راهنمای نگارش مقاله درباره مدیریت و برنامه ریزی توسعه گردشگری در تهران با تاکید بر ... |
ﺑﺮای آﺳﺎﻳﺶ و راﺣﺘﻲ
ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﻣﺮوزه در ردﻳﻒ صنعتهای ﭘﺮدرآﻣﺪ، ﭘﺎک و ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ دﻧﻴﺎ ﻗﺮار دارد و از ﻫﺮ ۱۵ ﻧﻔﺮ ﺷﺎﻏﻞ درﺳﻄﺢ دﻧﻴﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻓﻌﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﻃﺮﻓﻲ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی دﻧﻴﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮرﻳﺴﻢ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ، اﻛﻮﺗﻮرﻳﺴﻢ، ﺗﻮرﻳﺴﻢ درﻣﺎﻧﻲ، ورزﺷﻲ، روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺮان ﻃﺒﻖ آﻣﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی دارای رﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ و رﺗﺒﻪ دﻫﻢ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻮان رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش، ﻧﺮخ ﺑﺎﻻی ﺑﻴﻜﺎری، ﻟﺰوم اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ ارزی و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاری ﺧﺎرﺟﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ در ﺣﻮزه ﮔﺮدﺷﮕﺮی میتواند زﻣﻴﻨﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﻛﺎﻣﻞ، اﻓﺰاﻳﺶدرآﻣﺪ ارزی، ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن، ﺗﻌﺎﻣﻞ ﮔﺴﺘﺮده و ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎی دﻧﻴﺎ، درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎی ﻗﻮﻣﻲ و اﻗﻠﻴﺘﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ.
ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد آﻣﺎر اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن بینالمللی ﮔﺮدﺷﮕﺮی (WTO) ﺣﺪود ۱۳% ﻣﺸﺎﻏﻞ در دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮی در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ رﻗﻢ، ﺟﺎﻳﮕﺎه اوﻟﻴﻦ ﺻﻨﻌﺖ را در زﻣﻴﻨﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﻧﻈﺮی ﺑﻪ آﻣﺎر WTO، در ﻣﻴﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ورود ﻫﺮ ﮔﺮدﺷﮕﺮ بینالمللی ﺷﺶ ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻐﻠﻲ اﻳﺠﺎد میکند. ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ و دور از ذﻫﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ، اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از وزﻳﺮ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺎﻟﺰی، ﻫﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ دو ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن، در ﻣﺎﻟﺰی ﻫﺰﻳﻨﻪ میکند اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ذﻛﺮ ﺷﺪه، دﻳﮕﺮ دور از ذﻫﻦ و ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﮔﺮدﺷﮕﺮی روز ﺑﻪ روز ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺷﺪه و ﺣﺘﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﻬﺎن از روﻧﻖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺳﻔﺮﻫﺎی ﺑﻲ ﺷﻤﺎر اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﺣﻮزه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺧﺎور دور و ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺤﺪوده ﻗﻔﻘﺎز، آﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ، ﺗﺮﻛﻴﻪ و…. ﻫﻤﮕﻲ از ﻧﻴﺎز روزاﻓﺰون ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﺎت و ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﺣﻜﺎﻳﺖ دارد.
۱-۲ بیان مسئله
در شرایط جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ و فنآوری، جذب دانشجویان خارجی موجب مشارکت فعال در روند جهانی تولید علم و تسهیل انتقال فنآوری و غنی شدن فرایند آموزش میشود. امروزه عواملی چون ظهور آموزش عالی به مثابه یک کسب و کار و نقش کلیدی دانش آموختگان خارجی در توسعه فرهنگی و اجتماعی کشورهای مبداء و تاثیر تحرک و جابجایی دانشجویان در ارتقاء سرمایه انسانی باعث توجه به مزیتهای پنهان جذب دانشجویان خارجی شده است. همچنین نقش آموزش چند فرهنگی در غنا بخشیدن به آموزشها و ارتقای برابری، احترام، پذیرش و فهم متقابل فرهنگها اهمیت بینالمللیسازی آموزش عالی را مضاعف کرده است.
علیرغم اینکه در دو دهه اخیر تعداد دانشجویان خارجی بیش از ۳.۲ برابر شده و کشورهای منطقه نیز در یک رقابت جدی برنامههای بلند پروازانهای برای جذب دانشجویان خارجی تدارک دیدهاند، در کشور ما نوعی بیتصمیمی و خلاء راهبرد کلان ملی در این زمینه مشهود است.
۱-۳ اهداف تحقیق
از نظر علمی میخواهیم یک روشی را ایجاد نماییم که با این راهبرد چگونه تهران با قابلیتهایی که دارد به یک شهر دانشگاهی تبدیل شود و دانشجویان را از کل جهان جذب نماید.
با توجه به تحقیقاتی که میخواهیم انجام دهیم میخواهیم ببینیم که روشهای اجرایی شدن توریسم آموزشی در تهران چیست و چگونه و با چه مدل و با چه فرآیندی تهران میتواند به قطب آموزشی تبدیل شود و با چه راهکاری گردشگری آموزشی را در تهران فعال نماییم که از تمام ظرفیتهای تهران استفاده نماییم.
ضرورت تحقیق به خاطر این است که ما باید منابع درآمد را در تهران افزایش دهیم و هر چه درآمدهای یک شهر افزایش پیدا کند توسعه شهری و خدمات شهری بهتر میگردد و وجود گردشگران میتواند اقتصاد شهر را پویا نماید.
۱-۴ سؤالات تحقیق
این مطالعه درجستجوی پاسخ به پرسشهای زیر است:
آیا دانشگاهها و مراکز آموزشی در تهران میتوانند بستر را برای توسعه گردشگری در تهران فراهم نمایند؟ (طراحی سایتهای دانشگاهی در دانشگاههای مادر)
آیا زیر ساختهای لازم برای توسعه گردشگری آموزشی در تهران وجود دارد؟
۱-۵ روش تحقیق
تحقیق حاضرمتکی به مطالعه اسنادی وآماری است.
۱-۵-۱ فرضیات تحقیق
به نظر میرسد که تهران با توجه به قابلیتها و توانمندیها در خصوص جغرافیای انسانی و طبیعی میتواند با ایجاد شهرهای دانشگاهی زمینه را برای جذب گردشگران آموزشی از کشورهای همجوار و در مرحله بعد کشورهای جهان فراهم نماید.
برای ایجاد شهرهای دانشگاهی مانند مالزی و دوبی ما نیازمند زیرساختهای اساسی برای توسعه گردشگری هستیم که در حال حاضر در شرایط فعلی وجود ندارد که باید طی یک برنامه بلند مدت فراهم گردد.
با توجه به تحقیقات اولیه و مطالعات انجام شده در خصوص گردشگری آموزشی در جهان، به دو عامل بستگی دارد قابلیتها و زیر ساختهایی که همه کشورهای صاحب نام در این خصوص تدارک دیدهاند. به عنوان مثال مالزی طی ۳۵ سال برنامه ریزی و مدیریت واحد و یکپارچه توانسته است به یک قطب علمی گردشگری تبدیل شود. هند نیز توانسته در برخی از شهرهای خود طی یک برنامه ۴۰ ساله چنین امکاناتی را فراهم سازد.
فصل دوم
ادبیات و تاریخچه گردشگری
۲-۱ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺼﻠﺖ ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪای ﺧﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺳﺒﺐ اراﺋﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺴﻴﺎری از آن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻳﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺳﻮی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
واژه ﺗﻮرﻳﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎی اﺳﺘﺮاﺣﺘﻲ، ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ، ﺗﻔﺮﺟﻲ، ورزﺷﻲ، دﻳﺪاری، ﺗﺠﺎری، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻳﺎ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد و در آن ﺷﺨﺺ ﺗﻮرﻳﺴﺖ در ﻣﻘﺼﺪ اﺷﺘﻐﺎل و اﻗﺎﻣﺖ داﺋﻢ ﻧﺪارد. در ﺗﻌﺎرﻳﻒ اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺑﻌﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪه و ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻓﺎﺻﻠﻪای ﻛﻪ از ﻣﺤﻞﻣﺴﻜﻮﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ، طبقهبندی ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﻠﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی آﻣﺮﻳﻜﺎ (۱۹۷۳) در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی داﺧﻠﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎﻳﻞ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻔﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺳﻔﺮ ﺑﺮای ﻛﺎر میشد (ﮔﺎردﻧﺮ ۵:۱۹۹۶).
ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻲ اﻗﺘﺼﺎدی و آﻣﺎری را ﺑﺮای ﭘﺪﻳﺪه ﮔﺮدﺷﮕﺮی آﻣﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﮔﺮدﻳﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ، آﻧﻬﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺘﻨﺪ و ﻋﺮﺿﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ، از اﻳﻦ رو ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮی اﺣﺘﻴﺎج ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮی اراﺋﻪ میگردد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، در ﺑﻌﺪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی زﻣﺎﻧﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻳﺎ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻏﻴﺐ ﺷﺒﺎﻧﻪ از ﻣﻜﺎن ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻋﺎدی اﺳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ میشود.۲۸۰:۱۹۹۹ (اﺳﻜﻴﻨﺮ)
از ﺑﻌﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻓﺼﻞ ﺑﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدی ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﻮﻣﻲ و زﻧﺪﮔﻲ ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﮔﺮدﺷﮕﺮان را درﺑﺮ میگیرد (ﺑﺎرﻧﺎرد، ۵۵۲:۱۹۹۶). اﻳﻦ دو ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از آیتمهای ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻲﺑﺎشند.
ﺑﻌﻀﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻧﻴﺰ ﺳﻌﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻛﻮﻟﺘﻤﻦ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﺑﻌﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ و جنبههای اﻗﺘﺼﺎدی را ﻣﺪﻧﻈﺮ دارد. او ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻛﻪ از ﻧﻘﻄﻪای ﺷﺮوع و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد و در ﻃﻮل ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺳﻔﺮ ﺧﺎص از ﻣﻜﺎنﻫﺎ و ﺟﺎﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد دﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺒﺎﻟﻎ زﻳﺎدی ارز ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﻋﺎﻳﺪ ﻛﺸﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮده است.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺗﻼﺷﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻌﺪ ﺗﺠﺮﺑﻪ و اﻧﺘﺨﺎب آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و از روی اﺧﺘﻴﺎر، ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ داوطلبانه و ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮی از ﭼﺸﻢاﻧﺪازﻫﺎی ﺗﺎزه و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺟﺪﻳﺪ در ﻳﻚ ﺳﻔﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻳﻚ ﻧﮕﺮش ﻛﻞ ﻧﮕﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﻌﺎد اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪای را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﺎرج از ﻧﮕﺮش ﻛﻞﻧﮕﺮ، ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻌﻲ در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮ ﻛﻴﺴﺖ؟ داﺷﺘﻪاﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ رﺷﺪ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻛﻞ ﻧﮕﺮ در وﻫﻠﻪ اول ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﻴﺰ جلوهای ﻋﻤﻠﻲ ﻳﺎﻓﺖ.
ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎ ﻧﮕﺮش ﻛﻞ ﻧﮕﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ، ﻫﻤﻪ اﺟﺰای ﮔﺮدﺷﮕﺮی، ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﻳﺶ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﻢ و ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و اﺷﻜﺎل و ﻋﻮاﻣﻞﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﮔﺮدﺷﮕﺮی در اﻳﻦ ﭼﺎرﭼﻮب اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد: ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ و ارﺗﺒﺎطﻫﺎی ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن گردشگران، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ، دوﻟﺖ و ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﻴﺰﺑﺎن، داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺟﺬب، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﮔﺮدﺷﮕﺮان و دﻳﮕﺮ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
از دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﻨﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (WTO) اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪن در روﻳﻜﺮد ﺑﻪ ﻣﻜﺎن ﺑﺎزدﻳﺪ، ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﺮدﺷﮕﺮی در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ:
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﺮای اﺳﺘﺮاﺣﺖ، ﻛﺎر و دﻳﮕﺮ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮﻳﺶ ﺳﻔﺮ ﻛﺮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮای ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ در آﻧﺠﺎ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
ﮔﺮدﺷﮕﺮی داﺧﻠﻲ (ﻳﺎ ﺑﻮﻣﻲ): اﺷﺨﺎص ﻣﻘﻴﻢ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮای ﻣﺪت ۱۲ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ در ﻛﺸﻮر ﺧﻮدﺷﺎن ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻤﻮل زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ از اﻳﻦ ﺳﻔﺮ اﻧﺠﺎم ﻛﺎری ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم آن درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺰد از ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺧﺎرﺟﻲ (ﻳﺎ بینالمللی): اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﺮای ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺪت ۱۲ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﻌﻤﻮل آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻤﻮل زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن ﻗﺮار دارد، ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ از اﻳﻦ ﺑﺎزدﻳﺪ ﺳﺮاﻧﺠﺎماش درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺰد از ﻛﺸﻮر ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد و در ﺑﺮرﺳﻲ آن از اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد وﻟﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻣﺪﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﻳﻚ ﺑﻌﺪی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﻄﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﺑﻌﺎد ﺑﺴﻴﺎری در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﻤﭽﻮن اﺑﻌﺎد اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮی ﻫﻤﭽﻮن ﻃﻮل ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ، وﺳﻴﻠﻪ ﺳﻔﺮ، ﻣﻘﺎﺻﺪ، ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.
توسعه علمی یک حرکت چند وجهی است که در ظرف محیط بین المللی رخ میدهد. پدیده جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ از سویی و موضوع جهان وطن بودن علم و فنآوری ازسوی دیگر، روند رو به رشد فعالیتهای بین المللی را افزایش داده است. حرکت آزاد و بدون محدودیت سرمایه، اطلاعات و ایده در سطح جهان که تحرک و جابجایی دانشجویان و پژوهشگران و نوآوران بخشی از آن است بن مایه تشکیل سرمایه انسانی در یک چارچوب و استاندارد جهانی است.
برخی از مزایای بین المللی شدن آموزش عالی عبارتند از: ارتقای هویت ملی و ابزار معرفی فرهنگ ملی، رشد پیوندهای اقتصادی، رشد رقابت اقتصادی، معرفی علم بعنوان منبع اقتصادی، گسترش امنیت ملی و ارتقای تفاهم ودرک متقابل بین المللی.
امروزه کشورها با ارتقاء سطح همکاریها و تبادلات بین المللی علمی نه تنها مشروعیت جانبی و منزلت کسب میکنند بلکه به نوسازی اقتصاد و کارآمدی فناوری خود مدد میرسانند. تحرک دانشجویان در سطح جغرافیای جهان زمینههای تسهیل انتقال فناوری، همچنین ظهور نوآوریهای رادیکال را فراهم نموده است. بازار علم و نظام عرضه و تقاضای آموزش عالی را نیرومند ساخته و تراکم و انباشت مناسبی از نیازها و کالاهای جدید فرهنگی و نرم افزاری را سامان داده است. این تراکم که همراه با تنوع و غنای فرهنگی است، موتور محرک توسعه علمی است.
۲-۲ تاریخچه گردشگری
پدیده گردشگری ریشه در حرکت و جابه جایی دارد و تحرک بخش لاینفک زندگی انسانهاست. از این رو میتوان گفت که تاریخ صنعت گردشگری شاید به قدمت فعالیتهای نوع بشر است و فقط اشکال و اهداف آن متفاوت بوده است.(حیدری،۱۳۸۹: ۱۱) گردشگری پدیدهای است کهن که از دیر زمان در جوامع انسانی وجود داشتهاست و به تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف، به موضع فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است.( رضوانی، ۱۳۸۵: ۲۷) گردشگری بر بنیاد عامل اساسی سفر و جابجایی قرار دارد. در نتیجه دگرگونیهای آن تابع تغییرات مختلفی از قبیل دگرگونیهای ناشی از انگیزه سفر و وسیله حمل و نقل میباشد. سفر در سرشت انسان است، آدمی چنان آفریده شده و چنان هستی گرفته است که باید به سفر برود.
ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی پدیدهای ﻧﻮ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲﺟﻤﻌﻲ رﻳﺸﻪ دارد و از دورهﻫﺎی ﻛﻬﻦ، ﺻﻮرتﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی و ﮔﺮدﺷﮕﺮی وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. از ﮔﺬﺷﺘﻪﻫﺎی دور ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺮﻳﺪ، ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار، ﺑﺎزدﻳﺪ از اﻣﺎﻛﻦ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺑﺎ اﺑﺘﺪاﻳﻲﺗﺮﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ میرفتند، آﻧﺎن اﻏﻠﺐ در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺎروان و ﺑﻪ ﻃﻮر دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ. ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺳﻮﻣﺮﻳﺎن را اوﻟﻴﻦ ﻗﻮﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﻔﺮﻫﺎی ﺗﺠﺎری ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ، در ﻣﺼﺮ ﺣﺪود ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺳﻔﺮﻫﺎی درﻳﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ.
ﻟﻐﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (tourism) از ﻛﻠﻤﻪ tour ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮔﺸﺘﻦ اﺧﺬ ﺷﺪه ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در ﻟﻐﺖ ﻻﺗﻴﻦturns ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی دورزدن، رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ دارد ﻛﻪ از ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ راه ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
اﻓﺮاد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎی ﻫﻨﺮی را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و زﺑﺎنﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ، ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻏﺬاﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ. اﺻﻄﻼﺣﺎت «ﺗﻮرﻳﺴﻢ» و «ﺗﻮرﻳﺴﺖ» اوﻟﻴﻦﺑﺎر در ﺳﺎل ۱۹۳۷ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻠﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺗﻮرﻳﺴﻢ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر و ﺑﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﺶ از ۲۴ ﺳﺎﻋﺖ اﻃﻼق میشود.
اﺻﻄﻼح ﺗﻮرﻳﺴﺖ از ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻌﻤﻮل شدهاست. در آن زﻣﺎن اﺷﺮافزادﮔﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮای ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﻻزم زﻧﺪﮔﻲ، اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن در آن زﻣﺎن ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در ﻣﻮرد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ، وﻗﺖ ﮔﺬراﻧﻲ و ﮔﺮدش ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪاً ﺑﺎ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ اﺻﻮﻻً ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ.
در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻠﻤﻪ «ﺳﻴﺎح» در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف و ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺨﺼﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲزدﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮو، ﺳﻌﺪی و…. و اﻳﻦ واژه در زﺑﺎن ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ در ﻣﻌﻨﻲ ﻓﻮق ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ دو واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد و ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺟﺎی آن را ﮔﺮﻓﺖ.
واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﻪ در ﻣﻌﻨﻲ ﺧﻮد ﻋﺒﻮر از ﻣﺮزﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺳﻔﺮ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ را ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ، نمیتواند ﻣﻌﻨﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮرﻳﺴﻢ را ادا ﻧﻤﺎﻳﺪ. زﻳﺮا ﺗﻮرﻳﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺗﻮرﻳﺴﺖ داﺧﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎی ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد. در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺖﻫﺎی داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در واژه ﮔﺰﻳﻨﻲ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد. از اﻳﻦ رو واژه «ﮔﺮدﺷﮕﺮ» رﺳﺎﺗﺮ از واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد ﺑﻮده و ﮔﻮﻳﺎی اﺻﻄﻼح ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.انسان از دیرباز برای رهایی از تنهایی و سختی و نیز وابستگیهای محلی و عادات و آداب و رسوم یکنواخت و مکرر زندگی خود دست به سفر میزده است، در میان انگیزههای مختلف سفر نیاز روانی بیش از همه برانگیزاننده امواج تودههای انسانی در امر مسافرت و جا به جایی است.( همــان منبع: ۲۸)
۲-۲-۱ عهد باستان
بشر اولیه از آغاز، در سطح زمین به دنبال کنجکاوی، شناخت طبیعت و برای یافتن غذا، پناهگاه، فرار از خطر و کسب امنیت وگذران اوقات فراغت محیط زندگی بهتر پیوسته در زمین به جستجو وگردش مشغول بوده است. با گذشت زمان چنین حرکتها و جنبشهایی به صورت میل به گردش همراه با شور و نشاط، ماجراجویی و اکتشاف تغییر شکل داد و امروزه میل به سیر و سفر به عنوان گردشگری مطرح گردیده است.
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1400-08-02] [ 03:04:00 ق.ظ ]
|