فهرست جداول
جدول۱-۱، شاخص‌های مالی و علائم بنیادی مورد استفاده به منظور رتبه‌بندی…………………………………………………۹
جدول۲-۱، شاخص‌های افشای اختیاری (عناصر مربوط به آماره های کلیدی غیر‌مالی)……………………………………۱۱
جدول۳-۱، شاخص‌های افشای اختیاری (عناصر مربوط به پیشینه اطلاعاتی)…………………………………………………..۱۲
جدول۴-۱، شاخص‌های افشای اختیاری (عناصر مربوط به اطلاعات بخش ها)………………………………………………….۱۲
جدول۵-۱، شاخص‌های افشای اختیاری (عناصر مربوط بحث و تحلیل مدیریت)……………………………………………..۱۳
جدول۶-۱، شاخص‌های افشای اختیاری (عناصر مربوط به اطلاعات پیش‌بینی)………………………………………………..۱۳
جدول۷-۱، شاخص‌های افشای اختیاری (عناصر مربوط به خلاصه ای از نتایج تاریخی مهم)…………………………..۱۴
جدول۱-۲، همسنجی شاخص‌های برتری شرکت‌ها در بورس های جهان………………………………………………………….۳۴
جدول ۲-۲، شاخص‌های رتبه‌بندی شرکت‌ها توسط سازمان مدیریت صنعتی…………………………………………………..۳۸
جدول۳-۲، متغیرها و نحوه اندازه‌گیری آنها در تحقیق سجادی و همکاران(۱۳۸۸)………………………………………….۸۴
جدول۱-۳، شاخص‌های مالی و علائم بنیادی مورد استفاده به منظور رتبه‌بندی…………………………………………….۱۰۶
جدول۲-۳، عناصر شش گانه مربوط به افشای اختیاری…………………………………………………………………………………..۱۰۸
جدول۱-۴، KMO و آزمون بارتلت…………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۹
جدول۲-۴، تحلیل واریانس شاخص‌های مالی…………………………………………………………………………………………………..۱۲۰
جدول۳-۴،ماتریس ضرایب شاخص‌های مالی در عامل های به دست آمده……………………………………………………..۱۲۰
جدول۴-۴، آمار توصیفی متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….۱۲۲
جدول۵-۴، همبستگی بین متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………۱۲۳
جدول۶-۴، نتایج آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته پژوهش……………………………………………………………………۱۲۴
جدول۷-۴، نتایج آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته پژوهش بعد از فرایند نرمال سازی………………………..۱۲۴
جدول۸-۴، اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای فرضیه اول…………………………………………………….۱۲۵

جدول۹-۴، مدل تصادفی برای آزمون اول…………………………………………………………………………………………………………۱۲۶
جدول۱۰-۴، آزمون ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………………………………………..۱۲۷
جدول۱۱-۴ نگاره، نرمال بودن اجزای باقیمانده……………………………………………………………………………………………….۱۲۸
جدول۱۲-۴ اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای فرضیه دوم…………………………………………………..۱۲۹
جدول۱۳-۴ مدل Pooled برای فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………..۱۲۹
جدول۱۴-۴ آزمون ناهمسانی واریانس………………………………………………………………………………………………………………۱۳۰
جدول۱۵-۴ نگاره، نرمال بودن اجزای باقیمانده……………………………………………………………………………………………….۱۳۱
فهرست نمودارها
نمودار ۱-۴،نمودار نزولی مقادیر ویژه………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۹
۱-۱- مقدمه
سنجش و مقایسه عملکرد شرکت‌ها از جمله اطلاعات حائز اهمیتی است که سرمایه‌گذاران و سایر استفاده‌ کنندگان را در امر تصمیم‌گیری اقتصادی یاری می‌رساند. در واقع رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر معیارهای مالی و غیر‌مالی اطلاعات شفاف و قابل‌فهمی را به استفاده‌ کنندگان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی ارائه می‌کند. به‌علاوه تحقیقات نشان داده جایگاه و رتبه شرکت بر عملکرد و هم چنین کیفیت و میزان اطلاعاتی که در اختیار قرار می‌دهد، اثر دارد. از سوی دیگر، شفافیت و افشای داوطلبانه در گزارش‌های مالی اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند و زمینه را برای ایجاد بازار کارا مهیا می‌سازد.
مطالعات در زمینه تاثیر شهرت شرکت بر رفتار شرکت بسیار ناچیز است. هم‌چنین، با‌توجه به اینکه تاکنون در ایران موسسه‌ای وجود ندارد که شرکت‌ها را بر‌اساس معیارهای شهرت رتبه‌بندی کند، بنابراین، مطالعات صورت گرفته در این زمینه تنها به رتبه‌بندی شرکت بر‌اساس شاخص‌های مالی و بعضا غیر‌مالی‌کمّی بسنده می‌شود. سابقه تحقیقات در مورد افشای اختیاری در سال‌های اخیر گسترش یافته است، اما پژوهشی که هم‌زمان این دو عامل را بررسی کند، صورت نگرفته است. در این فصل، ابتدا مسأله اصلی پژوهش، اهمیت و ضرورت آن مورد بحث قرار می گیرد و سپس توضیحاتی راجع به اهداف و فرضیات پژوهش و کاربرد نتایج آن ارائه شده و در نهایت، با ارائه شرح مختصری از چگونگی اندازه‌گیری متغیرهای مدل به کار گرفته شده در این پژوهش، فصل به پایان خواهد رسید.
۲-۱- بیان مسئله
تصمیمات اقتصادی بر‌اساس اطلاعات مالی و غیر‌مالی قابل‌اتکا اتخاذ می‌شود. هرچند صورت‌های مالی اطلاعات بسیار مهمی در‌رابطه با وضعیت مالی و عملکرد مالی شرکت در اختیار قرار می‌دهد، با این همه، استفاده‌ کنندگان افزون بر آن به یک سری اطلاعات مقایسه‌ای نیز نیاز دارند. این اطلاعات نه‌تنها در‌رابطه با معیارهای مشخص (مالی و غیر‌مالی) روند گذشته شرکت‌ها را هم با خود و هم با دیگر شرکت‌ها مقایسه می‌کند، بلکه جایگاه و رتبه آن‌ها را نیز مورد سنجش قرار می‌دهد. در واقع رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر معیارهای مالی و غیر‌مالی اطلاعات شفاف و قابل‌فهمی را به استفاده‌ کنندگان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی ارائه می‌کند.
استفاده‌ کنندگان برون‌سازمانی از جمله سرمایه‌گذاران و اعتبار‌دهندگان، به منظور تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری و اعتباردهی از این اطلاعات استفاده می‌کنند. هم‌چنین، مدیران هم به عنوان استفاده‌ کنندگان درون‌سازمانی با سنجش عملکرد خود در مورد استفاده بهینه از منابع شرکت تصمیم‌گیری می‌نمایند.
تا به حال رتبه‌بندی شرکت‌هابر‌اساس شاخص‌های مالی وغیر‌مالی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در رتبه‌بندی بر‌اساس شاخص‌های مالی، به بررسی آن دسته از نسبت‌های مالی می‌پردازد که بیشتر مورد توجه تحلیل‌گران مالی قرار می‌گیرد . رتبه‌بندی شرکت بر‌اساس شاخص‌های غیر‌مالی نیز با‌توجه به داده‌های مورد استفاده و نحوه انجام آن به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد. در یک روش که با بهره گرفتن از داده‌های کمّی، مانند حجم معاملات، تعداد دفعات معامله و تعداد خریداران، بر‌پایه ترکیبی از قدرت نقدشوندگی سهام و میزان اثرگذاری شرکت‌ها بر بازار رتبه‌بندی صورت می‌گیرد. در روش دیگر با بهره گرفتن از داده‌های کیفی از جمله کیفیت مدیریت، کیفیت محصولات، خلاقیت و نو‌آوری، مسئولیت پذیری اجتماعی و محیط زیست ، شهرت و اعتبار شرکت را از این منظر مورد سنجش قرار می‌دهد. در واقع، شهرت یک دارایی نامشهود است که در طول زمان کسب می‌شود. انتظار می رود همان‌گونه که این شهرت و اعتبار که در پی یکسری اقدامات و عملیات و مدیریت صحیح به دست آمده، بر تصمیم‌گیری واقدامات بعدی عملیاتی و مالی شرکت ، گزارشگری و افشاء تاثیر داشته باشد.
ادبیات نظری در‌رابطه با این موضوع بیان می‌دارند که شهرت از عدم‌تقارن‌اطلاعاتی ناشی می‌شود. در این رابطه میلیگرام و رابرت^[۲](۱۹۸۲) بر این باورند که اطلاعات نا‌متقارن در‌رابطه با درستی عمل نقش‌آفرین، باوری درباره عمل او به وجود می آوردکه همان شهرت است. هم‌چنین، آنان اظهار می‌کنند که: ” زمانیکه اشخاص راجع به اختیارات یا انگیزه‌های دیگران نامطمئن هستند، انتظار می رود مقوله شهرت مطرح شود.
افشای اختیاری شرکت نقش مهمی در کاهش عدم تقارن‌اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه‌گذاران برون‌سازمانی ایفا می‌کند. منافع حاصل از افشای اختیاری اطلاعات هم برای تامین‌شونده و هم برای تامین‌کننده سرمایه، انگیزه افشای داوطلبانه اطلاعات را در مدیران تقویت می‌کند. در واقع باعث کاهش عدم اطمینان سرمایه‌گذار و اعتباردهندگان در‌خصوص بازده شرکت می‌شود و به دنبال آن منابع مالی شرکت تامین می‌گردد.
دلایل متعددی در‌خصوص اینکه شرکت‌هایی با شهرت بیشتر، افشای اختیاری کیفی بیشتری را منتشر می‌کنند، عنوان می‌شود. اولاُ، شرکت‌های مشهورتر نسبت به دیگر شرکت‌ها به منظور نشان دادن کیفیت برترشان و به دست آوردن ارزیابی‌های مثبت از طرف فعالان بازار و هم‌چنین نگهداشت آن انگیزه‌های بیشتری به افشای اختیاری دارند. ثانیاُ، در مقایسه با شرکت‌های دیگر، شرکت‌های مشهورتر، توجه و بررسی عمومی بیشتری را به سمت خود جلب می‌کنند و این فشار مضاعفی برای انجام رویه‌هایی که ذینفعان را منتفع می سازد از جمله افشای اختیاری با کیفیت و تداوم بیشتر اطلاعات، ایجاد می‌کند. ثالثاُ، شرکت‌هایی با شهرت بیشتر نسبت به شرکت‌های دیگر، بیشتر در معرض از دست دادن این مزیت هستند، چون شهرت بنای پیچیده ای است که در طی زمان کسب می‌شود و زمانیکه فرو بریزد، بنا نهادن دوباره آن در برخی از موارد، غیرممکن است. هزینه بالاتر از دست رفتن شهرت شرکت‌های مشهورتر نسبت به هزینه اضافی افشای با کیفیت، انگیزه اضافی به افشا را برای این شرکت‌ها ایجاد می سازد(کاو و همکاران^[۳]،a2013).
براساس مطالعات اکتشافی و مبانی نظری ذکرشده، در‌حقیقت، تحقیق حاضر به دنبال یافتن پاسخی علمی و درخور به این پرسش است که: ” آیا بین رتبه‌بندی شرکت‌ها براساس شاخص‌های مالی و غیر‌مالی‌که نماینده‌ای از شهرت شرکت است با میزان افشای اختیاری آن رابطه معناداری وجود دارد؟”
۳-۱- اهمیت و ضرورت موضوع:
شفاف سازی فضای کسب و کار و جایگاه اقتصادی شرکت‌ها، مدیران، سیاست‌گذاران، سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایرین را در شناخت دقیق تر ساختار مالی و اقتصادی صنایع و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کشور و هم‌چنین تصمیم‌گیری در زمینه‌های مختلف اقتصادی یاری می‌رساند.
این تحقیق می‌تواند به گسترش ادبیات حسابداری در‌خصوص رتبه‌بندی شرکت کمک کند. هم‌چنین، یافته‌های این تحقیق می‌تواند در امر تصمیم‌گیری مالی‌ برای فعالان بازار سرمایه مفید واقع شود. به نظر می‌رسد تحقیق حاضر می‌تواند مدیران را در تصمیم‌گیری در ‌رابطه با افشای اختیاری اطلاعات و کسب جایگاه برتر و حفظ آن و هم‌چنین سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده‌ کنندگان در تحلیل و مقایسه شرکت‌ها و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی‌شان یاری رساند. به نظر می‌رسد، نتایج این تحقیق پاسخی درخور این پرسش که آیا کسب جایگاه برتر از نظر شاخص‌های مالی و غیر‌مالی، انگیزه‌ای در مدیر برای افشای بیشتر اطلاعات ایجاد می‌‌کند، فراهم نماید.
۴-۱- پرسش‌های تحقیق:
تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخی به این سوالات است که:
سوال ۱- آیا هرچه رتبه شرکت بر‌اساس شاخص‌های مالی و غیر‌مالی بالاتر باشد، میزان افشای اختیاری آن، بیشتر است؟
سوال ۲- آیا بین تغییر رتبه شرکت بر‌اساس شاخص‌های مالی و غیر‌مالی با تغییر میزان افشای اختیاری، رابطه وجود دارد؟
۵-۱- فرضیه‌های تحقیق:
در این تحقیق با توجه به پرسش‌های مطرح شده، فرضیه‌های تحقیق به شرح زیر قابل‌صورت‌بندی است:
۱- هرچه رتبه شرکت بر‌اساس شاخص‌های مالی و غیر‌مالی بالاتر باشد، میزان افشای اختیاری آن، بیشتر است.