واحد تحلیل: مردان و زنان سالمند(به طور تصادفی) و در این بررسی سالمند کسی است که دارای سن ۶۰ سال و یا بالاتر می باشد.
سن سالمندی درکشورهای درحال توسعه ۶۰ سال وبالاتر و درکشورهای پیشرفته ۶۵ سال و بالاتر در نظر گرفته می شود (سازمان بهداشت جهانی).
۳-۳-۱- ابزار و نحوه سنجش سلامت جسمی، سلامت روانی
باتوجه به تعریف تندرستی توسط سازمان بهداشت در سال ۱۹۴۸مبنی بر ابعاد وسیع آن به شکل رفاه کامل جسمانی، روحی واجتماعی و نه فقط عدم وجود بیماری، لازم شد اندازه گیری سلامت و ارزیابی مداخلات بهداشتی تنها به شاخص های تغییر در فراوانی و شدت بیماری محدود نباشد، بلکه وضعیت سلامت بطور کامل در نظر گرفته شود. ^[۳۱]بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی، درک افراد از موقعیت خود در زندگی از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که درآن زندگی میکنند، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت ها ی آنان می باشد، پس کاملاً فردی بوده و توسط دیگران قابل مشاهده نیست و بر درک افراد از جنبه های مختلف زندگی شان استوار است. ^[۳۲]
پرسشنامه های زیادی بدین منظور طراحی شده است ولی پرسشنامه های"کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت” به علت خصوصیات منحصر به فرد خود مورد توجه بیشتری واقع هستند. ابزار اندازه گیری عمومی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی،به دوصورتWHOQOL-100 و WHOQOL-BREF می باشند.پرسشنامه WHOQOL-BREF پس از ادغام برخی ازحیطه ها و حذف تعدادی از سؤالات WHOQOL-100 ایجاد شد. نتایج حاصل از این دو پرسشنامه همخوانی رضایت بخشی را در مطالعات مختلف نشان داده اند. در این مطالعه با بهره گرفتن از ابزار اندازه گیری عمومی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی WHOQOL-BREF به علت کم بودن تعداد سؤالات و درنتیجه راحتی استفاده انتخاب شده است. این ابزار در بیش از ۱۵ کشور جهان بصورت همزمان طراحی و به زبان های مختلف ترجمه شده است. لذا مفاهیم سؤالات در فرهنگ های متفاوت یکسان می باشند. از طرفی هر سؤال بر اساس اظهارات بیماران با شدت بیماری متفاوت، مردم سالم و متخصصان بهداشتی طراحی شده است. لذا علاوه بر امکان استفاده از این پرسشنامه ها در فرهنگ های متفاوت، مقایسه پاسخ این گروه ها ممکن می گردد. در حال حاضر این پرسشنامه ها در بیش از ۴۰ زبان در دنیا ترجمه و استاندارد شده است. که این امر همچنان در حال پیشرفت است. ^[۳۳]این پرسشنامه استاندارد جهت سنجش سازه کیفیت زندگی طراحی شده شده است و موسسات و مراکز تحقیقاتی مختلف چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی از این پرسشنامه استفاده می کنند.پرسشنامه WHOQOL-BREFیکی از پرسشنامه های بسیار معتبری است که درتحقیقات کیفیت زندگی مورد استفاده قرار گرفته است (نجات و همکاران ۱۳۸۵ ).
تعداد سؤالات پرسشنامه مربوط به سنجش کیفیت زندگی سالمندان در مجموع ۲۶سؤال بوده که از۲۶ سؤال، سؤالات ۱و۲ کیفیت زندگی را به طورکلی اندازه گیری می کند و به هچیک از حیطه ها تعلق ندارند و کیفیت زندگی را به شکل کلی مورد ارزیابی قرار می دهد. سایر سؤالات کیفیت زندگی سالمندان را ازابعادمختلف جسمانی، روانی، اجتماعی و در نهایت سلامت محیطی رابا ۲۴ سؤال مورد بررسی قرار می دهد( هریک از حیطه ها به ترتیب دارای۷، ۶، ۳، ۸ سؤال می باشند ).
بر این اساس، جهت سنجش دوبعد سلامت جسمی و سلامت روانی، در این بررسی از ترکیب دو پرسشنامه ۳۶ و ۲۶ سؤالی استفاده می شود و پاسخ ها در ۳و۵ و۷ گزینه ای در قالب طیف لیکرت می باشد و از آنها خواسته شده که به سؤالات پاسخ دهند.در پژوهش حاضر از ابزار اندازه گیری عمومی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-SF36) استفاده می شود و ازترکیب دو مقیاس ۲۶و ۳۶ سئوالی برای محاسبه شاخص سلامت روانی و سلامت جسمانی افراد در هر حیطه امتیازی معادل ۰-۱۰۰برای هر حیطه به تفکیک دست خواهد آمد. پرسش نامه و مصاحبه از سالمندان بالای ۶۰ سال، بااستفاده از ابزار اندازه گیری عمومی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی استاندارد در فرمهای (WHOQOL-SF36, 26)جهت سنجش سلامت جسمی و روانی سالمندان به منظور سنجش تأثیر عوامل جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی برکیفیت زندگی سالمندان در دو بعد سلامت جسمی و سلامت روانی براساس چار چوب نظری و بررسی های موجود،پرسشنامه جامعی تهیه گردید.

۳-۳-۲- اعتبار و پایایی پرسشنامه
جهت بررسی کیفیت زندگی در دو بعد جسمی و روانی از ویرایش فارسی فرم پرسشنامه (WHOQOL-SF36, 26) استفاده شد این پرسشنامه در بیش از ۵۰ کشور از جمله ایران مدل سازی شده است. برای بررسی ابزار و استفاده از اجرای آزمایشی در نمونه کوچک که تعدادآن ۶۰ نفر بود انجام شد و بعد به جمع آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه اقدام شد. سپس با بررسی ضریب آلفای کرون باخ به سنجش اعتبار پرسش نامه اقدام شد اعتبار روایی و پایایی پرسشنامه از طریق” آلفای کرونباخ” اندازه گیری شد، آلفای کرونباخ بدست آمده بالای (۷۰/۰)نشان دهنده همبستگی بالای سؤالات بوده است.
فصل چهارم
آزمون فرضیه ها وتجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
پس از گرد آوری داده ها مرحله ی جدیدی از فرایند تحقیق که به مرحله تجزیه و تحلیل داده ها معروف است، آغاز می شود. در این مرحله پژوهشگر با بهره گرفتن از روش های آماری مختلف و با تکیه بر معیار عقل سعی میکند داده ها را در جهت آزمون اهداف تحقیق و ارزیابی آنها مورد بررسی قرار دهد. برای اینکه این امر به نحو صحیح انجام گیرد، داده های جمع آوری شده، بایستی بطور علمی و با روش های آماری مناسب مورد پردازش قرار گیرد و به صورت اطلاعات قابل استفاده در آیند. ابتدا ویژگی های جمعیت شناختی نمونه آماری توصیف شده است. سپس در پایان با استفاده آزمون های آمار استنباطی به بررسی فرضیه های تحقیق مبادرت شده است. داده های موجود در پرسشنامه وارد برنامه اکسل شد و آزمون های آماری توسط نرم افزار spss 16 انجام شد.در این فصل به تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه با بهره گرفتن از آمار توصیفی و استنباطی پرداخته شده است.
بر اساس نظریه عوامل تاثیر گذار بر کیفیت زندگی وسلامت سالمندان وایت هد و دالگرن، ۱۹۹۱ ، لایه های مؤثر بر سلامت را اینگونه بیان میکنند :
- ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی ارﺛﻲ(ﺳﻦ و ﺟﻨﺲ)
- ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎیﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲﻓﺮدی
- ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎ و تأثیراتﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺪاوم ﺑﺨﺶ ﻳﺎ ﻣﺨﺮب ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺎﺷﺪ.
- وﺿﻊ زﻧﺪﮔﻲ و ﻛﺎر و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت و ﺗﺴﻬﻴﻼت
۴-۱- توصیف ویژگی های دموگرافیک نمونه آماری(یافته های توصیفی) :
جداول توصیفی از متغیر های مستقلی که به نظر میرسد عامل های اثر گذار بر سلامت جسمی و روانی باشند. متغیر های مستقل سن، جنس، سواد، وضع فعالیت، وضع تأهل، محل سکونت، بعد خانوار و تعداد فرزندان میباشند که در جداول ۶ و۷ به تفکیک مورد توجه قرار گرفت. در این بخش از تجزیه وتحلیل داده ها ابتدا وضعیت کلی برخی از متغیرها نظیر: وضع فعالیت، بعد خانوار، سن، جنس، تحصیلات، تأهل و محل سکونت و سلامت روانی را از نظر توصیف داده ها و شاخص های مرکزی و پراکندگی هرکدام را مورد بررسی قرار می دهیم. برای توصیف یافته های تحقیق از جداول یک بعدی استفاده می شود و تحلیل اطلاعات از آزمون های آماری پارامتریک، تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون استفاده می شود.

یکی دیگر از تحولاتی که از نظر صنعتی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی تاثیرات زیادی به جای گذارد ، نهضت مدیریت علمی بود . در واقع شکل گیری مدیریت منابع انسانی به عنوان یک وظیفه حرفه ای ـ تخصصی عمدتا ناشی از اصول و مفاهیمی است که برای اولین بار با به وجود آمدن این نهضت مطرح گردید . مدیریت علمی با تاکید بر انتخاب بجا و شایسته منابع انسانی و آموزش علمی آنان و اهمیت خاصی که برای برنامه ریزی جزئیات کار قائل بود ، توانست گام بزرگی در جهت افزایش تولید و کارآیی در کارخانه ها و سازمان ها بردارد . به دلیل به کارگیری اصول و نظریه های روانشناسی در صنعت ، به تدریج رشته جدیدی به نام روانشناسی صنعتی در دهه ۱۸۹۰ و اوایل دهه ۱۹۰۰ به علوم اضافه شد . در ابتدا توجه روانشناسی صنعتی بیشتر ، معطوف به یافتن فنونی برای افزایش فروش بود ، اما به تدریج گروهی از محققان این رشته به یافتن فنون موثر تری برای گزینش افراد علاقمند شدند . مساله مورد توجه آنان این بود که چگونه می توان افراد را برای مشاغلی که با نیرو ، استعداد و توانایی های بالفعل و بالقوه آنها مطابقت داشته باشد انتخاب کرد ( سعادت ، ۱۳۸۵ : ۶ - ۹ ) . با ظهور نهضت روابط انسانی و تاثیراتی که علوم رفتاری از اواخر دهه ۱۹۴۰ بر گستره مدیریت بر جای گذاشت شرایط جدید برای غنی سازی نسبی برخی از کارکرد های مدیریت منابع انسانی فراهم شد . طی دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ مدیریت کارکنان به گونه فزاینده ای به سوی توسعه فنون آزمون سازی برای بهینه سازی تناسب بین افراد و مشاغل تحول یافت . با این همه ، در این سال ها مدیریت منابع انسانی عموماً به عنوان کارکرد حمایتی ، محدود و عادی در سازمان ها ملاحظه می شد . از دهه ۱۹۶۰ حجم قوانین و مقررات دولتی در سازمان ها افزایش یافت و مفهوم مدیریت کارکنان جایگزین مدیریت امور رفاهی شد . طی دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ سازمان ها بتدریج برای نیل به بهره وری و رقابت با افزایش اهمیت استراتژیک کارکرد های مدیریت منابع انسانی اثر بخش مواجه شدند . از این زمان کارکرد منابع انسانی به معنی ساخت نیروی کار بر انگیخته و متعهد برای رسیدن به حداکثر اثر بخشی مطرح شد . طی دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ مسائلی نظیر ادغام سازمان ها ، تصدیگری ها خرید و تملک سایر شرکت ها و جهانی شدن موقعیت بازار به کوچک سازی ، مناسب سازی،مهندسی مجدد سازمان ها منجر شد و حوزه کوچک مدیریت منابع انسانی ابعاد جدیدی را تحت پوشش قرار داد ( عباس پور ، ۱۳۸۴ : ۳ - ۲۹ ) .

۲-۱-۳-تاریخچه مدیریت منابع انسانی در ایران
در ایران تاریخچه اداره امور کارکنان در کشور ما قدیمی می باشد و این تاریخچه با به وجود آمدن نظام اداری در سال ۱۲۸۶ دچار تحولات فراوانی شد . به همین دلیل شاید بتوانیم سال ۱۲۸۶ را شروع اولین فعالیت ها در زمینه مدیریت منابع انسانی در ایران به حساب بیاوریم .
تا سال ۱۳۰۱ شمسی مقررات و روش خاصی که حاکم بر امور استخدامی سازمان های دولتی باشد وجود نداشت و انتخاب یا انتصاب و ارتقاء مقام بدون هیچ ضابطه و شرایط احراز شغلی خاص انجام می گرفت . اعمال نفوذ ، توصیه و وابسته بودن به خانواده های سرشناس ، اعیان و اشراف ، ملاک اصلی استخدام ، ارتقای و احراز مشاغل مختلف بود ( کاظمی ، ۱۳۸۱ : ۴۰ ) .
نخستین با در سال ۱۳۰۱ شمسی ، قانون استخدام کشوری به تصویب پارلمان رسید . این کانون مشتمل بر پنج فصل و ۷۴ ماده بود . که با توجه به پیشرفت علم مدیریت منابع انسانی در آن سازمان بسیار جامع بود ولی با کمال تاسف هیچ یک از سازمان های دولتی آن را در عمل به اجرا نگذاشتند . البته شاید اگر قانون استخدام کشوری سال ۱۳۰۱ به طور عمومی و کامل در سازمان های دولتی به اجرا در می آمد . امروزه در ایران مدیریت منابع انسانی در مرحله جلوتر از این می بود . در فاصله سال های ۱۳۰۰ الی ۱۳۴۰ تحولات در این باب و در مدریت امور پرسنلی بسیار محدود بود . فقط چند قانون در مورد مقررات در محیط کار ، حقوق ها و بازنشتگی به تصویب رسید ( شریفیان ، ۱۳۸۶ : ۱۷ - ۱۶ ) .
تشکیل سازمان امور اداری و استخدامی و تصویب قانون استخدام کشوری در سال ۱۳۴۵ را می توان اولین مرحله در اعمال مدیریت صحیح منابع انسانی در بخش دولتی به حساب آورد و ادغام سازمان امور اداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه و تولد سازمان مدیریت و برنامه ریزی را آخرین تلاش تا سال ۱۳۷۹ تلقی نمود .از جمله اقداماتی که در سال های اخیر جهت بهبود ساختار منابع انسانی بخش دولتی صورت گرفته ، کنترل استخدام در بخش دولتی ، تصویب و تا حدودی اجرای قانون تعدیل نیروی انسانی ، ترمیم حقوق و مزایا با اجرای نظام هماهنگ پرداخته ، تجدید نظر مکرر در ارزشیابی عملکرد مدیران ، کارشناسان و کارکنان دولت ، ابلاغ طرحی نسبتا ً جامع و متاثر از تفکر مدیریت عملکرد و بالاخره اقدام به اتصال ارتقاء کارکنان دولت به آموزش های لازم در سطوح مختلف می باشد ( میرسپاسی ، ۱۳۸۴ : ۹ ) .
۲-۱-۴-تعاریف مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی معطوف به سیاست‌ها، اقدامات و سیستم‌هایی است که رفتار، طرز فکر و عملکرد کارکنان را تحت تأثیر قرار می‌دهند (نو و دیگران،۲۰۰۰ : ۴).
مدیریت منابع انسانی : رویکردی استراتژیک به جذب، توسعه، مدیریت، ایجاد انگیزش و دست‌یابی به تعهد منابع کلیدی سازمان؛ یعنی افرادی که در آن یا برای آن کار می‌کنند (آرمسترانگ، ۱۹۹۳ : ۳۳-۳۴)^[۶].
مدیریت منابع انسانی : فرایندی شامل چهار وظیفه جذب، توسعه، ایجاد انگیزش و نگهداشت منابع انسانی است (دی سنزو و را بینز، ۱۹۸۸ : ۴)^[۷].
مدیریت منابع انسانی در دهه ۱۹۸۰ ظهور کرد و توسط طرفداران آن به عنوان فصل جدیدی در مدیریت نیروی انسانی تکامل یافت. اکنون این توافق وجود دارد که مدیریت منابع انسانی جایگزین مدیریت کارکنان نمی‌شود بلکه به فرایندهای مدیریت کارکنان از منظر متفاوتی می‌نگرد. هم‌چنین فلسفه‌های اصلی آن تا حد قابل ملاحظه‌ای متفاوت از مفاهیم سنتی مدیریت کارکنان است. با این همه برخی از رویکردهای خاص مدیریت کارکنان و روابط کارکنان می‌توانند تحت عنوان رویکردهای مدیریت منابع انسانی توصیف شوند زیرا در راستای فلسفه اساسی مدیریت منابع انسانی هستند (آرمسترانگ، ۱۹۹۳ : ۳۳).
مدیریت منابع انسانی رویکردی جامع به مدیریت استراتژیک منابع کلیدی سازمان یعنی منابع انسانی است. مدیریت منابع انسانی نه تنها رویکردی از روی سودآوری به مدیریت کارکنان است بلکه رویکردی ویژه به روابط کارکنان با تأکید بر تعهد و دو طرفه بودن ارتباط دارد (آرمسترانگ، ۱۹۹۳ : ۳۷).
مدیریت منابع انسانی یعنی مدیریت کارکنان سازمان (اسکارپلو و لدوینکا، ۱۹۸۸ : ۴)^[۸].
مقصود از مدیریت منابع انسانی سیاست‌ها و اقدامات مورد نیاز برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که با جنبه‌هایی از فعالیت‌ کارکنان بستگی دارد، به ویژه برای کارمندیابی، آموزش دادن به کارکنان، ارزیابی عملکرد، دادن پاداش و ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان سازمان. برای مثال این سیاست‌ها و اقدامات دربرگیرنده موارد زیر می‌شود:

• • تجزیه و تحلیل شغل (تعیین ماهیت شغل هر یک از کارکنان)

• • برنامه‌ریزی منابع انسانی و کارمندیابی

• • گزینش داوطلبان واجد شرایط

• • توجیه و آموزش دادن به کارکنان تازه استخدام

• • مدیریت حقوق و دستمزد (چگونگی جبران خدمت کارکنان)

• • ایجاد انگیزه و مزایا

• • ارزیابی عملکرد

• • برقراری ارتباط با کارکنان (مصاحبه، مشاوره و اجرای مقررات انضباطی)

• • توسعه نیروی انسانی و آموزش

• • متعهد نمودن کارکنان به سازمان (دسلر ،۱۳۸۱ : ۲)^[۹]

۲-۱-۵- فلسفه مدیریت منابع انسانی
منابع انسانی مهمترین دارایی یک سازمان است و مدیریت اثربخش آنها کلید موفقیت سازمان است.
اگر سیاست‌ها و رویه‌های مربوط به کارکنان سازمان با همدیگر تطابق و سهم قابل ملاحظه‌ای در دستیابی به اهداف سازمان و برنامه‌های استراتژیک داشته باشند دستیابی به موفقیت سازمانی محتمل‌تر است.
فرهنگ و ارزش‌های کلی، شرایط سازمانی و رفتار مدیریتی که از آن فرهنگ نشأت می‌گیرد تأثیر زیادی بر دستیابی به تعالی مطلوب می‌گذارد. چنین فرهنگی نیازمند مدیریت شدن است بدین معنی که باید تلاشی مستمر برای ایجاد پذیرش و انجام آنها صرف شود.
دستیابی به یکپارچگی نیازمند تلاش مستمر است. منظور از یکپارچگی این است که تمام اعضای سازمان با داشتن حسی از مقصود مشترک با یکدیگر کار کنند(آرمسترانگ، ۱۹۹۳ : ۳۴).
۲-۱-۶-نگرش فرایندی به مدیریت منابع انسانی
امروزه سازمانها در راستای رشد و ارتقای پرسنل خود فعالیتهای مشخصی را دنبال و وظایف اصلی منابع انسانی را بیشتر در قالب فرایندها تعریف می کنند. فرایندهای مختلفی که هرکدام تاثیر زیادی در توسعه و بهبود منابع انسانی دارند.
از عمده زیر فرایندهایی که در داخل فرایند مدیریت منابع انسانی می توان گنجاند عبارتند از: فرایند نظام حقوق و مزایا، فرایند جذب، تامین و تعدیل نیروی انسانی، فرایند آموزش و بهسازی، فـــرایند نگهداری و بالاخره فرایند به کارگیری نیروی انسانی که هرکدام از این زیرفرایندها خود دارای ورودی، خروجی های خاص و همچنین زیرفرایندهای دیگری هستند که درنهایت خـــــروجی همه این فرایندها می تــواند نیروی انسانی ماهر و بهره ور، فرهنگ سازی، ساختار نیروی انسانی،
شکل ۲-۱ فرایند مدیریت منابع انسانی
۲-۱-۷-اهمیت مدیریت منابع انسانی برای سازمان ها
سازمان ها بوضوح متشکل از چیزی بیش از نمودار های سازمانی هستند . موجودیت آنها براساس منابع متعددی همچون منابع انسانی ، مالی ، مادی و اطلاعاتی و دانش شکل می گیرد . با وجود این مدیریت منابع انسانی برای سازمان ها به مثابه کارکردی حیاتی تلقی می شود . زیرا مولفه اصلی شکل دهنده سازمان های مردمند و مدیریت اثر بخش آنها وظیفه اصلی مدیریت منابع انسانی است . در گذشته ، رهبری نیروی انسانی در سازمان به عهده اداره آمار و امور اداری بود . اما امروزه تحت تاثیر عوامل بیرون سازمانی بالاخص تطابق قابلیت رهبری امور کارکنان با نیاز های جدید ، امور مربوط به منابع انسانی در رابطه با رسالت و اهداف سازمان و در نظر داشتن چالش های محیطی سازماندهی می شود . بر این اساس ، اهمیت عامل انسانی و نقش منحصر به فرد او به منزله یک منبع استراتژیک و طراح و مجری نظام ها و فراگرد های سازمانی جایگاهی بمراتب والاتر از گذشته یافته است تا جایی که در تفکر سازمانی پیشرفته از انسان به مثابه مهمترین منبع و دارایی برای سازمانی یاد می شود . بدین لحاظ امروزه سازمان ها برای بقاء ، انتظام و بالندگی خود می کوشند از طریق منابع انسانی فرهیخته در گستره جهانی به رشد وسیع ، بهبود مستمر ، کارآمدی ، سود بخشی ، انعطاف پذیری ، انطباق پذیری ، آمادگی برای آینده و برخورداری از موقعیت ممتاز در عرصه فعالیت خود نائل شوند . به زعم بارون و کرپس منابع انسانی کلید موفقیت یا شکست های سازمانی به شمار می آید .
متاسفانه در زمینه اهمیت منابع انسانی به شدت سهل انگاری می شود و در عمل نقش حیاتی و استراتژیک آن نادیده گرفته می شود این امر در حالی است که در دنیای کنونی عامل انسانی و نقش منحصر به فرد آن در سازمان ها اهمیت فراوانی یافته است ( عباس پور ، ۱۳۸۴ : ۱۶ - ۱۰ ) .
چهار روند و بحران عمده ای که در اهمیت مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی تاثیر می گذارد ، عبارتند از:

1. 1. هزینه هایی که از راه به کار گرفتن کار ساز مدیریت منابع انسانی صرفه جویی می شوند .

1. 1. بحران بهره وری

1. 1. شتاب و پیچیدگی فزاینده دگرگونی های اجتماعی ، فرهنگی ، حقوقی ، جمعیتی و آموزشی و پرورشی

1. 1. نشانه کژ کاری در محل کار( صائبی و طوسی ، ۱۳۸۱ : ۳۷ )

۲-۱-۸عوامل مؤثر بر مدیریت منابع انسانی
۱ـ عوامل بیرونی : قوانین و مقررات ، بازار نیروی کار، فرهنگ جامعه، سهامداران، رقابت، مشتریان، فناوری.

۲-۴-۶-رویکرد پیوند افتراقی
بنابراین نظریه نزدیکانوهمالانی که بزهکار باشند در تشکیل و تقویت نگرش بزهکاری کمک مؤثر می‌کنند و فرد را به سوی بزهکاری سوق می‌دهند. نظریه پیوند افتراقی محتوای اجتماعی بزهکاری را در نظر دارد و فرد بزهکار را در جایگاه اجتماعی او از حیث رابطه اش با خانواده، با محله و رفقا و مصاحبین در نظر می‌گیرد. این نظریه ابتدا از سوی ساترلند و کرسی مطرح گردید و بعدها توسط دوفلور و کوینی به صورت زیر فرمول‌بندی شد :

“انگیزه ها، نگرشهاوروش هایی بزهکارانه اند که به طور مؤثر به ارتکاب مکرر جرائم می‌ انجامد. پیوستن با بزهکاران یا جدا شدن از غیر بزهکاران (پیوند افتراقی) به فراگیری مطالبی می‌ انجامد که موافق تخلف از قوانین است. تکرار و غالب کمّی مطالبی که تعاریفی موافق بزهکاری و قانون شکنی ارائه می‌کنند بر فراگرفته هایی که ضد بزهکاری‌اند منجر به پذیرش بزهکاری می‌شوند”.
نظریه کنترل اجتماعی با تکیه بر نیروهای درونی فرد و به اصطلاح با تمرکز به حضور روان شناختی افراد صاحب نفوذ در ذهن کودک و نوجوان به تبیین و چگونگی جلوگیری از بزهکاری می‌پردازد. در همین حال از تأثیر نیروهای منفی محیط بیرون غافل می‌ماند. در عوض در نظریه پیوندهای افتراقی با توجه انحصاری به نیروهای بیرونی از تأثیر حفاظتی نیروهای درونی غفلت می‌کنند. طبیعی است که شخص با توجه به توانایی نسبی این نظریه
ها و پی بردن به نقص آنها، بتواند نظریه ای تلفیقی که از ترکیب آن دو پدید می‌آید، بنا نهد.
در یک بررسی تجربی دیگر ناظر به آزمون نظریه پیوند افتراقی، پژوهشگر به کاری فراتر از داشتن پیوند های ارتباط با همالان بزهکار، والدین بزهکار، و تعاریف بزهکاران از اعمال بزهکاری را بررسی می‌کند. بررسی بر روی پرسشنامه های گردآوری شده از ۱۵۸۸ دانش آموز غیر سیاهپوست، متغیرهای گوناگونی از قبیل نظارت و حمایت خانواده، دوستان بزهکار و تعداد آن ها، محله جرم خیز، شنیدن تعاریف مساعد و نامساعد برای تخلف از قوانین، کیفیت مدرسه از لحاظ وجود دانش آموزان بزهکار و تأثیر آنها بر شدت بزهکاری، مورد تحلیل های گوناگون آماری قرار می‌گیرند. یافته ها حاکی از عدم کفایت نظر ساترلند و کرسی مبنی بر اینکه زندگی خانوادگی وقتی در بزهکاری اهمیت دارد که الگو های بزهکاری برای تقلید وجود داشته باشند، می‌باشد.
از مطالب فوق پیداست که با مسئله ای با این پیچیدگی نمی‌توان به وسیله بررسی های ساده و با روش های تحلیلی ابتدایی یک متغیره و با ساده نگری صرف روبرو شد. به همین جهت بررسی جامع در مورد مسئله بزهکاری نیاز به یک چارچوب نظری و طراحی اندیشیده شده برای اندازه گیری متغیرهای دخیل دارد.
۲-۴-۶-رویکردهای التقاطی
در حالیکه نگرش های اختصاصی به موضوع منجر به استفاده از چارچوب نظری خاص آن رویکرد در پژوهش ها گردیده است، عده ای نیز دیدگاه های التقاطی را مورد توجه قرار داده و با دید وسیعتری به موضوع نگریسته اند. یکی از مطالعات کلاسیک در این زمینه پژوهشی است که توسط مشکانی و مشکانی انجام شده است.
نظریه تلفیقی این پژوهشگران شامل دو مؤلفه است که مجموعاً چارچوب نظری پژوهش را تشکیل می‌دهد و به صورت مدل تحلیلی در آلگوریتم ۱ ـ نشان داده شده است. مؤلفه اول را کنترل های خانوادگی، اجتماعی، روابط عاطفی کودک و نوجوان با افراد مهم در زندگی او از قبیل اقوام، معلمین، دوستان صالح و غیره تشکیل می‌دهند که نقش بازدارنده در گرایش به بزهکاری دارند. مؤلفه دوم از نیروهای وارده بر کودک و نوجوان از طرف والدین بزهکار، محله جرمخیزوکسانیکهبهنحوی گفتارورفتارشان بر کودک و نوجوان اثر می‌گذارند و او را در جهت بزهکاری سوق می‌دهند، تشکیل می‌دهد. بدیهی است که بین مؤلفه اول و دوم کشمکشی در بین است و تعامل بین آن دو است که نهایتاً موضع کودک و نوجوان را نسبت به بزهکاری تعیین می‌کند. جمعیت مورد مطالعه در پژوهش ۱۴۰ نوجوان پسر در کانون اصلاح تربیت و ۱۵ دختردر زندان اوین بخشزنان می‌باشد . یافته های پژوهش نشان می‌دهد نتایجی کـه از تلفیق دو نظریه پیوند افتراقی و کنترل اجتماعی از این آزمون تجربی حاصل شده است نشانه یا شاخص مـؤلفه وابستگـی نوجـوان به خـانـواده و مؤلفه وضع سلامت خانواده با شدت بزهکاری مؤثر است. بدین ترتیب که هر چه پیوند های عاطفی نوجوان با خانواده بیشتر می‌شود و روابط پدر و مادر با فرزندان سالم تر و امن تر باشدبزهکاری کاهش می‌یابد. مؤلفه اعتقادات مثل اعتقاد به حلال و حرام و ثواب یا گناه و فکر به گناه از شدت بزهکاری می‌کاهد. مؤلفه های مربوط به پیوند های افتراقی و مؤلفه ارتباط نوجوانان با دوستان و اقوام نشان می‌دهد وجود همسایگان خلافکار و محله جرم خیز در بزهکاری مؤثر است.
آلگوریتم ۱ ـ نمایش مدل تحلیلی بررسی عوامل موثر بر بزهکاری اطفال

۲-۵-پیشگیری از بزهکاری
پیچیدگی ماهیت بزهکاری پیشگیری را نیز مشکل می‌کند و رهیافت های چندگانه ای را کهمی‌طلبدکه کلیه عوامل خطرزا را در نظر بگیرد. از دیدگاه بهداشت عمومی در پیشگیری بزه، استراتژی ها و مداخله ها در سه سطح کلی همانند سایر مسائل بهداشتی و اجتماعی طبقه بندی می‌شود. این سه سطح شامل پیشگیری نوع اول یا اوّلیه پیشگیری نوع دوم یا ثانویه و پیشگیری نوع سوم یا ثالثیه است که بر اساس سطوح مختلف برای هر جامعه ای متغیر است.
۲-۵-۱-پیشگیری اوّلیه (سطح اول) : ایجاد یک محیط سالم
در پیشگیری اوّلیه به ریشه مسئله و عوامل خطرزای محیطی توجه می‌شود. این نوع پیشگیری سعی بر آن دارد که امکان درگیر شدن با مسئله طوری پیش برود که هرگز محلی برای رشد مسئله وجود نداشته باشد. به همین علت استراتژی های برنامه ضرورتاً طوری انتخاب می‌شوند که بتوانند عوامل مخاطره آمیز را کاهش دهند، وضع قوانین که بعضی از محدودیتها را ایجاب می‌کنند از آن جمله اند. برای مثال در جامعه ای که حمل اسلحه آزاد است، این آزادی خود یک عامل خطرزای امکان درگیر شدن با مسئله بزه است . بنابراین منع حمل اسلحه یکی از استراتژی ها در آن جامعه خواهد بود.در جدول شماره ۱ نمونه ای از استراتژی های پیشگیری نوع اول معرفی شده اند.
اگر چه تناقضاتی در بعضی از یافته های پژوهش در مورد کنترل بزه وجود دارد لیکن اکثر یافته ها بیانگر آنند که برنامه های پیشگیری مستقیماً تأثیر زیادی در کاهش رفتار های بزهکارانه نداشته اند در مقابل به پژوهش هایی نیز بر می‌خوریم که نشان داده اند مداخله اوّلیه جامعه و خانواده متفقاً در کنترل بزهکاری تأثیر دارند. عمده برنامه ریزی های این مداخلات بر اساس یافته هایی است که نشان می‌دهند عوامل خانوادگی مانند : طلاق، مرگ والدین، کثرت اولاد، فقدان حمایت های روانی و بی توجهی به نیاز های عاطفی فرزندان بی انضباطی در خانواده، وجود فرد بزهکار یا ناسازگار اجتماعی، خیانت زن یا شوهر، اختلافات خانوادگی، طرد از خانواده، فقدان زمینه های تربیتی مناسب در خانواده، مسکن نامناسب از نظر فضای فیزیکی و فقر در تقویت و یا کنترل بزهکاری نقش دارند. عوامل اجتماعی مانند، بی سوادی، رشد بی رویه جمعیت، صنعتی شدن، اختلافات طبقاتی، قوانین تحمیلی، بی عدالتی اجتماعی، بیکاری، جنگ، محیط اجتماعی نامناسب (زندگی در جوار بزهکاران)، فقدان امکانات تفریحی سالم و قابل دسترس همه طبقات جامعه، زاغه نشینی، زورمداری سیاسی، در کنترل و رشد بزه مؤثرند. به همین جهت استراتژی های مداخله ای خانواده گرا و جامعه گرا در پیشگیری نوع اول اهمیت پیدا می‌کنند. خلاصه اینکه در سطح اول پیشگیری عمده مسئولیت به عهده خانواده و جامعه است. بسیاری از دیدگاه های روانشناختی، سن مناسب برای سطح پیشگیری نوع اول را قبل از ۸ سالگی می‌دانند.
۲-۵-۲-پیشگیری ثانویه (سطح دوم) : کاهش عوامل خطرزا
در پیشگیری ثانویه هدف کلی دور نگهداشتن فرد از فعالیت هایی است که خطر بر چسب بزه را در فرد تقویت می‌کند. مثل کنترل خشم و خشونت، کنترل های خانواده بر رفتار های ضد اجتماعی و دوری از دوستان بزهکار. پیشگیری نوع دوم نیز مانند پیشگیری نوع اول استراتژی های برنامه ریزی خود را بر اساس یافته های پژوهش ها طرح می‌کند و تأکید زیادی بر فرد و یا ارتباطات فرد دارد. به همین جهت استراتژی های پیشگیری نوع دوم از طریق یادگیریمهارت های زندگیاجتماعیاز یک طرفو محیط اجتماعی و ارتباطات فردی از طرف دیگر تأکید می‌کند. اهمیت این سطح به عنوان سطح پیشگیری کمک به افراد در معرض خطر است.
۲-۵-۳-پیشگیری ثالثیه (سطح سوم) : کنترل موقعیت خطر
پیشگیری سطح سوم سعی می‌کند موقعیت مسئله را اصلاح و یا در آن مداخله کند و هدف آن پیشگیری از تکرار فعالیت هایی است که جرم شناخته می‌شود. برای این نوع پیشگیری لازم است درگیر مسائلی مانند تنبیه، جریمه و بازتوانی از طریق نظام حقوقی و قضاشود.پیشگیرینوعسومبرنامهریزیمداخلهایواداره موقعیت های خطرناک (Management Crisis Situation) را بر اساس فعالیت هایی تنظیم می‌کند که ممکن است باعث بزهکاری شوند.
۲-۶-استراتژی های پیشگیری از بزهکاری
بهترین تمرین ها برای برنامه ریزی پیشگیری با توجه به نو بودن مسئله استفاده از روش های مطالعه طولی و طراحی تصادفی است. ارزشیابی های زیادی در مورد برنامه های پیشگیری در همه سطوح انجام شده است لیکن نتایج این پژوهش ها و ارزشیابی ها نتواسته اند این ادعا را ثابت کنند که طرح های مداخله ای موفقند . مرکز کنترل بیماری های آمریکا (Centers for Diseases Control : CDC) استراتژی های جامعی را در مقابله با مسئله بزهکاری جوانان پیشنهاد کرده است که عبارتند از :
۲-۶-۱-استراتژی های خانواده گرا
این استراتژی ها مهارت هایی را جهت تمرین آماده کرده است مانند آموزش والدین در مورد روش های فرزند پروری، مهارت های ارتباطی بین کودک و خانواده و حل مشکلاتکودکو خانوادهبدون تخلفو تنبیه.ملاقاتهایخانگی (home visit strategies) که قادرند منابع خطرزا را در خانه معرفی کنند و زمینه های راهنمایی لازم برای نگهداری و رشد سالم کودکان را در خانه فراهم کنند.
جدول ۱ ـ استراتژی های پیشگیری از بزهکاری

وجوه بیانی وسیمای ادبی حکمت؛

الف.مجاز؛ دراین حکمت مجاز مفردو مرسل به کاررفته است وعلاقه آن نیز از نوع وابستگی اشتقاقی وریشه ای است زیرا مصدربه کاررفته واز آن اراده اسم فاعل شده است و آن ها عبارتند از؛
مثل«تَطْهِیراً؛پاک کردن به جای مطهِّراً؛پاک کننده و«تَنْزِیهاً تنزیه کردن به جای منزِّهاً؛تنزیه کننده»وهمین طور ابتلاءً بجای مبتلیءوتَفرقهً بجای متفرِّقه و عزّاً بجای معزّاً ومصلحهً بجای مُصلِحهً و… تعظیماًبجای معظِّماً.
ب. کنایه؛
ومجموع این عبارات کنایه تعریض (غیرصریح )است ،زیرا این ها اوامرالهی هستند و امام (ع)خواسته است مردم را به آن ها تشویق نماید بنابراین علت واسباب تشریع آن هارا بیان فرموده است تاپذیرش وعمل به آن آسان تر وبا اشتیاق بیشتری صورت پذیرد.

۴-۰۶۶ نهج البلاغه-حکمت ۲۵۵

* وَقالَ عَلَیهِ ٱلسَّلامُ:ٱلْحِدَّهُ ^[۱۳۰]ضَرْبٌ مِنَ ٱلْجُنُونِ لأَنَّ صَاحِبَهَا یَنْدَمُ فَإِنْ لَمْ یَنْدَمْ فَجُنُونُهُ مُسْتَحْکَمٌ *
و درود خدا بر او، فرمود: تندخویى بى‏مورد نوعى دیوانگى است، زیرا که تندخو پشیمان مى‏شود، و اگر پشیمان نشد پس دیوانگى او پایدار است.

موضوع:(اخلاقى، اجتماعى) تندخویى و جنون

حضرت علی (ع)دراین کلمه نورانی به حدت و عصبانیت به عنوان یکی از مهمترین آفت های عقل اشاره فرموده است وبا استفاده از یک تشبیه زیبا ورسا تصویری ملموس رااز حدت و عصبانیت ترسیم فرموده است…‏(ابن ابی الحدید؛۱۳۷۹-۱۳۶۸: ۸/ ۴۸)

وجوه بیانی وسیمای ادبی حکمت؛

الف.تشبیه؛
چون دیوانگى حالت مخصوصى است که- به دلیل انحراف قواى نفسانى از پذیرش سیطره عقل، به یکى از دو جهت افراط یا تفریط- در انسان پیدا مى‏شود، تندخویى انحراف قوّه غضب از نگهدارى عقل- مطابق قانون عدل الهى- به سمت افراط، و بخشى از دیوانگى خواهد بود، و تندخویى با بازگشت در حال خشم به فرمان خرد از بین مى‏رود.( بحرانی ؛۱۳۷۳ : ۵/۶۲۷ )
بنابراین دراین حکمت «ٱلْحِدَّهُخشم شدید»مشبه مفردمطلق عقلی به «جنون»مشبه به مفردمطلق عقلی تشبیه شده است.نوع تشبیه مجمل (حذف ادات)ومفصل است به دلیل ذکروجه شبه(زوال عقل)که ازعبارت لأَنَّ صَاحِبَهَا یَنْدَمُ فَإِنْ لَمْ یَنْدَمْ فَجُنُونُهُ مُسْتَحْکَمٌاستفاده می شود.(عرفان ؛۱۳۵۸ :۲/ ۲۲-۱۹)
حدّت خشم شدید وبرانگیختن به خاطرچیزی جزئی و صاحب این حالت خیلی زودبه عذرخواهی می پردازدواز کارخود پشیمان می شود،اما اگرپشیمان نشدبلکه روی کاروخشم خودپافشاری داشته باشد پس او دیوانه است و دیوانگیش دائمی بوده بخاطر این که عقلی را که خداوند اورا به آن آراسته است به کارنبرده وکسی که عقل را به کارنمی گیرددرزمره ی مجانین وارد می شود.این بیان هشداری است نسبت به زشتی های عصبانیت ونیز هشداری نسبت به برخی ویژگی های افراد عصبانی… عصبانیت حالتی است که هنگام خشم انسان را برمی انگیزد،واورااز حالتی که سزاواراوست خارج می کند،ودرآن حالت نمی توانددین ویاعقل خودرا نگهداردتاآنجا که به مجنون شبیه ترمی شود.وهرگاه پس از عصبانیت به کمال خودبازگرددوپشیمان شود پس جنونش گذراست ودرغیراین صورت ریشه داربوده وملازم ذات و ماهیت اوست.حکیمی درگذشته گفته است:بزرگترین اشتباه اصلاح نکردن اشتباه است.( مغنیه ؛۱۳۵۸: ۴/۳۷۰)
ب.کنایه؛
مجموع عبارت کنایه تعریض است هدف از تقریر آن نهی از خشم بی جا و هرگونه کردارو یارفتاردرحالت عصبانیت است.

۴-۰۶۷ نهج البلاغه-حکمت ۲۵۹

* وَقالَ عَلَیهِ ٱلسَّلامُ: ٱلْوَفَاءُ لأَهْلِ ٱلْغَدْرِ غَدْرٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ ٱلْغَدْرُ بِأَهْلِ ٱلْغَدْرِ وَفَاءٌ عِنْدَ اللَّهِ *
و درود خدا بر او، فرمود: وفادارى با خیانتکاران نزد خدا نوعى خیانت، و خیانت به خیانتکاران نزد خدا وفادارى است.

موضوع: (اخلاقى،اجتماعى، سیاسى) شناخت جایگاه وفادارى

حضرت (ع)به یکی از عهد و پیمانهاى الهى در دستورات دینى‏اش، یعنی بى‏وفایى نسبت به فریبکاران به هنگام فریبکارى آنها،اشاره کرده است(بحرانی؛۱۳۷۳ : ۵/۶۳۰)

وجوه بیانی و سیمای ادبی حکمت؛

الف.مجاز؛
دراین حکمت مجازمرسل مرکب به کاررفته است،زیرا حضرت (ع)جمله ی خبریه آورده اند و از آن انشائیه(امرو نهی )اراده فرموده است.لذا مفهوم کلام نهی از وفای به عهد دربرابر اهل غدرو امر به خیانت دربرابر خیانتکاران است.
ب.تشبیه؛
دراین حکمت دومورد تشبیه به کارفته است،ابتدا تشبیه«ٱلْوَفَاءُ لأَهْلِ ٱلْغَدْرِ»مشبه مفرد مقیدعقلی به«غَدْرٌ عِنْدَاللَّهِ»مشبه به مفردمقیدعقلی وسپس تشبیه «ٱلْغَدْرُ بِأَهْلِٱلْغَدْرِ» به «وَفَاءٌ عِنْدَ اللَّهِ »که هردو از نوع تشبیه بلیغ می باشد.
با توجه به تعدد مشبه و مشبه به وجمع شدن هرمشبهی با مشبه به خود یک نوع تشبیه دیگری نیز به کاررفته است که تشبیه مفروق نامیده می شود. (عرفان؛۱۳۵۸ :۲/ ۱۸۳)

۴-۰۶۸ نهج البلاغه-حکمت ۲۷۵

* وَقالَ عَلَیهِ ٱلسَّلامُ:إِنَّ ٱلطَّمَعَ مُورِدٌ غَیْرُ مُصْدِرٍ وَ ضَامِنٌ غَیْرُ وَفِیٍّ- وَ رُبَّمَا شَرِقَ ^[۱۳۱]شَارِبُ ٱلْمَاءِ قَبْلَ رِیِّه^[۱۳۲]ِ- وَ کُلَّمَا عَظُمَ قَدْرُ ٱلشَّیْ‏ءِ ٱلْمُتَنَافَسِ فِیهِ- عَظُمَتِ ٱلرَّزِیَّهُ^[۱۳۳] لِفَقْدِهِ- وَ ٱلأَمَانِیُّ تُعْمِی أَعْیُنَ ٱلْبَصَائِرِ- وَ ٱلْحَظُّ یَأْتِی مَنْ لا یَأْتِیهِ*
و درود خدا بر او، فرمود: طمع به هلاکت مى‏کشاند و نجات نمى‏دهد، و به آنچه ضمانت کند، وفادار نیست، و بسا نوشنده آبى که پیش از سیراب شدن گلو گیرش شد،
و ارزش آنچه که بر سر آن رقابت مى‏کنند، هر چه بیشتر باشد، مصیبت از دست دادنش اندوهبارتر خواهد بود،
و آرزوها چشم بصیرت را کور مى‏کند،
و آنچه روزى هر کسى است بى جستجو خواهد رسید.

موضوع: (اخلاقى، اجتماعى) ضدّ ارزش‏هاى اخلاقى

حضرت (ع)دراین حکمت به بیان طمع وتوصیف آنچه برآن وارد می شود پرداخته است.وبیان فرموده اند که آن کسبی است که برمبنای اصول عقلانی معاملات استوارنیست .

وجوه بیانی و سیمای ادبی حکمت؛

الف. مجاز؛ عبارت های زیر ازاین حکمت جزء مثل های رایج می باشد؛
وَ رُبَّمَا شَرِقَ ^[۱۳۴]شَارِبُ ٱلْمَاءِ قَبْلَ رِیِّه؛ و بسا نوشنده آبى که پیش از سیراب شدن گلو گیرش شد،
وَ کُلَّمَا عَظُمَ قَدْرُ الشَّیْ‏ءِ الْمُتَنَافَسِ فِیهِ عَظُمَتِ الرَّزِیَّهُ لِفَقْدِهِ و ارزش آنچه که بر سر آن رقابت مى‏کنند، هر چه بیشتر باشد، مصیبت از دست دادنش اندوهبارتر خواهد بود
وَ الْأَمَانِیُّ تُعْمِی أَعْیُنَ الْبَصَائِرِ و آرزوها چشم بصیرت را کور مى‏کند،
وَ الْحَظُّ یَأْتِی مَنْ لَا یَأْتِیهِ و آنچه روزى هر کسى است بى جستجو خواهد رسید.
بنابراین به کاربردن امثال سائره(مثل های رایج)درمعانی مورد نظرازنوع مجاز مرکب به شیوه ی استعاره تمثیلیه است،زیرا بخاطر علاقه مشابهت،درغیرآنچه برای آن وضع شده است به کاررفته اند.وموارد فوق هریک ناظربه جهاتی از قبح طمع ورزی است.(همان منبع؛ ۱۸۶-۱۸۵)
ب.تشبیه؛
همچنین دراین حکمت نورانی طمع به عنوان مشبه مفرد مطلق عقلی به صورت تشبیه جمع به چهارچیز تشبیه شده است،یعنی؛مُورِدٌ غَیْرُ مُصْدِرٍ وَ ضَامِنٌ غَیْرُ وَفِیٍّ.( همان منبع : ۲۲-۱۹)

• بین درصد سهام در مالکیت سهامداران نهادی و پیش‌بینی سود شرکت‌ها رابطه معناداری وجود ندارد.

• بین نسبت مالکیت سهام مستقیم مدیران اجرایی به کل سهام منتشر شده و پیش‌بینی سود شرکت‌ها رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.

وو (۲۰۰۴) به این نکته اشاره کرده است که در شرکت­هایی که دارای هزینه­ های بالای نمایندگی جریان نقد آزاد هستند تعارض منافع میان صاحبان و مدیران در مورد مازاد پول نقد بیشتر است ، و بدین ترتیب برای این شرکتها کاهش هزینه ها از طریق نقش مالکیت مدیریتی اهمیت بسیاری دارد. پائولینا و رنبوگ (۲۰۰۵) نشان دادند هر چه سهم خودی ها بیشتر باشد وابستگی شرکتها به پول نقد تولیدشده ی داخلی برای تامین مالی سرمایه گذاری های بی ثمر ، کمتر است. علاوه بر این، مدیرانی که دارای سهام مدیریتی بالایی هستند به احتمال بیشتر به جای هدر دادن آن در تلاشی غیر مولد، مازاد جریان نقد آزاد را از طریق تحصیل مجدد سهام، توزیع می کنند (اسوالد و یانگ، ۲۰۰۸).

بنابراین، انتظار داریم مکانیسم­های حاکمیت، بر تاثیر منفی مازاد جریان نقد آزاد بر قابلیت پیش بینی درآمدها تاثیرگذار باشد زیرا مشکل نمایندگی جریان نقد آزاد به وسیله­ سیستم سالم حاکمیت شرکتی، کاهش می­یابد. احمد الدهماری وکو‌نور اسحاق اسماعیل (۲۰۱۳) در تحقیق خود دریافتند مکانیسم­های مناسب شرکتی (اعضای غیرموظف هیأت مدیره، تعداد کل هیأت مدیره، دوگانگی هیأت مدیره، سهامداران نهادی و نسبت مدیران اجرایی به مدیران هیأت مدیره) رابطه منفی میان مازاد جزیان نقد آزاد و قابلیت پیش بینی درآمدها را به شیوه ای مثبت تحت تاثیر قرار داده و تعدیل می نماید.
فرضیه سوم
متغیر مورد نظر مدل از لحاظ آماری معنادار شده است؛ بدین ترتیب فرضیه سوم تحقیق تأیید می‌شود. نتایج تخمین الگوی رگرسیون مدل پژوهش حاضر به روش حداقل مربعات مقطعی (پانلی) با اثرات ثابت در جدول فوق نمایش داده شده است. با توجه به آماره F به دست آمده و همچنین سطح معناداری آن می‌توان بیان کرد که الگو در کل از معناداری خوبی برخوردار است. ضریب تعیین تعدیل ‌شده الگو بیانگر این است که متغیرهای توضیحی مدل، ۶۵ درصد تغییرات متغیر وابسته (پیش بینی سود آتی) را توضیح می‌دهند. یکی از فرض‌های مدل کلاسیک رگرسیون خطی بیان می‌دارد که بین جملات خطاهای رگرسیون همبستگی وجود ندارد (مستقل هستند). برای بررسی وجود خود همبستگی بین جملات خطاهای مدل، راه‌های زیادی وجود دارد؛ یکی از این راه‌ها بررسی آماره دوربین واتسون است. مقدار این آماره بین صفر تا ۴ متغیر است و بهترین حالت آن دوربین واتسون برابر با عدد ۲ است. آماره دوربین واتسون به دست آمده در مدل فوق، برابر ۱٫۷۴ و نشان‌دهنده عدم وجود خود همبستگی در مدل است.
رابطه مستقیم و معنادار اندازه شرکت و پیش بینی سود شرکت ها بیانگر این است که هر چه اندازه شرکت بزرگتر باشد پیش بینی سود آتی بیشتر خواهد بود. کیل و نیکلسون (۲۰۰۳) اعتقاد دارند، اندازه شرکت اعم از جمع دارایی‌ها، جمع فروش و ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ارزش شرکت ارتباط مستقیمی با هم دارند. بدیهی است اندازه شرکت تعیین کننده حجم و گستردگی فعالیت یک شرکت است. شرکت‌های بزرگ‌تر به دلیل ارتباطات بیشتر با ذینفعان و وجود مکانیزم‌های کنترلی بیشتر از ریسک تجاری کمتری برخوردارند.
از طرفی واتز و زیمرمن (۱۹۹۰) عنوان می‌دارند که شرکت‌های بزرگ به دلیل تحمل هزینه‌های سیاسی بیشتر ناچار به افشای بیشتری نیز هستند. در شرکت‌های بزرگ، به دلیل استقرار سیستم‌های کنترلی و نظارتی دقیق، به کارگیری کارکنان و مدیران متخصص، پاسخ گویی به طیف گسترده ای از سرمایه گذاران، بستانکاران و کارکنان از جمله دلایل لزوم دقت بیشتر در پیش‌بینی سود است. بنابراین انتظار می‌رود بین اندازه شرکت و دقت پیش‌بینی سود رابطه مثبت وجود داشته باشد.
احمد الدهماری وکو‌نور اسحاق اسماعیل (۲۰۱۳ ) نشان دادند در شرکت­های بزرگ، مکانیسم­های حاکمیت شرکت مناسب است. بنابراین، انتظار میرود اثر بخشی مکانیسم­های حاکمیتی برای کاهش مشکل نمایندگی مازاد جریان نقد آزاد و بهبود قابلیت پیش بینی درآمد در شرکتهای بزرگ در مقایسه با شرکتهای کوچک بیشتر باشد.

۵-۴ پیشنهادهای کاربردی

پیش بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان رویدادی اقتصادی از دیرباز مورد علاقه سرمایه گذاران، مدیران، تحلیل­گران مالی، پژوهشگران و اعتباردهندگان بوده است. مهم ترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده کنندگان پیش بینی های سود ارائه شده توسط شرکت­ها است. با توجه به اهمیت سود هر سهم افشا شده توسط شرکتها، پژوهش حاضر در پی آن بود تا عوامل مؤثر بر دقت سود پیش بینی شده را شناسایی کند.

• به سرمایه‌گذاران، تحلیل­گران و سایر ذی‌نفعان توصیه می‌شود، در کنار روش‌های پیش‌بینی مورد استفاده، عوامل مؤثر ذکر شده در پژوهش و سابقه‌ی شرکت را نیز مد نظر قرار بدهند. همچنان که نتایج آزمون فرضیه‌ها این موضوع را تأیید می­ کند.

• بررسی مقایسه‌ای موضوع تحقیق حاضر در نمونه‌های تفکیک شده بر اساس اندازه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به دو گروه بزرگ و کوچک.

• با توجه به آنکه بین محتوای اطلاعاتی صورت‌های مالی و دقت پیش‌بینی سود رابطه معنادار وجود دارد، به سازمان بورس پیشنهاد می‌شود تا لزوم ارائه پیش‌بینی سود شرکتها با افشای مبانی پیش‌بینی را مورد بررسی قرار دهد تا بازار پس از پیش‌بینی تغییر در هر یک از مبانی و بهبود کیفیت اطلاعات مالی بتواند به نحو مطلوب‌تری تصمیم‌گیری نماید.

• پیشنهاد می شود که سازمان بورس شرایط الزام شرکتها را به تهیه پیش بینی سود برمبنای سناریوهای مختلف را در شرایط عدم اطمینان بررسی نماید و نیز اجرای سخت گیرانه تر قانون بازار اوراق بهادار برای شرکت­هایی که پیش بینی یا تغییر در پیش بینی خود را با تأخیر و یا با دقت پیش بینی کم ارائه می کنند.

۵-۵ پیشنهادهایی در ارتباط با تحقیقات آتی

این تحقیق میتواند به عنوان الگویی به منظور مطالعات بعدی باشد. خلاصه عناوین پیشنهادی برای تحقیقات آینده به شرح ذیل پیشنهاد می شود:

• بررسی دوباره پژوهش فوق و انجام آن با سایر روش‌های آماری ممکن، به همراه اضافه نمودن سایر متغیرهایی که مؤثر به نظر می‌رسند و انجام آن با تعداد مشاهده‌های بیشتر در سال­های آتی.

• پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آتی رابطه سایر مکانیزمهای حاکمیت شرکتی (مانند وجود حسابرس داخلی، شفافیت اطلاعاتی و …) با صحت پیش‌بینی سود مدیریت بررسی شود.

• در صورت امکان، محققین آتی در سطح صنایع به بررسی ارتباط بین خطاهای سود پیش‌بینی شده توسط مدیریت و ساختار حاکمیت شرکتی بپردازند، چرا که تحلیل در سطح یک صنعت خاص اطلاعات مفیدتری در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد.

۵-۶ محدودیت‌های تحقیق

اساس و پایه هر تحقیق، داده‌هایی می‌باشد که فرضیه‌های تحقیق با بهره گرفتن از آن‌ها مورد آزمون واقع می‌شود. هر چقدر اطلاعات دقیق و کامل‌تر در اختیار محقق قرار گیرد به همان میزان نتایج حاصل دقیق‌تر و قابل اعتماد‌تر خواهد بود و یا به طور کلی تحقیق انجام شده روایی بیشتری خواهد داشت. البته باید توجه داشت که محدودیتهایی نیز بر این تحقیق متصور بوده است در واقع در تمام تحقیقاتی که صورت می‌گیرد، محدودیت‌ها جزء لاینفک تحقیق هستند و همین محدودیت‌ها، زمینه را برای تحقیقات آتی فراهم می‌سازند. این تحقیق نیز از این قاعده مستثنی نبود.

• با توجه به محدود بودن جامعه آماری به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، که سال مالی آنها پایان اسفند ماه است، تسری نتایج به سایر شرکت‌ها باید با احتیاط انجام شود.

• نبود داده‌های مورد نیاز و قابل اتکا برای محاسبه‌ی متغیرهای پژوهش در مورد برخی از شرکتها موجب گردید تا آن شرکت‌ها در دامنه‌ی شمول نمونه ی آماری قرار نگیرند.

منابع ومأخذ

منابع فارسی:

• ایزدی نیا، رسائیان (۱۳۸۹). «ابزارهای نظارتی راهبری شرکتی، سطح نگه داشت وجه نقد و عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران». فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره ۵۵، صص ۱۵۳-۱۴۱

• آذر عادل، رجب‌زاده علی، (۱۳۸۲). ارزیابی روش‌های پیش‌بینی ترکیبی با رویکردهای شبکه‌های عصبی ـ کلاسیک در حوزه اقتصاد، مجله تحقیقات اقتصادی،شماره ۶۳، صص ۱۱۴-۸۷٫

• برادران حسن‌زاده، باد آور نهندی و بابایی (۱۳۹۱). «بررسی رابطه بین برخی مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی باارزش ایجاد شده برای صاحبان سهام و ارزش افزوده اقتصادی». بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره ۲، صص ۱۶-۱٫

• بولو، قاسم، باباجانی، جعفر و محسنی ملکی، بهرام.(۱۳۹۱). رابطه بین وجه نقد بیشتر و کمتر از حد بهینه، با عملکرد آینده شرکت­ها

• توکل نیا، اسماعیل، تیرگری، مهدی (۱۳۹۳). “اهرم مالی، سطح نگهداشت وجه نقد و ارزش شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران: بررسی روابط غیر خطی و سلسله مراتبی” . فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، سال هفتم، شماره بیست و دوم .

• تهرانی،رضا؛ باقری،بهروز (۱۳۸۷). “جریان­های نقد آزاد “. حسابدار رسمی.شماره ۴٫ صص ۵۱-۵۹٫

• ثقفی، علی، بولو، قاسم و محمدیان، محمد (۱۳۹۰). ” کیفیت اطلاعات حسابداری، سرمایه گذاری بیش از حد و جریان نقد ازاد ” مجله پیشرفت­های حسابداری دانشگاه شیراز. شماره دوم. صص ۳۷-۶۳٫

• حساس یگانه، رییسی و حسینی (۱۳۸۸). «رابطه بین کیفییت حاکمیت شرکتی و عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران». فصلنامه علوم مدیریت ایران، شماره ۱۳، صص ۱۰۰-۷۵

• حقیقت، حمید، بختیاری، مسعود و بهشتی پور، محمد تقی (۱۳۹۰). ” رتبه ­بندی عوامل موثر بر میزان دقت پیش بینی سود شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران “. بررسی­های حسابداری و حسابرسی. دوره ۱۸، شماره ۶۵، صص ۴۱-۶۲٫

• خالقی مفدم، حمید ، احمد خان بیگی ، مصطفی (۱۳۹۰) ، رابطه محافظه کاری و به هنگام بودن سود خالص با اندازه شرکت واندازه مؤسسه حسابرسی. بررسی های حسابدلری و حسابرسی، دوره ۱۸ ، شماره ۶۴ ، صص ۱-۱۸

• خوشطینت محسن، صغری براری نوکاشتی (۱۳۸۵). تأثیر اندازه شرکت بر محتوای اطلاعاتی اعلامیه سود، فصلنامه مطالعات حسابداری. دوره ۱۶، صص ۱-۱۸

• رحیمیان، نظام الدین، آخوندزاده، میثم و حبشی، علی ."بررسی تاثیر مدیریت سود بر رابطه جریان­های نقدی آزاد و ارزش سهامداران در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” فصلنامه دانش حسابرسی.صص ۱-۲۱٫

• رسائیان، رحیمی و حنجری (۱۳۸۹). «تأثیر مکانیزم­ های نظارتی درون سازمانی حاکمیت شرکتی بر سطح نگه داشت وجه نقد در بورس اوراق بهادار تهران». مجله پژوهش‌های حسابداری مالی، شماره ۴، صص ۱۴۴-۱۲۵