بیشترین همبستگی بین میزان هتروزیس و فاصله ژنتیکی بر اساس مارکر های مولکولی ISSR مربوط به صفت عملکرد (^** ۳۰ r= )می باشد . که همبستگی قابل قبولی برای این صفت می باشد اما برای سایر صفات همبستگی معنی داری مشاهده نشد.

مقایسه دندروگرام های حاصل از داده های صفات مورفولوژیک و داده های مولکولی حاصل از مارکر های ISSR نشان می داد که شباهت زیادی به یکدیگرندارند بطوریکه فقط والد های P₃ و P₄ در هر دو کلاستر در یک گروه قرار دارند و بقیه والدین در گروه های مختلفی قرار گرفته اند.
پیشنهادات :
باتوجه به تنوع ارقام موجود در کشور لاین های متنوعی برای بررسی میزان هتروزیس و قابلیت ترکیب پذیری آنها توصیه می شود، از والدین دارای صفات مهم دیگر نیز در تلاقی ها استفاده گردد.
استفاده از سیستم نر عقیمی و شناسایی لاین های نرعقیم برای تلاقی ها ، و تعیین مارکرهای ساده در مرحله گیاهچه ای برای شناسایی گیاهان نر عقیم.
هیبرید های حاصل از این تحقیق به منظور بررسی تاثیر شرایط محیطی مختلف ،در مکانها و زمان های متفاوت کشت و نتایج با نتایج این مطالعه مقایسه گردد.
در مورد تولید ارقام صد درصد مقاوم به آفات و بیماریها و نحوه کنترل ژنتیکی آنها تحقیقات کاملی صورت گیرد.
جهت بررسی الگوی تنوع ژنوتیپ های والدینی از سایر مارکرهای مولکولی AFLP، RAPD و … استفاده شود.
منابع
اهدائی ب .۱۳۸۲٫ اصلاح نباتات .انتشارات دانشگاه تهران
ارزانی ا. ۱۳۸۳٫ اصلاح گیاهان زراعی. مرکز نشرجهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان.
باقری ا.،یزدی صمدی ب.،تائب م.،و احمدی م.ر.۱۳۸۰٫بررسی همبستگی و روابط بین عملکرد و سایر صفات کمی و کیفی گلرنگ .مجله علوم کشاورزی،۳۲(۲):۳۰۷-۲۹۵٫
برادران و . ر.، و زینالی خانقاه ح.۱۳۷۵٫ بررسی رابطه ژنتیکی عملکرد و اجزای آن و مطالعه همبستگی صفات مهم زراعی در گلرنگ از طریق تجزیه عملیات .چکیده مجموعه مقالات چهارمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران ،دانشگاه صنعتی اصفهان .
رحیمی نژاد م.ر. ۱۳۸۵٫سیستماتیک مولکولی گیاهی. انتشارات دانشگاه اصفهان .
زینعلی ا.۱۳۷۸٫ گلرنگ (شناخت ،تولید و مصرف ).انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
سعیدی ح. ۱۳۸۴٫سیستماتیک گیاهی.انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان.
عبدمیشانی س. و شاه نجات بوشهری ع.ا.۱۳۷۶٫ اصلاح نباتات تکمیلی.جلد اول و دوم.انتشارات دانشگاه تهران .
فارسی م.،باقری ع .۱۳۸۸٫اصول اصلاح نباتات .انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
فرشادفر ع. کاربرد ژنتیک کمی در اصلاح نباتات جلد اول و دوم .۱۳۷۷٫ انتشارات دانشگاه رازی(صاق بستان).
قربانزاده نقاب م.۱۳۸۹٫ارزیابی ژنتیکی و فیلوژنتیکی ژرم پلاسم گلرنگ با بهره گرفتن از شاخص های فنوتیپی و مارکرهای مولکولی ،رساله دکتری بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد .
قره یاضی ب.۱۳۸۵٫ایران و تنوع زیستی گونه های گیاهی.نشریه پیام کشاورزی،۱۶-۱۵٫
قره یاضی ب.۱۳۸۰٫کاربرد نشانگرهای DNA در اصلاح نباتات .کارگاه آموزشی کاربرد نشانگرهای مولکولی DNA در کشاورزی و منابع طبیعی،دانشگاه گیلان.
قدرتی غ.ر.۱۳۷۶٫ بررسی تنوع ژنتیکی و سیتوژنتیکی توده های بهاره بومی گلرنگ ایرانی.
گریوانی ح.بی همتا.،سیاه سر ب.،و.ناروئی راد م.ر.۱۳۸۸٫بررسی پیشرفت ژنتیکی و توارث پذیری صفات مختلف در گلرنگ جهت انتخاب صفات در استراتژی های اصلاحی .دهمین کنفرانس ژنتیک ایران ،تهران .
محمد فارسانی ط.،اعتمادی ن.ا.، و طباطبائی ب.ا.۱۳۸۶٫ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه بندی نمونه های گیاه چمنی (Cynodon dactylon) با بهره گرفتن از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی ISSR. پنجمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران ،تهران .
میرشمسی کاخکی ا. ۱۳۸۲ .ارزیابی پتانسیل مارکرهای RAPDدر تخمین هتروزیس در گوجه فرنگی .پایان نامه کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد .
ناصری ف.۱۳۷۰٫دانه های روغنی.انتشارات آستان قدس رضوی.
نقوی ،م.ر.ملبویی،م.ع.، ورشیدی منعضوس.۱۳۸۸٫بیوانفورماتیک(داده پردازی زیستی).انتشارات دانشگاه تهران،تهران.