1. 1. ﻫﻮش: ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي رﻫﺒﺮان ﻣﻮﻓﻖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻮش آﻧﺎن از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻮش ﭘﯿﺮوان و ﻣﺮﺋﻮﺳﺎﻧﺸﺎن ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ.

1. 1. ﺑﻠﻮغ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و وﺳﻌﺖ دﯾﺪ: رﻫﺒﺮان ارز ﺟﻬﺖ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت اﻧﺪ، داراي اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻫﺴﺘﻨﺪ، و دﯾﺪ و ﺑﯿﻨﺸﯽ وﺳﯿﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ و روﯾﺪادﻫﺎي اﻃﺮاﻓﺸﺎن دارﻧﺪ.

1. 1. اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎي ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻃﻠﺒﯽ و ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﻫﺪف: رﻫﺒﺮان داراي اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎي ﻗﻮي ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ، و ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻃﻠﺐ اﻧﺪ.

1. 1. اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﯾﯽ: اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﯾﯽ و ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮔﺬاري ﺑﺮ ارزش اﻧﺴﺎن ﻫﺎ، ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺑﺎرز دﯾﮕﺮ رﻫﺒﺮان ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ.(اﻟﻮاﻧﯽ ،.(144 : 1386

اﺳﺘﺎﮔﺪﯾﻞ(1948) ¹² ﺷﺶ ﻧﻮع ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ را در ﻣﻮرد رﻫﺒﺮان ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ:

1. 1. ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻇﺎﻫﺮي و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺪ، ﺳﯿﻤﺎ، و ﺣﺮﮐﺎت دﺳﺖ؛

1. 1. زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت؛

1. 1. ﻫﻮش؛

1. 1. ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮون ﮔﺮاﯾﯽ؛

1. 1. ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﻐﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺸﺘﮑﺎر و ﺗﻼش و اﺑﺪاع و اﺑﺘﮑﺎر؛

1. 1. ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ (اﻟﻮاﻧﯽ ،.(144 : 1386

Davis ^١١ Stogdill ^١٢
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٠
-2-4-2 ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت رﻓﺘﺎري¹³ رﻫﺒﺮي
ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ دارد ﺗﺎ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ او. ﻓﻠﺶ ﻣﻦ¹⁴
(1973) ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ: » در اﯾﻨﺠﺎ در ﻋﻮض ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن درﺑﺎره رﻫﺒﺮي و ﺷﺮاﯾﻂ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﺨﺼﯽ و ﺻﻔﺎت ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﮐﻪ رﻫﺒﺮ از آن ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (اﻓﺠﻪ، .(438 :1385
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ دو ﻧﻮع رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮي در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﻧﻨﺒﻮم و اﺷﻤﯿﺖ¹⁵ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ: رﻓﺘﺎر آﻣﺮاﻧﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ وﻇﯿﻔﻪ، و رﻓﺘﺎر ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﯽ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت، ﻓﺮض ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺮ ﺳﺒﮏ ﺗﻮﺳﻂ رﻫﺒﺮ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻃﺮز ﺗﻔﮑﺮ و ﻣﻔﺮوﺿﺎت وي درﺑﺎره ﻣﻨﺸﺎ ﻗﺪرت رﻫﺒﺮي و ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻓﻄﺮت اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد؛ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ اﮔﺮ رﻫﺒﺮ ﻗﺪرت ﺧﻮد را ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻘﺎم ﺧﻮد ﺑﺪاﻧﺪ و اﻧﺴﺎن را ذاﺗﺎ ﻣﻮﺟﻮدي ﺗﻨﺒﻞ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ، رﻓﺘﺎري آﻣﺮﻧﻪ و وﻇﯿﻔﻪ ﮔﺮا ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ؛ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ اﮔﺮ ﻗﺪرت ﺧﻮد را ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻤﺎﯾﺖ ﭘﯿﺮواﻧﺶ ﺑﺪاﻧﺪ و اﻧﺴﺎن را ﻣﻮﺟﻮدي ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ، رﻓﺘﺎري ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ و اﻧﺴﺎﻧﮕﺮا ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﯽ ﻣﯿﺘﻮان ﺳﺒﮑﻬﺎي دﯾﮕﺮي را در ﺣﺪ وﺳﻂ و ﻣﺎﺑﯿﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎي وﻇﯿﻔﻪ ﮔﺮا و اﻧﺴﺎﻧﮕﺮا، در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ(رﺿﺎﯾﯿﺎن،.(426: 1386
در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﭼﻬﺎر ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي رﻫﺒﺮي ﻗﺮار دارﻧﺪ ، ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ.
-1-2-4-2 ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت داﻧﺸﮕﺎه اﯾﺎﻟﺘﯽ اوﻫﺎﯾﻮ
ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ داﻧﺸﮕﺎه اﯾﺎﻟﺘﯽ اوﻫﺎﯾﻮ¹⁶ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺑﻌﺎد ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ آﻏﺎز ﮐﺮد. ﻣﺤﻘﻘﺎن اﯾﻦ ﻣﺮﮐﺰ رﻫﺒﺮي را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻓﺘﺎر ﯾﮏ ﻓﺮد، ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﻫﺪاﯾﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﯾﮏ ﮔﺮوه در ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪﻓﯽ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ، ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدﻧﺪ و رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ
Behavioral theories Fleishman Tannenbaum & Schmidt
Ohio State University
١٣
١٤
١٥
١٦
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢١
را ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر در دوﺑﻌﺪ :ﺳﺎﺧﺖ دﻫﯽ¹⁷ و ﻣﺮاﻋﺎت¹⁸ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺖ دﻫﯽ اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ »رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ در ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن ﺧﻮد و اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه، ﮐﺎر ﮐﻮﺷﺶ او ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻗﯿﻖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﻣﺠﺎري ارﺗﺒﺎط و روش ﻫﺎ.« و از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﻣﺮاﻋﺎت اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ » رﻓﺘﺎر ﺣﺎﮐﯽ از دوﺳﺘﯽ، اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ، اﺣﺘﺮام و ﻣﻼﯾﻤﺖ در راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن رﻫﺒﺮ و اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه.« در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ، ﻣﺤﻘﻘﺎن اوﻫﺎﯾﻮ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ دﻫﯽ و ﻣﺮاﻋﺎت دوﺑﻌﺪ ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﺠﺰا را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﻗﻮي ﺑﻮدن در ﯾﮏﺑﻌﺪ ﻻزﻣﻪ اش ﺿﻌﯿﻒ ﺑﻮدن درﺑﻌﺪ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺴﺖ. رﻓﺘﺎر ﯾﮏ رﻫﺒﺮ را ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از دوﺑﻌﺪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮد. در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻮد ﮐﻪ رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺟﺎي ﯾﮏ ﭘﯿﻮﺳﺘﺎر واﺣﺪ، ﺑﺮ دو ﻣﺤﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪ (ﻫﺮﺳﯽ و ﺑﻼﻧﭽﺎرد، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻨﺪ، .( 1380
-2-2-4-2 ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت داﻧﺸﮕﺎه ﻣﯿﺸﯿﮕﺎن
در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اوﻟﯿﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﯿﺸﯿﮕﺎن¹⁹ ﺗﻼش ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ رﻫﺒﺮي، دﺳﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ از ﺻﻔﺎت وﯾﮋه را ﮐﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﮐﺮده ﺳﭙﺲ آن ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ رﺑﻂ دﻫﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دو ﻣﻔﻬﻮم را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ آن ﻫﺎ را ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﻣﺪاري و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺪاري ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ. رﻫﺒﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﻣﺪار ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﮐﺎر ﺧﻮد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. او اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺎرﻣﻨﺪي اﻫﻤﯿﺖ دارد. وي ﺑﻪ ﺗﮏ ﺗﮏ اﻓﺮاد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻓﺮدﯾﺖ و ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ آﻧﺎن را ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺪاري ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﯽ ﮐﺎر ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﮐﺎرﮐﻨﺎن را ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ اﺑﺰاري ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪف ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. اﯾﻦ دو ﻣﻔﻬﻮم، ﺑﺮ ﭘﯿﻮﺳﺘﺎر رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ رﻫﺒﺮي
Initiating Structure ^١٧ Consideration ^١٨ University of Michigan ^١٩
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٢
دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ(رواﺑﻂ) و آﻣﺮاﻧﻪ(وﻇﯿﻔﻪ) ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ(ﻫﺮﺳﯽ و ﺑﻼﻧﭽﺎرد، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻨﺪ، .(1380
-3-2-4-2 ﺷﺒﮑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ(رﻫﺒﺮي) ﯾﺎ ﺳﺒﮏ ﺳﻨﺞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ²⁰
ﺷﺒﮑﻪ رﻫﺒﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻠﯿﮏ²¹ و ﻣﻮﺗﻮن²² ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺖ. اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در رﻫﺒﺮي ، ﯾﮏ ﺳﺒﮏ ﺑﺮﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺒﮏ ﻫﺎ وﺟﻮد دارد. ﻣﻨﻈﻮر از ﺷﺒﮑﻪ، ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﯽ دو ﺑﻌﺪ از ﺳﺒﮏ ﻫﺎي رﻫﺒﺮي اﺳﺖ. ﺑﺮ روي ﻣﺤﻮر اﻓﻘﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و روي ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻗﺮار دارد. ﺑﻠﯿﮏ و ﻣﻮﺗﻮن ﺑﻪ واﺳﻄﻪ درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺮﮐﺪام از ﻣﺤﻮرﻫﺎ از )1ﮐﻢ) ﺗﺎ )9زﯾﺎد) ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﭘﻨﺞ ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮي را ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺿﻌﯿﻒ ﯾﺎ ﻧﺎﻣﺤﺴﻮس(1-1 )²³، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎﺷﮕﺎﻫﯽ(1-9 )²⁴، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻗﺘﺪارﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ(9-1) ²⁵، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﯿﺎﻧﻪ(5-5 )²⁶، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﯿﻤﯽ.(9-9)²⁷ در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ، ﺳﺒﮏ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﯿﻤﯽ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ، ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ(ﮐﺮﯾﺘﻨﺮ و ﮐﯿﻨﯿﮑﯽ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺻﻔﺮزاده، .(1386
-4-2-4-2 ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻟﯿﮑﺮت
ﻟﯿﮑﺮت²⁸ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي رﻫﺒﺮي را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﻤﻮد و از ﻫﺮ ﻧﻮع ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﺎم ﺑﺮد. اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :
ﺳﺒﮏ اول(ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﮏ) : در اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ، ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺪار و آﻣﺮاﻧﻪ اﺳﺖ ، ﻣﺪﯾﺮ و رﻫﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺮﺋﻮﺳﺎن ﺧﻮد اﻋﺘﻤﺎدي ﻧﺪارﻧﺪ و راﺑﻂ رﻫﺒﺮ و ﭘﯿﺮو ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺮس و ارﻋﺎب اﺳﺖ.
Management (Leadership) Grid ^٢٠ Blake ^٢١ Mouton ^٢٢
Impoverished Management ^٢٣ Country Club Management ^٢٤ Authority- Compliance Management ^٢٥ Middle-of-the-Road Management ^٢٦ The Team Management ^٢٧ Likert ^٢٨
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٣
ﺳﺒﮏ دوم (ﺳﯿﺴﺘﻢ دو) : در اﯾﻦ ﺳﺒﮏ راﺑﻄﻪ آﻣﺮاﻧﻪ ﺑﯿﻦ رﻫﺒﺮ و ﭘﯿﺮوان ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ، اﻣﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﺬﮐﻮر در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻠﻄﯿﻒ ﺷﺪه و ﭼﻮن راﺑﻄﻪ ﺧﺎدم و ﻣﺨﺪوم ﺗﻮام ﺑﺎ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﭘﺪاراﻧﻪ اﺳﺖ ، در اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه رﻫﺒﺮ اﺳﺖ و ﭘﯿﺮوان ، ﻣﺠﺮي ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮاي اواﻣﺮﻧﺪ.
ﺳﺒﮏ ﺳﻮم (ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﻪ) : در اﯾﻦ ﺳﺒﮏ، اﻃﻤﯿﻨﺎن و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻣﺮﺋﻮﺳﺎن در ﺣﺪ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ و ﺑﺎ آﻧﺎن در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺎره اي اﻫﺪاف ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد . اﻣﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻋﻤﺪه ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ
ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ رﻫﺒﺮ و راﺳﺎً ﻓﯿﺼﻠﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ.
ﺳﺒﮏ ﭼﻬﺎرم (ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭼﻬﺎر) : در اﯾﻦ ﺳﺒﮏ، اﻃﻤﯿﻨﺎن و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻣﺮﺋﻮﺳﺎن در ﺣﺪ ﮐﻤﺎل، و راﺑﻄﻪ اي ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻣﻮر ﻣﯿﺎن آﻧﺎن ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ . در اﯾﻦ ﺳﺒﮏ، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺎ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ و ﮔﺮوه ﻫﺎي رﺳﻤﯽ و ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ درآﻣﯿﺨﺘﻪ اﻧﺪ (اﻟﻮاﻧﯽ، .(146-145 : 1386
-3-4-2 ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ و اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ²⁹