کاهش تعداد تأمین کندگان رده سوم و چهارم
به دلیل نیاز برای پاسخ گویی سریع تر، فرآیندهای بسیاری از تأمین کنندگان رده سوم و چهارم با تأمین کنندگان رده دوم یکپارچه می شود.

شبکه ای کردن تأمین کنندگان
تأمین کنندگان، شبکه ای بین خود ایجاد می کنند تا هم افزایی و هماهنگی بین طراحی و تخصص های کاربردی جمعی خود را به وجود آورند. چنین شبکه ای می تواند محصولات و خدمات بهتر را تولید نماید و زمان سیکل عملیات را کاهش دهد. در مرکز این شبکه، مشتری اولیه و دفتر خرید وجود خواهد داشت.
قرارداد با دو تأمین کننده به صورت همزمان برای طراحی و ساخت
تیم های اتحاد استراتژیک تجاری با اعضایی از چند تأمین کننده تشکیل می شود تا از وجود فرآیندهای کم هزینه، فناوری های جدید با قابلیت اطمینان طراحی و نیز خروجی تضمین شده فرایند، اطمینان حاصل نمایند.
شاهراه اطلاعاتی یا اینترنت
اینترنت که برای تمام شرکت ها قابل دسترسی است، می تواند امکان تبادل کم هزینه اطلاعات را بین سازمان ها و افراد ایجاد نماید.
عوامل کامپیوتری هوشمند
این عوامل که موجودیت های نرم افزاری هستند، قادرند تا در شبکه های کامپیوتری حرکت کنند و اطلاعات لازم مانند اطلاعات محصولات، تأمین کنندگان و قیمت ها را بیابند و یا به گونه ای فرآیندها یا تراکنش های اداری را تکمیل نمایند. چنین امری منجر به تسریع جابجایی و بازیابی اطلاعات می گردد و کل زمان سیکل عملیات را کاهش می دهد.
سیستم های خبره، هوش مصنوعی
سیستم های خبره، نرم افزارهای کاربردی هستند که قواعدی را در قالب برنامه های کامپیوتری در بر دارند. چنین برنامه هایی قابلیت تصمیم گیری دارند یا می توانند تصمیمات یا گزینه هایی برای کاربر پیشنهاد نمایند. سازمان ها به منظور تسهیل تراکنش های موجود در خرید و تأمین می توانند از این سیستم ها استفاده نمایند.
تأمین ناب
تأمین ناب به عنوان یکی از وجوه تولید ناب، وضعیتی است که در آن رقابت و همکاری پویا در زنجیره تأمین منجر به ایجاد ارزش با پایین ترین هزینه و افزایش کیفیت خدمات و تولیدات می شود. تأمین ناب بر اساس اصول تفکر ناب پایه ریزی شده است.
جهانی سازی
با ظهور مفاهیم جهانی سازی و جهانی شدن، مقوله های تأمین و خرید در سازمان ها کاملاً تحت تأثیر قرار گرفته است. افزایش خرید و تأمین به صورت بین المللی و در سطح جهانی نتیجه چنین تحول و تغییری است. وجود قراردادهای استراتژیک در رابطه با روابط مشارکتی نیز از اثرات جهانی سازی است که بر فرآیندهای تأمین و خرید تأثیر گذاشته است. (غضنفری و همکاران، ۱۳۸۹)
۲-۲-۱۰-هماهنگی در زنجیره تأمین
در صورتی می گوییم زنجیره تأمین هماهنگ است که همه ی مراحل زنجیره تأمین اقداماتی انجام دهند که سود کل زنجیره بیشینه شود. به همین دلیل برای ایجاد هماهنگی در زنجیره تأمین باید هر کدام از مراحل زنجیره، تأثیر اقدامات و تصمیمات خود را بر روی سایر مراحل نیز در نظر بگیرند و این طور نباشد که هر کدام از مراحل زنجیره، تصمیماتی اتخاذ کنند که فقط سود خودشان بیشینه شود و به سود کل زنجیره توجهی نداشته باشند.
به دو دلیل ممکن است عدم هماهنگی در زنجیره تأمین وجود داشته باشد: یا به دلیل اینکه مراحل مختلف زنجیره تأمین دارای اهداف متفاوت و متضاد با یکدیگر هستند و یا به دلیل اینکه حرکت اطلاعات در طول زنجیره با تأخیر انجام می شود و به صورت ناخواسته ای تحریف می شود.(تیموری و همکاران، ۱۳۸۸)
۲-۲-۱۱-موانع یکپارچه سازی زنجیره تأمین
دو مورد از موانع اصلی برای یکپارچه سازی زنجیره تأمین عبارتند از:
ممکن است اعضای مختلف زنجیره تأمین دارای اهداف مختلف و ناسازگار باشند. به عنوان مثال معمولاً تأمین کنندگان مایلند که تولیدکننده ها، مقادیر زیادی از کالاها را با حجم ثابت و تاریخ تحویل قابل تغییر از آنها خرید کنند. در حالی که تولیدکنندگان باید مطابق نیاز مشتری و تغییرات تقاضا قابل تغییر باشند و چون تصمیمات تولید عموماً بدون اطلاعات دقیق در مورد تقاضا گرفته می شود توانایی تولیدکنندگان در انطباق تأمین و تقاضا به میزان زیادی به توانایی آنها در تغییر حجم اندازه دسته های سفارش داده شده وابسته است، به همین دلیل مایلند که در اندازه دسته های کوچک تر و با حجم متغیر خرید کنند. به طور مشابه هدف تولیدکنندگان در مورد تولید در حجم های زیاد معمولاً با هدف توزیع کنندگان و مراکز فروش در تضاد است زیرا آنها همیشه می خواهند موجودی های خود را کاهش دهند و تعداد دفعات سفارش دهی را زیاد کنند که این امر باعث افزایش هزینه های حمل و نقل می شود.
وقتی در انتهای زنجیره یعنی از طرف مشتریان تغییری در میزان تقاضا ایجاد می شود، همه ی اعضای زنجیره باید خود را متناسب با آن تغییر دهند ولی زمان زیادی لازم است تا این تغییر در همه سطوح زنجیره اعمال شود زیرا این تغییر با یک تأخیر زمانی از خرده فروش ها به توزیع کننده ها منتقل می شود و سپس با یک تأخیر دیگر از توزیع کننده ها به تولید کننده ها و نیز از آنجا به تأمین کنندگان منتقل می شود. مشکل اصلی این است که این نوسان در تقاضا هر چه به سمت ابتدای زنجیره حرکت می کند شدت آن بیشتر می شود. این پدیده را اثر شلاق چرمی^[۳] در زنجیره تأمین می نامند.
۲-۲-۱۲-مدل های ریاضی و مفهومی مطرح در مدیریت زنجیره تأمین
طی چند دهه ی گدشته مدل های بسیاری در حوزه ی تأمین و خرید ایجاد شده اند. این مدل ها اغلب با بهره گیری از تئوری ریاضیات مانند برنامه ریزی خطی، تئوری تصمیم گیری، تئوری بازی ها و سیستم های خبره، ایجاد شده اند. با توجه به کثرت و تعدد این مدل ها دستیابی به تمامی آنها و گزارش آنها طی مجموعه ی حاضر غیرممکن است. برخی از مدل ها که موضوعات جدیدتری را پوشش می دهند، به تفصیل معرفی خواهند شد.(غضنفری و همکاران، ۱۳۸۹)
۲-۲-۱۲-۱-مدل ارزیابی عملکرد بخش خرید با بهره گرفتن از مدل پوششی داده ها
مدلی که در این قسمت مورد بررسی قرار می گیرد با بهره گرفتن از تحلیل پوششی داده ها، فرآیندی را برای ارزیابی عملکرد بخش خرید ارائه می کند. تحلیل پوششی داده ها یک ابزار کارا است که ارقام اندازه گیری شده مختلف را به یک شاخص واحد تبدیل می کند. این ابزار امکان مقایسه ی عملکرد یک سازمان را با سازمان های دیگر فراهم می سازد. و با توجه به قابلیت های فوق العاده اش می تواند به صورت کارا در سیستم های ارزیابی عملکرد خرید استفاده شود. مدل حاضر برای ارزیابی عملکرد ۱۸۰ کارخانه فعال در بخش نفت و گاز توسعه یافته است. ورودی ها و خروجی های سیستم خرید در این مدل به شرح ذیل تعریف شده اند:
ورودی ها:
هزینه های عملیاتی
متخصصان
مدیران
تأمین کنندگان
خروجی ها
هزینه های خرید
درصد منابع مالی شرکت که صرف خرید شده اند.
با بهره گرفتن از این ورودی ها و خروجی ها می توان نسبت عملکردی را برای شرکت مبنا و شرکت های مورد بررسی بدست آورد و عملکرد شرکت مبنا را با عملکرد شرکت های دیگر مقایسه نمود.
مزایای مدل
فراهم نمودن اطلاعات مناسب برای استفاده در فرآیندهای مدیریتی و تصمیم گیری
چارچوب وزن دهی انعطاف پذیر
ارائه فرصت ها و موقعیت هایی برای بهبود عملکرد.
محدودیت ها
مشکلات دسترسی به اطلاعات
لزوم اتخاذ دقت خاص در وزن دهی
کاهش قدرت تمایز الگوریتم با افزایش تعداد ورودی ها
ضعف در دخالت دادن شرایط محیطی