بارتو و دیگران^[۱۱۹] (۲۰۰۶) نیز معتقدند که مالکان نهادی، سرمایه گذاران حرفه ایی بوده که دارای اهداف بلندمدت هستند. با توجه به حجم سرمایه گذاری و حرفه ایی بودن مالکین نهادی، حضور آنان موجب نظارت بر مدیریت می شود. این موضوع می تواند به جای تمرکز بر اهداف کوتاه مدت سود آوری موجب توجه به حداکثرسازی ارزش بلندمدت شرکت شود.
ونگ^[۱۲۰] (۲۰۰۶) به این نتیجه رسید مالکیت متمرکز، جریان اطلاعات حسابداری را برای افراد بیرونی، می‌کند. همچنین عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش افشا در حسابداری می‌شود واعضای خانواده در شرکت، انگیزه و فرصت این را خواهند داشت که سود حسابداری را دستکاری کنند. بنابراین، برای مالکیت خانوادگی کیفیت سود کمتری به وجود می‌آید.

هارتزل و همکاران^[۱۲۱] (۲۰۰۵) در تحقیق خود شواهدی یافتند که بر اساس آن شرکت نظارت شونده به وسیله مالکان نهادی از توانایی محدود کردن رفتار مدیران برخوردار هستند به علاوه مالکان نهادی فرصت، منابع و توانایی نظارت، نظم دادن و تأثیر بر مدیران را در اختیاردارند. نظارت بر شرکت ها از طریق مالکان نهادی می تواند مدیران را برای توجه بیشتر بر عملکرد شرکت و توجه کمتر به رفتار فرصت طلبانه یا خدمت به خود وادار کند.
وافیس^[۱۲۲] (۲۰۰۵) نشان داد که هیأت مدیره ای که کارهای مؤثرتری در جهت نظارت بر مدیریت انجام دهد، سبب افزایش کیفیت و تعداد دفعات انتشار اطلاعات توسط مدیریت می گردد. شرکت هایی که هیأت مدیره ی قویتری و مؤثرتری دارند، پیش بینی هایی سود بیشتر و صحیح تری انجام می دهند. در واقع کیفیت بهتره هیأت مدیره باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می گردد.
لئوز و همکاران^[۱۲۳] (۲۰۰۳) با بکارگیری معیارهای متعددی از حاکمیت شرکتی از جمله اعضای غیره موظف هیأت مدیره نشان دادند که حاکمیت شرکتی قوی و مؤثر با کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در مورد سهام شرکت باعث افزایش شفافیت مالی و عملیاتی می گردد و در نتیجه نقد شوندگی سهام را از طریق کاهش اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام افزایش می دهد.
کوه^[۱۲۴] (۲۰۰۳) به بررسی رابطه بین مالکیت نهادی و مدیریت سود در شرکت های استرالیایی پرداخت. نتایج تحقیق وی نشان داد که کاهش مالکیت نهادی منجر به افزایش مدیریت سود و افزایش مالکیت نهادی منجر به کاهش مدیریت سود می شود.
اندریسون و ریب^[۱۲۵] (۲۰۰۳) با بهره گرفتن از اطلاعات شرکت های اس اندپی ۵۰۰، دریافتند که شرکت های خانوادگی در مقایسه با شرکت های غیرخانوادگی، عملکرد بهتری از خود نشان داده اند وانگ (۲۰۰۶) به این نتیجه رسید مالکیت متمرکز، جریان اطلاعات حسابداری را برای افراد بیرونی، کند.
جونگ و کن^[۱۲۶] (۲۰۰۲) رابطه بین ساختار مالکیت و کیفیت سود در کشور کره مورد بررسی قرار دادند. یافته های این پژوهش نشان می دهد با وجودی که بنابر دلایلی از قبیل عدم مهارت، حضور مفت خوران و رابطه با مدیریت، سرمایه گذاران نهادی و سهامداران بزرگ ممکن است انگیزه ای برای نظارت داشته باشند، همزمان با افزایش حضور سرمایه گذاران نهادی محتوای اطلاعاتی سود افزایش می یابد.
میشرا و همکاران^[۱۲۷] (۲۰۰۱) نشان دادند که در شرکت ها با مالکیت خانوادگی، ارزش شرکت به صورت معناداری از شرکت های با مالکیت غیر خانوادگی بیشتر است می کند. همچنین عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش افشاء در حسابداری می شود و اعضای خانواده در شرکت، انگیزه و فرصت این را خواهند داشت که سود حسابداری را دست کاری کنند. بنابراین، برای مالکیت خانوادگی کیفیت سود کمتری به وجود می آید.
بوش^[۱۲۸] (۱۹۹۷) معتقد است که سرمایه گذاران نهادی از طریق جمع آوری اطلاعات و ارزشگذاری تصمیم های مدیریت به طور ضمنی و از طریق اداره نحوه عمل شرکت به طور صریح بر شرکت نظارت می کنند. نظارت سرمایه گذاران نهادی بر فعالیت ها و اقدامات مدیریت موجب کاهش توانایی ها و فرصت های آنان در استفاده از اقلام تعهدی اختیاری برای مدیریت کردن سود شده و این خود موجب بهبود کیفیت سود خواهدشد.
برنان و سابرامانیام^[۱۲۹] (۱۹۹۵) نیز به نقش سرمایه گذاران نهادی در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی درمورد سهام شرکت اشاره، و چنین بیان می کنند که افزایش درصد سرمایه گذاران نهادی، اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام شرکت کاهش دهد.
فرست و پونال^[۱۳۰] (۱۹۹۴) در یک مطالعه مقایسه ای بین شرکت های امریکایی با شرکت های انگلیسی، بیان کردند که شرکت های امریکایی نسبت به شرکت های هم گروه انگلیسی، گزارش مالی به موقع تری دارند. نتایج تحقیقات آنها نشان داد که بین مدت زمان گزارش گری مالی و اندازه شرکت و تاریخ پذیرش شرکت در بورس (عمر شرکت)، رابطه معناداری وجود دارد.
بلک و کافی^[۱۳۱] (۱۹۹۴) نشان دادند که وقتی سهامی که نهادها مالک آن هستند، افزایش یابد، خروج از شرکت هزینه بیشتری دارد، زیرا فروش های عمده سهام، معمولاً مستلزم تخفیف های عمده است. همچنین از آنجایی که این سهم های عمده، ارزش پولی زیادی دارند، در صورت غیر فعال ماندن سرمایه گذار نهادی یا آگاه نبودن از عملکرد ضعیف شرکت های موجود در پرتفوی، وی نسبت به سرمایه گذاری که منافع کمتری در شرکت دارد، در معرض زیان بیشتری قرارمی گیرد. همچنین، اگر مالکیت در اختیار عده کمتری از سهامداران باشد، فعالیت های سرمایه گذاران نهادی، هزینه کمتری دارد. توانایی تشکیل یک گروه کوچک و نسبتاً همگن از سرمایه گذاران نهادی، می تواند فرایند نظارت را تسهیل کند و هزینه های نظارت را بین اعضای گروه تقسیم نماید و نیاز هر یک از سهامداران نهادی را به منابع مالی کاهش دهد. از این رو، در این دیدگاه، فرض می شود که سرمایه گذاران نهادی، یک نقش نظارتی دارند و حضور آنها، احتمال مدیریت سود را کاهش می دهد.
پورتر^[۱۳۲] (۱۹۹۲) متعقداست که معاملات مکرر و تمرکز مالکیت سرمایه گذاران نهادی در کوتاه مدت باعث می شود مدیریت تلاش بیشتری برای کسب سود کند؛ در غیر این صورت ناکامی در کسب سود، موجب فروش سهام توسط سرمایه گذاران نهادی عمدتاً بر سودهای جاری تمرکز، و در این راه مدیران را نیز با خود همراه می کنند.
۲-۳۷- خلاصه فصل
در این فصل، دو بخش مبانی نظری و پیشینه تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. در بخش اول مبانی نظری تحقیق، در قالب بخش­های زیر مورد بررسی قرار گرفت: حاکمیت شرکتی و مفاهیم آن، اهمیت، مزایا و اهداف آن، چارچوب نظری و تئوری­های مطرح شده در زمینه حاکمیت شرکتی، حاکمیت شرکتی در ایران، انواع سیستم­های حاکمیت شرکتی، مکانیزم­ هایی از حاکمیت شرکتی و مبانی نظری آن­ها، به موقع بودن سود، برخی از استانداردهای به موقع بودن سود و روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته به تفصیل توضیح داده شد.
در بخش دوم به ادبیات پیشین داخلی و خارجی این تحقیق، و تحقیق­های مشابه اشاره شد. ملاحظه شد که تحقیقی که از تمام جهات مشابه با این تحقیق باشد، در داخل ایران انجام نگرفته است. آن­ چه ادامه مسیر را روشن می­ کند، چگونگی انجام و به عبارتی، روش تحقیق است. روش تحقیق مسیر تحقیق را روشن کرده و محقق را در جهت دستیابی به نتایج هدایت می­ کند­. این موضوع در فصل ۳ به­ صورت مشروح توضیح داده خواهد شد.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. مراد از انتخاب روش انجام تحقیق این است که مشخص شود، چه روش تحقیقی برای بررسی موضوع مورد نظر لازم است.
انتخاب روش انجام تحقیق بستگی به اهدف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بنابراین، هنگامی می توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، اهدف و وسعت دامنه آن مشخص باشد. به عبارت دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هر چه دقیق تر، آسان تر و سریع تر در دستیابی به پاسخ یا پاسخ هایی برای پرسش یا پرسش های تحقیق کمک کند (محمدی، ۱۳۸۸).
این فصل اختصاص به مطالب مربوط به روش تحقیق دارد. در این فصل مراحل جمع آوری اطلاعات مورد نیاز جهت آزمون فرضیه ها و آزمون های آماری به کار گرفته شده، تشریح می شوند. در انتخاب موضوع و فرضیات تحقیق سعی شده که ضمن در نظر گرفتن اهمیت کاربردی تحقیق، طرح مسئله به گونه ای صورت گیرد که تا حدودی بصورت عملی، قابل اجراء و قابل بررسی باشد، بدین طریق امکان اندازه گیری و آزمون فرضیه ها فراهم آمده و ارزش علمی آن نیز محفوظ می ماند. برای آزمون فرضیه ها اطلاعات به صورت نیمه تجربی جمع آوری شده اند. عناصر اصلی نیمه تجربی حاضر عبارتند از: در نظر گرفتن جامعه آماری، تعریف متغیرها، استخراج اندازه نمونه، نمونه گیری، محاسبه متغیرها، به کار گیری آزمون های آماری، تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری آزمون های آماری.
۳-۲- روش کلی تحقیق
روش تحقیق به عنوان قانونی برای درک رابطه علت معلولی است، به عبارت دیگر روش شناسی تعیین حدود و معیارهایی است که می بایست در فرایند پژوهش علمی مورد توجه قرار گیرد. هر پژوهش فعالیتی نظامند است که طی آن دانش گسترش و وضعیتی توصیف و تبیین می گردد و در نهایت مسأله و مشکل خاصی راه حل جویی می شود با توجه به اینکه هر تحقیق با یک مسأله و هدف خاص آغاز می شود، لذا بر پایه مسأله های مطرح شده و هدفی که از تحقیق دنبال می کند تحقیقات را طبقه بندی و انواع آن را از همدیگر بازشناسی می کنند. تحقیق حاضر:
۱- از آن جهت که با بهره گرفتن از مدل ها، روش ها و نظریه های موجود به دنبال بهبود وضعیت تصمیم گیری در شرکت های قلمرو تحقیق می باشد، از لحاظ هدف تحقیق، کاربردی است.
۲- در بیان نتایج در ارتباط با نمونه از روش توصیفی و در تعمیم نتایج به جامعه آماری از روش استنتاج استقرایی استفاده خواهد شد. بنابراین روش تحقیق به لحاظ استنتاج، توصیفی تحلیلی (استقرایی) است.
۳- از آن جهت که در گردآوری داده ها از اطلاعات عملکردی شرکت ها بر مبنای صورت های مالی تاریخی استفاده می شود، از لحاظ طرح تحقیق، پس روی دادی است.
۳-۳- جامعه آماری ونمونه آماری تحقیق
جامعه آماری این تحقیق در برگیرنده شرکت های منتخبی خواهد بود که طی سال های ۱۳۸۶ تا پایان ۱۳۹۱ در بورس اوراق بهادار فعالیت داشته اند شرکت های منتخب بورسی با ویژگی های زیر انتخاب خواهند شد:
۱- شرکت هایی که از ابتدای سال ۱۳۸۶ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند و در قلمرو زمانی تحقیق فعال باشند.
۲- شرکت هایی که سال مالی آنها به پایان اسفند ماه ختم شود.
۳- شرکت هایی که عضو صنایع واسطه گری مالی، سرمایه گذاری ها، بیمه ها و بانک ها (باتوجه به تفاوت در ماهیت فعالیت) نباشند.
۴- اطلاعات مالی مورد نیاز به منظور استخراج داده های مورد نیاز در دسترس باشد.
از بین کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا پایان سال ۱۳۹۱، با در نظر گرفتن محدودیت های پیش گفته، در نهایت از بین جامعه آماری به صورت حذف سیستماتیک و هدفمند ۱۰۱ شرکت انتخاب گردید.
۳-۴- روش های گرد آوری داده ها
گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش، یکی از مراحل اساسی آن است و به لحاظ اهمیت آن، باید به طور دقیق تعریف و مشخص شود. مرحله گردآوری داده ها، آغاز فرآیندی است که طی آن پژوهشگر یافته های میدانی و کتابخانه ای را گردآوری می کند و سپس به خلاصه یافته ها از طریق طبقه بندی وسپس تجزیه و تحلیل آنها می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد و در نهایت نتیجه گیری می کند و پاسخ مسأله پژوهش را به اتکای آن ها می یابد (حافظ نیا،۱۳۸۵). در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده می شود. برای نگارش و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز بخش مبانی نظری به گونه عمده از مجلات تخصصی داخلی و خارجی، و برای گردآوری سایر داده ها و اطلاعات مورد نیاز عمدتاً از طریق کتابخانه سازمان بورس و آرشیو سایت های بورس، نظیر سایت پژوهش و مطالعات اسلامی سازمان بورس و سایت سازمان بورس اوراق بهادار تهران استفاده گردیده است.
۳-۵- ابزار تحقیق و موارد استفاده
چک لیست، برای داده ها و اطلاعاتی که می بایست ثبت شود، کنترل نموده است. فیش و جدول خلاصه، که جهت طبقه بندی و تعیین متغیر های مورد بررسی، استفاده شده است. نرم افزار اکسل، که جهت ثبت و طبقه بندی داده های عددی شرکت ها استفاده شده است.
۳-۶- مدل تحقیق
متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها به شرح زیر است:
وابسته مستقل
به موقع بودن سود
مالکیت نهادی
ساختار مالکیت
مالکیت شرکتی
مالکیت خانوادگی
متغیرهای کنترل
اهرم مالی