(۲۰۰۷)

شش کشور توسعه یافته
(۲۰۰۶-۱۹۸۲)

شاخص قیمت دارایی
(GVAR)

تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ بهره، عرضه پول، قیمت دارایی، قیمت نفت، قیمت مسکن

شوک نقدینگی منجر به افزایش قیمت مسکن شده و تورم و نرخ بهره به طور مثبت تعدیل شدند، در حالی که اثر نقدینگی روی قیمت سهام خیلی ناچیز است و مازاد نقدینگی جهانی احتمالاً با وقفه های طولانی­تری به فشار تورمی منجر می­ شود.

۴

مالپزی و مکلنان
(۲۰۰۱)

ایالات متحده و انگلستان
(۱۹۹۵-۱۸۵۰)

قیمت مسکن
(OLS)

درآمد، تقاضای مسکن، جمعیت

کشش قیمتی برآوردی در امریکا در سال­های قبل از جنگ بین ۴ تا ۱۰ و در سال­های بعد از جنگ بین ۶ تا ۱۳ است. در انگلستان در سال­های پیش از جنگ کشش قیمتی برآوردی بین ۱ تا ۴ و بعد از جنگ بین ۰ تا ۱ است. مدل­های تعدیل موجودی کشش­های قیمتی متفاوتی دارند، برای امریکا دامنه کشش ۱ تا ۶ و برای انگلستان ۰ تا ۱ است.

۵

کوستاس و هایبین
(۲۰۰۴)

گروهی از کشورهای توسعه یافته

شاخص قیمت مسکن
(VAR)

تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ بهره، میزان سود، اعتبار بانکی

بین تورم و نرخ­های بهره اسمی از یک طرف و قیمت مسکن از طرف دیگر پیوندی قوی و بلندمدت وجود دارد. همچنین میزان عکس­العمل قیمت واقعی مسکن به رشد اعتبارات در کشورهایی که با گستردگی عظیم وام­های رهنی و با نرخ­های متغیّر و ارزشیابی دارایی با سازوکارهای بازاری مواجه هستند، قوی­تر می­باشد و در چنین کشورهایی خطر بروز عدم تعادل­های شدید و دوطرفه در بازارهای دارایی مسکن و اعتباری بسیار قابل ملاحظه می­باشد.

۶

گریف و هاوس
(۲۰۰۰)

هلند
(۱۹۹۹-۱۹۹۰)

قیمت واقعی مسکن
(OLS)

درآمد سرانه، درآمد انتظاری، وام رهنی، تعداد خانوار در هر واحد مسکونی

قیمت مسکن به ­طور معنی­داری وام رهنی بانک­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد. از طرف دیگر میزان وام رهنی به شدت تحت تأثیر درآمد واقعی قابل تصرف قرار می­گیرد. همچنین تحلیل­ها پیشنهاد می­ کنند که قیمت مسکن در کوتاه­مدت به شدت از مقادیر تعادلی بلندمدت آن انحراف پیدا می­ کنند. به ‌طور کلی به نظر می­رسد شواهد تجربی از این فرضیه تأیید می­ شود که: وام مسکن و قیمت مسکن رابطه علّی دوسویه دارند.

۷

مندیسیو و پاسکاتوری
(۲۰۰۴)

گروهی از کشورهای توسعه یافته

قیمت مسکن
(VAR)

نرخ تورم، نرخ بهره، عرضه پول، قیمت دارایی

نتایج نشان داده است واردکردن قیمت مسکن بعنوان متغیّر هدف در تابع عکس­العمل بانک مرکزی زیان رفاه اجتماعی را بدنبال دارد که همراه با افرایش اعتبارات معنی­دار خواهد بود. در حقیقت حرکت بازار اعتبارات در جهت کامل­شدن و رفع ناقص بودن منجر به کاهش نوسان تورم و بهبود سطح رفاه خواهد شد تنها در صورتی که بانک مرکزی از قاعده ساده سیاست پولی بهینه تبعیت نماید.

۸

دل نگرو و اوتروک

جدول ۴-۱۵) نتایج آزمون شاپیرو- ویلک

کولموگروف اسمیرنف

شاپیرو- ویلک

آماره

درجه آزادی

سطح معنا داری

آماره

درجه آزادی

سطح معنا داری

Studentized Residual

۰۹۶/۰

۸۲

۰۶۱/۰

۹۷۵/۰

۸۲

۱۰۴/۰

۴-۳-۲)آزمون فرضیه ها
مهم ترین روش آماری خصوصاَ در تحلیل‌های علی روش رگرسیون می‌باشد، رگرسیون برای به دست آوردن معادله‌ای است که با بهره گرفتن از آن به پیش بینی متغیر وابسته پرداخته می‌شود. اهمیت اصلی روش رگرسیون در امکان به کارگیری آن برای تبیین همزمان روابط چندین متغیر مستقل با متغیر وابسته می‌باشد. واضح است که بسیاری از همبستگی‌ها بین یک متغیر وابسته با متغیر مستقل، ظاهری و جعلی می‌باشد. برای پرهیز از این اشتباه لازم است که تاثیر کلیه متغیرها را بر متغیر وابسته به طور همزمان مشخص نمود.

در تحقیق حاضر از روش پس رونده^[۳۰۰]۲ در رگرسیون های چند متغیره استفاده شده است، در این روش ابتدا کلیه متغیرهای مستقل به روش جبری اینتر^[۳۰۱]۳ وارد معادله می‌شوند و سپس به ترتیب، متغیری که کمترین تاثیر و پائین‌ترین سطح معنی‌داری را دارد از معادله خارج می‌شود، پس از خروج هر متغیر، پارامترهای معادله رگرسیون با متغیرهای باقیمانده محاسبه و تنظیم می شود. به همین ترتیب، خروج متغیرهای فاقد سطح معنی‌داری قابل قبول و تعیین شده ادامه می یابد و متغیرهایی در معادله باقی می مانند که دارای حداقل سطح معنی داری مورد قبول محقق باشند.
در این بخش از تحقیق به تحلیل رگرسیونی چندمتغیره از داده‌ها پرداخته شده است. هدف از این تحلیل مشخص نمودن سهم و تأثیر متغیرهای مستقل تحقیق در تبیین و پیش بینی تغییرات متغیر وابسته است. از این رو اگر کار اصلی علم را تبیین پدیده‌های طبیعی از طریق کشف و مطالعه روابط میان متغیرها بدانیم، در این صورت رگرسیون چند متغیره روش عمومی و اثربخشی خواهد بود که ما را در رسیدن به این مقصود یاری می‌کند(عریضی و همکاران،۱۳۹۱، ص۱۰۲).
نمودار ۴-۱۳) اثر مستقیم ، اثر غیر مستقیم و اثر کل
در بررسی رابطه دو متغیر باید تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرها بر روی هم محاسبه شود.
اثر مستقیم: بیانگر یک اثر مستقیم متغیر x بر روی متغیر y است.( β۱)
اثر غیر مستقیم: یک اثر غیرمستقیم متغیر x بر روی y از طریق یک متغیر پیش بینی کننده دیگر. رابطه بین X و Y وقتى غیر مستقیم است که X علت Z است و Z نیز به نوبه خود در Y اثر دارد.
اثر کل: اثر مستقیم + اثر غیر مستقیم
اثر غیر مستقیم: حاصلضرب ضرایب هر مسیر (β۲ × β۳)
جدول ۴-۱۶ ) اثر مستقیم و غیر مستقیم متغیرها

اثر کل

اثر غیر مستقیم

اثر مستقیم

در سالهای اخیر به توسعه و پیشرفت مدیریت توجه بسیاری شده و طی برنامه های آموزشی سعی شده که مدیران و صاحبان مقام ،تحت آموزشهای ویژه قرار بگیرند تا بتوانند با زیردستان، مصرف‌کنندگان ، مددجویان و سایرافراد جامعه ارتباط برقرار سازند. زیرا نتایج مطالعات عدم رضایت از مبانی قدرت را به دست می دهد. بنابراین توسعه روش های آموزش وپرورش مدیران گامی در افزایش آگاهی آنها وبهره‌دهی به سازمانهای بهداشتی - درمانی است. محتوای آموزش مدیران باید برمبنای نیاز آنها واهداف سازمان تنظیم گردد. موضوع هایی را که باید در آموزش مدیران گنجانیده شود شامل عناوین ذیل درنظرگرفته اند:

نظام سیاسی
علم اقتصاد
عوامل فرهنگی ، عاطفی موثر بر رفتار
اتحادیه های صنفی
شیوه ها و روش های کارگزینی
تصمیم گیری
روش های ارتباطی
حل تضادها و کشمکشها
تغییر و نحوه به وجودآوردن آن
تنظیم قراردادهای کاری
حکمت
قاطعیت
پویایی گروه
ارزشیابی عملکرد
روش تدوین اهداف ومقاصد
روش تنظیم گزارشها
روش مصاحبه
تجزیه وتحلیل و آمار
مسلما نیازهای آموزشی مدیران جنبه بین المللی ندارد و در فرهنگهای مختلف بایستی برنامه های خاص آن و سازگار با آن فرهنگ تدوین شود. ولی موضوع هایی مانند علم ارتباطات، مصاحبه، پویایی گروه ها جزء نیازهای آموزشی مدیران است. بی شک موفقیت مدیران در استفاده از آموزش بستگی به میزان دانش، مهارت و توانمندی آنها دارد که وسعت بینش، حدود دانش و سطح اطلاعات و توانایی در رده‌های مختلف مدیریت متفاوت است.‌
اهداف‌ آموزشی برای مدیران شامل موارد زیر است :
هدفهای اجتماعی
هدفهای سازمانی
هدفهای کارکنان .
هدفهای اجتماعی
اولین هدف که در ارتباط با آموزش مدیران مطرح می باشد این است که چگونه مدیر و سازمان را اثربخش‌تر سازیم. سازمانها میلیاردها دلاربرای توسعه مدیریت و آموزش خرج می کنند. آموزش ممکن است بر افزایش تولید، رضایت کارکنان، بهبود روابط میان فردی و گسترش افق دید افراد متمرکز باشد به این امید که سرانجام بهره‌وری یا اثربخشی را افزایش دهد. فیدلر وشمرز می‌نویسند; خودیابی مدیر یا بهبود روابط کارکنان نیز در زمره اهداف آموزشی است. اما درتحقیقی که توسط انگلند انجام شد از تعداد ۹۷۲نفر مدیر پرسیده شد که کدامیک از اهداف سازمانی اهمیت بیشتری دارد. ۶۰ درصد ازپاسخ دهندگان افزایش کارایی و بهره وری را با اهمیت خواندند. درحالی که رفاه اجتماعی وکارکنان به ترتیب ۲ و ۴ درصد را شامل شد. به همین دلیل و برمبنای پژوهشهای انجام شده عملکرد سازمانی را می توان به عنوان مهمترین هدفهای آموزشی از دیدگاه مدیران درنظر گرفت. در پژوهشی که توسط کمپل و همکاران انجام شد نتایج حاکی از همبستگی مثبت بین آموزش مدیران و اثربخشی فعالیت در مدیران بود
هدفهای سازمانی
هدف دیگر آموزش مدیریت ، افزایش توانایی دستیابی به اهداف سازمانی است . برای دستیابی به معیار کافی عملکرد باید نشان داد که یک برنامه آموزشی چگونه از فرد، مدیر بهتری می سازد. مثلا برای نشان دادن اینکه نگرش مثبت به جنبه های روابط انسانی کار به اثربخشی رهبری کمک می کند، چنین نگرشی باید در تغییرعملکرد منعکس شود و اینکه آموزش زیاد موجب عملکرد بهتر می شود، مطالعاتی را درمقایسه عملکرد مدیران آموزش دیده وآموزش ندیده می طلبد. درنتایج برخی ازتحقیقات رابطه معنی داری بین عملکرد مدیران آموزش دیده و آموزش ندیده مشاهده نشده است. البته سخن درباره آموزش سرپرستی است و با آموزشهای فنی که مدیر باید آن را طی کرده باشد، متفاوت است.
مشهورترین مطالعات درباره تاثیر آموزش سرپرستی در شرکت بین المللی هارستر^[۱۸] انجام شده است. این مطالعه توسط فلشمن ۱۹۵۵ و همکارانش انجام شد. دراین پژوهش به مدیران آموزش داده شد که به روش ملاحظه کاراتر رفتار کنند. آموزش برپایه معیارهای درونی نتیجه ای پایدار به دست نداد. اما درمورد معیارهای برونی مثل غیبت، حوادث، شکایات، چرخش و ارزیابی توسط فرادستان و آموزش تاثیر مثبت داشته است. در قسمت تولید نیز آموزش تاثیر منفی داشت.
گروهی از محققان بر این نظرند که برنامه آموزش و رهبری اثربخش باید مدیر را انعطاف پذیرتر کند تا بتواند خود را با نیازهای درحال تغییر موقعیت، هماهنگ سازد. و با ایجاد توانایی حساسیت بیشتر نسبت به نیازهای دیگران، انگیزه رهبر در رابطه با عملکرد بهتر، افزایش یابد. که این امر مستلزم درک جدید، نگرش جدید و حتی تحریکات جدید فکری است.
شمرز و فیدلر “۱۳۷۲” می نویسند; ازآنجایی که این فرض منطقی است که افراد انعطاف پذیر، بدون توجه به وظیفه، باید همواره عملکرد بهتری داشته باشند. درحالی که افراد بدون انعطاف ممکن است در یک کار خوب و دریک کار دیگر ضعیف باشند. باید این انتظار را داشت که در گروههایی که توسط چنین اشخاصی اداره می شود، بین وظایف و عملکردخوب همبستگی متوسط وجود داشته باشد. اما هیچ دلیلی مبنی بر اینکه عملکرد رهبرانی که درمقیاس انعطاف پذیری نمره بالایی دارند، بهتر ازعملکرد رهبرانی باشد که در این مقیاس نمره پائینی به دست آورده است، در دست نیست. همچنانکه با مدل اقتضایی نشان داده می شود، انواع مختلف رهبران در موقعیتهای متفاوت، بهترین عملکرد را دارند. بنابراین نمی توان نتیجه گرفت که یک نوع رهبری در همه موقعیتها موفق باشد و نتیجه دیگر اینکه با یک نوع آموزش رهبری نمی توان برای تمام شرایط اثربخشی داشت . اما هدف آموزشهای رهبری، به طور ضمنی ساختن یک رهبر ایده آل است.
هدفهای کارکنان
فرض برنامه های آموزش روابط انسانی این است که بهترین رهبر کسی است که ملاحظه کار باشد و نسبت به نیازهای کارکنان خود حساس باشد. در برنامه های متعارف سرپرستی، رهبرکسی است که به روش روشن برنامه ریزی کند وبا ایجاد ساختار و تفویض وظایف با قاطعیت برنامه اش را اجرا کند. برخی از برنامه های آموزشی درباره رفتار مناسب رهبر ایده آل بسیارصریح هستند. از مشهورترین این برنامه ها"شبکه مدیریت” تدوین شده توسط بلیک وموتون است. در این شیوه، آموزش برپایه این نظریه استوار است که رهبر ایده آل باید به وظیفه و به رابطه میان فردی توجه بسیاری داشته باشد.
فیدلر و شمرز می نویسند؛ تجربه رهبری “آموزش هنگام کار” از دیگر روش های آموزش مدیران است. با فرض اینکه شخص با برعهده داشتن پست مدیریت به مدت چند سال مطالبی را می آموزد و از مدیران بالاتر نیز به شکل راهنمایی و توصیه تعداد زیادی آموزش غیررسمی کسب می کنند. “رهبری اثربخش نتیجه مطالعه ای در ۱۳ سازمان “نظامی، پژوهشی، پست و…” شامل ۳۸۵ مدیر ازگروههای مختلف نشان داد که عملکرد مدیران جوانتر از عملکرد افراد سالمند و باتجربه بهتراست. حال باید گفت که نتیجه تجربه و آموزش رهبری تاچه اندازه ای می تواند مفید باشد، این امر با تبیین مدل اقتضایی که روشی اثربخش تر برای استفاده از تجربیات و برنامه های آموزش مدیریت امکان پذیر می‌کند، قابل بحث است(سوکا، ۱۹۷۲.)
آموزش رهبری بر این فرض استوار است که رهبر باید تاحدامکان نفوذ و کنترل بیشتری داشته باشد و هرچه نفوذ و کنترل بیشتری داشته باشد بهتر می تواند در اعضا گروه انگیزه ایجاد کند و آنان را در انجام کارهای مشخص خود راهنمایی کند. پس مدیران باید خود را نسبت به نیازهای دیگران و اثر خودشان بر آنها حساس‌تر کنند تا در ایجاد انگیزه اثربخش‌تر باشند. آموزش در این دوره ها برای موارد انضباطی، برطرف کردن تعارض با کارکنان و حل مسائل بین فردی در محیط کار مدلها و راهنمائیهایی را ارائه می دهد. رهبر می آموزد چگونه مشکلات رابرطرف کند و درصورت بروز مشکل به چه کسی رجوع کند. انجام پژوهشهایی در زمینه مشکلات، ایفای نقش، بحث و ارائه سخنرانی ازنیاز رهبر به جستجوی راه حل است . چنین روشهایی به ساختار شغل می افزاید و موقعیت را مناسب تر می‌کند. (فیدلر، رهبری اثربخش ۱۹۷۲)
اگر فرض بیشتر برنامه های آموزشی مدیران این باشد که مدیران مسلط تر و بانفوذتر عملکرد بهتری خواهند داشت . براساس موقعیت اقتضایی باید گفت که به نوع موقعیتی بستگی دارد که مدیر در آن باید انجام وظیفه کند. نتایج مطالعه “مک نامارا” نشان داد که موقعیت ممکن است تحت تاثیر تجربه قرار گیرد.( فیدلر، رهبری اثربخش ۱۹۷۲)
به احتمال زیاد شخصی که فاقد آموزش فنی است، یا تجربه ها و آموخته هایش ناکافی است ،وظیفه را بدون ساختار می بیند. درواقع آموزش وتجربه برای وظیفه، ساختار را ایجاد می کند. بدین معنی که بر اثر آن اقدامات مختلف، تکراری و ساده می شود و دیگر نیازی نیست که فرد روش های ابتکاری برای انجام وظیفه ابداع کند بنابراین آموزش و تجربه مربوط به وظیفه موقعیت را در رابطه با ساختار مناسب تر می کند.
همچنین نتایج پژوهشها نشان می دهد که تنها مدیران باهوش از تجربه سود می برند و برای رهبرانی که روابط آنها با اعضا خوب است، تنها درصورتی موقعیت بسیار مناسب است که باهوش و باتجربه باشند
بنابراین آموزش در رهبران رابطه گرا و وظیفه گرا تاثیر متفاوتی دارد و مدل اقتضایی توضیح مدلی برای این یافته های پیچیده ارائه می دهد.
ویلیام اچ دراپر می گوید: بنیان توسعه درمفهوم عام آن براساس آموزش و پرورش استوار است. آموزش و پرورش زیربنای توسعه منابع انسانی و اولین عامل توسعه دهنده کشورهاست. پیشرفت کشورها و سازمانها نیاز به اندیشیدن، تفکر انتقادی و خلاقیت و نوآوری منابع انسانی دارد. در سازمانهای بهداشتی-درمانی خصوصا بیمارستانها وسایل مدرن، بودجه کلان و معماری زیبا پاسخگوی داوطلبان علم و دانش ومددجویان نیست زیرا ایجاد جامعه سالم به عهده سازمانهای بهداشتی و درمانی است. بنابراین ضروری است که مدیران در این سازمانها به مهارتهای نوین و برنامه ریزیهای کوتاه مدت وبلندمدت مجهز شود. مثلا نیازهای آموزشی مدیران جنبه بین المللی ندارد و در فرهنگ‌های مختلف بایستی برنامه‌ای خاص آن سازگار با آن فرهنگ تدوین کرد که هدف آن افزایش اثربخشی در سازمان باشد.
۲-۱-۱۲ برنامه های آموزشی
این موضوع که باید افراد تازه استخدام شده را آموزش داد بسیار روشن است. افراد تازه وارد به سازمان باید مهارتهای جدید بیاموزند و از آنجا که دارای انگیزه بسیار زیادی هستند می توانند به صورتی نسبتاً راحت مهارت ها و نوع رفتاری که انتظار می رود در پست جدید داشته باشند، فرا‌گیرند. از سوی دیگر، آموزش دادن به کارکنان با تجربه چندان ساده نیست و گاهی مساله ساز است. نیاز آموزشی چنین افرادی را نمی توان به راحتی تعیین کرد، و زمانی که از چنین افرادی (در فرایند آموزش) در مورد شیوه هایی که باید کار خود را انجام دهد، پرسش می شود و از او خواسته شود که تغییر رفتار دهد خواهد رنجید.
مدیران برای تعیین میزان نیاز به آموزش کارکنان در سازمان یا واحد خود، می توانند از چهار روش استفاده کنند. آن چهار روش عبارت اند از:
ارزیابی عملکرد. می توان کار هر عضو سازمان را با استاندارد ها یا هدف های تعیین شده سنجید و اندازه گیری کرد.
تجزیه و تحلیل شرایط کار(شغل). مهارت ها یا دانش لازم برای یک کار به خصوص بررسی می شود و کارکنانی که مهارت ها یا دانش لازم را نداشته باشند باید در یک برنامه آموزشی شرکت داده شوند.
تجزیه و تحلیل سازمانی. اثر بخشی سازمان و موفقیت آن در تامین هدف هایش تجزیه و تحلیل می شود تا بتوان تفاوت های موجود یا انحراف های موجود را تعیین کرد.
بررسی منابع انسانی. باید از افراد مدیر و غیر مدیر خواست تا مسائلی را که در کار خود تجربه می کنند، یا به آنها روبه رو می شوند یا اقداماتی که برای حل آن مسائل ضروری می دانند، شرح دهند.(استونر، فریمن، گیلبرت،،۱۳۷۹، ۶۶۹-۶۶۷)
آن گاه که میزان نیازهای آموزشی اعضای سازمان مشخص شد، واحد کارگزینی باید اقدامات لازم جهت آموزش دادن افراد را به عمل آورد. برای مدیران برنامه های آموزشی گوناگونی وجود دارد. متداول ترین آنها روشی است که در اجرای آن به هنگام کار کردن به فرد آموزش می دهند؛ که از آن جمله است گردش کار که در آن کارمند، در طول یک دوره زمانی چندین نوع کار انجام می دهد و بدین وسیله مهارت های گوناگون می آموزد. نوع دیگر آموزش در کلاس درس است که در اجرای آن کارمند در حالی که هنگام کار آموزش هایی می بیند در کلاس های درس مربوطه هم شرکت می‌کند؛ روش دیگر شاگردی یا کار آموزی نام دارد که در آن فرد کارمند زیر نظر کارگر بسیار ماهر آموزش می بیند.
آموزش های خارج از کار نیز به افراد داده می شود که در اجرای آنها سعی می شود شرایطی مشابه شرایط واقعی کار درست شود. این نوع آموزش شامل کارگاهی می گردد، که در اجرای آن کارمند با وسایل واقعی کار می کند، ولی در محلی متفاوت از محلی که کار واقعی باید انجام شود (یعنی در خارج از سازمان یا محل کار). هدف این است که فشارهایی که در سرکار یا به هنگام کار به فرد وارد می آید، کم شود و شیوه آموزش در امور جاری سازمان دخالتی نداشته باشد. برای آموزش دادن افراد با تجربه از انواع روش هایی که در مراکز ارزیابی ارائه می گردد؛ استفاده می شود، مثل بازی های تجاری، شبیه سازی، حل مسائل یا قضیه هایی به عنوان نمونه و از این قبیل، و سعی می شود تا مدیر یا کارمند رفتارهایی که مناسب محل کار است بیاموزد؛ البته از طریق ایفای نقش در صحنه ای که شبیه صحنه واقعی کار است. آموزش هایی که در خارج از محل کار به فرد داده می شود معمولا به صورت کلاس درس، سمینار، سخنرانی و فیلم ارائه می شود و در برخی از موارد آموزش به کمک رایانه داده می شود ، که در آن صورت در وقت صرفه جویی زیادی می شود و می توان به افراد تحت آموزش کمک های زیادی کرد. .(استونر، فریمن، گیلبرت،،۱۳۷۹، ۶۶۹)
۲-۱-۱۳ روش های آموزشی و توسعه مدیریت و سرپرستی
هر سازمانی باید متناسب با هدف و مسایل داخلی و محیطی خود، دوره های آموزشی لازم را برای تعالی مدیران و سرپرستان خود طراحی کند و منابع تامین بودجه آن را مشخص سازد. سازمانهایی که معمولا برنامه های منظمی برای آموزش و توسعه مدیریت و سرپرستی دارند، از فنون گوناگونی براساس فلسفه و نگرش خود به مساله توسعه منابع انسانی، استفاده می کنند. در نمودار (۲-۱) همانگونه که ملاحظه می گردد، نیازهای چندی برای آموزش و توسعه مدیریت و برای تامین نیازهای آموزشی مذکور روشهایی توصیه شده است.(ابطحی، ۱۳۸۱، ۱۳۸)
- مهارتهای تصمیم گیری
نمودار(۲-۱) نیازهای آموزش و توسعه مدیریت (ابطحی، ۱۳۸۱، ۱۳۸)
دانش سازمانی
نیازها
نیازهای ویژه شغلی
مهارتهای ارتباطی

۰۰۰/۰

تایید فرضیه

با توجه به جدول ۴-۱۶ مشاهده می شود که سطح معنی داری بدست آمده برای آزمون ضریب همبستگی پیرسون فرضیه ۲-۲ کوچک تر از پنج صدم می باشد در نتیجه با اطمینان ۹۵ درصد فرض   رد و فرض   تایید می شود و این رابطه معنی دار می باشد. شدت همبستگی بین دو متغیر رضایت از همکار و تعهد سازمانی ۹/۶۳ + درصد می باشد که این بیانگر رابطه مستقیم بین دو متغیر می باشد. از سویی ضریب تعیین بین دو متغیر برابر با ۴۰۸/۰ می باشد که این نشان می دهد که متغیر رضایت از همکاران به میزان ۸/۴۰ درصد می تواند متغیر تعهد سازمانی را پیش بینی کند.

۲-۳. رضایت از کارفرما با تعهد سازمانی کارمندان مقطع متوسطه آموزش و پرورش ناحیه ۱ رشت رابطه دارد.
بین رضایت از کارفرما و تعهد سازمانی ارتباط معناداری وجود ندارد :
بین رضایت از کارفرما و تعهد سازمانی ارتباط معناداری وجود دارد :
جدول۴-۱۷) ضریب همبستگی بین رضایت از کارفرما و تعهد سازمانی

تعداد

ضریب همبستگی

ضریب تعیین

سطح معنی داری

نتیجه

رضایت از کارفرما و تعهد سازمانی

۱۲۷

۳۷۷/۰

۱۴۲/۰

۰۰۰/۰

تایید فرضیه

با توجه به جدول ۴-۱۷ مشاهده می شود که سطح معنی داری بدست آمده برای آزمون ضریب همبستگی پیرسون فرضیه ۲-۳ کوچک تر از پنج صدم می باشد در نتیجه با اطمینان ۹۵ درصد فرض   رد و فرض   تایید می شود و این رابطه معنی دار می باشد. شدت همبستگی بین دو متغیر رضایت از کارفرما و تعهد سازمانی ۷/۳۷ + درصد می باشد که این بیانگر رابطه مستقیم بین دو متغیر می باشد. از سویی ضریب تعیین بین دو متغیر برابر با ۱۴۲/۰ می باشد که این نشان می دهد که متغیر رضایت از کارفرما به میزان ۲/۱۴ درصد می تواند متغیر تعهد سازمانی را پیش بینی کند.
۲-۴. رضایت از شغل با تعهد سازمانی کارمندان مقطع متوسطه آموزش و پرورش ناحیه ۱ رشت رابطه دارد.
بین رضایت از شغل و تعهد سازمانی ارتباط معناداری وجود ندارد :
بین رضایت از شغل و تعهد سازمانی ارتباط معناداری وجود دارد :
جدول۴-۱۸) ضریب همبستگی بین رضایت از شغل و تعهد سازمانی

تعداد

ضریب همبستگی

ضریب تعیین

سطح معنی داری

نتیجه

رضایت از شغل و تعهد سازمانی

۱۲۷

۵۲۹/۰

۲۷۹/۰

۰۰۰/۰

تایید فرضیه

با توجه به جدول ۴-۱۸ مشاهده می شود که سطح معنی داری بدست آمده برای آزمون ضریب همبستگی پیرسون فرضیه ۲-۴ کوچک تر از پنج صدم می باشد در نتیجه با اطمینان ۹۵ درصد فرض   رد و فرض   تایید می شود و این رابطه معنی دار می باشد. شدت همبستگی بین دو متغیر رضایت از شغل و تعهد سازمانی ۹/۵۲ + درصد می باشد که این بیانگر رابطه مستقیم بین دو متغیر می باشد. از سویی ضریب تعیین بین دو متغیر برابر با ۲۷۹/۰ می باشد که این نشان می دهد که متغیر رضایت از شغل به میزان ۹/۲۷ درصد می تواند متغیر تعهد سازمانی را پیش بینی کند.

۳-۴ سخنان بزرگان درمورد شیخ صدوق

رفته رفته به برکت دعای حضرت ولی عصر (عج ) برکت وجود شیخ صدوق فراگیر شد و تمام دانشوران، زبان به مدح و ثنای او گشودند و در برابر عظمت و گسترگی دانش او خضوع کردند. پس از سفر به بغداد شهرت علمی‌او آن چنان دانشمندان آن دیار را تحت تاءثیر قرار داده بود که تمام آنها را مجذوب خود کرد و از شعاع وجودی خود بهره مند ساخت.شیخ صدوق را نمی‌توان تنها یک محدث یا فقیه یا اصولی صرف نامید، بلکه با نظر به گوناگونی تالیفات او و سخنان عالمان دینی در حق وی، پی به دامنه دانش بیکران او خواهیم برد.عمر رضا کحاله ((از عالمان اهل سنت )) در حق او نوشته است :
محمد بن علی بن الحسین… شیعی (ابو جعفر) مفسر، فقیه، اصولی، محدث حافظ، آشنای به رجال،… بوده است. (کحاله،عمررضا،۱۳۹۵ ق:۲۲۷).
بیشترین فرصت و زحمت وی صرفه جمع آوری و تدوین و تبویب و نشر احادیث و نگارش کتب مختلف شد. و این امر جز با تسلط او بر آن رشته های علمی‌تحقق نخواهد یافت.
نگارش و تدوین حدیث با توجه به موقعیت زمانی ((صدوق )) و نبود یا کمبود امکانات نگارشی و تحقیقی در آن عصر، حاکی از تلاش طاقت فرسای او است. شیخ با کار ابتکاری خود در تنظیم آثار معصومین علیه السلام آثار خود را مرجع معتبری برای استفاده محققان و پژوهشگران علوم اهل بیت قرار داد. برخی از کسانی که زندگانی فقیهان را نگاشته اندشیخ صدوق را از قلم انداخته، و او را در زمره فقهای نامدار شیعه نیاورده اند! حال آنکه صدوق در بسیاری از کتابهای خود از جمله کتاب معروف ((من لا یحضره الفقیه )) (یکی از کتابهای چهارگانه اصلی شیعه ) روایات را بر اساس مبانی فقهی خود تنظیم کرده و در مقدمه آن نیز نوشته است : آنچه در این کتاب آورده ام به آن فتوا می‌دهم.مقدمه کتاب من لا یحضره الفقیه. یعنی مطابق نظریات وی در احکام است همچنین کتاب معروف ((المقنع )) وی در شمار کتب اولیه فقهی عالمان تشیع قرار دارد و کاملا جنبه فتوایی دارد و سایر فقها در قرون و اعصار پس از وی به همین کتاب به مثابه نظرهای فقهی وی استناد کرده اند. بعلاوه بسیاری از رجال نویسان او را در زمره فقیهان آورده اند.

بزرگی این شخصیت آنچنان است که دانشمندان معروف اسلامی‌ اعم از شیعه و سنی هر جا به نام وی رسیده اند، زبان به مدح او گشودند و او را به بزرگی یاد کرند و با لقبهای بلند و عبارتهای پر معنا نام برده اند. برخی از تعبیرها که در کلام این بزرگان مشاهده می‌شود انسان را به تعجب وادار می‌کند.
شیخ طوسی در کتاب ((الفهرست )) می‌نویسد:…صدق، بزرگوار و حافظ احادیث، ناقد اخبار و نسب به رجال دانا بود. در بین دانشمندان قم شخصیتی به قدرت حافظه و زیادی دانش او یافت نشده است. (طوسی،محمدبن حسن، ۱۴۲۲ ق:۳۰۴).
محمد بن ادریس نیز در کتاب ((سرائر)) آورده است :
((دانشمند بزرگوار و مورد اطمینان، متخصص اخبار، ناقد آثار، عالم به رجال و حافظ بزرگ حدیث بود، او استاد پیشوای ما شیخ محمد بن نعمان است.(آقابزرگ طهرانی،محمدمحسن،۱۳۵۵ش :۱۵۵ )نجاشی بن محمد معروف نوشته است.
((صدوق، بزرگ و فقیه ما، چهره معروف شیعیان در خراسان بود در سال ۳۵۵ در سنین جوانی به بغداد سفر کرد و بزرگان آنجا در محضر او استفاده بردند.))( النجاشی،احمدبن علی،۱۴۰۸ ق:۲۷۶).
شیح بهایی نیز در پایان کتاب الوجیزه خود گفته:سرآمد محدثان حجت الاسلام ابوجعفر محمد بن علی بابویه قمی،که خدا روانش را پاک گرداندبه جز کتاب من لا یحضره الفقیه کتب ارزنده دیگری نیز دارد.(عاملی،محمدبن حسن، ۱۳۲۱ ق:۱۷).و شیخ اسد الله شوشتری در کتاب ((مقابس الانوار)) آورده است : ((صدوق، رئیس محدثین، زنده کننده اساس دین، دارنده فضائل و مکارم او و برادرش به دعای امام عسکری و ولی عصر علیه السلام به دنیا آمده اند.))http://www.hawzah.net/Hawzah/Daneshvars/footnt01.htm.( شوشتری،شیخ اسدالله، ۱۳۲۲ ق :۷۰).
شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی پدر شیخ بهایی در کتاب درایه خود می‌نویسد :کتاب مدینه العلم و من لا یحضره الفقیه دو اثر علمی‌از این شیخ بزرگوار و پاک نژاد است که در نزد علمای ضشیعه وسنی از قدر ومنزلت خاصی برخوردار است.وی نه تنها در حفظ حدیث ونقد اخبار و دانش وفقه رجال وعلوم عقلی ونقلی تبحر داشته بلکه پیشوا ومرجع دینی شیعیان نیز در قم وخراسان وعراق عجم نیز هست. (حسین بن عبدالصمد،۱۳۰۶ش :۷۰).
این توصیفها اختصاص به دانشمندان شیعه مذهب ندارد بلکه عالمان اهل سنت نیز زبان به مدح او گشوده اند که در این مختصر تنها به یک نمونه از آن اشاره می‌کنیم.
خیر الدین زرکلی که در کتاب معروف ((الاعلام )) می‌نویسد:((محمد بن علی بن حسین، معروف به ((شیخ صدوق )) مانند او در بین علمای قم یافت نشده است. در ری اقامت داشت و در منطقه شرق و خراسان مقام والایی داشت در شهر ری بدرود حیات گفت و در همان جا به خاک سپرده شد و حدود ۳۰۰ کتاب، تاءلیف کرده است.))http://www.hawzah.net/Hawzah/Daneshvars/footnt01.htm (زرکلی، خیرالدین،بی تا:۱۲۳).
پرداختن به نوشته های شیخ صدوق خود کتاب مستقلی را می‌طلبد و بجاست که ((کتاب نامه صدوق)) نگارش باید و نوشته های این دانشمند گرانمایه و جامعه علمی‌و اسلامی‌شناسانده شود.
شیخ طوسی رحمه الله علیه در کتاب ((الفهرست )) نوشته است : وی (صدوق ) نزدیک به سیصد کتاب تاءلیف کرده است.)).( طوسی،محمدبن حسن،۱۴۲۲ ق:۱۵۷).

۳-۵ آثار شیخ صدوق

کتاب عیون اخبار الرضااین کتاب را برای صاحب بن عباد، وزیر دانشمند و دین پرور آل بویه نگاشته و به وی اهدا کرده است و در آن، روایاتی که از امام هشتم علیه السلام نقل شده گرد آمده است. 
کتاب خصال: خصال بمعنای صفات است‏یعنی موضوع کتاب، احادیثی است که صفات نیک و بد را نشان می‏دهد و بترتیب شماره از صفات یگانه تا خصلتها و صفات هزارگانه در این کتاب وارد شده است. این کتاب در بردارنده نکات اخلاقی - علمی‌، تاریخی و فقهی و پندهای درس آموز می‌باشدو بر اساس سلسله اعداد ترتیب یافته که این تدوین و تنظیم نیز بر زیبایی و شیوایی و ارزش کار وی در این اثر افزوده است.مولف در هر باب روایاتی که مطابق همان عدد نکته یا مطلبی را در برابرآن آورده است.به این معنی که وی خصلتها را به روش عددی بیان کرده.یعنی کتاب را با خصال یگانه آغاز کرده و سپس خصال دو گانه وسه گانهتا خصال چهار صدگانه. کتاب الامالی،که با نامهای المجالس یا عرض المجالس مشهور است.وی چندین مجلس از این کتاب را در سفر دوم خود به مشهد نگاشت. مجموعه درسها و سخنرانیهای شیخ صدوق در این اثر گرد آمده است مطالب آن را شاگردان او تحریر کرده اند.
کتاب علل الشرایع :این کتاب، همچنانکه از نامش پیداست حاوی علتها و فلسفه احکام می‌باشد، مؤ لف تمام احادیثی که به علل و فلسفه احکام اشاره شده، در یک مجموعه به همین نام نگاشته است، و شاید اولین کتاب در موضوع خود می‌باشد.
کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
این کتاب در ترغیب مردم به کسب فضایل اخلاقى و انجام واجبات و مستحبات و فرو نهادن محرّمات و مکروهات نقش بسزایى دارد و هر مسلمانى با خواندن آن، یک نوع شیفتگى نسبت به وظایف اسلامى در خود احساس مى‏کند و شور و حال خاصى براى عمل‏گرایى در خود مى‏یابد و همین ویژگى براى ارزنده‏بودن یک کتاب و موفقیت نویسنده آن کفایت مى‏کند؛ ذکر ثواب و پاداش براى تشویق مردم به انجام دادن واجبات و مستحبات است. البته این روش، شیوه‏اى قرآنى مى‏باشد که خود خداوند متعال در قرآن آن را در پیش گرفته و نعمتهاى بى‏شمارى براى اعمال نیک انسان ذکر کرده است. در روایات نیز این شیوه دنبال شده است؛کتاب مذکور با کنار هم قرار دادن احادیث یک موضوع، به پیدایش درک درستى از فضاى آن موضوع در ذهن مبلّغ کمک مى‏کند؛ کنار هم قرار گرفتن احادیث یک موضوع و تفاوت بین ثوابهاى ذکرشده در آنها، مبلّغ را بر آن مى‏دارد تا با دقت بیش‏تر به ریزه‏کاریهاى این احادیث بپردازد. این کار در اکثر اوقات ما را به برداشتهاى نویى از احادیث رهنمون مى‏کند. از جمله اینکه برخى از آثار ذکرشده مربوط به ذات عمل است و هر کس آن را انجام دهد، به آن ثواب مى‏رسد؛ امّا برخى از ثوابها مربوط به نیّت عمل است. مثلاً در مورد گرفتن ناخن در روایت وارد شده است که هر کس ناخنش را در روز پنجشنبه و جمعه بگیرد، از جذام و پیسى دور مى‏ماند و در حدیث دیگرى از همین باب آمده است که هر کس موقع انجام دادن این عمل، ذکر «بِسْمِ اللّه‏ِ وَ بِاللّه‏ِ وَ عَلى مِلَّهِ رَسُولِ اللّه‏ِ» را بگوید، خداوند به عدد هر ریزه ناخن، ثواب آزاد کردن بنده‏اى را براى او مى‏نویسد؛برخى از مردم با شنیدن بعضى از ثوابهاى ذکر شده در احادیث، دست به انکار آن مى‏زنند. متنوّع بودن ثوابهاى ذکرشده براى اکثر اعمال باعث مى‏شود تا مبلّغ متناسب با سطح معرفت مخاطبینش از بین ثوابهاى ذکرشده در این احادیث، برخى از آنها را بیان کند. این کار مانع از آن مى‏شود که گروهى منکر ثوابهاى مطرح شده براى این اعمال بشوند؛ این کتاب منبع خوبى براى مبلّغان دینى در زمینه بیان اعمال مربوط به هر روز و مناسبتها است؛ کتاب عقاب الاعمال نیز شامل موضوعاتى نظیر: مجازات کسى که در انجام فرامین الهى سستى مى‏کند، قسم دروغ، زکات ندادن، اذیت مؤمن، قطع رحم، حاکم ستمگر، مجازات ترک امر به معروف و نهى از منکر مى‏باشد.
کتاب النصوص
المقنع
الاوائل
الاواخر
المناهی
کتاب التوحید: این کتاب در موضوع توحید به معنای عام آن مشتمل است بر بیان وحدانیت ذات الاهی و بیان صفات ثبوتی و سلبی ذاتی و فعلی و نسبت آنها با ذات الاهی و حدوث و قدم و نیز قضا و قدر و جبر و تفویض و مسائل و عناوین مرتبط با جبر و اختیار. مباحث اخیر در دوره‌های بعد زیر عنوان “افعال الاهی" و در دوره متأخرتر و در حال حاضر عموما زیر عنوان “عدل الاهی” در کتاب‌های اعتقادی بحث می‌شود. به نظر می‌رسد شیخ صدوق در به کارگیری این معنای اصطلاحی توحید از «کتاب التوحید» کلینی در کافی الگو گرفته است.
دعائم الاسلام
اثبات الوصیه
المصابیح
التاریخ
المواعظ
التقیه
الناسخ و المنسوخ
الباطل العلو و التقصیر
السر المکتوم الی الوقت المعلوم
مصباح المصلی
مصادقه الاخوان
الهدایه فی الاصول والفقه
المواعظ و الحکم
کتاب الامالی: این کتاب عبارت از مجموعه سخنرانیهای شیخ در شهرهای مختلف است که اولین سخنرانی روز جمعه ۱۸ رجب ۳۶۸ در ری بوده و سخنرانی بیست و پنجم در شهر طوس مشهد روز جمعه ۱۷ ذی حجه ۳۶۷ و سخنرانی بیست و ششم در روز غدیر همان سال در مشهد و سخنرانی ۸۹ در روز یکشنبه اول شعبان ۳۶۸ در نیشابور بوده است.تعداد زیادی در فضیلت برخی اعمال و بعضی از ماه ها. تعداد زیادی رساله در موضوعات مختلف فقهی و غیر آنو چندین کتاب در فضایل پیامبر و امامان و برخی از اصحاب. مهمترین کتاب شیخ صدوق که خود نیز از آن یاد کرده و تا زمان پدر شیخ بهایی مورد استفاده عالمان مورد استفاده عالمان دینی بوده کتاب ((کتاب مدینه العلم )) است که مفقود گشته است و با کمال تاءسف به دست ما نرسیده است.بنا به نوشته ابن شهر آشوب در کتاب معالم العلماء کتاب مدینه العلم ده جلدی و من لا یحضره الفقیه چهار جلدی است و از این نوشته معلوم می‌شود که مدینه العلم بیش از دو برابر من لا یحضره الفقیه بوده است.این مطلب را در کتب ریاض العلما وهمچنین روضات الجنات نیز می‌توان یافت.شیخ طوسی، وبسیاری از دیگرمولفان از این کتاب به عنوان یکی از مهمترین تاءلیفات صدوق یاد کرده اند و بسیاری از بزرگان دین از کتاب مدینه العلم حدیث روایت کرده اند.http://www.hawzah.net/Hawzah/Daneshvars/footnt01.htm (طوسی،محمدبن حسن،۱۴۲۲ ق:۱۶۶).
صاحب کتاب روضات الجنات می‌نویسد:((بعد از زمان علامه و شهدین، دیگر هیچ اثری از کتاب مدینه العلم دیده و شنیده نشده است ولی بنا به نوشته برخی دیگر، معتقدند این کتاب تا عصر پدر شیخ بهایی نیز موجود بوده و ایشان نسخه ای از آن را داشته است.شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی (پدر شیخ بهاء الدین عاملی ) در کتاب درایه اش نوشته است : ((پایه ها و اصول معتبر حدیث ما پنج کتاب است : کافی، مدینه العلم، من لا یحضره الفقیه، تهذیب و استبصار.))علامه مجلسی و پس از وی سید محمد باقر جیلانی (سید شفتی ) تلاشها و اموال زیادی صرف یافتن این کتاب کردند ولی اثری از آن به دست نیاوردند.(موسوی خراسانی،محمدباقر،۱۳۵۶ ش:۸۵.).

۳-۶ شاگردان شیخ صدوق

شیخ صدوق به خوبی دریافته بود که بهترین شیوه برای حفظ و حراست از سخنان پیشوایان دین که در هر زمان ممکن است مورد تعرض و دستبرد خائنان قرار گیرد - علاوه بر حفظ و تدوین و نگارش آنها انتقال سینه به سینه به دلسوخته گان آنها به طالبان مکتب اهل بیت علیه السلام می‌باشد. از همین رو هرگاه حدیثی از کسی می‌شنید به دیگران می‌آموخت و این امر سبب شد تا کمتر عالمی‌در آن عصر باشد که شیخ صدوق از او بهره نگرفته و کمتر طالب دانشی که او را عطایی از علوم وحی و عصمت به وی یاد نداده باشد.در تمام شهرهایی که او سفر کرده است جمع زیادی از دانشمندان از خرمن دانش او بهره های فراوان برده اند که عدد شاگردان وی را متجاوز از صدها تن نوشته اند. از میان شاگردان وی که سرآمد همه آنهاست می‌توان دانشمند بلند آوازه شیعه، محمد بن محمد به نعمان، معروف به ((شیخ مفید)) را نام برد که بحق برازنده این لقب بود و بسیاری به دین دیانت کرد و آثار به جای مانده از وی حکایت از وسعت معلومات او دارد. او فقیه واستاد کلامی‌شیعه است که بیشتر در علم کلام تبحر داشت و مکتب کلامی‌شیعه در عصر او به اوج کمال رسید. او در مناظرات دینی مهارت خاصی داشت.به جرا ت می‌توان اذعان کرد نقش علمی‌شیخ مفید یکی از نتایج تلاشهای شیخ صدوق در گسترش تشیع می‌باشد. اگرچه درکتاب وزین تصحیح الاعتقادات شیخ مفید با استنتاج های عقلی، بررسی های استدلالی و برهان های مختلف نظریات شیخ صدوق را نقد می‌کند،ولی این اقدام از ارزش شخصیت علمی‌شیخ صدوق نمی‌کاهد. تالیف کتاب تصحیح الاعتقادات شیخ مفید نمونه بارزی از این دست می‌باشد. لازم به توضیح است شیخ مفید این کتاب را در شرح کتاب الاعتقادات شیخ صدوق نوشته و در آن کوشش نموده با زبانی گویا و قابل فهم به توضیح و تفسیر مسائل عقیدتی بپردازد.با مطالعه دقیق این کتاب اهمیت والای فرهنگ شیعه و اعتقادات مورد بررسی در دوران زندگی شیخ صدوق را روشن می‌سازد.درنهایت شیخ مفید را می‌توان به نوعی تکمیل کننده و توشیح کننده اعتقادات شیخ صدوق دانست. بجز شیخ مفید، از جمله شاگردان معروف صدوق، می‌توان این بزرگان را نیز نام برد:برادر وی، حسین بن علی بن بابویه قمی‌شیخ ابوالقاسم علی ابن محمد بن علی خزاز
شریف الدین ابو عبدالله محمد بن حسن معروف به نعمت. وی کسی بود کتاب من لا یحضره الفقیه را به استادش پیشنهاد کرد.(ابن بابویه،محمدبن علی۱۳۶۹ش:۲،۳).
حسن بن محمد بن حسن قمی‌(مؤ لف تاریخ قم ).(صدر،سیدحسن،۱۹۴۰ م:۲۵۵)علی بن احمد بن عباس نجاشی. پدر نجاشی وصاحب کتاب رجال النجاشی.( النجاشی،احمدبن علی، ۱۴۰۸ ق:۳۱۶).علم بن احمد بن عباس نجاشی. همان سید ابوالبرکات علی بن حسین جوزی حسینی حلی.( مجلسی،محمد باقر،۱۴۰۱ق:۵۵).
شیخ صدوق بعد از عمری تلاش وکوشش در جهت پیشبرد علوم فقه وحدیث و آموزش علوم اهل بیت (ع)، در سال ۳۸۱. ق در ۷۵ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.( النجاشی،احمدبن علی،۱۴۰۸ ق:۳۹۲). و در جوار رحمت بی منتهای پروردگارجای گرفت. وفات او در شهر ((ری )) اتفاق افتاد و با این حادثه عظیم و تاءسف بار، غبار غم و سراسر عالم تشیع را فرا گرفت و عاشقان مکتب اهل بیت علیه السلام در میان اندوه و اشک، پیکر، پیکر مطهر وی را تشیع کردند و در نزدیکی مرقد حضرت عبدالعظیم حسنی ((در شهر ری )) به خاک سپردند. آن محل اکنون نیز با نام ((ابن بابویه )) زیارتگاه مسلمانان است. این بقعه مقدس جنب باغ طغرل می‌باشد.گرچه در طول تاریخ همواره آرامگاه مورد احترام شیعیان بوده ولی با حادثه ای که در حدود یکصد و هشتاد و پنج سال پیش اتفاق افتاد، عظمت و اعتبار صدوق در نزد زائران حرمش بیشتر معلوم شد و ارادت آنان نسبت به وی دو چندان گشت ؛ که شرح آن واقعه مطابق نقل روضات الجنات بدین گونه است :
((در سال۱۲۳۸ هجری قمری، باران زیادی بارید که بر اثر آن اطراف مزار شریف شیخ صدوق فروکش کرد و شکافی در کنار آن پدید آمد. مؤ منان در پی اصلاح بر آمدند. هنگام خاکبرداری به سردابی که جسد شیخ در آن مدفون بود، رسیدند. وقتی که به سرداب وارد شدند، جسد را سالم یافتند. آثار رنگ حنا هنوز بر ناخنهای وی باقی بود، این خبر در سطح تهران پیچید تا آنکه سلطان وقت (( فتحعلی شاه قاجار)) نیز از آن مطلع گشت. دستور داد تا سرداب را نپوشانند که خواهان در محل حاضر شدند. جمعی از علما و سران مشاهده کردند. سپس دستور دادند تا سرداب را بپوشانند و بنای ساخته شده و بر قبر را تجدید کردند. البته من خود یکی از شاهدان این واقعه را ملاقات نمودم که داست ماجرا را برای چند تن از استادان بزرگ ما نقل می‌کرد.( موسوی خراسانی،محمدباقر،۱۳۵۶ ش،:۵۳۳).
همانطور که گفتیم ابن بابویه از امام زمان (عج)تقاضای دعا برای فرزند دار شدن همسرش کرده بود،این دعا مستجاب گردید و خداوند به وی دو پسر دانشمند و فقیه عطا نمود. یکی از آنان همان شیخ صدوق بود، که در بخش پیشین به وی اشاره گردید. فرزند دیگر وی حسین بن علی بود. اگرچه وی شهرت برادرش محمد را نداشت و از نظر علمی‌و فقهی همتای برادرش نیست،اما از ذریه وی چند تن دیگر از خاندان بابویه به مقامهای علمی‌و فقهی رسیدند،اما از نسل محمد کسی دیگر به مقام علمی‌نائل نگردید.

۳-۷ اعتقاد به امام زمان از دیدگاه شیخ صدوق