بنده همان به که ز تقصیر خویش
ور نـه سـزاوار خــداونـــدیــش

عـــذر بــه درگـاه خــدای آورد
کـس نـتوانـد کـه بـه جـای آورد
(سعدی، ۱۳۸۴: ۳)

شرح ابیات:
اِعمَلُو آلَ داوُدَ شُکراً وَ قَلیلُ مِن عِبادِیَ اشّکورُ
آیه ۱۳ از سوره سبا : ترجمه :‌ای خاندان داود سپاس به جای آورید. اندکی از بندگان من سپاسگزارند
داوود: نخستین پادشاه بنی اسرائیل است و بر حسب قرآن مجید سمت نبوّت هم دارد.
کتاب زبور یا مزامیر از اوست.
شکور: صیغه مبالغه است
بنده همان به که ز تقصیر خویش …
به: صفت تفضیلی و مسند است برای بنده. فعل رابط جمله حذف شده

که: حرف ربط است.
عذر: مفعول است برای فعل آورد.
کس نتواند که به جای آورد :
جمله مکمل است برای «ورنه» «مخفف» و «اگر نه» فعل شرط آن حذف شده است.
سزاوار خداوندیش: قید وصفی است.
کس: در جمله منفی به معنی هیچ کس استعمال می‌شود(خزائلی، ۱۳۶۶: ۱۱۸-۱۱۹).
امام علی(ع) می‌فرماید: به راستی که خدای تعالی را در هر نعمتی که داده است حقی است از شکر و سپاسگزاری که هر که آن را پرداخت و ادا کرد خداوند بر آن بیفزاید و هر کس کوتاهی کرد خود را به مخاطره‌ی زوال نعمت افکنده است(مجلسی،۱۴۰۳،ق. ج۷۵ :۴۳).
۴-۳-۱۰- سوره‌ی مؤمنون، آیه‌ی ۷۶
وَ لَقَدْ أَخَذْناهُمْ بِالْعَذابِ فَمَا اسْتَکانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما یَتَضَرَّعُونَ.
(و همانا آنان را به عذاب گرفتار کردیم ولى آنان در برابر پروردگارشان نه تواضع کردند و نه تضرّع)
نکته‏ها:
«استکانت» خضوع است و «تضرع» دست‏ها را به دعا بلند کردن
در آیه‏ى قبل از این، درباره‏ى کافران لجوج فرمود: اگر به آنان رحم کنیم، لجاجت مى‏کنند و به راه نمى‏آیند؛ در این آیه مى‏فرماید: اگر آنان را با قهر خود بگیریم وعذابشان کنیم، باز هم به راه نمى‏آیند.
پیام‏ها:
۱- هدف از قهر الهى در دنیا، بیدارى غافلان است. أَخَذْناهُمْ‏ … فَمَا اسْتَکانُوا
۲- گاهى کافران و گمراهان، در دنیا نیز به‏کیفرهاى الهى مبتلا مى‏شوند. «أَخَذْناهُمْ»
۳- بدترین نوع تکبر، استکبار در برابر ربّ است. «فَمَا اسْتَکانُوا لِرَبِّهِمْ »(قرائتی،۱۳۸۳،ج۶: ۱۱۸).
شواهد شعری سعدی مربوط به قسمت نکته ها:

آهـنـی را که مـوریانه بخـورد
با سیه دل چه سود گفتن وعظ

نتوان برد از او به صیقل زنگ
نـرود میـخ آهنیـن در سنگ
(سعدی، ۱۳۸۴: ۱۰۷)

شرح ابیات :
آهنی را که موریانه بخورد …
آهن: در پهلوی Asen و Ahen ( آسن و آهن ) است.
موریانه: جانوری است که در سوراخهای دور از نور زندگی می‌کند و چوب را می‌خورد و گویا قدما زنگ زدگی آهن را اثر خوردن موریانه می‌پنداشتند یا آنکه زنگ را، همان موریانه می‌نامیده‌اند امّا چنانکه میدانیم زنگ آهن نتیجه اکسید شدن آهن است و ربطی به موریانه ندارد.