکیل می داد. نتایج تحقیق به قرار زیر است: ۱- کودکان ۱۱ ساله توانایی های فراشناختی گوناگون دارند. ۲- اکثر کودکان قادر به پردازش فراشناختی بودند اما به دلایل مختلف قادر به انجام آن به نحو احسن نبودند. کودکانی که حواس شان به آسانی منحرف می شد، غیرفعال بوده و یا دچار خودکم بینی بودند، پذیرفته بودند که برای رسیدن به موفقیت (اهداف شان) کارچندانی از دست شان برنمی آید. ۳- نحوه اجرای حل مسئله در گروه های کوچک بهتر شد اما به بهبود آن لزوماً منوط به گروه های کوچک نمی شد.۴- کودکانی که علاقه ای به مدرسه نداشتند و قادر به تمرکز بر تکالیف مدرسه نبودند، توانایی پردازش فراشناختی در مسائل تحصیلی را نداشتند. ۵- معلمان باید انتظارات مشخصی از دانش آموزان داشته باشند و به آنان مهارت های اجتماعی را آموزش دهند تا آن نوع تبادل اجتماعی که توسعه فراشناختی را تقویت می کند در آنان ایجاد کنند. ۶- نظریه های فراشناختی را می توان با روش های تدریس موجود تلفیق کرد(رستمی، ۱۳۹۰).
- نتایج مطالعات مختلف نشان داده است که از میان صفات شخصیت، گشودگی(جستجوی احتمالی و ظرفیت مواجه شدن با پدیده های ناآشنا) و وظیفه شناسی (سازماندهی، پشتکار و انگیزش در رفتار مبتنی بر هدف) در روا نشناسی تربیتی از جایگاه ویژه ای برخوردارند. اما صفات شخصیتی روان رنجورخویی، برونگرایی و خوشایندی به اندازه عامل های پذیرش و وظیفه شناسی در پژوهش های انجام شده بر روی عملکرد تحصیلی مورد توجه قرار نگرفته اند(جان، دانهو و کنتل^[۱۰۲]، ۱۹۹۱).
- ونکوسکی(۱۹۶۹)، نقل از دیست^[۱۰۳](۲۰۰۳)، همچنین از رابطه منفی بین عامل برون گرایی و پیشرفت تحصیلی خبر داد و در تبیین این یافته خاطر نشان کرد که برون گرایی فرد را علاقه مند به شرکت در فعالیت های فوق برنامه می کند. یافته مطالعه ونکوسکی مبنی بر رابطه منفی بین برون گرایی و عملکرد تحصیلی به وسیله دیست تکرار گردید(دیست، ۲۰۰۳).
- چامورو پرموزیک^[۱۰۴] و فرنهام^[۱۰۵] (۲۰۰۰) در بررسی رابطه بین صفات شخصیت و عملکرد تحصیلی در دو نمونه از دانشجویان انگلیسی نشان دادند که نمرات به دست آمده از صفات شخصیتی افراد در طول هفته های اول سال تحصیلی با نتایج آزمون نهایی رابطه دارد. بر این اساس، آنها دریافتند که عامل های شخصیتی ۱۰ تا ۱۷ درصد واریانس عملکرد تحصیلی را تبیین می کند(هجت^[۱۰۶] و دیگران، ۲۰۰۳).
- ماتیوز و دورن در تبیین اثر دوگانه روان رنجورخویی بر پیشرفت تحصیلی بر سوگیری در استفاده از راهبردهای مقابله ای مبتنی بر هیجان و استفاده از راهبردهای مقابله ای مبتنی بر مسئله تأکید کردند(جان و سریواستاوا^[۱۰۷]، ۱۹۹۹).
- مسگراو مارکوارت، براملی و دالی^[۱۰۸](۱۹۹۷) در مطالعه رابطه بین صفات شخصیت و پیشرفت تحصیلی، روابط مثبت و معناداری بین پیشرفت تحصیلی و عامل های گشودگی، وظیفه شناسی و روان رنجورخویی یافتند.
- نتایج مطالعه کروتکوو و هانا^[۱۰۹] (۲۰۰۴) از یک طرف بر رابطه منفی و معنادار بین روان رنجورخویی و عملکرد تحصیلی، و از طرف دیگر بر رابطه مثبت بین وظیفه شناسی و گشودگی با عملکرد تحصیلی تاکید کردند.
- موریس^[۱۱۰] (۲۰۰۲) رابطه بین خود کارآمدی و نشانه‌های اختلالات عاطفی را در نمونه بزرگی از نوجوانان بهنجار هلند مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که سطح پایین خود کارآمدی با سطح بالای صفات اضطرابی، روان‌آزردگی، نشانه‌های اختلالات اضطرابی و نشانه‌های افسردگی همراه بوده است. مارلو و همکاران نشان دادند که خود کارآمدی با سلامت جسمانی و روانی در بیماران مبتلا به روماتیسم و التهاب مفاصل همبسته است. بدین معنی که بیماران با خودکارآمدی پایین در مقایسه با بیماران با خود کارآمدی بالا احساس نقص جسمانی بیشتر، خستگی و درد بیشتر، خلق افسرده و مضطرب‌تر از خود بروز می‌دهند (علی نیا کروثی، ۱۳۸۲).
- جنینگنر و ابرو^[۱۱۱] (۲۰۰۴) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که ارزیابی شناختی به صورت معنی‌دار با سلامتی و کنار آمدن مرتبط است. آزمودنی‌های چالشی‌تر و مبارزه‌طلب‌تر هنگام امتحان دادن گرایش به انتظارات خودکارآمدی قوی‌تر و راهبردهای مقابله‌ای مثبت‌تری از خود نشان می‌دهند. بطور کلی خود کارآمدی پایین و پشتکار کم، پیش‌بینی موفقیت پایین و احساس شرم بیشتر به غرور را شامل می‌شود که نقش مهمی را در تئوری‌های انگیزشی ـ شناختی افسردگی بازی می‌کند.
- دیژوزف^[۱۱۲](۲۰۰۲) در پژوهش خود دریافت که عملکرد تحصیلی افراد با میزان تکالیف هیجان‌مدار، رابطه مثبتی دارد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که دانش‌آموزان با عملکرد تحصیلی بالا، از میزان هوش هیجانی بیشتری برخوردار می‌باشند.
- کرک و گالاگر به نقل از بورلی بیان می‌دارند بسیاری از پژوهش‌ها وجود ارتباط بین شخصیت و افت تحصیلی را به اثبات رسانیده است (پارک بورلی؛ ترجمه فاضل،۱۳۸۱).
- بلیک^[۱۱۳] و همکاران (۲۰۰۵) دریافتند که بین تعداد افراد خانواده، ترتیب تولد و پیشرفت تحصیلی فرزندان رابطه منفی معنی‌داری وجود دارد.
- نتایج پژوهشی در انگلستان در مورد ۱۰۲ بیمار که سنشان بین ۱۸ـ۱۵ سال بود نشان داد چگونه اضطرابی که ناشی از عدم ارضای روابط عاطفی در سال‌های اولیه رشد است، کودک را برای ابراز واکنش‌های ضداجتماعی در برابر فشارهای بعدی آماده می‌سازد. بیش‌تر اضطراب‌های این کودکان از ناحیه محرومیت مادری بوده است. بیش‌تر شواهد حاکی از آن است که عدم ارضای کودک از لحاظ مهر و محبت، عوارض شدید روانی و یا دست کم، کژخویی و بی‌عاطفگی کودک را در سال‌های بعدی رشد موجب می گردد (رستمی، ۱۳۹۰).

سلامتی=

H₂

میزان جرم=

C₃

ورزش=

S₂

ترافیک سنگین=

T₂

دسترسی به حمل و نقل عمومی
(همان:۱۷۰-۱۶۸).

A

نتایج، بیانگر این است که سطح رضایت از زندگی در بخشی که با بهره گرفتن از طیف اندازه‌گیری‌ شده است میزان رضایت از زندگی در حد متعادل و متوسط است که همچنانکه در جدول I و شکل ۳ ]از مقاله مذکور [ نشان داده شده است در فاصله ۳۷۵۰/ تا ۲۱۵۵/ می‌باشد.
با بهره گرفتن از تحلیل رگرسیون از نوع استپ وایز^[۳۶] متغیر‌ها وارد و جابجا‌ شدند که آنهایی که اهمیت داشتند عبارتند از “سلامتی، آب و هوا، ازدحام، ورزش، شرایط اسکان، عزیمت به محل کار و آلودگی‌ محیط”. که موارد مذکور مهمترین عوامل تعیین کننده در سطح رضایت از زندگی برای بخشهای نمونه‌‌گیری شده، هستند. گر چه نمرات آن ضرایب چندان بالا نیست و اجازه پیش‌بینی به صورت کلی را به ما نمی‌دهد؛ مع‌الوصف در تعدادی از بخشها تعدادی متغیر تعیین کننده‌تر است(همان:۱۷۳-۱۷۱).

۲-۲-۲-۵- کیفیت زندگی و رضایت( دیچ ودیگران^[۳۷]۲۰۰۰)

محقق در تحقیقی تحت عنوان« عملکرد دانش‌آموز، امور مرتبط با آن و خوشبختی فردی ـ اجتماعی » به بررسی کیفیت زندگی و رضایت در بین چهارصد و شصت و هفت هزار نفر از دانشجویان و فارغ‌‌‌‌التحصیلان دانشگاه رود^[۳۸] در ایسلند پرداخته شده است تا روابط میان متغیرهای اصلی و امور مرتبط با آن و حوزه‌‌های با اهمیت را بررسی نماید؛ و نیز قصد اندازه‌گیری رضایت شخصی ـ اجتماعی و خوشبختی فردی را دارد(دیچ ودیگران،۴۱:۲۰۰۰ به نقل از قهرمان،۱۳۸۴). این تحقیق به ویژه در ارتباط با جوانان و دانشجویان به بررسی روابط بین کیفیت زندگی و خشنودی از سویی و ترکیبی از عوامل فردی ـ اجتماعی، شناختی و رفتاری می‌‌پردازد.(هارلو ونیوکمب۱۹۹۰)^[۳۹] نشان دادند که هفت عامل عمده دارای تاثیری مثبت و دو عامل دارای تاثیری منفی هستند. عوامل مثبت مذکور عبارتند از: هدف در زندگی، فرصتهای دریافت شده، رضایت کاری، سلامت، دوستان، خانواده و روابط صمیمی و دو عامل منفی نیز که شامل فقدان قدرت و احساس تهی‌ بودن ^[۴۰]است. که متغیرهای مذکور مدلی را فراهم می‌‌آورند که به زندگی جوانان معنی می‌‌بخشد(همان:۴۸).این تحقیق بر مبنای دو سوال اصلی است که یکی از آنها که مرتبط با کار تحقیقی ما است عبارت است از:
مهمترین متغیرهایی که قابلیت پیش‌بینی خوشبختی فردی را دارد چیست؟ و در نهایت این تحقیق در نظر دارد که با بهره گرفتن از نتایج آن به بهبود ویژگیهای روان‌‌سنجی کیفیت زندگی و رضایت دانش‌آموزان یا به اختصار SQOLAS بپردازد(همان:۴۹). در این تحقیق متغیرهای جمعیت شناختی زیادی مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از سن، جنس، تعداد فرزند، قومیت، وضعیت شغلی، ساعات کار، میزان آموزش رسمی فرد، مقطع تحصیلی، وضعیت فارغ‌التحصیلی دانش‌آموز، ورود مجدد دانش‌آموز ]به یک مقطع تحصیلی جدید[‌ و اینکه چند سال بین آموزش قبلی و زمان فعلی فرد فاصله شده است (همان:۵۱). در این تحقیق برای مقیاس خوشبختی معنوی ^[۴۱]یا SWBS بر طبق نظر )الیسون۱۹۹۳( ^[۴۲] دو خرده مقیاس تعریف شده است. امّا آنچه پیش از آن قابل ذکر است اینکه در تعریف SWB هیچ تعریف خاصی را ذکر نکرده‌است به این منظور که پاسخگو از یک گستره وسیع و کلی به بازنگری میزان خوشبختی خود بپردازد.
همچنانکه ذکر شد این طیف از دو خرده مقیاس تشکیل شده است: خوشبختی زیستی^[۴۳] و خوشبختی دینی^[۴۴]….. در این تحقیق صرفاً از خوشبختی زیستی برای بررسی مقیاس کیفیت زندگی و رضایت استفاده شده است. ….. در این تحقیق رضایت شخصی از طریق یک گویه که در قالب طیف پنج گزینه‌ای لیکرت آورده شده؛ پرسیده گشته است: «شما به عنوان یک شخص چقدر از خودتان رضایت دارید؟» و پاسخ-ها از بسیار راضی تا ناراضی بود(همان:۵۳).
برخی نتایج این تحقیق قابل تلخیص در جدول ذیل است که بر اساس همبستگی پیرسون میان متغیرها ارائه می‌‌گردد. شایان ذکر است که کلیه روابط مذکور ـ‌ که بخشی از فرضیات تحقیق است ـ معنا‌‌‌‌‌‌دار می‌‌باشد و یا به عبارتی این فرضیات تائید گردیده است.

جدول۲-۱۸کیفیت زندگی و رضایت

رضایت فردی ـ اجتماعی

و

خوشبختی/جهت زندگی

۶۱/۰=r

رضایت فردی ـ اجتماعی

و

عملکرد دانشگاهی

۲۶/۰= r

رضایت فردی ـ اجتماعی

و

فرایند شناختی عمیق

۳۱/۰= r

رضایت فردی ـ اجتماعی

۱۲

۱۳

۱۴

۱۵

بار های عاملی

۵۶۱/۰

۷۲۱/۰

۴۵۵/۰

۴۷۸/۰

۶۰۴/۰

۵۷۶/۰

۵۸۳/۰

۳۲۲/۰

جدول ۱۱ـ۳ نشان می‎دهد که مقدار شاخص نمونه‎برداری و اندازه کرویت باتلر با درجه آزادی ۱۰۵ معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگی‎های ضد تصویری سؤال‎ها اندازه بالاتر از ۸/۰ را برای این مقیاس نشان دادند. بدین ترتیب بر اساس این سه شاخص، امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از ۵ را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل ۴۴/۳۵ درصد از واریانس حمایت همسال را تبیین معنادار می‎کند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤال‎ها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همان‎طور که نتایج جدول ۱۱ـ۳ نشان می‎دهد، کمترین بار عاملی به سؤال ۱۵ و بالاترین به سؤال ۹ اختصاص دارد.

در این پژوهش، پرسش‎های این زیرمقیاس با تلفیق سه گویه‎ای به عنوان پنج نشانگر متغیر بافت همسال وارد الگو شد.
۶ـ۴ـ۳ هویت
هویت بر اساس بعد هویت شخصی نوجوان سنجیده شد.
الف) فهرست مراحل روان‎اجتماعی اریکسون
هویت شخصی نوجوان به‎‎وسیله زیرمقیاس هویت"فهرست مراحل روان‎اجتماعی اریکسون"روزنتال و دیگران (۱۹۸۱) (سردرگمی هویت، ۶ سؤال؛ انسجام هویت، ۶ سؤال) سنجیده شد. این زیرمقیاس احساس نوجوانان را در مورد کیستی‎ و باورهایشان اندازه‎گیری می‎کند. شش سؤال در جهت مثبت (یعنی، به سمت انسجام هویت) و ۶ سؤال در جهت منفی (یعنی، به سمت سردرگمی هویت) نوشته شده‎اند. نمونه‎ای از سؤالات این زیرمقیاس از این قرار است:"من کاملاً می‎دانم می‎خواهم چه کسی باشم” (انسجام هویت) و ” واقعاً نمی‎دانم چه کسی هستم” (سردرگمی هویت). فهرست مراحل روان‎اجتماعی اریکسون برای استفاده در گروه نوجوانان (اوایل، اواسط و اواخر نوجوانی) و نیز بزرگسالی طراحی شده است (روزنتال و دیگران، ۱۹۸۱). پرسشنامه به‎طور فردی و گروهی قابل اجراست. پاسخ‎ها بر اساس مقیاس پنج درجه‎ای لیکرت (از کاملاً مخالفم، ۱ تا کاملاً موافقم، ۵ ) درجه‎بندی شده است.
بر اساس گزارش روزنتال و دیگران (۱۹۸۱) این فهرست، یک زیرمقیاس منفرد از هویت به‎‎دست می‎دهد، لکن نتایج برخی از پژوهش‎های انجام شده (برای مثال، شوارتز و دیگران، ۲۰۰۵؛ شوارتز و دیگران، ۲۰۰۹) حاکی از دو عاملی بودن زیرمقیاس هویت است؛ یعنی، انسجام هویت و سردرگمی هویت دو زیرمقیاس جدا را توصیف می‎کنند و بدین‎ترتیب نمایش بهتری از داده‎ها فراهم می‎آید. راه حل دو عاملی با مفهوم‎پردازی اریکسون از انسجام و سردرگمی هویت (۱۹۵۰، نقل از شوارتز و دیگران، ۲۰۰۹ ) به‎ منزله دو جنبه مجزا ولی همپوش مرحله هویت هماهنگ است. شوارتز و دیگران (۲۰۰۹) ضرایب آلفای کرونباخ را برای نمره‎های انسجام هویت ۸۰/۰ و برای سردرگمی هویت ۷۰/۰ گزارش کرده‎اند. روزنتال و دیگران (۱۹۸۱) و ریس و یانیس (۲۰۰۴) شواهدی دال بر پایایی و اعتبار زیرمقیاس هویت فهرست مراحل روان‎اجتماعی اریکسون را گزارش کرده‎اند.
در ادامه به پایایی و اعتبار سازه زیرمقیاسهای هویت بر اساس نتایج به‎ دست آمده از اجرای نهایی اشاره خواهیم کرد.
۱ـ الف) پایایی زیرمقیاس‎ها
پایایی دو زیر مقیاس از مقیاس هویت با روش آلفای کرونباخ (حذف سؤال به شرط افزایش پایایی) محاسبه شد. پایایی زیرمقیاس انسجام هویت ۷۰/۰ و زیرمقیاس سردرگمی هویت ۶۲/۰ به‎ دست آمد.
۲ـ الف) اعتبار سازه زیرمقیاس‎ها
به منظور بررسی ساختار عاملی مقیاس هویت با بهره‎گیری از برنامه SPSSتحلیل عاملی اکتشافی و با برنامه لیزرل تحلیل عامل تأییدی صورت گرفت. در ادامه، به نتایج به‎ دست آمده از این تحلیل‎ها خواهیم پرداخت.
۱ـ۲ـ الف) تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس هویت
در ابتدا، با بهره گرفتن از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی مقیاس هویت مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص گردد که آیا یافته‎های گزارش شده در باب دو عاملی بودن زیرمقیاس هویت در پژوهش حاضر نیز تأیید می‎گردد یا نه. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس هویت در جدول ۱۲ـ۳ ارائه گردیده است.
جدول ۱۲ـ۳٫ تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس هویت

کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )

آزمون کرویت بارتلت

درجه آزادی

معناداری

ارزش ویژه

درصد واریانس تبیین شده

۶۸۸/۰

۹۸۱/۵۶۶

۱۵

2-3-4-1- تعاریف و قراردادها
در این متن قواعد و تعاریف زیر بکار گرفته خواهد شد:
2-3-4-1-1- امنیت اطلاعاتی
حفظ محرمانگی ، جامعیت، دقت و در دسترس بودن اطلاعات
محرمانگی: اطمینان از اینکه اطلاعات فقط در دسترس کسانی است که اجازه استفاده از آن را دارند.
جامعیت و دقت: حفظ صحت و کامل بودن اطلاعات و روش های پردازشی
در دسترس بودن: اطمینان از اینکه افراد مجاز می توانند در زمان لزوم به داده ها، اطلاعات و یا مواد مربوطه به آن دسترسی داشته باشند.
2-3-4-1-2- ارزیابی ریسک
ارزیابی امکان وقوع هر یک از وقایع ناخواسته مانند تخریب اطلاعات، تعرض به اطلاعات و یا آسیب پذیری اطلاعات و یا روش های پردازشی
2-3-4-1-3- مدیریت ریسک
فرایند شناسائی، کنترل و حداقل سازی یا حذف ریسک های امنیتی که می تواند با حداقل هزینه بر سیستم های اطلاعاتی تاثیر گذارد.
2-3-5- سیاست گذاری امنیتی
2-3-5-1- سیاست گذاری امنیت اطلاعاتی
هدف: راهنمایی و پشتیبانی مدیریت در ایجاد امنیت اطلاعاتی
لازم است مدیریت سازمان، سیاست روشنی در ارتباط با امنیت اطلاعاتی داشته باشد و از این سیاست به صورت عیان پشتیبانی نماید و شخصاً در اجرای این سیاست شرکت کند.
این سیاست گذاری و پشتیبانی و اجرا بایستی برای سازمان قابل لمس و احساس باشد.

2-3-5-2- مستندات سیاست گذاری امنیتی
لازم است یک نسخه از مبانی امنیت اطلاعاتی مورد نظر سازمان ، توسط مدیریت عالی سازمان تهیه شده و به عنوان مبنای سیاست گذاری امنیتی منتشر و به اطلاع کلیه افراد سازمان برسد.
این سند حاوی نحوه حرکت مدیریت سازمان و روش سازمانی انتخاب شده برای حفظ امنیت اطلاعاتی خواهد بود.
حداقل نکات مورد اشاره در این سند عبارتند از :
الف) تعریفی از امنیت اطلاعاتی، اهداف کلی آن و اهمیت امنیت به عنوان مکانیزمی قابل قبول برای به اشتراک گذاردن اطلاعات.
ب) توضیح این نکته که ایجاد امنیت خواست مدیریت است و این خواست بر اساس اهداف و اصول امنیت اطلاعاتی قابل حصول خواهد بود.
پ) تشریح مختصر سیاست های امنیتی ، استانداردها و نیازهای قانونی مورد نظر سازمان از قبیل :
1- تطابق با قوانین و مقررات
2- نیازهای مطالعاتی امنیت
3- جلوگیری و شناسایی ویروس های کامپیوتری و سایر برنامه های نفوذگر
4- مدیریت پیوستگی (تداوم) عملیات
5- عواقب حاصل از حمله ها و خطاهای امنیتی
ت) تعریف مسئولیت های عمومی و اختصاصی مدیریت امنیت اطلاعات و روش های گزارش وقایع امنیتی.
ث) ارجاع به مستنداتی که سیاست های سازمان را به روشنی و دقت بازگو می کنند، به عنوان مثال در مورد یک سیستم اطلاعاتی خاص کدامیک از روش های خاص امنیتی به کار گرفته خواهد شد و یا هر کابر چه قواعدی را باید رعایت نماید؟
این سیاست ها باید به نحوی که برای کلیه افراد قابل فهم باشد تهیه شده و در دسترس افراد مربوط قرار گیرد.
2-3-6- امنیت سازمانی
2-3-6-1- زیر ساخت امنیت اطلاعاتی
هدف: مدیریت امنیت اطلاعاتی در حیطه سازمان
لازم است چهارچوب مدیریتی خاصی برای ایجاد و نگهداری و کنترل امنیت اطلاعاتی در محدوده فعالیت سازمان تعریف و بر پا شود. همچنین برای تعریف و تصدیق سیاست گذاریهای امنیتی، باید ارجاع نقش های امنیتی و همکاری امنیتی بین بخشی، حلقه های مدیریتی خاص تعریف شده و این حلقه ها توسط مدیریت عالی سازمان رهبری شوند.
در صورت لزوم باید این حلقه امنیتی توسط مشاوران متخصصی که باید همیشه در دسترس سازمان باشند، پشتیبانی شود. برقراری ارتباط با مشاوران خارج از سازمان برای آگاه بودن از وضعیت پیشرفت های علمی، برقراری استانداردهای تازه و روش های کاراتر، ارزیابی وضعیت امنیتی و آمادگی برای مقابله با اثرات ناشی از خرابکاری و یا خطاهای امنیتی لازم است. روش های امنیت اطلاعاتی بایستی به صورت همه جانبه نگر طراحی شده باشد و بر اساس همکاری کلیه گروه های بهره بردار اعم از مدیران، کاربران، طراحان نرم افزار، ممیزان و مسئولین مستقیم امنیتی سیستم، برنامه ریزی شده باشد.
2-3-7- طبقه بندی و کنترل دارائی ها ^[43]
2-3-7-1- موجودی دارایی ها
تهیه لیست موجودی ، روشی موثر برای حفظ دارائی هاست. از طرف دیگر میتوان از این لیست در قراردادهای بیمه، تامین اعتبار و یا بهداشت و ایمنی استفاده نمود. فرایند تهیه لیست دارائی ها (سخت افزاری و نرم افزاری) یکی از قدم های اصلی مدیریت ریسک می باشد. لازم است هر سازمان بتواند دارایی در اختیار خود را شناسایی کرده و ارزش و اهمیت هریک را برآورد نماید.
بر اساس این اطلاعات می توان سطوح امنیتی حفاظت از هریک از دارایی ها را با توجه به اهمیت و ارزش آن دارائی تعیین نمود. لیست موجودی با توجه به دارایی مورد استفاده در هریک از سیستم های اطلاعاتی تهیه میشود.
هر یک از دارائی ها باید بدقت شناسائی شده و مالکیت و طبقه بندی امنیتی آن(بخش 5-2) تعیین و به طور مستند ثبت شود. همچنین لازم است مکان نگهداری آن به دقت آدرس دهی شود(این نکته بخصوص در مواقع ترمیم خرابی های حاصل از فقدان و یا حمله اهمیت دارد.)
برخی از دارائی های مرتبط با سیستم های اطلاعاتی عبارتند از :
الف) دارائی های اطلاعاتی ؛ مانند بانک های اطلاعاتی و پرونده ها، مستندات سیستم ، راهنمای کاربران ، مواد آموزشی، فرایندهای عملیاتی و پشتیبانی ، طرح های تداوم عملیات ، روش های بازیابی اطلاعات و اطلاعات آرشیو شده.
ب) دارائی های نرم افزاری : مانند برنامه های کاربردی ، سیستم عامل ها و ابزارهای نرم افزاری .
پ) دارائی های فیزیکی : مانند تجهیزات کامپیوتری (پردازنده ها، مانیتورها، نوت بوک ها، مودم ها) ، تجهیزات ارتباطی(رولرها، PABX ها، دستگاه های فکس و منشی های الکترونیکی)، تجهیزات ذخیره اطلاعات (نوار و دیسک)، سایر تجهیزات تکنیکی4 UPS ها، دستگاه های تهویه و مبلمان و تجهیزات دفتری.
ث) خدمات : مانند خدمات پردازشی و ارتباطی ، تاسیسات عمومی مانند گرمایش ، روشنایی، نیرو و تهویه
2-3-8- طبقه بندی اطلاعات

دیدگاه رابطه‌ای
دیدگاه مبتنی بر منابع
دیدگاه مبتنی بر منابع
منبع: مدل ین چون چن، ۲۰۱۳
۱-۶- تعریف مفهومی متغیرها
۱-۶-۱- ارتباطات مبتنی بر همکاری: تحقیقات نشان می‌دهند که روابط بلندمدت و باکیفیت با مشتریان، یک شرکت را به‌طور بالقوه، قادر به ایجاد مزیت رقابتی نسبت به شرکت‌هایی بدون این رابطه می‌کند (اندرسون، فورنل، و راست^[۲۳]، ۱۹۹۷؛ گانسان، ۱۹۹۴). در این خصوص، ارتباطات بین خریداران و فروشندگان، نقش مهمی در ایجاد و حفظ روابط متقابل ایفا می‌کند (مورگان و هانت، ۱۹۹۴؛ پالماتیر و همکاران، ۲۰۰۶؛ وتیز و جاپ، ۱۹۹۵). به‌ویژه، کیفیت ضعیف ارتباطات نه‌تنها به تبادل روابط متقابل خسارت وارد می‌کند (موهر و همکاران، ۱۹۹۶)، بلکه مانع از تبادل اطلاعات بین شرکت و مشتری می‌شود (فرازیر و سامرز، ۱۹۸۴؛ جاورسکی و کوهلی،۲۰۰۶). بنابراین، محققان بر روی ارائه راهبردهای عملی برای مدیران برای طراحی استراتژی‌ها و برنامه‌های مؤثر ارتباطات مبتنی بر همکاری، توجه دارند (جوشی، ۲۰۰۹؛ موهر و نوین، ۱۹۹۰؛ موهر و همکاران، ۱۹۹۶, پااولراج و همکاران، ۲۰۰۸). موهر و نوین (۱۹۹۰) نشان می‌دهند که، استراتژی‌های ارتباطات مبتنی بر همکاری برای ایجاد جریان باز و دوسویه اطلاعات بین شرکت و مشتری، سازنده هست. جوشی (۲۰۰۹)، کار موهر و همکاران (۱۹۹۶) را برای تعیین ۴ جنبه ارتباطات مبتنی بر همکاری ازجمله فراوانی، بازخورد متقابل، تشریفات، و عقلانیت، گسترش داده است. بر این مبنا، چارچوب مفهومی ما اشاره می‌کند که ارتباطات مبتنی بر همکاری دارای دو مسیر برای تأثیر بر نتایج عملکرد روابط هست. در مسیر اول، بر طبق دیدگاه روابط، ارتباطات مبتنی بر همکاری به‌طور مستقیم بر نتایج عملکرد روابط تأثیر می‌گذارد. در مسیر دوم، بر مبنای دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) ارتباطات مبتنی بر همکاری به‌طور غیرمستقیم، بر نتایج عملکرد روابط از طریق نقش‌های تعدیل‌کننده قابلیت‌های مرتبط با بازار، تأثیر می‌گذارد.

۱-۶-۲- قابلیت پیوند با بازار: قابلیت پیوند با بازار بدین گونه تعریف شده است که تا چه حد سازمان، روابط بادوام با مشتریان و تأمین‌کنندگان ایجاد و حفظ می‌کند و روابط قوی با اعضای کانال ایجاد می‌کند (مورمان و اسلوتگراف^[۲۴]، ۱۹۹۹؛ سانگ، ناسون و بندتو^[۲۵]، ۲۰۰۸؛ سانگ و همکاران، ۲۰۰۷).
۱-۶-۳- قابلیت بازاریابی: قابلیت بازاریابی نیز بدین گونه تعریف می‌شود؛ به‌عنوان دامنه‌ای که سازمان، دانش مربوط به مشتریان و رقبای خود و آگاهی در تقسیم‌بندی و مورد هدف قرار دادن بازارها، را در هماهنگی فعالیت‌های مرتبط با بازاریابی، و در طراحی برنامه‌های تبلیغاتی و قیمت‌گذاری مؤثر بهبود می‌بخشد (سانگ و همکاران، ۲۰۰۷، ۲۰۰۸؛ سریواستاوا و همکاران، ۲۰۰۱). همین‌طور، این قابلیت‌ها بر مبنای دانش بازار می‌باشند (دای، ۱۹۹۴؛ مورای و همکاران^[۲۶]، ۲۰۱۱).
۱-۶-۴- عملکرد متمرکز بر مشتری: عملکرد متمرکز بر مشتری به سطح رضایت مشتری و وفاداری ارائه شده از طریق محصولات و خدمات باکیفیت اشاره دارد (مورمن و راست^[۲۷]، ۱۹۹۹).
۱-۶-۵- عملکرد همکاری مشتری: عملکرد همکاری مشتری، اشاره به سطح اقدامات هماهنگ و مکمل بین مشتری و شرکت در تلاش آن‌ها برای به تحقق اهداف متقابل دارد (مورگان و هانت، ۱۹۹۴؛ پالماتیر و همکاران، ۲۰۰۶).
۱-۶-۶- عملکرد مالی: عملکرد مالی، به میزان توانایی شرکت برای رشد سود و فروش تعریف می‌شود (مورمان و راست، ۱۹۹۹؛ پالماتیر و همکاران، ۲۰۰۶).
۱-۷- روش تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها
داده‌های گردآوری‌شده از طریق پرسشنامه، با بهره گرفتن از نرم‌افزارهای SmartPLS و SPSS در قالب روش‌های آماری توصیفی و آمار استنباطی با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرند.
۱-۸- ساختار تحقیق
پژوهش حاضر در پنج فصل ارائه شده است. در فصل اول کلیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به بررسی مبانی نظری و پژوهش‌های داخلی و خارجی جهت حمایت از فرضیه‌ها و روش تحقیق اختصاص دارد. در فصل سوم به روش‌شناسی تحقیق پرداخته و در قالب آن فرضیات تحقیق، مدل تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه‌گیری، شیوه جمع‌ آوری داده‌ها و نحوه تجزیه‌وتحلیل آن‌ها تشریح می‌گردد. در فصل چهارم داده‌های گردآوری‌شده از طریق مطالعه میدانی تجزیه‌وتحلیل می‌شود و درنهایت در فصل پنجم، یافته‌های تحقیق ارائه شده و بر اساس آن‌ها پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی تحقیق بیان می‌شود. در آخر نیز منابع داخلی و خارجی مورد استفاده در پژوهش ارائه می‌گردد. شکل ۱-۲ نمایی از ساختار پژوهش حاضر را نشان می‌دهد.
فصل اول
کلیات تحقیق
فصل دوم
مروری بر ادبیات موضوع
فصل سوم
روش‌شناسی تحقیق
فصل چهارم
تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
شکل (۱-۲): ساختار تحقیق
منبع: کلیات تحقیق
۱-۹- خلاصه و جمع‌بندی فصل اول
در این فصل کلیات تحقیق و خلاصه‌ای از مطالب پیش رو ارائه شد. ابتدا به بیان مسئله و توضیح اهمیت موضوع پژوهش پرداخته و سپس اهداف و فرضیات را مطرح کردیم. در ادامه روش‌شناسی پژوهش به‌صورت مختصر ارائه شد که در آن به معرفی نوع تحقیق، ابزار و شیوه گردآوری اطلاعات، جامعه و نمونه آماری و قلمرو تحقیق پرداختیم. سپس مدل مفهومی تحقیق، ارائه شده و پس از آن به روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها اشاره کردیم. در انتها نیز به تعریف مفهومی متغیرهای پژوهش پرداختیم.
فصل دوم:
مروری بر ادبیات موضوع
۲-۱- مقدمه
ارتباطات مبتنی بر همکاری برای شرکت‌ها برای تداوم مزیت رقابتی به‌ویژه در بازارهای صنعتی اهمیت دارد. ارتباطات مبتنی بر همکاری به شرکت‌ها به ایجاد و حفظ روابط کیفی با مشتریان کمک کرده و مجموعه وسیعی از مطالعات تجربی تأثیر آن بر روی پیامدهای مختلف عملکرد رابطه‌ای مانند رضایت، تعهد و همکاری را بررسی می‌کند. پژوهش حاضر درصدد است به بررسی اثرات ارتباطات مبتنی بر همکاری بر ایجاد قابلیت‌های مرتبط با بازار و معیارهای عملکرد رابطه‌ای در واحدهای صنعتی بزرگ و متوسط استان زنجان بپردازد. این فصل به یافتن چارچوبی مفهومی برای ساماندهی مراحل بعدی پژوهش می‌پردازد. ازاین‌رو، در این فصل به جستجوی جایگاه این موضوع از دیدگاه صاحب‌نظران مختلف می‌پردازیم و به‌منظور حمایت از مدل و فرضیات تحقیق نگاهی اجمالی به مطالعات پیشین انجام شده در این زمینه را، در دستور کار قرار می‌دهیم. ساختار فصل پیش رو شامل دو بخش است: در قسمت مبانی نظری مفاهیم مرتبط با موضوع و هم‌چنین روابط آن‌ها را جهت تعیین چارچوب تئوریک تحقیق به‌طور عمیق‌تر بررسی کرده و سپس در قسمت پیشینه تجربی مطالعات مشابه انجام شده در داخل و خارج از ایران را مرور می‌نماییم. بدین ترتیب زمینه شکل‌دهی به فرضیات پژوهش فراهم می‌گردد.
۲-۲- مبانی نظری
در فصل اول تحقیق، تعریف مفهومی متغیرها ارائه شد؛ اما با توجه به این‌که پژوهش حاضر، پژوهشی میان‌رشته‌ای است، هم محقق و هم مخاطبان این تحقیق نیازمند آن هستند که در این رابطه اطلاعات بیش‌تری به دست آورند، لذا در این قسمت به تشریح مبانی نظری متغیرهای پژوهش می‌پردازیم.
۲-۲-۱- ارتباطات مبتنی بر همکاری
بالا رفتن سطح انتظارات مشتریان و انتقال قدرت تصمیم‌گیری از ارائه‌دهندگان خدمات به مشتریان، میدان رقابت را تنگ‌تر نموده و بقا را برای سازمان‌های بزرگ و کوچک دشوار ساخته است. پرداختن به مشتریان، نیازها و خواسته‌های آن‌ها و مهم‌تر از آن یافتن راهی برای پاسخگویی به آن‌ها، موضوعاتی هستند که ذهن مدیران و نظریه‌پردازان را به خود معطوف داشته است. امروزه پارادایم مدیریت آمیزه بازاریابی در حال سست شدن است و نگرش جدیدی پا به عرضه دانش بازاریابی می‌گذارد، که بازاریابی را از دو دیدگاه اصلی مورد بررسی قرار می‌دهد. دیدگاه اول، همان مدیریت آمیخته بازاریابی به‌عنوان یک مسئولیت وظیفه‌ای و سنتی است. بازاریابی معاملاتی، به‌عنوان یک نگرش کوتاه‌مدت که فقط روی معاملات فعلی تمرکز دارد، تعریف می‌شود. در دیدگاه دوم، بازاریابی مبتنی بر همکاری می‌باشد که هدف، تمرکز همه‌جانبه بر مشتریان کلیدی در سرتاسر سازمان است (پیین^[۲۸] و همکاران، ۱۹۹۸). بازاریابی مبتنی بر همکاری، هنر کسب‌وکار امروز است. برای حفظ مشتریان کلیدی (سودآور) موجود، مهارت در ایجاد ارتباط صحیح با مشتری ضروری است. تئوری بازاریابی بدوی یا کلاسیک، عمدتاً به انجام معامله توجه داشته و به حفظ مشتریان اهمیتی نمی‌داد. اما با گسترش رقابت و اشباع شدن بسیاری از بازارها و تغییرات پیوسته در محیط و ترکیب جمعیت، شرکت‌ها با این واقعیت روبه‌رو شدند که امروزه دیگر مانند گذشته شرکت‌ها با یک نظام اقتصادی رو به گسترش و بازارهای در حال رشد روبه‌رو نیستند. امروزه هر مشتری ارزش ویژه خود را دارد و اینک شرکت‌ها برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار ثابت یا رو به کاهش باید مبارزه کنند، بنابراین هزینه‌های جذب مشتریان جدید رو به افزایش نهاده است (سفیانیان، ۱۳۸۶). حفظ مشتریان موجود برای سودآوری بلندمدت حیاتی است و در کانون توجه فلسفه بازاریابی مبتنی بر همکاری قرار دارد. حفظ و تقویت روابط با مشتریان در ایجاد و حفظ مزیت رقابتی در بازار نقش حساسی ایفا می‌کند.
از لحاظ تاریخی، بازاریابی در ادبیات نظری چه در بازارهای مصرفی و چه در بازارهای صنعتی به‌عنوان گرایش معاملاتی در معامله فرض شده است. بازاریابی معاملاتی به‌عنوان یک نگرش کوتاه‌مدت که فقط روی معاملات فعلی تمرکز دارد، تعریف شده است. در بازاریابی معاملاتی تمرکز روی فروش و ویژگی‌های محصول است و خدمت به مشتری، وفاداری و تعهد به مشتری اهمیت کمتری دارد و کیفیت تنها با عملیات تولید ارتباط دارد (فیلای و شارما^[۲۹]، ۲۰۰۳). بازاریابی مبتنی بر معامله، بخشی از ایده بزرگ‌تری از بازاریابی مبتنی بر همکاری است. بازاریابی معاملاتی، یک استراتژی تجاری است که بر نقطه فروش معاملات تمرکز می‌کند و به حداکثر سازی کارایی و حجم فروش‌های شخصی، بیشتر از توسعه ارتباط با خریدار تأکید دارد. گرایش معاملاتی بر چهار عامل سنتی بازاریابی (چهار پی) که عبارت‌اند از: محصولات^[۳۰]، قیمت^[۳۱]، توزیع^[۳۲]، تبلیغات پیشبردی^[۳۳]، متمرکز است. در بازاریابی معاملاتی بیشتر توجه به فروش و سودآوری از طریق افزایش حجم فروش هست و ارتباطات موجود کوتاه‌مدت است، نسبت به مشتری تعهد کمتری وجود دارد و به خدمات به مشتری کمتر تأکید می‌شود (فراچتر و سیگو^[۳۴]، ۲۰۰۳). در دائره‌المعارف بازاریابی وان واترشوت^[۳۵] به برخی از نارسایی‌ها مفهوم مدیریت آمیخته بازاریابی اشاره‌کرده است:

• • آمیخته بازاریابی بر آنچه بازاریابی می‌تواند برای مشتری انجام دهد متمرکز است تا برخورد مشتری.

• • آمیخته بازاریابی توجه خود را معطوف بازاریابی خارجی کرده و از بازاریابی داخلی چشم پوشیده.

• • آمیخته بازاریابی از تعاملات بین متغیرهای آمیخته سخنی به میان نمی‌آورد.

• • آمیخته بازاریابی دیدی مکانیکی نسبت به بازارها دارد.

• • آمیخته بازاریابی مبتنی بر مبادله معامله‌ای است تا یک رابطه (عباسی، ۱۳۸۱)