مدل

منابع

SOW و SW

(کومار و رینارتز، ۲۰۰۶) (دیو و کاماکورا، ۲۰۰۷)

RFM

(خواجوند و همکاران، ۲۰۱۱) (خواجوند و تارخ، ۲۰۱۱) (لیو و شیه، ۲۰۰۵) (چنگ و چن، ۲۰۰۹) (چنگ و تی‌ساعی، ۲۰۱۱) (سیدحسینی و همکاران، ۲۰۱۰) (مک‌کارتی و هاستاک، ۲۰۰۷) (لی و همکاران، ۲۰۱۱)

LTV

(مالتوس و مولهرن، ۲۰۰۸) (هیدالگو و همکاران، ۲۰۰۸) (سانت آنا و ریبیرو، ۲۰۰۹) (گلیدی و همکاران، ۲۰۰۹) (فراچر و سیگو، ۲۰۰۹) (هوانگ و همکاران، ۲۰۰۴) (سوبلابان و آرانها، ۲۰۰۹) (بنویت و همکاران، ۲۰۰۹) (ما و همکاران، ۲۰۰۸)

همانطور که از پیشینه‌ تحقیق ملاحظه می‌کنید هر کدام از مطالعات انجام شده از یک جنبه‌ی خاص بخش‌بندی مشتریان را مورد بررسی قرار داده‌اند در حالی نگاه جامعی به این موضوع وجود ندارد، در فصول آینده به ارائه و بررسی یک متدولوژی جامع می‌پردازیم.
.
فصل سوم:
روش تحقیق
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱ مقدمه
هدف اصلی این فصل این است که با تشریح مسئله مورد بررسی، موضوع را برای خواننده واضح‌تر سازد و با ارائه مدل‌های مورد نیاز و توضیحات تکمیلی ذهن مخاطب را برای درک بهتر مدل‌های جدید ارائه شده در پایان نامه حاضر، آماده نماید. برای این منظور متدولوژی تحقیق شامل روش تحقیق، قلمرو زمانی و مکانی تحقیق، جامعه آماری، نمونه آماری و نیز روش های جمع آوری اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته است.

۳-۲ روش تحقیق
در این قسمت به معرفی نوع روش تحقیق بر اساس نوع هدف و روش گردآوری اطلاعات و محیط پژوهش و افق زمانی تحقیق خواهیم پرداخت.
پژوهش حاصل بر اساس نوع هدف یا هدف پژوهش جزء پژوهش‌های توصیفی- اکتشافی و نیز کاربردی به شمار می‌رود. قلمرو مکانی پژوهش فروشگاه‌های زنجیره‌ای مرکز اپل ایران می‌باشد. برای ارائه مدل‌های بیان شده در این پژوهش مطالعه کتاب‌خوانی و مطالعه میدانی انجام شده است. گردآوری داده‌های معاملاتی، با بهره گرفتن از سوابق تراکنش‌های مشتریان ثبت شده در بانک اطلاعاتی و شبکه‌های کامپیوتری مرکز اپل ایران صورت گرفته است و داده‌های جمعیت‌شناختی نیز بنا بر تماس تلفنی با مشتریان به دست آمده است. برای اندازه‌گیری وزن متغیرهای RFM از روش AHP ^[۱۵۱] بر اساس نظر خبرگان استفاده شده است.
به لحاظ زمانی پژوهش حاضر از نوع «مطالعه مقطعی» می‌باشد چرا که مشتریان را در یک مقطع زمانی ۱۲ ماهه‌ در سال ۲۰۱۲ مورد مطالعه قرار می‌دهیم.
نرم افزارهای مورد استفاده در این تحقیق، نرم‌افزار مطلب و کلمنتاین ۱۲^[۱۵۲] می‌باشد. تفاوت بین کلمنتاین و نرم‌افزارهای دیگر در این است که پردازش داده‌های خود را با بهره گرفتن از گره‌هایی که به یکدیگر متصل شده‌اند و قالب یک جریان را بوجود می‌آورند، انجام می‌دهد. علاوه بر این، پس از اتمام فرایند داده‌کاوی، داده‌های مصور شده را به کاربران ارائه می‌دهد. رابط تصویری نرم‌افزار کلمنتاین، کاربر را به اعمال مهارت‌های خاص کسب و کار خود دعوت می کند که منجر به مدل‌های پیش‌بینی قوی‌تر و راه‌ حلی با زمان کوتاه‌تر می‌شود (ونا^[۱۵۳] و همکاران، ۲۰۱۲).
۳-۳ جامعه آماری و روش نمونه‌گیری
جامعه آماری تحقیق شامل مشتریان مرکز اپل ایران می‌باشند، که در یک بازه و دوره زمانی یک ساله در سال ۲۰۱۲ مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌های این تحقیق شامل ۴۷۶۳ رکورد مربوط به تراکنش مشتریان می‌باشد پس از حذف داده‌های ناقص و گمشده^[۱۵۴] این تعداد به ۳۵۶۴ رکورد رسیده است. برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شده است و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران (۳-۱) استفاده شده است. حجم نمونه بدست آمده با این فرمول ۳۴۷ مشتری می‌باشد.

(۳-۱)

N = حجم جامعه
n = حجم نمونه
Z = مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد، که در سطح اطمینان ۹۵ درصد برابر ۱٫۹۶ می باشد
P = مقدار نسبت صفت موجود در جامعه است اگر در اختیار نباشد می توان آن را ۵/۰ درنظر گرفت. در این حالت مقدار واریانس به حداکثر مقدار خود می رسد.
d = مقدار اشتباه مجاز
۳-۴ شرح مدل
طبق بررسی ادبیات موضوع، از شاخص های مدل RFM یعنی تاخر^[۱۵۵]، تناوب^[۱۵۶]، ارزش پولی^[۱۵۷] برای بررسی رفتار مشتری استفاده می‌شود. در این پژوهش نیز برای سنجش ارزش رفتاری مشتریان از سه شاخص مذکور و همچنین از شبکه خود سازمانده برای بخش‌بندی در سه مدل طراحی شده استفاده می‌شود. به دلیل استفاده از شبکه خود سازمانده همه متغیرهای اسمی و عددی به بازه صفر و یک منتقل می‌شوند. برای تبدیل متغیرهای اسمی به متغیرهای عددی از کدگذاری ۱ از ۱-N استفاده می‌کنیم که این کار باعث انتقال این متغیرها به بازه صفر و یک می‌شود. برای انتقال متغیرهای عددی به بازه صفر و یک از فرمول ۳-۲ استفاده می‌کنیم.

(۳-۲)

بارتو و دیگران^[۱۱۹] (۲۰۰۶) نیز معتقدند که مالکان نهادی، سرمایه گذاران حرفه ایی بوده که دارای اهداف بلندمدت هستند. با توجه به حجم سرمایه گذاری و حرفه ایی بودن مالکین نهادی، حضور آنان موجب نظارت بر مدیریت می شود. این موضوع می تواند به جای تمرکز بر اهداف کوتاه مدت سود آوری موجب توجه به حداکثرسازی ارزش بلندمدت شرکت شود.
ونگ^[۱۲۰] (۲۰۰۶) به این نتیجه رسید مالکیت متمرکز، جریان اطلاعات حسابداری را برای افراد بیرونی، می‌کند. همچنین عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش افشا در حسابداری می‌شود واعضای خانواده در شرکت، انگیزه و فرصت این را خواهند داشت که سود حسابداری را دستکاری کنند. بنابراین، برای مالکیت خانوادگی کیفیت سود کمتری به وجود می‌آید.

هارتزل و همکاران^[۱۲۱] (۲۰۰۵) در تحقیق خود شواهدی یافتند که بر اساس آن شرکت نظارت شونده به وسیله مالکان نهادی از توانایی محدود کردن رفتار مدیران برخوردار هستند به علاوه مالکان نهادی فرصت، منابع و توانایی نظارت، نظم دادن و تأثیر بر مدیران را در اختیاردارند. نظارت بر شرکت ها از طریق مالکان نهادی می تواند مدیران را برای توجه بیشتر بر عملکرد شرکت و توجه کمتر به رفتار فرصت طلبانه یا خدمت به خود وادار کند.
وافیس^[۱۲۲] (۲۰۰۵) نشان داد که هیأت مدیره ای که کارهای مؤثرتری در جهت نظارت بر مدیریت انجام دهد، سبب افزایش کیفیت و تعداد دفعات انتشار اطلاعات توسط مدیریت می گردد. شرکت هایی که هیأت مدیره ی قویتری و مؤثرتری دارند، پیش بینی هایی سود بیشتر و صحیح تری انجام می دهند. در واقع کیفیت بهتره هیأت مدیره باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می گردد.
لئوز و همکاران^[۱۲۳] (۲۰۰۳) با بکارگیری معیارهای متعددی از حاکمیت شرکتی از جمله اعضای غیره موظف هیأت مدیره نشان دادند که حاکمیت شرکتی قوی و مؤثر با کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در مورد سهام شرکت باعث افزایش شفافیت مالی و عملیاتی می گردد و در نتیجه نقد شوندگی سهام را از طریق کاهش اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام افزایش می دهد.
کوه^[۱۲۴] (۲۰۰۳) به بررسی رابطه بین مالکیت نهادی و مدیریت سود در شرکت های استرالیایی پرداخت. نتایج تحقیق وی نشان داد که کاهش مالکیت نهادی منجر به افزایش مدیریت سود و افزایش مالکیت نهادی منجر به کاهش مدیریت سود می شود.
اندریسون و ریب^[۱۲۵] (۲۰۰۳) با بهره گرفتن از اطلاعات شرکت های اس اندپی ۵۰۰، دریافتند که شرکت های خانوادگی در مقایسه با شرکت های غیرخانوادگی، عملکرد بهتری از خود نشان داده اند وانگ (۲۰۰۶) به این نتیجه رسید مالکیت متمرکز، جریان اطلاعات حسابداری را برای افراد بیرونی، کند.
جونگ و کن^[۱۲۶] (۲۰۰۲) رابطه بین ساختار مالکیت و کیفیت سود در کشور کره مورد بررسی قرار دادند. یافته های این پژوهش نشان می دهد با وجودی که بنابر دلایلی از قبیل عدم مهارت، حضور مفت خوران و رابطه با مدیریت، سرمایه گذاران نهادی و سهامداران بزرگ ممکن است انگیزه ای برای نظارت داشته باشند، همزمان با افزایش حضور سرمایه گذاران نهادی محتوای اطلاعاتی سود افزایش می یابد.
میشرا و همکاران^[۱۲۷] (۲۰۰۱) نشان دادند که در شرکت ها با مالکیت خانوادگی، ارزش شرکت به صورت معناداری از شرکت های با مالکیت غیر خانوادگی بیشتر است می کند. همچنین عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش افشاء در حسابداری می شود و اعضای خانواده در شرکت، انگیزه و فرصت این را خواهند داشت که سود حسابداری را دست کاری کنند. بنابراین، برای مالکیت خانوادگی کیفیت سود کمتری به وجود می آید.
بوش^[۱۲۸] (۱۹۹۷) معتقد است که سرمایه گذاران نهادی از طریق جمع آوری اطلاعات و ارزشگذاری تصمیم های مدیریت به طور ضمنی و از طریق اداره نحوه عمل شرکت به طور صریح بر شرکت نظارت می کنند. نظارت سرمایه گذاران نهادی بر فعالیت ها و اقدامات مدیریت موجب کاهش توانایی ها و فرصت های آنان در استفاده از اقلام تعهدی اختیاری برای مدیریت کردن سود شده و این خود موجب بهبود کیفیت سود خواهدشد.
برنان و سابرامانیام^[۱۲۹] (۱۹۹۵) نیز به نقش سرمایه گذاران نهادی در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی درمورد سهام شرکت اشاره، و چنین بیان می کنند که افزایش درصد سرمایه گذاران نهادی، اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام شرکت کاهش دهد.
فرست و پونال^[۱۳۰] (۱۹۹۴) در یک مطالعه مقایسه ای بین شرکت های امریکایی با شرکت های انگلیسی، بیان کردند که شرکت های امریکایی نسبت به شرکت های هم گروه انگلیسی، گزارش مالی به موقع تری دارند. نتایج تحقیقات آنها نشان داد که بین مدت زمان گزارش گری مالی و اندازه شرکت و تاریخ پذیرش شرکت در بورس (عمر شرکت)، رابطه معناداری وجود دارد.
بلک و کافی^[۱۳۱] (۱۹۹۴) نشان دادند که وقتی سهامی که نهادها مالک آن هستند، افزایش یابد، خروج از شرکت هزینه بیشتری دارد، زیرا فروش های عمده سهام، معمولاً مستلزم تخفیف های عمده است. همچنین از آنجایی که این سهم های عمده، ارزش پولی زیادی دارند، در صورت غیر فعال ماندن سرمایه گذار نهادی یا آگاه نبودن از عملکرد ضعیف شرکت های موجود در پرتفوی، وی نسبت به سرمایه گذاری که منافع کمتری در شرکت دارد، در معرض زیان بیشتری قرارمی گیرد. همچنین، اگر مالکیت در اختیار عده کمتری از سهامداران باشد، فعالیت های سرمایه گذاران نهادی، هزینه کمتری دارد. توانایی تشکیل یک گروه کوچک و نسبتاً همگن از سرمایه گذاران نهادی، می تواند فرایند نظارت را تسهیل کند و هزینه های نظارت را بین اعضای گروه تقسیم نماید و نیاز هر یک از سهامداران نهادی را به منابع مالی کاهش دهد. از این رو، در این دیدگاه، فرض می شود که سرمایه گذاران نهادی، یک نقش نظارتی دارند و حضور آنها، احتمال مدیریت سود را کاهش می دهد.
پورتر^[۱۳۲] (۱۹۹۲) متعقداست که معاملات مکرر و تمرکز مالکیت سرمایه گذاران نهادی در کوتاه مدت باعث می شود مدیریت تلاش بیشتری برای کسب سود کند؛ در غیر این صورت ناکامی در کسب سود، موجب فروش سهام توسط سرمایه گذاران نهادی عمدتاً بر سودهای جاری تمرکز، و در این راه مدیران را نیز با خود همراه می کنند.
۲-۳۷- خلاصه فصل
در این فصل، دو بخش مبانی نظری و پیشینه تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. در بخش اول مبانی نظری تحقیق، در قالب بخش­های زیر مورد بررسی قرار گرفت: حاکمیت شرکتی و مفاهیم آن، اهمیت، مزایا و اهداف آن، چارچوب نظری و تئوری­های مطرح شده در زمینه حاکمیت شرکتی، حاکمیت شرکتی در ایران، انواع سیستم­های حاکمیت شرکتی، مکانیزم­ هایی از حاکمیت شرکتی و مبانی نظری آن­ها، به موقع بودن سود، برخی از استانداردهای به موقع بودن سود و روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته به تفصیل توضیح داده شد.
در بخش دوم به ادبیات پیشین داخلی و خارجی این تحقیق، و تحقیق­های مشابه اشاره شد. ملاحظه شد که تحقیقی که از تمام جهات مشابه با این تحقیق باشد، در داخل ایران انجام نگرفته است. آن­ چه ادامه مسیر را روشن می­ کند، چگونگی انجام و به عبارتی، روش تحقیق است. روش تحقیق مسیر تحقیق را روشن کرده و محقق را در جهت دستیابی به نتایج هدایت می­ کند­. این موضوع در فصل ۳ به­ صورت مشروح توضیح داده خواهد شد.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. مراد از انتخاب روش انجام تحقیق این است که مشخص شود، چه روش تحقیقی برای بررسی موضوع مورد نظر لازم است.
انتخاب روش انجام تحقیق بستگی به اهدف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بنابراین، هنگامی می توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، اهدف و وسعت دامنه آن مشخص باشد. به عبارت دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هر چه دقیق تر، آسان تر و سریع تر در دستیابی به پاسخ یا پاسخ هایی برای پرسش یا پرسش های تحقیق کمک کند (محمدی، ۱۳۸۸).
این فصل اختصاص به مطالب مربوط به روش تحقیق دارد. در این فصل مراحل جمع آوری اطلاعات مورد نیاز جهت آزمون فرضیه ها و آزمون های آماری به کار گرفته شده، تشریح می شوند. در انتخاب موضوع و فرضیات تحقیق سعی شده که ضمن در نظر گرفتن اهمیت کاربردی تحقیق، طرح مسئله به گونه ای صورت گیرد که تا حدودی بصورت عملی، قابل اجراء و قابل بررسی باشد، بدین طریق امکان اندازه گیری و آزمون فرضیه ها فراهم آمده و ارزش علمی آن نیز محفوظ می ماند. برای آزمون فرضیه ها اطلاعات به صورت نیمه تجربی جمع آوری شده اند. عناصر اصلی نیمه تجربی حاضر عبارتند از: در نظر گرفتن جامعه آماری، تعریف متغیرها، استخراج اندازه نمونه، نمونه گیری، محاسبه متغیرها، به کار گیری آزمون های آماری، تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری آزمون های آماری.
۳-۲- روش کلی تحقیق
روش تحقیق به عنوان قانونی برای درک رابطه علت معلولی است، به عبارت دیگر روش شناسی تعیین حدود و معیارهایی است که می بایست در فرایند پژوهش علمی مورد توجه قرار گیرد. هر پژوهش فعالیتی نظامند است که طی آن دانش گسترش و وضعیتی توصیف و تبیین می گردد و در نهایت مسأله و مشکل خاصی راه حل جویی می شود با توجه به اینکه هر تحقیق با یک مسأله و هدف خاص آغاز می شود، لذا بر پایه مسأله های مطرح شده و هدفی که از تحقیق دنبال می کند تحقیقات را طبقه بندی و انواع آن را از همدیگر بازشناسی می کنند. تحقیق حاضر:
۱- از آن جهت که با بهره گرفتن از مدل ها، روش ها و نظریه های موجود به دنبال بهبود وضعیت تصمیم گیری در شرکت های قلمرو تحقیق می باشد، از لحاظ هدف تحقیق، کاربردی است.
۲- در بیان نتایج در ارتباط با نمونه از روش توصیفی و در تعمیم نتایج به جامعه آماری از روش استنتاج استقرایی استفاده خواهد شد. بنابراین روش تحقیق به لحاظ استنتاج، توصیفی تحلیلی (استقرایی) است.
۳- از آن جهت که در گردآوری داده ها از اطلاعات عملکردی شرکت ها بر مبنای صورت های مالی تاریخی استفاده می شود، از لحاظ طرح تحقیق، پس روی دادی است.
۳-۳- جامعه آماری ونمونه آماری تحقیق
جامعه آماری این تحقیق در برگیرنده شرکت های منتخبی خواهد بود که طی سال های ۱۳۸۶ تا پایان ۱۳۹۱ در بورس اوراق بهادار فعالیت داشته اند شرکت های منتخب بورسی با ویژگی های زیر انتخاب خواهند شد:
۱- شرکت هایی که از ابتدای سال ۱۳۸۶ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند و در قلمرو زمانی تحقیق فعال باشند.
۲- شرکت هایی که سال مالی آنها به پایان اسفند ماه ختم شود.
۳- شرکت هایی که عضو صنایع واسطه گری مالی، سرمایه گذاری ها، بیمه ها و بانک ها (باتوجه به تفاوت در ماهیت فعالیت) نباشند.
۴- اطلاعات مالی مورد نیاز به منظور استخراج داده های مورد نیاز در دسترس باشد.
از بین کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا پایان سال ۱۳۹۱، با در نظر گرفتن محدودیت های پیش گفته، در نهایت از بین جامعه آماری به صورت حذف سیستماتیک و هدفمند ۱۰۱ شرکت انتخاب گردید.
۳-۴- روش های گرد آوری داده ها
گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش، یکی از مراحل اساسی آن است و به لحاظ اهمیت آن، باید به طور دقیق تعریف و مشخص شود. مرحله گردآوری داده ها، آغاز فرآیندی است که طی آن پژوهشگر یافته های میدانی و کتابخانه ای را گردآوری می کند و سپس به خلاصه یافته ها از طریق طبقه بندی وسپس تجزیه و تحلیل آنها می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد و در نهایت نتیجه گیری می کند و پاسخ مسأله پژوهش را به اتکای آن ها می یابد (حافظ نیا،۱۳۸۵). در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده می شود. برای نگارش و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز بخش مبانی نظری به گونه عمده از مجلات تخصصی داخلی و خارجی، و برای گردآوری سایر داده ها و اطلاعات مورد نیاز عمدتاً از طریق کتابخانه سازمان بورس و آرشیو سایت های بورس، نظیر سایت پژوهش و مطالعات اسلامی سازمان بورس و سایت سازمان بورس اوراق بهادار تهران استفاده گردیده است.
۳-۵- ابزار تحقیق و موارد استفاده
چک لیست، برای داده ها و اطلاعاتی که می بایست ثبت شود، کنترل نموده است. فیش و جدول خلاصه، که جهت طبقه بندی و تعیین متغیر های مورد بررسی، استفاده شده است. نرم افزار اکسل، که جهت ثبت و طبقه بندی داده های عددی شرکت ها استفاده شده است.
۳-۶- مدل تحقیق
متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها به شرح زیر است:
وابسته مستقل
به موقع بودن سود
مالکیت نهادی
ساختار مالکیت
مالکیت شرکتی
مالکیت خانوادگی
متغیرهای کنترل
اهرم مالی

هوش زبانی

توانایی استفاده از زبان خودتان و دیگر زبان‌ها برای فهماندن مقاصد خود به دیگران و درک مقاصد آنان.

هوش منطقی-ریاضی

توانایی درک اصول علت و معلولی شبیه به درک دانشمندان یا منطق دانان، یا استفاده از استدلال کمی و ریاضی به گونه ای شبیه به استفاده‌ی ریاضی‌دانان.

هوش فضایی

توانایی بازنمایی جنبه های فضایی دنیا در ذهن خود، مانند خلبانان، بازیکنان شطرنج، نقاشان، مجسمه سازان، یا آرشیتکت ها.

هوش بدنی- جنبشی

توانایی استفاده از قسمتی یا تمامی بدن خود برای حل یک مسأله یا تولید یک فرآورده، یا عمل کردن شبیه به ورزشکاران یا بازیگران.

هوش میان فردی

توانایی درک افراد دیگر و برقرار کردن رابطه‌ی معنی دار با آنان. این کار از راه درک اشخاص دیگر امکان پذیر است؛ یعنی چه کاری می‌توانند انجام دهند. چگونه با دنیا و دیگران رابطه برقرار می‌کنند واکنش احتمالی آنان چیست. چه چیزی را دوست دارند، از چه چیزی اجتناب می‌کنند و چه احساسی دارند.

هوش درون فردی

توانایی درک خودتان، دانستن این که چه کسی هستید، توانایی‌ها و ناتوانایی های شما در چیست، آرزوها و هدف‌هایتان کدام اند، چه احساسی دارید. از چه چیزی اجتناب می‌کنید؛ و در شرایط مختلف چگونه واکنش نشان می‌دهید.

هوش طبیعت گرایانه

توانایی درک طبیعت و دنیای مدرن، تفاوت قائل شدن بین موجودات طبیعی زنده و غیر زنده و اشیاء ساخته شده‌ی دست انسان و دسته بندی کردن آن‌ها.

هوش منطق/ریاضی:
هوش منطقی/ ریاضی یعنی توانایی استفاده از استدلال، منطق و اعداد. این یادگیرنده‌ها به صورت مفهومی با بهره گرفتن از الگوهای عددی و منطقی فکر می‌کنند و از این طریق بین اطلاعات مختلف رابطه برقرار می‌کنند. آن‌ها همواره در مورد دنیای اطرافشان کنجکاوند، سؤال‌های زیادی می‌پرسند و دوست دارند آزمایش کنند. این هوش مبتنی بر توانایی دست ورزی اعداد با درک نظام‌های منطقی است. توانایی استفاده مؤثر از اعداد و توانایی استدلال بالا از نشانه های هوش منطقی/ریاضی است. افراد با هوش ریاضی بالا در طبقه بندی، استنباط، تعمیم و محاسبه قوی‌اند (پیشقدم و معافیان، ۱۳۸۶، ص ۷). ویژگی‌های افرادی که از این هوش در سطحی بالا برخوردارند عبارت است از: علاقه وافر به حل مسأله، استفاده از الگوها، استدلال و نشانه های انتزاعی، مستعد در تحلیل منطقی مسائل، انجام عملیات ریاضی و تفسیر مقالات. ریاضی‌دانان، منطق دان ها و دانشمندان از این هوش بهره برداری می‌کنند. می‌توانیم در کلاس ریاضی از ریاضیات کاربردی که با زندگی روزمره سر و کار دارد، فرصت‌هایی فراهم آوریم تا دانش آموزان با تمرین و انجام پروژه های متنوعی که توانایی ریاضیاتی افراد را بهبود می‌بخشد به تقویت هوش منطقی ریاضی خود بپردازند (حاجی حسین نژاد و بالغی زاده، ۱۳۸۲، ص ۱۸۸).
افراد سرآمد در هوش منطقی-ریاضی می‏توانند با اعداد و مقادیر به شیوه‏ی ریاضی‌دانان عمل کنند یا همانند دانشمندان و منطقیون، اصول اساسی نظام‏های علّی را دریابند. آن‌ها به خوبی از عهده‏ی مناظره‏های تحلیلی، ارائه استدلال‌های قانع کننده و حل مسائل ریاضی بر می‏آیند و نظم و منطق برایشان مهم است. این افراد مفهومی و تجریدی می‏اندیشند و می‏توانند به اکتشاف الگوها و رابطه‏ها بپردازند (امیر تیموری، ۱۳۸۲، ص ۴۷). شال (۲۰۰۸) معتقد است که این هوش در ارتباط با جهان اشیاء رشد می‌کند. این هوش توانایی استفاده درست از اعداد و ارقام و بیان استدلالات منطقی و درست است (قورچیان و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۴۱).
هوش فضایی/دیداری:
این توانایی به فرد امکان خلق ماهرانه‌ی تصاویر ذهنی به منظور حل مشکلات را می‌دهد (آذرفر، ۱۳۸۲، ص ۲۸). این توانایی، بیانگر قدرت بازنمایی فضای بیرون از ذهن در درون ذهن و توانایی تفکر در قالب شکل‌ها و الگوهاست. خلبانی که هواپیمای خود را در فضای فاقد هر گونه نشانه و علامت، صرفاً با بهره گرفتن از نقشه و تجسم ذهنی هدایت می‌کند، یا ناخدایی که کشتی خود را به همین ترتیب در دریا به سوی مقصد پیش می‌راند، عمدتاً از هوش فضایی خود بهره می‌گیرند. هوش فضایی را می‌توان در هنرها یا علوم به کار گرفت. افراد برخوردار از هوش دیداری-فضایی به محیط خود بسیار حساس و از آن آگاه اند (امیر تیموری، ۱۳۸۲، ص ۴۷).
افرادی که از این هوش در سطحی بالا بهره‌مندند، به راحتی و به دقت دنیای فیزیکی را درک می‌کنند. این افراد توانایی تشخیص و کنترل الگوهای فضایی گسترده مانند «دریانوردان و خلبانان» و الگوهای نواحی محدودتر مثل «پیکر تراشان، جراحان، هنرمندان گرافیک» را دارند. این هوش برای انسان‌های اولیه که مجبور بودند برای به دست آوردن شکار مسیرهای پر پیچ و خم را طی کنند بسیار ضروری بود؛ زیرا در غیر این صورت نمی‌توانستند مسیر بازگشت به خانه را بیابند و از بین می‌رفتند. تحقیقات نشان داده است، دانش آموزانی که از این هوش در سطحی بالا برخوردارند از ریاضیات کمتر واهمه دارند و عملکرد بهتری در ریاضیات دارند (حاجی حسین نژاد و بالغی زاده، ۱۳۸۲، ص ۱۸۹). این نوع هوش توانایی درک پدیده‏های بصری است. این هوش افراد را نسبت به شکل، فضا، رنگ و خط حساس می‏کند؛ و تجسم تصاویر برای این گونه افراد آسان است (پیشقدم و معافیان، ۱۳۸۶، ص ۷).
رابطه هوش فضایی و هندسه:
هندسه در انواع زمینه ها از قبیل گرافیک رایانه ای، مهندسی، معماری، نقشه برداری و طراحی، قابلیت های بالقوه مهمی را با بهره گیری از هوش فضایی دارد. هوش فضایی یا هوش تجسمی یا هوش دیداری فضایی یعنی توانایی درک درست جهان به صورت مکانی-بصری و ایجاد تغییر در این ادراک. این هوش مستلزم شناسایی رنگ، خط، شکل، فرم، فضا و رابطه ای است که میان این عوامل وجود دارد و توانایی تجسم و بازنمایی گرافیکی افکار مکانی-بصری را شامل می شود (رستگارپور و یداللهی، ۱۳۸۹، ص ۶۶).
مبانی تجربی پژوهش:
پیشینه پژوهش در داخل کشور:
گلزاری (۱۳۸۳) در مطالعه ای به بررسی و مقایسه ی نتایج یادگیری بر اساس سه تدریس سنتی، تدریس سنتی به همراه نرم افزار و روش تدریس سنتی به همراه دست سازه در درس ریاضیات دوره راهنمایی در منطقه شش آموزش و پرورش شهر تهران پرداخته است. نتایج پژوهش او نشان داد که استفاده از نرم افزار کمک آموزشی در افزایش یادگیری دانش آموزان در مقایسه با روش تدریس سنتی به تنهایی، مؤثرتر است. استفاده از دست سازه ها نیز در افزایش یادگیری دانش آموزان در مقایسه با روش تدریس سنتی به تنهایی، از تأثیرگذاری بیشتری برخوردار است. در مقایسه ی دو شیوه ی آموزش سنتی با کمک نرم افزار و آموزش سنتی با دست سازه ها، تفاوتی دیده نشد.
ریحانی و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی به بررسی آموزش نقش نرم افزارهای هندسه ی پویا در حل مسأله هندسه با تمرکز بر حدسیه سازی در حل مسائل هندسه در دانش آموزان سال اول و دوم دبیرستان و معلمان ریاضی پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که نرم افزارهای هندسه ی پویا با فعال سازی طرحواره های مرتبط و مناسب تر، تشویق فرد به استفاده از راهبردهای حل مسأله، تأثیر مثبت در نحوه ی کنترل فرایند حل و باورهای فرد، توانایی های حل مسأله به ویژه ساخت حدس های منطقی و خلاقانه را افزایش و توسعه می دهد.
دهقان پور (۱۳۸۹) در پژوهشی با عنوان «آموزش هندسه با بهره گرفتن از دست سازهای آموزشی و مقایسه ی آن با روش تدریس سنتی در مدارس راهنمایی تحصیلی دخترانه ناحیه یک در کرمان» با انجام پژوهش به شیوه ی شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل، نتایج زیر را از اجرای پژوهش خود گزارش نموده است:
به کارگیری دست سازه ها در آموزش ریاضی در مقایسه با روش تدریس سنتی بر افزایش یادگیری، بهبود نگرش مثبت دانش آموزان نسبت به این درس، لذت بیشتر بردن از ریاضی، کاستن ترس و اضطراب از این درس، افزایش انگیزه، افزایش مهم و سودمند دانستن ریاضیات، افزایش توانایی حل مسأله و افزایش میزان فراشناخت در دانش آموزان مؤثر است.
اکثریت معلمان (۸۰/۰) دیدگان مناسبی درباره ی استفاده از دست سازه های آموزشی دارند.
بین مدرک تحصیلی معلمان و دیدگاهشان درباره استفاده از دست سازه های آموزشی رابطه معناداری وجود ندارد.
بین سابقه تدریس معلمان در ریاضی دوره راهنمایی و دیدگاهشان درباره دست سازه های آموزشی رابطه معناداری وجود ندارد.
لیاقتدار و همکاران (۱۳۹۱) در پژوهشی به بررسی تأثیر روش آموزش هندسه بر مبنای نظریه فن هیلی بر پیشرفت دانش آموزان دبیرستان های دخترانه تیران و کرون پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که تدریس بر مبنای فن هیلی در مقایسه با روش سنتی از تأثیر گذاری بیشتری بر پیشرفت تحصیلی فراگیران برخوردار است.
پیشینه پژوهش در خارج کشور:
نتایج پژوهش‏های ‏مایر و مورنو در سال ۱۹۹۹، ۱۹۹۸ در مورد تأثیر اصل چگونگی وجه حسی نشان داد میانگین نمرات یادگیری دو گروه متوالی و همزمان در چهار آزمون پژوهشی حاکی از آن است که مطالب را در قالب انیمیشن و صدا در کنار یکدیگر دریافت کرده‏اند ۸۰ درصد بیشتر از فراگیرانی بوده است که انیمیشن و متن را دریافت کرده‏اند.

با توجه به نتایج نگاره بالا معادله رگرسیونی پس از محاسبه به شکل زیرخواهد بود:
Total Investmen_jt = ۶٫۳۵ ۰٫۳۰۵ Dividend_jt ۰٫۰۲۰ RQ _jt-1 ۰٫۰۱۷ (Dividend _jt × RQ _jt-1) ۱٫۴۴ Size 0.068 TobinQ 0.017SdCFO + 0.24 SdSale 8.64 Sd Total 2.85 Tangibility 0.302 LEV 0.084 CFO 0.026 Age + 0.963 Cycle + 0.729 Cash + 0.171 ROA +
در ارتباط با تحلیل ضرایب مدل که نتایج در نگاره (۴-۱۱) مشخص است با بررسی سطح معناداری آماره t هر یک از متغیرها نشان می­دهد که کیفیت گزارشگری باعث نمی شود که اثر منفی تقسیم سود کاهش یابد به عبارتی هیچ رابطه معنی داری وجود ندارد.به عبارتی دیگر فرضیه صفر رد نمی شود . فرضیه مقابل نیز رد می شود.
در مورد متغیرهای کنترلی لازم به ذکر است که از بین دوازده متغیر کنترلی که در این مدل وجود دارد پنج متغیر از جمله اندازه شرکت، نسبت کیوتوبین، انحراف معیار سرمایه ­گذاری، دارایی ثابت مشهود و چرخه عملیاتی شرکت نیز معنی‏دار هستند و دیگر متغیرهای کنترلی معنی‏دار نیستند. همانطوری که نگاره (۴-۱۱) نشان می‏دهد متغیرهای اندازه شرکت، نسبت کیوتوبین و دارایی های ثابت مشهود رابطه مثبتی با کل سرمایه ­گذاری دارند و انحراف معیار سرمایه ­گذاری و چرخه عملیاتی شرکت رابطه ای منفی دارند که این رابطه ها نیز با احتمال ۹۵ درصد معنی‏دار هستند. ولی در بین متغیرهای کنترلی دیگر ممکن رابطه ای منفی یا مثبت وجود داشته باشد ولی ضریب برآوردی این متغیرها معنی‏دار نیستند.
در آزمون معنی­داری مدل، فرضیه صفر به این شکل تعریف می­ شود که همه ضرایب رگرسیون مدل یکجا برابر صفر است و فرضیه مقابل آن به مخالف صفر بودن حداقل یکی از ضرایب اشاره می­ کند . F اعتبار کلی مدل را نشان می­دهد. با توجه به نتایج منعکس‌شده در نگاره(۴-۱۱) نشان می­دهد که F محاسبه‌شده از F نگاره بزرگ‌تر است(۵%>P)، پس می­توان گفت این مدل با احتمال ۹۵ درصد معنی­دار است. به عبارتی دیگر می­توان گفت که این مدل از اعتبار بالایی برخوردار است..همچنان با توجه به سطح معنی­داری آماره t در مورد مقدار ثابت و ضریب متغیرهای مستقل ، که کمتر از ۵% می­باشند ، می­توان معناداری ضرایب را اثبات نمود. و همچنین ضریب تعیین این مدل ۴۱ درصد می­باشد که این عدد نشان می­دهد که ۴۱ درصد مقدار متغیر وابسته توسط متغیر مستقل تبیین می­ شود.
۴-۱۰-۲ آزمون فرضیه دوم پژوهش
فرضیه دوم این پژوهش به قرار زیر است:
اثر منفی کیفیت گزارشگری بر آثار سیاست های تقسیم سود، در شرکتهای سرمایه گذاری در طرح های R&D نسبت به سرمایه گذاری سرمایه ای انجام شده بیشتر است
از لحاظ آماری این رابطه به شرح زیر می‏باشد:
کیفیت گزارشگری مالی، تاثیر منفی تقسیم سود را کاهش نمی دهد. H₀:
کیفیت گزارشگری مالی، تاثیر منفی تقسیم سود را کاهش می دهد. H₁:
برای بررسی فرضیه دوم در این پژوهش از دو مدل استفاده می شود:

۴-۱۰-۲-۱ مدل سرمایه گذاری تحقیق و توسعه
در ابتدا به بررسی نوع داده ­ها می­پردازیم که داده ­های مورد پژوهش از نوع داده ­های ترکیبی است یا داده ­ها به صورت تلفیقی می­باشند که نتایج در نگاره زیر بیان شده است.
نگاره ۴-۱۲ اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای مدل اول فرضیه دوم

همانطوری که نگاره (۴-۱۲) نشان می‏دهد، مقدار سطح معنی­داری برای آزمون F عدد ۰۰۰/۰ است (۰۵/۰ p<)، به عبارت دیگر آزمون F ­محاسبه‌شده از F نگاره بزرگ‌تر است، در نتیجه برای آزمون این رابطه بایستی از روش داده‏های تابلویی(پنل) استفاده شود. در ادامه برای بررسی حالت‏های مختلف داده‏های تابلویی از آزمون‌ هاسمن استفاده می‏شود.
با توجه به نتایج منعکس در نگاره (۴-۱۲) نتایج به دست آمده از نرم‌افزار STATA نشان می‏دهد که مقدارسطح معنی داری برای آزمون هاسمن عدد۰۰۰/۰ است که نشان می‏دهد فرض صفر (اثرات تصادفی) پذیرفته نمی‏شود و فرض مقابل (اثرات ثابت) پذیرفته می‏شود. این مقدار نشان می‏دهد که بایستی از روش اثرات ثابت استفاده شود. در ادامه باید آزمون رگرسیون به روش داده‏های تابلویی- اثرات ثابت انجام شود.
با توجه به اینکه مدل داده ­ها مشخص و مدل دارای مشکل ناهمسانی واریانس نبود برای آزمون این فرضیه روش مورد استفاده داده ­های تابلویی- اثرات ثابت و مدل GLS می­باشد که نتایج مدل به قرار زیر است.
نگاره ۴-۱۳ مدل اثرات ثابت برای کیفیت گزارشگری مالی، تاثیر منفی تقسیم سود را کاهش می دهد.

پژوهش حاضر از پرسشنامهی قلدری(الویوس)، پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت و مصاحبه ادراک خود دیمون و هارت برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است.

۳-۴-۱- پرسشنامهی قلدری
در این پژوهش برای سنجش قلدری در مدرسه از ترجمهی فارسی پرسشنامهی قلدری اولویوس (۱۹۹۶) استفاده شده است. پرسشنامهی قلدری/ قربانی، از سری پرسشنامه های خودگزارش دهی است که در سال ۱۹۸۶ توسط اولویوس ساخته شده و در سال ۱۹۹۶ مورد تجدید نظر قرار گرفت. این پرسشنامه شامل ۳۹ سوال در مقیاس لیکرت است که به تجربیات دو ماه گذشته مربوط به قلدری افراد میپردازد. سوالات پرسشنامه مشتمل بر سوالاتی در شکلهای مختلف قلدری، همچون فیزیکی^[۸۰]، شفاهی^[۸۱]، مستقیم، نژادی و جنسیتی است.
موارد فوق زمینهی محل وقوع و نگرش افراد نسبت به قلدری و قربانی مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد. سوالات این پرسشنامه را میتوان به دو بخش تقسیم کرد. بخش اول سوالاتی که اطلاعات کلی راجع به قلدری را به دست میدهد ، که سوالات ۴، ۱۴ تا ۲۴ و ۳۴ تا ۳۹ را شامل میشود. در بخش دوم سوالات ۵ تا ۱۳ رفتار قربانی و سوالات ۲۵ تا ۳۳، رفتار قلدر را مورد ارزیابی قرار میدهند. سوالات ۴ و ۲۴ نیز شیوع قلدری را ارزیابی میکنند.
روایی و پایایی پرسشنامه از طریق اجرا در گروه ۵۰۰ نفری از دانشآموزان دختر و پسر۱۶-۱۱ ساله نروژی در سال ۱۹۹۴ توسط سازندهی پرسشنامه از طریق همبستگی درونی ۸۰۰/۰ و ۹۰/۰ گزارش گردید. فلیشر^[۸۲] و همکارانش (۲۰۰۸) پایایی این پرسشنامه را از طریق باز آزمایی در بین دانشآموزان دورهی متوسطه آفریقا برآورد کردند و دامنهای بین ۴۲/۰ و ۶۰/۰ را برای آن گزارش کردند. آنان در سال (۲۰۰۴) روایی پرسشنامه را از طریق همبستگی با پرسشنامه رفتارهای پرخطر، رفتارهای ضد اجتماعی را ۵۲/۰ گزارش نمودند (فلیشر، ۲۰۰۸). در ایران نیز این پرسشنامه در سال ۱۳۸۹ توسط شهریارفر بر روی ۲۸ نفر از دانشآموزان دختر و پسر ۱۵-۱۳ ساله اجرا شد و پایایی آن از طریق آزمون- آزمون مجدد و همسانی درونی بررسی شده است که به ترتیب برای مقیاس قربانی شدن ۶۵/۰ و ۷۴/۰ و برای مقیاس قلدری ۷۴/۰ و ۷۸/۰ گزارش شده است. اعتبار این پرسشنامه نیز به دو طریق اعتبار محتوایی و همبستگی بین خرده مقیاسهای پرسشنامه بررسی، و نتیجه نشان داد که خرده مقیاسهای پرسشنامه با هم همبستگی رضایت بخشی را دارا میباشد (شهریارفر، ۱۳۸۹).
همچنین پایایی پرسشنامه توسط پژوهشگر نیز بررسی شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. ضریب آلفا برابر ۷۴۹/۰ است. با توجه به اینکه ضریب آلفا بزرگتر از ۷/۰ است نتیجه می گیریم پرسشنامه از پایایی خوبی برخوردار است.
۳-۴-۲- مصاحبه ادراک خود:
بر ای اندازه گیری شاخصهای ادراک خود آزمود نی ها از مصاحبه «نیمه ساختاریافته » برگرفته از مدل تحولی دیمون و هارت که به روش با لینی ژان پیاژه اجرا می شود، استفاده شده است. در مصاحبه نیمه سازمان یافته پرسش ها از قبل طراحی شده و اطلاعات عمیقی از آزمود نی ها را فراهم می کند . هر پاسخ با پرسش وارسی مورد بررسی بیشتری قرار می گیرد و بدین ترتیب، تبیینهای فزون تر در مورد پاسخ ها به دست می آید. این مصاحبه شامل هفت بخش اصلی است که چهار بخش آن به بررسی جنبه های «خود به گونه موضوع» و سه بخش آن به مطالعه ابعاد «خود به گونه فاعل» اختصاص دارد. چهار بخش خود به گونه موضوع عبارتند از: خود توصیفی، خود ارزشیابی، خود در بعد زمان و علائق خود. خود به گونه فاعل هم از بخشهای «تداوم»، «اراده و اختیار» و «تمایز» تشکیل شده است.اطلاعات بدست آمده از بخش های خود موضوعی در چهار طرحواره فیزیکی، فعال، اجتماعی و روانشناختی کد گذاری می شوند و سطوح تحولی ادراک خود موضوعی را مشخص می کنند. نتایج بدست آمده از سه بخش خود فاعلی، سطوح تحولی ادراک خود ذهنی را نشان می دهند.
مصاحبه ادراک خود، در مجموع، دارای هفت گویه اصلی یا هسته ای است که چهارگویه آن مربوط به خود به عنوان موضوع یا خود عینی و سه گویه مربوط به خود به عنوان فاعل یا خود ذهنی است. هر گویه عبارت از یک یا مجموعه ای سؤالات اصلی است که در پی آن سؤالات متعدد دیگر، به عنوان سؤالات محکی پرسیده می شوند و پرسش آنها ضرورت کامل دارد. یعنی الزاماً در پی دریافت پاسخ به هریک از سؤالات اصلی، باید سؤال محکی را پرسید تا دانست کودک چگونه پاسخ خود را توجیه می کند. شیوه اجرای پرسشنامه، کاملاً مبتنی بر روش بالینی پیاژه است که به زمینه ادراک خود، انطباق داده شده است.
۳-۴-۲-۱-متن سؤالات : خود به عنوان موضوع
چهار گویه اولیه معطوف به جنبه های عمومی تظاهرات خود به عنوان موضوع بوده و دارای چهار بخش درونی یعنی خود توصیفی، خود ارزشیابی، انعکاس خود در گذشته و آینده و بالاخره علائق خود می باشند. بر حسب یافته های مؤلفین نتایج چهار آیتم اولیه هم به لحاظ خود –طرحواره ها (فیزیکی، فعال، اجتماعی، روانی) و هم به لحاظ سطوح تحولی ادراک خود مشابه بوده اند. از این رو ، آنها چهار آیتم یاد شده را ابزارهایی موازی ، به لحاظ مفهومی ، در جهت دانش فرد نسبت به خود می دانند . سؤالات چهار گویه اولیه به ترتیب عبارتند از :
گویه یک: خود توصیفی سؤالات اصلی یا هسته ای: شما چگونه آدمی هستید؟ یا چه چیزی بیانگر یا معرف شما است؟ یا چه چیزی بیانگر یا معرق شما نیست؟
سؤالات محکی: این درباره شما چه چیزی را بیان می کند ؟ چرا این مهم است؟ این (ویژگی ذکر شده از طرف پاسخگو) چه تفاوتی را سبب می شود؟ چه فرقی می کرد اگر شما این بودید (یا نبودید)؟
گویه دوم: خود ارزشیابی
سؤالات اصلی: چه چیزی در مورد خودت (یا خودتان) به شما احساس غرور و افتخار می دهد؟ چه چیزی در وجود شما است که به شما احساس غرور می دهد؟
سؤالات محکی: این چه چیزی را درباره شما می گوید؟ چرا این مهم است؟
گویه سوم: خود در گذشته و آینده یا خود در بعد زمان
سؤالات اصلی: فکر می کنید در پنج سال آینده شما همین می مانید که هستید، یا اینکه فرق می کنید؟ وقتی به بزرگسالی رسیدید چی؟ پنج سال پیش چطور؟
سؤالات محکی: چه چیزی همین که هست خواهد ماند؟ چرا آنقدر مهم است؟
گویه چهارم: علائق خود
سؤالات اصلی: دلت می خواهد که چگونه بودی؟ دلت می خواهد چه نوع یا چه تیپ آدمی می باشی؟ در زندگی چه چیزی می خواهی، یا دلت می خواهد؟ اگر می تونستی سه آرزو داشته باشی، کدام بودند؟ فکر می کنی چه چیزی مناسب و برایت خوب است؟
سؤالات محکی: چرا می خواهی (اینگونه) باشی؟ چرا می خواهی چیزهایی را که خواستی داشته باشی؟ چرا این آرزوها را داری؟
۳-۴-۲-۲-متن سؤالات: خود به عنوان فاعل یا شناساگر
گویه های پنجم، ششم و هفتم معطوف به وجه ذهنی یا خود به عنوان فاعل بوده و به ترتیب تداوم ، اراده و اختیار و تمایز را می سنجند . در بیان دیگر، سؤالات پنج، شش و هفت، به نوعی، تعریف عملیاتی خود ذهنی یا شناساگر در قالب تداوم، تمایز و اراده است.
گویه پنجم، تداوم
سؤالات اصلی: آیا از این سال به آن سال تغییر می کنی؟‌…… چگونه …. ؟ اگر از سالی به سال دیگر تغییر کنی، چگونه می دانی که همیشه خودت هستی؟
سؤالات محکی: چگونه و از چه جهت همیشه همان هستی؟ آیا این چیز مهمی است که درباره شما گفته بشود؟ چرا؟
گویه ششم: اراده یا اختیار
سؤالات اصلی: چگونه این آدمی شدی که الان هستی؟ چه چیزی شما را این آدمی کرده که الان هستید؟ چگونه می توانی آدم دیگر، یک آدم متفاوت بشوی؟
سؤالات محکی: این چه تفاوتی می کند؟ آیا این تنها دلیلی است برای اینکه تو آدمی بشوی که الان هستی؟ آیا این تنها دلیل است؟ چه چیزی دیگری می تواند شما را متفاوت بکند؟ این (دلیل کودک) چگونه عملی می کند؟
گویه هفتم: تمایز
سؤالات اصلی: آیا فکر می کنی کسی باشی که از هر جهت، مثل تو باشد؟ چه چیزی شما را از دیگر کسانی که می شناسید، متفاوت می سازد؟
سؤالات محکی: چرا این آنقدر مهم است؟ این چه تفاوتی می کند؟ شما از چه جهات دیگر متفاوت می باشید؟ آیا متفاوت هستید یا اینکه فقط در بعضی جهات فرق می کنید؟ چگونه ….. از کجا می دانید؟ آیا با همه آدم ها فرق دارید، یا اینکه فقط با بعضی از آنها فرق می کنید؟ چگونه می دانید که با هر کس دیگر فرق دارید حال آنکه خیلی آدم در دنیا هست که شما آنها را نمی شناسید؟
۳-۴-۲-۳-روش اجرای مصاحبه
روش اجرا کاملاً در چهار چوب مصاحبه بالینی به شیوه توصیف شده توسط پیاژه بوده و ترتیب ارائه سؤالات نیز بگونه ای است که در ساختار توصیف شد. منتها مجدداً یادآور می شود که ترتیب قراردادی بوده و بر حسب موارد فردی، می تواند تغییر کند. در صورتی که درست اجراء شود، مصاحبه حدود سی و پنج تا شصت دقیقه وقت می گیرد و می تواند افراد در ردیف های سنی وسیعی را شامل گردد.
۳-۴-۲-۴- دستور و مقررات کد گذاری محتوای مصاحبه ها
تعیین و کدگذاری محتوای مصاحبه ها بر مبنای مفهومی و ساختار مدل تحولی ( ابعاد درونی خود عینی و خود ذهنی و نیز سطوح سازمان یابی استدلال ) است. واحد کد گذاری، یک واحد اطلاعات یا شنک است که یک ویژگی توصیفگر خود را شامل می شود . ویژگی مزبور از خلال پاسخ مصاحبه شونده به سؤالات، یا بگونه خود جوش حین بیانات او، و یا در پاسخ به سؤالات محکی استخراج می شود، واحدهای اطلاعاتی می توانند منفرد و یا دوگانه باشند. چهارچوب تعیین و نمایش واحدها، مطابق با زیر مقوله یا ابعاد قسمتهای پیشین و کناری مدل تحولی ادراک خود، در خط افقی به هفت قسمت تقسیم می شود که به ترتیب عبارتند از چهار خود –طرحواره (مادی و بدنی، فعال، اجتماعی، روانی) در وجه خود به عنوان موضوع و سه بعد (اراده و اختیار، تداوم، تمایز) در وجه خود به عنوان فاعل. هر یک از هفت قسمت داخلی، خود در انطباق با نوع استدلال و بیانات، دارای چهار سطح تحولی در بعد عمودی می باشند. کد گذاری به این صورت است که در آغاز باید دید واحد اطلاعات به کدام یک از تقسیمات داخلی مربوط می شود و سپس در درون آن قسمت، با توجه به چگونگی واحد استدلال و اطلاعات مربوط به آن، سطح تحولی را نیز مشخص ساخت. به ترتیبی که آمد ، اظهارات مربوط به ویژگیهای جسمانی یا مالکیت ها (من قد بلندی دارم، من یک ماشین دارم) در درون طرحواره فیزیکی و بیانات و اظهارات مربوط به فعالیت ها و مهارتها (من هر روز بیس بال بازی می کنم، من واقعاً تند می دوم) در درون طرحواره فعال محسوب خواهند شد. بیانات مربوط به ویژگیهای شخصیت اجتماعی، تعامل با دیگران، روابط اجتماعی(من واقعاً یک آدم خجالتی هستم، من با دوستانم همیشه می جنگم، من مادر و پدر خوبی دارم) در درون خود –طرحواره اجتماعی و بیانات مربوط به هیجانات، افکار و یا فرآیندهای شناختی (من صبح ها حسابی گیج هستم …. من با روشنی فکر می کنم)، در درون خود طرحواره روانی قرار داده می شوند. مجموع واحدهای اطلاعاتی چهار خود –طرحواره خود عینی را توصیف می کنند.
تعیین سطح استدلال در درجه اول و اکثر اوقات از طریق پاسخ به پرسش های محکی است و به همین دلیل طرح اینگونه پرسش ها اهمیت اساسی دارد. در جریان مصاحبه باید نه تنها به مصاحبه شونده فرصت داد، بلکه افزون بر آن او را تشویق نیز کرد تا معنا و مفهوم بیانات و اظهارات خود را تا آنجا که می داند و می تواند توجه و تبیین کند. برای این منظور پرسش سؤالات محکی استلزام دارد، حتی اگر مصاحبه شونده پاسخ من نمی دانم بدهد، زیرا فقط در این صورت است که می توان مطمئن بود به او امکان داده شده است تا از حد پاسخ های اولیه خود فراتر رود. هرگاه پرسش های محکی و یا پرسش های دیگر معادل آن (مانند سؤالاتی که گاه خود مصاحبه شونده بطور ضمنی یا بگونه آشکار مطرح می کنند) مطرح و پی گیری نشده باشند، واحد اطلاعاتی قابل محاسبه نخواهند بود.
شواهد مربوط به روایی: پرسشهای مربوط به مصاحبه ادراک خود بر اساس مبانی نظری خاص در ارتباط با مفهوم خود، از قبیل نظریه ویلیام جیمز و پس از تجدید نظر در الگوهای نظری مثل الگوی عزت نفس کوپر اسمیت و الگوی «خود یکپارچه» تالیف و پیشنهاد شده است؛ در نتیجه روایی ابزار مصاحبه ادراک خود در حد مطلوب ارزیابی می شود. علاوه بر آن وجود دستورالعمل خاص کد گذاری مصاحبه که محصول انجام شش سال پژوهش طولی محققان (دیمون و هارت، ۱۹۹۱) در مورد تحول ادراک خود کودکان و نوجوانان می باشد و نیز کاربرد آن در پژوهش های بعدی (از جمله در کشور پورتوریکو۱۹۸۶، پژوهش های هارت ۱۹۸۸، ملچر۱۹۸۶، خامسان ۱۳۷۴ و رمضانی۱۳۷۶) می توانند از شواهد روایی ابزار محسوب شوند.
پایایی ابزار: با بهره گرفتن از روش آزمون – باز آزمون در نمونه ایرانی ضریب همبستگی بدست آمده از نمره گذاری مجدد در طرحواره های «خود موضوعی» در طرحواره فیزیکی ۸۶/۰، طرحواره فعال ۹۱/۰، طرحواره اجتماعی ۸۵/۰ و طرحواره روانشناختی۸۱/۰ بود و این ضریب در ابعاد «خود فاعلی» در بعد اختیار ۷۹/۰، در بعد تداوم ۸۴/۰، در بعد تمایز ۸۵/۰ بود ( کریم زاده، ۱۳۸۷).
۳-۴-۳- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
در پژوهش حاضر عزت نفس مفهومی است که بوسیله آزمون ۵۸ ماده ای کوپر اسمیت سنجیده می شود. که ۵۰ ماده آن ۴ خرده مقیاس عزت نفس (کلی، اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی) را اندازه گیری می کند و ۸ ماده آن دروغ سنج است که اگر هر یک از آزمودنی ها بیشتر از ۴ ماده آن را پاسخ درست بدهند یعنی در گزینه های دروغ سنج بیشتر از ۴ نمره بیاورند ورقه آنها از درجه اعتبار ساقط گشته و کلا از نمونه آماری حذف می شوند. روش پاسخگویی به این پرسشنامه بصورت انتخاب یک گزینه از دو گزینه بلی یا خیر است یعنی اگر آزمودنی با جمله مورد نظر موافق باشد زیر گزینه (بلی) علامت می زند اگر موافق نباشد زیر گزینه (خیر). شیوه نمره گذاری به صورت صفر و یک است پاسخ های بلی برای ماده های (۵۷-۴۷-۴۵-۳۶-۳۲-۳۰-۲۹-۲۸-۲۴-۲۳-۲۱-۱۹-۱۸-۱۴-۱۱-۱۰-۵-۴-۲) نمره (یک) و پاسخ های خیر نمره (صفر) می گیرند. بقیه سوالات برعکس ماده قبلی بصورت معکوس نمره گذاری می شوند. ۸ ماده دروغ سنج هم شامل ماده های (۵۵-۴۸-۴۱-۳۴-۲۷-۲۰-۱۳-۶) می باشد. بدیهی است که حداقل نمره ای که یک فرد ممکن است بگیرد صفر و حد اکثر ۵۰ خواهد بود. سوالات (۵-۱۲-۱۹-۲۶-۳۳-۴۰-۴۷-۵۴) عزت نفس خانوادگی، سوالات (۴-۱۱-۱۸-۲۵-۳۲-۳۹-۴۶-۵۳) عزت نفس اجتماعی، سوالات (۷-۱۴-۲۱-۲۸-۳۵-۴۲-۴۹-۵۶) عزت نفس تحصیلی و سوالات (۱-۲-۳-۸-۹-۱۰-۱۵-۱۶-۱۷-۲۲-۲۳-۲۴-۲۹-۳۰-۳۱-۳۶-۳۷-۳۸-۴۳-۴۴-۴۵-۵۰-۵۱-۵۲-۵۷-۵۸) عزت نفس فردی را می سنجند.
روایی و پایایی تست عزت نفس
این تست در ایران در سال ۱۳۷۶ توسط ذوالفقاری هنجاریابی شده است و مقدار روایی و اعتبار آن مطلوب گزارش شده و میزان هماهنگی درونی آن با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ ۸۸/۰ گزارش شده است.
شاهسواری در تحقیق خود تحت عنوان بررسی طولی عزت نفس با عملکرد تحصیلی بین دانش آموزان دختر و پسر راهنمایی نواحی ۱ و ۴ اهواز، به ضریب پایایی ۹۰/۰ دست یافت که حاکی از پایایی این تست است ( شاهسواری به نقل از اکبری، ۱۳۸۴).
۳-۵- روش اجرا:
ابتدا پرسشنامه قلدری الویوس (ترجمه شهریارفر) برای دانش آموزان گروه نمونه اجرا گردید که نقطه برش این پرسشنامه برای دانش آموزان قلدر، دو یا سه بار در ماه بود. سپس برای اطمینان بیشتر با استناد به پژوهشهای انجام شده در زمینهی قلدری که در آنها از روش نمرهگذاری معلم برای تعیین افراد قلدر به کار رفته است، از گزارش معلمین و ناظمین مدرسه و همینطور دفتر انظباتی مدرسه که موارد قلدری دانش آموزان در آن ثبت شده بود نیز استفاده شد. به منظور استفاده صحیح از گزارش معلم مراحل زیر مد نظر قرار گرفت:
تعیین شاخصهای رفتار قلدری در دانشآموزان با بهره گرفتن از پیشینه نظری
استخراج شاخصهای رفتار قلدری دانشآموزان از پرسشنامهی معروف مانند پرسشنامهی قلدری اولویوس(جدیدترین نسخه) و پرسشنامهی ریگبی^[۸۳] و سایر پرسشنامه ها.
بنابراین دانش آموزانی که در یک ماه ۲ یا ۳ بار قلدری کرده بودند بعنوان دانش آموزان قلدر شناسایی شدند. با توجه به روش اجرای پژوهش که مصاحبه بخش عمده آنرا تشکیل می داد حجم نمونه بایستی حداقل ۳۰ نفر باشد. بنابراین حجم نمونه کمی بیشتر از این تعداد در هر گروه در نظر گرفته شد. بر اساس نمرات بدست آمده از پرسشنامه و بر حسب گزارش معلم از میزان شاخصهای قلدری از تعداد ۵۸۰ دانشآموزی که پرسشنامه توضیح داده شده بر روی آنها اجرا شد،۱۱۰ نفر به عنوان قلدر شناسایی شدند. سپس پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت را پر کردند که تعدادی از دانش آموزان قلدر شناسایی شده در این مرحله با توجه به درست پر نکردن این پرسشنامه حذف شدند. بعد این مرحله و با هماهنگی با مسئولین مدرسه، با دانش آموزان شناسایی شده مصاحبه شد که در این مرحله نیز تعداد دیگری از این دانش آموزان حاضر به مصاحبه نشده و از نمونه حذف شدند. در نهایت تعداد ۶۰ دانش آموز قلدر(۳۰پسر و ۳۰ دختر) شناسایی شدند. دانش آموزان عادی نیز با توجه به پرسشنامه و گزارش معلم انتخاب شده و مصاحبه شدند.
۳-۶- روش تحلیل داده ها
پس از جمع آوری اطلاعات توسط پرسشنامه ها نمره های خام با بهره گرفتن از بسته های آماری   مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش آمار توصیفی از شاخص‌هایی چون درصد، میانگین و انحراف معیار، جهت نشان دادن وضعیت داده‌ها استفاده گردید.
از آمار استنباطی جهت تجزیه و تحلیل فرضیه‌ها استفاده شد. برای تحلیل فرضیه اول آزمون خی دو و فرضیه دوم آزمون من – ویتنی مورد استفاده قرار گرفت. برای تحلیل سوالات ۱، ۲، ۳ از آزمون خی دو و سوالات ۴، ۵ و ۶ از آزمون من – ویتنی استفاده شد.
فصـل چهارم: