راهنمای نگارش پایان نامه و مقاله درباره بررسی و نقد ایرادات قوشچی بر موضوع امامت «تجرید العقائد»- فایل ... |
ب.این دعا به واسطه عموم افرادی موصول و عموم ازمانی و احوالی که از راه حذف متعلق حاصل شده است دلالت بر عصمت امامA میکند؛ یعنی در هیچ حالتی وی مرتکب معصیت نمیشود و جز حق نمیگوید و به غیر حق عمل نمیکند و همیشه همراه حق است، زیرا اگر مرتکب معصیت شود دشمنی با او به خاطر عمل منکر واجب میشود و چون در این دعا هیچ حالت یا زمانی استثنا نشده است عصمت امام اثبات میگردد.این عصمت با مولای به معنای امام و خلیفه سازگار است.
۲٫محدثین و حفاظ حدیث، الفاظ دیگری در صدر و ذیل حدیث غدیر آوردهاند که دلالت بر معنای امامت میکند.
برخی نقل کردهاند که پیامبر اکرم۶ فرمود:
یا ایها الناس بما تشهدون؟ قالوا نشهد أن لا اله الا الله قال: ثم مه؟ قالوا: و أن محمدا عبده و رسوله، قال: فمن ولیکم؟ قالوا: الله و رسوله مولانا.ثم ضرب یده الی عضد علیA فأقامه فقال: من یکن الله و رسوله مولاه فان هذا مولاه[۲۱۱].
ای مردم! به چه چیزی گواهی میدهید؟ گفتند گواهی میدهیم که معبودی جز الله نیست. فرمود: سپس چه؟ گفتند: گواهی میدهیم همانا محمد عبد او و فرستاده اوست، فرمود: ولی شما کیست؟ گفتند: خدا و رسول او مولای ما هستند. سپس رسول اکرم۶ دست به بازوی علیA زد و او را بلند کرد و فرمود: هر کس خدا و رسولش مولای اوست، این شخص نیز مولای اوست.
وقوع ولایت در کنار شهادت به توحید و رسالت و آمدن آن پشت سر مولویت مطلقه خدا و رسول خدا۶ تنها با معنای امامتی که ملازم با اولویت در تصرف است، صحیح میباشد.
۳٫رسول خدا۶ پس از اعلام مولی بودن علیA تکبیر گفتند و فرمودند:
الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضی الرب برسالتی و الولایه لعلی بن ابی طالب.
اکمال دین و اتمام نعمت با هیچ کدام از معانی مولی غیر از امامت و اولویت در تصرف صحیح نمیباشد.
۴٫قرینه چهارم جریان تهنیت و تبریک مردم، به ویژه ابوبکر و عمر به امام علیA میباشد.
۶-۲-۱-۳٫ جواب شبهه دلالت ذیل حدیث بر معنای محب و ناصر:
۱٫همان گونه که در پاسخ شبهه پیشین گفته شد، از دعای پیامبر اکرم۶ «اللهم وال من والاه و عاد من عاداه» معنای امامت استفاده میشود.
-
- قرائن دیگری در این حدیث موجود است که دلالت بر معنای امامت دارند، مثل تبریک مردم یا فهم مردم به خصوص اشعار و غدیریههایی که از همان زمان سروده شد. شیخ مفید، با استناد به سرودههای شاعران مُخضرم (شعرایی که دوره جاهلیّت و اسلام را درک کردهاند)؛ یعنی شاعرانی چون اخطل، کمیت، قیس بن سعد بن عباده و حسان بن ثابت، اثبات میکند که معنای ولی در حدیث یاد شده، فقط امام است[۲۱۲].
۳٫این دعا، مناسب معنای امامت از لفظ مولی است، زیرا رسول خدا۶ با این دعا مردم را مکلف میکند که از حضرت علیA اطاعت کنند و از تمرد و نافرمانی اوامر او برحذر باشند، چون امامت و خلافت نیازمند اطاعت و فرمانبرداری مردم است.
علامه امینی در رد این ادعا که مراد از مولی ناصر و محب است، مینویسد:
«بر فرض که مراد از مولی در حدیث غدیر این دو معنا باشد، از دو حال خارج نیست:
الف.احتمال دارد که پیامبر اکرم۶ قصد داشت که مردم را به محبت و نصرت علیA ترغیب کند، زیراکه او از مؤمنین بود.
ب. احتمال دوم این است که مقصود پیامبر۶این باشد که محبت ونصرت به مردم را به علیA امر کند.
هر کدام از دو صورت پیشین میتواند اخباری یا انشایی باشد در نتیجه چهار صورت به وجود میآید.
حالت نخست: رسول اکرم۶ به مردم خبر دهد که محبت و نصرت علیA واجب است.
این احتمال مردود است؛ زیرا هیچ فایده ای بر آن مترتب نیست و مطلب مجهولی نبوده است تا در آن زمان و با آن شرایط به مردم اعلام نماید و سستی کردن در تبلیغ آن تبلیغ نکردن رسالت شمرده شود و تبلیغ آن اکمال دین و اتمام نعمت به حساب آید، سپس مردم به تبریک و تهنیت علیA بپردازند.
چگونه این احتمال صحیح باشد در حالی که مردم همواره سخن خدا را در قرآن میخواندند که میفرماید: «وَالمُؤمِنُونَ وَ المُؤمِناتُ بَعضُهُم أولِیاءُ بَعضٍ»[۲۱۳] یا میفرماید: «إنَّما المُؤمِنُونَ إِخَوهٌ»[۲۱۴] که بر وجوب دوستی مؤمنین نسبت به همدیگر دلالت دارند.
ساحت مقدس نبی اکرم۶ از تبلیغ چنین امر عبثی منزه میباشد.
حالت دوم: رسول خدا۶ وجوب محبت و نصرت علیA را انشاءکند.
ضعف این احتمال نیز کمتر از احتمال نخست نمیباشد،چون مطلب جدیدی نبوده است که تا آن زمان بیان نشده باشد و حکم تازه ای نبود که تا آن هنگام انشا نشده باشد.
هم چنین طبق این دو احتمال لازم بود که پیامبر اکرم۶ بفرماید: «من کان مولای فهو مولی علی» لذا این دو احتمال خلاف ظاهر حدیث است.شاید سبط ابن جوزی نیز متوجه این اشکال بود که در تذکرهاش میگوید: حمل لفظ مولی در این حدیث بر معنای ناصر جایز نیست.
علاوه بر آن، وجوب محبت و نصرت طبق این دو وجه، مختص علیA نبود؛ در این امر همه مسلمانان مساوی بودند، پس تخصیص حضرت علیA وجهی نداشت. اگر مراد محبت و نصرت مخصوصی باشد که بالاتر و برتر از دیگران باشد، مانند وجوب متابعت و امتثال اوامر و تسلیم شدن در برابر او، این همان معنای امامت است، به خصوص بیانی که برای علیA به کار رفته است، شبیه بیانی است که برای نبی اکرم۶ به کار رفته است؛ «من کنت مولاه» و تفکیک بین آن دو در یک سیاق جایز نیست.
حالت سوم: رسول اکرم۶ به مردم خبر دهد که بر علیA واجب است که به مردم محبت و نصرت داشته باشد.
این حالت نیز مردود است، زیرا در این صورت لازم بود که نبی اکرم۶ به خود علیA بفرماید نه این که همه مردم را نگه دارد و آنها را خطاب قرار دهد.
حالت چهارم: وجوب محبت و نصرت مردم را به علیA انشا کند.
این احتمال نیز جایز نیست، زیرا در این صورت پیامبر اکرم نیازی به آن همه اهتمام و سفارش به مردم و مخاطب قرار دادن مردم نداشت…»[۲۱۵].
۷-۲-۱-۳٫ پاسخ به شبهه مراد بودن «اولویت در قرب» به پیامبر اکرم۶
۱٫در این که حضرت علیA از مقربین و خواص پیامبر اکرم۶ بودند تردیدی نیست، چون حضرت علیA از کودکی در دامان پیامبر خدا پرورش یافتند و همواره در محضر رسول خدا۶ بودند. حضرت علیA در خطبه قاصعه نهج البلاغه در این باره میفرماید:
«شما موقعیت مرا نسبت به رسول خدا۶ در خوشاوندی نزدیک در مقام و منزلت ویژه میدانید؛ پیامبر مرا در اتاق خویش مینشاند، در حالی که کودک بودم مرا در آغوش خود میگرفت و در بستر مخصوص خود میخوابانید. بدنش را به بدن من میچسباند و بوی پاکیزه خود را به من میبویاند و گاهی غذایی را لقمه لقمه در دهانم میگذارد. هرگز دروغی در گفتار من و اشتباهی در کردارم نیافت و من همواره با پیامبر بودم؛ چونان فرزند که همواره با مادر است. پیامبر۶ هر روز نشانه تازهای از اخلاق نیکو را برایم آشکار میفرمود و به من فرمان میداد که به او اقتدا نمایم. پیامبر۶ چند ماه از سال را در غار حراء میگذراند. تنها من او را مشاهده میکردم و کسی جز من او را نمیدید. در آن روزها در هیچ خانهای اسلام راه نیافت، جز خانه رسول خدا۶ که خدیجه هم در آن بود و من سومین آنها بودم. من نور وحی و رسالت را میدیدم و بوی نبوت را میبوییدم. من هنگامی که وحی بر پیامبر فرود میآمد، ناله شیطان را شنیدم، گفتم: ای رسول خدا! این ناله کیست؟گفت: شیطان است که از پرستش خویش مأیوس گردید و فرمود: «علی تو آن چه را من میشنوم میشنوی و آن چه را که میبینم میبینی جز این که تو پیامبر نیستی، بلکه وزیر من هستی و به راه خیر میروی»[۲۱۶].
۲٫در جریان غدیر خم، دو آیه تبلیغ و اکمال نازل شد. همان گونه که پیش از این نیز بیان شد، این دو آیه تنها با معنای امامت و خلافت سازگار هستند.
۸-۲-۱-۳٫ پاسخ به شبهه عدم منافات این حدیث با خلافت خلفای سه گانه:
این اشکال وارد نیست، زیرا:
۱٫با حدیث غدیر وجود نص از سوی پیامبر اکرم۶ بر امامت علی بن ابی طالبA ثابت میشود و چون بالاجماع چنین نصی بر خلافت ابوبکر نیست و بیعت یا اجماع نمیتواند با نص معارضه کند، امامت حضرت علیA اثبات و امامت هر کسی غیر او نفی میشود[۲۱۷].
۲٫ظاهر از «من کنت مولاه فعلی مولاه» عموم اوقات است. زمان حیات رسول خدا۶ به حکم عقل بیرون است، بقیه اوقات در تحت این عام باقی میماند[۲۱۸]. از این رو پس از رسول خدا۶ تا زمانی که حضرت علیA زنده است، او امام است.
۳٫این سخن با تبریک عمر به حضرت علیA منافات دارد، زیرا عمر به حضرت علیA گفت: «اصبحت مولای و مولی کل مؤمن و مؤمنه» در این تبریک عمر تصریح میکند که علیA مولای اوست.
۲-۳٫ فصل سیزدهم:
حدیث منزلت
یکی از احادیثی که شیعه و سنی از نبی اکرم۶ روایت کردهاند، حدیث منزلت است. در این حدیث پیامبر اکرم۶ به حضرت علیA میفرماید:
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1400-08-01] [ 08:52:00 ب.ظ ]
|