۵- رودخانه کرج به طول ۱۳ کیلومتر، مبداء از مسیر شهرک امین آباد انتهای مسیر بزرگراه تهران-ساوه
۶- رودخانه بادامک به طول یک کیلومتر، مبداء از مسیر شهرک امین آباد انتهای مسیر تقاطع رودخانه کرج
۷- رودخانه باباسلمان به طول ۱۲ کیلومتر، مبداء مسیر شهرک باباسلمان انتهای مسیر بزرگراه تهران-ساوه
۸- رودخانه شادچای به طول ۶٫۵ کیلومتر، مبداء از مسیر شهرک رضی آباد بالا انتهای مسیر شهرک دینار آباد
از مسیلهای ذکر شده به جز رودخانه شادچای بقیه رودخانه ها فصلی و به جز موارد ۳ و ۴ بقیه بحران ساز بوده و می بایستی تدابیر خاص حفاظتی شهر برای آنان پیش بینی گردد (برنامه عمرانی پنجساله ۸۶-۸۲ منطقه ۱۸، ۱۳۸۱: ۱۲).
۳-۷- خصوصیات ژئومورفولوژی منطقه ۱۸
۳-۷-۱- ژئومورفولوژی اقلیمی
جهت کلی جریان رودها در سطح کل استان تهران از شمال به جنوب و از شرق به غرب می باشد. به دلیل عدم وجود رودخانه مهم در سطح منطقه ۱۸ تأثیرات ژئومورفولوژیکی رودخانه در این منطقه قابل پیگیری نمی باشد. جهت جریان آبهای زیرزمینی از شمال به طرف جنوب و جنوب شرق می باشد که از توپوگرافی دشت و نواحی تغذیه خود تبعیت میکند، سرعت آبهای زیرزمینی منطقه ۱۸ در مقایسه با سایر نقاط شمالی شهر تهران کمتر است (به دلیل شیب کم این منطقه و تأثیر آن بر طبقات زمین ساختی زیرزمین) و بعلت دانه ریز بودن آبرفت و رسی شدن خاکها غیرقابل نفوذ شده و سطح آب زیرزمینی به سطح زمین نزدیک می شود. بالا آمدن آب زیرزمینی در منطقه ۱۸ بعنوان یکی از عوامل مؤثر در تخریب ساختمانها از محدودیتهای برنامهریزی تلقی میگردد. همچنین بیلان آب در منطقه ۱۸ بعلت تغذیه سفرههای زیرزمینی از فاضلاب شهری باعث بالا رفتن سطح ایسایی سفرههای آبی می شود. بالا بودن سطح ایستایی سفره های آبی زیرزمینی در استحکام عناصر کالبدی شهر مستقیماً تأثیر منفی میگذارد و بسیاری از عوامل دیگر از جمله نکات منفی بالا بودن سطح آب زیرزمینی برای منطقه ۱۸ قابل شمارش است (وبسایت شهرداری منطقه ۱۸، ۱۳۹۳ http://region18.tehran.ir).
۳-۷-۲- ژئومورفولوژی ساختمانی
منطقه ۱۸ از لحاظ ساختمانی و تشکیلات زمین شناسی جوان است و در طی دوره های میوسن ـ پلی اوسن شکل نهایی آن ظاهر شده است. تغییرات زمین شناسی از نظر مورفولوژیکی که امروزه ملاحظه میکنیم بیشتر از آغاز دوران چهارم زمین شناسی یعنی از حدود ۵/۱ میلیون سال پیش تا عصر حاضر مربوط می شود.
منطقه ۱۸ از نظر توپوگرافی بر روی نواحی دشتی در ارتفاعات ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ متری قرار دارد که با شیب ملایمی از شمال به جنوب (۲ درصد) و از غرب به شرق در قسمت جنوب شرقی شهر تهران گسترش یافته است. شیب منطقه ۱۸ از حوالی انقلاب تا انتهای محدوده این منطقه ۲ درصد است که در مقایسه با قسمتهای شمالی بسیار پایین میباشد.
جنس خاکهای منطقه ۱۸ از خاکهای آهکی و رسی با بافت بسیار ریز پوشیده شده است و از اراضی حاصلخیز کشاورزی میباشد.
گسلهای متعددی در سطح شهر تهران وجود دارند. دو گسل اصلی این شهر عبارتند از گسل شمالی در جهت شرقی و غربی و گسله جنوبی نیز در امتداد شرقی غربی که در حوالی کرج این دو گسل به همدیگر متصل میشوند و کل سطح شهر تهران را بصورت جزیره ای جدا از سایر تشکیلات زمین ساختی درمی آورند. منطقه ۱۸ بر روی خط اصلی گسل جنوبی که از کهریزک عبور کرده و پس از گذشتن از دشت ورامین و در حاشیه جنوبی ارتفاعات کوه سرخ به طرف دشت تهران امتداد می یابد و از منطقه ۱۸ عبور می کند و پس از منطقه ۱۸ در حوالی کرج به گسل شمال تهران متصل می شود. علاوه بر گسل اصلی در منطقه ۱۸، گسلهای متعدد دیگری در جهات مختلف امتداد دارند. بطوریکه ۶۱۶/۵ کیلومترمربع از منطقه ۱۸ در محدوده حریم گسلها قرار دارند که یکی از موانع عمده توسعه شهری در این محدوده می باشند (وبسایت شهرداری منطقه ۱۸، ۱۳۹۳ http://region18.tehran.ir).
۳-۸- خصوصیات جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، سیاسی و خدماتی منطقه ۱۸
۳-۸-۱- خصوصیات جمعیتی و اجتماعی
۳-۸-۱-۱- روند تحولات جمعیت منطقه ۱۸
از ویژگیهای جمعیتی این منطقه در طی دهه ۱۳۶۰ مهاجر پذیری گسترده، از شهرستان های تهران، همچون اسلامشهر و رباط کریم و برخی از استان های غربی کشور می باشد که سبب رشد سریع جمعیت و به وجود آمدن اجتماعات خودرو در منطقه گردیده است. این مهاجرت گسترده، ناشی از کشش منطقه و جاذبه هائی همچون قیمت ارزان تر مسکن و نزدیکی به مراکز صنعتی منطقه، واقع در شمال آن می باشد اما در طی دهه ۱۳۷۰، این نرخ مهاجرت کاهش یافته و رشد جمعیت در آن متعادل تر می گردد (فرخی، ۱۳۸۸: ۹۷). این منطقه در سرشماری سال ۱۳۵۵، ۲۱۱۶۰۶ نفر جمعیت، سال ۱۳۶۵، ۲۹۶۴۳۰ نفر ، سال ۱۳۷۵، ۲۹۸۶۰۰ نفر ، سال ۱۳۸۵، ۳۱۷۱۱۰ نفر و در سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت منطقه به ۳۹۱۳۶۸ نفر رسیده است.
جدول ۳-۳- جمعیت و نرخ رشد منطقه ۱۸ طی دوره های ۱۳۹۰-۱۳۵۵
سال توضیح |
۱۳۵۵ | ۱۳۶۵ | ۱۳۷۵ | ۱۳۸۵ | ۱۳۹۰ | |||
جمعیت | ۲۱۱۶۰۶ | ۲۹۶۴۳۰ | ۲۹۸۶۰۰ | ۳۱۷۱۱۰ | ۳۹۱۳۶۸ | |||
نرخ رشد | ۳٫۴۳ | ۰٫۰۷ | ۰٫۶ | ۴٫۳ | ||||
[یکشنبه 1400-08-02] [ 10:45:00 ق.ظ ]
|