۰/۰۰۰ ۰/۱۵۸

۱/۱۵۹ ۰/۱۱۶

۰/۰۴۶

۲/۲۷۹

۱۲

۰/۰۴۵­۰/۸۲۱

۰/۰۰۱ ۰/۸۸۵

۰/۰۰۷­۰/۶۹۳

۰/۰۱۸ ۰/۳۰۳

۰/۰۱۵ ۰/۸۲۵

۰/۰۰۰ ۰/۴۸۵

۰/۶۹۶ ۰/۹۹۷

۰/۱۰۲­

۲/۶۸۴

متغیرها در ذیل جدول ۴-۱۳ توضیح داده شده است.

آزمون فرضیه سوم
در فرضیه سوم ادعا بر این است که شاخص کیفیت اقلام تعهدی معرف خطرپذیری است. در این پژوهش نیز همانند کور و همکاران (۲۰۰۸) از روش رگرسیون مقطعی ۲ مرحله‌ای (فاما و مکبث) برای آزمون این‌که آیا شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‏گذاری شده است، استفاده شده است. به این نحو که در مرحله اول، بتا چند متغیره با بهره گرفتن از رگرسیون سری زمانی بازده اضافی پرتفوی شرکت‏ها () نسبت به عوامل فاما وفرنچ و کیفیت اقلام تعهدی برآورد (جداول شماره ۴-۱۶ و ۴-۱۵) و در مرحله دوم، رگرسیون مقطعی میانگین بازده اضافی نسبت به بتاهای محاسبه ‌شده درمرحله قبل برازش می‏شود (جدول شماره ۴-۱۷). چنانچه شاخص کیفیت اقلام تعهدی قیمت‏گذاری شده باشد، یعنی شاخص کیفیت اقلام تعهدی صرف خطرپذیری مثبت به همراه داشته باشد، ضریب (_۴λ) بتای عامل کیفیت اقلام تعهدی باید مثبت و معنی‌دار باشد.

در این پژوهش، روش رگرسیون مقطعی ۲ مرحله‌ای روی ۲۵ پرتفوی اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار مشابه متدولوژی فاما و فرنچ (۱۹۹۳) بررسی شده است. علاوه بر این برای کاهش این نگرانی که پرتفوی‌های اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار نتواند به میزان کافی تغییرات مقطعی در شاخص کیفیت اقلام تعهدی را تبیین کنند و ممکن است از قدرت توضیحی کمی برای بررسی این که شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‏گذاری شده است، برخوردار باشند مشابه کور و همکاران (۲۰۰۸) از پرتفوی‌های جایگزین دیگری نیز برای بررسی حساسیت نتایج این تحقیق استفاده شده است. بنابراین از ۲۷ (۳×۳×۳) پرتفوی به ترتیب از ترکیب اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و شاخص کیفیت اقلام تعهدی استفاده شده است.
همانند فاما و فرنچ (۱۹۹۳)، برای تشکیل ۲۵ پرتفوی اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار همانند روش مورد استفاده برای ۶ پرتفوی اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/H, B/M, B/L, S/H, S/M, S/L)، در ابتدای هر ماه شرکت‌ها ابتدا بر اساس شاخص اندازه به پنج دسته تقسیم شدند و سپس براساس نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام آن‌ها (به طور جداگانه) نیز به پنج دسته تقسیم شدند که از ترکیب آن‌ها ۲۵ پرتفوی حاصل شد. برای مثال پرتفوی شماره ۱۱ شامل شرکت‌هایی است که دارای کم‌ترین شاخص اندازه (گروه ۱) و دارای کم‌ترین شاخص نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام (گروه ۱) هستند و پرتفوی شماره ۵۵ شامل شرکت‌هایی است که دارای بیش‌ترین شاخص اندازه (گروه ۵) و دارای بیش‌ترین شاخص نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام (گروه ۵) هستند. به طور کلی پرتفوی ij از شرکت‌هایی تشکیل شده است که از لحاظ اندازه در گروه i و از لحاظ نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام در گروه j قرار دارند. سپس بازده‏های هر پرتفوی به طور ماهانه محاسبه شد که منتج به محاسبه ۷۲ بازده ماهانه برای هر یک از ۲۵ پرتفوی در طول دوره ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ شده است (۱۷۰۶ مشاهده).
جدول شماره (۴-۱۵) نتایج رگرسیون‌های سری زمانی بازده اضافی پرتفوی شرکت‏ها نسبت به بازده عوامل براساس ۲۵ فاما و فرنچ (۱۹۹۳) (مرحله اول روش رگرسیون مقطعی ۲ مرحله‌ای) را نشان می‌دهد. مقدار احتمال (یا سطح معنی‌داری) F برای رگرسیون‌های سری زمانی ۲۵ پرتفوی‌ فاما و فرنچ (۱۹۹۳) (به استثنای یک مورد) کمتر از ۰۱/۰ (۰۵/۰) است، بنابراین در سطح اطمینان ۹۹ درصد (۹۵ درصد) مدل معنی‌داری وجود دارد. میزان R² رگرسیون‌های سری زمانی نیز نشان می‌دهد تغییرات بازده اضافی به خوبی توسط عوامل فاما و فرنچ و کیفیت اقلام تعهدی تبیین می‌شود. مقادیر آزمون دوربین- واتسون نزدیک به ۲ است که به طور تجربی نشان‌دهنده عدم خود همبستگی است.
جدول شماره: ۴-۱۵ نتایج رگرسیون‌های سری زمانی بازده اضافی پرتفوی شرکت‏ها نسبت به بازده عوامل ۲۵ پرتفوی تشکیل‌شده براساس متدولوژی فاما و فرنچ (۱۹۹۳).

مدل ۲

پرتفوی

جزء ثابت

Rm-Rf

SMB

HML

Aqfactor

آماره F

(R²)

(R²) تعدیل‌شده

آمارهD-W

تعداد

شکل ۱-۴ جابجایی­ها بر حسب پیش­بار محوری[۱۸]
شکل ۱-۵ نیروی محوری بر حسب پیش­بار محوری[۱۸]
شکل ۱-۶ عمر خستگی یاتاقان بر حسب پیش بار محوری[۱۸]
سرنگی و همکاران [۱۹] به محاسبه مشخصه‌ های میرایی و سختی یاتاقان‌های توپی روغن کاری شده پرداخته‌اند. در این تحقیق اثر زبری سطح در نظر گرفته شده‌اند. یک تحلیل عددی برای محاسبه‌ی مشخصه‌ های میرایی و سختی با فرض حالت تماس نقطه‌ای روغن کاری شده انجام گرفته است. همچنین شرایط مسئله به صورت هم دما و الاستوهیدرودینامیک در نظر گرفته شده است. تغییرات ویسکوزیته با فشار نیز در حل مسئله منظور شده است. بر اساس تکنیک حداقل مربعات منحنی برازش و با بهره گرفتن از داده‌های مختلفی که بصورت عددی تخمین زده شده‌اند، یک فرمولاسیون تجربی استخراج شده است. این ماتریس‌های میرایی و سختی کلی مربوط به یاتاقان‌های توپی برای یک توزیع بارگذاری صحیح بدست آورده شده‌اند. بر این اساس در این مقاله مطالعه‌ای جامع روی رفتار دینامیکی یک سیستم روتور-یاتاقانی برای یک یاتاقان توپی تماس خشک، یک یاتاقان توپی تماس روغن کاری شده و یک یاتاقان گرد انجام شده است.

چانگ کینگ بای و همکاران[۲۰] اثرات پیش بار محوری یاتاقان توپی روی مشخصه‌ های دینامیکی یک سیستم روتور-یاتاقان را مورد بررسی قرار داده‌اند. که یاتاقان‌ها از نوع تماس زاویه‌ای می‌باشد و تکیه‌گاه روتورهای انعطاف پذیر می‌باشند. یک مدل دینامیکی از یاتاقان توپی برای مدل کردن یک سیستم یاتاقان-روتور با پنج درجه آزادی، توسعه داده شده است. نتایج پیش بینی شده تطابق خوبی با اطلاعات آزمایشگاهی دارند. تئوری فلوکوئت^[۳۵] با و بدون در نظر گرفتن نیروهای نامتوازن بکارگرفته شده است. تا پایداری و کمانش از نوع دو شاخگی سیستم تناوبی را مورد بررسی قرار داد. همچنین به کمک نقشه‌های پوینکر^[۳۶] و پاسخ فرکانسی، حرکت ناپایدار سیستم با جزئیات کامل تحلیل شده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان می‌دهد که اثرات پیش بار محوری اعمال شده به یاتاقان‌های توپی روی مشخصه‌ های دینامیکی سیستم، مهم و قابل اهمیت است. بنابراین حل تناوبی ناپایدار برای یک سیستم یاتاقان-روتور، هنگامی که پیش بار محوری اعمال شده کافی می‌باشد، می تواند فراهم شود.
در شکل (۷-۱) نمودار کمانش از نوع دو شاخگی برای سیستم روتور بالانس نشده را بر حسب سرعت دورانی­های مختلف ارائه کرده اشت. در حالی که نیروهای F_x­=F_y=100N و F_z=50N فرض شده است.
شکل ۱-۷ کمانش از نوع دو شاخگی برای سیستم روتور بالانس نشده بر حسب سرعت دورانی­های مختلف با فرض نیروهای Fx¬=Fy=100N و Fz=50N
در شکل (۸-۱) نیز به ترتیب گردش، نقشه­ی پوینکر و پاسخ فرکانسی برای جابجایی شعاعی سیستم روتور-یاتاقان توپی را برای سرعت­ دورانی بالا و اعمال نیروهای Fx¬=Fy=100N و Fz=50N نشان داده شده است.
شکل ۱-۸ گردش، فقشه پوینکر و پاسخ فرکانسی برای جابجایی شعاعی با فرض Fx¬=Fy=100N و Fz=50N
یی گو و پارکر[۲۱] در مقاله خود به محاسبه ماتریس سختی رولر بیرینگ‌ها با بهره گرفتن از مدل- مکانیک تماسی/ المان محدود پرداخته‌اند. مدل‌های تئوری مربوط به یاتاقان‌ها در تخمین سختی‌های خود با هم فرق دارند به این دلیل که فرضیات آن‌ها با هم متفاوت است. در این تحقیق روی بدست آوردن سختی یاتاقان دقیق برای بازه گسترده‌ای از انواع یاتاقان‌ها و پارامترهای مؤثر، تمرکز شده است. یک انتگرال سطح ترکیبی و همچنین روش المان محدود استفاده شده تا مکانیک تماس میان المان‌های غلتکی بررسی و حل شود. این مدل مشخصه‌ های وابسته به زمان برای تماس یاتاقان را که منجر به حرکت چرخشی المان‌های غلتکی می شود را بکار می‌گیرد. یک روش عددی در این تحقیق توسعه داده شده است تا ماتریس سختی بیرینگ کامل مربوط به مختصات‌های دو شعاعی، تک محوری و دو زاویه‌ای تعیین شوند. همچنین در طراحی این مدل دوران حول محور شفت آزاد می‌باشد. این روش تعیین سختی که اعمال شده است تطابق خوبی با نتایج تجربی موجود در منابع و مقالات موجود دارد. همچنین مقایسه‌ی آن‌ها با نتایج موجود تحلیلی نیز نشان از درستی نتایج بدست آمده دارد.
در شکل­های (۱-۹) و (۱-۱۰) به ترتیب سختی یاتاقان شعاعی بر حسب بار شعاعی و سختی محوری بر حسب بار محوری نمایش داده شده است.
شکل ۱-۹ تغییرات سختی یاتاقان شعاعی بر حسب بار شعاعی برای چهار مدل مختلف
شکل ۱-۱۰ تغییرات سختی محوری بر حسب بار محوری برای دو یاتاقان مختلف
پترسون و همکاران [۲۲] در مقاله‌ای که ارائه کرده‌اند به تهلیل تغییرات سختی یاتاقان، نیروهای تماس و ارتعاشات در یاتاقان‌های غلتشی دو ردیفه که بصورت شعاعی بارگذاری شده‌اند پرداخته‌اند، همچنین وجود نقص در شیارهای یاتاقان نیز در نظر گرفته شده است. آنها روشی برای تحلیل و محاسبه‌ی توزیع بارگذاری شبه استاتیکی و تغییرات سختی برای مسئله موردنظر ارائه کرده‌اند که در آن تغییرات عمق؛ طول و زبری سطح که روی نقص شیارها موثر است هم در نظر گرفته شده‌اند. وقتی توپی‌ها، نقص را عبور می‌دهند و همه یا قسمتی از ظرفیت تحمل بار خود را از دست می‌دهند، آنگاه بار اعمال شده میان توپی‌های بارگذاری شده باز توزیع می‌شود. سختی یاتاقان معیوب به طور تناوب در فضای توپی تغییر می‌کند و با یاتاقان‌های سالمی که توپی‌های آن با نقص چیده شده‌اند، فرق می‌کند. در این نمونه، سختی در جهت بارگذاری شده کاهش می‌یابد و جهت بارگذاری نشده افزایش می‌یابد و تفاوت در سختی یاتاقان منجر به نقصی می‌شود که تحریکات پارامتریک در مجموعه یاتاقان ایجاد می‌کند. مشخصه کیفیت پاسخ ارتعاشی با مشخصه‌ی تغییرات سختی همراه خواهد شد. تغییرات سختی سریع، یک نقص بصورت تکان خوردن ایجاد می‌کند. تغییرات سختی آهسته‌تر منجر به ویژگی‌های موجی با طول موج بزرگتر در یک محصولی که ورقه ورقه شدن در آن گسترش پیدا کرده است می‌شود، که این محصول از نوع تحریک فرکانسی پایین می‌باشد و نتیجه آن تولید مولفه‌های ناقصی در سرعت می‌باشد.

شکل ۱-۱۱ تغییرات عمق نقص، نیروهای تماسی در جهت x و y برحسب موقعیت توپی
شکل ۱-۱۲ مقایسه میان تغییرات فرکانس با شتاب یاتاقان­های توپی حاصل از مدل سازی و اندازه ­گیری
سینق و همکاران [۲۳] در مقاله‌ای که ارائه کرده‌اند، به تحلیل نیروهای تماسی و پاسخ‌های ارتعاشی مربوط به یاتاقان‌های غلتشی معیوب پرداخته‌اند. برای این منظور از یک روش آلمان محدود دینامیکی صریح استفاده شده است. این کار توسط نرم افزار آلمان محدود LS-DYNA انجام شده است. با تحلیل عددی انجام گرفته، نیروهای تماسی دینامیکی میان المان‌های غلتشی و شیارهای یاتاقان که عملا اندازه‌گیری نشده و در کارهای گذشته نیز گزارش نشده‌اند، در این مقاله ارائه شده است. چندین رویداد همراه با حرکت المان‌های غلتشی در امتداد نقص شیار خارجی، تخمین زده شده‌اند و مکانیزم تولید نیروی ضربه‌ای هم تشریح شده‌اند. همچنین معلوم شد که نقش دار شدن مجدد آلمان‌های غلتشی که نزدیک انتهای یک نقص شیار اتفاق می‌افتد باعث ایجاد یک سلسله از نیروهای ضربه‌ای چندگانه که دوره‌ی کوتاهی نیز دارند، می‌شوند. نتایج مدل‌سازی نشان می‌دهد که نیروهای تماسی و شتاب‌های ایجاد شده در هنگام خروج المان‌های غلتشی که نقص را پشت‌سر گذاشته‌اند، در مقایسه با هنگامی که آنها ضربه به سطح معیوب وارد می‌کنند، خیلی بزرگتر خواهد بود.
فصل دوم
بررسی سختی، تغییر شکل و تغییرات زاویه­ای بلبرینگهای ساده و بشکه ای
۲-۱- بلبرینگ های ساده
بار تکیه گاهی بلبرینگ توسط المانهای غلطشی از حلقه داخلی به حلقه خارجی یا برعکس منتقل می شود. اندازه طرح، مقدار بار منتقل شده و سختی به هندسه داخلی بلبرینگ بستگی دارد. تحلیل اعتبارسنجی توزیع بار و سختی باید با در نظر گرفتن جملات غیر خطی بار و تماس بین بار و تغییر شکل مماسی باشد. برای تحلیل و محاسبات بلبرینگ مدلهای مختلفی به کار می روند.
۲-۲- مدل بار- تغییر شکل بلبرینگ ساده
به منظور بدست آوردن تمام خصوصیات بلبرینگ نظیر بار، سختی، تغییر شکل استاتیک و تغییر زاویه تماس باید مجموعه ای از معادلات تعادل غیر خطی حل شوند. حل این معادلات نیازمند شناخت کافی هندسه داخلی بلبرینگ است.
۲-۲-۱- پارامترهای سطح تماس
مدل تماسی هرتز تماس دو سطح انحنا دار را به ­طور کامل حل می­ کند]۱-۵[ (شکل ۲-۱). برای حل و بدست آوردن فشار تماسی و تماس دو جسم شعاعهای انحناء دو جسم ( نقش بسیار مهمی را ایفا می­ کنند. بلبرینگ همیشه با صفحه اصلی انحناء سازگار است( شکل ۲-۲).
شکل ۲-۱ هندسه اجسام در حال تماس با یکدیگر]۴[
شکل ۲-۲ هندسه بلبرینگ ساده]۵[
در صورت مشاهده مقطع یک بلبرینگ ساده، ملاحظه می­ شود که شعاع انحناء یک ساچمه خیلی کوچکتر از شعاع انحناء پروفایل بدنه است پس ساچمه و قفسه فقط در یک نقطه با هم تماس خواهند داشت. این نوع تماس در تمام بلبرینگهای ساچمه­ای وجود خواهد داشت.
با فرض اینکه هر دو جسم که دارای یک نقطه تماس هستند دارای خط اثر بار و صفحه مماسی مشترک یکسان باشند تماس بین ساچمه و قفسه بلبرینگهای ساده با تماس زاویه­ای با پارامترهای زیر معین می شود:

• • مجموع شعاعهای انحناء

• • اختلاف انحناءها

شکل ۴-۱۵ اثر سطوح مختلف کود فسفر بر غلظت نیتروژن برگ باقلا

۴-۳-۴ غلظت روی در دانه

اثر کود فسفر بر غلظت روی در دانه
جدول تجزیه واریانس داده‏ها نشان داد که تاریخ کاشت تاثیر معنی‏داری بر میزان غلظت روی در دانه نداشت اما اثر کود معنی‏دار بود (جدول ۴-۷). نتایج نشان داد با افزایش میزان کود تا سطح ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار میزان روی در دانه هم به موازات آن افزایش پیدا کرد ( ۱۲/۶۳ گرم در کیلوگرم ) اما در سطح ۱۵۰ کیلو گرم در هکتار میزان جذب روی و غلظت آن در دانه کاهش یافت و به ۸۷/۴۵ گرم در کیلوگرم رسید (شکل ۴-۱۶). PH و میزان فسفر موجود در خاک عوامل محیطی کاملاً شناخته شده در جذب روی می‏باشند. وجود فسفر در حد مطلوب باعث توسعه سیستم ریشه‏ای و در نتیجه جذب بهتر عناصر از خاک می‏شود از طرفی مصرف بیش از حد فسفر مازاد بر حد بحرانی موجب کاهش غلظت سایر عناصر در گیاه می‏شود. در خاک، روی با فسفر می‏تواند تشکیل ترکیبات کم محلول و مقاومی را بدهد که از مقدار روی قابل جذب توسط گیاه می‏کاهد. این اثر در دانه برای، روی و آهن معنی‏دار بود. به طوریکه می‏توان گفت موجودی زیاد فسفر خاک باعث کاهش رشد ریشه گیاه و حجم میکوریز آن شده که کاهش جذب روی توسط گیاه را به دنبال خواهد داشت. همچنین در داخل گیاه هم وجود غلظت‏های بالای فسفر باعث کاهش حلالیت روی و کاهش انتقال آن از ریشه‏ها به سایر قسمت‏های گیاه می‏شود (معافیان‏پور، ۱۳۷۳). بعبارت دیگر فسفر زیاد در جذب با سایر عناصر بویژه روی و آهن رقابت داشته و غلظت و کل جذب عناصر ریزمغذی در گیاه را کاهش داده است. صحت این نتایج با توجه به اظهارات لئون و کوشین^[۶۰] (١٩٩١)، و اوکی^[۶۱] (١٩٨۴) مبنی بر وجود اثر متقابل میان فسفر با دیگر عناصر مورد تائید است.

شکل ۴-۱۶ اثر سطوح مختلف فسفر بر غلظت روی در دانه (گرم در کیلوگرم) باقلا

۴-۴-۵ غلظت آهن دانه

جدول تجزیه واریانس نشان داد که کاربرد فسفر و تاریخ کاشت و برهمکنش فسفر و تاریخ کاشت تاثیر معنی‏داری بر غلظت آهن در دانه داشت (جدول ۴-۷). براساس نتایج جدول برش‏دهی اثر تیمارها، مقادیر فسفر تنها در تاریخ کاشت ۱۰ آبان بر غلظت آهن دانه معنی‏دار بوده است (جدول ۴-۸). مقایسه میانگین اثر متقابل فسفر و تاریخ کاشت نشان می‏دهد که کاربرد فسفر بیشترین در تاریخ کاشت ۱۰ آبان معنی‏دار بوده است (جدول ۴-۹). نتایج نشان داد فسفر در غلظت بالا اثر منفی بر جذب آهن دارد به طوری که بیشترین میزان آهن در تیمار شاهد (با میانگین ۹۵/۱۲۵ میلی‏گرم در کیلوگرم) و کمترین میزان غلظت در تیمار ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار سوپر‏فسفات‏تریپل (با میانگین ۴۸/۹۴ میلی‏گرم در کیلوگرم) بود. مصرف زیاد کودهای فسفردار موجب کاهش جذب، انتقال و متابولیسم بعضی از عناصر کم مصرف و از جمله آهن می‏شود و در نهایت اثر نامطلوبی روی رشد گیاه دارد. از طرفی غلظت زیاد فسفر در خاکهای آهکی، قابلیت جذب آهن را کم می کند. به طور کلی می‏توان گفت فسفر به دلیل رقابت با سیترات که وظیفه آن انتقال آهن به آوندهاست مانع انتقال آهن می شود (جورج و لوچی^[۶۲]، ۱۹۸۵).

روی تو خوش می نماید آیینه ی ما کایینه پاکیزه است و روی تو زیبا
چون می روشن در آبگینه ی صافی خوی جمیل از جمال روی تو پیدا
هر که دمی با تو بود یا قدمی رفت از تو نباشد به هیچ روی شکیبا
صید بیایان، سر از کمند بپیچد ما همه پیچیده در کمند تو عمرا
طایر مسکین که بهرست به جایی گر بکشندش نمی رود دگر به جا
غیرتم آید شکایت از تو به هر کس درد احبَا نمی برم به اطَبا
برخی جانت شوم که شمع افق را پیش بمیرد چراغدان ثریا
گر تو، شکر خنده آستین نفشانی هر مگسی طوطیی شوند شکرخا
لعبت شیرین اگر ترش نشیند مدعیانش طمع کنند به حلوا
مرد تماشای باغ حُسن تو سعدیست دست، فرومایگان برند به یغما
درون مایه :
درون مایه اصلی این غزل، بیان زیبایی و کمال اخلاقی معشوق می باشد. بافت موضوعی غزل: شاعر در بیت اول، با سخن از زیبایی و یار و پاکی وجود خود، مقدمه را برای بیان ناشکیبایی خویش فراهم کرده و در بیت سوم به آن اشاره دارد و در دو بیت بعد به وسیله ی تمثیل هایی پله پله به تبیین حال خویش می‎پردازد. در بیت ششم و هفتم صریحاً سخن از عشق است و در ادبیات انتهایی به نکوهش فرومایگان پرداخته و با زبان نصیحت و اندوه می خواهد از آنها دور شده و به او بپیوندد. زیرا تنها اوست که شایستگی محبوب را دارد. اما در تمام ابیات زیبایی یار را به وضوح می توان حس کرد. با توجه به این امر که غزل با ستایش دوباره از خویش به پایان می رسد، مشهود است که شاعر خود را و تنها خود را لایق محبوب خویش می‎داند.

بافت معنایی غزل و آرایه های ادبی:
بیت اول:
چهره ی تو در آیینه ی وجود ما به زیبایی جلوه گر می شود چرا که هم تو زیبایی و هم ضمیر پاک وجود ما که همچون آینه است.
شاعر با بیان زیبایی چهره ی معشوق وارد غزل شده است و در مصرع دوم با حسن تعلیل می گوید: انعکاس زیبایی تو در آینه که آن نیز زیباست باعث جلوه گری دو چندان توست. در واقع با زیرکی خاص خود علاوه بر وصف معشوق به وصف خوبی و زیبایی خویش هم می پردازد.
در این بیت صنعت «رد العجز علی الصدر» مشاهده می شود که به انسجام واژگانی کلمات افزوده است. زبان سعدی در غزل روایی است و موضوع آن هم حول محور معشوق است. همچنین تکرار واژه های «روی» و «آینه» در دو مصرع مشاهده می شود واژه های «خوش» و «پاکیزه» هم با نوعی هم معنایی همراه هستند. آینه از تصاویر مورد علاقه ی سعدی است و به شیوه های گوناگونی و در غزل های بسیاری آن را به خدمت گرفته است حرف تعلیل «که» نقطه ی پیوند معنای دو مصرع است.
بیت دوم :
در این بیت سعدی به دنبال بیت اول و با واژه ی (جمال روی)درضمن تشبیهی مرکب به بیان زیبایی معشوق می پردازد.
در مصرع دوم تکرار حرف «ج» که با نوعی لطالفت و نرمی همراه است اندیشه ی شاعر را که همان (خوی و روی زیباست)، بیشتر جلوه گر می کند. علاوه بر این، عاملی بر وحدت آوایی می باشد که بین «جمیل» و «جمال» جناس ناقص اختلافی وجود دارد که توازن واژگانی را به همراه دارد.
بیت سوم:
به دنبال دو بیت قبل شاعر می گوید : همراهی با چهره و خصال نیک تو نا شکیبایی را به دنبال خواهد داشت.
از جنبه ی زیبا شناختی واژه روی «ایهام» دارد در این بیت به یکی از اندیشه های سعدی بر می خوردیم در دیدگاه سعدی، معشوق همیشه در یک سو و دیگران در مقابل او قرار دارند. به عبارت دیگر اغیار در برابر مقام والا و جمال و کمال او هیچ ارزشی ندارند و معشوق بر ترین است. این تقابل به دلیل نظام مندی واژگان می باشد.
بین واژه «دم» و «قدم» جناس ناقص افزایشی وجود دارد و در مصرع دوم در ترکیب نحوی جمله، تقدیم فعل «نباشه» را مشاهده می کنیم که نوعی جابجایی در محور همنشینی واژگان است .
بیت چهارم و پنجم :
این دو بیت به نوعی برای تأیید و کامل کردن سر بیت اول آورده شده است. در واقع سعدی با بیان مثالهایی، ناشکیبایی دیگران را در مقابل زیبایی چهره معشوق و کمال وی را ملموس تر و عینی تر به خواننده و مخاطب خود القاء می کند . در بیت چهارم شاعر می خواهد بگوید که تو آنقدر یگانه و زیبایی که من در راه تو، تن به هر بلایی می سپارم و کلام خویش را به صید بیابان مانند کرده است، بین واژه های بیابان و کمند و سر پیچیدن رابطه هم آوایی وجود دارد، بین دو واژه ی «کمند و پیچیدن» صنعت تکرار و عکس وجود دارد.
در بیت پنجم شاعر عقیده ی خود را به وسیله ی مثالی دیگر تکرار کرده، می گوید : پرنده ی بیچاره اگر به جایی دل بسته شد، در هیچ صورتی انجا را ترک نمی کند. تکرار واژه ی” جا” در بیت دیده می شود.
بیت ششم:
بین” احبا “و” اطبا” جناس ناقص اختلافی دیده می شود. و تکرار حرف” آ “بر وحدت موسیقیایی آن افزوده است.
بیت هفتم:
در اینجا به یکی دیگر از عقیده های سعدی بر می خوریم که همیشه عاشق را قربانی و فدای معشوق می‎کند. در مصرع اول حرف تعلیل “که” باعث پیوند معنایی جملات است و همانند کردن خویش به چراغدان ثریا و یار به شمع افق در محور همنشینی کلام عاملی بر برجسته سازی و قاعده افزایی زبان است. (شمع افق) استعاره ی مصرحه از خورشید است و (چراغدان ثریا)اضافه ی تشبیهی است.
بیت هشتم:
در مصرع اول ترکیب (آستین افشاندن)ایهام دارد : الف: هنر نمایی کردن ب: سکه نثار کردن. در مصرع دوم، سعدی (مگس و طوطی) را در مقابل هم قرار داده است در این بیت تکرار حرف” ش” بر زیبایی و شیرینی خنده ی معشوق افزوده است و موجب توازن آوایی شده است.
بیت نهم :
در این بیت سعدی به صورت غیر مستقیم به معشوق می گوید که باید سنگین و با وقار باشی و رفتارت طوری باشد که دیگران به خود اجازه ی ورود به حریمت را ندهند. تضاد بین دو واژه ی” شیرینی” و “ترش” دیده می شود. ” حلوا” استعاره ی مکنیه از معشوق است و در محور جانشینی کلام، موجب برجسته سازی شده است.
بیت دهم:
در این بیت که شاه بیت این غزل است، سعدی با زیرکی از شخصیت خود تمجید کرده و بالا بودن طبع و خویشتن داری خود را به معشوق متذکر می شود و دوباره زیبایی معشوق را گوشزد می کند. (باغ حسن) اضافه ی تشبیهی است و تکرار مصوت کوتاه «» را میبینیم که باعث روانی کلام شده است. بین واژه های (باغ ـ تماشا ـ یغما) رابطه هم آوایی دیده می شود.
وزن غزل :
وزن عروضی این غزل: مفتعلن فاعلاتُ مفتعلن فع در بحر منسرح مثمن مطوی منحور است که وزن های سنگین است و سعدی از آن برای زبان روایی خود در این غزل سود برده است.
قافیه:
کلمات قافیه: (زیبا، شکیبا، پیدا، عمرا، جا، اطبا، ثریا، شکرخا، حلوا، یغما)هستندکه قوافی در غزل یکی از عمده ترین دلایل توازن واژگانی اند. درآخر قوافی از مصوت بلند «آ» استفاده شده است تا زیبایی معمولی به این غزل بدهد .
ویژگی سبکی:
در طول ابیات لغات و عباراتی که بیانگر زیبایی یارهستند، عبارتند از: روی تو زیبا، خوش، جمال روی، به هیچ روی شکیبا نبودن از تو، شمع افق، شکر خنده، لعبت شیرین، باغ حسن.

۴-۱-۲٫

شب فراق که داند که تا سحر چند است مگر کسی که به زندان عشق در بند است
گرفتم از غم دل راه بوستان گیرم کدام سرو به بالای دوست مانند است
پیام من که رساند به یار مهر گل که بر شکستی و ما را هنوز پیوند است
قسم به جان تو گفتن طریق عزت نیست به خاک پای تووان هم عظیم سوگند است
که با شکستن پیمان و بر گرفتن دل هنوز دیده به دیدارت آرزومند است
بیا که بر سر کویت بساط چهره ی ماست به جای خاک که در زیر پایت افکنده است
خیال روی تو بیخ امید بنشانده است بلای عشق تو بنیاد صبر برکنده است
عجب در آنکه تو مجموع و گر قیاس کنی به زیر هر خم مویت دلی پراکنده است
اگر برهنه نباشی که شخص بنمایی گمان برند که پیراهنت گل آکنده است

۷۴/۱

۹۲/۱

SEM: خطای استاندارد میانگین‏ها، در هر ستون اعداد دارای حروف غیر مشابه از نظر آماری اختلاف معنی‏داری دارند (۰۵/۰>P).

ماکرومولکول‌ها بوسیله تولید اکسیژن ناشی از فلز و رادیکال‌های آزاد حاوی نیتروژن (اکسیدان‌ها) و یا تخلیه آنتی اکسیدان‌های سلولی ناشی از فلز صدمه می‌بینند. مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده یا مرگ سلولی نکروتیک پیامدهای معمول بعد از این صدمه هستند (پولیدو و پاریش^[۲۵۵]، ۲۰۰۳). از جمله آنزیم‌های تیول‌دار گلیسریدآلدهید ۳-فسفات دهیدروژناز است که در تولید ATP از منابع کربوهیدراتی در طول گلیکولیز نقش دارد. بازدارندگی این آنزیم و درنتیجه عدم تولید ATP، باعث آپوپتوزیس و مسمومیت سلولی می‌شود (ترمینلا^[۲۵۶] و همکاران، ۲۰۰۲)، که کاهش هضم مشاهده شده در قابلیت هضم تایید کننده این اثر سمیت‌زایی کادمیوم می‌باشد.
حساسیت باکتری‌های تجزیه کننده سلولز نسبت به دیگر باکتری‌های شکمبه بسیار بیشتر است. باکتری‌های سلولایتیک غالب در شکمبه شامل رومینوکوکوس آلبوس^[۲۵۷]، فیبروباکتر ساکسینوژنس^[۲۵۸] و رومینوکوکوس فلاوفیشنس^[۲۵۹] هستند. که در میان باکتری‌های اشاره شده رومینوکوکوس آلبوس بیشترین حساسیت را نسبت به کادمیوم دارد (فورزبرگ، ۱۹۷۷). در نتیجه باکتری‌های بسیار کمتری می‌توانند NDF و ADF جیره در نتیجه کاهش قابلیت هضم خواهد انجامید که در تطابق با یافته‌های این آزمایش می‌باشد.
جالک و همکاران (۱۹۹۴) تاثیر افزودن سطوح ۵، ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم کادمیوم به هر کیلوگرم ماده خشک جیره حاوی ۸۰ درصد مواد متراکم و ۲۰ درصد علوفه را مورد بررسی قرار دادند. سطوح ۵ و ۱۰ میلی‌گرم در کیلوگرم به ‌طور معنی‌داری قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و NDF را کاهش داد که تایید کننده نتایج آزمایش حاضر می‌باشد. نکته جالب توجه در آزمایش محققین مورد اشاره این است که سطح ۲۰ میلی‌گرم در کیلوگرم هیچ اثر معنی‌داری بر فراسنجه‌های مورد اشاره نداشت. همچنین استفاده از گلوکز، تولید ATP، تخمیر هگزوز، تخمیر آمینواسیدها بوسیله کادمیوم تحت تاثیر قرار نگرفت. الماسی (۱۳۹۲) گزارش نمود افزودن سطوح ۱ و ۱۰ میلی‌گرم در لیتر کادمیوم به محیط کشت کاهش معنی‌دار قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، NDF و ADFرا موجب گردید. افزودن سطح ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر کادمیوم به محیط کشت اگرچه کاهش قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی را موجب گردید ولی اختلاف مشاهده شده با تیمار شاهد معنی‌دار نبود. این داده ها در تطابق با یافته های آزمایش حاضر مبنی بر کاهش قابلیت هضم مواد مغذی با افزودن کادمیوم میباشند.
اضافه کردن بنتونیت سدیم به جیره حاوی کادمیوم در مقایسه با تیمار کادمیوم به تنهایی، افزایش معنیداری در قابلیت هضم ماده خشک، مادهآلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی را موجب گردید. در این آزمایش ویژگی جاذب فلزات سنگین توسط بنتونیت سدیم، کاهش سمیت و افزایش تخمیر جیره توسط میکروارگانیسمها را به دنبال داشته است.
خلیفه (۱۳۹۱) گزارش نمود افزودن بنتونیت در جیره گوسفند نه تنها اثر منفی بر قابلیت هضم ظاهری نداشت بلکه قابلیت هضم ماده خشک و آلی را به ویژه در سطح ۲ درصد بنتونیت بهبود بخشید. در مطالعه فروزانی و همکاران (۲۰۰۴) روی گوسفند نژاد مهربان افزایش قابلیت هضم ماده خشک و پروتئین خام را به طور معنی‏دار با افزایش زئولیت مشاهده گردید. در آزمایش ایوان (۱۹۹۲) ناپدید شدن نیتروژن از دستگاه گوارش توسط بنتونیت کاهش یافت در حالیکه از بین رفتن مادهآلی و فیبر نامحلول در شوینده اسیدی تحت تاثیر قرار نگرفت و مشاهده شد که ۴ و ۸ درصد بنتونیت بر مجموع مواد مغذی قابل هضم و فیبرخام در جیره‏های با علوفه کاه برنج تاثیر مثبتی دارد (سالم و همکاران، ۲۰۰۱).
برخی از مواد افزودنی معدنی مانند بنتونیت و زئولیت با توجه به خصوصیات بافری و تبادل کاتیونی میتواند نقش ویژهای در ظرفیت بافری شکمبه داشته باشند. بافرها نسبت استات به پروپیونات را بالا برده و هضم فیبر را بهبود میبخشند (برگر و همکاران، ۱۹۹۵). افزایش هضم الیاف میتواند به دلایلی از جمله زمان ماندگاری بیشتر ماده خوراکی در شکمبه، زیاد شدن شرایط بازچرخ شیرابه شکمبهای، توانایی بافر در ایجاد ثبات در pH شکمبه و در نتیجه بهبود قابلیت هضم سلولز باشد. میزان pH شکمبه یکی دیگر از عوامل مؤثر بر قابلیت هضم الیاف می‌باشد. تغییرات pH شکمبه بین ۲/۶ تا ۷ اثر ناچیزی روی فعالیت میکروبی دارد. ولی، زمانی که pH به پایین‌تر از ۲/۶ سقوط می‌کند کاهش قابل ملاحظه‌ای در تجزیه الیاف دیده می‌شود، در pH کمتر از ۵ هضم الیاف کاملاً قطع می‌شود (سوآن، ۱۳۸۲). طبق نظر تایتگمیر و همکاران^[۲۶۰] (۱۹۹۱) تجزیه‌پذیری دیواره سلولی بیشتر به ساختمان آن برمی‌گردد تا به شرایطی که بر محیط شکمبه حاکم است. اردمن و همکاران (۱۹۸۲) روی پارامترهای هضم در گاوهای شیری نشان داد که هضم ظاهری الیاف نامحلول در شویند اسیدی از ۳۶ درصد به ۱/۴۵ درصد و ۸/۴۶ درصد با افزودن ۱ درصد بی کربنات سدیم و ۸/۰ درصد با اکسید منیزیم به عنوان بافر در جیره افزایش مییابدکه تایید کننده یافته های آزمایش حاضر است. در تطابق با بسیاری از مطالعات محققین دیگر، افزایش هضم الیاف و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی با مصرف بنتونیت گزارش شده است (محسن و همکاران، ۲۰۰۲).
در مطالعه نیکخواه و همکاران (۲۰۰۳) نیز استفاده از ۴ درصد کلینوپتیلولیت در جیره با سطوح مختلف اوره قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، چربی و NDF را افزایش داد. موافق با نتایج آزمایش حاضر (نوار ^[۲۶۱]و همکاران، ۱۹۹۳) گزارش نمودند از دلایل افزایش قابلیت هضم ماده خشک و مادهآلی در جیره‌های حاوی بنتونیت می‌توان به افزایش زمینه سطح واکنش مواد هضمی از طریق بالا بردن سطح عمل آنزیمهای گوارشی و افزایش تماس با غشاء مخاطی دستگاه گوارش اشاره نمود. محسن و تاوفیک^[۲۶۲] (۲۰۰۲) نیز نشان دادند که بنتونیت افزوده شده به اندازه ۵/۲ و ۵ درصد در جیره بزغالههای پرواری باعث بهبود قابل توجهی در راندمان تبدیل خوراک شد.
استفاده از بنتونیت برای جذب عناصر سنگین در آزمایشات دامی مورد توجه قرار نگرفته است اما خاصیت جاذب آن در شرایط وجود آفلاتوکسینها گزارش گردیده است. استفاده از بنتونیت جهت جذب آفلاتوکسین، برای اولین بار توسط ماسیمانگو و همکاران (۱۹۷۸) آزمایش شد و مشاهده کردند که افزودن ۲ درصد از چندین نوع بنتونیت در چندین محلول بافری باعث جذب ۴۰۰ میکروگرم AFB1 در دامنه ۹۴ تا ۱۰۰ درصد گردید. استخراج AFB1 توسط محلول کلروفرم نشان داد که ۵ تا ۲۳ درصد آن از جاذب جدا گردید که بیان کننده تفاوت ظرفیت جذب نمونه‌های مختلف بنتونیت برای آفلاتوکسین می‌باشد. آزمون‌های جذب متعددی با بهره گرفتن از بنتونیت‌ها و محلول‌های مختلف شامل شیر، آب، نمکی، سرم خون و محلول معدی خوک و مایع شکمبه گاو انجام شده است. دووراک (۱۹۸۹) مشاهده کرد که ۲ درصد بنتونیت ۸۹ درصد AFM1 را در شیر آلوده شده طبیعی با ۳ تا ۶ قسمت در بیلیون AFM1، جذب می‌کند. بر اساس مطالعات درون‌تنی، لیندمن و همکاران (۱۹۹۳)، نشان دادند که افزودن بنتونیت سدیم به جیره‌های خوک‌های در حال رشد و حاوی ۸۰۰ قسمت در بیلیون AFB1 موجب بهبود متوسط افزایش وزن روزانه و مصرف خوراک گردید. این محققان اثرات مفید بیشتری را در مقادیر بالاتر از ۵/۰ درصد بنتونیت سدیم مشاهده نکردند. بنتونیت سدیم همچنین در کاهش آفلاتوکسیکوزیس در جوجه‌های گوشتی موثر شناخته شده است.

با توجه به نتایج آزمایش حاضر میتوان چنین نتیجهگیری کرد که بنتونیت سدیم به طور معنیداری از سمیت کادمیوم در محیط شکمبه کاسته و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی را به دنبال داشته است.
اضافه کردن روی به جیره حاوی کادمیوم در مقایسه با تیمار حاوی کادمیوم افزایش معنیداری در قابلیت هضم ماده خشک، مادهآلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی نشان داد (۰۵/۰P>). افزودن روی احتمالا از طریق کاهش جذب کادمیوم توسط میکروارگانیسمها، توانسته از سمیت ناشی از کادمیوم جلوگیری کرده و از این طریق بهبود گوارشپذیری مواد مغذی را موجب گردیده است.
براتی (۱۳۸۹) گزارش نمود که افزودن روی باعث بهبود ضریب تبدیل غذا در شرایط دریافت کادمیوم شد که با توجه به بهبود گوارشپذیری مواد مغذی با افزودن روی به جیره حاوی کادمیوم در آزمایش حاضر قابل توجیه است. فلیپس و همکاران (۲۰۰۴) در مطالعه خود روی میشهای تغذیه شده با کادمیوم (۲۸۶/۰ میلیگرم در لیتر) و روی (۶/۸ میلیگرم در لیتر)، نشان دادند که توازن کادمیوم در گروهی که تنها کادمیوم دریافت میکردند شدیداً مثبت بود در حالیکه در گروهی که کادمیوم و روی با هم دریافت میکردند منفی بود و این ممکن است به دلیل رقابت بین این دو عنصر برای اتصال به متالوتیونین باشد. همچنین جیگر^[۲۶۳] و همکاران (۱۹۹۰) در مطالعه بر روی موشهای تغذیه شده با کادمیوم و روی توازن منفی کادمیوم، وقتیکه کادمیوم و روی با هم تغذیه شدند را گزارش نمودند و دلیل آن را رقابت بین دو عنصر برای اتصال به متالوتیونین در روده دانستند. افزودن روی به جیره موشها توانست جذب کادمیوم را کاهش دهد که این نتیجه با نتایج برژوکا و همکاران (۲۰۰۱) که کاهش جذب کادمیوم در موشهای دریافت کننده کادمیوم و روی نسبت به گروهی که فقط کادمیوم دریافت کرده بودند را گزارش دادند مطابقت داشت. به طور کلی اثر آنتاگونیستی روی بر جذب کادمیوم را میتوان به این صورت تفسیر کرد که افزودن مقدار بالا روی به جیره موجب افزایش سنتر متالوتیونین میشود و از آنجایی که کادمیوم تمایل بالایی (حدود ۸ برابر بیشتر از روی) برای اتصال به متالوتیونین دارد با اتصال به این پروتئین از جذب آن جلوگیری میشود همچنین نتایج حاضر در تطابق با یافته های جماعی و همکاران (۲۰۰۸) و پاول و همکاران (۱۹۶۴) میباشد. این محققین در پژوهشهای خود بهبود اثر منفی کادمیوم بر افزایش وزن را در موشهای که کادمیوم و روی با هم دریافت کرده بودند در مقایسه با گروهی که تنها کادمیوم دریافت کرده بودند را گزارش نمودند. براتی (۱۳۸۹) در آزمایش خود بر گوسفند نژاد مهربان، نشان داد که گوارشپذیری ماده خشک در تیمار دریافت کننده کادمیوم نسبت به سایر تیمارها پایینتر بود. گوارشپذیری مادهآلی تیمار کادمیوم نسبت به تیمار شاهد پایینتر بود. همچنین این محقق گزارش نمود که میانگین درصد گوارشپذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی تیمارهای آزمایشی اختلاف آماری معنیداری بین تیمارها مشاهده نشد، اما از نظر عددی بیشترین مقدار گوارشپذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی مربوط به تیمار شاهد و کمترین مقدار مربوط به تیمار دریافت کننده کادمیوم بود. سلام احمد^[۲۶۴] و همکاران (۲۰۰۳) گزارش دادند که تغذیه روزانه بزهای شیری با ۱ گرم روی به صورت آلی موجب افزایش گوارشپذیری ظاهری ماده خشک و پروتئین خام شد.
در کل افزودن روی به جیرههای حاوی کادمیوم بهبود گوارشپذیری مواد مغذی را در مقایسه با تیمار دریافت کننده کادمیوم به دنبال داشت که این پیشنهاد را مطرح میسازد که میتوان از این عنصر برای محافظت تخمیر شکمبهای در شرایط دریافت جیره آلوده به کادمیوم استفاده نمود.
۴-۲-۲ نیتروژن آمونیاکی
اثر کادمیوم بر غلظت نیتروژن آمونیاکی تا ۸ ساعت پس از خوراک دهی در روز ۹ تخمیر در جدول ۴-۱۴ آورده شده است. در کل افزودن کادمیوم کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمارکنترل موجب گردید (۰۵/۰P<). در شکمبه تقریبا ۵۰ درصد پروتئین می‌تواند بوسیله‌ی میکروارگانیسم‌ها به آمونیاک تبدیل شود. سه باکتری اصلی تولید کننده آمونیاک گرم مثبت بوده به ‌نظر می‌رسد نقش مهمی در متابولیسم اسیدهای آمینه و پپتیدها ایفا می‌کنند. کادمیوم اثر مهاری بر فعالیت آنزیم‌های اوره‌آز، گلوتامات دهیدروژناز و گاماگلوتامیل ترانسفراز دارد، اما فعالیت ترانس‌آمیناز را تحریک می‌کند (فیکسووا و فیکس، ۲۰۰۲). به نظر میرسد که تعداد کمی از میکروارگانیسم‌های تجزیه کننده سلولز از جمله فیبروباکتر سوکسینوژنز ، رومینوکوکوس فلاوفاسینز و رومینوکوکوس آلبوس دارای فعالیت پروتئازی بوده قابل توجه می‌باشند (والاس^[۲۶۵] و همکاران، ۱۹۹۷). از جمله دیگر باکتری‌های اصلی تجزیه کننده پروتئیناز در شکمبه می‌توان به رومینوکوکوس آمیلوفیلوس، بوتیریو ویبریو فیبرسالونس، گونه های پرووتلا و استرپتوکوکوس بوویس اشاره نمود. این باکتری ها می‌توانند میزان تجزیه پروتئین محلول را افزایش داده و در نتیجه افزایش غلظت نیتروژن آمونیاکی را موجب گردند (والاس، ۱۹۸۵).
رومینوکووس آمیلوفیلوس یکی از نخستین باکتری های شکمبهای است که پروتئیناز آن جدا شده است (بلکبرن و هالا^[۲۶۶]، ۱۹۷۴). این میکروارگانیسم نیتروژن آمونیاکی را به عنوان منبع اصلی نیتروژن خود مورد استفاده قرار داده و تنها بخش کوچکی از نیتروژن مورد نیازش را از پروتئین‌ها، پپتیدها و اسیدهای آمینه بدست میآورد (هولا و بلکبرن ۱۹۷۱)، پیشنهاد شده است که این میکروارگانیسم تجزیه کننده آمیلوز، پروتئینازهای بسیاری را به منظور تجزیه پروتئینهای ساختاری دانه غلات تولید می‌کند تا امکان دست یافتن به گرانولهای نشاسته را فراهم نماید (هسپل^[۲۶۷]، ۱۹۸۴). این باکتری‌ حساسیت بالایی به فلزات سنگین داشته و در حضور سطوح پایین این عناصر رشد آن متوقف می‌شود (فورزبرگ، ۱۹۷۷). بنابراین می‌توان متوقف شدن رشد و فعالیت این باکتری را از جمله دلایل کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی در محیط کشت با افزودن کادمیوم باشد. همچنین به نظر می‌رسد کاهش تجزیه پروتئین در این آزمایش با کاهش قابلیت هضم فیبر که پروتئین مواد خوراکی را در بر گرفته است مرتبط باشد. فیبر هضم نشده موجود در مواد خوراکی دسترسی باکتری‌ها و آنزیم‌ها را به پروتئین کاهش داده و بنابراین تجزیه‌پذیری پروتئین و در نتیجه غلظت نیتروژن آمونیاکی کاهش می‌یابد (دوانت^[۲۶۸] و همکاران، ۲۰۰۰). غلظت نیتروژن آمونیاکی با افزودن ۲۰ میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم جیره محیط کشت در کلیه زمان‌ها به کمتر از ۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر که حداقل غلظت مورد نیاز برای رشد میکروبی مطلوب می‌باشد (سالتر^[۲۶۹] و همکاران، ۱۹۷۹) رسید. این نتیجه همچنین تایید کننده کاهش توده میکروبی تولید شده در نتیجه افزودن کادمیوم در آزمایش تولید گاز می‌باشد.
استرپتوکوکوس بوویس نیز از جمله باکتری‌هایی است که اهمیت قابل توجهی در تجزیه پروتئین در شکمبه داشته و همچنین قادر به استفاده از آمونیاک به عنوان منبع نیتروژن می‌باشد (راسل^[۲۷۰] و همکاران، ۱۹۸۱)، این میکروارگانیسم می‌تواند در شکمبه حیواناتی که با جیره‌های حاوی دانه غلات تغذیه شده‌اند و همچنین در حیوانات چرا کننده که مقادیر زیادی از علوفه تازه با پروتئین محلول بالا مصرف می‌کنند به‌ خوبی تکثیر شده (آتوود و رایلی^[۲۷۱]، ۱۹۹۵)، و به عنوان میکروارگانیسم غالب اثر قابل توجهی بر تجزیه پروتئین در شکمبه داشته باشد (گریسولد^[۲۷۲] و همکاران،۱۹۹۹). این باکتری بیشترین مقاومت را در میان باکتری‌های شکمبه در حضور فلزات سنگین دارد (فورزبرگ، ۱۹۷۷). پرووتلا رومینوکولا^[۲۷۳] یکی از فعال‌ترین باکتری‌ها در تجزیه پروتئین‌ها و پپتیدها در شکمبه بوده و همچنین از جمله گونه‌هایی است که می‌تواند جمعیت آن به بیش از ۶۰ درصد کل باکتری‌ها برسد. پرووتلا به یون‌های فلزی حساس می‌باشد. اگرچه تاثیر کادمیوم بطور مستقیم در این رابطه مورد بررسی قرار نگرفته است ولی یون‌های مس، کروم و جیوه فعالیت دی‌پپتیداز را مهار می‌کنند، که احتمالاً بوسیله جایگزینی عناصر سنگین با یون فلزی موجود در آنزیم یا بوسیله اثر متقابل با گروه‌های ضروری سولفیدریل است (والاس، ۱۹۹۳). الگوی مشابهی از بازدارندگی بوسیله یون‌های فلزات سنگین مشاهده شد که کاهش فعالیت پروتئاز را در مخلوطی از باکتری‌های شکمبه موجب شد (والاس، ۱۹۸۳) که در این فعالیت پروتئازی پرووتلا نقش قابل توجهی داشت. اوره توسط اوره‌آز میکروبی در شکمبه به آمونیاک و دی‌اکسیدکربن تبدیل می‌شود. سلنوموناس رومیننتوم فراوان‌ترین بی‌هوازی اجباری با فعالیت اوره آز در بررسی انجام شده توسط آکوآ و کونیاروا^[۲۷۴] (۱۹۹۵) بود. اوره آز در استرپتوکوکوس رومیننتوم توسط گلوتامین سنتتاز تنظیم میشود (اسمیت^[۲۷۵] و همکاران، ۱۹۸۱ الگوی تغییرات نیتروژن آمونیاکی تا ۸ ساعت پس از خوراک‌دهی صبح در جدول ۴- ۱۴ آورده شده است. افزودن کادمیوم در تمام زمان‌ها کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمار کنترل موجب گردید که این کاهش در کلیه موارد معنی‌دار بود (۰۵/۰P<). الماسی (۱۳۹۲) گزارش داد افزودن کادمیوم در تمام زمان‌ها کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمار شاهد موجب گردید که این کاهش بجز برای ۲ ساعت پس از خوراک‌دهی تیمار ۱/۰ میلی‌گرم کادمیوم در لیتر، در کلیه موارد معنی‌دار بود (۰۵/۰P<). همچنین میانگین غلظت نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم کاهش معنی‌داری را در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد که در توافق با نتایج آزمایش حاضر میباشد.
میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی تیمار کادمیوم+ روی نسبت به تیمار کادمیوم افزایش معنیداری نشان داد (۰۵/۰P<). که میتواند در نتیجه رابطه آنتاگونیستی کادمیوم و روی باشد. آرلویچ و همکاران (۲۰۰۰) گزارش نمودند که افزودن روی به جیره غذایی موجب بهبود بهره وری از نیتروژن جیره گردید. با توجه به نتایج آزمایش حاضر و مطالعهی مذکور میتوان این گونه بیان نمود که اثر کاهندگی کادمیوم بر میزان نیتروژن متأثر از مصرف توأم با روی بهبود یافته است.
غلظت نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم+ بنتونیت نسبت به تیمار کادمیوم افزایش نشان داد. این افزایش در میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی نسبت به تیمار کادمیوم را با توجه به خاصیت جذب فلزات سنگین توسط بنتونیت سدیم میتوان توجیه نمود. همکن و همکاران (۱۹۸۴) گزارش نمودند که مصرف ۶ درصد کلینپتیولیت در جیره گاو شیری میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی را در شکمبه به طور قابل توجهی کاهش داده است. والاس و نیوبولد (۱۹۹۱) گزارش نمودند که اضافه کردن بنتونیت به جیره، موجب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی نسبت به گروه شاهد گردید. کاظمی و همکاران (۱۳۹۱) گزارش نمودند که استفاده از بنتونیت در سطح ۲ درصد ماده خشک جیره موجب کاهش نیتروژن آمونیاکی محیط کشت گردید. صالح (۱۹۹۴) گزارش نمود که بنتونیت قادر است در محیطی که غلظت آمونیاک بالاست، آن را جذب کرده و پس از اینکه غلظت آن در محیط کاهش یافت، شروع به آزاد کردن مجدد آمونیاک میکند .بنابراین اضافه کردن بنتونیت به جیره میتواند تا حدودی دسترسی میکروارگانیسم ها به نیتروژن را متعادل ساخته و همچنین به عنوان یک ماده افزودنی با ارزش در جهت بهبود ارزش غذایی خوراک مدنظر قرار بگیرد. در هنگام استفاده از بنتونیت کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی به دو شکل ممکن است صورت گیرد ۱- به دلیل وجود بارهای سطحی در پروتئینها سریگتون، ۱۹۹۲) و همینطور با مخالف در سطح بنتونیت، پروتئین و اسیدهای آمینه بواسطه جذب سطحی تا حدی از تخمیر میکروبی، محافظت میشوند که میتواند موجب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی شود (بریگاتی و همکاران، ۱۹۹۹) ۲- وجود خاصیت تعویض کاتیونی نیز در بنتونیت، سبب میشود تا یون آمونیوم با کاتیون موجود در ساختمان بنتونیت مبادله و از این طریق تفاوت میزان نیتروژن تیمار شاهد و تیمار کادمیوم+ بنتونیت مشاهده گردید. . آرابا و ویات (۱۹۹۱) ثابت کردند که افزودن ۱ و ۵/۰ درصد بنتونیت سدیم، اثرات سمی ۵ قسمت در میلیون آفلاتوکسین را به‌طور موثری کاهش داد. ماسیمانگو و همکاران (۱۹۷۸) نمونه¬های مختلف بنتونیت را جهت جذب مایکوتوکسینها به ویژه آفلاتوکسین ارزیابی کردهاند، نتایج نشان داده است که بسیاری از منابع بنتونیت اثرات سمیت با آفلاتوکسین را به صورت پایدار حذف کردهاند. همچنین گزارش نمودند افزودن بنتونیت ۱۰۰- ۹۴ درصد AFB1 موجود در یک محلول آبی را جذب میکند.
باتوجه به نتایج آزمایش حاضر و مطالب مذکور بهبود جریان نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم+ بنتونیت نسبت به تیمار کادمیوم موید اثرات مطلوب بنتونیت و جذب کادمیوم توسط بنتونیت میباشد. دلیل کاهش نیتروژن آمونیاکی در این تیمار نسبت به تیمار شاهد اثرات سمیت کادمیوم و نیز جاذبیت بنتونیت هر کدام به تنهایی میباشد.
جدول ۴-۱۴ اثر تیمارهای آزمایشی بر غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه

زمان پس از
غذا دهی(ساعت)

کنترل

کادمیوم

کادمیوم+ بنتونیت

کادمیوم+ روی

SEM

۰

^a31/5

^c75/3

^bc17/4

^b41/4

۳۱/۰

۲

^a ۹۳/۴

^b ۱۷/۳