در ستون دوم جدول فوق برآورد ضرایب رگرسیونی آمده است بزگترین ضریب برای عوامل مدیریتی بر موفقیت در جذب منابع ارزان قیمت می­باشد در ستون سوم خطای براورد ضرایب رگرسیونی آمده است و در ستون چهارم حاصل تقسیم ضریب برآوردی بر خطای براوردی آمده است که این تقسیم ضریب رگرسیونی وزنی را بدست می ­آورد. بزرگترین ضریب رگرسیونی وزنی برآوردی برای عوامل مدیریتی برابر با ۷۷٫۹۱ می­باشد با وجود آن که ضریب رگرسیونی مربوط به استفاده از فناوری کوچکتر از رضایت مشتری می­باشد ولی ضریب رگرسیونی وزن­دار استفاده از فناوری بزرگتر از رضایت مشتری می باشد. و کمترین ضریب رگرسیونی وزن­دار برای نیروی انسانی با ۰٫۱۴۱ است. در ستون اخر نیز سطح معنی­داری برای ضرایب برآورد شده آمده است که همانگونه که دیده می­ شود ضرایب مربوط به کلیه عوامل در سطح α=۰٫۰۵معنی­دار است زیرا مقدار P-value بدست آمده برای آن­ها کمتر از ۰٫۰۵ است.

برای این مدل میزان آماره کی دو برابر با ۴۶٫۰۵ با ۴ درجه آزادی می­باشد که p-value آن ۰٫۰۰ است. چون سطح معنی­داری کمتر از ۰۵/۰ بیشتر است نتیجه می­گیریم که مدل رگرسیونی برازش داده شده میان متغیر­های مستقل و متغیرهای وابسته معنی­دار است.
خروجی­های آموس در بررسی مناسبت مدل به شرح زیر است.
جدول شماره (۴-۲۸): خروجی های مربوط به مناسب بودن مدل آماری نهایی

 

RMSEA	CFI	IFI	RFI	NFI	GFI	AGFI	RMR
۰٫۰۳۹	۰٫۹۵۲	۰٫۹۵۲	۰٫۸۶۹	۰٫۹۴۸	۰٫۸۶۵	۰٫۴۹۳	۰٫۰۹۶

در این جدول متغیرهایRFI, GFI NFI, IFI اعداد بزرگی هستند که موید مدل می­باشند و مقدار AGFIکه نشانگر: شاخص نیکویی برازش تعدیل شده است مقدار کوچکتر از ۰٫۵۰ اختیار کرده است که دلیل تعداد درجات آزادی کم برای مدل است که به خاطر کم بودن مشاهدات ایجاد گردیده است. چون مقدارآماره RMSEA از مقدار ۰٫۰۵ کمتر است پس مدل ارائه شده مدل مطلوبی است.
مدل رگرسیونی برای مدل کلی:
در ادامه برای برازش مدل با بهره گرفتن از spssبه وسیله مدل رگرسیون چندگانه می­پردازیم.
مدل برازش داده شده به صورت زیر خواهد بود:
به برازش مدل خط رگرسیون بین متغیرهای مستقل عوامل مدیریتی(Y1)ونیروی انسانی(Y2)رضایت مشتری (Y3) استفاده از فناوری (Y4) و متغیر وابسته موفقیت در جذب منابع(Y5) با بهره گرفتن از spss می­پردازیم.
بررسی مناسبت مدل خطی
بر اساس جدول زیر به عنوان خروجی spss وجود این رابطه خطی در سطح ۰۵/۰ پذیرفته می‌شود. زیرا مقدار p-value برابر با صفر و کمتر از ۰۵/۰ است.
جدول شماره (۴-۲۹): ضرایب رگرسیونی خطی محاسبه شده

 

p- value (sig)	آماره فیشر	میانگین مربعات خطا	درجه آزادی	مدل
۰٫۰۰

در سال ۱۳۴۲ خورشیدی شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که در نظر دارد دو ناحیه از فلات قاره ایران که متصل به سرزمین ایران و دنباله طبیعی آن است را به مزایده گذارد، دولت عراق در اعلامیه‌ای به این امر اعتراض کرد و مدعی شد که بیشترین قسمت نواحی مذکور جز دریای سرزمینی عراق است. (جعفری ولدانی ، ۱۳۷۰ ، ۳۱۵ )
هر چند اختلاف پیش آمده زمینه‌ای برای مذاکره در رابطه با تحدید حدود فلات قاره را فراهم نمود و حتی اعلام شد که دو کشور به توافقات اصولی برای بهره‌برداری مشترک از نفت در منطقه مورد اختلاف دست یافته‌اند، اما اقدام عملی خاصی در این رابطه صورت نگرفت و همانطور که پیش‌تر اشاره شد پس از سال ۱۹۶۸ میلادی (۱۳۴۷ خورشیدی) تشنج در روابط دو کشور تشدید و مذاکرات تا زمان انعقاد قرارداد الجزایر عملاً متوقف شد، در قرارداد الجزایر نیز هیچگونه بحثی راجع به تحدید حدود فلات قاره صورت نگرفت. (جعفری ولدانی ، ۱۳۷۷ ،۸۶۲-۸۶۱ )

گفتار سوم - عوامل ژئوپلیتیک موثر بر مسائل مرزی و ارضی
اهمیت موقعیت نسبی یک کشور به مراتب بیشتر از اهمیت موقعیت ریاضی آن کشور است ، کشورهایی که نزدیک به اقیانوس و دریاهای آزاد قرار دارند یا به عکس به کل محاط در خشکی می‌باشند ، همچنین کشورهایی که در همسایگی ممالک قدرتمند قرار دارند و یا در مجاورت ممالک با ایدئولوژی خاص واقع‌اند با هم وضعی متفاوت داشته و همگی از نظر سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی قابل توجه و مطالعه می‌باشند . ( پورعلیخانی، ۱۳۸۸، ۱۲۹ )
کشور ایران طولانی‌ترین سواحل را در خلیج فارس و دریای عمان دارا است و از این نظر دارای موقعیت بحری مناسبی است ، که البته خلاف اصل نزدیکی به اقیانوس یا دریای آزاد است ، چرا که خلیج فارس واجد این صفات نیست اما جزو حوزه‌های ژئوپلیتیک مهم محسوب می‌شود و از این بابت ایران نه تنها موقعیت بحری مناسب یافته است بلکه دارای موقعیت استراتژیک یا گذرگاهی خوبی نیز می‌باشد و این مسئله از بابت در اختیار داشتن تنگه هرمز محقق گشته است . ( اطاعت ، ۱۳۷۶ ، ۳۸ )
ایران بر تعدادی جزایر برخوردار از موقعیت ممتاز استراتژیک در تنگه هرمز و دهانه خلیج فارس حاکمیت دارد ، از آن میان شش جزیره که زنجیره قوسی دفاعی ایران را تشکیل می‌دهند اهمیت بیشتری دارند ، این جزایر عبارتند از هرمز ، لارک ، قشم ، هنگام ، تنب بزرگ و ابوموسی که در فاصله نسبتا کوتاه از یکدیگر قرار دارند ، یک خط منحنی فرضی که این جزایر را به یکدیگر وصل نماید به درک برتری استراتژیک ایران در کنترل امنیت تنگه هرمز کمک بیشتری می‌کند . (مجتهدزاده ، ۱۳۷۳ ، ۸۷ ) در واقع وجود تنگه هرمز از مجموع پارامترهای ژئوپلیتیکی است که سبب برتری ایران در منطقه خلیج فارس ، نه تنها بر عراق بلکه بر کلیه کشورهای این منطقه گشته است .
تنگه هرمز کنترل اقتصادی کشورهای خلیج فارس را در اختیار ایران قرار داده و در موازنه قدرت منطقه‌ای موقعیت را به نفع ایران تغییر می‌دهد (حافظ نیا ، ۱۳۷۱، ۴۷۲ ) و این زمانی اهمیت می‌یابد که بحث مسایل سیاسی حاکم بر روابط ایران با امارات متحده عربی از بابت حاکمیت و مالکیت این جزایر مطرح است یا از سوی دیگر ژئوپلیتیک دشوار عراق در نقطه مقابل وضعیت مناسب ایران قرار گیرد ، یا عاملی موثر در تشدید مشکلات مرزی و کار شکنی‌های این کشور در تعیین تکلیف مناطق دریایی فی ما بین دو کشور گردد .
در مقابل تمامی موارد پیش گفته عراق با موقعیت بری نسبی قرار دارد که فاقد موقعیت بحری همچون ایران است ، تنها بخش کوچکی از حاشیه مرزهای جنوبی این کشور با خلیج فارس در ارتباط است .
از طرفی اروندرود یا خور عبدالله نیز می‌توانند جزو راه‌های ارتباطی عراق با خلیج فارس محسوب گردند که در مورد اول یعنی اروندرود یک ساحل تقریبا ۴۵ کیلومتری در شمال غرب خلیج فارس وجود دارد و در مورد دوم خور عبداله میان عراق و کویت مشترک است ، بنابراین مجموع موارد پیش گفته قابل ملاحظه نمی‌باشد و بر اساس الزامات ژئوپلیتیکی عراق قادر نیست به یک قدرت بحری تبدیل گردد . ( دهقانی فیروز آبادی ، ۱۳۸۲ ، ۵۶ ) حتی به لحاظ بهره مندی از ساحل خلیج فارس در مصب اروندرود نیز این مسئله که حدود ۶۷ % از آب اروندرود به تنهایی از ایران تامین می‌شود موثر می‌باشد . ( پورعلیخانی ، ۱۳۸۸، ۱۴۳ )
از آنجا که شبکه آبهای ایران به جز رودخانه‌های کارون و اروندرود غیر قابل کشتیرانی هستند ، مسئله استفاده از این آبراهه علاوه بر عراق برای ایران نیز مهم می‌باشد و همواره محل مباحثات فراوان بین‌المللی بوده است . ( اطاعت ، ۱۳۷۶، ۴۷-۴۶ ) اروندرود، رود بزرگی است که از به هم پیوستن دجله و فرات تشکیل می‌شود و پس از عبور از بصره در محلی به نام نهر خین در جنوب شلمچه به مرز ایران می‌رسد ، از اینجا مرز مشترک بین ایران و عراق شروع می‌شود و تا مصب اروندرود در خلیج فارس ادامه می‌یابد . (بای، ۱۳۸۴ ، ۸۹ )
عراق برای صادرات نفت و واردات محصولات مورد نیاز خویش به شدت به خلیج فارس وابسته است و این وابستگی تا حدی است که در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی منجر به حمله این کشور به ایران و کویت و بروز دو جنگ منطقه‌ای گردید ، به نظر می‌رسد در هر دو تجاوز افزایش دسترسی این کشور به خلیج فارس از راه حاکمیت کامل بر اروندرود و استفاده آزادانه از بنادر خویش ، جزو انگیزه‌های قوی و مهم حاکمان عراق بوده است .
اشغال خوزستان ( با فرض اینکه ممکن و دائمی می‌بود ) نه تنها وضعیت عراق را از نظر صادرات نفت و تاسیس بنادر نفتی و تجاری بهبود می‌بخشید بلکه سواحل این کشور را در خلیج فارس گسترش می‌داد به نحوی که بتواند به صورت یک قدرت بزرگ منطقه‌ای درآید . ( دهقانی فیروز آبادی، ۱۳۸۲، ۶۱ )
به هر روی در حال حاضر عراق دارای سه بندر به نام های «بصره» ، «ام القصر» و «فاو» در خلیج فارس می‌باشد که معتقد است پاسخگوی نیازهای این کشور نمی‌باشند . دلایل عراق به این شرح هستند :
۱- بندر بصره در شمال اروندرود و در ۱۲۰ کیلومتری خلیج فارس واقع شده است بنابراین تنها راه دسترسی عراق به بندر مذکور اروندرود می‌باشد . عراق همیشه ادعا می‌کرد که با پذیرش خط تالوگ به عنوان مرز ایران و عراق در این رودخانه ( اشاره به قرارداد الجزایر ) از اهمیت این بندر کاسته شده و علاوه بر آن در صورت بروز اختلاف با ایران امکان بسته شدن این رودخانه وجود دارد به همین جهت عراق نمی‌تواند از بابت بهره مندی از این بندر به عنوان راهی برای رسیدن به خلیج فارس اطمینان کامل داشته باشد.
۲ - بندر ام القصر نیز در کنار خور ام القصر که خوری پر از جزر و مد است واقع شده است . از طرفی راه دسترسی به این بندر خور عبداله و خور شطنه است که آبهای آنها میان عراق و کویت مشترک است و بنادر کویتی وربه و بوبیان بر بندر ام القصر مشرف می‌باشند ، این امر از دلایل تمایل همیشگی عراقی‌ها به تصرف یا اداره دو بندر فوق الذکر می‌باشد . به هر حال این بنادر نیز کم عمق بوده و به لحاظ پذیرش کشتی‌های بزرگ پاسخگو نیستند .
۳- سومین بندر عراق یعنی فاو در دهانه اروندرود واقع شده است ، این بندر دارای سواحل باتلاقی و رسوبی است به همین جهت عراق ناگزیر بوده در فاصله نزدیکی از این بندر از اسکله‌های البکر و الامیه استفاده کند که در واقع اسکله‌های شناور به شکل جزایر مصنوعی هستند و در مجموع پاسخگوی نیاز عراق در دسترسی به خلیج فارس نمی‌باشند . ( جعفری ولدانی ۱۳۷۷، ۳۷-۳۰ )
مجموع تمامی موارد پیش گفته حاکی از برتری موقعیت ایران به لحاظ ژئوپلیتیک بر عراق می‌باشد ، این برتری بی‌شک بر هرگونه مذاکره‌ای در عرصه بین‌المللی که متضمن منافع هر کدام از این دو کشور باشد موثر است .
نهایتا همانگونه که در مورد مرز دریایی ایران با عراق و کویت در شمال خلیج فارس بررسی شد، نقطه ثلاثه فوقانی این مرز به دلیل تداخل مناطق فلات قاره ‌این کشورها نامشخص و متعاقباً وضعیت تحدید حدود فلات قاره در این منطقه نامشخص است این در حالی است که در این منطقه منابع قابل ملاحظه‌ای به لحاظ نفت و گاز یا سایر منابع وجود ندارد و به نظر نمی‌رسد که در آینده نیز کشف گردد ، لذا عامل وجود منابع طبیعی در مذاکرات میان سه کشور عراق ، ایران و کویت تاثیرگذار نخواهد بود ، از طرفی عراق کمترین طول ساحل را در خلیج فارس دارا است که سبب گشته بر خلاف موقعیت آلمان در دریای شمال ، که پیش‌تر اشاره شد ، فاقد امکان ادعای بکارگیری اصل تناسب گردد ، یعنی شکل بد سواحل عراق در این منطقه و تقعر آنها تنها عامل منفی در تحدید حدود فلات قاره عراق نمی‌باشد . علی‌رغم آگاهی عراق از وضعیت بد جغرافیایی خود اما همواره به علت این موقعیت خاص جغرافیایی مخالف اعمال قاعده تناصف در تحدید حدود فلات قاره بین خود و دول همسایه بوده و مکرراً اعلام داشته که در صورت توافق بین ایران و کویت در خصوص تحدید حدود فلات قاره از طریق اعمال اصل تناصف این توافق را به رسمیت نخواهد شناخت حال سئوال این است که آیا هیچ شیوه منصفانه جهت تراضی ایران و کویت با عراق وجود دارد یا خیر ؟
بخش دوم – ایران و کویت
در این بخش که در قالب سه گفتار تنظیم گردیده نخست ویژگی مرز دریایی ایران و کویت بررسی می گردد ، سپس کلیه معاهداتی که از دهه چهل جهت تحدید حدود فلات قاره میان ایران و کویت صورت گرفته ، بررسی می گردد و نهایتا اختلافات میان دو کشور از جمله موانع سیاسی مربوط به عراق همچنین موارد ترک مذاکره و بهره برداری از حوزه نفتی آرش بررسی می گردند .
گفتار اول - بررسی مرز دریایی ایران و کویت
بین کویت و عربستان سعودی منطقه‌ای بیطرف وجود داشته که دو کشور در سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹ خورشیدی) در مورد آن به توافق رسیدند و بنابراین مرزهای دریایی‌شان را نیز در این منطقه تعیین، تصویب و نهایی نمودند. هر چند این موافقت‌نامه دارای ابهاماتی است که مورد بررسی قرار خواهد گرفت، اما تمایل کویت به تحدید حدود فلات قاره‌اش با ایران را افزوده و منجر به شکل‌گیری مذاکراتی در این رابطه شده است از سوی دیگر این قرارداد بطور تقریبی نقطه شروع مرز دریایی ایران و کویت را مشخص نموده چرا که این نقطه در مجاورت مرز دریایی کویت و عربستان خواهد بود. اما نقطه فوقانی مرز ایران و کویت در حقیقت مشکل اصلی خواهد بود بدین علت که قاعدتاً این نقطه باید محل تلاقی سه خط مرزی ایران - عراق، عراق - کویت و ایران - کویت باشد و با توجه به اینکه تعیین این نقطه نیازمند مذاکرات سه جانبه می‌باشد و از آنجا که کشور عراق وارد چنین مذاکره‌ای نشده و مذاکرات دو جانبه‌اش نیز به سرانجام دقیقی نرسیده است، محل دقیق این نقطه ثلاثه نامعلوم است. از طرفی برخلاف بحث فلات قاره ایران و عراق که تاکنون منبع قابل توجه و جدی انرژی در آنجا کشف نشده است، مسئله مرز دریایی و تحدید حدود فلات قاره ایران و کویت به این لحاظ اهمیت دارد، در اردیبهشت ۱۳۷۹ ایران در حوزه نفتی آرش اقدام به انجام عملیات اکتشاف و حفر چاه نمود که با اعتراض کویت و عربستان مواجه گردید. علت اعتراض کویت نسبتاً مشخص است، مرزهای دریایی ایران با کویت مشخص نشده است و ظاهراً یکی از علل اساسی انجام عملیات حفاری در میدان آرش طبق اظهارات مقام‌های مسئول وزارت امور خارجه و وزارت نفت تحریک مقامات کویتی برای حل مسئله مرز دریایی با ایران بود. (باقر پور ، ۱۳۸۱ )
اما علت اعتراض عربستان مبهم می کند چرا که مرز دریایی ایران و عربستان جز نخستین مرزهایی است که در خلیج فارس احراز شده است، اما آنچه نامشخص است محل تلاقی مرز دریایی ایران، عربستان و کویت می‌باشد، چرا که به نظر می‌رسد موافقتنامه سال ۲۰۰۰ میلادی عربستان و کویت وارد منطقه دریایی ایران شده و نیاز به اصلاح دارد. ^[۴۸]
مورد پیش گفته که معرف نقطه ۴ مرزی در قرارداد کویت و عربستان است محدوده شرقی این مرز را دچار ابهام نموده و کویت و عربستان با این مسئله از طریق اعتراض به عملیات حفاری ایران در حوزه نفتی آرش برخورد کرده‌اند حال آنکه این مشکل، جدی می کند و نیازمند مذاکرات و اصلاحیات قطعی می‌باشد.
در حقیقت همین مسئله که به لحاظ منابع انرژی تعیین مرز دریایی ایران و کویت دارای حساسیت‌هایی است ، به دشواری‌های تحدید حدود افزوده است ، و البته تمایل ایران به تعیین تکلیف آن پس از سه دهه در پروسه فعلی مذاکرات موثر بوده که به شرح زیر بررسی می‌گردد .
گفتار دوم - سابقه مذاکرات ایران و کویت جهت تحدید حدود فلات قاره
اختلاف در مورد تحدید حدود فلات قاره خلیج فارس با اعطای امتیازات نفتی در این منطقه به شرکت‌های خارجی در سال‌های ۵۸-۱۹۵۷ میلادی آغاز شد . نخستین تلاش برای افراز فلات قاره سه کشور شمال خلیج فارس از آغاز دهه ۱۹۶۰ آغاز گردید . در سال ۱۹۶۴ و به دنبال دیدار وزیر امور خارجه ایران از کویت اعلام شد که دو کشور توافق کرده‌اند کمیته مشترکی در مورد آبهای سرزمینی تشکیل دهند . در مورد این موافقتنامه ، امیر کویت به سال ۱۹۶۵ در پارلمان این کشور اعلام کرد به موجب موافقتنامه پیش گفته کمیته فنی جهت بحث در مورد مرزهای فلات قاره ایران و کویت تشکیل خواهد شد . اما به دلایلی که بیان خواهد شد در مجموع تلاش‌ها و مذاکرات به نتیجه مطلوبی نرسید . اختلافات ایران و عراق در مورد اروندرود ، اختلاف ایران و کویت در مورد عرض دریای سرزمینی و همچنین وضعیت جزایر دو طرف در خلیج فارس به علاوه مشکلات سیاسی میان طرفین که بر روند مذاکرات موثر بود ، مجموعه‌ای از عوامل و دلایل عدم حصول نتیجه بوده‌اند.
نهایتا و به دنبال دیدار شاه ایران از کویت اعلام شد که رهبران دو کشور توافق کرده اند که: «در ادامه کار انعقاد چند موافقت‌نامه مربوط به فلات قاره خلیج فارس تسریع به عمل آورند .»^[۴۹]
علاوه بر تمامی موارد پیش گفته خود عراق مشکل اصلی توافق ایران و کویت محسوب می‌شد و به هر حال توافق ایران و کویت ، به علت تردیدی که در مورد تداخل خط مرزی فلات قاره ایران و عراق با خط مرزی فلات قاره کویت و عراق و منطقه تقسیم شده بین کویت و عربستان سعودی وجود داشت ، نتوانست به شکل یک معاهده رسمی درآید و این مسئله تا سال ۱۹۹۵ تقریبا رها شده بود ، چرا که ایران و کویت در بازه‌های زمانی مختلف درگیر دفاع از تمامیت ارضی خود در برابر توسعه طلبی‌های عراق طی دو جنگ منطقه‌ای بودند ، اما در سال ۱۹۹۵ تحولی در مذاکرات عربستان سعودی و کویت رخ داد که سبب آغاز مجدد مذاکرات تحدید حدود فلات قاره میان ایران و کویت گردید . (جعفری ولدانی ، ۱۳۸۸، ۶۴)
به هر حال این مسئله که سه دهه از انفعال دیپلماسی کویت در بحث تحدید حدود فلات قاره‌اش با ایران می‌گذشت مقامات ایرانی را وادار به عکس‌العمل نمود ، همانطور که پیش‌تر اشاره شد در سال ۱۳۷۹ کارشناسان اکتشاف وزارت نفت ایران در حوزه آرش اقدام به حفر چاه نمودند و با اعتراض کویت مذاکرات از سر گرفته شد ، عربستان نیز به عمل ایران تا حدی که مربوط به منطقه مشترک تحت مالکیت عربستان و کویت بود اعتراض کرد و مدعی بود که در منطقه مذکور دارای مالکیت مشترک با کویت است . به هر حال عملیات حفر چاه از سوی ایران متوقف شد . ( نامی ، ۱۳۸۶ ، ۸۲ )
در آن زمان مقامات کویتی قائل به مشترک بودن حوزه نفتی آرش (الدوره) با ایران بودند.^[۵۰] اما به دنبال حضور پر رنگ‌تر آمریکایی‌ها در منطقه اعلام کردند که با مشارکت عربستان سعودی اقدام به بهره‌برداری مشترک از این حوزه نفتی خواهند نمود .^[۵۱]
به هر حال علاوه بر کلیه مشکلات پیش گفته از آغاز مذاکرات در دهه ۴۰ خورشیدی بحث این میدان نفتی نیز اثر قابل ملاحظه‌ای بر مذاکرات ایران و کویت گذاشته است .
از آنجایی که احتمال کشف منابع دیگر نیز وجود دارد و با پیشرفت فناوری این منابع کشف خواهند شد ، افراز مرز دریایی ایران و کویت باعث قانون‌مندی اکتشاف و استخراج منابع احتمالی خواهد گردید .
گفتار سوم – بررسی اختلافات ایران و کویت در جریان مذاکرات
دهه ۱۳۴۰ خورشیدی زمان شروع مذاکرات ایران و کویت و در واقع اوج این مذاکرات بوده است. همانگونه که پیش‌تر اشاره شد ایران نخستین قانون دریایی را در سال ۱۳۱۳ خورشیدی تصویب کرده بود، این قانون در دو مرحله، یکی پس از اعلامیه ترومن و دیگری پس از کنوانسیون ۱۹۵۸ ژنو حقوق دریاها اصلاح شد و تغییر کرد.
قانون اصلاح قانون آب‌های ساحلی و منطقه نظارت ایران که در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به تصویب رسیده بود، در ماده سوم خود عرض دریای سرزمینی را از خط مبدأ ۱۲ مایل تعیین کرده بود، در حالیکه با توجه به پیمان ۱۸۹۹ میلادی (۱۲۷۸ خورشیدی) میان حاکمان وقت کویت و بریتانیا، این کشور تحت الحمایه بریتانیا بوده و کلیه امور مربوط به سیاست خارجی خود را به انگلستان واگذار کرده بود و مطابق با آن قوانین عمل می‌کرد. لذا مطابق قوانین بریتانیا عرض دریایی ساحلی کویت ۳ مایل تعیین شده بود. Razavi, 1997, 28))
نخستین مانع بر سر مذاکرات جدی دو کشور ایران و کویت همینجا ایجاد شد. علاوه بر عرض دریایی سرزمینی، خط مبدأ محاسبه این دریا نیز مورد اختلاف طرفین بود. جزیره ایرانی خارک و جزیره کویتی فیلکه جزایری بودند که طرفین بعنوان خط مبدأ خود پیشنهاد کرده بودند، ابتدا هیأت مذاکره کننده کویتی یک طرح مقدماتی ارائه کرده بود که لحاظ کردن تمام جزایر دو طرف را در تعیین خط مبدأ و البته با توجه به اصل انصاف پیشنهاد می‌داد. در این طرح همچنین مقامات کویتی اعلام کرده بودند چنانچه نظر طرف ایرانی بر عدم تأثیر جزایر باشد، یعنی حد پایین ترین جزر ، منظور نظر آنان باشد کویتی‌ها در صورت بررسی دقیق نقاط مبدأ طرفین این نظر را خواهد پذیرفت. ( نامی، ۱۳۸۶، ۶۳ )
این حد از انعطاف پذیری کویتی‌ها سبب گشت که نسبت به حل مسئله مرز دریایی و تحدید حدود فلات قاره که منجر به بهره‌برداری قانونی طرفین از مناطق تحت حاکمیت خود و رفع مشکل قراردادهای نفتی مثل کویت و سیریپ ایران می‌شد، خوش بینی‌های فراوان حاصل شود. با توجه به مذاکراتی که صورت گرفته بود و همچنین تشکیل کمیته‌های تخصصی، انتظار می‌‌رفت تا فلات قاره دو کشور به زودی تحدید گردد، اما کویت از مواضع قبلی و منعطف خود عقب نشینی کرد، به گونه‌ای که موافقتنامه‌ای که نظر هر دو کشور در آن منظور شده بود هرگز به امضاء طرفین نرسید این مسئله در گزارش تهیه شده از سوی معاونت امور بین‌الملل وزارت نفت مطرح شده است.
این گزارش در سال ۱۳۴۹ خورشیدی تهیه و در سال ۱۳۷۶ منتشر شده بود و اعلام می‌دارد در توافقنامه‌ای که پس از مذاکرات دهه ۴۰ خورشیدی بین ایران و کویت تهیه شده، «تصریح شده بود که در تحدید حدود فلات قاره ایران و کویت اثر صد در صد جزایر خارک و ارتفاعات جزیره منشت المواء در قسمت ایران و اثر صد در صد جزایر فیلکه و ارتفاعات جزیره رأس الیاحی در کشور کویت ملاک ترسیم خط مرزی فلات قاره قرار گیرد، مشروط بر اینکه اثر صد در صد جزیره خارک همه جا از جمله در تمام منطقه بیطرف نیز لحاظ شود.» ( همان، ۶۸ )
منطقه بیطرف که در جمله اخیر گزارش اشاره شده از دلایل عمده بی‌ثمری مذاکرات ایران و کویت و همچنین ورود عربستان به ماجرا می‌باشد. بدین ترتیب که پیش‌تر میان کویت و عربستان منطقه‌ای بیطرف وجود داشته است که مسایل و منافع آن بویژه در بحث انرژی به هر دو کشور مربوط می‌شده است، لذا هرگونه اقدامی در خصوص مسایل انرژی منطقه بیطرف به دقت از سوی عربستان دنبال می‌شد.
لذا این کشور به زعم در خطر قرار گرفتن منافع‌اش در نتیجه مذاکره و توافق ایران و کویت، مرتب به کشور کویت اعتراض کرده مدعی بود کویت بدون اطلاع عربستان اقدام به انجام عملیات اکتشاف در منطقه بیطرف کرده است.
از آنجائی که این ماجرا مذاکرات تحدید حدود فلات قاره ایران و کویت را تحت‌الشعاع قرار می‌داد، ایران اقدام به ارائه راه حل‌هایی به هیأت کویتی نمود از آن جمله تعیین همزمان فلات قاره کویت و منطقه بیطرف و حضور عربستان در مذاکرات بود. این راه حل‌ها از سوی هیأت کویتی نادیده گرفته شد، با این استدلال که کویت ضرورتى نمی‌بیند که دولت عربستان در مذاکرات مربوط به تحدید حدود فلات قاره ایران و کویت شرکت کند و اینکه کویت مسئول تعیین ادعاهای عربستان در خصوص فلات قاره خود نمی‌باشد. ( همان، ۶۴-۶۳ )
بدین ترتیب هیأت ایرانی مجدداً در مسیر حصول توافق با مقامات کویتی با مانع مواجه شده بود، این امر سبب گشت که این هیأت طرح جدیدی را ارائه کند که در آن عوامل حاکم بر ترسیم مرز فلات قاره بین ایران و کویت شرح داده شده بود.
ایران معتقد به اعمال اصل واقعیات بود، به این معنی که جزئیات جغرافیائی در سواحل دو طرف بعلاوه زمینه‌های تاریخی و حتی شرایط اقتصادی دو کشور شامل جمعیت و درآمد سرانه و میزان مصرف داخلی نفت به دقت بررسی گردد. ( همان، ۶۵ )
پیشنهادات هیأت ایرانی به دلیل تأثیر شدید قراردادهای نفتی در ادامه مذاکرات مورد توجه قرار نگرفت و حتی هیأت کویتی برخلاف موضع قبلی خود که با حضور عربستان بعنوان ثالث مذاکرات تحدید حدود فلات قاره خود با ایران، مخالفت می‌کرد، تمام تلاش خود را بکار می‌بردند تا باعث حضور این کشور در مذاکرات شوند و حتی در ادامه مذاکرات مسأله فلات قاره منطقه بیطرف را مطرح کردند که خلاف سابقه مذاکرات مقامات کویتی بود چرا که این کشور موکداً اعلام کرده بود از آنجائی که مورد مذاکره تحدید حدود فلات قاره ایران و کویت می‌باشد، نه منطقه بیطرف و نه حضور عربستان در مذاکرات موضوعیت ندارد و اکنون با پیش کشیدن مجدد این بحث مشکلی جدید در روند مذاکرات ایجاد کرده بودند.
بدین ترتیب کلیه تلاش‌های مقام های ایرانی و مجموعه مذاکرات دهه ۴۰ خورشیدی میان دو کشور بدون حصول توافق بین طرفین پایان یافت.
در این میان تأثیر عراق را در عدم حصول توافق میان ایران و کویت نباید نادیده انگاشت، عراق از نخستین سالهای آغاز مذاکرات بین ایران و کویت و با حصول نتایج اولیه مرتب و مکرراً اعتراض خود را به این امر اعلام نموده است، دهه ۵۰ و همچنین ۶۰ خورشیدی به دلیل بروز مشکلات سیاسی بین طرفین، بدون مذاکره سپری شد، چرا که پس از سال ۱۹۷۱ میلادی (۱۳۵۰ خورشیدی) کویت در مجموعه‌ای از کشورهای عربی قرار گرفت که پیشگام شعار ناسیونالیسم عرب بودند و با برتری نظامی و سیاسی ایران در منطقه به مخالفت برخاسته بودند. دولت کویت به دفعات از ادعای سرزمینی عراق نسبت به استان خوزستان حمایت کرده بود این ماجرا از جنبه تبلیغاتی فراتر رفته و به مجلس کویت نیز کشیده شده بود. (جعفری ولدانی ، ۱۳۷۱ ، ۴۱۶ )
عملکرد کویت در قبال اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه نیز از عوامل تشنج در روابط سیاسی ایران و کویت در دهه ۵۰ بود، چراکه این کشور عضو ۱۵ کشور عربی بود که در ۱۷ ژوئیه ۱۹۷۲ میلادی (۱۳۵۱ خورشیدی) خواستار بررسی مجدد مسأله جزایر سه گانه از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد شدند . ( پارسا دوست، ۱۳۷۰، ۲۷۵-۲۶۹ )

1. نتیجه گیری و کارهای آتی…………………………………………………………………..۵۸

• فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………….۵۹
• چکیده به زبان انگلیسی ……………………………………………………………………..۶۲

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول۲-۱ماتریس درهم……………………………………………………………………………………………….۱۹

جدول ۴-۱بخش کوچکی از مجموعه داده برای عملگر تصحیح برچسب……………………۴۹

جدول۴-۲ بخش کوچکی از مجموعه داده برای عملگر پالایش…………………………………۵۰

جدول ۵-۱ارزیابی دقت بکارگیری معیارها و روش داده ­کاوی C5.0 با روش یکی در مقابل همه………………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۳

جدول ۵-۲ ارزیابی دقت بکارگیری روش داده ­کاوی SVMو معیارها با روش یکی در مقابل همه………………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۳

جدول ۵-۳ ارزیابی دقت بکارگیری روش داده­کاویBoosting و معیارها با روش یکی در مقابل همه……………………………………………………………………………………………………………………………..۵۴

جدول ۵-۴ ارزیابی دقت بکارگیری روش داده ­کاوی SVM و معیارها با روش دو در دو…………………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۵

جدول ۵-۵ ارزیابی دقت بکارگیری روش داده ­کاوی Boosting و معیارها با روش دو در دو…………………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۵

جدول ۵-۶ ارزیابی دقت بکارگیری روش­های داده ­کاوی و معیارها با روش چند برچسب………………………………………………………………………………………………………………………………….۵۵

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل۴-۱الگوی استراتژی………………………………………………………………………………۳۲

شکل۴-۲یک نمونه الگوی استراتژی حقیقی………………………………………………۳۲

شکل۴-۳ رابط های یک نمونه الگوی استراتژی حقیقی……………………………..۳۳

شکل۴-۴ترتیب فراخوانی از رابط های یک استراتژی حقیقی………………………۳۳

شکل ۴-۵ الگوی وضعیت…………………………………………………………………………….۳۵

شکل ۴-۶الگوی تطبیق دهنده شی…………………………………………………………..۳۷

شکل۴-۷الگوی کارخانه انتزاعی……………………………………………………………….۳۹

شکل۴-۸الگوی فرمان………………………………………………………………………………۴۰

شکل۴-۹شباهت ساختاری الگوی فرمان و تطبیق دهنده شی………………..۴۱

شکل۴-۱۰ الگوی ملاقات کننده……………………………………………………………….۴۲

شکل۴-۱۱ الگوی میانجی………………………………………………………………………….۴۳

شکل۴-۱۲الگوی آذیین کننده……………………………………………………………………۴۴

شکل۴-۱۳الگوی ترکیب…………………………………………………………………………..۴۶

شکل ۴-۱۴ مراحل ایجاد مدل­های تصمیم ­گیری……………………………………..۴۹

شکل ۵-۱ بهبود روی ابزار شناسایی خودکار الگوهای طراحی ” SSA"…..55

شکل ۵-۲ بهبود روی ابزار شناسایی خودکار الگوهای طراحی ” PINOT “…56

فصل اول

۱-مقدمه

اگرچه طراحی یک نرم­افزار شی­گرا دشواری­های خاص خود را دارد، دشوار­تر از آن، طراحی یک نرم­افزار شی­گرا با قابلیت استفاده مجدد است. الگوهای طراحی، استفاده از طراحی­ها و معماری­های موفق را آسان می­ کنند [۱]. الگوهای طراحی راه­ حل­های اثبات شده و قابل اطمینان هستند که به منظور حل مسائلی که به طور مکرر در طراحی یک نرم افزار شی­گرا رخ می­دهد، مورد استفاده قرار می­گیرند. یک الگوی طراحی هدف و ساختار واحد خودش را دارد. الگوها نقش­ها، مسئولیت ­ها، نحوه­ همکاری کلاس­ها و نمونه­های شرکت کننده در این همکاری را توصیف می­ کنند. بنابراین با استخراج الگو­های طراحی از کد منبع، قادر به آشکار کردن هدف و طرح یک سیستم نرم­افزاری هستیم [۵].

بکارگیری صحیح الگو­های طراحی در توسعه یک نرم­افزار شی­گرا، می ­تواند به طور چشمگیری کیفیت کد منبع را بر حسب نگهداشت پذیری و قابلیت استفاده مجدد بهبود دهد. مهمترین مساله­ نگهداشت­پذیری سیستم­های نرم­افزاری خصوصا سیستم­های قدیمی این است که فاقد سند کامل از طرح سیستم و اهداف آن هستند. بنابراین شناسایی الگوهای طراحی به صورت خودکار یا نیمه خودکار، سندسازی سیستم، نگهداشت­پذیری و قابلیت استفاده مجدد آن را تسهیل می­ کند.

محققان بسیاری در زمینه شناسایی الگوهای طراحی، کار کرده ­اند (خودکار یا نیمه خودکار). اما هیچ کدام نتوانسته­اند یک خروجی مطمئن و بدون مثبت کاذب را در اختیار توسعه­دهندگان قرار دهند. به طورکلی شیوه ­های شناسایی الگو­های طراحی به دودسته تقسیم می­شوند. آنهایی که بر اساس جنبه­ های ساختاری الگوها، کار شناسایی را انجام می­ دهند و آنهایی که از جنبه­ های رفتاری موجود در الگو­ها نیز جهت شناسایی بهره می­گیرند [۵].

هدف قرار دادن جنبه­ های ساختاری

برخی از شیوه ­ها، برای شناسایی الگوها، تنها جنبه­ ساختاری آنها را در نظر می­گیرند. ابتدا خصوصیات ساختاری هرکلاس موجود در کد منبع با هر نقش تشکیل­ دهنده­ یک الگو مقایسه و کاندیدهای هر نقش شناسایی می­ شود. سپس کاندیدهای نقش­هایی که می­توانند به هم مرتبط شوند، ترکیب می­شوند. در نهایت روابط میان کلاسی را بدون توجه به خصوصیات رفتاری، تجزیه و تحلیل و با الگوها مقایسه می­ کنند. روابط­ میان کلاسی شامل ارث بری، انواع برگشتی، تعریف^[۱]، تعمیم^[۲]، پیوند^[۳]، و … می­شوند. به ­عنوان­ مثال­ SPOOL [19]،DP++ [18]، Osprey [20]، و [۲۱] به شیوه ساختاری فوق، الگوها را شناسایی می­ کنند.

بالانیا و همکارانش [۳] با استفاده ازیک چارچوب به نام کولامبوس، گراف­های معنایی منتزع^[۴] را استخراج، و برای شناسایی الگو­ها بر اساس مقایسه گراف­ها^[۵] عمل کردند [۵]. همچنین [۲] از معناشناسی صریح^[۶] برای پیدا کردن الگوها روی گراف معنایی منتزع بهره می­گیرد. در هر حال برای شناسایی الگوها، علاوه بر خصوصیات ساختاری، تجزیه و تحلیل خصوصیات رفتاری نیز ضروری است.

هدف قرار دادن جنبه های رفتاری

شیوه ­های بحث شده در بخش قبل قادر به تشخیص الگوهایی که از نظر ساختاری یکسان اما رفتار متفاوتی دارند نظیر الگوی” استراتژی” در مقابل الگوی"وضعیت ” نیستند. شیوه­ هایی که جنبه­ های رفتاری را هدف قرار می­ دهند، سعی می­ کنند این مساله را با بهره گرفتن از یاد­گیری ماشین، تحلیل پویا^[۷] [۲۴] یا تحلیل ایستا^[۸] حل کنند [۵].

تجزیه و تحلیل پویا

این شیوه ­ها از داده ­های زمان اجرا^[۹] برای تشخیص جنبه­ های رفتاری الگو­ها استفاده می­ کنند. کی تی [۲۲]، تنها از تجزیه و تحلیل پویا برای تشخیص الگوی “زنجیره مسئولیت ­ها^[۱۰]” استفاده کرد اما نتیجه­اش موفقیت­آمیز نبود (به دلیل نامناسب بودن مکانیزم رخداد نگارى کردن پیام^[۱۱] و ناکافی بودن داده آزمایش). تجزیه و تحلیل پویا به پوشش خوبی از داده­ آزمایش به منظور اعمال هر مسیر اجرایی ممکن نیازمند است. چنین داده آزمایش اغلب موجود نیست. حتی اگر داده­ آزمایش هم موجود باشد، نتایج زمان اجرا ممکن است گمراه کننده باشند. چون چنین داده­هایی اصولا برای تشخیص دادن رفتار الگو­های خاص، طراحی نشده­اند [۵].

تجزیه وتحلیل ایستا

‌‌‌این روش­ها اصولا شیوه ­های تجزیه و تحلیل ایستا را به درخت معنایی منتزع^[۱۲] در بدنه متدها اعمال می­ کنند. مرجع [۲۵] بیانیه­های “ایجاد شی غیرحساس به مسیر”^[۱۳] را برای تشخیص الگوهای “^[۱۴]کارخانه­ انتزاعی” و"متد کارخانه”^[۱۵] استفاده کرد. برای شناسایی الگوها با ساختار و عملکرد مشابه، بیرون کشیدن هدف الگو در پیاده­­سازی، به منظور متمایزسازی آنها بسیار مهم است. اما اکثر چنین شیوه­ هایی قادر نیستند هدف برنامه را بیرون بکشند [۵].

در این کار، ابزارهای خودکار شناسایی الگوهای طراحی با دو عمل “پالایش” و “تصحیح برچسب” گسترش می­یابند. عمل پالایش، بیشترین یا حتی همه­ مثبت کاذب­های تولید شده در خروجی ابزارهای خودکار را شناسایی می­ کند. در­حالیکه تصحیح برچسب، هویت صحیح نمونه مثبت کاذب را (بر حسب اینکه مثبت کاذب، به دلیل شباهت با کدام الگو مثبت کاذب شده است) با بهره گرفتن از معیارهای تعریف شده در این کار و روش­های داده ­کاوی شناسایی می­ کند. به طور مثال اگر نمونه­ شناسایی شده توسط ابزارهای خودکار، با برچسب “استراتژی” شناسایی شده است اما در حقیقت این نمونه استراتژی نبوده، ابتدا به عنوان مثبت کاذب شناخته می­ شود (پالایش)، سپس برچسب صحیح آن (بر حسب مقادیر معیارها) تشخیص داده می­ شود.

به طور­مثال بر­چسب صحیح آن ممکن است الگوی “وضعیت” باشد. بنابراین برچسب استراتژی به وضعیت تغییر می­ کند. با­ استفاده از این معیار­ها و روش­های داده ­کاوی علاوه برنمونه­های مثبت­­­کاذب، نمونه­های منفی­کاذب نیز در برخی موقعیت­ها کاهش می­یابند. چون وقتی یک برچسب تصحیح می­ شود مثلا از استراتژی به وضعیت، ممکن است این نمونه وضعیت جزء نمونه­­های شناسایی شده برای الگوی وضعیت نباشد، بنابراین این نمونه­ وضعیت یک منفی­کاذب شمرده شده که با شناسایی آن، یک منفی کاذب را حذف کرده­ایم.

با توجه به اینکه ابزارها و روش­های پیشین، بیشترین مثبت کاذب را در شناسایی الگوهای با ساختار و عملکرد مشابه تولید می­ کنند، در این­کار، سعی شده تا خروجی ابزارها با توانایی شناسایی چنین الگوهایی تصحیح گردد. لذا، تصحیح برچسب روی نمونه­های استخراج شده­ الگوی استراتژی (به دلیل داشتن شباهت­های ساختاری و عملکردی با الگوهای دیگر، بر حسب خروجی ابزارها بیشترین مثبت کاذب در شناسایی آن تولید شده است) انجام می­ شود. ابتدا براساس روش­های عرف داده ­کاوی، با نمونه­های مثبت کاذب و مثبت صحیح الگوی استراتژی بدست آمده توسط ابزارها، یک مجموعه داده­ تهیه شده است. سپس بر اساس مستندات موجود و همچنین بازبینی دستی، به منظور پیش ­بینی هویت صحیح هر نمونه، دو ستون در مجموعه داده تعیین شده است. یک ستون با “درست” و “نادرست” (درست، در صورت شناسایی صحیح توسط ابزارها و نادرست در صورت مثبت کاذب بودن) برچسب می­خورد، و ستون دیگر با نام الگو صحیح آن نمونه یا در صورت ناشناس بودن، با بدون الگو برچسب می­گیرد. سپس مقادیر معیارها یا پیش­­بینی کننده­ های استخراج شده در این کار، روی هر نمونه محاسبه می­شوند و نهایتآَ مجموعه داده در اختیار الگوریتم­های داده ­کاوی جهت مدل­سازی قرار می­گیرند. در مدل­سازی سعی می­ شود دانش موجود در داده ­ها، در قالب یک سری قوانین استخراج شوند. این قوانین برای شناسایی نمونه­های ناشناخته (جدید) در مجموعه داده­ مورد استفاده قرار می­گیرند.

آزمایش­ها، با بهره گرفتن از سه الگوریتم یادگیری ماشینC5.0 ، Boostingو SVMانجام شده است. روش پیشنهادی روی سه نرم افزارمتن باز jhotdraw6[6]، jrefactory[7] و javaio [8] انجام شده است. الگوهای پیاده شده در این پروژه­ ها از ساختار پایه­ای که برای آنها در کتاب­ها معرفی شده است بسیار فاصله گرفته­اند (الگو ها بسیار انعطاف پذیر هستند و توسط هر برنامه­نویس می­توانند به روش­های متفاوتی پیاده­سازی شوند و هم چنین ترکیب شوند) بنابراین شناسایی چنین الگوهایی دشواری­های خاص خودش را دارد [۲].

در این کار، معیارهای جدید به عنوان پیش­گویی کننده­ های عملیات تصحیح برچسب و پالایش، روی نمونه­های خروجی الگوی طراحی “استراتژی” یافت شده توسط ابزار­های [۹] SSA و [۵] PINOT استفاده شده ­اند. ابتدا مثبت کاذب­های استراتژی تشخیص داده می­شوند و سپس الگوی طراحی صحیح موجود در نمونه مثبت کاذب شناسایی می­ شود. نمونه­های مثبت کاذب به سمت نمونه­ها­ی مثبت صحیح با تشخیص آنها از الگوهای “وضعیت^[۱۶]“، “استراتژی^[۱۷]“، “تطبیق­دهنده^[۱۸]“، “فرمان^[۱۹]“، “ملاقات­کننده^[۲۰]“، “میانجی^[۲۱]“، “آذیین کننده^[۲۲]“، “ترکیب^[۲۳]” و"کارخانه انتزاعی^[۲۴]“حرکت می­ کنند. همچنین این معیارها می­توانند الگوهایی که ساختار کاملا مشابهی به یکدیگر دارند نظیر"وضعیت از استراتژی “، “تطبیق دهنده از فرمان"، “آذیین کننده از ترکیب” و استراتژی را از هشت الگوی دیگر مورد مطالعه در این تحقیق متمایز کنند. این الگوها در نظر گرفته شدند، چون بیشترین مثبت کاذب موجود در نتایج الگوی استراتژی با اشتباه گرفتن با این الگو­ها بر حسب ساختار و عملکرد مشابه تولید شده است.

به طور کلی غیر از الگوهایی که از پایه ساختار یکسانی دارند بقیه الگو­ها به دلیل انعطاف، وقتی که از ساختار پایه دور می­شوند ساختار مشابهی به برخی الگوهای دیگر پیدا می­ کنند. در واقع معیارهای استخراج شده در این کار، با بهره گرفتن از الگوریتم­های داده ­کاوی، نقص­ها و کمبود­های دیده نشده در ابزار­ها را رفع می­ کنند.

ادامه­ این تحقیق به بخشهای زیر سازماندهی می­ شود. در بخش دوم بر چند مقاله که اهداف و شیوه­ مشابه­ای با شیوه و هدف این تحقیق دارند، مروری خواهیم داشت. در بخش سوم الگوهای مورد مطالعه در این تحقیق و معیار­های استخراج شده شرح داده می­شوند. در بخش چهارم نگاهی بر شیوه ­های داده ­کاوی و مجموعه داده ایجاد شده خواهیم داشت. در بخش پنجم نتایج ارائه خواهند شد و نهایتا در بخش ششم نتیجه ­گیری و کار­های آتی پیشنهاد می­شوند.

• 1. فرضیات و محدودیت های مساله

الگوها با قرار­گیری در موقعیت­های متفاوت مسائل حقیقی، در اکثر مواقع تا حد زیادی ممکن است از ساختار پایه خود فاصله بگیرند. الگوها با دست برنامه نویس برای حل یک مساله­ عمومی در یک زمینه­ خاص سمت و سو می­گیرند. از طرفی الگوها علاوه بر جنبه­ ساختاری دارای جنبه­ های رفتاری متفاوتی نیز هستند. بطوریکه گاهی فقط رفتار است که دو الگو را از هم متمایز می­ کند. یکی از محدودیت­های الگوهای طراحی، انعطاف­پذیری و ساختار و عملکرد مشابه بین آنها است. بنابراین در این پایان نامه سعی شده است که مجموعه کاملی از انعطاف­پذیری­های هر الگو به علاوه­ یک سری ویژگی­های رفتاری متمایز کننده دیده شود و معیارهایی پابرجا برای بیان ثابتی از اینکه همه­ یک مجموعه انعطافات به کدام الگو مرتبط می­شوند استخراج شود و نهایتا این معیار­ها به عنوان پیش­گویی کننده­ها همراه با تکنیک­های داده ­کاوی برای جستجو و تصحیح مثبت کاذب­های الگوهای شناسایی شده توسط ابزار­های خودکار استفاده شوند. در هر صورت این احتمال می­رود که انعطافات بیشتری برای هر الگو موجود باشد که در این تحقیق دیده نشده است.

• 1. ضرورت انجام تحقیق

الگوهای طراحی راه­ حل­های اثبات شده و قابل اطمینان هستند که به منظور حل مسائلی که به طور مکرر در طراحی یک نرم­افزار شی­گرا رخ می­دهد، مورد استفاده قرار می­گیرند. بکارگیری صحیح الگوهای طراحی و سند کردن آنها می ­تواند به حد زیادی موجب بهبود صفات کیفیتی سیستم نظیر قابلیت استفاده مجدد و نگهداشت پذیری شود. اما بسیاری از سیستم های نرم­افزاری بزرگ به ویژه سیستم­های نرم افزاری قدیمی یا اصلا سند نشده­اند و یا اینکه سندکامل و دقیقی ندارند. بنابراین خودکار­کردن شناسایی الگوهای طراحی می ­تواند مطلوب و مفید واقع شود. تاکنون در زمینه­ شناسایی خودکار الگوهای طراحی شیوه ­های متنوعی پیشنهاد و پیاده­سازی شده است اما هیچ یک از متدها نتوانسته­اند خروجی­ بدون مثبت کاذب یا کمترین مثبت کاذب را داشته باشد. خصوصا برای الگوهایی که از نظر ساختاری با هم مشابه هستند و در رفتارشان متفاوت می­شوند و یا اینکه عملکرد مشابهی دارند، مثبت کاذب بیشتری در خروجی این ابزارها دیده می­ شود. بنابراین وجود شیوه­ای که بتواند مثبت کاذب و منفی کاذب را در نتیجه شناسایی الگوها به حداقل برساند می ­تواند کمک بسیاری به حاصل شدن اطمینان توسعه­دهنده در نگهداشت پذیری و قابلیت استفاده مجدد بهتر نرم­افزار کند.

• 1. هدف از انجام تحقیق

هدفی که در این پایان نامه دنبال می­ شود ارائه روشی برای رسیدن به حداکثر بهبود (حداقل مثبت و منفی کاذب) روی شناسایی الگوی طراحی و ایجاد خروجی بدون ابهام و صحیح برای استفاده توسط توسعه دهنده می­باشد. به علاوه جهت تسهیل در امر نگهداشت­پذیری و استفاده مجدد نرم افزار نه تنها از نظر فهم راحت طرح و هدف سیستم، بلکه ­از نظر صرف وقت و هزینه می­باشد.

• 1. سرفصل مطالب

مطالب بیان شده در این پایان نامه در قالب شش فصل گردآوری شده اند که به طور خلاصه به شرح زیر است.

فصل دوم : تعاریف و مفاهیم اولیه

دراین فصل مختصری بر روی مفاهیم اولیه روش­های داده ­کاوی و معیار­های ارزیابی مدل­های پیش بینی کننده در این تحقیق خواهیم داشت.

فصل سوم : مروری بر تحقیقات پیشین

در این بخش مروری بر مطالعات و تحقیقاتی که در زمینه شناسایی الگوهای طراحی بیشترین شباهت از نظر هدف به کار ما را دارند خواهیم داشت.

فصل چهارم : تولید مجموعه داده ها

در این فصل نحوه­ تولید مجموعه داده ­های لازم با بهره گرفتن از معیارهای استخراج شده جهت عملیات پالایش و تصحیح برچسب ارائه می­ شود.

فصل پنجم : آزمایشات و نتایج عددی

دراین فصل با بهره گرفتن از معیار­های استخراج شده و تکنیک­های داده ­کاوی، مجموعه ­ای از آزمایش­ها جهت انجام عملیات پالایش و تصحیح برچسب الگوی استراتژی روی نتایج دو ابزار خودکارشناسایی الگوهای طراحی SSA و PINOTانجام گرفته شرح داده می­ شود. نتایج تولیدی این ابزار­ها مربوط به عمل شناساییشان روی سه پروژه ی متن باز jhotdraw ،­ jrefactory و javaio می باشد. به علاوه نتایج عددی حاصل از این آزمایش­ها و معیار­های استخراج شده در این فصل ارائه می­گردد.

فصل ششم : نتیجه گیری و پیشنهادات

جمع بندی مطالب گفته شده در پایان نامه در این فصل انجام شده و همچنین پیشنهاداتی برای ادامه پژوهش در این زمینه ارائه شده است.

فصل دوم

1. تعاریف و مفاهیم اولیه

   1. مقدمه

دراین فصل مختصری بروی مفاهیم و تعاریف اولیه­ روش­های داده ­کاوی و معیارهای ارزیابی مدل­های پیش بینی­کننده در این تحقیق خواهیم داشت.

• 1. تکنیک های طبقه بندی^[۲۵]

در داده ­کاوی با دو مجموعه داده مواجه هستیم، داده­ آموزشی و داده آزمایشی. صفات داده­ آموزشی را مجموعه معیارهایی تشکیل می­ دهند که هویت موجودیت­های قرارگرفته درر­کورد­ها را پیشگویی می­ کنند. موجودیت­های داده­ی آموزشی، مشاهداتی هستند که از قبل هویت­شان شناسایی شده­ است. داده­ی آموزشی حاوی یک ستون پیش­گویی است. مقادیر این ستون، با برچسب­هایی پر می­شوند که هویت اصلی موجودیت­ها را نشان می­دهد (مثلا درست یا غلط). داده­ آزمایشی حاوی مشاهداتی است که هویت اصلیشان شناخته شده نیست. با تجزیه ­و­ تحلیلی که به واسطه­ الگوریتم­های داده ­کاوی روی داده­ی آموزشی صورت می­گیرد مدل­هایی ساخته می­ شود. مدل­سازی، دانش موجود در مشاهدات داده­ آموزشی را در قالب یک سری قوانین استخراج می­ کند. داده­ آزمایشی برای ارزیابی دقت پیش­گویی مدل ساخته شده روی داده­ آموزشی بکار برده میشود. در واقع پیشگویی یک فرایند دو مرحله­ ای دارد، فاز یادگیری و فاز دسته­بندی.

‌‌‌در فاز یادگیری بر اساس مجموعه داده­ی آموزشی، مدل طبقه­بند ساخته می­ شود و در فاز طبقه ­بندی بر اساس مدل ساخته شده در فاز قبل، مجموعه داده­ جدید که در فاز یادگیری استفاده نشده است (مجموعه داده آزمایشی) دسته­بندی می­ شود (پیش­گویی می­ شود که مشاهدات جدید چه برچسبی به خود بگیرند). جهت خودکار سازی عملگر تصحیح برچسب در این تحقیق، از روش­های داده ­کاوی (الگوریتم­های طبقه بندی) استفاده شده است [۱۷].

دقت مدل، درصد نمونه­هایی از مجموعه داده آزمایش است که به درستی طبقه بندی شده ­اند. مجموعه داده لازم جهت ساخت مدل طبقه بندی، از متغیر­های مستقل و وابسته تشکیل شده است. متغیر­های مستقل همان خصیصه­ها هستند که جهت طبقه بندی متغیر وابسته که در واقع بر چسب کلاس­ها می باشد، مورد استفاده قرار می­گیرند [۱۷]. توضیح مختصری در مورد انواع طبقه ­بندی­هایی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند در ادامه آمده است.

۲-۲-۱- طبقه بند C5.0

این طبقه بند در واقع براساس تقسیم مبتنی بر نمونه روی فیلدی که بیشترین سود اطلاعاتی را با خود دارد، کار می­ کند. سپس هر زیرنمونه تعریف شده با اولین تقسیم، دوباره تقسیم می­ شود (معمولا بر اساس یک فیلد متفاوت). این فرایند تکرار می­ شود تا اینکه هیچ زیرنمونه قابل تقسیم نداشته باشیم. سرانجام پایین ترین سطح تقسیم ها دوباره بررسی می شوند. آنهایی که تاثیر قابل توجهی بر مقدار مدل ندارند حذف یا هرس می­شوند [۱۶].

۲-۲-۲- طبقه بند SVM

یک طبقه بند و الگوریتم رگرسیون است که از تئوری یادگیری ماشین با حداکثر دقت پیش بینی بدون” اُور فیتینگ^[۲۶] ” داده ها استفاده می­ کند. این روش از یک تبدیل غیر خطی بر داده های یادگیری استفاده می­ کند، و با جستجوی برای تساوی های رگرسیون در داده ­های تبدیل شده کلاس­ها (اهداف) را جدا می­ کنند.SVM خصوصا برای آنالیز داده ­ها با تعداد زیادی از فیلد­های پیش گویی کننده مناسب می­باشد [۱۶].

۲-۲-۳- طبقه بند BOOSTED C5.0

یک الگوریتم داده ­کاوی است که برای کاهش خطای الگوریتم­های یادگیری ضعیف (به آرامی به سمت طبقه بندی صحیح میل می­ کنند) مورد استفاده قرار می­گیرد و آنها را به یک الگوریتم یادگیری قوی تبدیل می­ کند. در این کار برای قدرت بیشتر بخشیدن به الگوریتم تصمیم گیری C5.0 استفاده شده است [۲۷].

• 1. معیارهای ارزیابی کارایی

ارزیابی دقت مدل­های پیش ­بینی­کننده این تحقیق برای عملگر تصحیح برچسب، برحسب نسبت تعداد تصمیم گیری­های درست از سیستم­های یادگیری در مقایسه با طبقه بندی دستی به تعداد کل کاندیدا است. ماتریس درهم^[۲۷] جهت ارزیابی طبقه بندی­های دودویی می­باشد که در این تحقیق برای ارزیابی بخش پالایش نمونه­ها وتصحیح برچسب استفاده می­ شود [۱۷]. همانطور که در جدول ۲-۱ مشاهده می شود ماتریس درهم کلاس های واقعی را در مقابل کلاس های پیش بینی شده در داده آزمایش نشان می­دهد.

جدول۲-۱٫ جدول درهم شامل کلاس های واقعی در مقابل کلاس های پیش بینی شده

ماتریس درهم شامل چهار قسمت می باشد :

مثبت صحیح (TP^[28]) : تعداد نمونه­های استراتژی که به درستی استراتژی پیش بینی شده ­اند.

مثبت کاذب (FP^[29]) : تعداد نمونه­های غیر استراتژی که به اشتباه استراتژی پیش بینی شده اند.

منفی کاذب (FN^[30]): تعداد نمونه­های استراتژی که به اشتباه استراتژی غلط پیش بینی شده اند.

منفی صحیح (TN^[31]) : تعداد نمونه­هایی که غیر استراتژی بوده ­اند و به درستی پیش بینی شده که استراتژی غلط هستند.

چند معیار کارایی از ماتریس درهم بدست می ­آید که در زیر تشریح می­شوند:

Precision : درصد درستی الگوهایی که شناسایی شده اند.

(۲-۱)

: Accuracy درصد نمونه­های الگو و بدون الگویی که به درستی با نام الگو یا بدون الگو شناسایی شده ­اند.

(۲-۲)

نرخ مثبت صحیح (TPR) : درصد الگوهایی که به درستی شناسایی شده ­اند ( همان Recall است) .

(۲-۳)

معیارهای فوق در این تحقیق به منظور ارزیابی دو عملگر پالایش و تصحیح برچسب استفاده می­شوند.

• 1. جمع بندی

در این فصل به طور خلاصه چند طبقه بند که برای ساخت مدل در این تحقیق استفاده شده است، بررسی گردید. در نهایت هم معیارهای ارزیابی مدل­ها ارائه گردید.

فصل سوم

1. مروری بر تحقیقات پیشین

   1. مقدمه

محققان بسیاری در زمینه­ خودکار یا نیمه خودکار­سازی شناسایی الگوهای طراحی از کد منبع یا طراحی کار کرده ­اند. در ادامه این بخش، به طور خلاصه بر برخی از تحقیقاتی که از نظر هدف و یا شیوه کار شباهت بیشتری به تحقیق ما دارند مروری خواهیم داشت.

کارهای مرتبط

در سال ۱۹۹۸ [۱۰] یک روش سه مرحله­ ای برای شناسایی الگوها ارائه شد. ابتدا از طریق محاسبه­ مقادیر یک سری معیارهای عام شی­گرا، نظیر شمارش تعداد صفات، تعریف­ها، و … برای هر کلاس موجود در کد و هر نقش الگوی مورد جستجو، کاندیدهای هر نقش شناسایی شد. در گام اول، فضای جستجو (از طریق حذف کلاسهایی که کاندید نشدند) تا حد زیادی کاهش داده شد. در مرحله دوم از طریق مسأله­ کوتاهترین مسیر، نزدیکترین مسیر بین کاندیدهایی که می­توانند به هم مرتبط شوند، شناسایی شد. سپس هر ترکیب بدست آمده از مرحله دوم به عنوان کاندیدهای الگوی مورد جستجو شناخته شد. در مرحله سوم به دلیل وجود مثبت کاذب بسیار زیاد در مرحله دوم، از محدودیت واگذاری مسئولیت استفاده شد. چنانچه الگویی باید این محدودیت را داشته باشد، ترکیب بدست آمده از مرحله دو، برای داشتن این محدودیت مورد بررسی قرار داده شد، چنانچه چنین محدودیتی نداشت آن ترکیب حذف می­شد. با این حال، روش [۱۰]، میزان مثبت کاذب بالایی دارد. عیب اصلی [۱۰]، در محوریت اصلی کارشان، استفاده از معیارهای عام شی­گرایی بود که از پایه با هدف سنجش الگوها استخراج نشده بودند.

درسال ۲۰۰۵ [۴]، بجای ابداع یک ابزار جدید، یک روش پالایش ابزار خودکار ارائه داد. ورودی پالایش، خروجی ابزار ۲۰۰۳ [۳] بود که توسط خودشان ابداع شده بود و میزان مثبت کاذب بالایی داشت. در[۴]، براساس انعطاف­پذیری­ها و تنوع پیاده­سازی­های هر الگو، یک سری معیار استخراج شد. این معیارها از پایه با هدف سنجش و بررسی حضور الگوها استخراج شدند. روش کار به این صورت بود که خروجی بدست آمده از ابزار[۳]، به صورت دستی تجزیه و تحلیل شد، و هر نمونه­ شناسایی شده، مورد بازبینی قرار گرفت. بطوریکه اگر نمونه به درستی شناسایی شده بود، برچسب درست، و اگر ابزار در شناسایی آن دچار اشتباه شده بود، برچسب نادرست می­گرفت. سپس یک مجموعه داده تهیه شد. نمونه­ها به عنوان رکوردهای آن، معیارها به عنوان صفات توصیف کننده نمونه­ها، و هویت آنها (درست و نادرست) به عنوان ستون خروجی مجموعه داده قرار گرفت. نهایتا با بهره گرفتن از الگوریتم­های داده ­کاوی و مقادیر معیارها روی نمونه­ها، یک سری قوانین استخراج شد که با کمک آنها می­توان نمونه­های ناشناخته در مجموعه داده را تعیین هویت کرد.

کار[۴] انجام شد تا، نمونه­های مثبت کاذب ابزار شناسایی، و از خروجی حذف شوند. پالایش [۴]، خروجی [۳] را تاحد زیادی بهبود داد، اما معیارهای [۴]، تنها بر اساس تنوع پیاده­سازی­های یک الگو استخراج شده بودند و ساختار و عملکرد مشابه الگوهای دیگر در تولید معیارها در نظر گرفته نشده بودند. از طرفی با اینکه حذف نمونه­های مثبت کاذب خروجی مطمئن­تری را در اختیار توسعه دهنده قرار می­دهد، در همان حال، خیلی از اطلاعات را نیز از بین می­رود.

فرانسیسکا و همکارانش [۱۲][۱۱] ابزاری تحت نام مارپل متشکل از پنج ماژول اصلی را توسعه دادند. این ابزار نه تنها فعالیت شناسایی الگوهای طراحی را بلکه بازسازی^[۳۲] معماری نرم افزار را نیز پشتیبانی می­ کند. اولین ماژول آن، موتور شناسایی^[۳۳] اطلاعات نامیده می­ شود این ماژول مدلی از سیستم می­سازد و یک سری معیارها و ساختارهای ریز را جمع آوری می­ کند. دومین ماژول که وصل کننده ^[۳۴] نامیده می­ شود تمام کاندیدای الگوهای طراحی که معیارهای یک تعریف داده شده از هر الگو را برآورده می­ کنند استخراج می­ کند. سومین ماژول، طبقه بندی است که کمک می­ کند مثبت کاذب های بخش قبلی را شناسایی کرده و شباهت آنها را با پیاده سازی­های صحیح هر الگوی مورد نظر، با انتساب مقادیر اطمینان مختلف^[۳۵] مورد سنجش قرار می­دهد. دو ماژول آخر جهت بازسازی معماری نرم افزار مورد استفاده قرار می­گیرند. معیارهای اندازه گیری شده توسط مارپل، معیار­های شی­گرایی هستند که در تولید بعضی از منظر­های معماری بهره­ گیری می­شوند. بخش یادگیری ماشین از فرایند شناسایی، توسط ماژول سوم پیاده سازی می­ شود که کاندیدای استخراج شده از ماژول دوم را به عنوان ورودی می­گیرد و سپس از الگوریتم­های گروه­ بندی^[۳۶] و طبقه بند موجود در نرم افزار weka^[37] برای پالایش کردن نمونه­های مثبت کاذب استفاده می­ کند. عملیات پالایش این شیوه با محاسبه نمره مشابهت بین نمونه صحیح هر الگو با کاندیدای شناسایی شده انجام می­گیرد. نمره دهی بر حسب مشابهت، به ساختار پایه الگو بسیار محدود می­ شود درحالیکه الگوهای طراحی در خیلی از موقعیت­ها از ساختار پایه­ خود به دلیل انعطاف پذیری که دارند، دور می­شوند.

ستورا و همکارانش [۱۳] شیوه­ای را ارائه دادند که بر اساس آن، کاندیدای نقش­هایی که ترکیب آنها کاندیدهای الگوها را تشکیل می­دهد، با اندازه ­گیری یک سری معیار­ها و تکنیک­های داده ­کاوی، جستجو می­ شود. سپس با آنالیز رابطه­ بین کلاسی کاندید­ها، الگوی مورد نظر شناسایی می­ شود. در این شیوه سعی می­ شود الگوهایی که ساختار مشابهی به یکدیگر دارند از هم تشخیص داده شوند، اما در واقع معیارهای استخراج شده برای الگوهایی با ساختار مشابه را دقیقا یکسان در نظر گرفته­اند و آنها را در یک گروه شناسایی می­ کنند. در این روش از تکنیک شرایط محدود کننده استفاده نمی­ شود و خصوصا به همین دلیل روششان آماده پذیرش مثبت کاذب بسیاری می­باشد.

تی سن تا لیس و همکارانش [۱۲][۹] ابزاری به نام ^[۳۸]SSAارائه دادند. در SSA از یک الگوریتم نمره­دهی که نمره­ مشابهت هر زیر گراف سیستم را (فضای جستجو) با هر گراف الگوی مورد جستجو محاسبه می­کرد، استفاده شد. چون الگوریتم SSA خواص انتقال را در ارث بری و واگذاری مسئولیت در نظر می­گیرد، تنوع پیاده­سازی­های یک الگو که از ساختار پایه خود فاصله گرفته­اند را نیز شناسایی می­ کند. SSA درصد بازیابی بالایی دارد، تعداد زیادی از الگوهای موجود را شناسایی می­ کند، به راحتی قابل استفاده است، و همچنین سرعت بالایی دارد. اما بدلیل اینکه الگوریتم SSA تنها بر قواعد ساختاری تاکید دارد، الگوهایی که ساختار یکسانی دارند و تنها در رفتار متفاوت می­شوند، و یا آنهایی که عملکرد مشابهی دارند، توسط SSA قابل متمایز شدن نیستند و SSA آنها را در یک گروه شناسایی می­ کند (مثل “وضعیت/ استراتژی").

شی و همکارانش [۵] ابزاری به نام ^[۳۹]PINOT ارائه دادند. در تولید ­ PINOT از این اصل استفاده شد،" باتوجه به اینکه هر الگوی طراحی باید هدف مشخصی را برآورده کند، بنابراین باید ازآن هدف، یک تعریف عملی در پیاده­سازی آن الگو وجود داشته باشد“. در [۵] سعی شد تا تعریف عملی مربوط به هدف هر الگو از پیاده­سازی آن الگو بیرون کشیده شود، سپس PINOT برای شناسایی الگوها، تعاریف عملی بیرون کشیده شده را به عنوان محدودیت­های اجباری با آنالیز ایستا، جستجو ­کند. PINOTدرصد بازیابی بالایی دارد، تعداد زیادی از الگوها را شناسایی می­ کند، سرعت کمتری نسبت به SSA دارد، و همانند SSA توانایی متمایز کردن الگوها با ساختار و عملکرد مشابه را ندارد. در این تحقیق از دو ابزار SSA و PINOT برای انجام آزمایشات بهره گیری شده است.

[۱۵] ابزاری با نام ^[۴۰]DPJF ارائه داد. در [۱۵]، برای برخی از الگوها، تعدادی محدودیت یا الزام رفتاری جهت شناسایی­شان، ارائه شد. برخی از محدودیت­های [۱۵]، ثبات و قدرت متمایز کنندگی بالایی دارند. ابزار DPJF ادعا می­ کند، صد در صد دقت دارد. اما بر اساس بررسی­ها و ارتباطات انجام شده با گروه [۱۵]، ابزار DPJF تنها الگوی یگانه^[۴۱]را با چنین دقتی شناسایی می­ کند. مثلا در مورد دقت شناسایی الگوی نماینده، برخی نمونه­های شناسایی شده توسط این ابزار بعد از بررسی و ارتباطات با این گروه مشخص شد که الگوی وضعیت هستند و نه الگوی نماینده. همچنین این ابزار هنوز برای شناسایی الگوهای با ساختار و عملکرد مشابه مثل استراتژی و وضعیت پیاده­سازی نشده است. بنابراین مشخص نیست بعد از پیاده سازی به چنین دقتی دست یابد.

در سال ۲۰۱۳ [۲۶]، در تمام مراحل فرایند شناسایی الگوهای طراحی (کاهش فضای جستجو تا شناسایی کاندیدهای هر الگو) از داده ­کاوی بهره گرفت. در مرجع [۲۶]، ابتدا از تعدادی معیار عام سطح کلاس مثل عمق ارث­بری، تعداد متدهای رونویسی شده، و … به منظور جستجوی کاندیدهای هر نقش تشکیل دهنده­ الگوی مورد نظر در میان کلاس­های موجود در فضای کد، با کمک شیوه ­های داده ­کاوی استفاده کرد. در مرحله­ بعد، با ترکیب کاندیدهای نقش­هایی که می­توانند به هم مرتبط شوند، کاندیدهای الگوی مورد جستجو استخراج شدند. سپس برای بررسی صحت یا عدم صحیت کاندیدهای مرحله دوم، یک مجموعه داده تهیه کردند. بطوریکه رکوردهای آن را کاندیدهای مرحله دو، و صفات توصیف کننده آنها را معیارهای مربوط به بررسی روابط میان کلاسی و معیارهای سطح کلاس مرحله یک تشکیل دادند. سپس برای تعیین هویت هر موجودیت (صحت یا عدم صحت ) از چهار ابزار خودکار شناسایی الگوهای طراحی استفاده شد. بطوریکه اگر حداقل دو ابزار در رابطه با یک کاندیدا رأی مثبتی داشتند، آن کاندید به عنوان نمونه صحیح در نظر گرفته می­شد. سپس از الگوریتم­های داده ­کاوی برای خودکار­سازی فرایند تعیین هویت، به منظور شناسایی درستی نمونه­های جدید استفاده کردند.

با توجه به اینکه در داده ­کاوی مهمترین عناصر، صفات توصیف کننده موجودیت­ها و صحت برچسب زنی قبل از مدل­سازی روی مجموعه داده است، ضعف کار [۲۶] دردرجه اول، در استفاده از تعداد زیاد معیارهایی است که با هدف سنجش الگوها استخراج نشده بودند، و دوم برای برچسب زنی اولیه مجموعه داده، استفاده از ابزارهای موجود شناسایی الگوهای طراحی، که دقت کاملی ندارند و بدیهی است که در فرایند برچسب زنی دچار اشتباه شوند. این روش با دقت نسبتا پایینی متوسط “۴۹%” روبرو شد.

در سال ۲۰۱۳ [۲۸]، یک روش پرس­و­جوی الگوهای طراحی از پایگاه داده ارائه کرد. محور اصلی [۲۸]، بکارگیری شیوه­ اصولی برای سست کردن پرسو­جو­ها بود، پرس­و­جو­ها به دو دسته تقسیم می­شدند، خاص و عام. خاص یعنی تبدیل خصوصیات الگو به یک پر­سو­جوی سخت برای شناسایی الگو­هایی­که از ساختار پایه فاصله نگرفته­اند و عام، تبدیل خصوصیات الگوها به یک پرسو­جوی عام تر (با بهره­ گیری از ویژگی­­های پیاده­سازی متنوع یک الگو) برای نمونه­هایی که از ساختار پایه فاصله گرفته­اند، بطوریکه بتوان تنوع نمونه­های قابل قبول الگوهای طراحی را پیدا کرد. نتایج این کار تنها برای الگوی “یگانه” ارائه شده است. مقایسه­ نتایج با دو ابزار PINOT و DPJF نشان دهنده­ بهبود کارشان نسبت به آن دو روش در تشخیص الگوی یگانه است. اما نتایج ابزار SSAکه در کارشان آورده نشده است از هر سه بهتر است.

در سال ۲۰۱۳ [۲۹]، از یک روش مقایسه­ گراف برای شناسایی الگوهای طراحی استفاده کرد. در [۲۹]، از تئوری چندریختی زیر گراف ­­­ استفاده شد. در واقع مفهوم عام مقایسه­ گراف مشخص می­ کند که آیا دو گراف یکسان هستند یا زیرگرافی از یکی در دیگری موجود است یا خیر. در [۲۹]، برای شناسایی الگوها سه حالت مقایسه را ارائه شد، حالت اول اینکه، اگر گراف الگو با گراف مدل سیستم همریخت باشد، در این صورت الگو موجود است، حالت دوم، اگر زیرگراف همریخت از الگو در گراف مدل موجود باشد، در این حالت، به صورت تقریبی الگو موجود است و حالت سوم الگو زیرگراف هم ریخت از گراف مدل نیست که در چنین حالتی الگو موجود نیست. در [۲۹]، نتایجی ارائه نشده است، اما به طور کلی همانطور که در [۹] نیز ذکر شده است، استفاده از روش­های مقایسه همر­یخت­های زیر­گراف یا گراف یک الگو نمی ­توانند روش مناسبی در شناسایی الگوها باشند، چون اول اینکه الگوها انعطاف­پذیری بالایی دارند و به ندرت در پیاده­سازی، معادل با ساختار پایه باقی می­مانند. دوم، مسأله پیدا کردن کل گراف یا زیر­گراف­های هم ریخت یک گراف یک مسأله NP-Complete است و ممکن است هیچ هم­ریختی پیدا نشود.

برای بهبود خروجی روش­های ارائه شده، استفاده از داده ­کاوی و استخراج معیارهایی جدیدی که بتواند نقص­های موجود در ابزارها را رفع کند لازم است. علت استفاده از داده ­کاوی این است که می­توان هر گونه معیاری را (رفتاری و ساختاری) به راحتی با هم ترکیب کرد و با تولید مقادیر این معیار­ها و تجزیه و تحلیل آنها توسط شیوه ­های داده ­کاوی، قانون­های قدرتمندی رابرای پالایش و تصحیح خروجی ابزارهای تقریبا قوی مثل SSAارائه داد و قدرت آن را در شناسایی تمامی الگوها تکمیل کرد. پالایش به کمک استخراج معیارهای خاص سنجش الگوها در کارهای مشابه انجام شده است. اما هیچ یک معیارهایی استخراج نکرده ­اند که با ترکیب آنها بتوان عملیات تصحیح خروجی (بدون از دست دادن اطلاعات) را انجام داد.

جمع بندی

در این فصل مروری کوتاه و اجمالی بر روش­هایی که ساختار و اهداف تقریبا مشابهی با تحقیق جاری دارند، شد. همچنین محدودیت­ها و مشکلات هر شیوه بیان گردید و دو ابزاری که در این تحقیق جهت انجام آزمایشات از آنها استفاده شده است معرفی گردیدند.

فصل چهارم

1. تولید مجموعه داده ها

   1. مقدمه

برای آماده ­سازی مجموعه داده مورد نیاز جهت خودکار­کردن عملیات تصحیح برچسب و پالایش، دو فعالیت مهم باید صورت بگیرد. اول، مجموعه کاملی از الگوهایی که با قرار­گیری در موقعیت­های متفاوت از ساختار پایه دور شده ­اند و توسط ابزارهای خودکار شناسایی با الگویی نظیر استراتژی اشتباه گرفته شده ­اند و همچنین مجموعه کاملی از انعطافاتی که مربوط به هر الگو می­باشد، باید فراهم گردد. سپس تولید مقادیر برای معیارهای استخراج شده در این تحقیق که همان پیش ­بینی کننده­ها می­باشند انجام می­گیرد. بنابراین در این فصل ابتدا تمام معیارهای استخراج شده در این تحقیق شرح داده می­ شود. سپس توضیحی در مورد چگونگی تولید مجموعه داده برای عملیات تصحیح برچسب و پالایش فراهم می­گردد.

• 1. معیارهای استخراج شده

معیارهای جدید استخراج شده در این تحقیق، با بررسی و مشاهده دقیق مجموعه ­ای تقریبا کامل از انعطاف پذیری­های هر الگو­ی طراحی از کد منبع استخراج شده ­اند. در استخراج این معیارها سعی شده است که علاوه بر بررسی انعطافات یک الگو، ابزار­های خودکار مختلف در شناسایی آن الگو به منظور مشاهد­ه­ نقص و کمبود­های آنها مورد بررسی قرار گیرند. ابزار­ها بررسی می شوند چون در این تحقیق قصد بر آن است که نتایج شناسایی شده توسط آن ابزار ها به حد قابل قبولی بهبود یابند.

با بررسی ابزار­ها، خطاها و کمبودهای هر ابزار شناسایی را جستجو و با استخراج معیارها سعی بر رفع آن می­کنیم. مجموعه معیارهای استخراج شده برای تصحیح برچسب الگوی استراتژی و تشخیص صحیح آن از هشت الگوی “وضعیت"، “استراتژی"، “تطبیق دهنده"، “فرمان"، “ملاقات کننده"، “میانجی"، “آذیین کننده"، “ترکیب” و"کارخانه انتزاعی” به کار گرفته می شوند.

۴-۲-۱٫ استراتژی

 

شکل ۴-۱٫ ساختار یک الگوی استراتژی

هدف الگو استراتژی، تعریف خانواده­ای از الگوریتم­ها برای یک عمل مشترک (مثل الگوریتم های quik sort- buble sort برای عمل sort)، در پوشینه^[۴۲] قرار دادن هرکدام و ایجاد امکانی برای تعویض آنها در یک زمینه­ خاص و در زمان اجرا است [۱۴][۱]. این الگو از سه نقش تشکیل می­ شود : استراتژی، استراتژیهای عملی، و زمینه. استراتژی، رابط یا یک کلاس منتزع است که از یک متدکه اسکلت مشترک این خانواده را معین می­ کند تشکیل شده است. این متد توسط هر یک از کلاس­های استراتژی عملی برای دربرگرفتن یکی از تنوع الگوریتم­ها، پیاده­سازی می­ شود. زمینه، کلاسی است که از الگوریتم­ها استفاده می­ کند و شرایطی را ایجاد می­ کند که بتوانیم استراتژی­ها یا الگوریتم­ها را بر حسب شرایط مختلف در زمان اجرا تعویض­کنیم.

در ساده­ترین شکل همانطور که در شکل ۱-۴ نشان داده شده است، الگوی استراتژی یک رابط مشترک را مثل ” Interface Algorithm­ ” برای پیاده­کردن خانواده­ای از الگوریتم­های مرتبط به هم استفاده می­ کند. بطوریکه هر استراتژی وارث در چارچوب این رابط مشترک، یک تنوع از الگوریتم را پیاده­سازی می­ کند. در واقع مشترک بودن رابط (بین گونه­ های مختلف الگوریتم) این امکان را فراهم می­ کند که در یک زمینه خاص با فراخوانی­های ثابت، اشیا استراتژی بتوانند در زمان اجرا جابجا شوند. شکل ۲-۴ را مشاهده کنید.

شکل ۴-۲٫ نیاز به رابط مشترک در ساختار فراخوانی ثابت بین اشیاء متغیر

مشترک بودن رابط باعث می­ شود که الگوریتم­ها بتوانند به راحتی با یکدیگر در زمان اجرا، در زمینه­ای خاص، و در چارچوب فراخوانی ثابت مبادله شوند. اگر یک استراتژی واقعی این پایه را حفظ کند، تشخیص الگوی استراتژی سختی زیادی ندارد.

ازجمله معیارهایی که در کارهای پیشین برای پالایش کاندیدهای الگوی استراتژی ارائه شده ­اند، در ادامه مورد نقد و بررسی قرار گرفته­اند.

• بررسی حضور رابطه­ پیوند بین زمینه و استراتژی.
• شمارش تعداد فرزندان استراتژی با محدودیت حداقل دو فرزند.
• شمارش تعداد فرزندان و والد زمینه با محدودیت صفر فرزند و صفر والد.
• سنجش حضور الگوریتم در هر یک از کلاس­های وارث استراتژی، با شمارش تعداد حلقه­ها، بازگشت­ها، و ساختار­های شرطی.
• بررسی حضور خصوصیت “حفظ فیلد^[۴۳]” (استراتژی­ها، علاوه بر اینکه در لحظه­ ساخت نمونه از زمینه، و از طریق پارامتر سازنده قابل تعیین هستند، باید در هر لحظه­ دیگر از اجرا نیز قابل تعیین و جابجایی باشند) در زمینه برای جابجایی بین استراتژی­ها.

در نقد و تحسین هر یک از معیارهای فوق، موارد زیر قابل بحث هستند: دررابطه با حضور رابطه پیوند، نیازمند بررسی است، اما جزء معیارهای مشابه بین این الگو و برخی از الگوهای دیگر است. تعداد فرزندان استراتژی، یک استراتژی حقیقی می ­تواند تک فرزند باشد و درآینده بر حسب نیازمندی­ها گسترش یابد. تعداد فرزندان و والد زمینه، زمینه مکانی است که الگوریتم­ها در آن مورد استفاده قرار می­گیرند، بنابراین زمینه، هر سلسله مراتبی می ­تواند داشته باشد. سنجش خصوصیت الگوریتمیک در هر استراتژی وارث، این معیار،کاملا بجا، و نیازمند بررسی است. اما در رابطه با شمارش تعداد حلقه­ها، بازگشت­ها، و ساختارهای شرطی، برای همه­ الگوریتم­ها صدق نمی­کند. یک الگوریتم ممکن است از یک خط مثل “return a+b; ” تا هزاران خط شامل حلقه و بازگشت­ها باشد. از طرفی خیلی از الگوها برای برخی از پیاده­سازی­های خود از چنین ساختارهایی استفاده می­ کنند.

حفظ فیلد، یک خصیصه لازم (به منظور ایجاد امکان تعویض الگوریتم ها در هر لحظه­ای از اجرا توسط کلاینت) در زمینه است. اما حضور آن در زمینه، لزوما نشان دهنده­ این نیست که سلسله مراتب مرتبط شده به آن یک استراتژی است.

اگر به شکل ۳-۴ که یکی از نمونه­های واقعی استراتژی پیاده­سازی شده در نرم افزار jhotdraw است توجه کنید، این نمونه­ واقعی از استراتژی، فقط یک پیاده­سازی دارد، بدیهی است که بر حسب نیازمندی­ها درآینده پیاده­سازی­های دیگر آن گسترش خواهند یافت. بر طبق شکل ۳-۴ این نمونه استراتژی چهار متد دارد. این نمونه توسط معیارهای قبلی قابل شناسایی نیست. بر اساس این اصل، “به منظور پیاده­کردن خانواده­ای از الگوریتم­ها درکنار هم برای یک عمل مشترک، و ایجاد امکانی برای جابجایی بین آنها در یک زمینه­ خاص با ساختار فراخوانی ثابت"، و بر حسب “ هر الگوریتم مجموعه ­ای از دستور العمل­هاست که طبق یک ترتیب خاص اجرا می­شوند و مساله­ای را حل می­ کنند ” [۲۳]، حتما باید یک چارچوب یا اسکلت مشترک وجود داشته باشدکه بخشهای مختلف یک الگوریتم را تعریف، و ترتیب آن را مشخص کند، و آن چارچوب به عنوان ساختار ثابت فراخوانی توسط زمینه مورد استفاده قرار گیرد (خصوصا برای استراتژیهای دارای چند متد). در این کار، این اصل به عنوان یک شاخص در نظر گرفته شده است و به یکی از چهار روش شناسایی می­ شود.

1. گاهی دستورالعمل­های الگوریتم با یک ترتیب مشخص، در کلاس استراتژی منتزع به شکل یک “متد الگو^[۴۴] ” تعریف می­شوند. متد الگو یک ترتیب ثابت را برای گونه­ های مختلف الگوریتم فراهم می­ کند. این متد در هیچ یک از کلاس های وارث رونویسی نمی­ شود و توسط زمینه به عنوان ساختار فراخوانی ثابت، فراخوانی می­ شود.
2. زمینه ترتیب ثابتی را از دستورالعمل­های الگوریتم در یکی از متدهای خودش تعریف می­ کند.
3. برای داشتن ترتیب­های متنوع بین دستورالعمل­ها، این اسکلت­بندی درهر کلاس وارث استراتژی، در قالب یک متد مشترک بین استراتژی­ها انجام می­گیرد و آن متد توسط زمینه فراخوانی می­گردد.
4. متدهای استراتژی منتزع در هر کلاس وارث به شکل یک زنجیر یکدیگر را فراخوانی می­ کنند، بطوریکه سر زنجیر بین همه­ استراتژی­ های وارث، مشترک است. زمینه سر زنجیر را فراخوانی می­ کند.

این معیار (استراتژی ۱^[۴۵]) می ­تواند شاخص خوبی برای تشخیص استراتژی­ها، خصوصا استراتژی­ها با بیش از یک رابط و کمتر از دو پیاده­سازی در کنار معیارهایی که در ادامه آمده­اند، باشد. شکل ۴-۴ اسکلت تعریف الگوریتم شکل ۳-۴ را به روش سوم نشان می­دهد.

شکل ۴-۳٫ نمونه­ واقعی از الگو استراتژی و رابط­های آن

SetManager()

{

If(GetManager()== Condition)

StopDisposing();

else

StartDisposing();

{

شکل۴-۴٫ اسکلت مشترک ترتیب فراخوانی دستورات الگوریتم شکل ۴-۳ در متد SetManager

استراتژی۲. آیا کاندیدهای استراتژی دارای یک ساختار منتزع- عملیاتی^[۴۶] است؟ این معیار بجای محاسبه تعداد فرزندان استراتژی استفاده می­گردد. تعداد فرزندان استراتژی از یک تا چندین پیاده­سازی متغیر هستند. بنابراین بجای در نظر گرفتن تعداد فرزندان، وجود ساختار­ منتزع- عملیاتی (برای پیاده­سازی گونه­ های مختلف الگوریتم متد­ها باید رونویسی شوند، بنابراین وجود ساختار منتزع، الزامی است) را به عنوان معیار قرار می­دهیم.

استراتژی۳. آیا رابط­ها با دسترسی عمومی، در استراتژی منتزع، بین همه استراتژی­ های عملیاتی رونویسی شده ­اند؟ لازم است که متدهای عمومی رونویسی شده بین استراتژی­ های وارث برای قابل تعویض ساختن آنها در یک ساختار فراخوانی ثابت، مشترک باشند. به عبارتی متد جدید با دسترسی عمومی نباید در یک استراتژی موجود باشد و در دیگری نباشد.

استراتژی ۴. آیا والد بین استراتژی و زمینه مشترک است؟ سلسله مراتب استراتژی و زمینه­ استفاده کننده از آن، باید از هم مستقل باشند. چون در غیر اینصورت زمینه نیز یک استراتژی است و باید حاوی مشخصات الگوریتمیک باشد و استقلال بین الگوریتم­ها و زمینه از بین می­رود.

استراتژی ۵. بررسی حضور خصیصه­ “حفظ فیلد” [۱۵,۴] در زمینه، به منظور اینکه کلاینت در هر لحظه­ای از اجرا بتواند بر حسب شرایط از یک استراتژی به استراتژی دیگر جابجا شود، حضور حداقل یک متد با دسترسی عمومی (به علاوه­ی متد سازنده) که استراتژی­ها را به شکل پارامتر از کلاینت بگیرد و جابجایی بین آنها را انجام دهد، لازم است. اگر این متد در زمینه­ استفاده کننده از استراتژی موجود نباشد مفهوم اصلی این الگو، قابلیت جابجا شدن الگوریتم­ها در زمان اجرا، حفظ نشده است.

استراتژی ۶. آیا همه­ رابط­هایی که از سمت زمینه­ استفاده کننده از استراتژی فراخوانی می­شوند، در کلیه­ استراتژی­ های عملیاتی موجود هستند؟ متد عمومی جدیدی که در یکی از استراتژیها تعریف شده ولی در دیگری موجود نباشد، نباید از سمت زمینه­ استفاده کننده از استراتژی مورد فراخوانی قرار گیرد. در غیر این صورت اصل جابجایی با یک فیلد مشترک را از بین می­برد. ما این فراخوانی را ‘فراخوانی خارج از محدوده’ می­نامیم.

۴-۲-۲٫ معیارهای تشخیص الگوی وضعیت

شکل۴-۵٫ الگوی وضعیت [۱]

گاهی نیازمند یک شی با چندین وضعیت هستیم، بطوریکه با حرکت از یک وضعیت به وضعیت دیگرش، رفتار مناسبی را از خود نشان دهد [۱]. همچنین می­خواهیم در یک زمینه­ خاص و در یک لحظه، تنها در یک وضعیت قرار گیرد و به راحتی وضعیتی اضافه یا حذف شود. الگوی وضعیت نیازمندیهای فوق را برآورده می­ کند. الگوی وضعیت ساختاری کاملا مشابه با الگوی استراتژی دارد و تنها در رفتار با الگوی استراتژی متفاوت می­ شود. این شباهت باعث شده که در خیلی از موقعیت­ها، ابزارهای خودکار شناسایی الگوهای طراحی، نتوانند الگوی وضعیت را از استراتژی تشخیص دهند. جابجایی بین کلاس­های مشخص­کننده­ وضعیت­ها یا به صورت داخلی و یا از خارج انجام می­گیرد. در واقع الگوی وضعیت به صورت آشکارا مشخص نمی­کند که در چه مکانی و چه زمانی تغییر وضعیت رخ می­دهد. بنابراین هر الگوی وضعیت می ­تواند تعدادی رابط را پیاده­سازی کند که به رابط­های کلاس وضعیت دیگر هیچ ارتباطی نداشته باشد. معیارهای متمایزکننده الگوی وضعیت از الگوی استراتژی در ادامه آمده است.

وضعیت ۱. تعداد استراتژی­ های عملیاتی (دلیل استفاده از واژه­ های استراتژی و زمینه در تمام معیارها این است که، این معیارها می­خواهند نمونه­های استراتژی را تصحیح برچسب کنند و ابزارها در خروجی­ خود، آدرس استراتژی و زمینه را داده­اند) که حاوی ایجاد نمونه ­ای از همزاد خود هستند بطوریکه، این نمونه­ها بعد از ایجاد در یک فیلد مشترک مستقر شده ­اند (یعنی بین آنها با دستورات شرطی جابجایی رخ داده است). گاهی زیرکلاس­های وضعیت همزادی از خود را ایجاد و وضعیت جانشین را به منظور جابجایی تعیین می­ کنند.

وضعیت ۲. تعداد نمونه­های استراتژی که در زمینه­ مورد استفاده ایجاد شده ­اند، بطوریکه این نمونه­ها در یک فیلد مشترک مستقر شده ­اند (یعنی بین آنها با دستورات شرطی جابجایی رخ داده است). گاهی زمینه مجموعه ­ای از وضعیت­ها را ایجاد و امکانی برای جابجایی آنها فراهم می­ کند.

وضعیت ۳. آیا زمینه استفاده­کننده از استراتژی خود را به عنوان پارامتر به استراتژی می­فرستد؟ ممکن است زمینه خود را به وضعیت ها بفرستد تا وضعیت­ها هنگام جابجایی، زمینه را مطلع کرده و سپس زمینه، جابجایی را با وضعیت ارسال شده از سوی وضعیت­ها انجام دهد.

وضعیت ۴. تعداد نمونه­های استراتژی که در زمینه ایجاد می­شوند و فیلد­ی که در آن قرار می­گیرند مشترک نیست. اگر دو استراتژی وارث، در یک زمان و در دو فیلد غیر مشترک در یک زمینه ایجاد شوند، در این صورت الگو مورد نظر نمی­تواند الگوی وضعیت باشد چون یک زمینه در هر زمان تنها می ­تواند در یک وضعیت قرار بگیرد.

وضعیت ۵. تعداد فراخوانی­هایی که از عملگرهای زمینه در استراتژی می­ شود. برای تنظیم وضعیت، زمینه از سمت وضعیت­ها ممکن است فراخوانی شود.

وضعیت ۶. آیا والد بین استراتژی و زمینه مشترک است؟ سلسله مراتب وضعیت و زمینه­ استفاده کننده از آن برای حفظ استقلال باید از هم جدا باشند.

۴-۲-۳٫ معیارهای تشخیص تطبیق دهنده شی

شکل۶-۴٫ الگوی تطبیق دهنده ی شی [۱]

هدف الگوی تطبیق دهنده، تبدیل رابطی از یک کلاس (تطبیق دهنده) به رابط کلاس دیگر (تطبیق یافته) است، آنطور که کلاینت انتظار دارد [۱]. این الگو امکانی را ایجاد می­ کند که کلاینت از وجود رابط کلاس دیگر در کلاس تطبیق دهنده باخبر نیست و فکر می­ کند که رابط کلاس تطبیق دهنده عملیات مورد نیازش را رفع می­ کند. درحالیکه رابط کلاس تطبیق یافته این کار را انجام می­دهد. این الگو منجر می­ شود تا کلاس­هایی که به دلیل رابط­های ناسازگار نمی توانستند با یکدیگر کار کنند بتوانند ارتباط برقرار کنند و با یکدیگر کار کنند بدون اینکه کلاینت متوجه شود. در برخی از موقعیت­ها ابزار­های خودکار شناسایی الگوهای طراحی، الگوی تطبیق­دهنده را با استراتژی اشتباه گرفته­اند. شباهت­های ساختاری این الگو با استراتژی بر اثر گسترش کلاس تطبیق دهنده و در نظر گرفته شدن تطبیق دهنده به عنوان زمینه و تطبیق یافته به عنوان استراتژی یا برعکس می­باشد. در ادامه معیارهایی برای جداسازی الگوی تطبیق­دهنده از الگوهای دیگر آمده است.

تطبیق دهنده شیء ۱. تعداد زیرکلاس­های استراتژی که، تعداد کل متد­های عمومی رونویسی شده حاوی فراخوانی به پارامتر سازنده­شان تقسیم بر تعداد کل متدهای عمومی حاوی فراخوانی به پارامتر سازنده­شان برابر با یک می­ شود. تطبیق یافته در متدهای رونویسی شده تطبیق دهنده باید مورد فراخوانی قرار بگیرد نه در متد جدید ناشناس. چون کلاینت انتظار دارد متدهای کلاس منتزع تطبیق دهنده عملیات مورد نظرش را فراهم کنند و انتظار رابط جدید و ناشناخته را ندارد. در نتیجه این معیار تشخیص می­دهد که آیا تطبیق یافته در متد عمومی جدید در تطبیق دهنده فراخوانی شده است یا نه؟ مقدار یک به این معنی است که هیچ متد جدیدی تعریف نشده است که حاوی فراخوانی تطبیق یافته باشد. متد عمومی در نظر گرفته شده است چون متد شخصی یا قابل ارث بری مستقیما از بیرون قابل فراخوانی نیست.

*^[۴۷]تطبیق دهنده ی شیء ۲٫

تعداد زیرکلاس­های مستقیم و غیرمستقیمی که حاوی فراخوانی به پارامتر سازنده در متد رونویسی شده عمومی هستند. در الگوی تطبیق دهنده همه یا اکثر زیرکلاس­های گسترش یافته، تطبیق یافته را به عنوان پارامتری از سازنده می­گیرند.

تطبیق دهنده ی شیء ۳.

آیا والد بین استراتژی و زمینه مشترک است؟ تطبیق دهنده و تطبیق یافته نمی ­توانند از یک والد مشترک گسترش یافته باشند. ( در الگوی تطبیق دهنده شی )

تطبیق دهنده ی شیء ۴.

تعیین موجود بودن ساختار منتزع- عملیاتی در ساختار زمینه. اگر زمینه استفاده کننده از استراتژی یک تطبیق دهنده باشد، برای تطبیق یافتن با رابط های جدید نیاز به رونویسی شدن دارد. پس باید در یک ساختار منتزع- عملیاتی واقع شده باشد.

۴-۲-۴٫ معیارهای تشخیص کارخانه انتزاعی

شکل ۴-۷٫ الگوی طراحی کارخانه انتزاعی [۱]

اگر مجموعه­­ای از اشیا را داشته باشیم که به سبک­های مختلف قابل تولید­ شدن باشند، هنگام جابجایی از یک سبک به سبک دیگر، چه باید کرد؟ باید از هزاران شی به هزاران شی (از همان نوع اما با سبک متفاوت)، جابجا شویم؟ الگوی کارخانه انتزاعی این امکان را می­دهد که در چنین مواقعی تنها با جابجایی یک شی، از یک سبک به سبک دیگر جابجا شویم. هدف این الگو ایجاد یک رابط برای تولید خانواده­ای از اشیا مرتبط یا وابسته، بدون معین­ کردن کلاس عملیاتیشان است [۱].

حتی با مقایسه­ تعریف دو الگوی کارخانه انتزاعی و استراتژی، شباهت­های موجود در پیاده­سازی و عملکرد آنها مشخص است. الگوی استراتژی امکان جابجایی بین خانواده­ای از الگوریتم­ها را در یک زمینه­ خاص فراهم می­ کند، درحالیکه کارخانه انتزاعی نیز، امکان جابجایی بین استانداردهای مختلف تولید مجموعه ­ای از اشیا را در یک زمینه خاص فراهم می­سازد. برای فراهم­سازی این جابجایی در یک زمینه خاص نیازمند چارچوب مشترک ذکر شده در بخش استراتژی و ساختار فراخوانی ثابت هستیم.

معیارهای متمایزکننده­ الگوی کارخانه­ ­انتزاعی به جهت مشخص کردن هدف هر عملکرد و ساختار مشابه (الزام حضور رابط­های مشترک برای جابجایی خانواده­ای از اشیاء در یک مکان مشترک) با الگوی استراتژی در زیر آمده­اند.

کارخانه­ انتزاعی ۱. تعداد متدهای عمومی که بین تمام استراتژی­ های وارث، رونویسی شده ­اند. متدهای عمومی رونویسی شده باید در تمام تولید­کننده­ها مشترک باشند (به منظور ایجاد قابلیت جابجایی بین استاندارد­های موجود، در یک زمینه خاص با ساختار فراخوانی ثابت).

کارخانه انتزاعی ۲. کمترین تعداد متدهای رونویسی شده­ عمومی که شی جدیدی را ایجاد و بر می­گردانند (بین کلاس­های وارث استراتژی) بدون اینکه پیاده­سازی­­ای را در بر ­بگیرند. هر تولید­کننده عملی در کارخانه انتزاعی، تنها برای تولید مجموعه ­ای از اشیا مرتبط یا وابسته استفاده می­ شود و پیاده­سازی دیگری را در بر ندارند. “کمترین” استفاده می­ شود چون، همه­ زیر­کلاس­های تولید­کننده باید رابط­های که اشیایی را بر می­گردانند و هیچ پیاده­سازی­ای ندارند، داشته باشند. مقدار این معیار باید برابر با تعداد متدهای رونویسی شده مشترک بین همه تولید کننده­ها باشد.

۴-۲- ۵٫ معیارهای تشخیص فرمان

شکل ۴-۸٫ الگوی طراحی فرمان [۱]

گاهی اوقات نیازمند آن هستیم که تقاضایی را به یک شی صادر کنیم بدون اینکه کلاینت صادر کننده تقاضا بداند که چه کسی و چگونه تقاضایش را بر طرف می­ کند. به عبارتی این الگو موجب پارامتری شدن صدور تقاضا به یک شی می­ شود [۱]. هدف الگوی فرمان در پوشینه قرار دادن هر تقاضا به شکل یک شی است. الگوی تطبیق­دهنده شی با الگوی فرمان از نظر ساختاری کاملا مشابه و تنها در رفتار و یک سری ویژگی­های داخلی متفاوت هستند. در این قسمت سعی بر آن است که این دو الگو را از هم و از الگو­های دیگر متمایز کنیم.

با توجه به شکل زیر شباهت ساختاری الگوی فرمان و تطبیق دهنده قابل مشاهده می­باشد.

شکل۴-۹٫ شباهت ساختاری الگوی فرمان و تطبیق دهنده شی [۱]

*فرمان۱٫ تعداد متدهای عمومی رونویسی شده مشترک بین همه استراتژی های عملیاتی. حداقل یک رابط برای گرفتن تقاضای کاربر به شکل پارامتر و مخفی کردن نحوه انجام فرمان­ها باید بین فرمان ها مشترک باشد.

فرمان۲. تعداد جفت کلاسهای منتزع- عملیاتی در ساختار زمینه که حاوی متدی با نام یا مترادف نام “run/execute” هستند. ممکن است ساختار زمینه الگوی فرمان باشد. (تحلیل معنایی) در اکثر نمونه­های واقعی از چنین نام­هایی استفاده می­ شود.

فرمان۳. تعداد جفت کلاسهای منتزع-عملیاتی در ساختار استراتژی که حاوی متدی با نام یا مترادف نام “run/execute” هستند. ممکن است ساختار استراتژی الگوی فرمان باشد. (تحلیل معنایی)

*فرمان۴٫ حداکثر تعداد متدهای عمومی رونویسی شده حاوی فراخوانی به پارامتر سازنده. مقدار این معیار کمتر از مقدار آن برای الگوی تطبیق دهنده می­باشد چون الگوی فرمان اصولا فقط یک متد مشترک برای اجرای فرمان­ها دارد.

*فرمان۵ . تعداد زیرکلاس­های مستقیم و غیر مستقیم حاوی فراخوانی به پارامتر سازنده در متد رونویسی شده­ عمومی. در الگوی فرمان همه یا اکثر کلاسها­ی گسترش یافته از کلاس فرمان منتزع، “عملگر اجراگر د ستوراتشان”^[۴۸]را به عنوان پارامتر از سازنده می­گیرند.

۴-۲-۶٫ معیارهای تشخیص ملاقات کننده

شکل ۴-۱۰٫ الگوی طراحی ملاقات کننده [۱]

هرگاه بخواهیم یک یا چند عملگر مشترک را (مثلا draw()) به مجموعه ­ای از عناصر (مثل دایره، مثلث، مستطیل، و …) اضافه کنیم، مجبور هستیم این عملگر را در تک تک عناصر، به شیوه ­های مختلف پیاده­سازی کنیم. اگر نیاز به تغییر بخشی از عملگر داشته باشیم، به تعداد عناصر، نیازمند تغییر در کلاس عناصر هستیم. الگوی ملاقات­کننده امکانی را فراهم می­ کند که یک یا چند عملگر جدید را به مجموعه ­ای از عناصر اضافه کنیم، بدون اینکه نیاز به دستکاری کل کلاس عناصر داشته باشیم [۱].

الگوی ملاقات­کننده این امکان را با جداسازی بخش پیاده­سازی عملگرها از عناصر، فراهم می­ کند. بطوریکه تمام پیاده­سازی­های یک عملگر برای عناصر مختلف در یک کلاس قرار می­گیرند. عناصر هستند که خودشان را به پیاده­سازی­ها می­فرستند و عملگرها، عنصر خاص خودشان را شناسایی و عمل مورد نظر را انجام می­ دهند. شباهت بین الگوی استراتژی و ملاقات­کننده در این نکته قرار دارد که به بخش پیاده­سازی ملاقات­کننده به ازای اضافه­ شدن هر عملگر روی کلیه­ عناصر، یک کلاس اضافه می­ شود. بنابراین یک عنصر، برای شناسایی عملگرهای خودش باید یک شناسه مشترک بین کل عملگر­ها داشته باشد. ملاقات­کننده، این شناسه را با قرار دادن یک رابط مشترک برای هر عنصر بین عملگرهای مختلف مورد نیازش فراهم می­ کند.

معیارهای شناسایی الگوی ملاقات­کننده روی نمونه­های مثبت کاذب استراتژی در ادامه آمده­اند.

*^[۴۹]ملاقات کننده ۱٫ تعداد متدهایی که دراستراتژی منترع حداقل یک پارامتر از یک جنس می­گیرند. اصولا تعداد متدهایی که در الگوی ملاقات­کننده برای عمل روی ساختار عناصر تعریف می­شوند، نسبت به تعداد عناصری که روی آنها عمل می­ کنند برابر یا بزرگترند. در ملاقات کننده برای ملاقات کردن هر عنصر یک متد تعریف می­ شود.

*ملاقات کننده ۲٫ تعداد کلاس­های استراتژی که به سمت زمینه فرستاده می­شوند. در الگوی ملاقات­کننده، همه عملگرها خودشان را به عناصر مشخص به عنوان پارامتر می­فرستند و عناصر نیز آنها را می­پذیرند.

*ملاقات کننده ۳٫ تعداد کلاسهای ساختار زمینه که خودشان را به سمت استراتژی می­فرستند. درالگوی ملاقات­کننده همه­ عناصر خودشان را به سمت عملگرهای مشخص به صورت پارامتر می­فرستند و عملگرها آنها را ملاقات می­ کنند.

*ملاقات کننده ۴٫ تعداد فرزندان زمینه (پیاده­سازی­ها) که حاوی فیلد عمومی از استراتژی (عناصر) هستند. اصولا هر عملگر از الگوی ملاقات­کننده یک عنصر همکار را به صورت پارامتر می­گیرد و برعکس. بنابراین نیازی به تعریف فیلدی از عناصر که در کل عملگر قابل استفاده باشد ندارند. اصولا مقدار این معیار برای این الگو صفر است.

۴-۲-۷٫ معیارهای تشخیص میانجی

شکل۴-۱۱٫ الگوی طراحی میانجی [۱]

هر­گاه مجموعه ­ای از اشیا داریم که به طور دائم با یکدیگر در ارتباط هستند‌ .در واقع بجای اینکه چند شی جهت انجام ارتباطاتشان با هم پیوند مستقیم برقرار کنند، الگوی میانجی اتخاذی می­بیند که همه­ اشیا تنها به یک شی میانی پیوند داشته باشند و آن شی عملیات ارتباطی همه­ آنها را حل و فصل ­کند. به این طریق اشیا مرتبط، می­توانند مستقل از هم کار کنند و همزمان ارتباط داشته باشند، گاهی میانجی ارتباطات بین وضعیت­های الگوی وضعیت را فراهم می­ کند. در واقع بدلیل حضور ساختار وضعیت، این الگو بین مثبت کاذب­های الگوی استراتژی قرار گرفته شده است. معیارهای تشخیص الگوی میانجی از الگوهای بحث شده در بخش­های قبل، در ادامه شرح داده شده ­اند.

میانجی ۱. تعداد زیرکلاسهای ساختار استراتژی که پارامتر متد سازنده­شان از یک نوع می­باشند (از نوع زمینه). در الگوی میانجی، همه عناصر (عناصری که به واسطه میانجی رابطه برقرار می­ کنند) میانجی را به شکل پارامتر از سازنده می­گیرند.

میانجی ۲. تعداد زیرکلاس­های استراتژی که در کلاس هم نوع با پارامتر سازنده­شان (زمینه)، حاوی فیلد وضعیت هستند. همه عناصر همکار که میانجی آنها را به هم مرتبط می­ کند در میانجی یک فیلد وضعیت ازساختارشان دارد.

میانجی ۳. حداقل تعداد فراخوانی از سلسله مراتب استراتژی در ساختار زمینه. میانجی برای برقراری ارتباط میان عناصر نیاز به فراخوانی عملگر­های هر عنصر به در خواست عنصر مرتبط دارد.

۴-۲-۸٫ معیارهای تشخیص آذیین کننده

شکل۴-۱۲٫ الگوی آذیین کننده [۱]

گسترش عملکرد یک کلاس می ­تواند به صورت ایستا و در زمان کامپایل با ارث بری انجام بگیرد. اما گاهی اوقات نیازمند آن هستیم که مسئولیت­هایی را به اشیا مجزا و نه به کل کلاس در زمان اجرا اضافه کنیم. آذیین کننده این امکان را فراهم می­ کند تا بتوانیم به راحتی به شی­ای در زمان اجرا مسئولیتی^[۵۰] را اضافه یا حذف کنیم بدون اینکه شی به مسئولیت متصل یا وابسته باشد [۱]. معیارهای این بخش و بخش بعد برای تشخیص این الگو و الگوی ترکیب که در ادامه آورده شده است می­باشند. چون این دو الگو با الگو­های دیگر نیز می­توانند ترکیب شوند این معیارها برای تشخیص این الگو ها از داخل الگو­های دیگر نیز ارائه شده است.

آذیین کننده ۱. آیا والد مشترکی بین ساختار استراتژی و زمینه تعریف شده است ؟ اگر زمینه و استراتژی هر دو از یک والد گسترش یافته باشند احتمال بالایی برای وجود الگوی ترکیب، آذیین کننده یا الگوی جا نشین^[۵۱] وجود دارد.

آذیین کننده ۲. تعداد فرزندان ساختار زمینه که متغیر نمونه ­ای از والد خود دارند. ممکن است هر دو نقش­های آذیین کننده و موئلفه که تشکیل دهنده الگوی آذیین کننده هستند در ساختار زمینه ترکیب شوند.

آذیین کننده ۳. تعداد فرزندان ساختار استراتژی که متغیر نمونه ­ای از نوع والد خود دارند. ممکن است هر دو نقش­های آذیین کننده و موئلفه که تشکیل دهنده الگوی آذیین کننده هستند در ساختار استراتژی ترکیب شوند.

آذیین کننده ۴. تعداد فرزندان استراتژی که حاوی پارامتر سازنده­ای هستند که از جنس والد خودشان است. نقش آذیین کننده نقش مولفه را به عنوان پارامتر از سازنده می­گیرد. چون در هر زمان فقط یک شی را مزین می­ کند و در زمان ایجاد شدن با شی­ای که باید مزین شود با هم ایجاد می­شوند.

آذیین کننده ۵. تعداد فرزندان زمینه که حاوی پارامتری از سازنده هستند که از جنس والد خودشان است. نقش آذیین کننده نقش موئلفه را به عنوان پارامتر از سازنده می­گیرد.

آذیین کننده ۶. حداکثر تعداد متدها بین کلاس­های ساختار زمینه که عملی را به رابط­های هم امضا باخودشان واگذار می­ کنند ( بدون وجود هر نوع حلقه برای این واگذاری). آذیین کننده برای اجرای عملکرد مربوط به نقش موئلفه باید از رابطی استفاده کند که هم امضا با رابطی باشد که خود موئلفه برای اجرای عملکردش استفاده می­ کند (برای ایجاد یکنواختی). چون در هر زمان امکان مزین کردن یک موئلفه را دارد برای اجرای عملکردهای موئلفه نیازی به ساختار حلقه نیست.

آذیین کننده ۷. حداکثر تعداد متدها بین کلاس­های ساختار استراتژی که عملی را به رابط های هم امضا باخودشان واگذار می­ کنند ( بدون وجود هر نوع حلقه برای این واگذاری). آذیین کننده برای اجرای عملکرد مربوط به نقش موئلفه باید از رابطی استفاده کند که هم امضا با رابطی باشد که خود موئلفه برای اجرای عملکردش استفاده می­ کند (برای ایجاد یکنواختی). چون در هر زمان امکان مزین کردن یک موئلفه را دارد برای اجرای عملکردهای موئلفه نیازی به ساختار حلقه نیست.

۴-۲-۹٫ معیارهای تشخیص ترکیب

شکل۴-۱۳٫ الگوی طراحی ترکیب [۱]

هدف این الگو ترکیب اشیا برای تشکیل یک ساختار درختی است به طوری که یک ساختار جز- کل را ایجاد می­ کند. این الگو این امکان را فراهم می­ کند تا کلاینت ها با اشیا مجزا و همین طور اشیا مرکب به طور یکنواخت رفتار کنند [۱ ].

الگوی ترکیب و آذیین کننده ساختار­های مشابهی دارند. هر دو متکی به ترکیب بازگشتی برای سازماندهی تعداد­ی اشیاء قابل تنظیم و تغییر هستند.

ترکیب ۱. آیا والد مشترکی بین ساختار استراتژی و زمینه تعریف شده است ؟ اگر زمینه و استراتژی هر دو از یک والد گسترش یافته باشند احتمال بالایی برای وجود الگوی ترکیب، آذیین کننده یا الگوی جا نشین وجود دارد.

ترکیب۲. تعداد فرزندان ساختار زمینه که متغیر نمونه ­ای از نوع والد خود دارند. ممکن است هر دو نقش های ترکیب کننده و موئلفه که تشکیل دهنده الگوی ترکیب هستند در ساختار زمینه ترکیب شوند.

ترکیب۳. تعداد فرزندان ساختار استراتژی که متغیر نمونه ­ای از نوع والد خود دارند. ممکن است هر دو نقش­های ترکیب کننده و موئلفه که تشکیل دهنده الگوی ترکیب هستند در ساختار استراتژی ترکیب شوند.

ترکیب۴. حداکثر تعداد متدها غیر از سازنده که پارامتری از نوع ساختار والد خود می­گیرند. (در ساختار زمینه). این الگو در یک لحظه می ­تواند بیشتر از یک موئلفه را ترکیب کند (حداقل ۲تا) بنابراین موئلفه­ها را تنها از سازنده نمی­گیرد.

ترکیب۵. حداکثر تعداد متدها غیر از سازنده که پارامتری از نوع ساختار والد خود می­گیرند. (در ساختار استراتژی). در یک لحظه می تواند بیشتر از یک موئلفه را ترکیب کند (حداقل ۲تا) بنابراین موئلفه­ها را تنها از سازنده نمی­گیرد.

ترکیب۶. حداکثر تعداد متدها بین کلاس­های ساختار زمینه که عملی را به رابط­های هم امضا باخودشان واگذار می­ کنند ( با وجود هر نوع حلقه برای این واگذاری). الگوی ترکیب برای اجرا کردن عملکرد موئلفه ترکیب شده باید از رابط هم امضا با رابط­هایی که موئلفه در آن عملکرد خود را انجام می­داده استفاده کند (برای ایجاد یکنواختی). چون هر لحظه موئلفه­های جدیدی ترکیب می شود از ساختار حلقه برا­ی اجرای عملکردهای موئلفه­ها استفاده می­ شود.

ترکیب ۷. حداکثر تعداد متدها بین کلاس­های ساختار استراتژی که عملی را به رابط­های هم امضا باخودشان واگذار می­ کنند ( با وجود هر نوع حلقه برای این واگذاری). الگوی ترکیب برای اجرا کردن عملکرد موئلفه ترکیب شده باید از رابط هم امضا با آنکه موئلفه در آن عملکرد خود را انجام می­داده داشته باشد (برای ایجاد یکنواختی). چون هر لحظه موئلفه­های جدیدی ترکیب می­ شود از ساختار حلقه برا ی اجرای عملکردهای موئلفه­ها استفاده می­ شود.

• 1. چارچوب آنالیز جهت شناسایی اولیه و تصحیح برچسب

در این تحقیق جهت شناسایی اولیه الگوهای طراحی از دو ابزار خودکار شناسایی “SSA^[52]” و “PINOT^[53]” استفاده شده است. سپس معیارهای فوق به عنوان پیش بینی کننده­ها، جهت عملیات پالایش و تصحیح برچسب روی انواع نمونه­های مثبت کاذب و مثبت صحیح استفاده می­گردند. نمونه الگوهای شناسایی شده اولیه از سه نرم­افزار jhotdraw6، javaio و jrefactory با دو ابزار SSA و PINOTفراهم شده ­اند.

این دو ابزار انتخاب شده ­اند چون:

• دو تا از بهترین ابزار هایی هستند که به صورت عمومی در دسترس می­باشند.
• خصوصا ابزار SSA سرعت بالایی دارد.
• به راحتی قابل استفاده هستند.
• الگو­های بیشتری را پوشش می­ دهند و در­صد بازیابی بیشتری دارند.
• روی الگوها غیر از آنهایی که ساختار و عملکرد مشابه دارند، دقت خوبی دارند.

به طور کلی مراحل یادگیری داده به شرح زیر می­باشد :

1. محاسبه معیارها برای نمونه­های مثبت کاذب و مثبت صحیح.
2. بررسی صحت یا عدم صحت الگوهای شناسایی شده و برچسب زدن دستی تحت” نام صحیح الگو” یا در صورت نداشتن الگو” بدون الگو".
3.  استفاده از الگوریتم های یادگیری برای خودکارسازی پیشگویی هویت صحیح نمونه­ها.

شکل ۴-۱۴٫ مراحل طی شده جهت ایجاد مدل­های تصمیم گیری با معیارهای استخراج شده

در این کار یک بازبینی دستی به ازای تمام نمونه­های یافت شده توسط ابزارها انجام می­گیرد. سپس یک طبقه بندی چندتایی برای هر نمونه فراهم می­گردد. در این طبقه بندی نمونه­ها بر چسب­های “نام هر الگو” از بین نه الگو و در صورت موجود نبودن الگو در به صورت “بدون الگو ” طبقه بندی می­شوند. در ضمن زمانی که تطبیق یافته­ الگو تطبیق دهنده یا دریافت­کننده الگو فرمان ، الگوی استراتژی باشد به صورت “adapter-strategy ” یا “command-strategy” برچسب می خورد. نمونه ­ای از مجموعه داده تهیه شده در زیر آمده است.

 

Address(context-state/strategy)	M1[54]*	M2[55]*	M3[56]*	M4[57]*	Re-labeling
standard.LocatorHandle-framework.Locator	۱	۰	۰	۱۹	Adapter-strategy(decorator)
standard/ToolButton.java-framework/Tool.java	۱	۰	۰	۰	state
figures.GroupCommand-framework.DrawingView	۱	۱	۱۸	۱۷	command
pretty.PrettyPrintVisitor-parser.Node	۱	۱	۰	۰	visitor
TextFigure-CollectionsFactory	۱	۷	۰	۰	Abstract factory
applet.DrawApplet-framework.Tool	۱	۰	۰	۰	Mediator
…..	….	….	….	….	….

جدول۴-۱٫ بخش کوچکی از مجموعه داده دستی ساخته شده برای عملیات تصحیح برچسب

جدول ۴-۲٫ بخش کوچکی از مجموعه داده دستی ساخته شده برای عملیات پالایش

Address(context-state/strategy)	M1[58]*	M2[59]*	M3[60]*	M4[61]*	Filtering
standard.LocatorHandle-framework.Locator	۱	۰	۰	۱۹	TRUE
standard/ToolButton.java-framework/Tool.java	۱	۰	۰	۰	FALSE
figures.GroupCommand-framework.DrawingView	۱	۱	۱۸	۱۷	FALSE
pretty.PrettyPrintVisitor-parser.Node	۱	۱	۰	۰	FALSE
TextFigure-CollectionsFactory	۱	۷	۰	۰	FALSE
applet.DrawApplet-framework.Tool	۱	۰	۰	۰	FALSE
…..	….	….	….	….	….

• 1. جمع بندی

در این فصل معیارهای استخراج شده در این تحقیق شرح داده شد. سپس نحوه تولید مجموعه داده برای پیش بینی برچسب­های مجموعه داده جهت پالایش و برچسب­ها جهت تصحیح برچسب ارائه گردید.

فصل پنجم

1. آزمایشات و نتایج عددی

   1. مقدمه

در این فصل، نتایج بکارگیری معیارها­ی ترکیب شده با مدل­های پیش بینی­کننده­ یادگیری ماشین، جهت عملیات تصحیح برچسب و پالایش ارائه شده است.

• 1. کارایی یادگیری

پس از تشکیل داده ­ها و مدل­سازی با الگوریتم­های یادگیری ماشین نظیر C5.0-SVM-BOOSTING توسط نرم افزار آماری Clementine و WEKA جهت ارزیابی دقت یادگیری، از تکنیک­ Leave-one-out ^[۶۲] استفاده شده است [۱۷]. Leave –one-out یک اعتبار سنجی ضرب دری است که، در هر مرتبه از اعتبار سنجی، داده را به تعداد رکورد­های تشکیل دهنده تقسیم می­ کند سپس n-1 تا را به عنوان داده­ آموزشی و یکی را به عنوان داده آزمایشی در نظر می­گیرد. مرحله به مرحله تا رسیدن به رکورد n این کار تکرار می­ شود. بطوریکه هر یک از رکورد­ها به عنوان داده آزمایشی سنجیده می­شوند.

ارزیابی دقت بکارگیری روش های یادگیری ماشین در تصحیح خروجی ابزارها، با محاسبه­ Precision، Accuracy و TPR درجدول­های ۵-۳ تا ۵-۸ زیر آورده شده است. تکنیک­های زیادی نظیرCHAID، QUEST،Neural net ، C&R Tree و …. برای ارزیابی نتیجه مورد آزمایش و بررسی قرار گرفتند اما این سه طبقه بند SVM ،C5.0 ، BOOSTING جز طبقه­بندهایی بودند که بهترین دقت را نشان می­دادند و مرز تصمیم ­گیری بهتری بین برچسب­ها ایجاد می­کردند. در جداول ۵-۳ تا ۵-۸ منظور از یکی در مقابل همه یعنی یکی را به عنوان مثبت و بقیه را منفی در نظر می­گیریم. همچنین دو در دو یعنی الگو­ها را دو تا دو تا باهم می­سنجیم.

جدول ۵-۳٫ نتایج آزمایشات مربوط به بکارگیری الگوریتم C5.0 با تکنیک یک برچسب در مقابل دیگر برچسب ها

C5.0- one per all

Strategy

State

Composite

Decorator

Visitor

Adapter

Command

Mediator

Abstract Factory

 

۷ – تعاملات کلامی: واژگان و کلماتی که در طول ارتباط بین دو نفر بکار برده می‌شود.
۸ – تعاملات غیرکلامی: استفاده از علائم و نشانه‌هایی چون ظاهر فیزیکی، لباس، تماس چشمی، صدا، لمس کردن، حالت قرار گرفتن بدن و میزان نزدیکی دو طرف.
۲-۱-۱-۵-۱-۲- پذیرش تفاوت‌ها
این نوع شایستگی مربوط می‌شود به توانایی کارکنان برای تحمل، موافقت و داشتن پذیرشی مطلوب نسبت به سایر افراد و یا موقعیت‌هایی که از آن چه که آن‌ها بدان خو گرفته و عادت کرده‌اند متفاوت است (اسکندورا و لانکوا^[۷۷]، ۱۹۹۶). تحقیقات نشان می‌دهد کسانی که در امر پذیرش تفاوت‌های دیگران مهارت دارند (برای مثال، پذیرش تفاوت‌هایی نظیر سن، قومیت، جنسیت، نژاد، توانایی‌های فیزیکی، باورها و اعتقادات مذهبی، سوابق آموزشی، ارزش‌ها و علائق) از سطوح بالاتری از مهارت اجتماعی برخوردار بوده و ارتباط برقرار کنندگان اثر بخش‌تری هستند (لوپس و دیگران^[۷۸]، ۲۰۰۶). بسیاری از محققان بیان داشته‌اند که نیروی کار آینده اقلیت‌های نژادی، زنان، مهاجران و افراد با نیازهای ویژه بیش‌تری را شامل می‌شود. لذا رشد و توسعه پذیرش تفاوت‌ها در حال حاضر وجود دارد و می‌رود تا به یک جزء مهم از روابط بین فردی در کار تبدیل شود (ویلیامز و اُریالی^[۷۹]، ۱۹۹۸). رشد پذیرش تفاوت‌ها مهارتی ضروری ست که برای ارتباط اثربخش و توسعه روابط بین فردی پایدار در محیط کار مورد نیاز است.

۲-۱-۱-۵-۱-۳- اعتماد سازی
ایجاد و پرورش اعتماد برای شکل‌گیری هر گونه ارتباط بین فردی اثربخش در کار ضروری ست. این شایستگی به معنای تمایل فرد برای پذیرش فعالیت‌های فرد مقابل، بر اساس میزانی که فرد مقابل فعالیت هایی را که برای فرد مهم است و از او انتظار دارد ، انجام دهد تعریف می‌شود (باندلی، ۲۰۰۸). اعتماد سازی و پرورش اعتماد به عنوان یک مؤلفه حیاتی از روابط بین فردی در شبکه‌های اجتماعی پدیدار شده است (مک لنان و آمادیا^[۸۰]، ۲۰۰۰). در ادبیات مدیریت و روان شناسی صنعتی ـ سازمانی اعتماد در سطوح مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در سطح خرد اعتماد به مثابه مؤلفه و عنصری حیاتی از بهره وری فردی و گروهی (هاوانگ و برگرز^[۸۱]، ۱۹۹۷)، به هم پیوستگی و اتحاد گروهی (میرسون، ویک و کرامر^[۸۲]، ۱۹۹۶)، همکاری و تشریک مساعی (جونز و جرج^[۸۳]، ۱۹۹۸) و اثربخشی عملکرد (اسمیت و بارکلی^[۸۴]، ۱۹۹۷) دانسته شده است. در سطح کلان ایجاد و پرورش اعتماد از دید مدیران و رهبران سازمان (راس و وایلند^[۸۵]، ۱۹۹۶)، در رابطه با امر پاسخگویی که سازمان‌ها نسبت به هم دارند (آمتر و دیگران، ۲۰۰۴)، رفتارهای اخلاقی در بافت‌های سازمانی (اسونسون و وود^[۸۶]، ۲۰۰۴)، در رابطه با ایجاد شراکت‌های بین سازمانی و اتحاد‌های صنفی (داس و تنگ^[۸۷]، ۱۹۹۸) و در خصوص درک تأثیر فرهنگ ملی بر اعتماد سازی و پرورش اعتماد بین سازمان‌های چند ملیتی (دانی^[۸۸] و دیگران، ۱۹۹۸) مورد بررسی قرار گرفته است.
۲-۱-۱-۵-۱-۴- تأثیر فرمندی
آخرین شایستگی عاطفی ـ اجتماعی یعنی ترویج تأثیر فرمندی، به استفاده از تأثیر غیر قهری و غیر جبری برای هدایت و هماهنگی فعالیت‌های اعضای سازمان برای دستیابی به اهداف خاص گروهی (ساندرا و لانکوا، ۱۹۹۶)، توانایی فرد برای برقراری ارتباط با یک پنداره خوب تدبیر شده از آینده، ایجاد اعتماد بین همکاران و اتخاذ اقداماتی اثربخش برای دستیابی به اهداف سازمانی اطلاق می‌شود (باندلی، ۲۰۰۸). در ادبیات مدیریت و روان شناسی صنعتی ـ سازمانی ترویج تأثیر کاریزماتیک در بطن مطالعه رهبری قرار گرفته است (پاروانوا^[۸۹] و دیگران، ۲۰۰۶). طی بیست سال گذشته چند نظریه در ادبیات روان‌شناسی صنعتی ـ سازمانی شهرت یافته که این تئوری‌ها عبارتند از: تئوری مسیر ـ هدف، مبادله رهبر ـ پیرو، رهبری تبادلی و تحول آفرین و رهبری کاریزماتیک؛ ترویج تأثیر کاریزماتیک از تئوری، تحقیق و نتایج تجربی هر یک از این حوزه‌ها نشأت می‌گیرد (باندلی، ۲۰۰۸).
۲-۱-۱-۵-۲- مدل شایستگی عاطفی اجتماعی گلمن
گلمن (۱۹۹۵) با بررسی تقریباً ۲۰۰ مدل شایستگی ۲۵ شایستگی عاطفی ـ اجتماعی را که با بیشترین دقت عملکرد عالی را در بسیاری از مشاغل پیش‌بینی می‌کردند شناسایی کرد. وی این شایستگی‌ها را در ۵ بعد از هوش عاطفی یعنی: خودآگاهی، خود تنظیمی، خودانگیزشی، آگاهی اجتماعی و مهارت‌های اجتماعی سازمان‌دهی کرد. تحقیقات انجام شده با بهره گرفتن از پرسشنامه شایستگی عاطفی ـ مقیاسی برای اندازه‌گیری هوش عاطفی که توسط بویاتزیز، گلمن و آرهی ساخته شده بود ـ منجر به بوجود آمدن یک نسخه اصلاح شده از مدل اصلی شد و چارچوب شایستگی شامل چهار بعد خودآگاهی، خود مدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط گردید (چرنیس و آدلر^[۹۰]، ۲۰۰۰).
گلمن (۱۹۹۸) بین هوش عاطفی و شایستگی عاطفی تفاوت قائل می‌شود؛ وی بیان می‌کند که هوش عاطفی یک قابلیت اکتسابی است که هنگامی که تحقق پیدا می‌کند از طریق شایستگی عاطفی نمود یافته و ظهور می‌یابد. یعنی هوش عاطفی از طریق شاخص‌هایی تحت عنوان شایستگی‌های عاطفی نشان داده می‌شوند که احتمالاً با عنوان توانایی‌های شایستگی عاطفی بهتر درک و فهمیده می‌شوند، به بیان دیگر شایستگی عاطفی یک توانایی اکتسابی مبتنی بر هوش عاطفی است که موجب عملکرد برجسته در کار می‌شود (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲؛ بویاتزیس و گلمن^[۹۱]، ۲۰۰۲).
مدل گلمن (۱۹۹۵) دو حیطه را شامل می‌شود، شایستگی فردی و شایستگی اجتماعی. بین این دو حیطه چهار دسته شایستگی یا مجموعه شایستگی‌های مرتبط به هم هست که عبارتند از: خودآگاهی، خود مدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط. حیطه شایستگی فردی از دو دسته خودآگاهی و خود مدیریتی تشکیل شده است. حیطه شایستگی اجتماعی نیز متشکل از دو دسته آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط است. خودآگاهی و خود مدیریتی مهارت‌های درون فردی و آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط مهارت‌های بین فردی‌اند (مولیگان^[۹۲]، ۲۰۰۳). چهار دسته اصلی شایستگی سلسله مراتبی‌اند بدان معنا که خودآگاهی و آگاهی اجتماعی (شناخت) به صورت پایه و اساسی برای رشد یا ماهر شدن در خود مدیریتی و مدیریت روابط (تنظیم) عمل می‌کنند. خودآگاهی عاطفی پیش نیاز خود مدیریتی اثربخش است، خود مدیریتی نیز پیش‌بینی کننده مهارت‌های اجتماعی (یعنی مدیریت روابط) است (آماندسون^[۹۳]، ۲۰۰۳).
۲-۱-۱-۵-۲-۱- شایستگی فردی
خودآگاهی: خودآگاهی به معنی داشتن درک عمیقی از عواطف، قوت‌ها، ضعف ها، ارزش‌ها و انگیزه‌های خود می‌باشد (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲). مایر و گهر^[۹۴] (۱۹۹۶) بیان می‌دارند که خودآگاهی فرد پیوند تفکر، احساس و عمل را ممکن می‌سازد. این مفهوم ارتباط علی چگونگی توضیح بویاتزیس و گلمن (۲۰۰۲) را راجع به خودآگاهی که این گونه برای آن شاهد آورده می‌شود را بیان می‌کند: هنگامی که فرد از احساسات خویش آگاه است، می‌داند که چرا عواطف و احساسات رخ می‌دهند و دلالت‌ها و معانی احساساتش را درک می‌کند.
خودآگاهی لازمه اقدامات آتی است؛ هر چه خودآگاهی فرد بیش‌تر باشد احتمال بررسی و آزمون روش‌های گوناگون انجام یک عمل نیز بیش‌تر می‌شود. ساسیک و مجرین^[۹۵] (۱۹۹۹) دریافتند که خودآگاهی می‌تواند برای افراد کنترل ادراک شده بیش‌تری را نسبت به پیشامدها و پیامدهای بین فردی در کارشان ایجاد کند. به طور خلاصه گلمن (۱۹۹۸) خودآگاهی را درک عواطف و روشن کردن مقاصد خود می‌داند. خودآگاهی در تئوری هوش عاطفی گلمن بسیار برجسته است و مبنایی را برای سه دسته شایستگی دیگر در مدل وی فراهم می‌کند (دافی^[۹۶]، ۲۰۰۶).
۲-۱-۱-۵-۲-۲- شایستگی فردی
مدیریت بر خود: گلمن و دیگران (۲۰۰۲) خود مدیریتی یا مدیریت بر خود را گفتگوی دائمی درونی که ما را از این که زندانی عواطفمان شویم آزاد می‌کند، با جلوگیری از این که عواطف و احساسات مخل ما را از راه به در کنند تعریف می‌کند. در سیر تکاملی هوش عاطفی در سال ۱۹۹۸ این اصطلاح خود کنترلی یا کنترل بر خود نامیده می‌شد اما در بازبینی مجدد به خود مدیریتی یا مدیریت بر خود تبدیل شد. مفهوم زیر بنایی این شایستگی عاطفی خود تنظیمی است. خود تنظیمی هنگامی اتفاق می‌افتد که فرد تکانه‌ها یا عواطف غم انگیز خود را مدیریت کند (گلمن، ۱۹۹۸). سارنی^[۹۷] (۱۹۹۹) خود مدیریتی را که البته وی آن را خود تنظیمی می‌نامد به مثابه توانایی مدیریت اعمال، تفکرات و احساسات به شیوه‌های سازگارانه و انعطاف‌پذیر در بافت‌های مختلف، خواه اجتماعی باشند یا فیزیکی تعریف می‌کند. خود مدیریتی انگیزه تمرکز یافته‌ای است که فرد برای دستیابی به اهدافش دارد. که شامل میزان توانایی فرد برای حفظ شفافیت ذهنی و انرژی تمرکز یافته هنگام جستجوی اهداف می‌باشد که با کنترل مداوم احساسات و تکانه‌ها به منظور ایجاد جوی از اعتماد، آسایش و انصاف نشان داده می‌شود (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲).
۲-۱-۱-۵-۲-۳- آگاهی اجتماعی
آگاهی اجتماعی بر آگاهی افراد نسبت به کسانی که پیرامون آن‌ها هستند و گرایش افراد برای عمل طبق آن آگاهی تأکید می‌کند. برای مثال در محیط کاری که گلمن از آن در مدل عملکرد مدار خود استفاده می‌کند دانستن این موضوع که چه زمانی باید در کوتاه مدت خدمتی را انجام داد یا چه زمانی باید صبر کرد تا بتوان در بلند مدت به منافع بیش‌تری دست یافت بیانگر افرادی است که شایستگی خدمت‌رسانی بالایی دارند. توجه به علایق دیگران اساس شایستگی عاطفی گرایش به خدمت در حیطه آگاهی اجتماعی است. آگاهی اجتماعی به معنای هماهنگ بودن با این که دیگران در لحظه‌ای خاص چه احساسی دارند به گونه‌ای که بتوان به طور مناسب عمل کرد می‌باشد، همدلی کردن بخش اعظمی از آگاهی اجتماعی ست (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲)
۲-۱-۱-۵-۲-۴- شایستگی اجتماعی/ مدیریت روابط
تأکید مدیریت روابط بر رابطه متقابل بین خود و دیگران در یک سطح عاطفی برابر است. مدیریت روابط از مهارت‌های شایستگی عاطفی برای افزایش رفاه و بهزیستی افراد پیرامون در بافت‌های فردی یا سازمانی استفاده می‌کند. شایستگی اجتماعی بر مهارت‌های شایستگی موجود در سه دسته شایستگی دیگر مبتنی است: مجموعه سه شایستگی خودآگاهی، خود مدیریتی و همدلی همگی با هم در مدیریت روابط جمع می‌شوند (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲). سارنی (۱۹۹۹) بیان می‌کند که افراد فاقد شایستگی عاطفی تأکید بیش از اندازه‌ای را بر یک راهبرد برای کنارآمدن با شرایط و عواطف و احساسات مختلف نشان می‌دهند. تنوع و انعطاف پذیری در بکارگیری و استفاده از راهبردهای سازگاری و تنظیم عاطفی به وضوح دارای انطباق پذیری اثربخش‌تری برای خود است این شایستگی به کنترل عواطف دیگران بر می‌گردد (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲).
مدیریت روابط یک هدف دارد: هدایت افراد در مسیر درست؛ به عبارت دیگر مدیریت روابط به معنای توانایی دوستی کردن هدفمندانه برای سوق دادن افراد در مسیری واحد برای دنبال کردن یک هدف که شامل توانایی کنترل عواطف دیگران با بهره گرفتن از ترکیبی از مهارت‌های شایستگی خودآگاهی، خود مدیریتی و آگاهی اجتماعی است می‌باشد (گلمن و دیگران، ۲۰۰۲). به طور خلاصه خودآگاهی با شناخت حالت‌ها، رجحان‌ها، منابع و بینش‌های درونی ارتباط دارد؛ مدیریت بر خود به به مدیریت حالت‌ها، نکانه‌ها و منابع درونی بر می‌گردد؛ آگاهی اجتماعی مربوط به چگونگی اداره کردن روابط و آگاهی از عواطف، نیازها و علائق دیگران است و مدیریت روابط مربوط به مهارت یا زبردستی در ایجاد پاسخ‌های مطلوب در دیگران است (گلمن، ۱۹۹۸).
۲-۱-۱-۵-۳- مدل شایستگی عاطفی: وربیکی، بلسچاک و باگازی
بر اساس تحقیقات انجام شده در زمینه روان شناسی رشد (سارنی، ۱۹۹۹)، خود تنظیمی عاطفی (بوننو^[۹۸]، ۲۰۰۱) و روان شناسی اخلاقی (دیلان^[۹۹]، ۱۹۹۵) وربیکی و دیگران (۲۰۰۴) به جمع آوری هفت مهارت ظاهراً متناقض عاطفی پرداخته‌اند که اگر افراد خواهان آنند که در حوزه اجتماعی که فعالیت می‌نمایند به شایستگی عاطفی دست یابند این مهارت‌ها باید به خوبی با یکدیگر ترکیب شوند. به بیان ساده‌تر به زعم آن‌ها شایستگی عاطفی ترکیبی از این هفت مهارت است. هر چقدر افراد بتوانند بهتر این مهارت‌ها را هدفمندانه ترکیب کنند بهتر می‌توانند موقعیت‌های چالش انگیز عاطفی را مدیریت کنند (هوی^[۱۰۰]، ۱۹۹۹).
در ذیل به تشریح هر یک از این مهارت‌ها پرداخته می‌شود.
۲-۱-۱-۵-۳-۱- پذیرش دیدگاه دیگران
مهارت خود را جای دیگری قرار دادن است که بخش آموخته شده و مرکزی همدلی است و به عنوان پاسخ عاطفی که حاصل درک و فهم حالت یا وضعیت عاطفی دیگران است و با آن چه دیگری احساس می‌کند یا انتظار می‌رود که احساس کند برابر یا مشابه است تعریف می‌شود (آیزنبرگ، ۲۰۰۰). توانایی با دیگران احساس کردن (احساس دیگران درا داشتن) مؤلفه اصلی شایستگی عاطفی است و عهده دار افزایش پیوندهای اجتماعی بین مردم است (سارنی، ۱۹۹۹). افراد همدل شنوندگان بهتری هستند؛ آن‌ها احساسات دیگران را در می‌یابند، مبنایی را برای تأثیرگذاری بهتر بر دیگران گسترش می‌دهند و تمایل دارند که عملکرد بهتری داشته باشند (اسپنسر و اسپنسر^[۱۰۱]، ۱۹۹۳).
۲-۱-۱-۵-۳-۲- مدیریت ابراز عواطف خویش
مهارت کلیدی در مدیریت عواطف آگاهی فرد نسبت به این مسئله است که ابراز عواطف و احساساتش بر دیگران تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به صورت راهبردی برای کسب منفعت به کار برده شود (سارنی، ۱۹۹۹). کنترل ابراز عواطف می‌تواند به بازیگری تشبیه شود و تلبیس عاطفی نامیده شده است زیرا که غالباً بین آن چه که احساس می‌شود و آن گونه که ارتباط برقرار می‌شود تفاوت وجود دارد (سارنی، ۱۹۹۹). در تحقیقات سازمانی مدیریت عواطف (مطابق با قواعد احساسی) کار عاطفی (مامبی و پاتنم^[۱۰۲]، ۱۹۹۲؛ اشفورت و تامیاک^[۱۰۳]، ۲۰۰۰) یا مدیریت تأثیر (اسچلنکر^[۱۰۴]، ۱۹۸۰) نامیده شده است. گلمن (۲۰۰۱) در این خصوص می‌گوید مؤثرترین افراد واکنش‌های دیگران را درک کرده و پاسخ‌های خود را برای پیشبرد تعامل به خوبی تنظیم می‌کنند.
۲-۱-۱-۵-۳-۳- کمک به دیگران برای پذیرش احساسات فرد
شایستگی عاطفی گرچه ابزاری کارآمد برای مدیریت ابراز خود است اما به منابعی نیاز دارد (فلدمن برت و گراس^[۱۰۵]، ۲۰۰۱) و بنابراین کار عاطفی نیز نامیده می‌شود (مامبی و پاتنم، ۱۹۹۲؛ موریس و فلدمن^[۱۰۶]، ۱۹۹۶). در حالی که نشان دادن عواطف واقعی به تلاش اندکی نیاز دارد (لیری و کاوالسکی^[۱۰۷]، ۱۹۹۰) کنترل شدیدی برای نشان دادن عواطفی که متفاوت هستند از آن چه که فرد در موقعیت فعلی واقعاً احساس می‌کند مورد نیاز است. موریس و فلدمن (۱۹۹۶) در این خصوص می‌گویند آن چه که تنظیم ابراز عاطفه را دشوارتر، و بنابراین کاربرتر می‌کند، دقیقاً آن مواقعی هستند که تعارضاتی بین عواطف اصیل و واقعی و عواطف مطلوب از نظر سازمانی وجود دارد. گاهی اوقات راهبرد بهتر آن است که فرد به دیگران کمک کند تا عواطف و احساساتش را بپذیرند به جای این که در هر موردی تلاش کند عواطف و احساساتش را تغییر دهد یا مخفی نماید. افراد مؤثر نه تنها توانایی تلبیس یا پنهان نمودن عواطف و احساساتشان را به شیوه‌ای راهبردی دارند بلکه همچنین قادرند عواطف واقعی و اصیل‌شان را به دیگران بقبولانند و باعث شوند که دیگران با آن‌ها احساس راحتی کنند. در این خصوص برخی روان شناسان درباره سرایت عاطفی صحبت می‌کنند (هتفیلد^[۱۰۸] و دیگران، ۱۹۹۴). نتیجه ابراز عواطف اصیل و واقعی این می‌شود که فرد می‌تواند بر اسنادهای دیگران اثر بگذارد مبنی بر این که فرد قابل اعتماد و موثقی است، چنین اسناد‌هایی کلید عملکرد شغلی اثربخش است (گلمن، ۲۰۰۱).
۲-۱-۱-۵-۳-۴- عدم احساس گناه در صورت داشتن هدف راهبردی
مهارت‌های مدیریت استراتژیک عواطف چنان چه ارتباط برقرار کننده در بکارگیری آن‌ها برخلاف واقع انتظار داشته باشد که دچار عذاب وجدان خواهد شد بی‌ارزش خواهد بود (وربیکی و دیگران، ۲۰۰۴). در این خصوص رفییلی و ساتن^[۱۰۹] (۱۹۸۷) به صورت ضمنی به احساس گناه به عنوان یکی از پیامدهای تنظیم عواطف هنگامی که در مورد تعارض شخصیت ـ نقش و یا برخورد میان ارزش‌های شخصی و الزامات نقشی صحبت می‌کنند، اشاره می‌نمایند. مفهوم از خود بیگانگی کارکنان، به عنوان یکی از نتایج کار عاطفی، نیز می‌تواند راهی برای سازگاری با احساس گناه دائمی باشد که از کار عاطفی (یعنی تلبیس عاطفی) ناشی شده است (هاچسچیلد^[۱۱۰]، ۱۹۸۳). این گونه عواطف منفی ست که تهدیدی را برای رفاه عاطفی ایجاد می‌کند ـ در واقع تحقیقات انجام شده تعارض شخصیت ـ نقش را به عنوان تهدیدی مهم برای رفاه کارکنان شناسایی کرده است (کاپلانف کوپ و فرنچ^[۱۱۱]، ۱۹۷۵). به همین نحو کینگ و ایمانز (۱۹۹۰) استدلال می‌کنند که دو سوگرایی ابراز عاطفه با احساس گناه که با صرف منابع افراد دیگر ممکن است منجر به استرس و فرسودگی شغلی شود ارتباط دارد (کوردز و دوهرتی^[۱۱۲]، ۱۹۹۳). به طور خلاصه افرادی که در زمینه ابراز عواطفشان قادرند احساس گناه نکنند یا کم‌تر احساس گناه می‌کنند یا توانسته‌اند بر عواطف منفی‌شان غلبه کنند نسبت به کسانی که هنگام استفاده از عواطفشان به مثابه ابرازی استراتژیک احساس گناه می‌کنند، احساس رضایت و راحتی بیش‌تری کرده و در نتیجه اثر بخش‌تر خواهند بود (وربیکی و دیگران، ۲۰۰۴).
۲-۱-۱-۵-۳-۵- احساس اصالت
اریکسون^[۱۱۳] (۱۹۹۷) اشاره می‌کند که ما در یک فرهنگ عاطفی درمانی که در آن فرایند مدیریت عواطف عادی فرض می‌شود زندگی می‌کنیم؛ مفروضه‌ای که حداقل برای مشاغل حوزه خدماتی، که به طور گسترده‌ای بوسیله قواعد عاطفی سازمان یا تاکتیک‌های ارتباطی‌ای که برای تسهیل اقناع سازی ایجاد شده‌اند تسخیر شده، مناسب به نظر می‌رسد. چنین دیدگاهی به افراد اجازه می‌دهد که در امر مدیریت عواطف به گونه‌ای که با رفاه و اصالت سازگار است مشارکت کنند: چنین مفهوم سازی مجددی دیدن مدیریت عواطف را به عنوان یک بخش عادی از تجربه عواطف میسر می کند. اگر چنین باشد آنگاه ممکن است که عواطف و احساسات مدیریت شده به طور بالقوه بخشی واقعی یا معتبر از تجربه عاطفی به مثابه عواطف خود به خود تجربه شده باشد (اریکسون، ۱۹۹۷). چنین استدلالی توسط تحقیقات انجام شده بر روی اثرات مدیریت عواطف در بافت‌های کاری تأیید شده است (بالان و دیگران^[۱۱۴]، ۱۹۹۷). در نتیجه افرادی که قادرند چنین دیدگاهی را در مورد مدیریت عواطف بپذیرند می‌توانند هدف استراتژیک و بکارگیری عواطف ابراز شده را با عواطف و احساساتی از اعتبار و اصالت، ولو آن که به صورت استراتژیک عمل شود ترکیب نمایند. اشفورت و تامیاک (۲۰۰۰) اشاره می‌کنند که تقریباً نیمی از افراد در مطالعه شان در خصوص مشاغل خدماتی دامنه وسیعی از عواطف را نشان داده و وانمود می‌کردند و در عین حال در نقش‌شان همچنان احساس اصالت می‌کردند. یعنی چنین افرادی قادر بودند وجهه‌ای از توجه را برای ایفای نقش‌هایشان اتخاذ نمایند و در عین حال اصالت خودشان را حفظ کنند.
۲-۱-۱-۵-۳-۶- دیدگاه کنایه‌ای
هچ^[۱۱۵] (۱۹۹۷) بیان می‌کند که کنایه بواسطه تمایل به رها کردن شیوه‌های مرسوم نگریستن به تجربه و امتحان کردن واژگان تازه و جریان‌های قابل تفسیر بدست می‌آید. به زعم سیتینگ رورتی (۱۹۸۹) و هچ (۱۹۹۷) کنایه گو‌ها افرادی هستند که در می‌یابند که هر چیزی با شرح و توضیح مجدد می‌تواند به گونه‌ای ساخته و پرداخته شود که خوب یا بد به نظر برسد و عدم تلاش شان برای شکل‌دهی معیارهای انتخاب آن‌ها را در موقعیتی قرار می‌دهد که سارتری آن را فوق پایدار می‌نامد: هرگز کاملاً قادر نیستند که خودشان را جدی بگیرند به خاطر این که همیشه از این مسئله آگاه هستند که شرایطی را که در آن خودشان را توصیف می‌کنند در معرض تغییر است. به همین نحو کنایه به عنوان مکانیزمی که باید به افراد اجازه دهد وضعیت‌های عاطفی مبهم را تحمل کنند و گه گاهی راهبردهای سازگاری متناقضی را به کار گیرند عمل می‌کند (هچ، ۱۹۹۷). از آن جایی که کنایه وضعیت‌های عاطفی و ذهنی متناقض را در بر می‌گیرد می‌تواند واقعیت‌های متناقض دیگری را نیز تقویت کند، برای مثال به طور همزمان مدعی و مراقب بودن. به علاوه برخی از راهبردهای سازگاری عاطفی ممکن است در افراد اضطراب ایجاد کند، اما کنایه ممکن است به افراد کمک کند تا این گونه عواطف منفی را به صورت یک چشم ‌انداز درآورند (وایلنت، ۱۹۹۸) زیرا مثل مزاح و شوخی فاصله‌ای را با عواطف منفی ایجاد می‌کند (کلتنر، ۱۹۹۵). توانایی نشان دادن حس شوخ طبعی و سعه نظر نسبت به یک فرد همچنین جزئی از مفهوم خود ارزیابی صحیح گلمن (۱۹۹۸) است که به شدت با هوش عاطفی پیوند یافته است. به طور خلاصه دیدگاه کنایه‌ای افراد را قادر می‌سازد تا بهتر بتوانند به مدیریت نیازهای متناقض شغل‌شان بپردازند (وربیکی و دیگران، ۲۰۰۴).
۲-۱-۱-۵-۳-۷- نقش هنجارهای فردی
کارکنان هنگامی که در حضور ارباب الرجوع به عواطف خود می‌پردازند باید مطابق با هنجارهای سازمان و هنجارهای فردی شان عمل کنند. آن چنان که سارنی (۱۹۹۹) بیان می‌کند: شایستگی عاطفی رشد یافته فرض را بر این می‌گذارد که ویژگی اخلاقی و ارزش‌های اخلاقی عمیقاً بر پاسخ‌های عاطفی فرد به گونه‌ای که تمامیت فردی را بهبود می‌بخشد تأثیر می‌گذارد. گلمن (۱۹۹۸) بیان می‌دارد که حفظ و نگهداری استانداردهای صداقت و امانت عامل تعیین کننده قابلیت اعتماد و از این رو یکی از پیامد‌های هوش عاطفی است و هوی (۱۹۹۹) اهمیت احساس صداقت، انصاف، عدالت و احترام را برای تقویت فرایندهای تغییر در سازمان‌ها تأیید می کند. روی هم رفته شایستگی عاطفی مربوط به یافتن تعادلی بین خود (و آن چه که فرد احساس و بیان می‌کند) و محیط (یعنی این که چگونه محیط اجتماعی محدودیت‌ها و فشارهایی را اعمال می‌کند و فرد را می‌پذیرد و به وی پاسخ می‌دهد) است (سارنی، ۱۹۹۹). غالباً افراد وسوسه می‌شوند که در رفتارهای غیر اخلاقی خواه به واسطه خود فریبی ایجاد شده باشد یا فشارهای وارده مربوط به انتظارات عملکردی، اوامر سرپرستان یا درخواست‌های ارباب الرجوع درگیر شوند. چنان چه افراد بخواهند تمامیت خود را در سازمان حفظ کرده و در عین حال به انتظارات موجود پاسخ دهند می‌بایست چنین تقاضاهایی را با قواعد رفتاری خود تطبیق دهند (وربیکی و دیگران، ۲۰۰۴).
افرادی که شایستگی عاطفی بالایی دارند بهتر می‌توانند هفت قابلیت عاطفی‌ای که در بالا توضیح آن‌ها آورده شد را با هم ترکیب کنند.
۲-۱-۱-۶- رویکردهای شایستگی
۲-۱-۱-۶-۱- رویکرد رفتاری
در این رویکرد، شایستگی بر اساس اصطلاحات رفتاری معرفی می‌شود و به طور عمده به معرفی نوعی از رفتارها که با عمکرد عالی ارتباط دارند، گفته می‌شود.
آغاز این رویکرد، به انتشار مقاله مک کللند باعنوان، آزمون شایستگی به جای آزمون هوش، در سال ۱۹۷۳ استناد می‌شود. الگو‌های مختلف این رویکرد، بر مطالعه رفتار افراد دارای عملکرد ممتاز و برتر استوار است.
در این رویکرد، شایستگی‌ها بر حسب ویژگیهای اصلی شخصی، نظیر عادات، ویژگیهای شخصیتی، دانش، مهارت و انگیزه‌های فرد در کسب و شغل که به طور معمول با عملکرد عالی در ارتباط هستند، به راه‌های مختلفی تعریف می‌شوند (مرکز آموزش ایران خودرو، ۱۳۸۶).
۲-۱-۱-۶-۲- رویکرد استانداردها
این رویکرد بر اساس تجزیه و تحلیل کارکردی شغلی یا پست سازمانی، به معرفی حداقل استانداردهای عملکرد در پستهای مدیریتی برای تضمین کیفیتی معین در نتیجه شغل، می‌پردازد. این رویکرد، اصولاً با تعریف سطح حداقلی از عملکرد قابل پذیرش در یک شغل و یا موقعیت شغلی، ارتباط دارد؛ به نظر می‌رسد که این رویکرد بر برونداد واقعی شغل تأکید دارد؛ یعنی تمرکز و توجه این رویکرد به خود شغل است نه شاغلی که آن را انجام می‌دهد. شایستگی‌های ضروری هر شغل یا موقعیت، طبق فرایند مبتنی بر تحلیل‌های وظیفه‌ای شغل شناسایی می‌شوند.
به طور کلی این فرایند عبارت است از: شناسایی نقش‌ها و عناصر کلیدی شغل، توصیف دقیق استانداردهای پذیرفته شده و معیارهای عملکرد کاری و سرانجام شناسایی نوع شایستگی‌های مورد نیاز بر‌ای انجام آن به گونه‌ای که استانداردها تحقق یابند. این رویکرد بر آنچه هست تأکید دارد و نه آنچه باید باشد. بنابراین سطح حداقلی عملکرد قابل قبول را در یک شغل یا موقعیت تعیین می‌کند و نه سطح عالی و برتر عملکرد را.
مهم‌ترین انتقادهایی که به رویکرد استانداردها شده است، عبارتند از:
شکستن نقش مدیریتی به نقشها و اجزای کوچکتر: در فرایند خردشدن، ممکن است مجموع بخشهای مجزا نتوانند درنهایت تصویر کلی نقش مدیریتی را ترسیم کنند.
نادیده گرفتن اهمیت و نقش محتوای شغلی: مدیریت نمی‌تواند از محیطی که در آن اجرای نقش می‌کند، جدا باشد.

ایجاد زمینه ای برای برنامه ریزی و هدف گذاری مدیران،جهت استفاده ی بهینه از منابع موجود در جریان سرمایه گذاری برای تولید هرچه بیشتر خروجی ها و دستیابی به درآمد فروش بیشتر

۱-۴-سوالهای تحقیق
این پژوهش برای پاسخ به سئوالهای زیر می باشد:
سوال های اصلی:
چگونه می توان سنجید که آیا شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،از منابع خود در راستای تولید مواد دارویی به نحو مطلوب و کارا استفاده می کنند؟
این سنجش و ارزیابی،از طریق چه روش و با چه شاخص و معیارهایی انجام می گیرد؟
آیا بین براورد امتیاز کارایی نسبی توسط تکنیک DEA برای شرکتهای دارویی، وبازده سهام رابطه معناداری وجود دارد؟
سوال های فرعی
امتیاز کارایی واحدهای مورد بررسی به چه میزان می باشد؟
شرکت های دارویی الگو کدامند؟
آیا بازده سهام شرکت های کارا از بازده سهام شرکت های ناکارا بیشتر است؟
۱-۵- فرضیات تحقیق:
بین کارایی نسبی شرکت های دارویی (تجزیه و تحلیل از روش DEA )و بازده سهام این شرکت ها رابطه معنادار وجود دارد.
بازده سهام شرکت های دارویی کارا از بازده سهام شرکت های دارویی ناکارا بیشتراست.
۱-۶-مبانی نظری تحقیق
مبانی نظری این تحقیق ، متکی بر مدل های تحلیل پوششی داده ها می باشد و بازده سهام می باشد. نسبت های DEA در حقیقت یک روش برنامه ریزی ریاضی برای اندازه گیری واحد های تصمیم گیرنده بر اساس مجموعه ای از مشاهدات است که بدین وسیله اقدام به تخمین تجربی مرز کارایی می کند. این روش یک تابع مرزی را بدست می دهد که در آن، تمام داده ها تحت پوشش قرار می گیرند و به همین دلیل آن را “تحلیل پوششی داده ها” یا “تحلیل فراگیر” می نامند. از آنجا که روش مزبور مبتنی بر مجموعه ای از مسائل بهینه سازی است و هیچ گونه پارامتری جهت تحلیل وجود ندارد،جزء روش های غیر پارامتریک محسوب می شود.(Charens&Cooper,1978) که مدل اولیه آن در سال ۱۹۵۷ بر پایه نظریه فارل بنا شده است. این مدل توسط چارنز و همکاران در سال ۱۹۷۸ توسعه یافت آنها به دید گاه غیر پارامتریک فارل که در سال ۱۹۵۷ برای ارزیابی کارایی واحد های تصمیم گیری با دو نهاده و یک ستاده مطرح شده بود استفاده از برنامه ریزی ریاضی را اضافه کردند که به مدل CCR با بازدهی به مقیاس ثابت معروف شد ، که توانایی اندازه گیری کارایی با چندین ورودی و چندین خروجی را داشت. (kwon etal,2008) در سال ۱۹۸۴ بنکر ،چارنز و کوپر با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی به نام BCC با بازدهی بر مقیاس متغیر را مطرح نمودند .(مهرگان ،۱۳۸۷) یکی از محدودیت های مدل های سنتی(CCR&BCC) تکنیک DEA ،اعلام همزمان امتیاز کارایی یک، برای چندین واحد تصمیم گیرنده(DMU) می باشد،که برای تعدیل این محدودیت یک بار دیگر به رتبه بندی واحدهای کارا با مدل های مختلف رتبه بندی پرداخته می شود. ( Andersen& Petersen,1993) یک مدل غیر پارامتریک دیگر که معروف بهSBM توسط فرید وهمکاران در سال ۱۹۹۹ گسترش یافت به طور همزمان کاهش ورودی ها و افزایش خروجی ها را مورد توجه قرار می دهد. . همچنین تفاوت دیگر این مدل با سایر مدل های DEA ، تعیین کاراترین واحد، در میان سایر واحدهای کارا می باشد. ((Asbullah&Jaffar.,2010 مدل های ابر کارا توانایی محاسبه امتیاز کارایی برای هر واحد و به طور همزمان اعلام رتبه بندی واحدهای مورد بررسی را دارد،(Avkiran,2011,) همپنین DEA برای شناساندن واحدهایی که بهترین عملکرد را دارند تا مورد الگو برداری توسط واحد های دیگر قرار بگیرند مفید می باشد.(Naveean et.all,2005) از طرفی رفتار بازده سهام یکی از موضوعات مورد توجه و مهم در بورس اوراق بهادار تهران است. همان گونه که گفته شد سرمایه گذاران و تحلیل گران نیاز به ابزاری دارند که بتواند بازده یک سرمایه گذاری را پیش بینی کند و همین نیاز است که موجب به وجود آمدن مدل هایی برای پیش بینی بازده سهام شده است. عمده پژوهش های انجام شده در جهت شناسایی عوامل تأثیر گذار بر بازده سهام، داده های بازار و داده های مالی را مورد آزمون قرار داد ه اند و به ندرت داده های حسابداری صرف مورد آزمون قرار گرفته اند. .(ثقفی و سلیمی،۱۳۸۴) نرخ بازده سهام یکی از معیارهایی است که می توان آن را به عنوان معیار ارزیابی عملکرد شرکت ها مورد استفاده قرار داد. نرخ بازده سهام را می توان میزان تغییر ارزش دارایی ها در طول یک مقطع زمانی مشخص تعریف کرد،این تغییر ناشی از تغییر در قیت به اضافه هر گونه سود یا بهره پرداختنی است.((Fama,1976 امروزه بورس به عنوان ابزاری بسیار مهم از بازار سرمایه،نقش ویژه ای را در رشد اقتصادی ایفا می کند و با قیمت گذاری،کاهش ریسک،تجهیز منابع و تخصیص بهینه سرمایه،زمینه ای را برای رونق اقتصادی فراهم می کند.(یحیی زاده فر و همکاران،۱۳۸۸) با توجه به اینکه تکنیک DEA قابلیت تجمیع مولفه های حسابداری را داشته و امتیاز واحدی به نام کارایی را اعلام نموده و امکان بررسی رابطه بین امتیاز کارایی حاصل از شاخص های حسابداری و بازده سهام را فراهم می نماید به برآورد امتیاز کارایی با تکنیک های ریاضی و بررسی رابطه آن با بازده سهام خواهیم پرداختیم،به علت وجود معدود تحقیقات داخلی در این حوزه بر آن شدیم این پژوهش را با بهره گرفتن از
سه مقاله ی آوکیران^[۳] (۲۰۱۱) ،بکالی^[۴](۲۰۱۰) و دادخواه و همکاران (۱۳۸۹) و در کنار آنها با مطالعه ی چندین مقاله ی علمی-پژوهشی که در فصل بعدی هر یک را به اختصار آورده ایم، انجام دهیم.
۱-۷-روش تحقیق
دسته بندی تحقیقات بر اساس هدف :
تحقیقات براساس هدف به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از (بنیادی ،کاربردی،تحقیق و توسعه) از آنجایی که این تحقیق در جستجوی بررسی مسائل مربوط به کارایی و عدم کارایی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بررسی رابطه آن با بازده سهام بوده و نتایج حاصل از آن برای حل مشکلات خاص مربوط به این شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران قابل اجراست ،بنابراین ،این تحقیق از نوع کاربردی است.
دسته بندی تحقیقات بر اساس اجرا:
تحقیقات علمی براساس اجرا به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از (میدانی،پهناگر،ژرفانگر) از آنجایی که در این تحقیق چندین شرکت دارویی مورد مقایسه ی نسبی و ارزیابی قرار می گیرند لذا یک تحقیق میدانی است.
دسته بندی تحقیقات براساس نحوه ی گردآوری اطلاعات:
تحقیقات علمی براساس نحوه ی گردآوری اطلاعات به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از (توصیفی،آزمایشی) که تحقیق توصیفی شامل روش های پیمایشی ،تحقیق همبستگی،اقدام پژوهی،بررسی موردی و تحقیق علی-مقایسه ای است واین تحقیق یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است، زیرا به برررسی ویژگی های یک جامعه ی آماری می پردازد. (سرمد و همکاران،۱۳۸۵)
۱-۸-روش گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها/اطلاعات
در این تحقیق، از روش های کتابخانه ای و میدانی،برای جمع آوری داده ها و اطلاعات،به این صورت استفاده می گردد که در ابتدا ،برای گردآوری اطلاعات،جهت ادبیات تحقیق از روش های کتابخانه ای استفاده شده است، وسرانجام برای جمع آوری داده های مربوط به متغیرهای ورودی و خروجی و بازده سهام، اطلاعات مربوط به متغیر ها از ترازنامه و صورت حساب سود و زیان شرکت های دارویی موجود در پایگاه و بانک های اطلاعاتی بورس اوراق بهادار تهران توسط پژوهشگر گرد آوری شد.برای تجزیه وتحلیل داده ها در حالت کلی از “فرم پوششی مدل ابر کارایی تحت بازده به مقیاس ثابت ماهیت ورودی” مربوط بهDEA استفاده شده و توسط نرم افزارGAMS تحلیل می شود. سپس رابطه نتایج بدست آمده از واحدها با نتایج امتیاز حاصل از قیمت سهامشان توسط روش آماری آزمون همبستگی پیرسون و آزمون t استیودنت توسط نرم افزار SPSS تحلیل خواهد شد.
۱-۹-قلمروی تحقیق
قلمرو تحقیق در سه بعد موضوعی، مکانی و زمانی مشخص می گردد:
قلمرو موضوعی:این تحقیق در زمینه ی سنجش کارایی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با مدل ابر کارای تکنیک تحلیل پوششی داده ها و بررسی رابطه آن با بازده سهام این شرکت ها می باشد.
قلمروی مکانی: پژوهش حاضر به منظور بررسی کارایی،شرکت های دارویی پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار واقع در تهران صورت می گیرد.
قلمروی زمانی:تحقیق حاضر از شهریور ۱۳۹۲ به منظور شناسایی مسأله ی اصلی تحقیق وبا مطالعه ی مقالات مرتبط با موضوع آغاز شد، و اطلاعات به کار گرفته شده به عنوان داده هایی برای حل مدل مربوط به بازه ی زمانی۱۳۹۰-۱۳۸۷ می باشد. که در آبان سال ۱۳۹۲ از بانک اطلاعاتی بورس اوراق بهادار تهران تهیه گردید.
۱-۱۰-جامعه و نمونه ی آماری
جامعه ی آماری تحقیق کلیه ی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که جمعاً۲۷ مورداند و نمونه ی آماری را با رعایت حداقل تعداد واحدها ،همان ۲۷ شرکت مواد دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در نظر می گیریم. به جدول شماره ی ۱ مراجعه گردد.
جدول شماره(۱-۱) جامعه / نمونه آماری منبع:پایگاه اطلاع رسانی بورس اوراق بهادار تهران
www.irbourse.com

 

ردیف	نماد	نام شرکت
۱۴)	دلر	داروسازی اکسیر
۱۵)	دعبید	لابراتوار داروسازی دکتر عبیدی