یکی از نقیصه های عمده شهر سازی معاصر جهان ،سرسپردگی بیش از حد آن به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضاهای پیاده و حرکت پیاده است.این امر یکی از عوامل عمده کاهش کیفیت محیط شهری و افول ارزش های اجتماعی ،فرهنگی و بصری در فضای شهری محسوب می شود.به عنوان واکنش و چاره چویی در برابر این وضع ،در طول دو سه دهه گذشته،گرایشها و دیدگاه های جدیدی در عرصه شهرسازی جهان مطرح شده که از انها بعنوان (جنبش پیاده گستری) یاد می شود(مهدیزاده،۱۳۷۹ : ۱۲)
۱-۱۸-۲ :سنگ فرش(کف پوش)
سنگ فرش عنصری است که نسبت آن به ضخامت آن به سانتی متر مربع ،کمتر از صد باشد.اگر حاصل این تناسب بیشتر از صد سانتی متر باشد،عنصر موجود (دال) یا قطعه سنگ نامیده می شود. کناره های دال های بتنی ساخته شده از سیمان خاکستری،سفید یا رنگی، می توانند ظواهر گوناگونی از جمله صاف،شکل دار و قلوه سنگی داشته باشند . از میان مصالحی که استفاده از انها هنوز عمومیت پیدا نکرده و برای فضاهای مخصوص عابرین پیاده به کار میروند،می توان به عناصر دایره شکلی که تنوع جالبی را به وجود می آورند و دال های سیمانی و سنگ های باز سازی شده مانند:بازالتین،که بسیار مقاومند،اشاره کرد.(حسین زاده دلیر).

منظور از سنگ فرشها در سطح خیابان و پیاده روها، استفاده از مصالح و روسازی برای بستر یکدست و هماهنگ خیابان و پیاده رو است به طور کلی تأثیرات مطلوبی به منظر سازی و هویت متمایز و شاخص به بخش های مختلف شهر به شمار می رود. کف پوشها به دو گروه کلی تقسیم می شوند:کفپوش نرم و کفپوش سخت. کفپوش های نرم تا حدودی دارای خاصیت انعطاف پذیرهستند و بار وارد شده را به روشی شعاعی به زیر اساسی منتقل می کنند. قبر وآجر نشانی از کفپوش نرم همگن میی باشد که روی ماسه چیده می شود. و اما کفپوشهای سخت شامل(قالب های بتن آرمه، یا کفپوشهایی که زیر اساس آنهابا ملاط پوشیده شده است) و تفاوت بین کفپوشهای نرمو سخت برای ضخامتی که بارهای نختلفی را تحمل می کنند ((w.harrs&t. dines 1995:440-
«انتخاب مصالح کفپوش معمولأ با توجه به مقیاس (عملکردی) پیاده رو، مشخصه های کلی و مقاصد طراحی خیابان و شرایط آب و هوایی محلی انجام می شود، در شهرهایی که آب و هوای سردتری دارند، استفاده از مصالح مقاومتر که امکان انبساط و انقباض را در شرایط حاد تغییر دما فراهم سازند و توانایی مقاومت در مقابل نمک وسایر مواد ذوب کننده را نیز داشته باشند، توصیه می شود.
در مکان هایی که میزان بارش بیشتری در سال دارند، از مصالحی با بافت سطحی بیشتر و قدرت جذب فزون تر، مفید است. در برخی از مناطق بیسار سرد (یخبندان)، برای ذوب و برف از شبکه های الکتریکی گرما ساز در میان کف سازی ها استفاده می شوند. افزون بر آنها ماندگاری زیاد و سهولت تعویض نیز در فرایند طراحی در نظر گرفته می شود( استاندارد های برنامه ریزی و طراحی شهری انجمن شهرسازی آمریکا:۳۵۹)
کف سازی های خاص در محل عبور پیاده یا تمامی کفتقاطع ها با توجه به اهداف طراحی، یا به عنوان وسیله آرام سازی ترافیک، انجام نشدنی اند. کف سازی و یا بتن های رنگی در محل تداخل پیاده روها نشانه ای بصری برای تغییر ویژگی و مشخصه خیابان به شمار می آیند و تقاطه های برجسته ( بالا آمده) رانندگان را از حضور در پهنه های پیاده آگاه می سازد( همان منبع : ۳۶۰)
نمونه ای از الگوهای کف سازی و خطوط عابر را در تصویر شماره (۴-۲) در پایین نشان داده شده است.
۱-۱-۱۸-۲ :نکات کلیدی، شرایط کفپوش
۱) نوع چشم انداز؛ که دلالت بر ظرفیت تحمل پتانسیلی بار و احتمال استفاده ی گسترده از آن را دارد، نوع کفپوش منطقه را مشخص می کند. استفاده ازبرنامه ریزی و طراحی اساس های سنگدانه و ظرفیت های کفپوش مناسب در ارتباط با عابرین پیاده و وسایل نقلیه می باشد، که نوع کفپوش منطقه را مشخص می کند.
۲ ) دوره های یخبندان و فشار رطوبت عوامل اقلیمی مهمی در تعیین نوع کفپوش منطقه می باشد کفپوشها باید متناسب با تحمل فشارهای اقلیمی و عملیات حفاظت که در هر منطقه مورد نیاز است، باشند.
۳ ) اقلیم های یخبندان و خاک های کلویید زهکشی شده در طراحی کفپوش تاثیر بسزایی می گذارد. هم مواد زیر اساس سنگدانه ای و هم زهکشی مطلوب در این مناطق مورد نیاز می باشند.
۴ ) در شرایط کاهش بودجه، بهترین راه حل کاستن از ظرافت سطح کفپوش به جای کاهش هزینه ی آماده سازی زیر اساس یا جااای گزین اساس سنگدانه ای برای عملکرد بهتر در دراز مدت می باشد.
۵ )هزینه های نگهداری دراز مدت و تخمین طول سیرویس دهی باید ردر اهداف هزینه در نظر گرفته شود. استفاده از کفپوش بدون توجه به حفاظت ادواری عمر مفید آن را به سرعت کاهش خواهد آورد.( ibid:440-6)
۲-۱-۱۸-۲ :رنگ کفپوش
رنگ ها می توانند با گرمی و سردی خود، با تظاهر و فروتنی خود، ایجاد تنش و یاآرامش کرده و به هر حال در وزن ایجاد نمایند ( بحرینی، ۲۴۷:۱۳۷۷)
در کاربرد رنگ در کف سازی باید در نظرداشت، که نگ های روشن نور را می تابانند و رنگ های تیره و جذب نور، مقاومت کمتری در برابر حرارت دارند. استفاده از رنگ های طبیعی سنگ ها و مصالح برتری دارد. (شیخانی، ۱:۱۳۷۵)
کف سازی فضاها نیز مستلزم توجه و دقت خاصی است. زیرا رنگ، شکل و سایر خصوصیات مربوط به کف سازی این فضا می تواند نقش عمده ای در عملکرد موثر آن داشته باشد.( بحرینی،۲۵۲:۱۳۷۷)
توجه به شرایط اقلیمی منطقه ی مورد نظربرای و طراحی و درک رنگ های غالب، در گزینش رنگ بسیار موثر است(مرتضایی، ۲۹:۱۳۸۱)
بنابراین در انتخاب رنگ شرایط اقلیمی، تجانس و هویت مکانی یک منطقه و نیز جنبه های زیبا شناسی ملاحظه و رعایت شود. اگر این امر به وقوع بپیوندد، میتواند محیطی جذاب، خوشایند، مطلوب و جزو آن را بوجود آورد.
باید به اثرات زیر در موقع انتخاب رنگ مواد توجه کرد( گیبونز و اوبرهولستر، ۱۴:۱۳۸۰)
- رنگ های روشن نور را منعکس کرده و باعث خیره گی می شوند.
- رنگ های تیره، حرارت را جذب کرده و ممکن است موجب ابجایی واحدهای سنگفرشی شوند.
- رنگ های مات و تیره می اتواند، لکه های روغن و جزو آن را استتار کند.
- رنگ باختن بلوک رنگ شده می بایست پیش بینی شود، در حالی که رنگ های طبیعی سنگ و سفال نه تنها کمتر تغییر کرده، بلکه در معرض عوامل جوی بهتر نیز می شوند، تضاد در رنگ سنگفرش ها می باید به اندازه ای باشد که علی رغم رنگ باختگی محسوس باقی بماند.
تصویر شماره(۶-۲) نمونه ای از مدل های متنوع کفپوشی
۲-۱۸-۲ :نیمکت و صندلی خیابانی
نیمکت عمومی اختراعی است از قرن نوزدهم که از تجهیزات فضاهای سبز سرچشمه گرفته است. از آن زمان تاکنون این وسیله ی شهری جزو عناصر ضروری تجهیزات فضای عمومی بوده است. ( موره و دیگران، ۲۲:۱۳۷۳)
در انتخاب جایی برای نشستن، معمولاً یک نوع استفاده کوتاه یا بلند مدت مد نظر است. برای نشستگاه بلند مدت که الزامات و تسهیلات خاص خود از جمله: مدولاریته، فرم، آرگونومی و قطعات اضافی که اکثراً از نیمکت های پشتی دار و دسته دار استفاده می شود و برای استفاده کوتاه مدت می توانترکیب ساده و متنوع تری در نظر داشت. نیمکت های یکپارچه با گلدان و روشنایی و زباله دان یا نیمکت های دیواری و پایه کوتاه روی دیار که اکثراً این نیمکت ها سنگی یا بتنی بدون پشتیهستند. نیمکت بدون پشتیبا استفاده از مصالح بنایی و هماهنگی کوتاه روی دیوار میتوان برای نشستن و نشستگاه چند حالت زیر قائل شد:
رو در رو برای ارتباط، مکالمه و صحبت
پشت به پشت بدون هیچ تماسی
نشستن در کانون توجه و فعالیت مانند میدان ها و تفریحگاه ها
نشستن برای مقاصد خاصی مانند سرپناه ایستگاه اتوبوس یا کافه
نشستنگاههای مدولا که در واحدهای کوچک قابلیت ایجاد فرم گرد و منحنی را دارند، بویژه برای گرد تا گرد درخت و گلدان مفیدند.
نیمکت و صندکیدنج و پنهان که با گلکاری یا گیاه پایه بلند گلدانی ادغام میشود و فضای کاملی را با پرایوسی مناسب خلف می کند (مرتضایی، ۵۲:۱۳۸۱)
۱-۲-۱۸-۲ :ارگونومی
ابعاد نیمکت وصندلی خیابانی از نسبت های متفاوتی پیروی می کنند که در طراحی هر سیستم مبلمان شهری بویژه نشستگاه، رعایت ابعاد آنترومتریکی جامعه مورد نظر بسیار اهمیت دارد. با این حال، ابعاد اصلی و تعیین کنننده یک نیمکت عمومأ به شرح زیر است:
«ارتفاع نشستن از کف زمین برای مردان وزنان ۴۴۰ میلی متر، عمق نزد مردان ۴۸۰ و زنان ۴۲۰ میلی متر، متوسط ارتفاع پشتی از کف ۷۲۰ میلی متر(برای نشستگاه پایه بلند طیفی بین ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلی متر) و پهنا در قسمت کفل برای مردان ۳۷۰ و زنان ۴۰۰ میلی متر، برای راحتی بیشتر نشیمنی کوتاه تر و عمیق تر رتجیح داده می شود(حالتی شبیه لم دادن) با ارتفاعی تابین ۳۹۵ تا ۴۳۰ میلی متر و عمقی حدود ۴۹۰ تا ۶۳۵ میلی متر. در ضمن هرچه، پروفیل عرضی به فرم بدن نزدیکتر باشد و پشتی و کف شیبی ملایم داشته باشد بهتر است» (گیبونز و اوبرهولستر، ۱۳۸۰: ۶۳)
تصویر شماره(۷-۲) ابعاد گوناگون ارگونومیک نیمکت یا صندلی
در مقایسه این اندازه ها، اندازه های پیشنهادی دیگر نیز حتصل می شود که در جدول زیر نشان داده می شود: