اما، فعالیت‌های نوین گمرک یا همان اداره عوارض مرزی را باید مربوط به دوره پس از مشروطیت دانست، زیرا در حکومت مشروطه، مجلس شورای ملی و دولت موظف به اجرای خواسته‌های مردم بودند

۲-۳- مسائل مربوط به گزارشگری مالی مطلوب گمرک وارتباط آن باسامانه های مالی

مسئولیت پاسخگویی وظیفه ای است که در اجرای آن اشخاص ، دلایل و توضیحات قانع کننده برای ادای مسئولیتهایی که به عهده داشته اند فراهم نموده و گزارشهای لازم ارائه می نمایند . مسئولیت پاسخگویی در گمرک دو وظیفه دارد و از این لحاظ نیز برای مردم و تمامی استفاده کنندگان از گزارشات مالی گمرک حائز اهمیت می باشد ، یکی انجام دادن عمل مشخص مربوط حوزه فعالیت گمرکات و دیگری پاسخگویی وارائه دلایل منطقی برای عملی که انجام شده است الزام به انجام عمل‌مشخص مسئولیت است اماالزام به گزارش پاسخگویی توانایی حسابداری می باشد.

مسئولیت پاسخگویی در جوامع دموکراسی بر پایه این عقیده استوار است که مردم حق دارند بدانند وهمچنین حق دارند حقایق به صورت علنی و از راه مذاکرات عمومی با ایشان و نمایندگانشان دریافت گردد.(باباجانی، ۱۳۸۹، ۷۰)

۲-۴- استفاده‌ کنندگان گزارش‌های مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها

IFAC استفاده‌ کنندگان گزارش‌های مالی دولت و گمرک را به شرح زیر طبقه‌بندی نموده است:
۱- قوه مقننه: نمایندگان مجلس از راه تصویب قوانین به دولت و واحدهای تابعه آن اجازه می‌دهند تا امور مالی و منابع عمومی را هدایت و کنترل نمایند. این قوه ممکن است از گزارشهای مالی به منظور ارزیابی عملکرد دولت در زمینه حفظ و حراست از منابع مالی و مطابقت فعالیت‌ها با قوانین و مقررات و همچنین ارزیابی وضعیت و عملکرد مالی دولت، استفاده نماید.
۲- شهروندان، پرداخت‌کنندگان مالیات، رای دهندگان، گروه ها، ودریافت‌کنندگان کالاها و خدمات، از استفاده‌ کنندگان اصلی گزارش‌های مالی محسوب می‌شوند. مالیات دهندگان به عنوان تامین کننده منابع مالی دولت، به اطلاعاتی درباره چگونگی مصرف منابع مالی نیازمندند. علاوه بر این، آنهابه اطلاعاتی در خصوص نحوه تامین منابع مالی غیرمالیاتی علاقمند هستند.
۳- سرمایه‌گذاران و اعتبار دهندگان: این قبیل استفاده‌ کنندگان به اطلاعاتی نیاز دارند که آنها را در ارزیابی قدرت باز پرداخت بدهی‌های دولت در تاریخ سررسید، یاری دهد.
۴- دولتها و نهادهای بین‌المللی تامین منابع مالی: نیازهای این قبیل استفاده‌ کنندگان نیز نظیر سرمایه‌گذاران و اعتبار دهندگان می‌باشد.
۵- تحلیلگران مالی و اقتصادی: رسانه‌های همگانی، و تحلیلگران مالی و اقتصادی، اطلاعات مالی دولت رابرای استفاده‌کننده‌گان مورد ارزیابی قرار داده و تحلیل‌های لازم را ارائه می‌دهند.
۶- مدیریت ارشد: اگر چه مدیران ارشد از استفاده‌ کنندگان داخلی می‌باشند و به گزارش های تفصیلی داخلی نیز دسترسی دارند، لیکن گزارشهای مالی برون سازمانی اطلاعات سودمندی برای اداره امور مالی موسسات تحت سرپرستی آنها فراهم می کند.
گزارشگری مالی، در تصمیم‌گیری های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و ارزیابی مسئولیت پاسخ‌گویی به شرح موارد زیر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۱- مقایسه نتایج واقعی مالی با بودجه مصوب
۲- ارزیابی وضعیت مالی وعملکرد مالی.
۳- حصول اطمینان از رعایت قوانین و مقررات
۴-ارزیابی کارایی و اثر بخشی عملیات
۵- ارزیابی منابع مالی و انواع درآمدها
۶- ارزیابی تخصیص و مصرف منابع مالی
۷- ارزیابی کفایت منابع مالی در تامین هزینه‌های عملیاتی
۸- ارزیابی قدرت بازپرداخت بدهی‌ها و نحوه تامین منابع نقد مورد نیاز
۹- ارزیابی آثار اقتصادی عملکرد
۱۰-حصول اطمینان از مصرف منابع مالی در محل قانونی و در برای تحقق اهداف مصوب
۱۱-ارزیابی وظیفه مباشرت دولت در حفظ و حراست و استفاده صحیح از دارایی‌ها و منابع مالی.( کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ، ۱۳۸۹، ۵۱۹)

۲ـ ‌۵ ـ‌ خصوصیات، محسنات و کاربرد حسابداری گمرک

اصول حسابداری گمرک، که جزئی از حسابداری دولتی می باشد، فن تطبیق، تجمیع و تلفیق اصول و موازین حسابداری با قانون و مقررات مربوطه بیان گردیده است لذا این آمیختگی و تشکل در اصول و روش های حسابداری و قانون و مقررات موضوعه ، از لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به خصوص برنامه ریزی و مدیریت در معنای جامع آن ، اهداف و مباحثی را ایجاب می نماید که اهم آن به شرح زیر می باشد.
الف ـ خودکفائی مالی گمرکات
متحول شدن کمرکات کشور در برای افزایش هر چه بیشتر امور مشارکت پذیر مردمی و تلاش در ایجاد خودکفائی گمرکات از راه ارائه خدمات و دریافت عوارض بابت خدمات انجام شده، اعمال مدیریت صحیح و تصمیمات مناسب و بموقع گمرک را ایجاب می نماید
ب ـ تبادل تجربیات بین گمرکات کشور
ارسال و تبادل گزارشها و صورتحسابهای مالی بین گمرک یک شهر این فرصت را می دهد که از نظریات و تجربیات آنان مطلع و از عملکرد آنان در برای پیشبرد اهداف خود استفاده نمایند و بدین ترتیب به، کارآئی خود افزوده ، نقاط قوت و ضعف واحدهای اجرائی و لیاقت و صداقت کارکنان را تشخیص داده و نسبت به آن اعمال مدیریت نمایند.

۲-۶- اصول و موازین حسابداری گمرک

رعایت اصول کلی زیر از طرف کمیته ملی حسابداری دولتی آمریکابرای نگاهداری حسابهای گمرک توصیه شده است.
۱- کلیه عملیات حسابداری باید زیر نظر یک نفر رئیس یا مسئول حسابداری متمرکز شده و چنین شخصی را مسئول نگهداری کلیه حسابها و تنظیم هر گونه گزارش مالی قرار داد.
۲- نگهداری حساب باید به راه دوبل بوده و کلیه عملیات مالی در یک دفتر کل خلاصه و متمرکز گردد. دفاتر فرعی دیگر نیز در مواقع لزوم نگاهداری شود.
۳- از اصطلاحات مالی و حسابداری به صورت ثابت و مداوم استفاده گردیده و در کلیه اسناد و عملیات مالی ازقبیل بودجه،حسابداری،وگزارش های مالی با مفهوم واحد مورد استفاده قرار گیرند.
۴- حسابداری گمرک باید بر حسب وجوه مختلف طبقه بندی و تنظیم گردد. در تنظیم کلیه صورت حسابهای مربوط به هر دسته یا نوعی از وجوه باید از همین رویه پیروی نمود.
۵- طبقه بندی وجوه به صورت زیر توصیه گردید.
- حسابهای مستقل برای وجوه عمومی
- حسابهای مستقل برای وجوه امانی
- حسابهای تنخواه گردان
- درآمدهای اختصاصی
- وجوه حاصله از فروش اوراق قرضه
- وسایل شهری از قبیل برق و آب
- حسابهای مستقل برای وجوئه حاصله
۶- حسابهای زیر باید کاملاً از یکدیگر متمایز گردند:
دارائی جاری، بدهی جاری و حسابهای مربوط به عملیات دارائی ثابت و بدهیهای ثابت با استناء وجوه تنخواه ، عملیات امانی ، و وسائل شهری. وجوه دارائی ثابت نباید با وجوه دارائی جاری یکجا منظور گردد بلکه باید برای خود حساب جداگانه داشته و بیلان جداگانه برای آن تنظیم نمود.
۷- سامانه حسابداری عمومی باید شامل کنترل درآمد و هزینه بوسیله حسابهای بودجه باشد .