در فرضیه هفتم که به بررسی رابطه تعهد سازمانی با تمایل به ترک خدمت پرداخته شد، نتایج نشان داد که یک رابطه منفی بین این دو متغیر برقرار است به طوریکه میزان این رابطه نیز با توجه به نتایج برابر با ۵۸/۰- است.
یافته های جانبی:
با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون تحلیل واریانس و آزمون تی دو نمونه ای مشاهده شد که در گروه های مختلف از نظر جنسیت، گروه سنی ، تحصیلات و سابقه خدمت ترک شغل تفاوت معنی داری ندارد. چرا که سطح معنی دار بدست آمده برای آنها بالاتر از ۰۵/۰است (جداول مربوطه در قسمت ضمائم قرار دارند).

۵-۴)مقایسه نتیجه تحقیق حاضر با تحقیقات مشابه
دعایی و برجعلی لو (۱۳۸۹) درتحقیقی نتیجه گرفتند که حمایت سازمانی ادراک شده با تعهد سازمانی کارکنان رابطه مثبت و با قصد ترک خدمت کارکنان رابطه منفی دارد. نتیجه تحقیق حاضر نیز در این راستا بوده است. میرکمالی و غلام زاده(۱۳۹۱) دریافتند که تعهد باترک خدمت رابطه منفی دارند. نتیجه تحقیق حاضر نیز بیانگر این نتیجه بوده است. حسن (۲۰۰۲) نیز دریافت که هر دو عاملهای عدالت توزیعی و رویه ای سهم مهمی برای تعهد سازمانی و تمایل به ترک کارکنان را تشکیل می دهد. این نیز در تحقیق حاضر تائید شد. لوی و همکاران (۲۰۰۶) در تحقیقاتشان نشان دادند که هر دو عدالت رویه ای و توزیعی برای توسعه حمایت سازمانی ادراک شده شرکت دارند و pos نقش میانجی گری روی تعهد سازمانی و ترک خدمت دارد.تعهد سازمانی با ترک خدمت بطور منفی رابطه دارد و تعهد سازمانی کارکنان و ترک خدمت دو پیشبینی کننده مهم برای تمایل به ترک خدمت کارکنان است.علیزاده(۲۰۰۷۹) در تحیقی نتیجه گرفت که بین تعهد سازمانی و تمایل به ترک شغل رابطه منفی وجود دارد،گل پرور و عزیزی (۱۳۸۷۹) نتیجه گرفتند بین تعهد سازمانی ، میل به ماندن و تمایل به ترک خدمت ارتباط معنی داری وجود دارد،تنعمی(۱۳۷۲) نتیجه گرفت تعهد سازمانی یکی از عوامل موثر در پیشبینی تمایل به ترک خدمت کارکنان است،ممی زاده(۱۳۸۱) نتیجه گرفت که بطور کلی عوامل سازمانی در اتخاذ تصمیم بر ترک خدمت موثرند که از جمله آنها تعهد سازمانی است که در مجموع بهبود آنها منجر به کاهش میزان ترک خدمت در سازمان می گردد ،اخباری،عریضی،قاسمی و نوری(۱۳۹۱) نشان دادند که با تغیر تعهد سازمانی اول میزان میل به ماندن و بعد از آن قصد ترک خدمت (به صورت غیر مستقیم) تغیر می کند،سبک رو و همکارانش(۱۳۹۰) نشان دادند که حمایت سازمانی قصد ترک خدمت کارکنان را کاهش می دهد،حسنی و همکاران(۱۳۹۱) نشان دادند که بین ادارک از عدالت و تمایل به ترک خدمت رابطه معنی دار منفی وجود دارد،شهربانیان و همکاران(۲۰۱۲) نتیجه گرفتند که یک ارتباط مهم و منفی بین عدالت سازمانی و تمایل به ترک خدمت کارکنان وجود دارد،رحیم نیا و هوشیار(۱۳۸۹) در تحقیقی نتیجه گرفتند که عدالت سازمانی بر تمایل به ترک خدمت تاثیر منفی داردکه نتیجه تحقیق حاضر با نتایج تحقیقات بیان شده در بالا در یک راستا بوده است.
۵-۵) پیشنهادات در راستای یافته های تحقیق
با توجه به نتایج حاصل از آزمون قرضیه ها و بررسی تفکیکی سوالات تحقیق موارد زیر پیشنهاد می گردد:
۱-مطابق جدول(۵-۱) مشاهده شد که پرسشهای چهارم و پنجم به ترتیب با میانگین های ۱۱/۲ و ۲۰/۲ کمتر از دیگر سوالات در عدالت توزیعی بوده است لذا جهت افزایش عدالت توزیعی پیشنهاد می گردد:
-با توجه به استرس و فشارهای شغلی بسیار بالا در گمرک و انتظاری که دولت در کیفیت انجام کار از گمرک بدلیل درآمد زایی و اعمال سیاستهای کلان کشور دارد، توزیع عادلانه در پرداخت حقوق و پاداشهای مادی متناسب با این انتظارات در نظر گرفته شود.
۲- مطابق جدول (۵-۲) مشاهده شد که پرسشهای ششم و دوم به ترتیب با میانگینهای ۳۸/۲ و ۴۵/۲ کمتر از دیگر سوالات در عدالت رویه ای بوده است لذا جهت افزایش عدالت رویه ای پیشنهاد می گردد:
-با توجه به تخصصی بودن گمرک و اینکه در حین اجرای وظایف ،تجربیات فراوانی در نحوه صحیح اجرای رویه ها و نواقص احتمالی آن در کارکنان گمرک ایجاد می گردد به کارکنان امکان فرجام خواهی و اصلاح رویه ها ی گمرکی و فرصت تأثیرگذاری ناشی از رویه ها داده شود.و برای این منظور از کارکنان سازمان که تجارب لازم را پس از سالها حضور در گمرک بدست آورده اند برای مدیریت سطوح عالی سازمان بهره گیری شودکه این امر زمینه را برای کسب منافع شخصی تصمیم گیرندگان خارج از سازمان، در طول فرایند تخصیص رویه ها کاهش می دهد.
-فراهم کردن قدرت برای کارکنان متناسب با مسئولیت آنان در پستهای تخصصیشان در گمرک، تا آنجایی که یک حس مالکیت نسبت به اعمال و پیشرفتهایشان ، ایجاد شود.
۳- مطابق جدول(۵-۳) مشاهده شد که پرسش دوم و چهارم به ترتیب با میانگینهای ۹۷/۳ و ۹۸/۳ کمتر از دیگر سوالات در عدالت مراوده ای (تعاملی) بوده است.لذا جهت افزایش عدالت مراوده ای پیشنهاد می گردد:
-از آنجایی که جایگاه سازمانی افراد و پستی که در آن مشغول به فعالیت هستند در نگاه افراد بیرونی و همکاران داخلی و احترام آنها تاثیرگذار و منجر به ایجاد احساس منزلت و احترام در کارمند می گردد‏، پیشنهاد می شود با ارتقاء جایگاه افراد در مسیر شغلی، توجه به نظرات آنان در مورد مسائل کار و محیط کاری و دخالت دادن آنها در تصمیم گیری به کارکنان این احساس را منتقل کنند که دارای شأن و منزلت هستند و نظرات آنها برای سازمان مهم است.
- سرپرستان با انتقاد پذیر بودن و سعه صدر می توانند توانمندی اظهارنظر، پیشنهاد و نوع آوری را در کارکنان ارتقاء دهند و با اجتناب از قضاوتهای عجولانه، کارکنان را از ترد شدن و احساس از خود بیگانگی دور کنند.
۴- مطابق جدول( ۵-۵) مشاهده شد که پرسشهای دوم و ششم به ترتیب با میانگینهای ۴۷/۲ و ۵۲/۲ کمتر از دیگر سوالات در حمایت سازمانی ادراک شده بوده است. لذا جهت افزایش حمایت سازمانی ادراک شده پیشنهاد می گردد:
-سازمان ارزشها واهداف کارکنان را با ارزشها و اهداف خود همسو کند به گونه ا ی که فرد به این نتیجه برسد که اگر میزان درآمد دریافتی توسط گمرک یا ارتقاء جایگاه آنها در بین سازمانها منجر به افزایش درآمد خود فرد و ارتقاء خودش نیز در جامعه می شود.
-واحد روابط عمومی یا کمیته فرهنگی گمرک در زمینه مسائل و مشکلات کارکنان اطلاعات صحیح را به مدیریت منتقل تا ابراز همدردی و تلاش در رفع مشکلات، کارکنان به این نتیجه برسند که سازمان به فکر آنها می باشد و برای سازمان مهم هستند.
- نحوه برخورد مدیریت و سرپرستان با عملکرد کارکنان به گونه ای باشد که نقش آنها را در موفقیت سازمان بروز دهد و کارمند به این نتیجه برسد که موفقیت سازمان سهم بسزایی دارد و عملکرد مناسب او به آسانی جایگزین ندارد.
- از آنجایی که گمرک سازمان تخصصی و حاکمیتی است پیشنهاد می شود که افراد در چارچوب قانون و دستورالعملها در اجرای وظایف خود استقلال لازم را داشته باشند تا به این نتیجه برسند که کار در کنترل آنها است و در نتیجه مسئولیتهای کار را نیز بپذیرند و نقش سرپرستان فقط جنبه نظارتی و حمایتی داشته باشد.
- با توجه به تخصصی بودن کار گمرک و نیاز به اطلاعات واضح و درست، سازمان و مدیران گمرک تلاش نمایند که اطلاعات کافی در زمینه شغلی در اختیار کارمند قرار داده شود و در راستای آموزشهایی که دیده است شغل برای کارمند تعریف و از او مسئولیت و پاسخگویی در قبال عملکرد خواسته شود.
- با توجه به تخصصی بودن امور گمرکی دوره های آموزشی کارکنان بطور منظم برگزار و با مأمور کردن کارکنان در گمرکات بزرگ و فعال مانند گمرک شهید رجائی، آموزش، بیشتر جنبه عملی پیدا کرده و کارکنان با جنبه های مختلف کار آشنا و مسلط به امور شغلی خود گردند.
۵- مطابق جدول(۵-۶) مشاهده شد که پرسشهای یازده و هفت به ترتیب با میانگینهای ۵۹/۲ و ۸۹/۲ کمتر از دیگر سوالات در تعهد سازمانی بوده است. این سوالات مربوط به نصیب نشدن منافع زیاد از باقی ماندن در سازمان،همچنین در صورت وجود نوع کار مشابه ، بی تفاوتی کارکنان نسبت به اینکه در کدام سازمان مشغول به فعالیت گردند می باشد.لذا جهت افزایش تعهد سازمانی پیشنهاد می گردد:
که توسط مدیریت، انتظارات کارکنان از شغل تعیین و مسیر شغلی فرد در راستای برآورده شدن این اتظارات که حتما باید همسو با هدفهای سازمان گردد تعریف شود.
۵-۶)محدودیت های تحقیق
- این تحقیق تنها در گمرکات استان گیلان انجام شد و لذا تعمیم نتایج آن به سایر سازمان ها باید با احتیاط صورت بگیرد.
اکثر پژوهشهای کاربردی منحصر به قلمرو خاصی است که در آن، زمینه های مشکل آفرین و نتایج حاصله در بهترین وضعیت، تنها قابلیت تعمیم به موقعیتها و محلهای کاملا یکسان خواهد بود.
- استفاده از ابزار پرسشنامه :
۱- اندکی شمار پرسشنامه های برگشتی ۲- اگر پاسخ دهندگان با ابهامی روبرو شوند نمی توان آنرا برطرف کرد.
- تحقیق مقطعی(cross sectional):گردآوری داده ها درباره یک یا چند صفت در یک مقطع زمانی خاص و تنها یک مرتبه مثلا در خلال چند روز، چند هفته یا چند ماه است، این نوع مطالعه را تک ضربه ای ،مقطعی یا عرضی نامند.
-نمونه گیری غیر احتمالی: بدین معنی که یافته های مطالعه گروه نمونه را نمی توان با اطمینان به جامعه آماری تعمیم داد.
۵-۷) پیشنهادات برای تحقیقات آتی
پیشنهادات زیر برای تحقیقات بعدی ارائه می گردد:
۱٫در این تحقیق بعد عدالت اطلاعاتی در نظر گرفته نشد، پیشنهاد می گردد در تحقیقات بعدی مد نظر قرار گیرد.
۲٫نقش رضایت شغلی به عنوان یکی از پیش بین های اصلی متغیر تمایل به ترک خدمت نیز در تحقات آتی در نظر گرفته شد.
در تحقیقاتی که توسط کاسیو و مک اوی(۱۹۸۷)، مبلی (۱۹۸۲)، آرنولد و فلدمن(۱۹۸۲) و پرایس (۱۹۷۷) نشان داده شده است که بین رضایت شغلی و ترک خدمت رابطه منفی وجود دارد(ممی زاده،۱۳۸۱،ص۳۵؛ تنعمی، ۱۳۷۲، ص۵۲).
۳٫نقش میزان استرس کارکنان در تمایل به ترک خدمت آنها مد نظر قرار گیرد.
پژوهشگرانی چون ساگر(۱۹۹۴)، جکسون و رندال(۱۹۸۵)، فیشر(۱۹۸۳) و شور وشور(۱۹۹۵) به نقش استرس و فشارهای روانی ناشی از محیط کار پرداخته اند و به این نتیجه رسیده اند که با افزایش فشار روانی و استرس، کارکنان تمایل پیدا می کنند که مشاغل دیگر را جستجو نموده و در صورت فراهم بودن شرایط، شغل خود را ترک نمایند(علیزاده، ۱۳۸۷، ص ۲۸).
۴٫بررسی رابطه جو سازمانی و میزان تمایل به ترک خدمت کارکنان.

5. 5. نقش متغیرهای تعدیل گر مانند نوع قرارداد استخدامی کارکنانبه عنوان تعدیل گر درنظر گرفته شود.

پژوهشهای متعددی گزارش کرده اند که بین متغیرهای سن، استخدام رسمی و تمایل به ترک خدمت رابطه منفی وجود دارد.علاوه بر آن، کارکنان رسمی کمتر از کارکنان غیر رسمی( کارکنان قراردادی) تمایل به ترک سازمان دارند(علیزاده،۱۳۸۷،ص۲۸).
۱- آذر،عادل،مومنی،منصور(۱۳۷۷)، آمار و کاربرد آن در مدیریت،تهران،انتشارات سمت.
۲- آمسترانگ، مایکل (۱۳۸۱)،مدیریت استراتژیک منابه انسانی(راهنمای عمل)، ترجمه: سید محمد اعرابی و داود ایزدی،چاپ اول، تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی.
۳- اسماعیلی،کوروش(۱۳۸۰)،تعهد سازمانی، مجله تدبیر،شماره ۱۱۲،ص ۳۷٫
۴- اشجع، آرزو، نوری، ابوالقاسم، عریضی، حمیدرضا،سماواتیان، حسین (۱۳۸۸) رابطه ابعاد عدالت سازمانی با اعتماد به سازمان و سرپرست در کارکنان مجتمع فولاد مبارکه اصفهان،دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی،دانشگاه،آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان)،شماره ۴۰،

KSRC

چشمه ی ویژه مقدار آلفا

Alpha eigenvalue source

ACODE

خصوصیات متغیر های چشمه ، یکی از سه شکل زیر را دارد :

• مقدار صریح مانند ۲ ERG =

• یک توزیع که با پیشوند D نشان داده می شود ، مانند ERG = d5

• وابسته به یک متغیر دیگر که با پیشوند F نشان داده می شود، مانند ERG = FPOS

تعریف متغیرها با بهره گرفتن از موارد ۲و۳ نیازمند استفاده از کارت های دیگری است. این کارتها عبارتنداز :

• اطلاعات چشمه ( SI )

• احتمال مربوط به چشمه SP

• بایاس چشمه ( SB )

• چشمه وابسته ( DS )

چشمه همسان گرد نقطه ای – چشمه با انرژی هیستو گرامی
اگر چشمه همسان گرد نقطه ای گاما با ۴ هیستو گرام انرژی و در مرکز مختصات داشته باشیم . به عبارت دیگر انرژی چشمه به چند بازه تقسیم می شود.

شکل ۳-۴) چشمه‏ی نقطه‏ای با انرژی هیستوگرامی

رسم نمودار تالی حین اجرای برنامه

در صورتی که بخواهید در حین اجرای برنامه نمودار نتایج محاسبات تالی مورد نظر خود را ببینید ، از دستور MPLOT در قسمت کارت داده استفاده کنید. به عنوان مثال :
MPLOT FREE E TALLY 18
در این جا نمودار نتایج محاسبات برای ۱۸ تالی بر حسب انرژی ( که بازه های آن توسط کارت E_n تعریف شده است ) در حین اجرای برنامه نشان داده خواهد شد.

اجرای برنامه
برای اجرای برنامه های نوشته شده ، ابتدا آن را در مسیر MCNP . EXE کپی کنید سپس در محیط Command Prompt ، در مسیر دایرکتوری MCNP قرار بگیرید. به عنوان مثال اگر مسیر MCNP.EXE به صورت D;/MCNP4C باشد ، به صورت بعد عمل کنید.
در پنجره ی Run عبارت CMD را تایپ کنید تا پنجره ی Command Prompt ظاهر شود . در پنجره ی ظاهر شده دستورات شکل بعد را وارد کنید تا در مسیر مورد نظر قرار گیرید . برای رفتن به پوشه ی جدید از عبارت CD و برای خروج از یک پوشه از عبارت CD.. ( عبارت CD به همراه دو نقطه) استفاده کنید. اکنون برای اجرای برنامه ای با نام INP.TXT باید دستور زیر تایپ شود :
Mcnp i=inp.txt o=out.txt
با فشار دکمه ی Enter برنامه اجرا شده و خروجی در فایل OUT.TXT ذخیره می شود.
نکته : توجه کنید که تعداد کاراکترهای نام های در نظر گرفته شده برای فایل ورودی و خروجی ( با در نظر گرفتن پسوند فایل ) نباید از ۸ کاراکتر بیشتر شود.
لیست جداول چاپ شده در فایل خروجی با این ترتیب خواهد بود.
جدول ۳-۳) ثابت های مورد MCNP4C

Table No. & Table Description

Table No. & Table Description

۱۲۰ Importance function analysis
۱۲۶ Cell particle activity
۱۲۸(b) Universe map
۱۳۰ Particle weight balance
۱۴۰ Neutron/photon nuclhde activity

تحلیل محتوا یکی از مباحث مهم و کاربردی است که پژوهشگران با بهره گرفتن از این روش، به وارسی داده‌های خود می‌پردازند. روش تحلیل محتوا کمّی است و در مباحث علوم اجتماعی کاربرد زیادی دارد. از این طریق می‌توان به تحلیل گفتار، نوشتار، از قبیل مقالات، کتاب‌ها، سخنرانی‌ها، فیلم، تصاویر، حرکات، نحوه ادای کلمات، تکرار کلمات، لحن به‌کاررفته در کلام و غیره پرداخت. تحلیل محتوا به محقق کمک می‌کند تا لایه‌های پنهان و زیرین پدیده‌های مرتبط با موضوعِ پژوهش را به دست آورده، به اهدافی که پژوهش در راستای آن انجام می‌گیرد. هولستی^[۳۶] (۱۳۸۰) به نقل از دوید هیز می‌نویسد تحلیل محتوا موضوع اصلی علومی است که درباره انسان بحث می‌کنند. استعداد سخن گفتن، برجسته‌ترین ویژگی انسان است و زبان جزء جدایی‌ناپذیر تفکر منطقی، احساسات و همه عناصر مشخصه زندگی درونی اوست و اگر درست نگریسته شود، تحلیل محتوا مسئله مرکزی مطالعات انسانی است و کوشش در این راه، می‌تواند علوم اجتماعی و رفتاری را به شکلی اساسی تغییر دهد»؛ و کریپندروف^[۳۷] (۱۹۸۰) بیان می‌دارد که کار تحلیل محتوا ازلحاظ جهت‌گیری اساساً تجربی است و تحلیل محتوا تصور مرسوم از محتوا به‌منزله موضوع موردتوجه فراتر می‌رود و پیوند تنگاتنگی با برداشت‌های جدید از پدیده‌های نمادین دارد و درنهایت تحلیل محتوا روش‌شناسی مختص به خود را به وجود می‌آورد که محقق را قادر می‌سازد به تهیه، بیان و ارزیابی انتقادی از طرح پژوهش به‌طور مستقل از نتایج آن بپردازد. (ص: ۹-۱۱)
۲-۹-۱ تعریف تحلیل محتوا
تحلیل محتوا روش تحقیقی است برای گرفتن نتایج معتبر و قابل تکرار از داده‌های استخراج‌شده از متن، تحلیل محتوا «هر فنی است که به کمک آن، ویژگی‌های خاص پیام‌ها را به‌طور نظام‌یافته و عینی مورد شناسایی قرار می‌دهند.»(فرانکفورد، نچمیاس) وَلیزر و وینر تحلیل محتوا را هر رویه نظام‌مندی که به‌منظور بررسی محتوای اطلاعات ضبط‌شده باشد تعریف می‌کند. کریپندورف (۱۹۸۰) آن را به‌عنوان یک فن پژوهشی برای ربط دادن داده‌ها به مضمون آن به‌گونه‌ای معتبر و تکرارپذیر تعریف می‌کند؛ بنابراین، تحلیل محتوا عبارت است از: فنی که به‌وسیله آن مشخصات خاص پیام به‌طور روشمند و دقیق جهت استنباط علمی شناسایی می‌شوند. دقت و عینیت امر متضمن آن است که تحلیل مبتنی بر قواعد مشخصی باشد تا به دانش‌پژوهان امکان دهد از پژوهش‌های مختلف به نتایج یکسان موردنظر دست یابند. (طالقانی، ۱۳۷۰).

کرلنگر^[۳۸] بر این باور است که تحلیل محتوا دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
الف) تحلیل محتوا روشی نظام‌مند است؛ به این معنا محتوایی که قرار است مورد ارزیابی قرار گیرد، باید بر اساس قواعد روشن و ثابتی برگزیده شود.
ب) تحلیل محتوا روشی عینی است؛ بنابراین، ساخته‌های ذهنی پژوهشگر نباید در آن دخالت داشته باشد.
ج) ازآنجایی‌که تحلیل محتوا کمی است، هدف اصلی تحلیل محتوا بازنمایی دقیق مجموعه‌ای از پیام می‌باشد. (راجردی^[۳۹]، ص ۲۱۷-۲۱۸.)
۲-۹-۲ مراحل تحلیل محتوا
تحلیل محتوا نوعی بررسی اسناد و مدارک می‌باشد که ممکن است شخص پژوهشگر یا افراد دیگـر به جمع‌ آوری آن پرداختـه باشنـد. ولی تحلیـل و وارسی آن توسط شخص محقق انجـام می‌گیرد که کلمات، عبارات، اسامی، بندها، تصاویر، موضوع‌ها یا هر جلوه ویژه‌ای که موردنظر پژوهشگر است در برگه ثبت می‌گردد. باوجود تنوع اسناد و مدارک، از روش علمی برای تحلیل آن استفاده می‌شود. فرایند کلی عملیات تحلیل محتوا عبارت است از:
۱- موضوع موردمطالعه از قبل تعیین می‌گردد که می‌تواند لغات، جملات، عناوین اصلی مقالات و موارد مشابه آن باشد. به‌عنوان نمونه، پژوهش برای به دست آوردن بار ارزشی به‌کاررفته در یک مقاله انجام می‌گیرد.
۲- بیـان یک چارچوب که تئـوری پژوهش بر آن مبتنی است. با توجـه به تئوری موجود، فرضیه‌ها و متغیرهای مرتبط با مفاهیم مشخص می‌گردد و با بهره گرفتن از روش مناسب برای متغیرهای موردنظر و با اهدافی که بر آن مترتب می‌باشد، به تحلیل داده‌ها پرداخته می‌شود.
۳- در نظر گرفتن وسیله‌ای برای اندازه‌گیری متغیرها. به‌عنوان‌مثال، تهیه فهرستی از واژگان کلیدی به‌قصد شمارش آن و به دست آوردن معانی که در آن واژگان قصد گردیده است.
۴- تهیه و تنظیم ابزارِ جمع‌ آوری اطلاعات با توجه به موضوعی که قرار است پژوهش در آن انجام گیرد.
۵- جمع‌ آوری اطلاعات مربوط به طرح پژوهش. با در نظر گرفتن زمان مشخص و مکانی که قرار است عملیات در آن انجام گیرد. در ضمن لازم است به جمع‌ آوری متن‌ها یا واژه‌هایی پرداخته شود که به‌طور عموم در مسئله موردپژوهش کاربرد داشته باشد. پس از انجام مراحل فوق، داده‌های جمع‌ آوری‌شده به دسته‌ه ای مختلف طبقه‌بندی می‌گردند.
۶- پژوهشگر پس از جمع‌ آوری اطلاعات، به تجزیه‌وتحلیل آن دسته از داده‌هایی می‌پردازد که با فرضیه تحقیق مرتبط می‌باشد تا بتواند نتایج موردنظر را به دست آورد. (طالقانی،۱۳۷۰).
۲-۹-۳ کاربرد تحلیل محتوا
۱- معمول‌ترین استفاده از تحلیل محتوایی، توصیف خصوصیات پیام است. به‌عنوان‌مثال، برای فهم درست متون درسی، سخنرانی‌ها، روزنامه‌ها و مجلات، می‌توان آن‌ها را تحلیل محتوا نمود تا بتوان ارزش‌ها و نظریات به‌کاررفته در آن‌ها را به دست آورد.
۲- تحلیل محتوا به ما کمک می‌کند تا اهداف فرستنده پیام را به دست آوریم و دلایل ارسال پیام و نتایج مترتب بر آن را موردبررسی قرار دهیم. ازاین‌رو، تحلیل متون برای فهم و درک پیام و بیان دلایل ارسال‌کنندگان پیام و هدفی که بر آن مترتب می‌باشد، لازم به نظر می‌رسد. به‌عنوان نمونه، با تجزیه‌وتحلیل محتوای پیام، رهبر یک حزب سیاسی به مخاطبان خود، می‌توان به‌راحتی اهداف آن را به دست آورد.
۳- در تحلیل محتوا، پژوهشگران به دنبال شناخت اثر پیام‌بر روی مخاطبـان و گیرنده آن می‌باشنـد. مثلاً، افرادی که پیام برای آن‌ها ارسال می‌شود، موردمطالعه قرار می‌گیرند تا میزان تأثیر پیام بر افراد اندازه‌گیری شود و اثر مثبت و یا منفی آن به دست آید؛ و در صورت لزوم، به اصلاحات پیام پرداخته شود.
۴- شناخت اثـر و نویسنده آن، در این روش، پژوهشگـر محـور فعالیت خـود را متمرکز بر واژه‌های به‌کاررفته در متن می‌کند که تحلیل محتوا بر روی آن انجام می‌گیرد. مثلاً، افراد با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خود از واژگانی خاص در نوشتار خود سود می‌جویند. فراوانی واژه‌ها و نحوه ترکیب آن‌ها در میان افراد متفاوت می‌باشد؛ بنابراین، با در دست داشتن اثری از افرادی که احتمال دارد اثر مجهول الهویت به او تعلق داشته باشد، به شناسایی صاحب اثر پی برد.
۵- از تحلیل محتوا می‌توان برای پاسخ به پرسش‌هایی که ممکن است پژوهشگران مطرح نمایند نیز استفاده نمود.
۶- کاربرد تحلیل محتوا می‌تواند برای بررسی جنبه‌هایی از فرهنگ و تغییرات فرهنگی مورداستفاده قرار گیرد. به‌عنوان‌مثال، می‌توان اشعار، ادبیات و هنر یک فرهنگ را در زمان خاصی مورد تحلیل قرارداد تا ارزش‌های موجـود در آن عصـر به دست آید و یا به مقایسه ارزش‌ها در زمان‌های متعدد مبادرت ورزید و دگرگونی ارزش‌ها را در طول زمان اندازه‌گیری نمود. به‌عنوان‌مثال، می‌توان از پژوهشی نام برد که توسط شخصی به نام «دیوید مک کله لند» انجام‌گرفته است. ایشان «توفیق افراد در فرهنگ‌های مختلف» را از طریق تحلیل محتوای ادبیات آنان مورد ارزیابی قرارداد و بدین نتیجه رسید که افراد موفق دارای اراده قوی هستند و برای به دست آوردن موفقیت تلاش می‌کنند. این‌گونه افراد معمولاً از نا همنوایی‌های بیشتری برخوردار می‌باشند. ازاین‌رو، دست به فعالیت‌هایی می‌زنند که دارای خطر زیادی می‌باشد. (طالقانی ،۱۳۷۰)
۷- از طریق تحلیل محتوا می‌توان به خصوصیات و ویژگی‌های اجتماعی زمانی خاص دست‌یافت؛ زیرا بیشتر نویسندگان در آثار خود به انعکاس مسائل و امور بااهمیت زمان خود می‌پردازند. با محوربندی ویژگی‌های اثر و بیان شاخص‌های به‌کاررفته در آن، می‌توان به بُعد نامحسوس و پنهان مسائل اجتماعی زمان نویسنده دست‌یافت.
۸- با تحلیل نامه، نوار، نوشته و سفرنامه می‌توان به بیماری، خصوصیات روحی و ذهنی افراد پی برد. از طریق روش روانکاوی، پژوهشگر در تحلیل محتوای خود به دنبال شناخت عوامل مختلفی است که شامل خطوط کلی بر فکر، اندیشه، جهان‌بینی، دنیای ذهنی و نگرش‌های ایده آلیستی صاحب محتوای آن می‌باشد. به‌علاوه، از طریق تحلیل محتوا می‌توان به شناخت جریان‌های عمیق و پنهان اجتماعی دوره‌ای که نویسنده در آن می‌زیسته دست‌یافت. در سال ۱۹۶۶ پژوهش‌هایی برای شناخت خصوصیات افراد مبتلابه اسکیزوفرنی انجام گرفت که هدف شناخت زبان افراد سالم و بیمار بود، در تحلیل اسناد به‌دست‌آمده از افراد دو گروه، بدین نتیجه دست یافتند که افراد سالم از کلمات وصفی (به‌صورت مفعولی) کمتر استفاده می‌کردند. درحالی‌که افراد بیمار کلمات وصفی بیشتری به کار می‌بردند. (ساروخانی،۱۳۸۲)
۲-۹-۴ واحدها و طبقات
۱-واژه «کلمـه» یا اصطلاح، کوچک‌ترین واحدی است که در تحلیل محتـوا به کار گرفته می‌شود. به‌واسطه آن می‌توان فهرستی از فراوانی واژگان موردنظر در متن را معین نمود. مثلاً، واژه «صلح» و کلمات وابسته به آن را می‌توان در یک پیام برشمرد و از طریق تحلیل آن، به نتایجی دست‌یافت.
۲-موضوع‌ها: واحد مناسب‌تری جهت ثبت داده‌هاست و معمولاً یک جمله ساده است که از ترکیب نهاد و گزاره، مبتدا و خبر به دست می‌آید. برای مطالعه رفتار، تصاویر، بندها، ارزش‌ها و تبلیغات بیشتر کاربرد دارند. آنچه در موضوع‌ها ضروری به نظر می‌رسد، باید مشخص شود که کدام‌یک از مکان‌ها مورد جستجو قرار گیرد و یا کدام بخش از پیام موردنظر است؛ زیرا موضوع‌ها در جمله‌واره‌ها بسیار به کار گرفته می‌شوند.
۳-شخصیت‌ها یا اسامی: در بعضـی مطالعـات از شخصیت‌ها و اسامی به‌جای جملات و واژه‌ها استفاده می‌شود. پژوهشگر می‌تواند از طریق ثبت اسامی افراد و اشخاص استفاده‌شده در متن‌های مختلف، به نتایج موردنظر دست یابد.
۴-پاراگراف‌ها یا بندها: این واحد کمتر مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا به‌سختی می‌توان از طریق پاراگراف چیزهای مختلف را طبقه‌بندی و کدگذاری نمود.
۵-مقولات یا مورد: واحدی کلی است که توسط فرستنده پیام به کار گرفته می‌شود که ممکن است کتاب، مقاله و سخنرانی باشد. استفاده از مقولات برای تجزیه‌وتحلیل مناسب می‌باشد؛ زیرا انواع کتاب‌ها در کتابخانه‌ها به‌صورت موضوعی طبقه‌بندی‌شده است که می‌تواند مفید باشد. (فرانکفورد^[۴۰]، نچماس^[۴۱]، ۱۳۹۰، طالقانی ۱۳۷۰، مانهایم^[۴۲]، ریچ^[۴۳]، ۱۳۸۵)
۲-۹-۵ مقوله‌های تحلیل محتوا
در تحلیل محتوا می‌توان از مقوله‌های مختلفی سود جست؛ بنابراین، تحلیل محتوا منحصر به مقوله خاص نیست، بلکه با توجه به متن محور پژوهش، سلایق و توانایی محقق می‌توان از مقوله‌های مختلف استفاده نمود. در اینجا به‌عنوان نمونه به برخی از این مقوله‌ها اشاره می‌شود.
الف. مقوله از حیث ساختی: در این‌گونه مقوله‌ها نظر پژوهشگر به‌شدت، به بیانات یا عقایدی که در متن ابراز شده معطوف می‌باشد. مثلاً؛ در تحلیل متن می‌توان به بررسی عواطف و میزان شدت خشم، بدبینی یا خوش‌بینی که در رابطه با موضوع خاصی ابراز می‌شود، پرداخت تا به گرایش‌ها و شدت و ضعف آن پی برد.
ب. سبک‌شناسی متن: معمولاً اظهارنظرها با علائم و کلمات گوناگون صورت می‌گیرد. ازاین‌رو، می‌توان گفت: هر فرد سبک خاصی در کاربرد و نحوه استفاده از کلمات دارد، بنابراین، می‌توان از این طریق به قالب‌بندی سبک‌ها پرداخت، مثلاً، افراد در گفتارشان از کلمه من، ما، بنده، اینجانب، در نوشتار از کلمات مردم، اکثریت قریب به‌اتفاق مردم و واژگانی از این قبیل استفاده می‌کنند که بیان‌گر معنای خاصی است. می‌توان از طریق سبک‌شناسی به لایه‌های زیرین مقصود گوینده دست‌یافت.
ج. موضوع‌بندی مقوله‌ها: بر اساس معیاری خاص با توجه به اهداف مترتب بر آن صورت می‌گیرد. مثلاً، یک متن مذهبی را در مقوله‌های کلامی، فقهی، فلسفی و غیره می‌توان دسته‌بندی کرد. یا یک سخنرانی سیاسی را می‌توان به سیاست داخلی، خارجی و این‌گونه موارد دسته‌بندی نمود.
د. مقوله‌بندی ارزشی: در این نوع مقوله‌ها، هدف معطوف به قضاوت‌های ارزشی گفتار، متن و به به‌طورکلی پیام‌ها است. چنانچه بعضی از سیاستمداران کلمات مردم‌سالاری، حکومت مردمی، آزادی سیاسی و عدالت محوری را در سخنان خود زیاد به کار می‌برند. باید توجه نمود که آن‌ها کلمات را در جهت مثبت یا منفی به کار می‌گیرند یا میزان علاقه و تنفر ایشان نسبت به این کلمات چه مقدار است. از آن مهم‌تر، باید به علاقه یا تنفر درونی سیاستمداران، نسبت به واژگان پی برد تا از روی ظاهرسازی یا به خاطر مصلحت‌اندیشی سیاسی خود آن‌ها را به کار نبرند (ساروخانی، ۱۳۸۲، سرمد و همکاران،۱۳۷۷).
۲-۹-۶ تحلیل محتوا و کاربرد روش‌شناختی آن در تحلیل کتب درسی
روش تحلیل محتوا که در مطالعه و ارزیابی محتوای کتاب‌های درسی به کار می‌رود، در پژوهش‌های متعدد استفاده‌شده است. ریشه تاریخی تحلیل محتوا به آغاز کاربرد آگاهانه انسان از نمادها و زبان برمی‌گردد. تحلیل محتوا یکی از مهم‌ترین روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی و به‌ویژه در ارتباطات است.
اما در سایر رشته‌های علوم انسانی ازجمله علوم تربیتی نیز به کار می‌رود (کریپندروف، ۱۳۹۰) برلسون^[۴۴]، تحلیل محتوا را یک فن پژوهشی برای توصیف عینی، نظام‌دار و کمی ظاهر محتوای رسانه ارتباطی تعریف می‌کند (برلسون، ۱۹۵۹، به نقل از کریپندروف، ۱۳۹۰) همچنین “محتوا را می‌توان دانش‌ها، مهارت‌ها، گرایش‌ها و ارزش‌هایی توصیف کرد که باید یاد گرفته شوند"(نیکلس و نیکلس^[۴۵]، ۱۳۷۷، ص ۶۲) کرلینجر^[۴۶] (۱۳۸۲) “تحلیل محتوا را روش مطالعه و تجزیه‌وتحلیل ارتباطات، به شیوه نظام‌دار، عینی و کمی برای اندازه‌گیری متغیرها تعریف می‌کند یار محمدیان(۱۳۸۶)"تحلیل محتوا یک روش پژوهش منظم برای توصیف عینی و کمی محتوای کتاب‌ها و متون برنامه درسی و مقایسه پیام‌ها و ساختار محتوا با اهداف برنامه درسی بیان‌شده است” (ص ۱۵۰).
تحلیل محتوا کاربرد متنوعی دارد که یکی از آن‌ها تحلیل محتوای کتاب‌های درسی است. این تحلیل کمک می‌کند تا مفاهیم، اصول، نگرش‌ها، باورها و همه اجزای مطرح‌شده در قالب دروس کتاب، مطالعه عملی و با اهداف برنامه درسی، مقایسه و ارزشیابی شوند. برای مثال ممکن است کتاب درسی، نگرش‌ها یا حالت‌هایی را تشویق کند که با اهداف برنامه درسی هم‌خوانی نداشته باشند. به همین دلیل یک تحلیلگر محتوا می‌تواند پیام‌های نهفته در متون کتاب درسی را با اهداف برنامه یا علایق فراگیران یا هر مورد دیگری ارزیابی کند. درواقع، اهمیت و ضرورت مطالعه چنین مواردی است که تحلیل محتوای کتاب‌های درسی را توجیه می‌کند (جین^[۴۷]، ۲۰۱۰، به نقل از نیک نفس،۱۳۹۲) در تحلیل محتوا جداول، عکس‌ها، کارتون‌ها و فیلم‌ها می‌توانند مورد تحلیل قرار بگیرند، هرچند ممکن است که وسایل و ابزارهایی که برای کدگذاری این موارد استفاده می‌شوند از کدگذاری متن مقداری پیچیده و مشکل‌تر باشند (کوندراکی، ویلمن و آمندسون، ۲۰۰۲، به نقل از نیک نفس،۱۳۹۲)^[۴۸]
۲-۹-۷ تعریف و مفهوم تحلیل محتوای کتاب درسی
در نظام آموزشی کشور، طراحی، تهیه و تأمین محتوای آموزشی کتاب درسی را نهادهای دولتی و به‌صورت متمرکز انجام می‌دهند. ازآنجایی‌که در بهره‌گیری از متون درسی و تحقق اهداف آموزشی، عوامل گوناگونی هم چون ویژگی‌ها و خصوصیات فراگیران، الزامات اجتماعی، شرایط و امکانات آموزشی و کمک‌آموزشی و حتی ویژگی‌های انگیزشی، تجربی و تخصصی معلمان تأثیر دارند، کتاب‌های درسی در فرایند آموزش نقش و جایگاه ویژگی دارند. به همین دلیل تحلیل و مطالعه محتوای کتاب درسی به تصمیم سازان، دست‌اندرکاران و برنامه ریزان کمک می‌کند تا در هنگام تدوین کتاب‌های درسی تصمیمات درستی بگیرند، طوری که تا جای ممکن نواقص و کاستی‌ها به کمترین میزان برسد (مرادی، ۱۳۸۸) یک تحلیلگر محتوایی یا یک برنامه‌ریز درسی با بهره گرفتن از تحلیل محتوا می‌تواند پیام‌های نهفته در داستان‌های ساده و یا متون کتاب درسی را با اهداف برنامه موردمطالعه قرار داده و بدین‌وسیله گرایش‌ها و جانب‌داری‌های پنهان و آشکار در متون برنامه را تعیین کند (یارمحمدیان، ۱۳۸۶)
در این میان شعبانی (۱۳۸۴) تحلیل محتوای کتاب درسی را یک روش علمی برای تشریح و ارزشیابی عینی و منظم پیام‌های آموزشی می‌داند (ص.۱۸۰) و یار محمدیان (۱۳۸۶) تحلیل محتوای کتاب درسی را، یک روش پژوهش منظم برای توصیف عینی و کمی محتوای کتاب‌ها و متون برنامه درسی و یا مقایسه پیام‌ها و ساختار محتوا با اهداف برنامه درسی بیان می‌کند و مرادی (۱۳۸۸) بیان می‌دارد که تحلیل محتوای کتاب درسی یک شیوه پژوهشی دقیق، عمیق و پیچیده است که از طریق تجزیه‌وتحلیل متون به تعیین تعداد مفاهیم و واژه‌های درون‌متن می‌پردازد تا ارتباط بین مفاهیم، معانی تأکیدات و دلالت‌ها را مشخص کند و ورای توصیف و طبقه‌بندی مقوله‌های موجود در پیام آشکار از طریق درک موقعیت و شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نویسنده به تفسیر آثار و پیامدهای پیام در فراگیر بپردازد (ص: ۱۱۷).
البته تحلیل محتوای یک کتاب درسی تنها به معنای تحلیل متن و نوشتار کتاب نیست بلکه تحلیل می‌تواند سایر اجزای کتاب همچون تصاویر، جداول، پرسش‌ها، فعالیت‌ها را نیز در برگیرد (ستریج بوس، مارتنز، پرینز و جوچمز، ۲۰۰۶)^[۴۹]
۲-۱۰ تعریف و ماهیت مطالعات اجتماعی
یکی از ابعاد تربیت انسان، بعد اجتماعی است. مقصود از تربیت اجتماعی تربیت افراد به‌گونه‌ای است که از مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی، اقتصادی و محیط‌شناسی برخوردار باشند آموزش‌وپرورش باید دانش‌آموزان را افرادی مطلع نسبت به مسائل گذشته، حال و آینده جامعه و متعهد به ارزش‌ها و علاقه‌مند به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و داشتن روحیه انتقادپذیری و انتقادکنندگی تربیت کند؛ و تنها از طریق آموزش مطالعات اجتماعی است که افراد با محیط جامعه، ارزش‌ها و هنجارها، فرایندهای اجتماعی و اقتصادی و مسئولیت‌های خود و دیگران آشنا می‌شوند. مطالعات اجتماعی یک حوزه یادگیری است که از تعامل انسان با محیط‌های اجتماعی، فرهنگی، طبیعی، اقتصادی و … و تحولات زندگی بشر درگذشته، حال و آینده و جنبه‌های گوناگون آن بحث می‌کند. ازآنجاکه این درس بر محور کنش متقابل آدمیان با یکدیگر و با محیطی که در آن به سر می‌برند درروند زمانی استوار است، می‌توان ادعا کرد که جامعه، مکان و زمان سه محور عمده این درس‌اند.
مطالعات اجتماعی یک حوزه یادگیری بین‌رشته‌ای است که از مفاهیم رشته‌های علمی چون جغرافیا، تاریخ، اقتصاد، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و همچنین آموزش‌های مدنی، مطالعات شهروندی و زیست‌محیطی، دین و اخلاق بهره می‌گیرد (فلاحیان، پرتویی مقدم،۱۳۹۲).
دایره المعارف بین‌المللی آموزش‌وپرورش ،در جلد دهم، مطالعات اجتماعی را این‌گونه تعریف کرده است :مطالعات اجتماعی حوزه‌ای از برنامه درسی است که هدف آن، آشنا کردن بچه‌ها با محیط اطرافشان و نیز توسعه ارتباطات انسانی است به‌گونه‌ای که دانش آموزان شهروندان خوبی تربیت شوند .محتوای این درس از تاریخ، جغرافیا و دیگر علوم اجتماعی استخراج می‌گردد.(فلاحیان،۱۳۹۲) و در ایران در سال ۱۳۷۵ برای نخستین بار شورای وقت برنامه‌ریزی مطالعات اجتماعی دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی ،مطالعات اجتماعی را این‌گونه تعریف کرده است :حوزه‌ای که درباره‌ی انسان و تعامل او با محیط‌های اجتماعی ،فرهنگی ، طبیعی و تحولات زندگی بشر درگذشته ،حال و آینده و جنبه‌های گوناگون آن (سیاسی، اقتصادی ، فرهنگی و محیطی )بحث می‌کند ("راهنمای برنامه درسی مطالعات اجتماعی “،۱۳۷۵) بنابراین در مطالعات اجتماعی به رشد مهارت‌های اجتماعی تأکید می‌شود و برای رسیدن به این هدف محتوای علمی خود را از شاخه‌های مختلف علوم انسانی کسب می‌کند(ملکی ،۱۳۷۴).
۲-۱۰-۱ ضرورت‌ها و جهت‌گیری‌های اصلی در آموزش مطالعات اجتماعی

۰۶/۰

۱۸/۰

۵۸/۵-

P8

۲/۲-

۶/۲-

۱۵/۰

۹۱/۰-

P9

۰۲/۲-

۱۶/۳-

۰۸/۰

۳۲/۲-

P10

۹۴/۲

۱۶/۱-

۰۸/۰-

۲۸/۲

ارتفاع تا اولین شاخه فرعی
معنی دار شدن GCA و SCA برای صفت ارتفاع تا اولین شاخه فرعی نشان می دهد که هر دو عامل اثرات افزایشی و غیر افزایشی در کنترل این صفت نقش دارند جدول (۴-۱). همچنین معنی دار شدن GCA/SCA ( جدول۴-۱) موثر بودن اثرات افزایشی در کنترل این صفت را نشان می دهد.

متوسط درجه غالبیت ۴۸/۱ (جدول ۴-۳)نشان می دهد اثرات غالبیت در کنترل این صفت نقش دارند.همچنین با توجه به اینکه خط رگرسیون نمودار کواریانس نتاج- والد را در قسمت منفی قطع کرده است استنباط می شود که صفت بیشتر تحت تاثیر اثرات فوق غالبیت قرار دارد.
مقادیر GCA نشان داد لاینهای P₄ و P₅ به ترتیب بیشترین تاثیر را در افزایش و کاهش ارتفاع تا اولین شاخه فرعی را داشتند (جدول۴-۲). نتایج SCA حاکی از این بود که تلاقی هایP₄P₂*و P₁*P₄ به ترتیب بیشترین و کمترین ارتفاع تا اولین شاخه فرعی را دارند.
میانگین کل هیبرید ها و والدین به ترتیب ۱۱/۱۵و۶۶/۲۰می باشد(جدول ۴-۳) که نشان دهنده ۵۵% هتروزیس کل می باشد. بیشترین میزان هتروزیس نسبت به والد برتر در تلاقی P₃*P₄ ، و کمترین مقدار آن در تلاقی P₃*P₆ مشاهده شد.علاوه بر آن والدP₆ دارای بیشترین آللهای مغلوب و والد P₈ دارای بیشترین آلل غالب می باشد.

شکل ‏۴–۴:خط رگرسیون Wr-Vr برای صفت فاصله تا اولین شاخه فرعی .Wr=aVr +b،Wr(کواریانس نتاج –والد) ،Vr (واریانس والدین )، نقاط ژنوتیپ های P₁تا P₁₀می باشند.
تعداد شاخه فرعی
نتایج تجزیه واریانس برای فاصله تعداد شاخه فرعی نشان داد که اثر ترکیب پذیری عمومی(GCA) و خصوصی (SCA )در هر دو سطوح آماری ۵/۰و ۱ درصد معنی دار است که نشان از نقش توام اثرات افزایشی و غیر افزایشی در کنترل این صفت دارد جدول (۴-۱) . همچنین معنی دار شدن GCA/SCA ( جدول۴-۱) نشان می دهد سهم اثرات افزایشی در کنترل این صفت قابل توجه است.
متوسط درجه غالبیت ۲۸/۲(جدول ۴-۳) نشان از وجود اثرات غالبیت در کنترل این صفت دارد.این مقدار درجه غالبیت برای این صفت قابل توجه است و نشان می دهد اثرات غیر افزایشی سهم بیشتری در کنترل این صفت دارند.همچنین با توجه به اینکه خط رگرسیون منحنی Wr را در قسمت منفی و پایین منحنی قطع کرده است تایید کننده وجود اثرات فوق غالبیت در کنترل این صفت می باشد.
مقادیر GCA نشان داد لاینهای P₃ و P₇ به ترتیب بیشترین تاثیر را در افزایش و کاهش تعداد شاخه فرعی داشتند (جدول۴-۲).بنابر این والد P3به عنوان والدی موثر در افزایش تعداد شاخه های فرعی می باشد و از آن می توان برای افزایش تعداد شاخه فرعی در پروژه های اصلاحی بهره برد. نتایج SCA حاکی از این بود که تلاقی هایP₈*P₂و P₅*P₆ به ترتیب بیشترین و کمترین ترکیب پذیری خصوصی را دارند.
میانگین کل هیبرید ها و والدین به ترتیب ۵۳/۱۲و۲۶/۱۳می باشد (جدول ۴-۳) که نشان دهنده ۷۳/۰%هتروزیس کل می باشد. بیشترین میزان هتروزیس نسبت به والد برتر در تلاقی P₂*P₈ و کمترین مقدار آن در تلاقی P₅*P₆ مشاهده شد.
پراکنش والدین نسبت به مبدا مختصات نشان می دهد والد P₅بیشترین ژنهای مغلوب و والدهای P₆،P₁ و P₈ دارای بیشترین ژنهای غالب در کنترل این صفت هستند.

شکل ‏۴–۵: خط رگرسیون Wr-Vr برای صفت تعداد شاخه فرعی در بوته Wr=aVr+b،Wr(کواریانس نتاج –والد) ،Vr (واریانس والدین )، نقاط ژنوتیپ های P₁تا P₁₀می باشند .
تعداد طبق در بوته
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ترکیب پذیری عمومی(GCA) و خصوصی (SCA )در هر دو سطوح آماری۵/۰و ۱ درصد معنی دار است،که نشان از نقش توام اثرات افزایشی و غیر افزایشی در کنترل این صفت دارد.
باتوجه به اینکه نسبت GCA/SCA برای این صفت معنی دار است مشخص می گردد که اثرات افزایشی نیز در کنترل این صفت نقش موثری دارند و متوسط درجه غالبیت ۸۹/۱ (جدول ۴-۳) ، نیز نشان از وجود اثرات غالبیتدر کنترل این صفت دارد.همچنین نقطه تقاطع خط رگرسیون با نمودار Wr در قسمت مثبت قرار دارد که نشان می دهد صفت بیشتر تحت کنترل اثرات افزایشی قرار دارد.
مقادیر GCA نشان داد لاینهای P₃و P₁به ترتیب بیشترین تاثیر را در افزایش و کاهش تعداد طبق در بوته داشتند (جدول ۴-۲)بنابراین والد P₃والد موثری در انتقال صفت تعداد طبق به نتاج می باشد و از آن می توان برای انتقال این صفت استفاده کرد. نتایج SCAنشان می دهد که هیبرید های حاصل از تلاقی هایP₁*P₂دارای بیشترین تعداد طبق در بوته وتلاقی هایP₂*P₄کمترین تعداد طبق در بوته را دارند.

مارگالف

۵۳/۱^b

۲۴/۲^a

۵۹/۲^a

۲/۲^a

۳۱/۲^a

۴-۳- خاکشناسی

۴-۳-۱- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی

در جدول ۴-۱۴نتایج آنالیز واریانس یکطرفه برای خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در بین توده­های مورد مطالعه نشان داده شده است. EC، درصد رس، ماده آلی، کربن آلی، درصد ازت و C/N اختلاف معنی­داری را در بین خاک توده­ها نشان ندادند.pH در گونه سرو بیشترین مقدار را داشت کاج و پهن­برگان دریک گروه بعد از آن قرار می­گرفتند. بیشترین درصد رطوبت در گونه سرو و بعد از آن در گونه­ های کاج و ارغوان (دریک گرو) و کمترین آن در گونه زیتون وجود داشت. گونه سرونقره­ای و کاج­بروسیا بیشترین، و گونه زیتون کمترین چگالی­ظاهری را داشتند. گونه ون و ارغوان در یک گروه بین دو گروه ذکر شده از نظر چگالی ظاهری قرار می­گرفتند. درصد سنگلاخی­ وزنی در سرو نقره­ای با کمترین مقدار رس و بیشترین مقدار سیلت و شن از بیشترین مقدار برخوردار بود و گونه­ های ون و زیتون (در یک گروه) کمترین مقدار را داشتند. گونه­ های کاج­برو­سیا و ارغوان (در یک گروه) وضعیت بینابینی از درصد سنگلاخی برخورددار بودند. گونه­ های ون و زیتون بیشترین درصد رس، سرونقره­ای کمترین و گونه­ های کاج­بروسیا و ارغوان حالت بینابینی از گونه­ های ذکر شده را داشتند. کمترین درصد شن در گونه ون وجود داشت و چهار گونه دیگر در یک گروه بیشترین مقدار را داشتند. بیشترین درصد آهک در گونه سرو­نقره­ای و کمترین آن در گونه­ های ون و زیتون (در یک گروه) وجود داشت. خاک گونه­ ها از نظر درصد ماده آلی، کربن آلی، ازت و نسبت C/N در یک گروه قرار گرفتند. ون و زیتون (در یک گروه) بیشتر فسفر قابل جذب و سرونقره­ای، ارغوان و کاج­بروسیا به ترتیب (در یک گروه) کمترین مقدار فسفر قابل جذب را داشتند. گونه زیتون بیشترین و سرونقره­ای کمترین مقدار فسفر قابل جذب را داشتند و سه گونه دیگر در یک گروه حالت بینابینی از گونه­ های ذکر شده را داشتند. (جدول۴-۱۵).

جدول ۴-۱۴: نتایج آنالیز واریانس یک طرفه فاکتورهای اندازه گیری شده در خاک توده های جنگلکاری مخمل کوه

مشخصه­ها

درجه آزادی

میانگین مربعات

Fمقدار

اسیدیته

توده­های جنگلکاری

۴

۲۱/۰

^**۶/۸