هانت و همکاران

تحلیل چند شاخصه (MAA)

۳

مشکلات هسته با فرمول بندی توابع معنویت برای معیارهای ارزیابی مقدماتی و تعداد پارامترها و پیچیدگی چارچوب

کاربرد باید بیشتر وسیله ریاضیات را برای درک و اجرای این تحلیل را دارا باشد.

می تواند با داده های کمی و کیفی سروکار داشته باشد
باعضویت گروهی کار می کند
به داده های غیر قطعی رسیدگی می کند.

ان گوین

ارزیابی مقدماتی با مجموعه های فازی

۴

ماهیت ذهنی و قضاوت ها بر سطوح مقاصد تاثیر گذار است
این شیوه قابلیت سروکارداشتن با ارتباطات غیر خطی ذاتی بین شاخص های پیمانکاران و تصمیمات ارزیابی مقدماتی متناظرشان را دارا نمی باشد.

دسته بندی های چندگانه را با هم پیوند داده و بررسی عدم وضعیت در داده های پیمانکاران را میسر می سازد

هاتوش و اسکیلتور

مدل PERT برای ارزیابی مقدماتی

۵

ماهیت ذهنی اختیار دادن به تصمیم گیرنده در ارتباط با وزن، تصمیم نهایی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
مقیاس به کار رفته واضح نیست
احتمال وقوع رتبه بندی معکوس وجود دارد
مقایسه میان دو معیار به واسطه دو مقیاس متفاوت صورت می گیرد.

تصمیم گروهی را امکان پذیر میسازد

مونایف ، الی برس
مهدی و تاپکو

فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP

۶

باز یافتن ترجیحات پیمانکاران ملموسی از طریق تابع مطلوبیت مشکل می باشد
به منظور استنتاج تابع مطلوبیت نیازمند مقرر داشتن مقادیر دقیق احتمال می باشد
فرایند تصمیم گیری زمان بسیار زیادی را نیاز داشته و در صورت زیاد بودن تعداد معیارها ملامت آور می باشد
فاقد توانایی رسیدگی به چندین تصمیم گیرنده به طور همزمان می باشد.

قضاوت های ذهنی را بر وزن های معنی دار و نسبت هایی

هاتوش و اسکیتور

مطلوبیت چند شاخصه

۷

مدل نیازمند وارد کردن تعداد زیادی از موردها در زمان راه اندازی اولیه می باشد که ممکن است در عمل مشکل باشد.
در موردهایی که هیچ راه حل تقریبی و مشابهی برایشان وجو ندارد، سیستم یک راه حل معکوس را ارائه خواهد کرد.
این سیستم یک سیستم تطابق پذیر که توانایی یادگیری و پیش راه حلهای جدید را داشته باشد، نیست.

راه حلی کاربردی ساده ای را در زمانیکه آگاهی درباره سیستم مخصوص ارزیابی مقدماتی ضعیف می باشد می تواند ارائه کند.
راه حلهای به دست آمده از موارد قبلی می تواند برای تطابق با موقعیت فعلی از طریق توابع انطباق تعبیه شده در سیستم، اصلاح و تعدیل شوند.

ان جی

دفتر مرکز اسکو در شهر آبادان قرار داشت. در کنار اسکو، «شرکت عملیات غیرصنعتی» نیز تمامی فعالیت‌های غیرصنعتی را که از وظایف اصلی تولیدی در مراحل مختلف تفکیک می‌باشد، عهده‌دار شد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران و آغاز جنگ ایران و عراق، وظایف شرکت‌های فوق به شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب واگذار شد و دفتر اصلی شرکت نیز، از شهر آبادان به اهواز منتقل گردید.
منطقه نفتخیز گچساران در سالهای ۳ و ۱۳۰۲ هجری شمسی مورد مطالعه قرار گرفت . در سال ۱۳۱۰ عملیات حفاری برای چندمین بار آغاز شد و پس از حفر چاه های بسیار در لایه آسماری ، بالاخره تولید نفت از مخزن گچساران از سال ۱۳۱۸ هجری شمسی باچاه شماره ۱۳ آغاز شد .

میدان نفتی گچساران در فاصله ۲۲۰ کیلومتری جنوب شرقی اهواز قرار گرفته و شامل سازندهای شکافدار آسماری و بنگستان بوده که در جهت عمومی شمال غربی ، جنوب شرقی طاقدیسهای میادین نفتی جنوب ایران واقع شده است . این میدان ، طاقدیسی به طول حدود ۷۰ کیلومتر و عرض ۶ تا ۱۵ کیلومتر است . عمده تولید نفت از سازند آسماری این میدان صورت می گیرد که عمدتاً از سنگهای کربناتی تشکیل شده است . اولین چاه بنگستانی که به تولید درآمد ، چاه شماره ۳۶ بود که بهره برداری از آن از سال ۱۳۴۰ آغاز گردید . تاریخچه بهره برداری از مخزن نشان می دهد که بجز یک دوره کوتاه بین سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ ، تولید از مخزن گچساران همواره ادامه داشته و میزان تولید نیز همیشه سیر صعودی داشته است بطوریکه در سال ۱۳۵۳ به حداکثر میزان خود یعنی بالغ بر ۹۴۰ هزار بشکه در روز رسیده است . مطالعات میزان بهره دهی چاه ها نشان می دهد که شاخص بهره دهی از ۲ تا بیش از ۵۰۰ پام / بشکه در روز متغیر می باشد که این اختلاف زیاد بین شاخص بهره دهی چاه ها ، بیانگر تاثیر شدید سیستم شکافدار و تراکم شکاف ها و نهایتاً برخورد دهانه چاه با شکافها می باشد .
مخازن و تأسیسات :
شرکت بهره برداری نفت وگاز گچساران مسئولیت تولید صیانت شده از ۱۸ میدان نفتی را با بهره گرفتن از ۶۵۴ حلقه چاه ، ۱۰ واحد بهره برداری ، ۳ کارخانه نمکزدائی ، ۱۱ ایستگاه تقویت فشار و تزریق گاز ، ۳ مجتمع بزرگ گاز و گازمایع شامل کارخانه گازوگازمایع-۹۰۰ پازنان-۲ و پالایشگاههای گازوگازمایع-۱۲۰۰ گچساران و ۱۳۰۰ بی بی حکیمه ، سیستم تولید و تزریق گاز پازنان/گچساران ،‌ سیستم گاز آغارودالان مشتمل بر ۱۲ دستگاه ، شیرگاه و لخته گیر مایع ، ۵ آزمایشگاه شیمیائی ، ۵ واحد آبرسانی ، ۷۰ مجموعه تفکیک گر سرچاهی ، ۲ مجموعه تفکیک و تقویت فشار سرچاهی ، ۳ ایستگاه برق و حدود ۶۲۴۷ کیلومتر خط لوله ۴ تا ۴۲ اینچ را برعهده دارد . این شرکت دارای ۱۳ مخزن در مدار می باشد که عمده تولید نفت به ترتیب از مخازن گچساران با حدود ۴۷۸ هزار بشکه در روز ، بی بی حکیمه با حدود ۱۰۸ هزار بشکه در روز و رگ سفید-۲ با حدود ۶۶ هزار بشکه در روز صورت می گیرد . مخازن بینک ، گلخاری ، نرگسی ، چلینگر ، پازنان-۲ ، سیاهمکان ، گرنگان ، سولابدر ، رودک و خویز نیز به ترتیب چهارمین تا سیزدهمین مخزن در مدار این شرکت محسوب می شود . علاوه بر این مخازن ، کیلورکریم ، زاغه ، ‌ چهاربیشه ، منصور آباد و کوه کاکی جمعاً با ظرفیت مجاز تولید ۱۸ هزار بشکه در روز ، بعنوان مخازن برنامه شده این شرکت تلقی می شوند .
تولید نفت :
بر اساس سیاست گذاری های کلان وزات نفت و برنامه ارائه شده از سوی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب ، ظرفیت تولید مؤثر (PGR ) این شرکت ۷۰۷ هزار بشکه در روز در سال ۸۵ اعلام گردیده که با رعایت تولید صیانتی از مخازن ، میانگین تولید واقعی این شرکت طی نیمه اول سال ۸۵ حدود ۵/۷۵۴ هزار بشکه در روز بوده که در مقایسه با PGC و پیش بینی پانزده روزه به ترتیب معادل ۷/۱۰۴ و ۶۱/۹۸ درصد تعهدات این شرکت بوده است . اختلاف اندک میان میزان برنامه شده و تولید واقعی نفت عمدتاً مربوط به مشکلات فنی چاه ها ،‌ انجام آزمایشات ،‌ تعمیرات اساسی و عوامل مختلف دیگر نظیر عملیات اسیدکاری ، ‌قطع برق ، ‌عدم نیاز به نفت و انجام اصلاحیه ها و کارهای تعمیراتی بوده است .
تولید و تزریق گاز : 
بر اساس مطالعات انجام شده بیشترین بازیافت از مخازن گچساران و بی بی حکیمه زمانی میسر خواهد بود که تزریق گاز دراین مخازن انجام پذیرد و در این راستا از سال ۱۳۵۶ تا کنون گاز گنبدی مخزن پازنان پس از فرآورش در کارخانه گازوگازمایع-۹۰۰ از طریق خط لوله ۲۶ اینچ انتقال گاز در میدان گچساران تزریق می گردد که طی نیمه اول سال ۱۳۸۵ روزانه حدود ۱/۲۹۷ میلیون فوت مکعب گاز همراه نفت مخزن گچساران جمع آوری شده که پس از فرآورش در ۴ ایستگاه تقویت فشار ضعیف و مایع گیری و شیرین سازی در پالایشگاه گازوگازمایع-۱۲۰۰ ، ‌۵/۱۳۷ میلیون فوت مکعب از آن به اضافه ۲/۷۰۰ میلیون فوت مکعب گاز گنبدی پازنان در ۱۷ حلقه چاه تزریق شده است . در مخزن بی بی حکیمه نیز از آبان ماه سال ۱۳۷۴ تا کنون تزریق گاز آغاز گردیده که طی نیمه اول سال ۸۵ روزانه حدود ۳۱/۱۷۸ میلیون فوت مکعب گاز همراه نفت میادین رگ سفید و بی بی حکیمه جمع آوری شده و پس از فرآورش در ۴ ایستگاه تقویت فشار ضعیف (ایستگاه رگ سفید-۱ در شرکت آغاجاری ) ،‌مایع گیری و شیرین سازی در پالایشگاه گاز و گازمایع-۱۳۰۰ و فشارافزائی در ایستگاه تقویت فشار قوی سیاهمکان ،‌۶۷/۵۶ میلیون فوت مکعب از آن باضافه حدود ۸۳/۷۰ میلیون فوت مکعب در روز گاز گنبدی مخزن پازنان در ۴ حلقه چاه تزریق شده است .
گاز بعنوان یک انرژی استراتژیک و سرمایه ارزشمند ملی ، یکی دیگر از نعمتهائی است که به حد وفور در اختیار ملت بزرگ ایران قرار دارد . بطوریکه کشور ما از حیث ذخایر گاز ، مقام دوم را در جهان داراست . ذخائر عظیم گازی در شرکت بهره برداری نفت وگاز گچساران نیز از موقعیت ممتازی برخوردار است . درنیمه اول سال ۱۳۸۵ بیش از ۸۸ میلیارد فوت مکعب گاز همراه و ۱۶۶ میلیارد فوت مکعب گاز گنبدی پازنان-۲ ،‌ تولید و پس از جمع آوری و فرآورش در ۲۲ حلقه چاه مخازن گچساران و بی بی حکیمه تزریق شده است .
تولید گاز مایع و نفتا :
علاوه بر تولید نفت و گاز ، گازمایع و نفتا نیز از دیگر تولیدات با ارزش این شرکت است که در مجتمعهای پالایشگاهی گازوگازمایع-۱۲۰۰و۱۳۰۰ گچساران و بی بی حکیمه و مجتمع گازوگازمایع-۹۰۰ پازنان-۲ تولید می شود .
نفتا به مایعات سنگین گازی اطلاق می شود که پس از فرآورش گازومایعات گازی در مجتمع گازوگازمایع-۹۰۰ بدست می آید . این محصول بعنوان خوراک مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا استفاده می شود و در نتیجه ارزش افزوده بسیار بیشتری را ایجاد می نماید .
گازمایع یا NGL نیز پس از شیرین سازی گازهای ترش دریافتی از واحدهای تقویت فشار و تزریق گاز در مجتمعهای پالایشگاهی ۱۳۰۰/۱۲۰۰ و طی فرآیندهای خاص آبزدایی ، ایجاد سرمایش با بهره گرفتن از سیکل تبرید پروپان ونهایتاً پایین آوردن درجه حرارت سیال تا ۳۰- درجه سانتی گراد تولید و جهت تأمین بخشی از خوراک مجتمعهای پتروشیمی بندرامام ارسال می گردد .
بخش دوم: پیشینه تحقیق
۲-۲۲) مقدمه
در رابطه با ارزیابی عملکرد، مدل تعالی سازمان EFQM و جوانب آنها تحقیقات مختلفی انجام شده است که به چند مورد از این تحقیقات در قالب دو دسته بشرح زیر اشاره میگردد:
۲-۲۲-۱) تحقیقات انجام گرفته در خارج از کشور

• • ارزیابی تجربی از مدل سرآمدی EFQM ارزیابی به عنوان چارچوبی برای مدیریت کیفیت جامع و ارتباط با مدل مالکوم بالدریج، در سال ۲۰۰۸ توسط جی کارلوس بو- لیوزار و دیگران. در این پژوهش دو بعدی فنی و اجتماعی مدیریت کیفیت جامع در دستیابی به نتایج متعالی مورد بررسی قرار گرفتند. هدف دیگر این تحقیق تجزیه و تحلیل و سعت و اندازهای که مدل سرآمدی EFQM از مفروضات مدیریت کیفیت جامع را در بر میگیرد، میباشد.

یافته های این پژوهش که از طریق پسشنامه ساختار یافتهای که با پاسخگویی مدیران ۴۴۶ شرکت اسپانیایی بدست آمده عبارتند از: الف) ابعاد اجتماعی و فنی در مدل ریشه دار میباشند. ب) هر دو بعد وابستگی متقابل دارند. ج) هر دو بعد(فنی و اجتماعی) مشترکاً نتایج را ارتقاع میدهند. و همچنین به این نتیجه رسیده که مدلهای جایزه کیفیت را میتوان به عنوان چارچوبی واقعی برای مدیریت کیفیت جامع قلمداد کرد (بهبودی،, ۱۳۸۸).

• • کاربرد عوامل توانمند سازی مدلEFQM در مدیریت مؤسسات آموزش عالی، توسط آرتور کالمورا و همکارانش در دانشکده علوم اقتصادی و بازگانی دانشگاه سِویل اپانیا در سال ۲۰۰۶ هدف از تحقیق تجزیه و تحلیل روابط پیچیده ما بین عوامل توانمند ساز مدل EFQM و بکارگیری این مدل به عنوان چارچوبی برای مدیریت بهبود کیفیت در مؤسسات آموزش عالی بیان شده است. این پژوهش دارای ۸ فرضیه میباشد. که برای آزمون این فرضیه ها از روش PLS استفاده شده است که منجر به تأیید تمام فرضیه ها گشت. همچنین این پژوهش در جامعه آماری که متشکل از ۱۱۱ مرکز دانشگاهی ملی اسپانیا میباشد صورت گرفته است.

۲-۲۲-۲) تحقیقات انجام گرفته در داخل کشور

• • ارزیابی عملکرد شرکت قطارهای مسافری رجاء با بهره گرفتن از مدل تعالی سازمان EFQM توسط مرییم رحمتی به راهنمایی دکتر حسنعلی آقاجانی در دانشگاه مازندران در سال ۱۳۸۵ انجام شده است. این تحقیق با هدف بررسی و شناخت مدل تعالی سازمان EFQM به ارزیابی عملکرد شرکتقطارهای مسافری رجاء با بهره گرفتن از مدل مذکور پرداخته که در این تحقیق از جامعه آماری ۶۰ موردی کارکنان ۱۵ مورد به عنوان نمونه آماری انتخاب کرده است و نتیجه تحقیق نشان داده است که نمره عملکرد شرکت قطارهای مسافری رجاء از ۱۰۰۰ امتیاز موجود در مدل EFQM میباشد که این نمره نشان دهنده عملکرد ضعیف شرکت رجاء در حوزه های مختلف عملکرد میباشد(رحمتی،۱۳۸۵).

• • ارزیابی، تعیین و اولویت بندی پرژههای بهبود بر اساس مدل تعالی EFQM در شکت برق منطقهای یزد در قالب مقالهای توسط محمد صالح اولیاء استاد یار دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه یزد انجام شده است که در این مقاله به منظور ارزیابی، تعیین و اولویت بندی پرژههای بهبود، از بین روش های ارزیابی عملکرد، ارزیابی عملکرد بر اساس مدل تعالی سازمان EFQM انتخاب شد. لذا در راستای این هدف فرایند تدوین اظهار نامه عملکرد در سال ۸۴ شرکت برق منطقهای یزد به همراه جمع آوری مستندات و بر اساس معیارهای تعیین شده وزارت نیرو جهت ارزیابی انجام گردید. در ادامه روش شبه جزیره بر اساس بلوغ سازمانی و شواهد با توجه به موقعیت شرکت برق منطقهای یزد و میزان ارزشمندی صحت اطلاعات، انتخاب شد. پس از آن با بهره گرفتن از ماتریس امتیاز دهی، نمرات هر زیر معیار داده شده و به همراه آن، نقاط قوت و نواحی قابل بهبود، امتیاز کل سازمان و مقایسه بین امتیاز معیارها و همچنین زیر معیارها صورت گرفت.

• • تحقیق تحت عنوان « حرکت به سوی تعالی با بهره گرفتن از مدل تعالی سازمانی EFQM در شرکت مهندسی سازه فرافن» توسط محمد امین دشتی زاده در قالب پایان نامه به راهنمایی دکتر اکبر عالم تبریز در دانشکده علوم اداری دانشگاه بهشتی در سال ۱۳۸۳ انجام شده است.

از مهمترین اهداف اساسی تحقیق فوق میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. 1. کسب میزان آگاهی مدیران شرکت مهندسی سازه فرافن از مدل EFQM و اهمیت و فواید مدل در ایجاد بستری مناسب برای حرکت به سوی تعالی

1. 1. معرفی زوایای مختلف مدل EFQM به میزان و پرسنل این شرکت

1. 1. از اهداف دیگر این تحقیق پی بردن به این نکته مهم میباشد که مدیران ارشد سازمان تا چه اندازه در برقراری این سیستم، تعهد و التزام فکری و عملی دارند.

1. 1. هدف نهایی این تحقیق این است که نقاط قوت و زمینه های قابل بهبود شرکت را شناسایی و با بهره گرفتن از منطق رادار امتیاز شرکت را مشخص نماید.

نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که پس از اینکه مدیران و کارکنان از اصول و مفاهیم EFQM به اندازه کافی مطلع شدند و مشخص گردید که نسبت به این موضوع تعهد و التزام دارند.

• • تحقیق تحت عنوان «ارزیابی تاثیر بکارگیری مدل تعالی سازمانی (EFQM) در حوزه استراتژی در واحدهای تولیدی) توسط اقای علی عباس ممتاز جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد مهندسی صنایع گرایش سیستمهای اقتصادی اجتماعی در دانشگاه تهران تحت راهنمایی آقای دکتر جعفر رزمی انجام گرفته است.

در این تحقیق ابتدا مدل تعالی توسط کارت امتیازی متوازن مورد ارزیابی قرار گرفت. نظرات ۳۰ ارزیاب مدل تعالی سازمانی به کمک پرسشنامه جمع آوری گردیده است و اطلاعات شرکت تراکتور سازی ایران-تبریز به عنوان یک مطالعه موردی تحلیل و ارزیابی شده است.
نتایج بدست آمده در این تحقیق بیانگر این نکات بوده است که:

1. 1. مدل تعالی سازمانی EFQM، و ابزارهای مدیریتی که درک و بکارگیری آنه در سازمانها، اجرای مدل تعالی سازمان را تسهیل میکند، برای کارشناسان سازمانها ایرانی دارای ابهاماتی است که درک و به طبع آن بکارگیری مستمر مدل را دچا مشکل کرده است. بنابر این برای کسب نتایج مطلوبتر لازم است مدل و ابزارهای مدیریتی مؤثر در درک مدل، بصورت سادهتر و شفافتر در اختیار سازمانها قرار گیرد.

1. 1. برای اینکه سازمان در حوزه استراتژیهای به یک سازمان سرآمد تبدیل شود نیاز به بکارگیری توأم مدل تعالی سازمانی EFQM و کارت امتیازی متوازن دارد.

شرایط دعا

برای تحقق و استجابت دعا، مقدمات و شرایطی لازم است. این شرایط چنـــان‌چه مورد توجه واقع نشود و به آن عمل نگردد، دعا به مقام اجابت نمی‌رسد و مورد پذیرش حق تعالی قرار نمی‌گیرد.

اکنون به ذکر این شرایط می‌پردازیم:
۱- لزوم ایمان به خدا؛
۲- شناخت و معرفت نسبت به خدا؛
۳- لزوم اعتقاد به امکان برقراری رابطه با خدا؛
۴- ایمان به استجابت دعا؛
۵- اخلاص و پاکی دل؛
۶- دعا از دهان پاک؛
۷- احساس و نیاز طلب؛
۸- حضور و رقت قلب؛
۹- عمل به احکام و دستورات خدا، قرآن و سنت و رسول اکرم e؛
۱۰- کسب حلال و پاکیزه؛
۱۱- اقرار به نبوت و امامت؛
۱۲- دعا جانشین اسباب طبیعی و وسایل مادی نشود؛

۱- لزوم ایمان به خدا

برای انجام گرفتن هر نوع دعایی باید به طور قطع ایمان به خدا وجود داشته باشد و یا حاصل شود به این معنا که بدون ایمان به خداوند، ارتباط با او و توجه به او، بی‌معنا و گزافه‌گویی است.
از طرف دیگری می‌توان گفت: اولین رکن تحقق دعا و نیایش، اعتقاد و ایمان به خداست. البته این اعتقاد درجات مختلفی دارد و از کیفیات متفاوتی برخوردار می‌باشد و این تفاوت در آثار ایمان به دنبال آن، آثار دعا و نیایش نتیجه می‌دهد.^[۹۷]

۲- شناخت و معرفت نسبت به خدا

یکی از مهم ترین شرط قبولی و استجابت دعا شناخت و معرفت نسبت به پروردگار عالم است. کسی که دعا می‌کند باید خدا را بشناسد و نیک بداند که با چه‌کسی مناجات و راز و نیاز می‌کند. اگر کسی نسبت به ذات اقدس خداوند معرفت و شناخت داشته باشد و بداند او چه صفات و خصوصیاتی را داراست و از چه عظمت و جلال و شکوه و قدرتی برخوردار است، عاجزانه و خاضعانه به درگاه رب خویش دعا خواهد نمود و در حین دعا غرق در معنویت خواهد شد، چنان‌چه نسبت به ذات خدای تبارک و تعالی شناختی نداشته باشد دعایش آن کیفیت مطلوب را نخواهد داشت و در مناجات با رب‌العالمین به عظمت و کبریایی او توجه نخواهد کرد و حضور قلب نخواهد داشت و در نتیجه دعایش مستجاب نخواهد شد. اضطرار و درماندگی به درگاه خدای متعال عین حقیقت دین است و دعای زیاد با ناآگاهی نسبت به خدا از نشانه‌های خذلان، و بی‌بهره بودن از رحمت و نصرت اوست. از حضرت رسول اکرمe سؤال کردند:« به چه علت است که خدا دعای ما را مستجاب نمی‌کند درحالی که خدا فرموده است: اُدعُونِی اَستَجِِب لَکُم^[۹۸] یعنی بخوانید مرا تا اجابت کنم دعای شما را؟» آن حضرت فرمودند: به درستی که دل‌های شما مرده است چرا که مدعی شناخت خدا هستید در حالی که اطاعت او را نمی‌کنید.
پس یکی از شروط اجابت دعا داشتن معرفت کافی از خداست. چون دعا زیباترین جلوه‌ی پیوند با خداست و بدون شناسایی او امکان ندارد که مستجاب گرددو اگر معرفت خدا کامل باشد، دعا مستجاب می‌شود.^[۹۹]

۳- لزوم اعتقاد به امکان برقراری رابطه با خدا

برای تحقق دعا، بعد از ایمان به خدا، این اعتقاد لازم است که یک موجود سراپا فقیر و ناچیز می‌تواند با یک وجود مطلق و غنی بالذات، ارتباط برقرار کند و از او نیاز بخواهد و یا در مقابل او به رازگویی بپردازد.^[۱۰۰]

۴-ایمان به استجابت دعا

یکی از شرایط دعا، ایمان و یقین به استجابت آن است. انسان باید به خدای متعال و رحمت بی‌منتهای او یقین داشته باشد، باید بداند که چنان‌چه از او نیکی‌ها و پاکی‌ها و سایر نیازهای معنوی و مادی را طلب نماید همه را عطا خواهد کرد. خدای بزرگ را رحمتی وسیع است و هرگز بندگان را مأیوس و محروم نمی‌سازد.^[۱۰۱]
چنان‌که در حدیث صحیحی آمده است:
«عَن اَبِِی‌عَبدِاللهu قَالَ: اِذَا دَعُوتُ فَظَنَّ حَاجَتَکَ بِِالبَاب؛^[۱۰۲] امام صادقu فرمودند در وقت دعا کردن یقین کن که حاجتت بر در خانه آمده است.»
و نیز در حدیث دیگر آمده است: «عَن مُیَسِر ابنِِ عَبدُالعَزیِِِز عَن اَبِی‌عَبدِاللهu قَالَ: «قَالَ لِی: یَا مُیَسِر ادعُ وَ لاتَقُل: اِنَّ الامرَ قَد فَرَغَ مِنهُ، اِنَّ عِندَالله عَزوَّجَل مَنزِِلَهً …^[۱۰۳] میسر بن عبدالعزیز گفت: امام صادقu نقل فرمودند: ای میسر! دعا کن و مگو امر گذشته است در نزد خدای عزوجل مقامی است که نتوان به آن رسید جز به درخواست کردن، اگر بنده ای دهان خود را بر بندد و درخواست و سؤالی نکند چیزی به او داده نشود، درخواست بکن تا به تو عطا کنند. ای میسر هیچ دری کوبیده نشود جز آن‌که در معرض آن قرار گیرد که بر روی کوبنده باز شود.»
«عَن رَسُولُ‌اللهe اُدعُوا وَ اَنتُم مُوقِنُونَ بِِالاجَابَه؛^[۱۰۴] از رسول اکرمe نقل شده: خدا را بخوانید و یقین به اجابت داشته باشید.»
و نیز در روایت سلیمان بن عمرو می‌خوانیم: «عَن سُلِیمَان بنِِ عَمرُو قَالَ: قَالَ «سَمِعتُ اَبا عَبدِاللهu یَقُول: اِنَّ الله عَزَّوَجَّل لایَستَجِب دُعَاءً بِظَهَرٍٍِ قَلِبٍ ساهٍ فَاِذَا دَعَوتُ فَاقبَلَ بِِقلبِِکَ ثُمَّ اِستَیقِنَ بِِالاجَابَه؛^[۱۰۵] گفت شنیدم امام صادقu فرمودند: همانا خدا اجابت نفرماید دعایی را که از دل غافل برخاسته باشد پس هروقت دعا کردی از ته دل آگاهانه بخواه و دعا کن و یقین داشته باش که اجابت می‌شود.»
داعی باید دعایش از روی اطمینان و باور به آثار و تأثیر آن باشد و یقین داشته باشد نیایش و دعا هیچ‌وقت خالی از اثر نیست.
«قال امیر المؤمنینu: لاتَستَحقِرُوا دَعوَهَ اَحَدٍ فَاِنَّهُ یَستَجَابُ لِلیَهُودِی فِیکُم وَ لایَستَجَابُ لَهُ فِی نَفسِهِ؛^[۱۰۶] امیرالمؤمنینu فرمودند: دعای هیچ‌کس را ناچیز مشمارید زیرا دعای یهودی که در جمع شما مسلمانان باشد مستجاب می‌شود ولی اگر یهودی تنها می‌بود دعایش به اجابت نمی‌رسید.»
بزرگ‌ترین شرط اجابت دعا این است که نیایشگر باور و یقین به قبولی و اجابت آن داشته باشد و بداند دعایش هیچ وقت خالی از فایده نیست بلکه دارای آثار ارزنده می‌باشد.
۵- اخلاص و پاکی‌دل‌
اخلاص و پاکی دل از دیگر شرایط پذیرش دعا می‌باشد. قرآن کریم می‌فرماید: «فَادعُوا الله مُخلِصینَ لَهُ الدِّین؛^[۱۰۷] خدا را بخوانید در حالی که دین خویش را برای او خالص کرده باشی.»
این آیه‌ی شریفه شرط خداطلبی و خداجویی اخلاص در دین است، یعنی اگر می‌خواهی بین خود و خدایت رابطه برقرار کنی و با او راز و نیاز نمایی و نیازهای خویش را از او طلب کنی باید دلت را از زنگارهای معاصی پاک گردانی علت عدم‌پذیرش برخی از دعاها حجاب‌های گوناگون گناهان هستند که استجابت دعا را کُند می‌سازند و پذیرش را به تأخیر می‌اندازند در واقع نفس و ایراد از خود داعی است که خدای تبارک و تعالی دعایش را اجابت نمی‌کند.^[۱۰۸]

۶-دعا از دهان پاک

در روایت می‌خوانیم «رُوِی انَّ الله تَعَالَی قَالَ مُوسَی: ادعنی عَلی لِسَان لَم تَعصِینِی بِِهِ قَالَ: یَا رَبِّ اِنِّی لِی بِذَلِکَ. فَقَالَ: ادعُنِّی عَلَی لِسَانِِ غَیرُک؛^[۱۰۹] خداوند به حضرت موسیu وحی کرد که با دهان پاک که با آن گناه نکرده‌ای دعا کن و مرا بخوان. موسی u عرض کرد: چنین دهانی ندارم. خداوند فرمود: تو که به وسیله‌ی دهان دیگران گناه نکرده‌ای، با دهان دیگران مرا بخوان»؛ یعنی با مردم به گونه‌ای رفتار کن که آن‌ها شب و روز تو را دعا کنند.»
برای اجابت دعا طهارت ضمیر و قلب و زبان و سایر جوارح لازم است، چون از قلب پاک است که امواج نورانی و حیات بخش دعا بر می‌خیزد و به مقام رفیع اجابت می‌رسد. نیز حضرت علیu فرمودند: «خیر الدّعاء ماصدر عن صدر تقّی و قلب نقّی^[۱۱۰]؛ یعنی بهترین دعا آن است که از سینه‌ی باتقوا و قلب پاک و نورانی بیرون آمده باشد.»
امام صادق u فرمودند: مردی در بنی‌اسرائیل سه سال دعا نمود که خداوند پسری به او عطا کند ولی دعایش مستجاب نشد. وقتی که دریافت خداوند دعایش را مستجاب نمی‌کند گفت: خدایا آیا من از تو دورم که صدای مرا نمی‌شنوی و یا تو نزدیک هستی و جواب مرا نمی‌دهی؟ شخصی در عالم خواب نزدش آمد و به او گفت: «اَنَّکَ تَدعُوا الله عزوجلّ بلسانِ بَذیِّ وَ قَلبِ عاتٍ غَیرِ تَقّی و نِّیهٍ غیرصدق؛ تو سه سال است خدای متعال را می خوانی ولی با زبان هرزه‌گو و دل سرکش و ناپاک و نیت نادرست. هرزه‌گویی را ترک کن و دل و نیت خود را پاک گردان تا دعایت مستجاب گردد.»^[۱۱۱]
او چنین کرد و سپس دعا نمود آنگاه خداوند دعایش را مستجاب کرد و پسری به او داد.
هم‌چنان که خداوند در مناجات به حضرت موسیu فرمودند:
«یَا مُوسَی اُدعُنِّی بِالقَلبِِ النَقَی و اللِسَان الصَادِق؛^[۱۱۲] ای موسی مرا با قلب پاک و زبان راستگو بخوانید.» اگر قلب، طاهر و زبان صادق باشد، دعا مستجاب می‌شود.

۷- احساس نیاز و طلب

یکی از شرایط دعا این است که باید تمام وجود انسان از نیاز و احتیاج لبریز شود، تا خواستن و نیاز و طلب در وجود انسان پیدا نشود و به اوج خود نرسد، دعا مستجاب نمی‌شود دعا و نیایش تجلی عشق و نیاز روح آدمی است. نیاز یعنی این‌که انسان احساس کند که بی‌نهایت حقیر و فقیر است و در مقابل غنی و قادر و عظیم مطلق ایستاده است. انسان به میزان برخورداریهایی که در زندگی دارد، انسان نیست، بلکه درست به اندازه نیازهایی که در خویش احساس می‌کند، انسان است. سطح تعالی و درجه کمال هر انسانی را با درجه‌ی تعالی و کمال نیازهایی که دارد وکمبودهایی که در خود احساس می‌کند، می‌توان به طور دقیق اندازه‌گیری کرد. اینجاست که معنی این حقیقت آشکار می‌گردد که (آنان که غنی‌ترند، محتاج‌ترند.)^[۱۱۳]
یکی از ارکان و شرایط اجابت دعا این است که سرتاسر وجود و هستی انسان دعاکننده نیاز و فقر باشد، وقتی نیاز و فقر به اوج خودش در وجود انسان رسید، آن وقت است که دعا مستجاب می‌شود.^[۱۱۴]
استاد شهید مطهری رحمه‌الله علیه این شرط را چنین توضیح می‌دهد:
واقعاً خواستن و طلب در وجود انسان پیدا شود و تمام ذرات وجود انسان مظهر خواستن و تقاضا گردد. واقعاً آنچه می‌خواهد به صورت یک احتیاج و استدعا و حاجت درآید، همانطوری که در یک نقطه بدن یک احتیاجی پیدا شود تمام اعضاء و جوارح شروع می‌کنند به فعالیت و حتی ممکن است عضوی به مقدار زیادی از کار خود بکاهد برای رفع احتیاجی که در فلان نقطه بدن پیدا شده است. اگر مثلاً تشنگی بر انسان غلبه کند، اثر تشنگی در وجناتش پیدا می‌شود، حلق و کبد و معده و لب و زبان و کام همه آب می‌گویند، اگر هم در آن حال بخوابد آن را به خواب می‌بیند چون بدن محتاج به آب است، احتیاج روحی و معنوی انسان جزئی است از عالم وجود، اگر خواهش و احتیاجی در وجودش پیدا شود دستگاه عظیم خلقت او را مهمل نمی‌گذرد، فرق است بین خواندن دعا و دعای واقعی تا دل انسان با زبان هماهنگی نداشته باشد دعای واقعی نیست باید دل انسان خواست و طلب پیدا شود و حقیقتاً در وجود انسان احتیاج پدید آید. ^[۱۱۵]

۸- حضور و رقت قلب

داشتن حضور و رقت قلب از شرایط بسیار مهم استجابت دعاست، یعنی دل تا شکسته و نازک نشود، دعا مستجاب نمی‌گردد. در این زمینه روایات و احادیث فراوانی وجود دارد، برای نمونه تعدادی از آنها را متذکر می‌شویم:
«عَن اَبِِی بَصِیر عَن اَبِِی عَبدِاللهu قَالَ: اِذَا رَقِبَ اَحَدُکُم فَلیَدَعُ فَاِنَّ القَلبَ لایَرِِقُ حَتَّی یَخلُص؛^[۱۱۶] به روایت ابوبصیر، امام صادقu فرمود: هنگامی که حالت رقت به شما دست داد، دعا کنید، زیرا قلب چون خلوص بیابد، رقت دارد.»
«قال الصادقu: اِنَّ الله لایسجیِِب دُعَاء بِِظَهَرٍٍ قَلبٍ قَاسٍ؛^[۱۱۷] امام صادقu فرمود: همانا خداوند دعایی را که از دل سخت سنگدل برخاسته باشد، اجابت نمی‌کند.»
از امیرالمؤمنینu روایت شده: «لایَقبِلُ الله دُعَاء قَلبٍِ لاه؛^[۱۱۸] خدای تعالی دعای قلبی را که سرگرم لهو و لعب باشد نمی‌پذیرد.»
پس دعا غافلان اجابت نمی‌شود.
همان‌طوری که از متون احادیث و روایات بر می‌آید دعا وقتی مستجاب می‌شود که توأم با تضرع و توجه کامل و رقت قلب و اشکِ چشم باشد برای پذیرش دعا نخست تصفیه‌ی قلب و پاکسازی آن از اغیار لازم است تا قلب انسان کانون توجه به پروردگار نشود رقت و نازکی و شکستگی پیدا نکند، محل حضور پروردگار نمی‌گردد.
نیایش اگر به صورت ظاهری و سطحی و فرمولی و طوطی‌وار باشد نمی‌تواند مؤثر باشد. نیایش به هر صورت، طولانی یا کوتاه، سری یا آشکار باید توام با حضور قلب و تضرع، عاشقانه و آکنده از محبت خدا و توجه کامل به او باشد. دعایی سازنده و مؤثر و رهگشاست که توأم با تضرع و ابتهال و رجاء به رحمت واسعه الهی و ذلت و خواری و رقت قلب باشد.^[۱۱۹] هم‌چنان‌که در حدیث ذیل چنین رسیده است:
«عَن اَبِی جَعفَرu قَالَ: لا وَالله لایُلحِ عَبدَ عَلَی الله عَزَّوَجَّل فِی حَاجَتِهِ اِلا قَضَاهَا؛^[۱۲۰] امام باقرu فرمود: نه به خدا قسم هیچ بنده‌ای در مقام دعا به سوی خدای عزوجل با الحاح و تضرع روی نیاورد جز آنکه حاجتش را برآورد.»

۱-۴-۴ هدف اولیه مساله
بررسی ارتباط بین میزان تهییج طلبی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی
۱-۴-۲ اهداف ثانویه مساله
الف: بررسی ارتباط بین میزان هیجان خواهی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی.
ب: بررسی ارتباط بین میزان تجربه طلبی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی.
ج: بررسی ارتباط بین میزان بازداری زدایی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی.
د: بررسی ارتباط بین میزان ملالپذیری با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی.
ه: بررسی ارتباط بین میزان تنوع طلبی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی.
و: بررسی ارتباط بین میزان ماجراجویی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی.
۱-۵ فرضیه های تحقیق
۱-۵-۱ فرضیه اصلی
ارتباط معناداری بین میزان تهییج طلبی و میزان خستگی صنعتی با توجه به عامل ادراک زمان وجود دارد.
۱-۵-۲ فرضیه های فرعی
الف: ارتباط معناداری بین میزان هیجان خواهی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی وجود دارد.
ب: ارتباط معناداری بین میزان تجربه طلبی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی وجود دارد.
ج: ارتباط معناداری بین میزان بازداری زدایی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی وجود دارد.
د: ارتباط معناداری بین میزان ملالپذیری با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی وجود دارد.
ه: ارتباط معناداری بین میزان تنوع طلبی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی وجود دارد.
و: ارتباط معناداری بین میزان ماجراجویی با توجه به ادراک از زمان و میزان خستگی صنعتی وجود دارد.
۱-۶ تعاریف
۱-۶-۱ تعاریف عملیاتی
تعریف عملیاتی ، تعریفی است که بر ویژگی های قابل مشاهده استوار است. به عبارت دیگر تعاریف عملیاتی، فعالیت های محقق را در اندازه گیری یا دست کاری یک متغیر مشخص می سازد و راهنمای محقق درانجام فرایند تحقیق می­گردد و شیوه انجام کار محقق را مشخص می­سازد. با این توضیح تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق حاضر عبارتند از :
الف- تهییج طلبی
میل ذاتی افراد برای روبرو شدن با هیجان، موضوعات متنوع و چالش برانگیز و ریسک کردن در طول زندگی

ب- خستگی صنعتی
احساس ملالت و دلزدگی روانی فرد در محیط صنعتی که باعث پایین آمدن بهره وری شخص در محیط کاری خود می­ شود. در برخی از متوت از این متغیر با نام “دلزدگی صنعتی” نیز یاد شده است.
ج- ادراک از زمان:
درک شخصی هر فرد از گذر زمان را ادراک زمان می­گویند. بر خلاف آنکه زمان به عنوان یک پارامتر عینی دارای مقیاس اندازه گیری می­باشد، انسان ها زمان را به صورت ذهنی پردازش می­ کنند که گذر زمان را برای انسانها متفاوت از یکدیگر می­سازد.
۱-۶-۲ تعاریف نظری
تعریف نظری تعریف دقیق و علمی مبتنی بر یافته های پژوهش گران و بر اساس مراجع علمی می­باشد.
الف- تهییج طلبی
زاکرمن تهییج طلبی را به صورت صفتی تعریف کرده که ویژگی آن، جستجوی هیجان و تجربه متنوع، تازه، پیچیده و جدید و میل پرداختن به خطرهای بدنی، اجتماعی و مالی به خاطر خود این تجربه ها است(نحوی شیرازی، ۱۳۸۷ به نقل از زاکرمن، ۱۹۸۴). زاکرمن تهییج طلبی را دارای چهار بعد اصلی دانسته است:
۱- هیجان خواهی و ماجراجویی: میل به فعالیت های بدنی که سرعت، خطر و تازگی داشته باشند.
۲- تجربه طلبی: جستجوی تجربه های نو به کمک مسافرت، موسیقی، هنر و یا سبک زندگی ناهمگون
با اشخاصی که گرایش های مشابه دارند.
۳- بازداری زدایی: تمایل به تکانشی بودن، سرکشی در برابر هنجارهای اجتماعی و ترجیح دادن موقعیت های
غیرقابل پیش بینی.
۴- حساسیت نسبت به یکنو اختی: بیزاری از تجارب تکراری، کارهای عادی و افراد قابل پیش بینی (نحوی شیرازی، ۱۳۸۷ به نقل از زاکرمن، ۱۹۸۴).
ب- خستگی صنعتی:
خستگی صنعتی به طور خاص به خستگی ذهنی و یا روانی اتلاق می­ شود که منجر به پایین آمدن سطح کاری آن فرد می­ شود (رینات و همکاران، ۲۰۰۹).
ملالت از دیدگاه فیشر^[۱۵] اینگونه توصیف می­ شود: “وضعیتی نامطلوب و عاطفی گذرا که فرد در آن، احساس عدم علاقه یا ناتوانی در تمرکز در فعالیت را تجربه می­ کند” (فیشر، ۱۹۹۳، ص ۳۹۵-۳۹۶).
ج- ادراک از زمان
درک شخصی هر فرد از گذر زمان را ادراک زمان می­گویند. بر خلاف آنکه زمان به عنوان یک پارامتر عینی دارای مقیاس اندازه گیری می­باشد، انسان ها زمان را به صورت ذهنی پردازش می­ کنند که گذر زمان را برای انسانها متفاوت از یکدیگر می­سازد. (نووتنی ۱۹۹۴، ص ۶-۸)
۱-۷ چهارچوب بحث
چهارچوب تحقیق، از سه بعد موضوعی، مکانی و زمانی مورد بررسی قرار می­گیرد:

برای تعیین ظرفیت حرارتی ویژه بر اساس استاندارد ISO 11357-4 عمل کرده و برای گرمای تجزیه نیز بوسیله انتگرال‌گیری سطح میان گرمای ویژه ظاهری^[۲۶۵] ماده اصلی و اولیه^[۲۶۶] و گرمای ویژه واقعی ماده در حال تجزیه محاسبه می‌شود.[۱۰۱]

با بهره گرفتن از نمودار‌های DSC مقادیر گرمای تجزیه و ظرفیت حرارتی بشرح زیر بدست می‌آید:

همانطور که مشاهده می‌کنید؛ با افزودن تأخیردهنده اشتعال و کلوزیتB30 به تنهایی مقادیر گرمای تجزیه دچار تغییرات چندانی نخواهد شد اما زمانیکه هر دو افزودنی را با هم اضافه می‌کنیم، خواهیم دید که میزان گرمای تجزیه واکنش بشدت کاهش پیدا کرده است.
بعد از بدست آمدن مقادیر ظرفیت حرارتی ویژه برای تمامی نمونه‌ها از آنجا که در طی پیشرفت واکنش و بر اساس میزان درصد حجمی ذغال و ماده اصلی میزان ظرفیت حرارتی ویژه در حال تغییر است؛ لذا برای اعمال ظرفیت حرارتی ویژه در معادلات کلی نمیتوان از یک مقدار ظرفیت حرارتی ویژه‌ی ثابت استفاده کرد.
برای رفع این مسئله از پارامتر ظرفیت حرارتی ویژه مؤثر^[۲۶۷] در محاسبات استفاده می‌کنیم. این پارامتر نشان‌دهنده وابستگی به دما و میزان افت جرم و تغییرات آن است. این پارامتر توسط معادله زیر تعریف شده است:

هدایت حرارتی
بطور کلی و در حالت پایدار بوسیله قانون فوریه تعریف می‌شود. هدایت حرارتی مقدار حرارت عبور کرده از سطح مقطع واحد در واحد زمان با گرادیان دماست و واحد آن W/m.°K است.
هدایت حرارتی برای برخی مواد در جداول موجود در هندبوک‌ها قابل دسترسی است. در این کار هدایت حرارتی پلی یورتان، ذغال باقیمانده، نانورس، اوره کندانس از منابع موجود استخراج و در محاسبات مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اما برای کامپوزیت‌ها و نانوکامپوزیت‌های تهیه شده، اطلاعات مربوط به هدایت حرارتی در جداول موجود نیست ، از طرفی برای بدست آوردن هدایت حرارتی در مواد کامپوزیت بسته به نحوه اعمال و جهت انتقال حرارت دو مدل موازی و عمودی وجود دارد:
شکل ‏۳‑۱۶: مدل موازی و عمودی ارائه شده برای تعیین هدایت حرارتی در مواد کامپوزیت
همانطور که مشاهده می‌شود؛ هر کدام از این مدل‌ها مقدار هدایت حرارتی را در حالت‌های مختلف اعمال حرارت توسط معادلات بدست می‌دهند: