بسیاری از کارشناسان برای حرکت سازمانها به سمت مدیریت منابع انسانی الکترونیک چهار دلیل را ارائه می دهند که سازمانها باید به آن توجه داشته باشند که این دلایل عبارتند از:

تمرکز بخش منابع انسانی وسیستم الکترونیک بر روی مسائل و عوامل استراتژیک.
انعطاف پذیری در سیاست گذاری و اجرا.
تاکید برکارایی بخش منابع انسانی و کاستن هزینه ها (سخت گیری در هزینه نمودن).
نقش خدمات رسانی به مدیران وکارکنان.
این چهار هدف مدیریت منابع انسانی الکترونیک را به اختصار استراتژی مداری، منعطف ، کارا و خدمت گذار بودن معرفی می کنند .از این رو در بسیاری ازشرکتها هدف ازمعرفی و پیاده کردن مدیریت منابع انسانی الکترونیک، استاندارد سازی و هماهنگی فعالیتها وسیاستهای منابع انسانی دربین همه بخشهای شرکت و تصویر شرکت به عنوان یک هویت جهانی است نه یک بخش مجزای بین المللی.
هدف اول یعنی استراتژی مداری باعث می شود تا مدیریت منابع انسانی رویکردی استراتژیک یابد و همراه با توسعه فن مدیریت منابع انسانی الکترونیک با استفاده ازفن آوری اطلاعات همراه شود . هدف دوم و سوم باعث می شود تا سازمان علاوه بر انعطاف پذیر بودن نسبت به تغییرات محیط با حداکثر سرعت و کمترین هزینه کارآمدتر از دیگر سازمانها ازمزایای این سیستم استفاده نماید و درعین حال با خدمت رسانی به کاربر داخلی و خارجی هدف چهارم را تحقق بخشد .از این رو اگرسازمانها در مدیریت منابع انسانی الکترونیک هر چهار بعد فوق را ببینند و به آن تمایل یابند می توانند گامهای دیگر را برای پیاده سازی آن طی کنند.
(نوری زاده،۱۳۸۴:۹۰).
گام سوم :آشنایی با حوزه های اجرای مدیریت منابع انسانی الکترونیک با توجه به مدیریت منابع انسانی:
بر اساس گفته رایت و دایر^[۳۹] سه حوزه انتخابی برای اجرا وپیاده سازی خدمات منابع انسانی به صورت الکترونیکی مشخص شده است که عبارتند از:
۱- مدیریت منابع انسانی سوداگر^[۴۰] .
۲- مدیریت منابع انسانی سنتی^[۴۱] .
۳- مدیریت منابع انسانی تحول گرا^[۴۲] .
از سوی دیگرلیپک و اسنل^[۴۳] تمایز مشابهی را به صورت زیرآورده اند :
مدیریت منابع انسانی عملیاتی^[۴۴] .
مدیریت منابع انسانی ارتباطی^[۴۵] .
مدیریت منابع انسانی تحول گرا^[۴۶] .
لازم به توضیح است که انتخاب هر یک از حوزه های فوق به سیاستهای منابع انسانی و سازمان وابسته است. به عبارتی گام سوم به گام اول پیاده سازی مدیریت منابع انسانی الکترونیک وابسته است که در نمودار۲-۵ نیز این تاثیر با پیکان نشان داده شده است .(به نمودار۲-۵ نگاه کنید).
نمودار ۲-۵ : تبیین حوزه های مدیریت منابع انسانی الکترونیک براساس سیاستهای مختلف.
منبع:(حسینی،۱۳۸۶: ۶۲)
همانطور که در نمودار۲-۵ آمده است سیاستهای سازمان و منابع انسانی بر هرکدام ازاین نوع مدیریت منابع انسانی الکترونیک تاثیر می گذارد و به عبارتی حوزه های اجرایی آن را تعیین می نماید . جهت دار بودن فلشهای مربوط به سیاستهای منابع انسانی و ارتباط دو سویه حوزه های مدیریت منابع انسانی الکترونیک به آن معنی است که سازمانها می توانند با توجه به سیاست خاص خود درهرموقعیت مکانی و زمانی و با توجه به شرایط محیطی ، حوزه خاصی از مدیریت منابع انسانی الکترونیک را مورد استفاده قرار داده تا اهداف (استراتژی مداری ، انعطاف ، کارایی و خدمت رسانی) تحقق یابد. توجه به این موارد و از سوی دیگرآشنایی با حوزه های اجرایی مدیریت منابع انسانی الکترونیک (مدیریت منابع انسانی عملیاتی ، مدیریت منابع انسانی ارتباطی ، مدیریت منابع انسانی تحولگرا ) به سازمانها کمک می کند تا با دیدی جامع تر فرایند پیاده سازی مدیریت منابع انسانی الکترونیک را دنبال کنند، لذا شناخت این حوزه های اجرایی جهت پیاده سازی درست مدیریت منابع انسانی الکترونیک ضروری است :
۱- حوزه مدیریت منابع انسانی عملیاتی: مربوط به فعالیتهای اساسی منابع انسانی که در حوزه اجرا می شود. سیستمهای اطلاعاتی پرداخت حقوق وجمع آوری داده های پرسنل دراین حوزه قرارمی گیرند . به عنوان مثال در گذشته اطلاعات پرسنلی کارکنان بصورت دستی و در پرونده های مختلفی نگه داشته می شد و برای اکثر سازمانها بایگانی و حفظ این پرونده ها مشکلات بسیاری به همراه داشت که در نتیجه با بهره گرفتن از سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر وب این امکان برای سازمان و کارکنان آن به وجود آمد که به راحتی اطلاعات خود را روزآمد کنند و مشتریان نیز به راحتی به این اطلاعات دست یابند یا در بخش فروش نیز کارکنان می توانند اطلاعات مشتریان خود را در دسترس ببینند و با آنان تعامل داشته باشند.
۲- حوزه مدیریت منابع انسانی ارتباطی : مربوط به فعالیتهای توسعه ای منابع انسانی است . دراینجا تاکید بر اجرا نیست بلکه، برروی ابزار منابع انسانی است که به فرآیندهای اساسی کسب وکار مثل استخدام وانتخاب نیروهای جدید، آموزش، مدیریت ارزیابی و عملکرد و پاداش کمک می کند . به عنوان مثال انتخاب واستخدام که ازطریق یک وب سایت انجام می شود. در گذشته استخدام و جذب کارکنان از طریق درج آگهی در روزنامه ها وغیره اتفاق می افتاد، اما ازطریق سیستم مدیریت منابع انسانی الکترونیک متقاضیان کاراز طریق اینترنت و وب سایت سازمانها می توانند رزومه خود را ارسال نمایند یا در آزمون ها شرکت نمایند . برای ارتقاء کارکنان در داخل سازمان نیز افراد می توانند از طریق سیستمهای پشتیبانی علمی برای مدیران و ارزیابی الکترونیک عملکرد وارد عمل شوند.
۳- حوزه مدیریت منابع انسانی تحولگرا : به فرآیندهای تغییرسازمانی، جهت گیری استراتژیک، مدیریت شایستگی استراتژیک و مدیریت دانش استراتژیک مربوط می شود. دراین حوزه تغییرات بسیار بیشتراست. بدان معنی که به وسیله یک مجموعه منسجم ازابزارهای مبتنی بر وب سایت ، کارکنان قادر خواهند بود تا همراه با انتخابهای استراتژیک سازمان حرکت کنند و توسعه یابند ، در حالی که درگذشته با یک روش سنتی یک حکم دستوری کاغذی صادر می شد و تا زمانیکه این دستور توزیع و دراختیار کارکنان قرار نمی گرفت عملا بازخوری از سوی کارکنان دریافت نمی شد . در این سطح مدیریت منابع انسانی الکترونیک به سازمان کمک می کند تا کارکنان از طریق وب سایت داخلی سازمان با یکدیگر تعامل داشته و در سریع ترین زمان ممکن ، اطلاعات را دریافت و تبادل کنند و حتی از این طریق در تصمیم گیری سازمان شرکت کنند . از ویژگی های قابل توجه دیگر این سیستم آن است که کارکنان این امکان را دارند حتی بدون حضور در محل کار وارد سیستم نامه نگاری مکانیزه سازمان شده و نامه های ارجاعی خود را مشاهده نمایند و بر روی آن ها اقدام کنند و یا به صورت گفتگوی الکترونیکی با مقام مافوق یا مشتریان خود تعامل نمایند. فعالیتهای فوق را می توان به صورت طیفی از مراحل تحول منابع انسانی در نظر گرفت که با توجه به هر مرحله سازمان ها بخشی از آن را به سیستم های اطلاعاتی واگذار می کنند . برهمین اساس ، مدیریت منابع انسانی الکترونیک با توجه به وظایف مدیریت منابع انسانی درگذشته، حال وآینده به ترتیب بر اجرا و ثبت کردن ، بکارگیری ابزارهای مدیریت منابع انسانی عملیاتی و نقش استراتژیک تمرکز می کند . برای تحقق این امر با توجه به نوع رویکرد سازمان ونوع مدیریت منابع انسانی حتی می توان مشخص نمود که کدام فعالیت باید به صورت رودررو و کدام ازطریق وب انجام شود. در واقع این حوزه ها به سازمان این امکان را می دهد تا از این سیستم در دو سطح وسیع (حوزه ارتباطی و تحول گرا) یا استراتژیک و یا به صورت خاص و محدود (حوزه عملیاتی ) یا سنتی استفاده نماید. به عبارتی این فرایند را می توان به صورت یک پیوستار درنظرگرفت که حداقل آن در استفاده از IT^[47] ، سیستم اطلاعات مدیریت منابع انسانی و بکارگیری حداکثرتوان موجود در استفاده از IT، مدیریت منابع انسانی الکترونیک است.
گام چهارم: نظارت بر پیاده سازی مدیریت منابع انسانی الکترونیک و دستیابی به نتایج مورد نظر :
با نظارت دقیق برفرآیند پیاده سازی مدیریت منابع انسانی الکترونیک و بکارگیری فن آوری اطلاعات دو رویداد مهم باید در سازمان رخ دهد که نظارت و توجه به آن برای مدیران بسیار مهم است . این دو رویداد مهم عبارتند از:
۱- توسعه حرفه ای: یکی از نشانه های عملیاتی انسان توسعه یافته که به اشتغال کمک می کند و یا فرایند اشتغال را تسهیل می سازد، داشتن مهارتهایی است که زمینه های رشد و توسعه را ایجاد نماید . زمانی که ظرفیت های مهارتی آماده توسعه باشد ولی محتوای متناسب با آن فراهم نشود، مهارت ها بعد از مدتی کهنه شده و نیاز سازمان و فرد را برآورده نمی کند. در این زمان، اطلاعات ظرفیتهای خالی و کهنه شده را جانی دوباره می بخشد و به توسعه مهارتهای کارکنان کمک می رساند و این به خاطر آن است که اطلاعات جدید توقعات جدیدی را در افراد سازمان ایجاد و بعد از مدتی اطلاعات تبدیل به روش کار و مهارت می گردد و جبهه های جدید مهارتی و کاری ایجاد می شود. به طور کلی فن آوری اطلاعات و استفاده از مدیریت منابع انسانی الکترونیک ، در ابعاد زیر به توسعه مهارتی کارکنان کمک می کند و بهره وری سازمان را بهبود می بخشد.
الف - مهارتهای کهنه را بازسازی می کند.
ب - ظرفیتهای خالی قبلی را تکمیل می سازد.
ج - مهارتهای جدید به وجود می آورد.
د - بین مهارت کارکنان پیوند ایجاد می کند.
ه- مهارت آموزی فرآیندی می شود (سلطانی،۱۳۸۲:۸۸).
۲- نهادینه شدن تغییر و نوآوری : زمینه و محور خلاقیت وجود اطلاعات کافی است تا بتوان اطلاعات را با همدیگر ترکیب و مجموعه های جدیدی را ساخت که دارای ویژگی و کاربردهای جدیدی هستند. نهادینه شدن تغییر و نوآوری بستگی به برخورد انسان با اطلاعات تولیدی دارد. به عبارتی زمانی که نفوذ مدیریت منابع انسانی الکترونیک و میزان پذیرش از سوی افراد کم باشد ، در این وضعیت تغییری ایجاد نخواهد شد و همه تلاش و انرژی صرف حفظ وضع موجود می شود . زمانی که نفوذ مدیریت منابع انسانی الکترونیک زیاد ولی افراد زمینه پذیرش نداشته باشند، اطلاعات بدون مشتری می ماند و نتیجه ای عاید نمی گردد و زمانی که نفوذ اطلاعات کم ولی پذیرش آن زیاد باشد در فضای تشنگی اطلاعات، خلاقیت حاصل می شود و شکل مطلوب این است که نفوذ این سیستم زیاد و میزان پذیرش هم زیاد باشد که حاصل آن تلفیق خلاقیت و تغییر است (به جدول۲-۳ نگاه کنید) .(۲۰۰۵:۵۷۰،Benodvrak).
جدول۲-۳ : نهادینه شدن تغییر و نوآوری

میزان پذیرش
کم
زیاد
میزان نفوذ E-HRM
کم
زیاد
(۲۰۰۵:۵۷۰،Benodvrak)
علاوه برآن بیر^[۴۸] وهمکارانش معتقدند که نتایج اجرای مدیریت منابع انسانی الکترونیک با توجه به رویکرد مدیریت منابع انسانی و نوع مدیریت منابع انسانی الکترونیک عبارت است از:

مخور نادان، غم تاریکی شب ها که می آید
ندیم خویش می سازی مرا لیکن از آن ترسم

کجا چشمی که بیند آن تماشایی که من دارم
که چون انجم درخشد داغ سیمایی که من دارم
نداری تابِ آن آشوب و غوغایی که من دارم
(همان: ۳۳۴).

ویژگی های اشعار اقبال
دربارۀ سبک اشعار و زیربنای افکار سیاسی اجتماعی اقبال، باید اضافه کرد تحولاتی که بر اثر نهضت آزادی خواهی در صد سال اخیر در شبه قارّه ی هندوستان پدید آمد، تأثیر عمیقی در اندیشه ی شاعران آن سامان به جای گذارد و سبب تغییرات زیادی در شیوه ی گفتار و اندیشه ی آنان شد و این تغییرات به صورت انقلاب فکری و دگرگونی اوضاع موجود در هندوستان تجلّی می کرد و همان گونه که انقلاب مشروطیت در ایران، آبستن حوادث مختلف سیاسی، اجتماعی و فکری بود؛ به همین جهت دگرگونی و نوگرایی ویژه ای در اشعار شاعران شبه قارّه ی هند پدید آورد که اشعار اقبال برجسته ترین نمونۀ آن است.
از نظر زبان شاعری اقبال نیز باید گفت، که وی بیشترین اشعار خود را به زبانی غیر از زبان مادری اش، یعنی فارسی سروده است. خود اقبال در مورد این که بیشتر به زبان فارسی شعر سروده چنین می سراید:

هندی ام، از پارسی بیگانه ام

ماه نو باشم، تهی پیمانه ام

سبک شعر اقبال در اصل، سبک خاصّ خود اوست که در آن افکار نوین را به شیوه ای خاص، در قالب های قدیم ریخته است. مقصود نهایی اقبال از شاعری، بهبود و پیشرفت عالم انسانی در معنویات است.
اقبال در شعرگویی خود، نظر اجتماعی سیاسی داشت و در درجه ی اوّل می خواست، که وجدان فرهنگی هموطنان مسلمان خود را به حرکت آورد که این مقصود بعدها به استقلال هند، و ایجاد کشور پاکستان کمک کرد. علّامه اقبال در هر نوع شعر، طبع آزمایی کرد، ولی از انواع شعر آن چه بیشتر مورد توجّه او بود شامل: غزل، دوبیتی و مثنوی است. اشعار او در سبک خراسانی بسیار محدود است، امّا بیشتر تحت تأثیر شاعران عارف پیشه ی سبک عراقی، به ویژه از جهت ظاهر به حافظ و از نظر معانی به مولوی نزدیک است. در سروده های اقبال، بازتاب فکر و فنّ سخنوری مولانا، چه از نظر برداشت های عرفانی و فلسفی و چه از جهت اشارات قرآنی و روایتی کاملاً دیده می شود که، علّامه نیز همانند مولوی چکیده ی جهان آفرینش را انسان می داند و پیامبر(ص) از نظر او انسان کامل است(بهرامی :۲۱-۲۴).
طریقه ای که اقبال در برابر انسان شرقی می گذارد، آن است که پس از اعتقاد محکم به اسلام، کار و سادگی و قناعت و عزّت نفس را در پیش گیرد و از مرگ نترسد. اقبال می خواهد از اصل و پایه شروع کند، طبیعت و مسیر فکری انسان زمان خود را تغییر دهد، تا از او یک انسان خودآگاه بسازد، همان گونه که مولانا در پی انسان کامل بود. وی تا حدّی شبیه به ناصر خسرو است. شعر نمی گوید برای آن که سخن خوشایند زیبایی گفته باشد. شعر می گوید برای آن که از آن خاصیت درمانی بجوید، به همین جهت در کلام او وصف طبیعت نیست، غزل عاشقانه نمی بینیم. اقبال برای زن یا معشوق نمی سراید. موضوع شعر و مخاطب کلام او مردم هستند. اقبال شاعرِ انسان دگرگون شونده است که باید تغییر بنیادی را از خویش شروع کند تا این خود به خود به تغییر بیانجامد(همان، ۳۳).

جبّاری در کتاب اقبال در آیینۀ اشعارش چنین می آورد:« شعر اقبال به دو جهت قابل تأمّل است. نخست الهامات زبانی او، و دو دیگر معانی بلند شعرش. هیچ شاعری شعر نمی گوید مگر ان که متلقّی الهاماتی باشد که در قالب کلمات بر او اعطا می شود. شاعر، لسان الغیب است و زبان او پرده از اسراری می گشاید که جز بدین زبان نمی توان گشود. هیچ شاعری تصمیم به شعر گفتن نمی گیرد و نمی تواند بگیرد. شعر بر زبان جاری می شود و شاعر در مقام طوطی صفتی، هر چه اُستاد ازل گفت بگو، می گوید. شعر اقبال فی نفسه گواه این کلام لسان الغیب، حافظ کلام الله مجید است که فرمود:

بارها گفته ام و بار دگر می گویم
در پس آینه طوطی صفتم داشته اند

که منِ دلشده این ره، نه به خود می پویم
هر چه اُستاد ازل گفت، همان می گویم

اقبال به زبانی غیر از زبان مادری اش شعر می سرود، گرچه بدان زبان نیز سروده است، که البتّه در برابر اشعار فارسی او بسیار اندک است. او حتی به زبان فارسی هم تکلّم نمی نمود و گویی برایش بسیار دشوار بود، امّا به فارسی شعر می سرود، و چه زیبا می سرود. زبان فارسی شعر اقبال خود گواه این مدّعاست که شاعر نه به خود، بل به اراده و عنایت دیگری زبان به شعر می گشاید. چه بسیارند فارسی زبانانی که قادر به بیان یک بیت و حتّی مصرعی شاعرانه نیستند. شعر اقبال در معانی بلند خود سیری است در این عوالم، که نشان از گذشت شاعر از عالم غفلت زدگی و تقرّب به عالم حقایق دارد. اقبال در این سیر و سلوک شاعرانه و البتّه حکیمانه ی خود در طریق لااله الّا الله گام نهاده بود، که مقام لای آن، نفی اله های دروغین فرنگ، و مقام الّای آن، اثبات حقایق دینی و مشرق انوار وجودی است. اقبال در سفر به فرنگستان نه تنها نظیر تازه به دوران رسیده های شرقی اصالت خود را نباخت؛ بل با بصیرتی حکیمانه، سعی در کشف و ادراک چیزی داشت که تمدّن غربی با تمام عرض و طول و زرق و برق خود بر روی آن بنا شده بود. دیدن پس پرده ی غرب و تمدّن غربی، شاخ نبات دیگری بود که به یُمنِ سلوک نظری و عملی او، مستحقّ آن گردیده بود. زبان اقبال در غزل نیز مانند مثنوی، شیرین و پرمغز است. مجموعه ی غزلیات او که در چند دفتر جمع آمده است، هر یک حاوی مضامین حکمی و اخلاقی زیبایی است، که هم حال و هوای مضامین سبک عراقی را دارد و هم ظرایف خیال انگیز سبک هندی را به یاد می آورد. خود او می گوید:

نوای من به عجم آتش کهن افروخت

عرب ز نغمه ی شوقم هنوز بی خبر است
(جبّاری، ۱۳۸۷: ۱۷-۲۰).

در ادبیات کارآفرینی، به انواع دیگری از کارآفرینی اشاره شده است که برخی از عناوین عبارتند از(Prokopenko & Pavlin, 1999:19-22):
کارآفرینی پایدار، کارآفرینی اشتراکی، کارآفرینی مدنی و کارآفرینی پاسخگو.

1. 1. کارآفرینی پایدار^[۳۲]

شرکت‏ها در پهنه جهانی در حال ورود به مرحله جدیدی هستند که مسئولیت‏های ترکیبی در مقابل: مردم (اشتغال، سلامتی، آموزش، حقوق بشر)، سود (استمرار درآمدهای مالی و اقتصادی) زمین (پاکی محیط و محافظت از منابع) را ضرورتی برای کارآفرینی خوب تلقی می‏کنند و تغییر از حداکثرسازی ارزش برای سهامداران به حداکثرسازی ارزش برای ذینفعان در حال اتفاق است. حکومت‏ها، NGOs، مشتریان، اتحادیه‏ها و سهامداران به عنوان ذینفعان از شرکت‏ها می‏خواهند که این مسئولیت‏ها را در قبال موضوعات اخلاقی ـ اجتماعی و محیطی بطور گسترده‏تری به انجام رسانند. عمل به این مسئولیت‏های ترکیبی در قالب کارآفرینی پایدار امکان‏پذیر است.

2. 2. کارآفرینی اشتراکی^[۳۳]:

برای تشریح موقعیت به کار برده شده است که گروهی از افراد جامعه با یکدیگر کار می‏کنند، در آغاز بدون وجود سازمانی با ساختاری رسمی، با هدف ایجاد و پیشرفت ایده‏ها و فرصت‏ها برای ایجاد منافع اقتصادی و اجتماعی جامعه، تلاش می‏کنند و افراد را به انجام فعالیت‏های کارآفرینانه در جامعه ترغیب می‏ نمایند.

3. 3. کارآفرینی مدنی^[۳۴]:

همانگونه که برخی سازمان‏های بزرگ تلاش می‏کنند از انعطاف‏پذیری و پاسخگویی سازمان‏های کوچکتر بهره‏برداری کنند و بعضی مدیران را که به شکل کارآفرینانه رفتار می‏کنند (به طور کلی به عنوان کارآفرینی درون سازمانی شناخته می‏شوند) مورد تشویق قرار می‏دهند، بعضی سازمان‏های بخش عمومی نیز به مدیرانشان آزادی عمل می‏دهند تا در جهت بهبود سطح خدمات جامعه مدنی بکوشند که آن را اصطلاحاً کارآفرینی مدنی می‏گویند.

4. 4. کارآفرینی پاسخگو^[۳۵]:

ائتلاف شمال برای تحقق توسعه پایدار، مفهومی تحت عنوان کارآفرینی پاسخگو را مطرح می‏کند. کارآفرینی پاسخگو موضوعی است که فعالانه از توسعه پایدار حمایت می‏کند، به محیط زیست آسیب نمی‏رساند، اقداماتی در جهت منافع اجتماعی و بهداشت عمومی به عمل می‏آورد. سازمانهای غیردولتی در هر جامعه‏ای به دنبال تحقق کارآفرینی پاسخگو هستند و برای دستیابی به توسعه پایدار، این مفهوم را مورد توجه قرار می‏دهند (Thompson & Geoff & Pavlin, 2000, 5).
از میان سه دسته ‏بندی مختلفی که در خصوص کارآفرینی به عمل آمده است، تقسیم‏بندی کورنوال و پرلمن کاربردهای بیشتری در حوزه مدیریت دارد، براساس این تقسیم‏بندی، بطور کلی، کارآفرینی در قالب سه شکل عمده ظاهر می‏شود(Cronwall & Perlman, 2000:6-8):

1. 1. کارآفرینی فردی^[۳۶]

1. 1. کارآفرینی درون سازمانی^[۳۷]

1. 1. کارآفرینی سازمانی یا سازمان کارآفرینانه^[۳۸]

1. 1. کارآفرینی فردی

تشخیص این که کارآفرینان چه کسانی هستند و باید چه کاری انجام دهند تا کارآفرین نامیده شوند. نقطه ثقل مباحث متعددی بوده است. در حقیقت، اکثر افرادی که کارآفرین نامیده می‏شوند، خودشان را شایسته این نام نمی‏دانند. یک کارآفرین ایالات مرکزی آمریکا که در برابر گروهی از کارآفرینان آینده سخن می‏گفت، تا آنجا پیش رفت که اظهار داشت: هیچ‏چیز به عنوان کارآفرین وجود ندارد. علت این امر ریشه در این تعریف ساده دارد که کارآفرینی مفهومی ساده نیست. کارآفرینی شکل‏های بسیاری دارد و مشخص نمودن این امر که وظیفه یک کارآفرین چیست، واقعاً دشوار است. مخترعین، وکلا، تجار، آموزش دهندگان و پزشکان همه می‏توانند کارآفرین باشند. اگر توجه ما از این که کارآفرین کیست به این منتقل شود که کارآفرین چه کاری انجام می‏دهد، آن‏گاه تعریف کارآفرینی روشنتر می‏گردد. رونستات^[۳۹] فرایند کارآفرینی را ایجاد ثروت می‏داند. با این تعریف، وظیفه شناخت یک کارآفرین به مراتب ساده‏تر می‏گردد. کارآفرین فردی است که یک سازمان مستقل را تأسیس یا اکتساب کرده و یا نمایندگی آن را به دست می‏آورد. در همین راستا، عبارت کلیدی حاصل از این تعریف، «سازمان مستقل» است. علت نیز آن است که در این تعریف تمرکز اصلی بر این مسئله است که ثروت چگونه در سیستم اقتصادی سازمان‏های موجود خلق می‏شود. (Cronwall & Perlman, 2000:9-10)

2. 2. کارآفرینی درون سازمانی

گیفوردپینکات در کتاب «اَشکال کارآفرینی»، مفهوم کارآفرینی در سازمان‏ها را مطرح کرد. این نوع کارآفرین به فردی اطلاق می‏شود که در سازمان‏ها فعالیت می‏کند. مزایای استفاده از این نوع کارآفرینان کاملاً روشن و واضح است، آنها خدمات و محصولات جدیدی را معرفی و تولید می‏ نمایند که این امر باعث رشد و سود شرکت می‏شود. تحقیقات و نظریات گوناگون نشان می‏دهند که کارآفرینی در سازمان‏ها نیاز به سازمانی دارد که برای موفقیت درازمدت، از کارآفرینی حمایت کرده و آن را تقویت کند. لازم است که دو حقیقت مهم را درباره کارآفرینی در سازمان‏ها در این مبحث مورد اشاره قرار دهیم. نخست آنکه، فرایند مورد توجه یک کارآفرین سازمانی با فرایند مورد توجه کارآفرینان مستقل تفاوت دارد. درست است که مفهوم کارآفرینی در سازمان‏ها، گسترده است، اما یک کارآفرین مستقل در بازارهای اقتصادی، گسترده‏تر و انعطاف‏پذیرتر فعالیت می‏کند. این تفاوت برای هر دو نوع شیوه و شکل کارآفرینی مزایا و مضرات خاصی را به دنبال دارد. دوم آنکه، کارآفرینی درون سازمانی در سازمان رخ می‏دهد که مانع از کارآفرینی می‏گردد. به عبارت دیگر، بسیاری از سازمان‏ها در ایجاد محیطی برای کارآفرینی ناتوان هستند. کارآفرینی مجبور هستند تا موفقیت را در میان افراد بیابند که حاضر نیستند به آنها کمک کنند یا واقعاً نمی‏خواهند موفقیت آنان را شاهد باشند. بنابراین، کارآفرینان سازمان‏ها، افرادی هستند که اغلب در فعالیت‏های کارآفرینی سازمان‏ها و بدون حمایت سازمانشان درگیر هستند. البته، این فقدان حمایت، موضوع مهمی نیست. اگر مدیریت بتواند فرایندها و رفتار مناسبی را در یک سازمان ایجاد کند، کارآفرینان سازمان‏ها می‏توانند در محیط نسبتاً مناسبی فعالیت کنند. کارآفرینی سازمانی را می‏توان خلق، تقویت، اداره و حمایت کرد .(Cronwall & Perlman, 2000:11-13)

3. 3. کارآفرینی سازمانی یا سازمان‏های کارآفرینانه

ژوزف شومپیتر می‏گوید: «نیازی نیست که کارآفرینی یک کار فیزیکی خاصی باشد. هر محیط اجتماعی روش خاص خود را برای کارآفرینی دارد» یک سازمان می‏تواند محیطی را فراهم آورد که در آن تمام اعضا بتوانند در انجام امور کارآفرینی شرکت کنند. همان‏طور که اسکات دگرامو سردبیر مجله «موفقیت» می‏گوید: «دیگر مالک شرکت تنها فردی نیست که بتوان آن را کارآفرین نامید». افراد بسیاری که سازمان‏ها را رها کرده و خودشان سازمان جدیدی تأسیس می‏کنند، نمایانگر آنند که اکثر سازمان‏ها قادر نیستند، محیطی را برای کارآفرین خلق کنند. البته برخی افراد فقط برای تأسیس یک سازمان جدید سازمان خود را ترک می‏کنند و شرایط محیط داخلی سازمان اهمیت چندانی برایشان ندارد. اما بسیاری از افراد، در صورت حمایت مناسب در سازمان می‏مانند. سازمانی که چنین محیط داخلی را خلق می‏کند. سازمانی کارآفرین تلقی می‏شود. البته حضور کارآفرینان در سازمان‏ها، منعکس‏کننده کارآفرین بودن یک سازمان نیست. روزابت ماس کانتر در کتابش تحت عنوان «اربابان تغییر» کارآفرینی سازمانی را بدین شرح تعریف می‏کند:
کارآفرینان و سازمان‏های کارآفرین همواره در حاشیه شرایط رقابتی خود عمل می‏کنند، بیشتر بر منابع خود تمرکز می‏نمایندو به آنچه که نمی‏دانند، بیشتر از آنچه که می‏دانند توجه دارند. (مانند سرمایه‏گذاری در تحقیق و توسعه) آنها خودشان را نه با استانداردهای گذشته، بلکه با دیدگاه‏های آینده می‏سنجند و اجازه نمی‏دهند گذشته، آینده آنها را محدود کند. واقعیت آن است که وقتی کاری در گذشته انجام نشده، نمی‏تواند در آینده کاربردی داشته باشد. همچنین کاری که در گذشته انجام شده، بدان معنا نیست که باید همچنان استمرار یابد. بنابراین یک سازمان کارآفرین آماده و قادر است تا خود را با محیط متغیر خارج از سازمان تطبیق دهد. امروزه سازمان‏ها با هزاران نوع تغییر مواجه هستند؛ به دلیل ظهور بازارهای جهانی تغییری بنیادی در عرصه اقتصادی رخ داده است؛ جامعه به طرق گوناگون رو به تغییر است که به شدت بر کسب و کار اثر می‏گذارد. فناوری نیز محکوم به تغییر است؛ مثلاً، تراشه‏های کامپیوتری دیروز که زمانی یک معجزه تصور می‏شدند، اکنون بسیار رایج هستند و ابر رسانه‏ها که امروزه وجودشان حیرت‏انگیز است، فردا یک فناوری جدید را بهمراه خواهند داشت. این تغییرات باعث ایجاد مسیرهای جدید خواهند شد. سازمان‏های کارآفرین می‏دانند که مسیرهای گذشته به ورشکستگی آنها منجر می‏شوند، بنابراین تغییر یک فرصت است نه یک تهدید. ایجاد یک سازمان کارآفرینی فرایند ساده‏ای نیست. باید به کل سازمان، چگونگی فعالیت گروه‏ها در آن و نهایتاً کارآفرینان سازمان‏های بزرگ توجه کرد. کارآفرینی سازمانی نه تنها نیازمند تمرکز بر اهداف و رویه‏های کیفی و کمی است، بلکه بر افراد و نتایج نیز هست. این امر نیازمند نگرشی متفاوت در قبال کارکنان است، زیرا در اغلب موارد کارمندان واقعاً زیر دست نیستند. در بسیاری موارد، کارمندان کلید سازگاری و تغییری موفق هستند، زیرا اطلاعات لازم برای تغییر کارآمد را در اختیار دارند. ایجاد یک سازمان کارآفرین نیازمند توجه بیشتر به آینده است تا گذشته. این امر نیازمند بررسی فرصت‏های شغلی است، نه خطراتی که یک سازمان با آنها مواجه است .(Cronwall & Perlman, 2000:14-17)
۴-۲ ایجاد سرمایه؛ حاصل کارآفرینی سازمانی
شکل ذیل، سرمایه جداگانهای را مورد شناسایی قرار می‏دهد که می‏تواند به وسیله کارآفرینی و کارآفرینان ایجاد میشود.
شکل ۱ـ۲: سرمایه‏هایی که بوسیله کارآفرینان ایجاد می‏شود
سرمایه مالی، ایجاد ثروت را نشان می‏دهد، که نتیجه یک کسب و کار انتفاعی است. سرمایه اجتماعی، منابع جامعه را نشان می‏دهد که نوعاً نتیجه کارآفرینی اجتماعی است. در حالی که سرمایه هنری چیزهای ناملموس‏تری را نشان می‏دهد که زندگی انسانها را پرنشاط می‏کندو احساس رضایت را ایجاد می‏کند. سرمایه محیطی نیز با پایداری منابع طبیعی سر و کار دارد. بعضی کسب و کارها، سرمایه مالی و اجتماعی ایجاد کرده و از محیط نیز محافظت می‏کنند و برخی نیز تمامی این سرمایه‏ها را به صورت توأمان ایجاد می‏ نمایند. البته بعضی کسب و کارهای انتفاعی به علت تمرکز قوی مالی برای کسب قدرت و ثروت، سرمایه اجتماعی، هنری و محیطی را ویران می‏سازند. علاوه بر آن، فقدان منابع مالی یا سرمایه مالی می‏تواند کارآفرینی اجتماعی را محدود سازد و مانع توانایی کارآفرینان اجتماعی برای خلق سرمایه اجتماعی شود (Thompson & Geoff & Lees, 2000:2).
بیشتر نوشته‏های راجع به کارآفرینی، عمدتاً به عنوان محرک سرمایه‏داری و فعالیت اقتصادی بوده است. هرچند که، وقتی اقتصاد تنزل (رکود) پیدا می‏کند اثر منفی بر جوامع محلی دارد و این جوامع، هم نیاز به تولد مجدد اقتصادی، و هم اجتماعی دارند. همانند کارآفرینان اقتصادی، جوامع به کارآفرینان اجتماعی نیز نیاز دارند، یعنی افرادی که تشخیص دهند در کجا فرصت ارضاء بعضی نیازهای ارضاء نشده که سیستم رفاه دولتی نتوانسته آنها را برآورده سازد، وجود دارد و همچنین کسانی که منابع ضروری را کنار یکدیگر جمع نمایند (افراد، داوطلبان، پول و ساختمان و …) در نیمه اول قرن ما آموختیم که جامعه بدون کمک حکومت در جهت فراهم نمودن خدمات ضروری و امنیت، نمی‏تواند به اهدافش دست یابد. در نیمه دوم نیز ما فرا گرفتیم که حکومت بدون انرژی و تعهد دیگران (سازمان‏های داوطلبانه، سازمان‏های خصوصی و …) نمی‏تواند به اهدافش دست یابد(Thompson & Geoff & Less, 2000:4).
مطالعات کارآفرینی همواره متوجه سطح فردی و صرفاً جنبه‏ه ای اقتصادی شروع یک کسب و کار جدید و توسعه کسب و کار بوده است. کارآفرینی اجتماعی با چارچوبی سر و کار دارد که هم کارآفرینی در حوزه اقتصادی و هم کارآفرینی در حوزه‏ اجتماعی را تحلیل می‏کند. بین مدل عمومی سنتی کارآفرینی فردی که شرکتی را ایجاد می کند، با فعالیت‏های ابتکاری که شامل بیش از یک فرد می‏شود، تفاوت وجود دارد. مفهوم کارآفرینی اجتماعی، کارآفرینی در یک زمینه اجتماعی برای سازمان‏های غیرتجاری و اقتصاد اجتماعی را در بر می‏گیرد. از دهه ۱۹۸۰ میلادی رشد عظیمی در مطالعات کارآفرینی بوجود آمده است و بیشترین رشد مربوط به حوزه مطالعات صنایع کوچک و متوسط بوده است، اما به هر حال مختصر مطالعاتی در زمینه کارآفرینی قومی و اجتماعی صورت گرفته است، به صورتی که گونه‏هایی از این مطالعات در ادبیات کارآفرینی قابل ملاحظه است. در این مطالعات هم رشته‏ها و هم موضوعات قابل دسته ‏بندی است؛ برای نمونه کنفرانس بابسون، ۲۵ مطالعه پیمایشی در این زمینه ارائه می‏کند. علیرغم آنکه تصور عمومی این است که کارآفرینان با انگیزه ثروت اندوزی تحریک می‏شوند. خلق کسب و کارهای مخاطره‏آمیز جدید محدود به بخش اقتصادی نبوده است. روحیه کارآفرینی هر ساله در خلق هزاران سازمان غیرانتفاعی بازتاب داشته است. تامپسون و بولتون^[۴۰] معتقدند کارآفرینان افرادی هستند که از روی عادت و برای ایجاد ارزش، از فرصت‏های به دست آمده به خلاقیت و نوآوری روی می‏آورند. کائو^[۴۱] کارآفرینی را به عنوان فرایند افزودن چیزی جدید (خلاقیت) و چیزی متفاوت (نوآوری) به منظور خلق ثروت برای افراد و ارزش افزوده برای جامعه تعریف می‏کند(احمدپور داریانی، ۱۳۸۰: ۷۵-۷۴):
این تعریف کمک می‏کند به اینکه با چه معیارهایی می‏توان کارآفرینان اجتماعی را تشخیص داد:

1. 1. کسب و کارهای بازرگانی (انتفاعی) که تعهداتی برای کمک به جامعه و محیط دارند؛

1. 1. موسسات اجتماعی که دارای اهداف اجتماعی وسیعی هستند، اما هنوز کسب و کار تجاری دارند؛

1. 1. بخش داوطلبانه

۵-۲ ضرورت کارآفرینی در سازمان
امروزه بسیاری از شرکت‏ها به لزوم کارآفرینی شرکت پی برده‏اند. در واقع این گونه تغییر گرایش در استراتژی، در پاسخ به سه نیازی است که بر شرکتها تحمیل گردیده است:
۱) افزایش سریع رقبای جدید
۲) ایجاد حس بی‏اعتمادی نسبت به شیوه‏های مدیریت سنتی در شرکت‏ها

د) واجب است بر هر کسی که مورد استضعاف قرار گرفته و حیات و کرامت او از ناحیه عوامل طبیعی یا از طرف قدرتمندان مورد تهدید واقع شده است که قیام کند به دفع استضعاف و دفع خطر از حیات و کرامت خویشتن به هر نحو مشروعی که توانایی آن را دارد.
هـ ) اسقاط جنین حرام است مگر به جهت ضرورتی که شرع آن را تجویز نماید. در این اعلامیه نه تنها برای حفظ حیات انسان ها، بلکه به حفظ حیات گیاهان و حیوانات نیز توصیه شده است. بنا براین، این اعلامیه مجازات اعدام را در مواردی که شرع جایز بداند پذیرفته است و تمایل به لغو مجازات اعدام ندارد.

۱-۹ وضعیت مجازات اعدام در قوانین کشورهای جهان

راهنمای رنگ‌ها:

• • آبی: مجازات اعدام برای همه جرائم منسوخ شده است

• • سبز: مجازات اعدام منسوخ شده‌است به جز برای جرائمی که در شرایط خاصی همچون زمان جنگ صورت گرفته اند.

• • نارنجی: عدم اجرای حکم اعدام در عمل

• • قرمز: قانونی بودن اعدام

از قرن ۱۸ تا کنون با نهضتی که بکاریا علیه مجازات اعدام آغاز کرد و افراد دیگری به پیروی از او این راه را ادامه دادند، کاهش شدیدی در اعمال مجازات اعدام در کشورهای جهان ایجاد شد.
این کاهش به طرق مختلف صورت پذیرفته است: یا از طریق اصلاح قوانین کیفری با محدود کردن بیش از پیش اعمال مجازات اعدام در انواع جرایم یا با دادن اختیارات وسیع تر به قضات در جهت تبدیل مجازات
اعدام به حبس ابد یا حبس‌های دراز مدت یا با دادن اختیار به هیأت منصفه که در مورد افرادی که مرتکب جرایم مستوجب اعدام شده اند نظر دهند که آیا او مستحق اعدام است یا خیر و یا با عفو قانونی که معمولاً از اختیارات رئیس کشور است.
کشورهایی که استفاده از مجازات اعدام را ادامه می‌دهند با افزایش فشار از طرف مجامع بین المللی برای معلق یا محدود کردن این مجازات مواجهند وهم زمان کشورهایی که با مجازات اعدام مخالف هستند با این سؤال که «چقدر برای تغییر، فشار آورده شود؟» مواجه می‌باشند و همین‌ها کافیست تا تدریجاً انبوهی ازبیانیه هامنتشر شود که یا موافق با تعلیق هستند یا می‌گویند وقت آن است که همه کشورها تحت فشار قرار داده شوند تا لغو اعدام طبق پروتکل الحاقی دوم میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ((ICCPR را بپذیرند.^[۴۱]
علت کاهش اعمال مجازات اعدام در کشورهایی که آن را به طور کامل لغو نکرده اند تنها در نتیجه نفوذ عقاید مخالف مجازات اعدام نبوده است؛ بلکه همانطور که مسلم است مسائل جزائی یک کشور ارتباط تنگاتنگی با وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و… دارد و چون اطلاعات دقیقی از تأثیر لغو یا کاهش مجازات اعدام در آمار جنایات یک کشور به دست نیامده است، لذا تأثیر این عوامل در میزان جنایت در یک کشور معلوم نیست. اما آنچه مسلم و بدیهی است اینست که از قرن هیجدهم تا به امروز تصمیم برخی از کشورها در لغو کامل این مجازات ثباتی نداشته و تحت تأثیر عوامل مذکور، ناگزیر به برقراری مجدد آن شده و یا بعد از مدتی کم و بیش طولانی به تصمیم قبلی بازگشت نموده اند.
آمار به دست آمده بر لغو و ابقای مجدد مجازات اعدام و عکس آن در طول نیم قرن بعد از جنگ دوم جهانی، در تعدادی از کشورهای جهان دلیل این بی ثباتی است. بررسی اجمالی وضعیت مجازات اعدام در تعداد قابل ملاحظه ای از کشور‌های جهان، حسب گزارش هایی که به کنفرانس بین المللی سیراکیز توسط نمایندگان آن کشور‌ها داده شده است چگونگی موقعیت فعلی این مجازات را نشان میدهد. تبیین وضعیت فعلی مجازات اعدام اعم از کشورهایی که آن را لغو یا حفظ کرده اند میسر نیست؛ زیرا منابع موجود، اغلب مربوط به کشورهایی است که یا توسط نمایندگان خود گزارش‌های تفصیلی به کنگره‌ها یا کنوانسیون‌های بین المللی ارائه نموده اند و یا اینکه در مورد وضعیت مجازات اعدام در آن کشورها نشریات و تألیفاتی انتشار یافته و موجود است. مع هذا از تجزیه و تحلیل و بررسی منابع موجود می‌توان نتیجه گرفت که عقاید مربوط به لغو مجازات اعدام تأثیر قابل توجهی در قوانین فعلی کشورها داشته و روز به روز تأثیر آن بیشتر میشود.
الف) کشورهایی که مجازات اعدام را لغو کرده اند

یک ریخت از عمل‌های باشد. در گروه‌وار ، عمل روی را توسط و در گروه‌وار ، عمل روی را توسط داریم. حال نشان می‌دهیم یک ریخت از عمل‌ها است. تعریف می‌کنیم. بنابراین داریم:

همچنین برای، داریم:
چون ، پس نیز یک تابعگون می‌باشد.
درنتیجه داریم:
پس .
همچنین
پس .■
تعریف ۳-۱۵٫ گروه‌وار به‌ طورکلی غیرمتعدی
اگر به ازای هر ، ، گروه‌وار را به طورکلی غیرمتعدی گوییم.
تعریف ۳-۱۶٫ فرض کنیدو گروه‌وارهایی با مجموعه اشیاء یکسان باشند و فرض کنید به طورکلی غیرمتعدی باشد. عمل روی توسط تابع جزئی
تعریف می‌شود به طوری‌که در شرایط زیر صدق کند:
۱- تعریف می‌شود اگر و فقط اگر ، و آن‌گاه .
۲-
۳-و .
برای همه‌ی ، و .
تعریف ۳-۱۷٫ مدول ضربی گروه‌وارها
یک مدول ضربی از گروه‌وارها شامل یک ریخت از گروه‌وارهای و است به طوری‌که روی مجموعه اشیاء، همانی وبه طورکلی غیرمتعدی است، به همراه یک عمل رویبه طوری‌که در شرایط زیر صدق کند:
۱- .
۲- .
برای هر و.
یک مدول ضربی را با نشان می‌دهیم.
نکته ۳-۱۸٫ در تعریف مدول ضربی گروه‌وارها اگر شرط ۲ یک شرط لازم نباشد به آن یک مدول پیش‌ضربی می‌گوییم.
تعریف ۳-۱۹٫ ریخت بین مدول های ضربی
فرض کنیدو مدول‌های ضربی باشند. یک ریخت از مدول‌های ضربی، یک سه‌تایی است به طوری‌که یک ریخت از گروه‌وارهای و یک خانواده از ریخت‌های می‌باشد به طوری‌که نمودارهای زیر جابه‌جایی باشند:
نمودار۵٫
نمودار۶٫
نکته ۳-۲۰٫ با توجه به تعاریف ۳-۱۷ و ۳-۲۰، می‌توانیم رسته‌ی از مدول‌های ضربی گروه‌وارها را تعریف کنیم.
تعریف ۳-۲۱٫ –فضای چپ
فرض کنیم یک گروه‌وار توپولوژیکی باشد. یک –فضای چپ، یک سه‌تایی است که یک فضای توپولوژیکی است، یک تابع پیوسته است و
یک عمل پیوسته روی می‌باشد که با نمودار برگردان زیر داده شده است.
نمودار۷٫
همچنین عمل باید در اصول زیر صدق کند:
۱- .
۲- .
۳- .
جایی‌که روابط بالا تعریف‌شده باشد.
بنابراین می‌گوییم یک –فضای چپ است توسط .
تعریف ۳-۲۲٫ ریخت بین –فضاهای چپ
یک ریخت از –فضاهای چپ، شامل یکتابع پیوسته‌ی است به طوری‌که و ، جایی‌که تعریف‌شده باشد.
نکته ۳-۲۳٫ براساس تعاریف ۳-۲۲ و ۳-۲۳، رسته ای به نام از –فضاها داریم.
قضیه ۳-۲۴٫ رسته‌ی و هم‌ارز می‌باشند.
برهان. تابعگون‌های و را تعریف می‌کنیم.
فرض کنیدیک ریخت پوششی توپولوژیکی است، پس طبق تعریف۲-۴۳، همئومورفیسم می‌باشد. بنابراین معکوس پیوسته‌ی است. همچنین
را جایی‌که ، در نظر می‌گیریم. پیوسته است و یک گروه‌وار توپولوژیکی است، پس پیوسته می‌باشد. بنابراین پیوسته است.
حال ثابت می‌کنیم یک –فضا است.
چون یک گروه‌وار توپولوژیکی است، پس و فضاهای توپولوژیکی می‌باشند. در نتیجه یک فضای توپولوژیکی است. چونیک ریخت پوششی توپولوژیکی است، یک نگاشت پیوسته می‌باشد.