۱۲

تاسیسات شهری

به اراضی که جهت امور مربوط به تاسیسات زیر بنایی شهر و یا بهداشت شهر و شهروندان اختصاص می‌یابد گفته می‌شود.

۱۳

حمل و نقل و انبارها

به اراضی اختصاص یافته جهت شبکه معابر و ساختمانهایی که برای انجام سفرهای شهری، برون شهری و بین شهری و انبارها نیاز است گفته می‌شود.

۱۴

باغات و کشاورزی

به ارضی اختصاص یافته به باغات و زمین‌های کشاورزی گفته می‌شود.

۱۵

میراث تاریخی

به اراضی اختصاص یافته به مکانهای تاریخی گفته می‌شود.

۱۶

طبیعی

به سطوح اختصاص یافته به جنگلهای طبیعی و دست کاشت و امثالهم گفته می‌شود.

مأخذ: طرح جامع شهر گیلانغرب، ۱۳۸۶
محدوده محاسباتی :
استفاده از اراضی شهر را می‌توان در محدوده‌های مختلفی محاسبه کرد: محدوده برداشت کالبدی که وسیع‌ترین آنهاست و محدوده قانونی که محدوده مصوب طرح هادی قبلی و الحاقات بعد از آن است. لیکن برای پوشش کامل کاربری‌های شهر و عدم لحاظ سطوح غیر شهری به آن، محدوده محاسباتی بدین شرح تعریف شده است. «محدوده‌ای متشکل از محدوده قانونی و ساخت و سازها و مستحدثات بعد از آن، به گونه‌ای که فقط ساخت و سازها را شامل شده و اراضی زراعی، باغی و بایر خارج از محدوده در آن واقع استفاده نشود.
۳-۱۰-تعریف اراضی و فضاهای رهاشده شهری :
در گوشه و کنار فضاهای شهری ایران ، گونه ای از اراضی و فضاهای شهری به چشم می خورد که تا کنون در نظام قانونی و برنامه ریزی شهری کشور تعریف خاصی از آنها ارائه نشده است ، در حالیکه این فضاها در کشور های دیگر بخصوص کشور های توسعه یافته به فور دیده شده و معروف به زمین های « قهوه ای » اند .
براساس تعریف سازمان حفاظت محیط زیست امریکا ، زمین های قهوه ای ، زمین های متروک ، بی استفاده و یا تحت استفاده تاسیسات صنعتی و تجاری که گسترش و توسعه آنها با وجود آلودگی های واقعی یا احتمالی پیچیده است .(De Sousa , 2002 :298 ) .
وجود زمین های قهوه ای ارائه شده یا صنعتی متروک در یک جامعه ، ممکن است نشانه ای در یک آفت کلی جامعه مثل بیماری ، جنایت ، کمبود تحصیلات و فرصت های شغلی و فرسودگی زیر ساخت ها در آن جامعه باشد یا به وقوع این اتفاقات کمک کند . محیط عضوی مهم از کیفیت زندگی در هر جامعه به شمار می رود که به همراه خود فرصت های اقتصادی ، دستاورد های آموزشی ، دسترسی به مراقبت های بهداشتی ، در دسترس بودن و کیفیت مسکن تامین خدمات دولتی و سایر شاخص های اجتماعی ، اقتصادی و … را دارد . توسعه مجدد زمین های قهوه ای در صورت کامل انجام شدن ، می تواند عامل مهمی در تجدید حیات جامعه داشته باشد .
۳-۱۱-فرایند تعیین زمین های رها شده شهری
با توجه به موضوع تحقیق یعنی ساماندهی و مدیریت زمین های رها شده شهر گیلانغرب ، موفقعیت و میزان این زمین ها اطلاعات اساسی مورد نیاز بودند که توسط نقشه و عکس هوایی دستیابی به این اطلاعات امکان پذیر بود . چون در شهرداری گیلانغرب نقشه بهنگام از شهر که وضعیت کاربری های موجود را نشان میداد ، وجود داشت ، لذا نقشه به عنوان ابزار تامین اطلاعات مورد نیاز مشخص شد .
در این راستا از نقشه کاربری اراضی سال ۱۳۹۰ با مقیاس ۱:۲۵۰۰ که توسط اداره کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه تهیه شده بود استفاده شد .
تعیین موقعیت زمین های رها شده در سطح شهر گیلانغرب در این وحله با بهره گرفتن از نقشه طرح تفصیلی شهرداری گیلانغرب ، زمین های شهر بررسی شد و سپس با بهره گرفتن از عملیات میدانی به سراغ زمین هایی که کاربری آنها نامشخض و یا اینکه کاربری آنها مشخص ، اما بعد از بازسازی بلااستفاده مانده بودند رفته و تک تک آنها را روی نقشه بصورت دستی مشخص نمودم .
۳-۱۲-تعیین مساحت و تبدیل به مقیاس
بعد از بدست آمدن حدود زمین های رها شده ، این زمین ها باید تعیین مساحت می شدند . برای این کار چون نقشه های کاربری اراضی شهر ، به صورت JPG در دسترس بودند ابتدا نقشه کاربری در محیط GIS رقومی شده و سپس در همان محیط مساحت آنها مشخص شد .
حال برای وضوح بیشتر این مناطق ، آنها را از نقشه کاربری تفکیک نموده و به صورت جداگانه با درج شماره روی هر کدام از قطعات زمینهای رها شده ، کنار هم چیده و به صورت نقشه شماره (۳-۱) نشان داده شد .
از بررسی های بدست آمده ، ۱۱ قطعه زمین در شهر را که کاربری آنها مشخص شده بود و بلا استفاده مانده بودند را یافتیم که مساحت های بدست آمده از آنها به ترتیب جهات جغرافیایی بصورت ذیل می باشد .
در قسمت شمال شهر ۵ قطعه زمین رهاشده (یعنی کاربری آنها مشخص اما به مدت چندین سال بلا استفاده مانده اند ) وجود دارد .
از شرق به غرب به ترتیب عبارتند از :
قطعه شماره ۱ با کاربری آموزشی به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع از سال ۱۳۶۸ تا کنون خالی و بلا استفاده مانده است .
قطعه شماره ۲ با کاربری مسکونی به مساحت ۱۲۰۰ متر مربع از سال ۱۳۶۸ تا کنون بلا استفاده مانده است.
قطعه شماره ۳ با کاربری آموزشی به مساحت ۱۸۴۰ متر مربع از سال ۱۳۶۸ تا کنون بلا استفاده مانده است.
قطعه شماره ۴ با کاربری آموزشی به مساحت ۲۰۵۰ متر مربع از سال ۱۳۶۹ تا کنون بلا استفاده مانده است.
قطعه شماره ۵ با کاربری آموزشی به مساحت ۱۴۹۸ متر مربع از سال ۱۳۶۸ تا کنون بلا استفاده مانده است.
قطعه شماره ۶ با کاربری ورزشی در شرق شهر به مساحت ۸۰۰ متر مربع از سال ۱۳۹۱ تا کنون بلا استفاده مانده است .
در جنوب شرق شهر دو قطعه وجود دارد :
۱: با مساحت ۱۵۰۰ متر مربع با کاربری ورزشی و تاسیسات شهری از سال ۱۳۶۸ بلا استفاده مانده است .
۲: ۱: با مساحت ۱۲۰۰ متر مربع با کاربری آموزشی از سال ۱۳۶۸ بلا استفاده مانده است .

پیش‌فرض‌های اساسی

نقاط مثبت

نقاط منفی (محدودیت‌ها)

عقلایی

خط مشی به عنوان «بهترین» راه حل ممکن
امکان احصاء‌ و ارزیابی تمامی بدیل‌های ممکن و انتخاب بهترین راه حل از میان آنها

جامعیت و آینده نگری
دقت، ابتکار و نوآوری در فرایند انتخاب

محدودیت‌ در زمان و منابع جهت بررسی بدیل‌ها

رضایت‌بخش

خط مشی به عنوان راه حل «رضایت‌بخش»
محدود شدن عقلانیت به واسطه تأثیرپذیری از جنبه‌های رفتاری و روانی تصمیم‌گیرنده

واقع‌نگری در توجه به قیود ذهنی تصمیم‌گیرنده
تسهیل انتخاب از میان بدیل‌ها

کم توجهی به خلاقیت و نوآوری در فرایند تصمیم‌گیری

جزئی- تدریجی

خط مشی به عنوان اعمال تغییرات محدود در راه حل‌های گذشته
محوریت حفظ ثبات سیاسی در طراحی و تدوین خط مشی

واقع‌نگری در توجه به محدودیت دسترسی تصمیم‌گیرنده به منابع
برقراری ثبات و حفظ سیستم سیاسی به دلیل پرهیز از تغییرات بنیادی

کم توجهی به خلاقیت و نوآوری در فرایند تصمیم‌گیری
نادیده گرفتن فرصت‌های جدید در تصمیم‌گیری

نظریه‌ هنجاری: وجه افتراق اساسی نظریه‌های هنجاری از نظریه عقلانیت اقتصادی آن است که نظریه‌های هنجاری نقطه عزیمت خود را تفسیری از انسان و ارزش‌های اخلاقی وی قرار می‌دهند و سپس از درون آن، بایدها و نبایدهایی را برای زندگی و سیاست عمومی استخراج می‌کنند. نظریه‌های هنجاری در سطحی کلان موضوعات را تحلیل و تبیین می‌کند و در سیاستگذاری، جهت‌گیری‌های کلان را مشخص می‌سازد. آنگاه که این نظریه کلان برای تحلیل و تبیین موضوعات خاص و محدودتر مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، ویژگی‌های کلان نظریه را بر موضوعات خاص اعمال می‌کند و در نتیجه می‌توان سیاست‌های خُرد را نیز از آن استخراج نمود. (اشتریان، ۱۳۹۱، ص ۱۲۶) در حوزه محیط زیست، دامنه مبانی ارزشی حوزه محیط زیست بسیار گسترده و متنوع است. خلاصه‌ای از رویکرد نظام‌های ارزشی گوناگون به انسان و محیط زیست در قالب یک جدول ارائه شده است. ردیف پایانی جدول بیانگر کانون ارزش ذاتی در رویکرد اسلامی به انسان و محیط زیست است.

جدول شماره ۲-۳: ویژگی‌های کانون ارزش ذاتی اسلامی در مقایسه با کانون‌های ارزش ذاتی رایج در اخلاق زیست‌محیطی، (منبع: عابدی سروستانی و همکاران ۶۸: ۱۳۸۶)

کانون ارزش ذاتی

معیارهای مقایسه

یگانگی بین انسان و طبیعت

مسئولیت‌پذیری نسبت به محیط زیست

ضمانت اجرایی

فراگیری

انسان‌محور

۱

۵

۸/۲

۴۴/۱

وضعیت واحدهای مسکونی از جنبه برخورداری به شبکه فاضلاب (چاه و ….. )

۱

۵

۵/۲

۳۹/۱

وضعیت واحدهای مسکونی از لحاظ دفع آب­های سطحی بویژه در زمستان

۱

۵

۲/۱

۶۳/۰

شاخص امکانات خارجی واحدهای مسکونی

۱

۵

۰۳/۲

۱۱/۱

۴-۶-۲-۳. وضعیت کلی کیفیت محیط مسکونی در دو روستای ادغام شده در شهر سنندج
نتایج حاصل حاکی از آن است که میزان کیفیت محیط روستای حسن آباد کمتر از میانه یا نسبتا ناراضی (۵>47/2>1 در مقایسه با میانه نظری ۳) و همچنین در روستای نایسر هم پایین­تر از آستانه و کمتر از متوسط یا نسبتا ناراضی (۴۶/۲ در مقایسه با میانه­ی نظری ۳) ارزیابی شد. بر این اساس کیفیت محیط مسکونی و به عبارت دیگر میزان رضایت مندی ساکنین از کیفیت محیط خود در هر دو محدوده مورد مطالعه تقریبا یکسان و پایین­تر از میانه نظری ارزیابی شد. نمودار (۴-۹) مبین این امر می­باشد.
نمودار (۴-۹): وضعیت کیفیت محیط مسکونی در دو روستای حسن آباد و نایسر
کیفیت محیط مسکونی حسن آباد = ۴۷/۲
کیفیت محیط مسکونی نایسر = ۴۶/۲
خیلی راضی
متوسط
ناراضی
خیلی ناراضی
۱
۳
۲
۵
راضی
۴
۴-۶-۲. یافته­های استنباطی
در این بخش با بهره گرفتن از روش­های آمار استنباطی به تحلیل و آزمون فرضیات و شناسایی چگونگی روابط بین متغیرها براساس فرضیات تحقیق پرداخته می­ شود. در این قسمت جهت شناخت میزان مطلوبیت کیفیت محیط مسکونی و عوامل موثر بر آن در روستاهای ادغام شده در شهر سنندج به طرح گویه ­های در ابعاد مختلف به صورت طیفی پرداخته شد. همچنین با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS داده ­های جمع آوری شده از جامعه نمونه مورد تجزیه و تحلیل و فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفته­اند.
۴-۶-۲-۱. ارزیابی میزان کیفیت محیط مسکونی
برای به دست آوردن کیفیت محیط مسکونی روستاهای ادغام شده از نظر ساکنین از آزمون t تک نمونه ­ای استفاده شده است. بنابراین در اولین گام به سنجش و ارزیابی کیفیت محیط مسکونی روستاهای ادغام شده در شهر سنندج خواهیم پرداخت.

۴-۶-۲-۱-۱. کیفیت سازمان دسترسی و فضایی
به منظور سنجش سطح کیفیت دسترسی از ۸ گویه استفاده شده است. در این راستا با مقایسه متوسط سطح کیفیت دسترسی محاسبه شده که رقمی معادل (۱۷.۱۹) را نشان می­دهد با متوسط سطح گویه ­های مورد ارزیابی که ۲۴ برآورد شده، می­توان با عنایت به سطح معناداری محاسبه شده که رقمی پایین­تر از آلفا ۰۵/۰ را نشان می­دهد، فرض پایین بودن کیفیت سازمان دسترسی و فضایی را در محدوده مورد مطالعه قبول نمود و پذیرفت که بر اساس نظرات جامعه نمونه سطح کیفیت سازمان دسترسی و فضایی کمتر از سطح متوسط ارزیابی شده است.
جدول (۴- ۲۴): مقایسه سطح کیفیت سازمان دسترسی و فضایی در وضع موجود با حد متوسط

سطح معناداری

حد متوسط گویه ­ها

وضع موجود جمع رتبه ای گویه ­ها

خدمت فردوسی به زبان شیرین فارسی باعث شد که این زبان از دستبرد دشمنان در امان بماند.آنها
میدانستند که برای تسلط بر مردم ایران ابتدا باید زبان آن ها را تسخیر کرد ودر این میان شاهنامه، چون سدّی استوار بود دربرابر تهاجم زبانی اعرابی که قصد داشتند، تمام فرهنگ و اعتبار ایران کهن را نابود سازند.دراین جا فردوسی تمام هستی ودارایی خود را برای زنده نگه داشتن زبان فارسی به کار میبست. مردم با خواندن هربیت ناب شاهنامه نیرو میگرفتند ودربرابر دشمنان جانانه مقاومت میکردند.ابیات شیرین شاهنامه نیروی تقویتی بود که مردم با الهام از داستان های حماسی آن مقاومت خود را بیشتر میکردند.

این جاست که خدمت فردوسی به زبان فارسی و ایران و ایرانی مشاهده میشود. همان طور که آقای ریاحی در این باره میگوید: «حکیم بزرگ وقتی کاخ بلند جاودانی خویش را پی افکند که ایران اسیر استیلای خلافت عربی بغداد بود.ادب رسمی در محافل بالای اجتماع،ادبیات عرب بود.مکاتبات دیوانی وتألیفات علمی بیشتر بدان زبان جریان داشت.او با سرودن کتابی با این حجم وعظمت، توانایی های زبان فارسی را برای بیان انواع مطالب نشان دادو پایهی زبان فارسی را استواری بخشید و زبان شاهنامه طی هزار سال معیار و پشتوانهی زبان فارسی قرار گرفت.اینکه امروز زبان فارسی با تحولات طبیعی هزارساله هنوز دنبالهی زبان فردوسی است واین که هنوز ایرانیان درس نخوانده نیز دربرابر چشمان حیرتزدهی بیگانگان زبان شاهنامه را میفهمند،حکایت از معجزطبع واندیشهی فردوسی دارد.» (ریاحی،۱۳۸۹: ۱۵-۱۴)
علاوه بر این، شاهنامه اثری نادر،گران بها و سودمند است. سند معتبر هوّیت وشناخت قوم ایرانی
میباشد. هرجا نام ایران به زبان آید، یاد شاهنامهی فردوسی نیز در اذهان تداعی میشود.بهیقین شاهنامه نگاهبانی راستین برای فرهنگ وادب فارسی است.راز ماندگاری بسیاری از سنت های ارزشمند گذشتهی پرافتخارمان، مرهون ثبت شدن در این گنجینهی پربهاست وچه بسا اگر شاهنامه نبود ما شاهد نابودی فرهنگ وزبان وادب فارسی بودیم. فردوسی تمام هستی و وجود خود را درراه ثبت فرهنگ غنیّ ملّت ایران معطوف داشت.
اشعار شاهنامه در طول تاریخ عاملی مهم برای دمیدن روحیهی شجاعت،غیرت،جوانمردی واز خود گذشتگی درکالبد جوانان این سرزمین بوده است. وجود شاهنامه همواره حافظ ارزش های ملی و حفاظی در برابر تجاوزات دشمنان این سرزمین بوده است.شاهنامه داستان حماسه و از خودگذشتگی است،داستان فدا شدن در راه میهن، داستان برتری شهادت بر تسلیم واسارت. به یقین ملّتی که صاحب چنین پشتوانهی محکمی باشد،برای همیشهی تاریخ زنده خواهد ماندودشمنان،هرگزجرأت تجاوز وتعدی به این سرزمین را به خود نمیدهند.
شاهنامه، تنها ازجنبهی ادبی متمایز از دیگر آثار نیست؛ بلکه هر بیت آن سرگذشت تاریخ بزرگ ایران زمین است وریشه در اعماق آرزوهاوآمال قوم کهنی دارد که در ادوار تاریخ همواره نیکی را بر بدی ترجیح داده و کارنامه ای با افتخار ودرخشان وروشن به یادگارگذاشته اند.
کزازی درکتاب«نامهی باستان» درخصوص ویژگیهای ادبی شاهنامه میگوید:«شاهنامه بیهیچ گزافه وگمان، نامهی ورجاوند و بیمانند فرهنگ ایران است؛ دریایی توفنده و کران ناپدید که خیزابههای هزاره ها، درآن، دمان ورمان، سترگ وسهمگین، بشکوه چون کوه، بر یکدیگر درمیغلتند؛ خیزابههایی که از ژرفا ها، ازتاریکیهای تاریخ بر میخیزند؛ سر برمیآورند؛ پهنه های زمان را در مینوردند؛ تا گذشته های ما را به اکنونمان بپیوندند و اکنونمان را به آیندهها.»(کزازی،۱۳۸۶: ۴)
شاهنامه، روایت نبرد خوبی و بدی است و جدال همیشگی خیر علیه شر و نیکی علیه بدی است و بنا به گفتهی آقای مرتضوی:«آرمان مبارزهی دائم نیکی با بدی، بزرگ ترین رشته حکمتآمیز سراسرشاهنامه، بخصوص قسمت اساطیری وپهلوانی آنست.»(مرتضوی،۱۳۹۱ :۷۱)
اگر به سرگذشت بزرگان وادیبان سرزمین ایران بنگریم وتأثیر هرکدام را بر غنای فرهنگی این سرزمین بسنجیم، خواهیم فهمید که هیچکدام به اندازهی فردوسی باعث آوازهی ایران زمین نبوده اند و بدون شک در این رهگذر، فردوسی ابرمرد تاریخ، فرهنگ وادب ما بوده است.
شاهنامه لبریز از داستان هایی است که حکایت از ایثار وازخود گذشتگی دلاورمردانی دارد که جان شیرین خود را در راه آزادی مملکت فدا نموده اند. داستان های شاهنامه،بیشتربه فانی بودن دنیا و بی ارزشی زیورهای آن اشاره دارد.گویی پهلوانان وقهرمانان شاهنامه میدانستند،روزی سرنوشتشان برای جوانان وغیور مردان ایران بازگو خواهد شد. این داستان ها با چنان ذوق وهنری بازگو شده، که انگار در زمان ما این داستان ها اتّفاق افتاده است.
ارزشهای هنری شاهنامه از اوّلین بیت آن آغاز شده است ودر میانهی آن مخصوصاً در بخش پهلوانی آن، با چنان طنطنه ای بازگو میشود که انسان خود را در لابهلای داستانها گم میکند وچنان محو هنر پردازی های استاد طوس قرار میگیرد که دوست دارد آن را تا انتهای بسیار شیرین وسرشاراز پند وعبرتش ادامه دهد و در پایان داستان ها به آرامشی میرسد که مسکن روح وجان است.
ابیات شاهنامه معجونی است از زیبایی سخن در قالب شعر، گیرایی ذهن درقالب اخلاق و ادب و خلاصه شاهنامه هر روح خستهی ایرانی را شفا میدهد. فردوسی درهر داستانی روحیهی ما ایرانیان را در نظر داشته است و سعی میکند همواره در شرح وتفسیرجنگها وزورآزماییهای پهلوانان ایرانی و تورانی با مهارت و استادی تمام، روح لطیف و حس میهن دوستی مارا نیازارد و در این راستا رنج و سختی فراوان بر خود تحمل نموده است.
ذبیح اللهصفا در تاریخ ادبیات ایران در خصوص ویژگیهای هنری شاهنامه میگوید: «شاهنامه چه از حیث حفظ روایات کهن ملی وچه از لحاظ تأثیر شدید آن در نگاهبانی زبان پارسی دری، بزرگترین
سرمایهی فرهنگ ملی ماست و بیهوده نیست که آن را قرآن عجم نام نهاده اند.» (صفا،۱۳۸۲: ۱۲۲)

۴-۱-۴- سرچشمهی داستان های شاهنامه

فردوسی درابتدا سرگرم سرودن داستان هایی از زندگی شاهان وگذشتگان بوده است وکسان دیگری هم در زمان وی مشغول گردآوری داستانها وحکایات آموزنده درمورد اساطیر ایرانی بوده اند.تا اینکه تصمیم میگیرد از این داستانهای پراکنده وداستانهای منثوری هم که از دیگران نقل شده کتابی تألیف نماید. آقای یاحقی دراین زمینه میگوید:«نخستین کتاب نثر فارسی که به عنوان یک اثر مستقل عرضه شد، شاهنامهای منثور بود. این کتاب، چون به دستور «ابومنصورتوسی» و با سرمایه او فراهم آمد، به «شاهنامه ابومنصوری» مشهور است و جزء تاریخ گذشتهی ایران به شمار میرود».(یاحقی،۱۳۸۲: ۴۶)
فردوسی با یافتن این شاهنامه منثور انگیزه پیدا نمود وبا تشویق یکی از دوستانش به ادامه کار سرودن شاهنامه امیدوار شد.یاحقی درمورد شروع سرودن شاهنامه مینویسد:« فردوسی چهل سال نداشت که دقیقی،شاعر حماسه پرداز وهم ولایتی او که نظم روایات ملّی را از چند سال پیش آغاز کرده بود، در سن جوانی به دست غلامش کشته شد. فردوسی بر آن شد که کار ناتمام اورا دنبال کند.در این کار جوان مردی از دوستان وی، به تشویق او همت گماشت و شاهنامهی منثور را که دربرگیرندهی تاریخ شاهان قدیم ایران بود و چند سال پیشتر از آن به امر ابومنصور محمد بن عبدالرزّاق توسی فراهم آمده بود، دراختیارش گذاشت. فردوسی سرودن شاهنامهی خود را از روی این شاهنامهی منثور آغاز کرد و هنگامیکه تقریباً پنجاه و هشت ساله بود، متجاوز از دو ثلث کتاب خود را به نظم در آورده بود.»(همان۱۳۸۲: ۵۲)
البته در خصوص مأخذ اصلی شاهنامه نظرات زیادی نقل شده است؛ از جمله محمود عبادیان نوشته است:«مأخذ شاهنامه عمدتاً، خدای نامهی پهلوی بوده که ترجمه های عربی وفارسی آن در دسترس حماسه سرایان بوده است. از میان رفتن خدای نامه این امکان را ازبین برده است که بتوان شاهنامهی فردوسی را با آن سنجید و تفاوت های آن را با داستان های پهلوی به پژوهش گرفت.»(عبادیان،۱۳۸۷: ۱۴۵)
به هر ترتیب اینکه فردوسی از گردآوری داستان های دیگران شاهنامه را سروده باشد یا خود دست به سرودن این اثر کم نظیر جهان زده باشد، چیزی از اعتبار وارزش او کم نمیکند. مهم تأثیری است که شاهنامهی وی در طول قرون گذشته بر اعتبارسرزمین پرافتخار ایران داشته است وبهیقین نسلهای آینده نیز با خواندن هربیت شاهنامه، خود رادر این افتخار واعتبار شریک میدانند واز اینکه در سرزمینی زندگی میکنند که فردوسی در آن میزیسته و شاهنامه درآن سروده شده است به خود میبالند.آینده ای که بیشتر از گذشته وحال به اندرزهای حکیم طوسی نیاز پیدا میکند.

۴-۱-۵- بخشهای اصلی شاهنامه

نویسندگان وصاحب نظران شاهنامه این کتاب را به دوره ها وقسمت های مختلفی تقسیم بندی کرده اندکه ممکن است با هم تفاوت داشته باشند.البته آنچه مسلم است سه دوره ی اساطیری،پهلوانی وتاریخی مهمترین این تقسیم بندی است که در زیر به معرفی این دوره ها میپردازیم.
آقای منوچهر مرتضوی درتقسیمبندی شاهنامه میگوید:«شاهنامه،به طور کلّی از سه بلکه چهار قسمت اصلی ویک قسمت فرعی(فرعی از نظر انسجام،نه از نظر اهمیّت ادبی وحماسی وغنایی) تشکیل شده است: قسمت اساطیری، قسمت پهلوانی و قسمت تاریخی. البته منوچهرمرتضوی در کتاب فردوسی و شاهنامه، یک قسمت اساطیری/ تاریخی وداستان های مستقل را نیز به این تقسیم بندی افزوده است. (ر.ک.: مرتضوی، ۱۳۹۱: ۶۶)
آقای ذبیح الله صفا نیز درکتاب حماسه سرایی در ایران » شاهنامه را به سه دوره شامل:دوره اساطیری، پهلوانی و تاریخی تقسیم میکند در مورد حوادث آن دوره توضیح میدهد.(ر.ک.:صفا۱۳۸۹: ۲۱۱-۲۰۶)
الف- دوره اساطیری
یکی از ویژگیهای شاهنامه اسطورهای بودن است. طول عمر و پادشاهی شاهان که گاهی تا هفتصد سال میرسد وجود حیواناتی چون اژدها،گرزهای سنگین وزن و بسیاری دیگر از اصطلاحات خارق العاده همگی بر اسطورهای بودن شاهنامه حکایت دارد. بدین خاطر فردوسی یکی از دوره ها را بر پایهی اسطوره بنا نهاده است.
آقای ذبیح الله صفا در توضیح دوره اساطیری شاهنامه نوشته است که: این دوره عهد پیداشدن حکومت وپی بردن آدمی به خوراک وپوشاک ومسکن وکشف آتش وآموختن زراعت وپیشههاست.دراین عهد نزاع آدمیان و دیوان اساس واقعی داستان شاهانست،این نزاع سر انجام به سود آدمیان پایان پذیرفت وبر اثرقدرت طهمورث و جمشید دیوان مطاوع آدمیان گشتندو آنان را بر بسیاری از اسرار تمدن خاصّه خط و بنای مساکن آشنا ساختند…
از پهلوانان بزرگ داستانی در این عهد اثری نیست و بر روی هم شاهنامه تا اواخر عهد ضحاک ارزش حماسی زیادی ندارد و بالعکس ارزش اساطیری آن بیشتر است.»(همان: ۲۰۶-۲۰۷)
ب- دوره پهلوانی
این دوره شامل اتقاقاتی است که بیشتر شخصیّتهای این پژوهش درآن جای دارد.زیرا مهمترین و حساسترین زمان برای بروز سجایای اخلاقی هنگام رویارویی پهلوانان ایرانی و انیرانی است.آنجاست که بدی وخوبی رفتار پهلوانان آشکار میشود.
این دوره با قیام فریدون علیه ظلم و بیداد ضحاک آغاز میشودواین قیام سرچشمهی ظهور وبروز خصلتهای پسندیدهی پهلوانان هنگام نبرد با یکدیگر است.خصلتهای نیکویی که از جانب هرکس بروز کند، پسندیده وقابل تقدیر است، چه دوست باشد چه دشمن.
آقای صفا درخصوصاین دوره درکتاب «حماسهسرایی درایران »نوشته است:« این عهد با صراع تازهای میان خیرو شر آغاز میگردد وآن قیام کاوهآهنگر وفریدون پسرآبتین است در برابر بیدارگریهای ضحاک. دوره پهلوانی ازقیام کاوه آغاز میشود و به قتل رستم وسلطنت بهمن پسر اسفندیار پایان میپذیرد.این قسمت مهمترینو بهترین قسمتهای شاهنامه و قسمت واقعی حماسهی ملی ایران و حاوی عالیتریننمونهی اشعارفارسیاست.»(همان:۲۰۸)
ج- دوره تاریخی
به نظر آقای صفا:«سومین قسمت شاهنامه دوره ی تاریخی یعنی دوره ایست که تصورات پهلوانی وداستانی وافراد خارق عادت واعمال غیرعادی تقریباً وبهتدریج از میان میرودو اشخاصو اعمال تاریخی جایگزین آنها میگرددو حماسهی ملی ایران نسق و روش تاریخی مییابد.»(همان: ۲۱۱)

۴-۱-۶- حماسه

یکی دیگر از مقدمات این پژوهش مبحث حماسه است. زیرا تا حماسه تعریف نگردد. نمیتوان به ویژگیهای شاهنامهو سجایایاخلاقی پهلوانان پرداخت.
حماسه صفتی است که مردم به خاطر بروز اوج شجاعت قهرمانان خود به آن جنگ دادهاند. در خصوص تاریخچه حماسه اطلاعات دقیقی در دست نیست. امّا آنچه مسلم است آن است که حماسه با بروز اوّلین نبرد بین انسانها به وجود آمده است وتاریخ ندارد. سرزمین ایران به خاطر قدمت وپیشینهی تاریخی که داردو به خاطر هجوم انواع دشمنان،همواره به نبرد غیورمردان خود بالیده وبه این خاطر زادگاه حماسه واسطوره است. در تاریخ وفرهنگ مردم سرزمین ما، اسطوره و حماسه همراه و همزاد هم هستند.
به نظر آقای خالقی مطلق : «حماسه به معنی دلیری ودلاوری است و اینکه حماسه در عرب تنها به قصایدی که شاعران عرب در مفاخرات خود میسرودند گفته میشد. ولی در زبان فارسی حماسه انواع داستانهای رزمی وپهلوانی را دربرمیگیرد»( خالقی مطلق،۱۳۸۶: ۱)
به نظر آقای کزازی نیز «حماسه واژه ایست تازی،به معنی تندی وتفتی در کار و دلاوری. حَمِیس وحَمِس به معنی دلیر است و کسیکه در کار،سخت وسُتوارباشد.تحامُس و اِحتماس به معنی در هم آمیختن وکشتن به کار برده شده است.در زبان تازی،سال سخت را «سنهٌحَمسا»میگویند.حماسه زادهی اسطوره است.اسطوره به مامی پرورنده میماند که حماسه را میزاید؛وآن را در دامان خویش میپرورد ومیبالد.»(کزازی،۱۳۸۸: ۱۸۳)
یکی از زیربناهای اسطوره حماسه است.حماسه به معنای تندی ودلاوری است واز پیروزیهای بزرگ با نام حماسهیاد میکنند ودر فرهنگ ایران زمین همواره پهلوانان وقهرمانان را آفرینندگان حماسه لقب دادهاند. اشکان تقی پوردرگفتاری تحت عنوان«پهلوان وپهلوانی درفرهنگ و ادب فارسی» در خصوص حماسه
میگوید: «حماسه، میدان وجولانگاه پهلوان است. شخصیّت پهلوان در درون حماسه رشد می‏کند و کمال می‏یابد. پس برای شناخت‏ پهلوان شناخت حماسه ضروری به نظر می‏رسد.»(تقی پور،۱۳۸۵: ۳۹)
درتاریخ ادبیات ایران شعر حماسی جایگاه خاصّی دارد و شاعران نیز به خاطر وجود دلاوریها و از خود گذشتگیهای قهرمانان و پهلوانان غیور، وظیفهی خود را ادا نموده و از همان ابتدای سرودن شعر، به ذکر دلاوریهای قهرمانان سرزمین خود پرداخته و نوعی از شعر را بنا نهاده اند که شعرحماسی نام گرفت.
از دیرباز شعر حماسی ارزش ومنزلت رفیعی داشته است وکشور ما با توجه به قدمتی که در تاریخ دارد، با انواع جنگ ها ولشگر کشیها روبرو بوده است. هرکسی در حفظ وطن، خود را سهیم کرده است. پهلوانان و قهرمانان در جنگاوری و ادیبان وشاعران نیزدر تحریک و تهییج جنگ جویان کشور.
در این میان، کشور ایران درکنار یونان وهند جزء معدود کشورهایی هستند که صاحب حماسه واسطوره هستند و در این میان حماسهی کشور ما از دیگر کشورها برتر و پر محتویتر بوده است. گوییملّتی که حماسه واسطوره ندارد، روح ندارد. حماسه بهیک ملّت روح میدمد.
حماسه، باعث غرور وافتخار به گذشته ملی میباشد،جوانان وغیور مردان ملّت ایران هنگام خواندن حماسهی شاهنامه به خود می بالند واشعار حماسی را با چنان صلابتی میخوانند که گویی خود عین پهلوانان یا در کنار آنان هستند.دراین باره ذبیح الله صفا در«کتاب حماسه سرایی در ایران» میگوید:«حماسه، نوعی از اشعار وصفی است که‏ مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و مردانگیها و افتخارات و بزرگی‏های قومی یا فردی‏ باشد، به نحوی که شامل مظاهر مختلف‏ زندگی آنان گردد»(صفا، ۱۳۸۹: ۳)
به راستی که هرکس با شنیدن نام حماسه به خود میآید ودر ذهن خویش آرزو میکند،کاش او هم آفرینندهی حماسهای برای کشورش باشد.زیرا لفظ حماسه نوعی تهییج در درون انسان است، در طول تاریخ هر زمانی که دشمنی قصد تجاوز به این سرزمین را داشته است،جوانان ما با آفریدن حماسه، دشمن را آن چنان مأیوس نموده،که از تجاوز خود منصرف شده است.

ضریب کاپا مانند صحت کلی معیار تعیین صحت کل نقشه می باشد. به دلیل اینکه پیکسل­های درست طبقه بندی نشده را در نظر می گیرد، از معیار صحت کل گویاتر است (پورشکوری ، 1383). در این ضریب خطاهای Ommission و Commission در نظر گرفته می شوند. از طرف دیگر توافق اتفاقی نیز می تواند حذف گردد. ضریب کاپا از فرمول زیر بدست می آید:
K= Ө₁-Ө₂/1-Ө₂
Ө₁= صحت کلی
Ө₂= توافق اتفاقی =∑(x_{l *} x_i)/N
X_l= تعداد پیکسل­های هر طبقه در نقشه واقعیت زمینی
X_i = تعداد پیکسل­های هر طبقه در تصویر طبقه بندی شده
N = تعداد کل پیکسل­ها
1-2-12- تصاویر چند زمانه :
تکرار مشاهدات و تصویر برداری دوره­ای از یک منطقه معین می تواند در استخراج اطلاعات مفید، که از روش­های دیگر مشکل است کمک نماید. در این حالت جزء زمان با اجزائی مانند طیف و ابعاد مکانی تصاویر تلفیق می شوند تا با بهره گرفتن از آن بتوان اطلاعات بیشتری را کسب نمود. در صورتیکه این شیوه درست مورد استفاده قرار گیرد می تواند الگوهای مهم و پیچیده را مورد تحلیل قرار دهد که پایش محیط و تحلیل‌های تغییرات پوشش از آن جمله است. اما استفاده از بعد زمان پیچیدگی پردازش و تجزیه تحلیل این تصاویر را نسبت به داده‌های تک زمانه بیشتر می کند. بنا به تعریف، تصاویر چند زمانه به تصاویری گفته می شود که از یک منطقه جغرافیایی ثابت و معین در زمان‌های مختلف برداشت شوند. این تصاویر می توانند به وسیله یک سنجنده و یا سنجنده­های مختلف از ماهواره­های گوناگون از یک منطقه معین تصویر برداری گردد. اگر تصاویر برداشت شده از زمین از سنجنده­های گوناگون برای انجام مطالعات زمینی کسب شده باشد، خصوصیات این سنجنده­ها وتصاویر باید به­گونه ای باشدکه قابلیت پردازش­های مشابه را داشته باشند.

توسعه روش­های موثر برای تجزیه و تحلیل داده ­های چند­زمانه یکی از مهمترین بحث­هایی است که جامعه سنجش از دور با آن روبرو است. اهمیت این موضوع مستقیما به افزایش کیفیت داده‌های چند زمانه ماهواره‌های سنجش از دوری مربوط می شود. با وارد کردن جزء زمان در تجزیه و تحلیل­های سنجش از دوری می توان الگوهای مهم و پیچیده ای را مورد تحلیل قرار داد. موضوع مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که روش‌های مورد استفاده برای تجزیه تحلیل تصاویر تک زمانه نمی‌توانند روش­هایی کارا برای تجزیه تحلیل تصاویر چند زمانه باشند. در تجزیه و تحلیل تصاویر چند زمانه آلگوریتم­های توانای استخراج اطلاعات از تصاویر کسب شده از محل‌های جغرافیایی معین ولی زمان‌های متفاوت مورد توجه قرار می گیرند. حل مسائل پیچیده این روش‌ها می تواند منتج به افزایش صحت و همچنین استخراج اطلاعات مفیدی از پردازش و تجزیه و تحلیل داده‌ها شود (برازون و همکاران، 2003).
1-2-12-1-کاربردهای تصاویر چند زمانه در جنگل :
در سالهای اخیر به دلیل بهبود سنجنده‌ها، توان تفکیک طیفی و مکانی، توسعه و تجزیه تحلیل داده‌ها، داده‌های ماهواره­ای بیشتر مورد توجه کارشناسان قرار گرفته اند. به دلیل پویایی منابع طبیعی استفاده از بعد زمان سودمندی بیشتری در بالا بردن صحت نتایج نسبت به بهبود توان تفکیک مکانی داده‌ها در سالهای اخیر داشته است. از کاربرد تصاویر چندزمانه در جنگل و مناطق دارای پوشش گیاهی می توان به کشف تغییرات، تهیه نقشه مناطق جنگلی، طبقه بندی، مطالعه تغییرات زمانی پوشش گیاهی، تعیین مرز پدیده‌ها، مطالعه توالی جنگل و ارزیابی مشخصه های فیزیولوژیکی (لویس^[45] و همکاران، 1989؛ هون چو^[46]، 2000؛ فورتی^[47]، 2000)، تشخیص تغییرات و کنترل اطلاعات مربوط به جنگل (ورجو^[48]، 1997)، بررسی تغییرات پوشش گیاهی در منطقه دریای سیاه غربی (کوبن^[49] وهمکاران، 2010)، مشاهده و نظارت زمین‌های دیم در مقیاس محلی و منطقه‌ای (استلمز^[50] و همکاران، 2012)، تشخیص مناطق مرطوب (لنتا^[51] و بالق^[52]، 1999)، بهبود طبقه بندی جنگل (والتر^[53] و همکاران، 1996)، تهیه نقشه جنگل بعد از آتش سوزی (میلر^[54] و یول^[55]، 2002)، شناسایی و تفکیک گونه‌های جنگلی (میکلسون^[56] و همکاران، 1998) اشاره نمود.
فصل دوم
سابقه تحقیق
2-1- مطالعات انجام شده درایران
نقشه تغییرات کاربری اراضی با بهره گرفتن از تصاویر ماهوارهای چند زمانه
غیاثوند (1377)، نقشه کاربری اراضی را با بهره گرفتن از تصاویر ماهواره‌ای چند زمانه در منطقه جنوب تهران در فاصله زمانی 6 سال تهیه نمود. در این مطالعه از دو تصویر TM لندست به فاصله 6 سال از هم استفاده گردید. سپس برای کشف تغییرات از روش‌های ترکیبی تحلیل مؤلفه‌های اصلی توام با تحلیل رگرسیون و تفریق تصاویر مؤلفه‌های اصلی استفاده گردید. به منظور جداسازی تغییرات از عدم تغییرات، انتخاب حد آستانه براساس داده‌های مرجع زمینی صورت گرفت ومناطق تغییر یافته جدا گردیدند. براساس نتایج این تحقیق کاربرد توام روش تحلیل رگرسیون و تحلیل مؤلفه‌های اصلی نسبت به روش تفریق تصاویر مؤلفه‌های اصلی نتایج بهتری را نشان داد.
تفكيك مرز شمالي جنگلهاي خزري با بهره گرفتن از تصاوير چند زمانه ماهواره‌اي
پورشکوری (1383)، مرز شمالی جنگل‌های خزری در منطقه چابکسرگیلان را با استفاده ازتصویر سنجنـده Spot HRGاز فصل رویش و تصویر سنجنده ASTER از فصل خزان تفکیک نمود. دو طبـقه جنگل و غیرجنگل برای این مطالعه تعریف و نمونه‌های تعلیمی مناسب تعیین و اصلاح شدند. با بهره گرفتن از تصاویر یک زمانه، چند زمانه و همچنین روش‌های سلسله مراتبی و تفسیر بصری – رقومی جداسازی کلاسه‌های باغ و جنگل انجام گرفت. نتایج حاصل از طبقه بندی‌های مختلف با نقشه واقعیت زمینی مقایسه و صحت آنها تعیین شدند. صحت ( ضریب کاپا) برای طبقه بندی تصویر فصل خزان، طبقه بندی چند زمانه، روش سلسله مراتبی و تفسیر رقومی ـ بصری به ترتیب برابر 28٪ ، 43٪، 57٪، 62٪ و 71٪ بود. نقشه حاصل از طبقه بندی فصل رویشی کمترین و روش بصری ـ رقومی بیشترین صحت را ارائه دادند. صحت کلی بهترین نقشه حاصله نیز برابر با 30/83 درصد بوده است.
بررسی قابلیت داده های چند زمانه ماهواره لندست 7 دربرآورد تاج پوشش و تولید گیاهی (مطالعه موردی : منطقه استپی بخشعلی نعمتی – ساوه)
فرزاد مهر و همکاران (1384)، قابليت داده هاي رقومي چند زمانه ماهواره لندست سنجنده +ETM در برآورد تاج پوشش و توليد گياهي را در منطقه استپي در استان مركزي مورد تجزيه و تحليل قرار دادند. نتايج حاصل از بررسي روابط همبستگي بين متغيرهاي گياهي و بازتابهاي طيفي و شاخص هاي گياهي نشان دهنده همبستگي معني دار بين باندهاي طيفي ETM 5 ، ETM 7 شاخص هاي TSAVI1GEMI، ARVI با تاج پوشش گندميان بوته اي ها تاج پوشش و توليد كل در بين شاخص هاي گياهي نشان داد با تكيه بر نتايج مي توان استنتاج نمود كه كاربرد بازتاب طيفي درهنگام كاربرد تصاوير چند زمانه براي برآورد تاج پوشش هاي گياهي و توليد در مناطق خشك از دقت بالاتري برخوردار است همچنين استفاده از شاخص‌هاي تصحيحات اتمسفري براي كم كردن تغييرات شرايط اتمسفري در سالهاي مختلف ضروري به نظر مي رسد.
بررسي قابليت تصوير ماهواره لندست 7 براي تهيه نقشه گستره جنگل (پژوهش موردي در جنگل هاي بابل)
رفیعیان (1385)، در تحقيقی قابليت داده هاي ماهواره لندست 7 در تهيه نقشه گستره جنگل را مورد ارزيابي قرار داد. اين بررسي در سطحي معادل يك برگ نقشه 1:25000 (حدود 15000 هكتار) در جنگل هاي منطقه بابل در استان مازندران و با بهره گرفتن از تصاوير ماهواره اي سال 1380 انجام شد. طبقه بندي تصوير به دو صورت رقومي (خودكار) و تلفيقي (رقومي- چشمي) انجام شد. تجزيه و تحليل رقومي با بهره گرفتن از طبقه بندي كننده حداكثر احتمال و نمونه هاي تعليمي كه از طريق كار ميداني تهيه شده بودند، انجام شد. صحت نقشه جنگل حاصله در مقايسه با واقعيت زميني معادل 56/94 درصد (صحت كلي) بود. اين نقشه در مقايسه با تصاوير رنگي حاصل از ادغام و نيز بهره گيري از اطلاعات غيرطيفي (نقشه هاي ارتفاع، شيب وغیره و شناخت از منطقه) مورد تفسير و ويرايش قرار گرفت. نقشه جنگل جديد از صحت كلي معادل 39/96 درصد برخوردار بود. اين نكته بيانگر قابليت زياد داده هاي ماهواره لندست7 براي تهيه نقشه جنگل در مناطق كوهستاني و با قطعات جنگلي پراكنده است.
تهيه نقشه جنگل هاي طبيعي استان زنجان با بهره گرفتن از داده هاي سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7
بنیاد و قادری (1386)، در تحقیقی نقشه جنگل‌های طبیعی استان زنجان را با بهره گرفتن از داده‌های سنجنده ‌ETM+ ماهواره لندست 7 تهیه نموده اند. در اين بررسي از تصاوير هفت باند طيفي ماهواره لندست 7 مربوط به سال 2002 براي مکان يابي و تهيه نقشه جنگل هاي طبيعي استان زنجان استفاده شده است. تحليل مولفه هاي اصلي (PCA) به منظور استخراج مولفه هاي اصلي و کاهش حجم داده ها به کار برده شد. نتایج ارزیابی صحت نقشه­های تولید شده نشان داد که صحت کلي،کاربر و توليد کننده به ترتيب 45/88 ، 69/73 و 23/70 درصد است. نتايج اين بررسي نشان مي دهد،که پديده هاي يک پارچه و همگن مانند مناطق کشاورزي، مراتع و جنگل هاي طبيعي با تراکم زياد با بهره گرفتن از داده هاي سنجش از دور با قدرت تفکيکي مکاني متوسط (ETM+) قابل تفکيک بوده و تهيه نقشه آنها با دقت قابل قبول امکان پذير است.
بررسي تغييرات مرز فوقاني جنگلهاي شمال كشور با بهره گرفتن از داده هاي ماهواره اي
ميرآخورلو خسرو و اخوان رضا (1387) با شناسايي انواع كاربريها در محدوده جنگلهاي كوهستاني بالادست شمال كشور، تغييرات مرز فوقاني اين جنگلها در يك دوره 15 ساله بررسي کردند. همچنين موقعيت دقيق مكاني و مساحت آنها در حاشيه فوقاني جنگلهاي شمال كشور تعيين شد. به اين منظور از هشت فريم داده هاي سنجنده ETM ماهواره Landsat مربوط به بهار و تابستان سال 1383 و داده هاي ماهواره Landsat5 TM مربوط به تابستان سال 1386 استفاده گرديد. بعد از انجام مراحل پردازش، تفسير، تجزيه و تحليل داده ها و تلفيق آن با اطلاعات برداشتهاي صحرايي، نقشه محدوده هاي جنگلي در دو مقطع زماني فوق به دست آمد. سپس با مقايسه اين دو نقشه، محدوده جنگلهاي تخريب شده و تغييرات مرز فوقاني جنگل در اين دوره 15 ساله به دست آمد. بر اساس اطلاعات استخراج شده از نقشه ها طي اين مدت 121528 هكتار از جنگلهاي كوهستاني حاشيه بالادست شمال تخريب شده است. به عبارتي، سالانه به طور متوسط به ترتيب 49/0، 21/0 و 69/0 درصد از سطح جنگل استانهاي گیلان، مازندران،گلستان در حاشيه بالادست، تخريب شده است.
ارزيابي کارايي الگوريتم هاي ماشين بردار پشتيبان جهت طبقه بندي کاربري اراضي با بهره گرفتن از داده هاي ماهواره اي +ETM لندست (مطالعه موردي: حوزه سد ايلام)
آرخی و ادیب نژاد (1390 )، اين مطالعه کارايي الگوريتم هاي ماشين بردار پشتيبان (SVMs) را در طبقه بندي تصاوير ماهواره اي مورد بررسي قرار مي دهد. در اين مطالعه، الگوريتم هاي SVM براي طبقه بندي کاربري اراضي حوزه سد ايلام با بهره گرفتن از داده هاي +ETM لندست مورد استفاده قرار گرفته است. طبقه بندي با بهره گرفتن از روش ماشين‌هاي بردار پشتيبان، بصورت خودکار و با بهره گرفتن از چهار نوع کرنل خطي، چندجمله اي، شعاعي و حلقوي اجرا شده است. در ضمن، کارکرد اين روش با روش طبقه بندي حداکثر احتمال مقايسه شده است. نتايج نشان مي دهد که الگوريتم هاي SVM خصوصا سه کرنل خطي، چندجمله اي و شعاعي نسبت به روش طبقه بندي حداکثر احتمال از نظرصحت کل (حدود 10%) و ضريب کاپا (حدود 15/0) برتري دارد. بنابراين اين مطالعه کارايي و قابليت الگوريتم هاي SVM را در طبقه بندي تصاوير سنجش از دور اثبات مي نمايد.
2-2- مطالعات انجام شده در خارج کشور
ارزیابی بهبود جنگل بعد از آتش سوزی با بهره گرفتن از تصاویر چند زمانه لندست TM
سریبون پونگ^[57] و همکاران (2001)، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی بهبود جنگل بعد از آتش سوزی، شناسایی جنگل سوخته بعد از آتش سوزی و تشخیص رویش جنگل به دنبال آتش سوزی است. برای انجام این مطالعه دو سری تصاویر لندست TM ، مربوط به سال‌های 1999 بلافاصله بعد از آتش سوزی و 2000 برای ارزیابی بهبود جنگل انتخاب شدند. در مرحله اول تصاویر تصحیح شده مورد تفسیر چشمی قرار گرفته و طبقه بندی مقدماتی برای تهیه نقشه مقدماتی جنگل‌های سوخته در سال 1999 و پوشش جنگلی ایجادشده در محل آتش سوزی­ها در سال 2000 انجام گردید. تصویر سال 1999 به سه طبقه جنگل سوخته، جنگل سالم و زمین لخت طبقه ­بندی شد و تصویر سال 2000 به سه طبقه پوشش جنگلی ایجاد شده در محل آتش سوزی‌ها، جنگل سالم و خاک لخت طبقه بندی شد. پس از برآورد صحت تصاویر، صحت کلی 94٪ برای تصویر سال 1999 و صحت کلی 83٪ برای تصویر سال 2000 بدست آمد. سپس از روی این دو نقشه تغییرات حاصل از جنگل سوخته به پوشش جنگلی ایجاد شده در محل آتش سوزی‌ها تعیین گردیده و نقشه مناطق جنگلی ایجاد شده در محل آتش سوزی‌ها تهیه گردید.
مقایسه طبقه بندی تصاویر ماهواره‌ای چند زمانه و تک زمانه در یک علفزار نیمه خشک
لانگلی^[58] (2001)، هدف این تحقیق مقایسه صحت طبقه بندی تصاویر چند زمانه و تک زمانه در یک علفزار نیمه خشک در مراتع آزمایشی Jornada واقع در آمریکا بود. تصاویر تاریخ‌های 5 جولای 1995، 20 سپتامبر 1995 و فوریه 1996 برای انجام این تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. که باندهای 3 ( قرمز )، 4( مادون قرمز نزدیک)و 5(مادون قرمز میانی) سنجنده TM از سه زمان ذکرشده استفاه گردید. 6 کلاسه برای این مطالعه در نظر گرفته شد. یک طبقه بندی نظارت نشده با آلگوریتم خوشه‌ای با تعداد 25 خوشه بر روی تمام تصاویر انجام شد و بعد از برآورد صحت نقشه‌های حاصل نتیجه اینطور بدست آمد که نقشه حاصل از تصویر تک زمانه بیشترین صحت را در بین نقشه‌ها داشت. در این مطالعه تصاویر تک زمانه نتایج بهتری از تصاویر چند زمانه داشتند.
تهیه نقشه پوشش گیاهی بوره‌آل برای مناطق کوهستانی معتدل در چین بوسیله تصاویر TM
لیو^[59] و همکاران (2002)، هدف اصلی این مطالعه تهیه نقشه پوشش گیاهی بوره‌آل برای مناطق کوهستانی معتدل با تصاویر ماهواره‌ای و بهبود صحت آنها به کمک مدل رقومی ارتفاع بود. منطقه مورد مطالعه منطقه‌ای واقع در مناطق مرزی بین چین وکره شمالی به مساحت 2000 کیلومتر مربع انتخاب گردید. این کوهستان‌ها از لحاظ ارتفاع به 5 منطقه تقسیم می‌شوند که 3 منطقه جنگلی در این مناطق وجود دارد. جنگل‌های مخلوط پهن برگ و سوزنی برگ از ارتفاع 600 – 1100، جنگل‌های سوزنی برگ ار ارتفاع 1100ـ1700متر، جنگل‌های توس از ارتفاع 1700ـ2000. در این تحقیق از 10 فریم ‌لندست TM بین سال‌های 1984 تا 1997 استفاده شده است. طبقه بندی به صورت نظارت شده با آلگوریتم حداکثر احتمال انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که صحت کلی طبقه بندی داده‌های تک زمانه به صورت جداگانه کمتر از 70٪ بود. صحت کلی طبقه بندی داده‌های چند زمانه 8/85 ٪ و صحت کلی طبقه بندی بهبود یافته به کمک مدل رقومی ارتفاع به 5/89 ٪ بدست آمد.
طبقه بندی پوشش زمین در منطقه پامپاس^[60] کشور آرژانتین با بهره گرفتن از داده‌های چندزمانه سنجنده TM
گارچمن^[61] و همکاران (2003)، هدف اصلی این پژوهش، بررسی قابلیت داده‌های چند زمانه ‌TM برای طبقه بندی تیپ‌های مختلف پوشش زمین در جنوب غربی آرژانتین منطقه­ پامپاس بود. 4 فریم سنجنده TM مربوط به تاریخ اکتبر 1996، دسامبر 1996، فوریه 1997 و مارس 1997 استفاده شده است. از طبقه بندی نظارت شده با آلگوریتم حداکثر احتمال استفاده شد و نتایج نشان داد که ترکیب ماه‌های اکتبر – دسامبر – فوریه بیشترین و ترکیب ماه‌های فوریه – اکتبر – مارس کمترین صحت را داشتند. استفاده از شاخص پوشش گیاهی (NDVI) صحت طبقه بندی را بالا نبرد. با بهره گرفتن از تصاویر چند زمانه، طبقه‌های پوشش زمین با صحت بیشتری جدا می‌شوند. بالاترین صحت کلی در این تحقیق 6/80 درصد به دست آمده است.
فصل سوم
مواد و روش­ها
3-1- منطقه مورد مطالعه
3-1-1- موقعیت جغرافیایی
حوزه آبخیز قره سو 8 درصد استان گلستان را با مساحت 161000 هکتار تشکیل داده و کل این حوزه در استان گلستان قرار دارد. حوضه آبریز قره سو از شمال و شرق به حوزه آبخیزگرگانرود؛ از جنوب به حوزه آبخیز نکارود و از غرب به حوزه آبخیز خلیج­ گرگان و نیز دریاچه بزرگ خزر محدود می شود و در روستای قره سو به این دریاچه تخلیه می­گردد. سطح عمده حوزه آبخیز قره سو در جنوب توسط جنگل پوشیده شده ودر شمال حوضه دشت آبرفتی باکاربری زراعی و مسکونی سطح حوزه را تشکیل می­دهد. ارتفاعات جنوبی به دلیل اختلاف ارتفاع شدید با دشت آبرفتی شمال آن به همراه بارندگی زیاد موجب روان شدن رودخانه­های جنوبی- شمالی بسیار جوان با قدرت فرسایش شدید گردیده­اند که این رودخانه­ها پس از رسیدن به دشت با تشکیل مخروطه افکنه­های درشت دانه؛ رسوب عمدهء خود را به جا می­گذارند و پس از الحاق به آبراهه اصلی حوزه آبخیز قره سو به دلیل تغییر مسیر ناگهانی 90 درجه ای؛ کلیه رسوبات دانه ریز خود را نیز در رود خانه تخلیه کرده و رودخانه پیر قره سو با باری از رسوب به تانی به سمت دریا روانه می شود و وجه تسمیه قره سو یا آب سیاه به همین دلیل به آن اطلاق می­گردد. این مرحله از تخلیه رسوب باعث ایجاد مانداب­ها و جریان­های سیلابی می شود که اراضی کشاورزی را تهدید نموده و موجب ایراد خساراتی می شود. شهرستان­های گرگان و کردکوی کلا” در این حوضه قرار گرفته و بخش های جنوبی شهرستان آق قلا نیز در این حوزه واقع گردیده است(شرکت آب منطقه­ای استان گلستان). در جدول شماره 3-1 مشخصات حوزه ­های آبخیز استان گلستان آمده است. شکل 3-1 موقعیت منطقه مورد مطالعه را نشان می­دهد.
جدول شماره 3-1- مشخصات حوزه های آبخیز اصلی گلستان