در مفصل زانو چهار لیگامان مهم وجود دارد که در اینجا، مکانیزم­ های ایجاد ضایعه در هر کدام از آنها بطور جداگانه شرح داده می­ شود:
لیگامنت جانبی داخلی[۱۲]
این لیگامنت از اپی کندیل داخلی ران بطور مایل به سمت جلو کشیده شده و به قسمت داخلی و پروگزیمال استخوان دشت­نی ختم می­ شود. این لیگامنت در پشت تاندون عضلات سه سر ساقی[۱۳] (گاستروکینموس و سولئوس) متصل می­ شود. لیگامنت جانبی داخلی در برابر نیروهای والگوس عبوری از زانو بخصوص در وضعیت اکستنشن کامل مقاومت می­ کند و در فلکشن زانو که سایر ساختار­ها نقش کمی در مقابله با نیروی والگوس دارند، از اهمیت زیادی برخوردار است. این لیگامنت در حرکت اکستنشن سفت شده و از اکستنشن بیش­ از حد زانو جلوگیری می­ کند و همچنین در کنترل چرخش خارجی به همراه جا به ­جایی قدامی و خلفی تیبیا در سرتاسر دامنه حرکتی نقش دارد. هنگامی که لیگامنت متقاطع قدامی (مانع اصلی در برابر جا به ­جایی قدامی تیبیا) وجود نداشته باشد، لیگامنت جانبی داخلی جایگزین آن می­ شود. نیروی والگوس زیاد و همچنین هایپر اکستنشن شدید زانو مکانیزم شایع آسیب این ساختار می­باشد(۲۲).
لیگامنت جانبی خارجی[۱۴]
لیگامنت جانبی خارجی از اپی کندیل خارجی استخوان ران شروع و تا قسمت خلفی فیبولا ادامه می­یابد و هیچ گونه اتصالی به مینیسک یا کپسول مفصلی ندارد. این لیگامنت در طی اکستنشن زانو کاملأ سفت و کشیده می­ شود و در وضعیت فلکشن (بخصوص ۳۰ درحه فلکشن) این لیگامان شل می­ شود، در نتیجه وضعیت بی­حرکتی زانو حین ترمیم این لیگامنت،۳۰ درجه فلکشن می­باشد. لیگامنت جانبی خارجی در برابر نیروهای واروس عبوری از زانو خصوصأ در وضعیت فلکشن زانو مقاومت می­ کند و نیز در حین چرخش خارجی تیبیا سفت شده و سبب محدودیت حرکتی می­ شود. در حرکات ترکیبی جا به ­جایی خلفی تیبیا[۱۵] و چرخش خارجی تیبیا این لیگامنت به لیگامنت متقاطع خلفی کمک می­ کند. هایپر اکستنشن زانو و نیروی واروس شدید، مکانیزم شایع آسیب این لیگامان می­باشد(۲۲).
لیگامنت متقاطع قدامی[۱۶] (ACL)
لیگامنت متقاطع قدامی از قدام پلاتوی تیبیا شروع شده و بعد از عبور از زیر لیگامان عرضی به طرف بالا و عقب رفته تا به سطح داخلی کندیل خارجی استخوان ران متصل شود. این لیگامنت از دو باند قدامی - داخلی که سطحی­تر و بلندتر است و باند خلفی­-­­ خارجی که عمقی­تر است تشکیل شده است. در وضعیت اکستنشن زانو، باند قدامی­- داخلی شل و باند خلفی­- خارجی سفت می­ شود و در وضعیت فلکشن زانو، باند قدامی­- داخلی سفت و باند خلفی­- خارجی شل می­ شود. ACL مانع اصلی در برابر جا به ­جایی قدامی تیبیا نسبت به کندیل­های استخوان ران محسوب می­ شود. هایپر اکستنشن زانو، همچنین نیروی والگوس زیاد به همراه چرخش داخلی تیبیا از مکانیزم­ های شایع آسیب این لیگامان هستند. قطع کامل این منجر به افزایش جا به ­جایی قدامی تیبیا می­ شود و حس عمقی زانو را بشدت مختل می­ کند. عضله همسترینگ سینرژی[۱۷] ACL محسوب می­ شود به این ترتیب هم انقباضی همسترینگ با ACL منجر به کاهش جا به ­جایی قدامی- خارجی تیبیا و چرخش داخلی آن در ۱۵ تا ۶۰ درجه فلکشن زانو می­ شود(۲۲).
لیگامنت متقاطع خلفی[۱۸] (PCL)
لیگامنت متقاطع خلفی از قسمت عقب استخوان درشت­نی شروع می­ شود و سپس به طرف جلوی زانو آمده و به قسمت قدامی برجستگی داخلی استخوان ران اتصال می­یابد. ناتوانی که در اثر آسیب لیگامنت متقاطع خلفی اتفاق می­افتد نسبت به آسیب لیگامنت متقاطع قدامی کمتر است(۲۳). مکانیزم­ های شایع که باعث آسیب در لیگامان متقاطع خلفی می­ شود، بدین صورت است که در اثر وارد آمدن یک نیرو که بطور عرضی بر زانو وارد می­ شود، باعث می­گردد که استخوان ران به طرف جلو حرکت پیدا کند(۱۸).
شکل ۲-۱٫ لیگامنت­های زانو
۲-۳-۳-۲- مینیسک­ها[۱۹]
در مفصل زانو دو مینیسک وجود دارد، یکی مینیسک داخلی که در طرف داخل مفصل زانو قرار داردو دیگری مینیسک خارجی که در طرف خارج مفصل زانو واقع است. مینیسک­ها از جنس فیبر و غضروفی هستند که باعث ایجاد تطابق بین سطوح مفصلی استخوان­های ران و درشت­نی می­شوند. همچنین باعث جذب و تحمل ضربات وارده بر زانو می­شوند. مطالعات بیومکانیکی نشان داده است که حداقل ۵۰ درصد از بار وارده به مفصل زانو در حرکت باز شدن زانو و ۸۵ درصد بار وارده در حرکت در حرکت ۹۰ درجه خم شدن زانو بوسیله مینیسک به دیگر نواحی منتقل می شود(۲۴ و ۲۵). مینیسک با لغزندگی خاصی که در حین حرکات زانو دارند، به حرکات مفصل زانو کمک می­ کنند. تغذیه مینیسک­ها از طریق سرخرگهای داخلی و خارجی صورت می­گیرد که تغذیه­ای نسبتأ ضعیف می­باشد. اطراف مینیسک­ها ضخیم­تر از قسمت مرکز مینیسک است. مینیسک داخلی به شکل C بوده و دارای یک تنه و دو شاخ قدامی و خلفی می­باشد و اتصالاتی به کپسول مفصلی و لیگامان جانبی داخلی و عضلات دارد. به خاطر همین چسبندگی­های متعددی که مینیسک داخلی دارد، میزان تحرک آن کم بوده و در نتیجه امکان ایجاد ضایعه و صدمه در آن نسبت به مینیسک خارجی بیشتر است. مینیسک خارجی به شکل O می­باشد و نسبت به مینیسک داخلی تحرک بیشتری دارد. بنابراین در هنگام وارد آمدن ضربه یا ایجاد چرخش در زانو امکان گیر افتادن آن و پاره شدن آن کمتر است. درمان مینیسک معمولأ بوسیله آرتروسکوپی راحت انجام می­ شود. تشخیص صحیح آسیب مینیسک بوسیله MRI در ابتدای آسیب­دیدگی و درمان مناسب بویژه در جوانان زیر ۴۰ سال برای طول عمر مفصل زانو مهم است(۲۴).
پایان نامه - مقاله - پروژه
مینیسک می ­تواند در اثر عوامل زیر آسیب ببیند:

 

    1. در اثر پیچش و چرخش در زانو، در حالی که زانو خمیده است

 

    1. همراه با پارگی لیگامنت­های دیگر زانو.

 

    1. وجود آسیب­های مزمن در زانو یک عامل مستعد کننده است.

 

    1. وجود اشکال در خود مینیسک­ها نیز باعث آسیب می­ شود بعنوان مثال می­توان پارگی مینیسک در اثر عدم لغزش یا حرکت نکردن مینیسک درحین حرکات مفصل زانو را نام برد.

 

از علائم پارگی مینیسک می­توان به قفل شدن زانو، صدای مخصوص پوپ، وجود درد همراه با چرخش زانو یا خم نمودن زانو، خالی شدن زیر پا با راه رفتن روی سطح ناهموار، تورم و لاغری عضله چهار سر ران را نام برد(۱۸).
۲-۳-۴- کشکک
کشکک و استخوان ران در مجموعه مفصل زانو، مفصلی مجزا ایجاد می­ کنند که از لحاظ کارکرد با مفصل زانو مرتبط هستند. این مفصل که کشککی- رانی نامیده می­ شود، مستقیمأ وزن تنه را به پاها منتقل نمی­کند ولی به صورت خودکار در همه حرکات زانو شرکت می­ کند(۲۰ و ۲۶). آسیب­های کشکک، مانند دررفتگی و شکستگی استخوان کشکک در ورزش چندان شایع نیست. با این وجود یک ضربه مستقیم به طرف داخل کشکک مثل تکل با ناحیه فوقانی پا می ­تواند باعث جا به ­جایی و دررفتگی کشکک بطرف خارج مفصل بشود(۲۷).
۲-۳-۵- نوار خاصره­ای- درشت­نی­ای[۲۰]
باند فیروزه­ای است که از بالای ران (تاج خاصره)، شروع و تا زیر زانو کشیده شده است و در زیر زانو به درشت­نی می­چسبد. در ثبات بیرونی مفصل زانو بویژه در هنگام دویدن نقش اساسی دارد. التهاب نوار خاصره­ای- درشت­نئی به دلیل آسیب و درد در نواحی خارجی زانو می­باشد که این آسیب بیشتر در دوندگان استقامتی و دوچرخه­سواران مشاهده می­ شود. نشانه التهاب در نوار خاصره­ای درشت­نئی درد در طرف بیرونی و بالای مفصل زانو می­باشد. استراحت و کاهش فعالیت­هایی همچون دویدن، دوچرخه­سواری و راه رفتن از جمله راه­های درمان عارضه التهاب نوار خاصره­ای- درشت­نئی می­باشد(۲۸).
۲-۴- عضلات زانو
۲-۴-۱- عضلات چهار سر ران
عضلات چهارسررانی اصلی ترین عضلات ثبات دهنده مفصل زانو می­باشند. این عضلات متشکل از چهار عضله­اند که در انتهای خود یک تاندون مشترک به نام تاندون عضله چهار سر ایجاد کرده ­اند. تاندون فوق در انتها به برجستگی استخوان درشت­نی در جلوی مفصل زانو می­چسبد. عمل و کار اصلی عضلات چهارسر، باز کردن یا صاف کردن زانوی خم شده است(۱۸). عضلات چهارسر رانی به نام­های عضله راست­رانی[۲۱] ، پهن میانی[۲۲] ، پهن داخلی[۲۳] و پهن خارجی[۲۴] می­باشند. عضله راست رانی، عضله­ای دو مفصله می­باشد که بیشتر صدمات در ورزش بر این عضله وارد می­گردد که این به دلیل سطح بیشتر و محل قرارگیری این عضله می­باشد. عضله پهن خارجی، عضله­ای تک مفصله و اولین عضله­ای می­باشد که بعد از آسیب زانو دچار آتروفی و ضعف می­ شود. عضلات پهن داخلی و پهن میانی دو مفصله می­باشند. عضله پهن داخلی به دلیل اتصال مورب تارهای بخش تحتانی این عضله با قدام بخش فوقانی- داخلی استخوان کشکک، در حفظ و ثبات و پایداری استخوان کشکک بر روی سطح کشککی استخوان ران نقش اساسی دارد. این عضله بطور واقعی و اساسی تا حدود ۱۰ الی ۲۰ درجه بخش پایانی حرکت بازکردن زانو، به کار گرفته نمی­ شود(۲۸).
۲-۴-۲- عضلات همسترینگ[۲۵]
عضلات همسترینگ بطور اساسی و اولیه موجب خم کردن مفصل زانو و بطور کمکی و فرعی نیز باعث باز کردن مفصل زانو می­شوند. عضلات همسترینگ آنتاگونیست(مخالف) عضلات چهارسر در مفصل زانو محسوب می­شوند و نقطه شروع(سر ثابت) تمام عضلات همسترینگ از برجستگی نشیمنگاهی استخوان لگن می­باشد(۱۸). همسترینگ شامل سه عضله می­باشد؛ عضلات دوسررانی[۲۶] ، نیم­وتری[۲۷] و نیم­غشایی[۲۸] ، که هر سه عضله دومفصله می­باشند. عضله دوسررانی در بازکردن و چرخش خارجی مفصل ران و خم کردن و چرخش خارجی مفصل زانو نقش دارد. عضلات نیم­وتری و نیم­غشایی نیز در بازکردن و چرخش داخلی مفصل ران و خم کردن و چرخش داخلی مفصل زانو نقش دارند(۲۶ و ۲۸).
۲-۴-۳- عضلات پنجه­غازی[۲۹]
عضلات خیاطه، نیم­وتری و راست داخلی[۳۰] جزو عضلات پنجه­غازی هستند و همگی آنها به برجستگی درشت­نئی (حدود ۷ سانتی­متر پایین­تر از مفصل زانو) متصل می­شوند. عمل اصلی عضلات فوق بجز خم­کردن زانو، در بعضی از مواقع به چرخش داخلی مفصل زانو هم کمک می­ کنند(۱۸).
۲-۴-۴- عضله رکبی[۳۱]
این عضله از کندیل خارجی استخوان ران شروع شده و به پشت استخوان درشت­نی متصل می­ شود. وظایف و اعمال مهم این عضله شامل: جلوگیری از حرکات رو به جلو در استخوان درشت­نی، چرخش داخلی استخوان درشت­نی بر روی استخوان ران و کمک کردن به کپسول خلقی زانو و مینیسک خارجی زانو، می­باشند(۲۸).
۲-۴-۵- عضله دوقلو[۳۲]
عضله­ای دو مفصله است که هم در پلانتار فلکشن مچ یا و هم در خم کردن مفصل زانو نقش دارد(۲۶).
۲-۵- وتر کشککی
وتر کشککی بسیار کوتاه است و از انتهای باریک تحتانی استخوان کشکک تا تکمه درشت­نی، یعنی برجستگی قسمت فوقانی استخوان درشت­نی امتداد دارد. در حالت عادی و طبیعی، وتر کشککی به صورت عمودی و مستقیمأ از انتهای باریک کشکک تا انتهای فوقانی استخوان ساق کشیده می­ شود. آسیب در وتر کشککی معمولا بر اثر فعالیت مکرر بوجود می ­آید. مثل دوی استقامت، دویدن متمادی در سراشیبی، لی­لی کردن و جست زدن، شوت زدن یا تمرین اسکات و مکانیک نادرست و تغییر یافته پا نیز می ­تواند در ایجاد کشیدگی وتر ناشی از کار بیش از حد موثر باشد. هنگامی که این وتر مجبور باشد زانو را از حالت کاملا خمیده و تحت فشار حرکت دهد، در واقع در وضعیت مکانیکی نامساعدی فعالیت می­ کند که وضعیت بسیار مساعدی برای کشیدگی است(۱۸).
شکل ۲-۲٫ عضلات زانو
۲-۶- آسیب
در گذشته رویکرد­های مختلفی در خصوص تعریف آسیب وجود داشته است. بیانیه­ی جامعی که در سال ۲۰۰۶ در ورزش فوتبال ارائه شد، جامع­ترین تعریف آسیب را چنین بیان کرد: حادثه­ای که در نتیجه شرکت در ورزش رخ می­دهد. سپس آسیب بیشتر به صدماتی که به مراقبت پزشکی[۳۳] و ارزیابی یا درمان بوسیله یک متخصص پزشکی نیاز داشتند، گفته شد. زیر گروه دیگر این تقسیم ­بندی­ها بر اساس زمان از دست رفته[۳۴] است. یعنی آن نوع آسیب­هایی که منجر به از دست دادن یک یا چند جلسه تمرین، بازی و یا فصل مسابقات می­شوند (۲۹ و ۱۰).
۲-۷- عوامل موثر در بروز آسیب
این عوامل به دو دسته عوامل خطرساز خارجی[۳۵] و عوامل خطرساز داخلی[۳۶] تقسیم می­شوند
۲-۷-۱- عوامل خطرساز خارجی
عوامل خطرساز خارجی عوامل محیطی و بیرونی اثرگذار و موثر بر آسیب هستند که زمینه­ بروز آسیب در فرد را بیشتر و یا ایجاد می­ کنند. این عوامل شامل مواردی همچون سطح رقابت، سطح مهارت، نوع کفش و دیگر موارد می­باشد. که در زیر به شرح این عوامل می­پردازیم.
شکل۲-۳٫ مدل علل بروز آسیب (میوویس۱۹۹۴; باهر و کراسهاگ، ۲۰۰۵)
سطح رقابت[۳۷]
در مطالعات تکواندو بیشتر آسیب­های گزارش شده مربوط به مسابقات بوده و تحقیقات کمی آسیب تکواندوکاران در تمرینات را گزارش کرده ­اند(۳۰).
سطح مهارت[۳۸]

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...