۷۴/۱

۹۲/۱

SEM: خطای استاندارد میانگین‏ها، در هر ستون اعداد دارای حروف غیر مشابه از نظر آماری اختلاف معنی‏داری دارند (۰۵/۰>P).

ماکرومولکول‌ها بوسیله تولید اکسیژن ناشی از فلز و رادیکال‌های آزاد حاوی نیتروژن (اکسیدان‌ها) و یا تخلیه آنتی اکسیدان‌های سلولی ناشی از فلز صدمه می‌بینند. مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده یا مرگ سلولی نکروتیک پیامدهای معمول بعد از این صدمه هستند (پولیدو و پاریش^[۲۵۵]، ۲۰۰۳). از جمله آنزیم‌های تیول‌دار گلیسریدآلدهید ۳-فسفات دهیدروژناز است که در تولید ATP از منابع کربوهیدراتی در طول گلیکولیز نقش دارد. بازدارندگی این آنزیم و درنتیجه عدم تولید ATP، باعث آپوپتوزیس و مسمومیت سلولی می‌شود (ترمینلا^[۲۵۶] و همکاران، ۲۰۰۲)، که کاهش هضم مشاهده شده در قابلیت هضم تایید کننده این اثر سمیت‌زایی کادمیوم می‌باشد.
حساسیت باکتری‌های تجزیه کننده سلولز نسبت به دیگر باکتری‌های شکمبه بسیار بیشتر است. باکتری‌های سلولایتیک غالب در شکمبه شامل رومینوکوکوس آلبوس^[۲۵۷]، فیبروباکتر ساکسینوژنس^[۲۵۸] و رومینوکوکوس فلاوفیشنس^[۲۵۹] هستند. که در میان باکتری‌های اشاره شده رومینوکوکوس آلبوس بیشترین حساسیت را نسبت به کادمیوم دارد (فورزبرگ، ۱۹۷۷). در نتیجه باکتری‌های بسیار کمتری می‌توانند NDF و ADF جیره در نتیجه کاهش قابلیت هضم خواهد انجامید که در تطابق با یافته‌های این آزمایش می‌باشد.
جالک و همکاران (۱۹۹۴) تاثیر افزودن سطوح ۵، ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم کادمیوم به هر کیلوگرم ماده خشک جیره حاوی ۸۰ درصد مواد متراکم و ۲۰ درصد علوفه را مورد بررسی قرار دادند. سطوح ۵ و ۱۰ میلی‌گرم در کیلوگرم به ‌طور معنی‌داری قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و NDF را کاهش داد که تایید کننده نتایج آزمایش حاضر می‌باشد. نکته جالب توجه در آزمایش محققین مورد اشاره این است که سطح ۲۰ میلی‌گرم در کیلوگرم هیچ اثر معنی‌داری بر فراسنجه‌های مورد اشاره نداشت. همچنین استفاده از گلوکز، تولید ATP، تخمیر هگزوز، تخمیر آمینواسیدها بوسیله کادمیوم تحت تاثیر قرار نگرفت. الماسی (۱۳۹۲) گزارش نمود افزودن سطوح ۱ و ۱۰ میلی‌گرم در لیتر کادمیوم به محیط کشت کاهش معنی‌دار قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، NDF و ADFرا موجب گردید. افزودن سطح ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر کادمیوم به محیط کشت اگرچه کاهش قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی را موجب گردید ولی اختلاف مشاهده شده با تیمار شاهد معنی‌دار نبود. این داده ها در تطابق با یافته های آزمایش حاضر مبنی بر کاهش قابلیت هضم مواد مغذی با افزودن کادمیوم میباشند.
اضافه کردن بنتونیت سدیم به جیره حاوی کادمیوم در مقایسه با تیمار کادمیوم به تنهایی، افزایش معنیداری در قابلیت هضم ماده خشک، مادهآلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی را موجب گردید. در این آزمایش ویژگی جاذب فلزات سنگین توسط بنتونیت سدیم، کاهش سمیت و افزایش تخمیر جیره توسط میکروارگانیسمها را به دنبال داشته است.
خلیفه (۱۳۹۱) گزارش نمود افزودن بنتونیت در جیره گوسفند نه تنها اثر منفی بر قابلیت هضم ظاهری نداشت بلکه قابلیت هضم ماده خشک و آلی را به ویژه در سطح ۲ درصد بنتونیت بهبود بخشید. در مطالعه فروزانی و همکاران (۲۰۰۴) روی گوسفند نژاد مهربان افزایش قابلیت هضم ماده خشک و پروتئین خام را به طور معنی‏دار با افزایش زئولیت مشاهده گردید. در آزمایش ایوان (۱۹۹۲) ناپدید شدن نیتروژن از دستگاه گوارش توسط بنتونیت کاهش یافت در حالیکه از بین رفتن مادهآلی و فیبر نامحلول در شوینده اسیدی تحت تاثیر قرار نگرفت و مشاهده شد که ۴ و ۸ درصد بنتونیت بر مجموع مواد مغذی قابل هضم و فیبرخام در جیره‏های با علوفه کاه برنج تاثیر مثبتی دارد (سالم و همکاران، ۲۰۰۱).
برخی از مواد افزودنی معدنی مانند بنتونیت و زئولیت با توجه به خصوصیات بافری و تبادل کاتیونی میتواند نقش ویژهای در ظرفیت بافری شکمبه داشته باشند. بافرها نسبت استات به پروپیونات را بالا برده و هضم فیبر را بهبود میبخشند (برگر و همکاران، ۱۹۹۵). افزایش هضم الیاف میتواند به دلایلی از جمله زمان ماندگاری بیشتر ماده خوراکی در شکمبه، زیاد شدن شرایط بازچرخ شیرابه شکمبهای، توانایی بافر در ایجاد ثبات در pH شکمبه و در نتیجه بهبود قابلیت هضم سلولز باشد. میزان pH شکمبه یکی دیگر از عوامل مؤثر بر قابلیت هضم الیاف می‌باشد. تغییرات pH شکمبه بین ۲/۶ تا ۷ اثر ناچیزی روی فعالیت میکروبی دارد. ولی، زمانی که pH به پایین‌تر از ۲/۶ سقوط می‌کند کاهش قابل ملاحظه‌ای در تجزیه الیاف دیده می‌شود، در pH کمتر از ۵ هضم الیاف کاملاً قطع می‌شود (سوآن، ۱۳۸۲). طبق نظر تایتگمیر و همکاران^[۲۶۰] (۱۹۹۱) تجزیه‌پذیری دیواره سلولی بیشتر به ساختمان آن برمی‌گردد تا به شرایطی که بر محیط شکمبه حاکم است. اردمن و همکاران (۱۹۸۲) روی پارامترهای هضم در گاوهای شیری نشان داد که هضم ظاهری الیاف نامحلول در شویند اسیدی از ۳۶ درصد به ۱/۴۵ درصد و ۸/۴۶ درصد با افزودن ۱ درصد بی کربنات سدیم و ۸/۰ درصد با اکسید منیزیم به عنوان بافر در جیره افزایش مییابدکه تایید کننده یافته های آزمایش حاضر است. در تطابق با بسیاری از مطالعات محققین دیگر، افزایش هضم الیاف و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی با مصرف بنتونیت گزارش شده است (محسن و همکاران، ۲۰۰۲).
در مطالعه نیکخواه و همکاران (۲۰۰۳) نیز استفاده از ۴ درصد کلینوپتیلولیت در جیره با سطوح مختلف اوره قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، چربی و NDF را افزایش داد. موافق با نتایج آزمایش حاضر (نوار ^[۲۶۱]و همکاران، ۱۹۹۳) گزارش نمودند از دلایل افزایش قابلیت هضم ماده خشک و مادهآلی در جیره‌های حاوی بنتونیت می‌توان به افزایش زمینه سطح واکنش مواد هضمی از طریق بالا بردن سطح عمل آنزیمهای گوارشی و افزایش تماس با غشاء مخاطی دستگاه گوارش اشاره نمود. محسن و تاوفیک^[۲۶۲] (۲۰۰۲) نیز نشان دادند که بنتونیت افزوده شده به اندازه ۵/۲ و ۵ درصد در جیره بزغالههای پرواری باعث بهبود قابل توجهی در راندمان تبدیل خوراک شد.
استفاده از بنتونیت برای جذب عناصر سنگین در آزمایشات دامی مورد توجه قرار نگرفته است اما خاصیت جاذب آن در شرایط وجود آفلاتوکسینها گزارش گردیده است. استفاده از بنتونیت جهت جذب آفلاتوکسین، برای اولین بار توسط ماسیمانگو و همکاران (۱۹۷۸) آزمایش شد و مشاهده کردند که افزودن ۲ درصد از چندین نوع بنتونیت در چندین محلول بافری باعث جذب ۴۰۰ میکروگرم AFB1 در دامنه ۹۴ تا ۱۰۰ درصد گردید. استخراج AFB1 توسط محلول کلروفرم نشان داد که ۵ تا ۲۳ درصد آن از جاذب جدا گردید که بیان کننده تفاوت ظرفیت جذب نمونه‌های مختلف بنتونیت برای آفلاتوکسین می‌باشد. آزمون‌های جذب متعددی با بهره گرفتن از بنتونیت‌ها و محلول‌های مختلف شامل شیر، آب، نمکی، سرم خون و محلول معدی خوک و مایع شکمبه گاو انجام شده است. دووراک (۱۹۸۹) مشاهده کرد که ۲ درصد بنتونیت ۸۹ درصد AFM1 را در شیر آلوده شده طبیعی با ۳ تا ۶ قسمت در بیلیون AFM1، جذب می‌کند. بر اساس مطالعات درون‌تنی، لیندمن و همکاران (۱۹۹۳)، نشان دادند که افزودن بنتونیت سدیم به جیره‌های خوک‌های در حال رشد و حاوی ۸۰۰ قسمت در بیلیون AFB1 موجب بهبود متوسط افزایش وزن روزانه و مصرف خوراک گردید. این محققان اثرات مفید بیشتری را در مقادیر بالاتر از ۵/۰ درصد بنتونیت سدیم مشاهده نکردند. بنتونیت سدیم همچنین در کاهش آفلاتوکسیکوزیس در جوجه‌های گوشتی موثر شناخته شده است.

با توجه به نتایج آزمایش حاضر میتوان چنین نتیجهگیری کرد که بنتونیت سدیم به طور معنیداری از سمیت کادمیوم در محیط شکمبه کاسته و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی را به دنبال داشته است.
اضافه کردن روی به جیره حاوی کادمیوم در مقایسه با تیمار حاوی کادمیوم افزایش معنیداری در قابلیت هضم ماده خشک، مادهآلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی نشان داد (۰۵/۰P>). افزودن روی احتمالا از طریق کاهش جذب کادمیوم توسط میکروارگانیسمها، توانسته از سمیت ناشی از کادمیوم جلوگیری کرده و از این طریق بهبود گوارشپذیری مواد مغذی را موجب گردیده است.
براتی (۱۳۸۹) گزارش نمود که افزودن روی باعث بهبود ضریب تبدیل غذا در شرایط دریافت کادمیوم شد که با توجه به بهبود گوارشپذیری مواد مغذی با افزودن روی به جیره حاوی کادمیوم در آزمایش حاضر قابل توجیه است. فلیپس و همکاران (۲۰۰۴) در مطالعه خود روی میشهای تغذیه شده با کادمیوم (۲۸۶/۰ میلیگرم در لیتر) و روی (۶/۸ میلیگرم در لیتر)، نشان دادند که توازن کادمیوم در گروهی که تنها کادمیوم دریافت میکردند شدیداً مثبت بود در حالیکه در گروهی که کادمیوم و روی با هم دریافت میکردند منفی بود و این ممکن است به دلیل رقابت بین این دو عنصر برای اتصال به متالوتیونین باشد. همچنین جیگر^[۲۶۳] و همکاران (۱۹۹۰) در مطالعه بر روی موشهای تغذیه شده با کادمیوم و روی توازن منفی کادمیوم، وقتیکه کادمیوم و روی با هم تغذیه شدند را گزارش نمودند و دلیل آن را رقابت بین دو عنصر برای اتصال به متالوتیونین در روده دانستند. افزودن روی به جیره موشها توانست جذب کادمیوم را کاهش دهد که این نتیجه با نتایج برژوکا و همکاران (۲۰۰۱) که کاهش جذب کادمیوم در موشهای دریافت کننده کادمیوم و روی نسبت به گروهی که فقط کادمیوم دریافت کرده بودند را گزارش دادند مطابقت داشت. به طور کلی اثر آنتاگونیستی روی بر جذب کادمیوم را میتوان به این صورت تفسیر کرد که افزودن مقدار بالا روی به جیره موجب افزایش سنتر متالوتیونین میشود و از آنجایی که کادمیوم تمایل بالایی (حدود ۸ برابر بیشتر از روی) برای اتصال به متالوتیونین دارد با اتصال به این پروتئین از جذب آن جلوگیری میشود همچنین نتایج حاضر در تطابق با یافته های جماعی و همکاران (۲۰۰۸) و پاول و همکاران (۱۹۶۴) میباشد. این محققین در پژوهشهای خود بهبود اثر منفی کادمیوم بر افزایش وزن را در موشهای که کادمیوم و روی با هم دریافت کرده بودند در مقایسه با گروهی که تنها کادمیوم دریافت کرده بودند را گزارش نمودند. براتی (۱۳۸۹) در آزمایش خود بر گوسفند نژاد مهربان، نشان داد که گوارشپذیری ماده خشک در تیمار دریافت کننده کادمیوم نسبت به سایر تیمارها پایینتر بود. گوارشپذیری مادهآلی تیمار کادمیوم نسبت به تیمار شاهد پایینتر بود. همچنین این محقق گزارش نمود که میانگین درصد گوارشپذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی تیمارهای آزمایشی اختلاف آماری معنیداری بین تیمارها مشاهده نشد، اما از نظر عددی بیشترین مقدار گوارشپذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی مربوط به تیمار شاهد و کمترین مقدار مربوط به تیمار دریافت کننده کادمیوم بود. سلام احمد^[۲۶۴] و همکاران (۲۰۰۳) گزارش دادند که تغذیه روزانه بزهای شیری با ۱ گرم روی به صورت آلی موجب افزایش گوارشپذیری ظاهری ماده خشک و پروتئین خام شد.
در کل افزودن روی به جیرههای حاوی کادمیوم بهبود گوارشپذیری مواد مغذی را در مقایسه با تیمار دریافت کننده کادمیوم به دنبال داشت که این پیشنهاد را مطرح میسازد که میتوان از این عنصر برای محافظت تخمیر شکمبهای در شرایط دریافت جیره آلوده به کادمیوم استفاده نمود.
۴-۲-۲ نیتروژن آمونیاکی
اثر کادمیوم بر غلظت نیتروژن آمونیاکی تا ۸ ساعت پس از خوراک دهی در روز ۹ تخمیر در جدول ۴-۱۴ آورده شده است. در کل افزودن کادمیوم کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمارکنترل موجب گردید (۰۵/۰P<). در شکمبه تقریبا ۵۰ درصد پروتئین می‌تواند بوسیله‌ی میکروارگانیسم‌ها به آمونیاک تبدیل شود. سه باکتری اصلی تولید کننده آمونیاک گرم مثبت بوده به ‌نظر می‌رسد نقش مهمی در متابولیسم اسیدهای آمینه و پپتیدها ایفا می‌کنند. کادمیوم اثر مهاری بر فعالیت آنزیم‌های اوره‌آز، گلوتامات دهیدروژناز و گاماگلوتامیل ترانسفراز دارد، اما فعالیت ترانس‌آمیناز را تحریک می‌کند (فیکسووا و فیکس، ۲۰۰۲). به نظر میرسد که تعداد کمی از میکروارگانیسم‌های تجزیه کننده سلولز از جمله فیبروباکتر سوکسینوژنز ، رومینوکوکوس فلاوفاسینز و رومینوکوکوس آلبوس دارای فعالیت پروتئازی بوده قابل توجه می‌باشند (والاس^[۲۶۵] و همکاران، ۱۹۹۷). از جمله دیگر باکتری‌های اصلی تجزیه کننده پروتئیناز در شکمبه می‌توان به رومینوکوکوس آمیلوفیلوس، بوتیریو ویبریو فیبرسالونس، گونه های پرووتلا و استرپتوکوکوس بوویس اشاره نمود. این باکتری ها می‌توانند میزان تجزیه پروتئین محلول را افزایش داده و در نتیجه افزایش غلظت نیتروژن آمونیاکی را موجب گردند (والاس، ۱۹۸۵).
رومینوکووس آمیلوفیلوس یکی از نخستین باکتری های شکمبهای است که پروتئیناز آن جدا شده است (بلکبرن و هالا^[۲۶۶]، ۱۹۷۴). این میکروارگانیسم نیتروژن آمونیاکی را به عنوان منبع اصلی نیتروژن خود مورد استفاده قرار داده و تنها بخش کوچکی از نیتروژن مورد نیازش را از پروتئین‌ها، پپتیدها و اسیدهای آمینه بدست میآورد (هولا و بلکبرن ۱۹۷۱)، پیشنهاد شده است که این میکروارگانیسم تجزیه کننده آمیلوز، پروتئینازهای بسیاری را به منظور تجزیه پروتئینهای ساختاری دانه غلات تولید می‌کند تا امکان دست یافتن به گرانولهای نشاسته را فراهم نماید (هسپل^[۲۶۷]، ۱۹۸۴). این باکتری‌ حساسیت بالایی به فلزات سنگین داشته و در حضور سطوح پایین این عناصر رشد آن متوقف می‌شود (فورزبرگ، ۱۹۷۷). بنابراین می‌توان متوقف شدن رشد و فعالیت این باکتری را از جمله دلایل کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی در محیط کشت با افزودن کادمیوم باشد. همچنین به نظر می‌رسد کاهش تجزیه پروتئین در این آزمایش با کاهش قابلیت هضم فیبر که پروتئین مواد خوراکی را در بر گرفته است مرتبط باشد. فیبر هضم نشده موجود در مواد خوراکی دسترسی باکتری‌ها و آنزیم‌ها را به پروتئین کاهش داده و بنابراین تجزیه‌پذیری پروتئین و در نتیجه غلظت نیتروژن آمونیاکی کاهش می‌یابد (دوانت^[۲۶۸] و همکاران، ۲۰۰۰). غلظت نیتروژن آمونیاکی با افزودن ۲۰ میلیگرم کادمیوم در کیلوگرم جیره محیط کشت در کلیه زمان‌ها به کمتر از ۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر که حداقل غلظت مورد نیاز برای رشد میکروبی مطلوب می‌باشد (سالتر^[۲۶۹] و همکاران، ۱۹۷۹) رسید. این نتیجه همچنین تایید کننده کاهش توده میکروبی تولید شده در نتیجه افزودن کادمیوم در آزمایش تولید گاز می‌باشد.
استرپتوکوکوس بوویس نیز از جمله باکتری‌هایی است که اهمیت قابل توجهی در تجزیه پروتئین در شکمبه داشته و همچنین قادر به استفاده از آمونیاک به عنوان منبع نیتروژن می‌باشد (راسل^[۲۷۰] و همکاران، ۱۹۸۱)، این میکروارگانیسم می‌تواند در شکمبه حیواناتی که با جیره‌های حاوی دانه غلات تغذیه شده‌اند و همچنین در حیوانات چرا کننده که مقادیر زیادی از علوفه تازه با پروتئین محلول بالا مصرف می‌کنند به‌ خوبی تکثیر شده (آتوود و رایلی^[۲۷۱]، ۱۹۹۵)، و به عنوان میکروارگانیسم غالب اثر قابل توجهی بر تجزیه پروتئین در شکمبه داشته باشد (گریسولد^[۲۷۲] و همکاران،۱۹۹۹). این باکتری بیشترین مقاومت را در میان باکتری‌های شکمبه در حضور فلزات سنگین دارد (فورزبرگ، ۱۹۷۷). پرووتلا رومینوکولا^[۲۷۳] یکی از فعال‌ترین باکتری‌ها در تجزیه پروتئین‌ها و پپتیدها در شکمبه بوده و همچنین از جمله گونه‌هایی است که می‌تواند جمعیت آن به بیش از ۶۰ درصد کل باکتری‌ها برسد. پرووتلا به یون‌های فلزی حساس می‌باشد. اگرچه تاثیر کادمیوم بطور مستقیم در این رابطه مورد بررسی قرار نگرفته است ولی یون‌های مس، کروم و جیوه فعالیت دی‌پپتیداز را مهار می‌کنند، که احتمالاً بوسیله جایگزینی عناصر سنگین با یون فلزی موجود در آنزیم یا بوسیله اثر متقابل با گروه‌های ضروری سولفیدریل است (والاس، ۱۹۹۳). الگوی مشابهی از بازدارندگی بوسیله یون‌های فلزات سنگین مشاهده شد که کاهش فعالیت پروتئاز را در مخلوطی از باکتری‌های شکمبه موجب شد (والاس، ۱۹۸۳) که در این فعالیت پروتئازی پرووتلا نقش قابل توجهی داشت. اوره توسط اوره‌آز میکروبی در شکمبه به آمونیاک و دی‌اکسیدکربن تبدیل می‌شود. سلنوموناس رومیننتوم فراوان‌ترین بی‌هوازی اجباری با فعالیت اوره آز در بررسی انجام شده توسط آکوآ و کونیاروا^[۲۷۴] (۱۹۹۵) بود. اوره آز در استرپتوکوکوس رومیننتوم توسط گلوتامین سنتتاز تنظیم میشود (اسمیت^[۲۷۵] و همکاران، ۱۹۸۱ الگوی تغییرات نیتروژن آمونیاکی تا ۸ ساعت پس از خوراک‌دهی صبح در جدول ۴- ۱۴ آورده شده است. افزودن کادمیوم در تمام زمان‌ها کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمار کنترل موجب گردید که این کاهش در کلیه موارد معنی‌دار بود (۰۵/۰P<). الماسی (۱۳۹۲) گزارش داد افزودن کادمیوم در تمام زمان‌ها کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی را در مقایسه با تیمار شاهد موجب گردید که این کاهش بجز برای ۲ ساعت پس از خوراک‌دهی تیمار ۱/۰ میلی‌گرم کادمیوم در لیتر، در کلیه موارد معنی‌دار بود (۰۵/۰P<). همچنین میانگین غلظت نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم کاهش معنی‌داری را در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد که در توافق با نتایج آزمایش حاضر میباشد.
میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی تیمار کادمیوم+ روی نسبت به تیمار کادمیوم افزایش معنیداری نشان داد (۰۵/۰P<). که میتواند در نتیجه رابطه آنتاگونیستی کادمیوم و روی باشد. آرلویچ و همکاران (۲۰۰۰) گزارش نمودند که افزودن روی به جیره غذایی موجب بهبود بهره وری از نیتروژن جیره گردید. با توجه به نتایج آزمایش حاضر و مطالعهی مذکور میتوان این گونه بیان نمود که اثر کاهندگی کادمیوم بر میزان نیتروژن متأثر از مصرف توأم با روی بهبود یافته است.
غلظت نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم+ بنتونیت نسبت به تیمار کادمیوم افزایش نشان داد. این افزایش در میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی نسبت به تیمار کادمیوم را با توجه به خاصیت جذب فلزات سنگین توسط بنتونیت سدیم میتوان توجیه نمود. همکن و همکاران (۱۹۸۴) گزارش نمودند که مصرف ۶ درصد کلینپتیولیت در جیره گاو شیری میزان غلظت نیتروژن آمونیاکی را در شکمبه به طور قابل توجهی کاهش داده است. والاس و نیوبولد (۱۹۹۱) گزارش نمودند که اضافه کردن بنتونیت به جیره، موجب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی نسبت به گروه شاهد گردید. کاظمی و همکاران (۱۳۹۱) گزارش نمودند که استفاده از بنتونیت در سطح ۲ درصد ماده خشک جیره موجب کاهش نیتروژن آمونیاکی محیط کشت گردید. صالح (۱۹۹۴) گزارش نمود که بنتونیت قادر است در محیطی که غلظت آمونیاک بالاست، آن را جذب کرده و پس از اینکه غلظت آن در محیط کاهش یافت، شروع به آزاد کردن مجدد آمونیاک میکند .بنابراین اضافه کردن بنتونیت به جیره میتواند تا حدودی دسترسی میکروارگانیسم ها به نیتروژن را متعادل ساخته و همچنین به عنوان یک ماده افزودنی با ارزش در جهت بهبود ارزش غذایی خوراک مدنظر قرار بگیرد. در هنگام استفاده از بنتونیت کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی به دو شکل ممکن است صورت گیرد ۱- به دلیل وجود بارهای سطحی در پروتئینها سریگتون، ۱۹۹۲) و همینطور با مخالف در سطح بنتونیت، پروتئین و اسیدهای آمینه بواسطه جذب سطحی تا حدی از تخمیر میکروبی، محافظت میشوند که میتواند موجب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی شود (بریگاتی و همکاران، ۱۹۹۹) ۲- وجود خاصیت تعویض کاتیونی نیز در بنتونیت، سبب میشود تا یون آمونیوم با کاتیون موجود در ساختمان بنتونیت مبادله و از این طریق تفاوت میزان نیتروژن تیمار شاهد و تیمار کادمیوم+ بنتونیت مشاهده گردید. . آرابا و ویات (۱۹۹۱) ثابت کردند که افزودن ۱ و ۵/۰ درصد بنتونیت سدیم، اثرات سمی ۵ قسمت در میلیون آفلاتوکسین را به‌طور موثری کاهش داد. ماسیمانگو و همکاران (۱۹۷۸) نمونه¬های مختلف بنتونیت را جهت جذب مایکوتوکسینها به ویژه آفلاتوکسین ارزیابی کردهاند، نتایج نشان داده است که بسیاری از منابع بنتونیت اثرات سمیت با آفلاتوکسین را به صورت پایدار حذف کردهاند. همچنین گزارش نمودند افزودن بنتونیت ۱۰۰- ۹۴ درصد AFB1 موجود در یک محلول آبی را جذب میکند.
باتوجه به نتایج آزمایش حاضر و مطالب مذکور بهبود جریان نیتروژن آمونیاکی در تیمار کادمیوم+ بنتونیت نسبت به تیمار کادمیوم موید اثرات مطلوب بنتونیت و جذب کادمیوم توسط بنتونیت میباشد. دلیل کاهش نیتروژن آمونیاکی در این تیمار نسبت به تیمار شاهد اثرات سمیت کادمیوم و نیز جاذبیت بنتونیت هر کدام به تنهایی میباشد.
جدول ۴-۱۴ اثر تیمارهای آزمایشی بر غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه

زمان پس از
غذا دهی(ساعت)

کنترل

کادمیوم

کادمیوم+ بنتونیت

کادمیوم+ روی

SEM

۰

^a31/5

^c75/3

^bc17/4

^b41/4

۳۱/۰

۲

^a ۹۳/۴

^b ۱۷/۳