پروژه های پژوهشی در مورد بررسی تطبیقی سازوکار و نظام قانونگذاری در جمهوری اسلامی ایران و ... |
بعد از شور دوم لایحه تلفیقی یا دوگانه به کمیسیونی ارجاع میشود که تعدادی از اعضاء آن توسط مجلس و تعدادی توسط کمیسیون انتخابات منصوب میشوند.
روش فعالیتهای آنها به صورت شبه قضایی است چرا که آنان ادله ارائه کنندگان لایحه را از خود آنها استماع و گرد آوری میکنند و سپس به رسیدگی میپردازند. چون اصل این لوایح توسط مجلس تأیید شده است. کمیسیون فوق صلاحیت رد آنها بر خلاف لوایح دیگر را ندارد و به همین دلیل ارائه کنندگان لایحه لازم نیست که ضرورت نیاز به لایحه ارائه شده را اثبات کنند. (زارعی، ۷۸: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۶ -کمیسیونهای غیر وزارتی دیگر
۳-۱۲-۶ -۱-کمیسیون حسابهای عمومی
این کمیسیون به منظور بررسی صحت ارقامی که توسط پارلمان برای هزینه عمومی در نظر گرفته شده یا حسابهای دیگری که در پارلمان مطرح گردیده تشکیل شده تا بررسی نماید که آیا پارلمان موارد مذکور را به طرز صحیحی تشکیل داده است یا خیر. اغلب فعالیت این کمیسیون، بررسی ارزش گزارشهایی مالی است که توسط جبران کننده خسارات و حسابرس کل و رابطه با هزینههای دولت ارائه شده است. تعداد اعضاء این کمیسیون ۱۶ نفر و حد نصاب لازم برای رسمیت جلسات آن، حضور حداقل چهار نفر از اعضاء میباشد. (زارعی، ۷۹: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۶ -۲-کمیسیون اداره عمومی
این کمیسیون یک اداره تحقیق است که برای بررسی گزارشهای کمیسر اداری پارلمانی (بازرس)، کمیسر اداری پارلمانی ایرلند شمالی و کمیسرهای خدمات بهداشتی انگلیسی، اسکاتلند و ولز و بررسی مسائل مربوط به کیفیت و شیوههای به کار گرفته شده مدیریت توسط سازمانهای دولتی تشکیل شده است. تعداد اعضاء این کمیسیون ۱۱ نفر و جلسات آن با حضور حداقل ۳ نفر از اعضاء رسمیت مییابد.
۳-۱۲-۶ -۳-کمیسیون بازرسی محیط زیست
این کمیسیون برای بررسی این مسئله که سیاستها و برنامههای ادارات دولتی و هیأتهای عمومی غیر اداری تا چه حد به حمایت از محیط زیست و ادامه پیشرفت در این زمینه کمک میکنند و نیز برای بررسی برنامههای این ادارات و هیأتها در این رابطه تشکیل شده است. این کمیسیون دارای شانزده عضو است و با حضور حداقل چهار نفر از اعضاء جلسات آن رسمیت مییابد.
۳-۱۲-۶ -۴-کمیسیون مشترک حقوق بشر
این کمیسیون برای بررسی و گزارش در مورد موضوعاتی که مربوط به حقوق بشر بریتانیا و ارائه پیشنهادهایی برای اصلاحات و پیش نویس قواعد اصلاحی براساس قانون ۱۹۹۵ حقوق بشر تشکیل شده است. کمیسیون مزبور دارای ۶ عضو و با حداقل ۱۳ نفر از هر مجلس، جلسات آن رسمیت مییابد.
۳-۱۲-۶ -۵-کمیسیون گزارش یا تخصیص نیروی انسانی
این کمیسیون نمایندگان مجلس را در کمیسیونهای دائمی، کمیسیونهای دائمی اروپایی کمیسیونهای لوایح خصوصی و سایر کمیسیونهای پارلمانی توزیع میکند.
۳-۱۲-۶ -۶-کمیتههای تحقیق
کمیتههای تحقیق امروزی به منظور بررسی هزینهها و سیاست گذاری نهادها و دستگاههای دولتی ایجاد شدهاند و اصل بر این است که برای هر یک از دپارلمانهای دولت باید یک کمیته تحقیق وجود داشته باشد و شامل کمیتههای اداری و کمیته هزینهها میباشند. کمیتههای تحقیق به طور کلی از صلاحیتهای ذیل بهره مند هستند.
۱- افراد مورد نیاز را احضار کنند و خواستار ارائه اسناد و گزارشها شوند.
۲- به غیر از چند کمیته خاص بقیه کمیتهها میتوانند خارج از وستمینیستر نشست داشته باشند.
۳-کمیتههای تحقیق میتوانند به جهت کسب اطلاعات یا به منظور روشن کردن مسائل پیچیده و مبهم، از افراد خبره و متخصصین مربوطه استفاده نمایند.
۴-کمیتههای تحقیق میتوانند در روزهایی که مجلس تعطیل است، نشستهایی فوق العاده داشته باشند.
۵- هر کمیته تحقیق یا کمیته فرعی آنکه اختیار احضار افراد یا درخواست اسناد را دارد، از اختیار انتقال شواهد، مدارک و ادله کشف شده به هر یک از کمیتههای تحقیق نیز برخوردار است. (زارعی، ۱۳۸۴: ۸۲-۸۱)
۳-۱۲-۷-کمیسیونهای دیگر
۳-۱۲-۷-۱-کمیسیون امور جاری
این کمیسیون موظف است که پس از تقسیم لایحه به بخشهای مختلف مشخص کند که در چه روزهایی باید به چه بخشهایی رسیدگی شود. تعداد اعضاء این کمیسیون نه نفر است و حد نصاب لازم برای اتخاذ تصمیم، رأی مثبت ۵ نفر از اعضاء میباشد. (زارعی، ۸۲: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۷-۲-کمیسیونهای برنامه ریزی
اگر فرایند رسیدگیها در کمیسیون کل مجلس عوام یا در شور سوم نیاز به برنامه ریزی داشته باشد و برای آن مراحل توسط خود مجلس برنامه ریزی نشده باشد سخنگوی یک کمیسیون برنامه ریزی برای تخصیص زمان معین جهت انجام این عملیات انجام میدهد. پیشنهاد کمیسیون برنامه ریزی باید توسط اکثریت نمایندگان مجلس عوام مورد تأیید قرار گیرد. تعداد اعضاء این کمیسیون ۹ نفر است و ملاک تصمیم گیری، رأی مثبت حداقل ۵ نفر از اعضاء میباشد. (زارعی، ۸۲: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۷-۳-کمیسیون ارائه دلایل
اگر مجلس عوام با اصلاحاتی که مجلس اعیان در مورد یک طرح انجام داده است مخالف باشد و اصلاحات دیگری را پیشنهاد نکند کمیسیونی را تشکیل میدهد تا دلایل مخالفت مجلس عوام با طرح مربوط را اعلام کند. دلایل مزبور در قالب یک گزارش به ضمیمه طرح مربوط برای مجلس اعیان فرستاده میشود. (زارعی، ۸۳: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۷-۴-کمیسیون لوایح خصوصی
لوایح خصوصی لوایحی هستند که امتیازاتی فراتر از قوانین عمومی سرزمین را به افراد، نهادها یا محلهها اعطا میکنند. اگر طرح خصوصی در شور دوم مطرح شده و مورد مخالفت قرار گرفته باشد کمیسیون گزینش یک کمیسیون رسیدگی به طرح مورد مخالفت متشکل از ۴ عضو را تشکیل میدهد تا ادله طرفین را استماع نماید. اعضاء این گونه کمیسیونها متشکل از دو عضو دولت و دو عضو مخالف است و به صورت متناوب دارای یک رئیس از دولت و یک رئیس از مخالفان میباشد. این کمیسیونها حالت شبه قضایی داشته و میتوانند لوایح را اصلاح یا رد کنند. (زارعی، ۸۳: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۷-۵-کمیسیون مذهبی
این کمیسیون براساس قانون اختیارات کلیسای انگلیس مصوب ۱۹۱۹ تأسیس شده و متشکل از ۱۵ عضو از مجلس عوام که توسط سخنگو منصوب میشوند و ۱۵ عضو از مجلس اعیان که توسط صدراعظم منصوب میگردند، میباشد. طرحهایی که توسط شورای کلیسایی مورد تصویب قرار گرفتهاند از طریقه کمیته تقنین آن شورا به کمیسیون مذهبی ارجاع میشوند تا این کمیسیون طرح مربوط به انضمام گزارش خویش به مجلس تقدیم نماید. از طرفی کمیسیون مذکور میتواند جهت بررسیهای بیشتر، طرح مورد نظر را به کمیته تعیین شورای کلیسا بازگرداند. بعلاوه کمیسیون ممکن است طرح مورد نظر را بدون اصلاح مورد تأیید قرار دهد. (زارعی، ۸۴: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۷-۶-کمیسیونهای غیر رسمی
احزاب سیاسی مختلف دارای کمیسیونهای متشکل از اعضاء خود در زمینههای مختلف هستند. همچنین تعداد کثیری از گروههای پارلمانی یا گروههای متشکل از احزاب مختلف وجود دارند که برای رسیدگی به مسائل گوناگون مثل روابط با کشورهای خارجی خاص تشکیل میشوند. (زارعی، ۸۴: ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۸-کمیسیونهای مجلس اعیان
کمیسیونهای دائمی در مجلس اعیان به ندرت تشکیل میشوند و معمولا به آنها کمیسیونهای لوایح عمومی گفته میشود. ولی در مجلس اعیان از کمیتههای تحقیق بسیار استفاده میشود. بعضی از کمیتههای تحقیق جنبه دائمی دارند مانند کمیته اتحادیه اروپایی، کمیته علوم و فناوری و کمیته بررسی اختیارات تفویضی. هر کدام از کمیتهها به فعالیتها و موضوعات خاص میپردازند.
۳-۱۳- فرایند شکل گیری و تصویب طرحها و لوایح براساس آیین نامههای داخلی مجالس قانونگذاری انگلستان
برای اینکه طرح (یا لایحه ای) به قانون تبدیل شود باید مراحلی را در هر دو مجلس طی کند. مرحله اول که همان شور اول است مرحلهای کاملاً تشریفاتی است. در این مرحله صرفاً موضوع طرح قرائت میشود و دستوری برای انتشار آن صادر میگردد. در صورت پذیرش کلیات و اصل طرح توسط مجلس، در شور دوم مفاد آن به صورت ماده به ماده مورد بحث و گفتگو قرار میگیرد. سپس پیش نویس طرح جهت بررسی بیشتر به یکی از کمیسیونهای دائمی ارجاع میشود. در این مرحله کمیسیونها میتوانند طرح را اصلاح کنند ولی نمیتوانند آنها را رد نموده یا تغییراتی اساسی، خلاف آنچه که مجلس تأیید و تصویب کرده است در آنها صورت دهند. بعد از این مرحله، نوبت به ارائه گزارش کمیسیونها به صحن مجلس میرسد و براساس آن طرح جهت بررسی در شور سوم آماده میشود. این آخرین مرحله است. زمانی که هر سه مرحله در یک مجلس انجام گرفت مصوبه مربوط به مجلس دیگر را در آنجا طی کند. (زارعی، ۱۳۸۴: ۸۶-۸۵)
۳-۱۳- ۱-قوانین مصوب پارلمان بریتانیا
لوایح و قوانین مصوب پارلمان به دو دسته تقسیم میشوند: لوایح عمومی(مثل لوایح دولتی و لوایح اعضاء خصوصی و. . .) و لوایح خصوصی. لوایح عمومی نسبت به لوایح خصوصی از اهمیت بیشتری برخوردارند. به طور کلی قوانین مصوب پارلمان بریتانیا به لوایح دولتی، لوایح خصوصی، لوایح اعضاء خصوصی و لوایح تلفیقی تقسیم میشوند.
۳-۱۳- ۱-۱- لوایح عمومی
لوایح عمومی به انواع متفاوتی تقسیم میشوند و فرایند شکل گیری قانون در پارلمان بریتانیا براساس همین لوایح عبارتند از:
الف - لوایح دولتی
لوایح دولتی که در بردارنده سیاستهای دولت هستند، توسط وزراء ارشد ارائه میشوند. اینها مهمترین نوع قانونگذاری هستند و بیشترین وقت پارلمان را به خود اختصاص میدهند به غیر از قانونگذاری اضطراری معمولاً دولت به دو دلیل لوایحی را پیشنهاد میکند: به دلیل فشارهای سیاسی و به عنوان بخشی از وظیفه حفظ نظم کشور. هر حزب سیاسی براساس سیاست حزبی به طرق مختلف شکل میگیرد: رهبران احزاب ایدههایی دارند، اعضاء حزب اولویت هایشان را اظهار میکنند و گروههای فشار نیز از درون و بیرون حزب عقایدشان را ابراز میدارند.
کابینه کمیتهای به نام کمیته قانونگذاری آتی و بیانات ملکه دارد که اعضاء آن را رهبران احزاب دو مجلس و هماهنگ کنندههای اصلی احزاب دو مجلس تشکیل میدهند. وظیفه این کمیته این است که به کابینه اعلام کند که در سخنرانی ملکه چه پیشنهادهای قانونگذاری اداری در آغاز دوره جدید نشستهای مجلس مطرح میشوند. وظایف اصلی کمیته، تهیه و ارائه پیش نویسهایی برای پیشنهاد لوایح از سخنان ملکه در پارلمان و پیشنهاداتی برای برنامه قانونگذاری دولت به کابینه است.
تبدیل ایدهها به لوایح یا طرحهای پیش نویس توسط گروهی از حقوقدانان خبره پارلمان به نام «پیش نویسان پارلمانی» یا مشاورین حقوقی پارلمانی صورت میگیرد. آنان براساس دستورالعملی که از اداره دولتی مربوط دریافت میکنند، نسبت به تهیه پیش نویس لوایح و طرحهای مربوط اقدام مینمایند. اگر موضوع پیچیده باشد چندین مرتبه پیش نویس تهیه و اصلاح میشود تا محصول نهایی تأیید و تقدیم پارلمان گردد. با تأیید این کمیته لایحه به یکی از دو مجلس تقدیم میشود. این مراحل ممکن است ماهها به طول بیانجامد. (زارعی، ۸۸: ۱۳۸۴)
ب- لوایح اعضاء خصوصی
لایحه اعضاء خصوصی، برخی از لوایح عمومی است که نه توسط دولت بلکه توسط یک نماینده حزبی مطرح شده است. ارائه یک لایحه اعضاء خصوصی تنها فرصتی است که یک نماینده حزبی میتواند براساس آن خواهان تصویب یک قانون باشد. در مجلس عوام رسیدگی به لوایح اعضاء خصوصی، به سه طریق انجام میشوند که عبارتند از: به قید قرعه، در قالب قاعده ده دقیقه و به صورت یک طرح عادی پیشنهادی.
تعداد محدودی از روزهای جمعه (معمولاً بین ۱۲ تا ۱۳ جمعه) در طول دوره قانونگذاری، به بررسی لوایح اعضاء خصوصی در مجلس عوام اختصاص داده میشود.
ج - بررسی لوایح به قید قرعه
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1400-08-02] [ 04:45:00 ق.ظ ]
|