دفاتر عمومی

۱۷

۱

۹/۵

۴:۴۵ بعد از ظهر

مسکونی

۸

۲۵/۰

۱/۳

۵:۴۵ بعد از ظهر

منظور از ارائه جداول فوق معرفی میزان ترافیک پیاده ایجاد شده در شهر و مناطف مسکونی توسط کاربری‌های مختلف میباشد. در جدول شماره ۴ تعداد سفرهای پیاده ایجاد شده در شلوغ ترین ساعت روز برای هریک از کاربری‌ها ارائه شده و در جدول ۵ بر اساس نوع کابری این ترافیک برای واحد روز و بیشترین حجم ربع ساعتی معرفی گردیده است.

مفهوم سطح سرویس که معمولاً برای توصیف شرایط نسبی حاکم بر ترافیک سواره بکار برده می‌شود در مورد تسهیلات پیاده‌روی نیز قابل اعمال است. در این رابطه حجم و چگالی پیاده وابسته به عوامل راحتی پیاده‌روی از قبیل توانایی در:
- انتخاب سرعت پیاده‌روی مطلوب
- سبقت‌گیری از عابرین کندرو
- پیاده‌روی در جهت مخالف جریان
- عبور از عرض ترافیک پیاده
- جابجایی بدون برخورد و تغییر جهت و تغییر سرعت
است. اصولاً کلیه عوامل فوق وابسته به میانگین چگالی یا مساحت موجود برای هر فرد عابر در جریان ترافیک پیاده هستند.
۱- رابطه حجم – چگالی – سرعت
رابطه بنیادی میان چگالی، سرعت و حجم پیاده مشابه همان رابطه وسایل نقلیه است:‌‌‌[۶]
چگالی × سرعت = حجم (رابطه شماره ۱)
D × S = V
که در آن حجم برحسب تعداد عبور پیاده از واحد عرض مؤثر پیاده‌رو یا پلکان در واحد زمان (معمولاً نفر بر متر بر دقیقه)، سرعت برحسب متر در دقیقه و چگالی برحسب تعداد عابر پیاده در واحد سطح (نفر بر متر مربع) بیان می‌شود. با وجود این استفاده از معکوس چگالی یعنی سرانه مساحت به ازاء هر عابر (مترمربع بر هر نفر) مفیدتر و از نظر درک مناسب‌تر است. در این صورت رابطه فوق با اندک تغییری به صورت زیر درمی‌آید:
سرانه مساحت ÷ سرعت = حجم (رابطه شماره ۲)
M ÷ S = V
در این رابطه M میانگین مساحت بر هر نفر است. برای آنکه معادله جریان صادق باشد ضروری است که حرکت عابرین پیاده پیوسته و نسبتاَ یکنواخت باشد تا شرایط اساسی این مدل هیدرولیکی جریان حاصل شود. در صورتیکه این شرایط در محیط پیاده‌روی موجود نباشد از سایر روش‌های تحلیلی مانند روش “مکان – زمان” استفاده می‌شود. جزئیات این روش در بخش‌های بعد ارائه شده است.
۲- نمونه مطالعات جریان ترافیک پیاده در امریکا
در منبع [۷] نتایج مطالعه جریان ترافیک پیاده در کشور آمریکا ارائه شده است. رابطه حجم – فضای حرکت برای سه نوع ترافیک پیاده مشاهده می‌شود. این نمودارها که بیانگر شرایط میانگین این سه نوع ترافیک است نشان می‌دهد که تفاوتهای اندکی میان آنها وجود داشته و برخورد جریان‌های معکوس یا متقاطع ترافیک پیاده، تأثیر چندانی در حجم وسرعت پیاده‌روی ندارد. به طور کلی مشاهده شده است که در یک توزیع جهتی ۵۰-۵۰ جریان ترافیک پیاده، ظرفیت دوطرفه تقریباً معادل ظرفیت جریان یکطرفه است ولی با تغییر این نسبت ظرفیت جریان دوطرفه اندکی کاهش یافته و در نسبت توزیع جهتی ۹۰-۱۰ کل جریان حدود ۱۵ درصد کاهش می‌یابد. این پدیده ناشی از این واقعی است که هرچه جریان ترافیک معکوس کوچکتر باشد بیشتر تحت تأثیر جیران بزرگتر قرار گرفته و افراد مجبور به حرکات مارپیچی می‌گردند که خود از کارایی عبور می‌کاهد. تأثیر توزیع جهتی با افزایش حجم عبور افزایش می‌یابد. بنابراین در حجم‌های بالا جداسازی جریانهای مخالف می‌تواند یک اقدام مفید برای افزایش ظرفیت کل معبر باشد.
۳- عرض مؤثر پیاده‌رو
گاهی برای تجزیه و تحلیل جریان پیاده از مفهوم خط پیاده‌روی مشابه خطوط عبور وسایل نقلیه استفاده به عمل می‌آید. در حالیکه بررسی فیلم‌های ویدئویی نشان می‌دهد که عابرین پیاده در خطوط منظم حرکت نمی‌کنند. مفهوم خط عبور فقط در صورتی معنی‌دار است که برای تعیین تعداد افرادی که می‌توانند در یک صف براحتی پهلو به پهلو حرکت کنند مورد استفاده قرار گیرد. در این حالت عابرین پیاده باید حداقل دارای خط عبوری بعرض ۸/۰ متر باشند.
عرض موثر پیاده‌رو بخشی از مقطع پیاده‌رو است که معمولاً عابرین از آن برای تردد استفاده می‌کنند. عابرین معمولاً از لبه جدول، دیوار ساختمانها، ویترین مغازه‌ها و سایر تجهیزات خیابانی اندکی کناره می‌گیرند. بنابراین باید رفتار مذکور در تعیین عرض قابل استفاده یا مؤثر پیاده‌رو در نظر گرفته شود. در جدول ۱۰ نمونه‌هایی از موانع پیاده‌رو و مقدار تقریبی که می‌باید برای محاسبه عرض مؤثر از کل عرض پیاده‌رو ارائه شده است. [۷] برای در نظر گرفتن اثر کناره‌گیری از دیوار ساختمانها نیز باید یک کاهش عرض ۳۰ سانتیمتر دیگر اعمال شود.
۴- تأثیر حرکت دسته‌ای
دسته‌بندی یا تشکیل گروه های پیاده در جریان ترافیک را می‌توان در کلیه پیاده‌روها مشاهده نمود. گروه‌ها در اثر تجمع عابرین در گوشه‌های تقاطع در دوره قرمز چراغ راهنمایی بوجود می‌آیند و هنگام چراغ سبز عبور می‌کنند. همچنین ممکن است این گروه‌ها در نزدیکی تسهیلات حمل و نقل عمومی در اثر پیاده شدن افراد از وسایل نقلیه عمومی ایجاد شوند. بنابراین تحلیل‌گران ترافیک پیاده باید تأثیر این گروه‌ها یا سایر موارد غیرعادی ترافیک را با فرض اساس یکنواختی جریان و همچنین توصیف سطوح سرویس مربوطه در نظر بگیرند. در کتاب راهنمای ظرفیت راه ها (HCM) سال ۱۹۹۴ برای در نظر گرفتن اثر دسته‌بندی در پیاده‌روها توصیه شده است که در حجم‌های بزرگتر از ۶۵/۱ نفر در دقیقه برهر متر عرض به میانگین حجم عبور عابرین به میزان ۱۳ نفر در هر متر عرض پیاده‌رو در دقیقه افزوده گردد.
جدول ۲-۱۱- عرض موانع ثابت در پیاده‌روها [۷] *

مانع

عرض اشغال شده**