رابطه عناصر برنامهدرسی
هر مجموعه از فرصتهای یادگیری برای فراگیر معینی در ارتباط با سایر فرصتهای یادگیری موجودیت مییابد. برای توصیف چنین ارتباطی سه مفهوم به کار برده شده است؛ توالی، تداوم، وحدت.

توالی عبارت است از تنظیم عمودی یا تسلسلی تجربیات یادگیری مرتبط با یکدیگر. هنگامی که یادگیری ناشی از یک تجربه به عنوان مبنایی برای یک تجربه یادگیری دیگر مورد نیاز باشد، فرصتهای یادگیری باید در یک تسلسل طرح ریزی شده عرضه شوند. به این ترتیب توالی فراهم آورنده روشی است که ارتباط تسلسلی بین هدفهای عینی و تجربیات یادگیری را مورد شناسایی قرار میدهد.

اصطلاح توالی همچنین در توصیف رابطه تجربیات یادگیری به صورت برگشت به مفهوم یا اندیشه مشابه در یک سطح بالاترو نه فقط به عنوان تکرار همان مواد به کار میرود.
تداوم به توالی کاملاً ارتباط دارد. معهذا تداوم در فرد هنگامی ایجاد میشود که او در طول زمان پیشرفت کرده و یا تسلسلی از تجربیات یادگیری را به صورت عمودی تحصیل میکند. در حالی که توالی به وسیله
طرحریزان برنامهدرسی و معلمان تنظیم شده و از این نظر نسبت به فراگیر خارجی میباشد، تداوم نسبت به فراگیر درونی است. به هرحال یک تنظیم مؤثر و متوالی فرصتهای یادگیری میتواند تداوم یادگیری را برای یک فراگیر به وجود آورد.
وحدت عبارت است از ارتباط افقی تجربیات یادگیری. هنگامی که فردی قادر است آنچه را در یک کلاس فراگرفته به یادگیری در کلاس دیگری ارتباط دهد، وحدت به وجود آمده است(سیلور، ۱۹۰۲، خوینژاد،۱۳۸۷).
برنامه درسی در آموزش عالی :
برنامه درسی در آموزش عالی ابزار علمی و اجتماعی نیرومندی است که ضمن ترسیم چگونگی وجود انتقال دانش و مهارت ها،یک تجربه وسیع علمی برای دانشجویان محسوب می شود.در یک دید کلان برنامه درسی هر موسسه آموزشی تلویحا معرف فلسفه و اهداف تربیتی و یا به عبارتی بیانگر سیاست های علمی آن موسسه می باشد.برنامه درسی حاکی از هنجارها،ارزش ها،رفتارهاو فرهنگ سازمانی است که علاوه بر مدارک،گواهی نامه ها،میزان اعتبارات تخصیص یافته برای موسسه،طرز تقسیمات داخل آن،اهداف میان مدت و بلند مدت،عوامل سازمان های منطقه ای در معرفی برنامه ها سهم موثرداشته و به نوبه خود تصویری از موسسه را برای جامعه دانشجویان،فارغ التحصیلان،کارفرمایان و غیره ارائه می دهد؛(رتکلیف،۱۹۹۲،سرمد و وزیری،۱۳۷۷).
هر برنامهدرسی در آموزش عالی بایستی مطابق با واقعیتها، نیازها و تحولات و نیز از جامعیت لازم برخوردار باشد تا از طریق رشد قابلتها و مهارتهایی در دانشجویان مورد توجه قرار گیرد که بتوان آن را در دنیای کنونی، از بعد فردی و اجتماعی، به عنوان بروندادهای مؤثر آموزش عالی محسوب نمود، بطوری که دارای

مهارتها و دانشهای ضروری برای ایفای نقش دردنیای پیچیده امروز بوده و توان رویارویی با ساختارهای متغیر آن را داشته باشند. در غیر اینصورت از نظر بسیاری از مردم، والدین، کارفرمایان، حکومتها و دانشجویان، سرمایهگذاری انجامشده آنان از بازدهی خوبی برخوردار نخواهد بود(عارفی، ۱۳۸۴).
به طور کلی آنچه که بایستی مدنظر برنامهریزیان درسی در آموزش عالی قرار گیرد، توجه به رسالتهای اساسی آموزش عالی و شرایط و تحولات و درنتیجه نیازها میباشد و این امر مستلزم مطالعه و بررسی وبه دنبال آن بازنگری و بهبود برنامههاست. جوامع گوناگون در این زمینه تجربیات متعددی داشته و دستاندرکاران آموزش عالی آنها با انجام بررسیهایی، درصددبازنگری در اجزای نظام آموزش عالی خود از جمله برنامهدرسی بودهاند(همان منبع).
باتوجه به مطالب یادشده میتوان گفت که برنامهدرسی یکی از بروندادهای اصلی آموزش عالی است که نقش اساسی در تحقق اهداف ورسالتهای آن دارد وباید به طور جدی مرکز توجه دستاندرکاران واقع شود و در بهبود کیفیت آن تلاش مضاعف را به عمل آورند.
اهداف برنامهدرسی در آموزش عالی
هدفهای برنامهدرسی در آموززش عالی گوناگونند. اهداف یک رشته تحصیلی با در نظر گرفتن توسعه رشته درسی ویا با در نظر گرفتن مشاغل مربوط به آن رشته، تعیین میشوند. اهداف به تناسب نوع مؤسسات آموزش عالی نیز متفاوتند. بیشتر برنامههای درسی مؤسسات آموزش عالی غیردانشگاهی، یا آموزش عالی کوتاه مدت، یا دانشکدههای تربیت معلم، دروس حرفهای ارائه میدهند. یعنی به نسبت دانشگاههاف تأکید بیشتری برکاربرد دانش دارند. اهداف خاص آموزش عالی هر کشور مثلا تربیت مستخدمان غیر نظامی، یا ارتقاء و توسعه صنعتی یا کشاورزی در منطقه شکل دادن به مؤسسات آموزش عالی را تداوم میبخشد(سرمد، وزیری، ۱۳۷۷).
تیچلر^[۲۷] کانونهای توجه برنامههای درسی آموزش عالی را در هفت طبقه اصلی دستهبندی میکند:

1. 1. توانمندی فارغالتحصیلان، هنگامی که دانشآموخته شده کهنه میشود، مورد انتقاد است. برنامههای درسی یا به منظور آمادهسازی برای پژوهش و خلق دانش طراحی شدهاند، یا متمایل به تولید دوباره دانشی که موجود هست میباشند.

1. 1. برنامههای درسی را میتوان برای آمادهسازی شغلی طراحی کرد( مثل پزشکی، حقوق و مهندسی)، یا به گونهای که مستقیماً ارتباطی با نقشهای شغل نداشته باشند(مثل اکثر رشته های علوم پایه).

1. 1. اهداف برنامههای درسی آموزش عالی به تناسب میزان تخصص گرایی متفاوتند. هرچند تخصص گرایی به شکل مطالعه عمیق یک رشته بسیار مطلوب است. اما در عین حال به دلیل احتمال ایجاد

نگرش محدود وبه خاطر پایین آوردن احتمال یافتن یک شغل تخصصی مناسب وبهخاطرتضییع
رشته های تحصیلی ممکن است براساس موضوع (رشته تحصیلی) طراحی شوند مثل زیست شناسی، اقتصاد و…، یا چندرشتهای، یا میان رشتهای.

1. 1. در برخی کشورها ایجاد یک محور مشترک دانش برای همه دانشجویان یکی از اهداف آموزش عالی است و در بعضی دیگر دروس مشترک ارائه نمیشود.

1. 1. یک هدف دیگر برنامههای درسی آموزش عالی، رشد شخصیتی دانشجویان است که بسیارمهمتر از کسب مهارتهای شناختی، علمی و شغلی است.

1. 1. از برنامههای آموزش عالی برای ایفای نقش اساسی درغنای فرهنگی جامعه انتظار زیادی میرود(همان منبع).

ﺑﺮای آﺳﺎﻳﺶ و راﺣﺘﻲ
ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﻣﺮوزه در ردﻳﻒ صنعت‌های ﭘﺮدرآﻣﺪ، ﭘﺎک و ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ دﻧﻴﺎ ﻗﺮار دارد و از ﻫﺮ ۱۵ ﻧﻔﺮ ﺷﺎﻏﻞ درﺳﻄﺢ دﻧﻴﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻓﻌﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﻃﺮﻓﻲ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی دﻧﻴﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮرﻳﺴﻢ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ، اﻛﻮﺗﻮرﻳﺴﻢ، ﺗﻮرﻳﺴﻢ درﻣﺎﻧﻲ، ورزﺷﻲ، روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺮان ﻃﺒﻖ آﻣﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی دارای رﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ و رﺗﺒﻪ دﻫﻢ ﺟﺎذﺑﻪ ﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ و ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻮان رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش، ﻧﺮخ ﺑﺎﻻی ﺑﻴﻜﺎری، ﻟﺰوم اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ ارزی و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاری ﺧﺎرﺟﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ در ﺣﻮزه ﮔﺮدﺷﮕﺮی می‌تواند زﻣﻴﻨﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﻛﺎﻣﻞ، اﻓﺰاﻳﺶدرآﻣﺪ ارزی، ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن، ﺗﻌﺎﻣﻞ ﮔﺴﺘﺮده و ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎی دﻧﻴﺎ، درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﺮزﻫﺎی ﻗﻮﻣﻲ و اﻗﻠﻴﺘﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ.
ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد آﻣﺎر اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن بین‌المللی ﮔﺮدﺷﮕﺮی (WTO) ﺣﺪود ۱۳% ﻣﺸﺎﻏﻞ در دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮی در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ رﻗﻢ، ﺟﺎﻳﮕﺎه اوﻟﻴﻦ ﺻﻨﻌﺖ را در زﻣﻴﻨﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﻧﻈﺮی ﺑﻪ آﻣﺎر WTO، در ﻣﻴﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ورود ﻫﺮ ﮔﺮدﺷﮕﺮ بین‌المللی ﺷﺶ ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻐﻠﻲ اﻳﺠﺎد می‌کند. ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ و دور از ذﻫﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ، اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از وزﻳﺮ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺎﻟﺰی، ﻫﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ دو ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن، در ﻣﺎﻟﺰی ﻫﺰﻳﻨﻪ می‌کند اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ذﻛﺮ ﺷﺪه، دﻳﮕﺮ دور از ذﻫﻦ و ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﮔﺮدﺷﮕﺮی روز ﺑﻪ روز ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ ﺷﺪه و ﺣﺘﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﻬﺎن از روﻧﻖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺳﻔﺮﻫﺎی ﺑﻲ ﺷﻤﺎر اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﺣﻮزه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺧﺎور دور و ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺤﺪوده ﻗﻔﻘﺎز، آﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ، ﺗﺮﻛﻴﻪ و…. ﻫﻤﮕﻲ از ﻧﻴﺎز روزاﻓﺰون ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﺮﻳﺤﺎت و ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﺣﻜﺎﻳﺖ دارد.
۱-۲ بیان مسئله
در شرایط جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ و فنآوری، جذب دانشجویان خارجی موجب مشارکت فعال در روند جهانی تولید علم و تسهیل انتقال فنآوری و غنی شدن فرایند آموزش میشود. امروزه عواملی چون ظهور آموزش عالی به مثابه یک کسب و کار و نقش کلیدی دانش آموختگان خارجی در توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور‌ها‌ی مبداء و تاثیر تحرک و جابجایی دانشجویان در ارتقاء سرمایه انسانی باعث توجه به مزیت‌ها‌ی پنهان جذب دانشجویان خارجی شده است. همچنین نقش آموزش چند فرهنگی در غنا بخشیدن به آموزش‌ها‌ و ارتقای برابری، احترام، پذیرش و فهم متقابل فرهنگ‌ها‌ اهمیت بینالمللیسازی آموزش عالی را مضاعف کرده است.
علیرغم اینکه در دو دهه اخیر تعداد دانشجویان خارجی بیش از ۳.۲ برابر شده و کشور‌ها‌ی منطقه نیز در یک رقابت جدی برنامه‌ها‌ی بلند پروازانه‌ای برای جذب دانشجویان خارجی تدارک دیده‌اند، در کشور ما نوعی بیتصمیمی و خلاء راهبرد کلان ملی در این زمینه مشهود است.

۱-۳ اهداف تحقیق
از نظر علمی میخواهیم یک روشی را ایجاد نماییم که با این راهبرد چگونه تهران با قابلیت‌ها‌یی که دارد به یک شهر دانشگاهی تبدیل شود و دانشجویان را از کل جهان جذب نماید.
با توجه به تحقیقاتی که میخواهیم انجام دهیم میخواهیم ببینیم که روش‌ها‌ی اجرایی شدن توریسم آموزشی در تهران چیست و چگونه و با چه مدل و با چه فرآیندی تهران میتواند به قطب آموزشی تبدیل شود و با چه راهکاری گردشگری آموزشی را در تهران فعال نماییم که از تمام ظرفیت‌ها‌ی تهران استفاده نماییم.
ضرورت تحقیق به خاطر این است که ما باید منابع درآمد را در تهران افزایش دهیم و هر چه درآمد‌ها‌ی یک شهر افزایش پیدا کند توسعه شهری و خدمات شهری بهتر می‌گردد و وجود گردشگران میتواند اقتصاد شهر را پویا نماید.
۱-۴ سؤالات تحقیق
این مطالعه درجستجوی پاسخ به پرسش‌ها‌ی زیر است:
آیا دانشگاه‌ها‌ و مراکز آموزشی در تهران می‌توانند بستر را برای توسعه گردشگری در تهران فراهم نمایند؟ (طراحی سایت‌ها‌ی دانشگاهی در دانشگاه‌ها‌ی مادر)
آیا زیر ساخت‌ها‌ی لازم برای توسعه گردشگری آموزشی در تهران وجود دارد؟
۱-۵ روش تحقیق
تحقیق حاضرمتکی به مطالعه اسنادی وآماری است.
۱-۵-۱ فرضیات تحقیق
به نظر میرسد که تهران با توجه به قابلیت‌ها‌ و توانمندی‌ها‌ در خصوص جغرافیای انسانی و طبیعی میتواند با ایجاد شهر‌ها‌ی دانشگاهی زمینه را برای جذب گردشگران آموزشی از کشور‌ها‌ی همجوار و در مرحله بعد کشور‌ها‌ی جها‌ن فراهم نماید.
برای ایجاد شهر‌ها‌ی دانشگاهی مانند مالزی و دوبی ما نیازمند زیرساخت‌ها‌ی اساسی برای توسعه گردشگری هستیم که در حال حاضر در شرایط فعلی وجود ندارد که باید طی یک برنامه بلند مدت فراهم گردد.
با توجه به تحقیقات اولیه و مطالعات انجام شده در خصوص گردشگری آموزشی در جهان، به دو عامل بستگی دارد قابلیت‌ها‌ و زیر ساخت‌ها‌یی که همه کشور‌ها‌ی صاحب نام در این خصوص تدارک دیده‌اند. به عنوان مثال مالزی طی ۳۵ سال برنامه ریزی و مدیریت واحد و یکپارچه توانسته است به یک قطب علمی گردشگری تبدیل شود. هند نیز توانسته در برخی از شهر‌ها‌ی خود طی یک برنامه ۴۰ ساله چنین امکاناتی را فراهم سازد.
فصل دوم
ادبیات و تاریخچه گردشگری
۲-۱ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺼﻠﺖ ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪای ﺧﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺳﺒﺐ اراﺋﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺴﻴﺎری از آن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻳﺎ ﮔﺮدﺷﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺳﻮی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
واژه ﺗﻮرﻳﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎی اﺳﺘﺮاﺣﺘﻲ، ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ، ﺗﻔﺮﺟﻲ، ورزﺷﻲ، دﻳﺪاری، ﺗﺠﺎری، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻳﺎ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد و در آن ﺷﺨﺺ ﺗﻮرﻳﺴﺖ در ﻣﻘﺼﺪ اﺷﺘﻐﺎل و اﻗﺎﻣﺖ داﺋﻢ ﻧﺪارد. در ﺗﻌﺎرﻳﻒ اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺑﻌﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪه و ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻓﺎﺻﻠﻪای ﻛﻪ از ﻣﺤﻞﻣﺴﻜﻮﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ، طبقه‌بندی ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﻠﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی آﻣﺮﻳﻜﺎ (۱۹۷۳) در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی داﺧﻠﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻣﺎﻳﻞ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻔﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺳﻔﺮ ﺑﺮای ﻛﺎر می‌شد (ﮔﺎردﻧﺮ ۵:۱۹۹۶).
ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻲ اﻗﺘﺼﺎدی و آﻣﺎری را ﺑﺮای ﭘﺪﻳﺪه ﮔﺮدﺷﮕﺮی آﻣﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﮔﺮدﻳﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﺎﺻﻠﻪای ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ، آﻧﻬﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺘﻨﺪ و ﻋﺮﺿﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ، از اﻳﻦ رو ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮی اﺣﺘﻴﺎج ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮی اراﺋﻪ می‌گردد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، در ﺑﻌﺪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی زﻣﺎﻧﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ﻳﺎ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻏﻴﺐ ﺷﺒﺎﻧﻪ از ﻣﻜﺎن ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻋﺎدی اﺳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ می‌شود.۲۸۰:۱۹۹۹ (اﺳﻜﻴﻨﺮ)
از ﺑﻌﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻓﺼﻞ ﺑﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎدی ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺑﻮﻣﻲ و زﻧﺪﮔﻲ ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﮔﺮدﺷﮕﺮان را درﺑﺮ می‌گیرد (ﺑﺎرﻧﺎرد، ۵۵۲:۱۹۹۶). اﻳﻦ دو ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از آیتم‌های ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻲﺑﺎشند.
ﺑﻌﻀﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻧﻴﺰ ﺳﻌﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﻛﻮﻟﺘﻤﻦ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻮد ﺑﻌﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ و جنبه‌های اﻗﺘﺼﺎدی را ﻣﺪﻧﻈﺮ دارد. او ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻛﻪ از ﻧﻘﻄﻪای ﺷﺮوع و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد و در ﻃﻮل ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺳﻔﺮ ﺧﺎص از ﻣﻜﺎنﻫﺎ و ﺟﺎﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد دﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺒﺎﻟﻎ زﻳﺎدی ارز ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﻋﺎﻳﺪ ﻛﺸﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮده است.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺗﻼﺷﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻌﺪ ﺗﺠﺮﺑﻪ و اﻧﺘﺨﺎب آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و از روی اﺧﺘﻴﺎر، ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ داوطلبانه و ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮی از ﭼﺸﻢاﻧﺪازﻫﺎی ﺗﺎزه و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺟﺪﻳﺪ در ﻳﻚ ﺳﻔﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻳﻚ ﻧﮕﺮش ﻛﻞ ﻧﮕﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﻌﺎد اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑﻴﻦ رﺷﺘﻪای را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﺎرج از ﻧﮕﺮش ﻛﻞﻧﮕﺮ، ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻌﻲ در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮ ﻛﻴﺴﺖ؟ داﺷﺘﻪاﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ رﺷﺪ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﻛﻞ ﻧﮕﺮ در وﻫﻠﻪ اول ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻧﻴﺰ جلوه‌ای ﻋﻤﻠﻲ ﻳﺎﻓﺖ.
ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻣﺴﺎﻓﺮتﻫﺎ ﻧﮕﺮش ﻛﻞ ﻧﮕﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ، ﻫﻤﻪ اﺟﺰای ﮔﺮدﺷﮕﺮی، ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﻳﺶ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﻢ و ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و اﺷﻜﺎل و ﻋﻮاﻣﻞﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﮔﺮدﺷﮕﺮی در اﻳﻦ ﭼﺎرﭼﻮب اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد: ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ و ارﺗﺒﺎطﻫﺎی ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن گردشگران، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ، دوﻟﺖ و ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﻴﺰﺑﺎن، داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺟﺬب، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﮔﺮدﺷﮕﺮان و دﻳﮕﺮ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
از دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﻨﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (WTO) اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪن در روﻳﻜﺮد ﺑﻪ ﻣﻜﺎن ﺑﺎزدﻳﺪ، ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﮔﺮدﺷﮕﺮی در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم داد‌ها‌ﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ:
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﺮای اﺳﺘﺮاﺣﺖ، ﻛﺎر و دﻳﮕﺮ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮﻳﺶ ﺳﻔﺮ ﻛﺮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮای ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﻲ در آﻧﺠﺎ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
ﮔﺮدﺷﮕﺮی داﺧﻠﻲ (ﻳﺎ ﺑﻮﻣﻲ): اﺷﺨﺎص ﻣﻘﻴﻢ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮای ﻣﺪت ۱۲ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ در ﻛﺸﻮر ﺧﻮدﺷﺎن ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻤﻮل زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ از اﻳﻦ ﺳﻔﺮ اﻧﺠﺎم ﻛﺎری ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم آن درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺰد از ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺧﺎرﺟﻲ (ﻳﺎ بین‌المللی): اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﺮای ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺪت ۱۲ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﻌﻤﻮل آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻌﻤﻮل زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن ﻗﺮار دارد، ﺳﻔﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آﻧﻬﺎ از اﻳﻦ ﺑﺎزدﻳﺪ ﺳﺮاﻧﺠﺎماش درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺰد از ﻛﺸﻮر ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد و در ﺑﺮرﺳﻲ آن از اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد وﻟﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻣﺪﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﻳﻚ ﺑﻌﺪی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﻄﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه اﺑﻌﺎد ﺑﺴﻴﺎری در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﻤﭽﻮن اﺑﻌﺎد اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮی ﻫﻤﭽﻮن ﻃﻮل ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ، وﺳﻴﻠﻪ ﺳﻔﺮ، ﻣﻘﺎﺻﺪ، ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.
توسعه علمی یک حرکت چند وجهی است که در ظرف محیط بین المللی رخ میدهد. پدیده جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ از سویی و موضوع جهان وطن بودن علم و فنآوری ازسوی دیگر، روند رو به رشد فعالیت‌ها‌ی بین المللی را افزایش داده است. حرکت آزاد و بدون محدودیت سرمایه، اطلاعات و ایده در سطح جهان که تحرک و جابجایی دانشجویان و پژوهشگران و نوآوران بخشی از آن است بن مایه تشکیل سرمایه انسانی در یک چارچوب و استاندارد جهانی است.
برخی از مزایای بین المللی شدن آموزش عالی عبارتند از: ارتقای هویت ملی و ابزار معرفی فرهنگ ملی، رشد پیوند‌ها‌ی اقتصادی، رشد رقابت اقتصادی، معرفی علم بعنوان منبع اقتصادی، گسترش امنیت ملی و ارتقای تفاهم ودرک متقابل بین المللی.
امروزه کشور‌ها‌ با ارتقاء سطح همکاری‌ها‌ و تبادلات بین المللی علمی نه تنها‌ مشروعیت جانبی و منزلت کسب میکنند بلکه به نوسازی اقتصاد و کارآمدی فناوری خود مدد میرسانند. تحرک دانشجویان در سطح جغرافیای جهان زمینه‌ها‌ی تسهیل انتقال فناوری، همچنین ظهور نوآوری‌ها‌ی رادیکال را فراهم نموده است. بازار علم و نظام عرضه و تقاضای آموزش عالی را نیرومند ساخته و تراکم و انباشت مناسبی از نیاز‌ها‌ و کالا‌ها‌ی جدید فرهنگی و نرم افزاری را سامان داده است. این تراکم که همراه با تنوع و غنای فرهنگی است، موتور محرک توسعه علمی است.
۲-۲ تاریخچه گردشگری
پدیده گردشگری ریشه در حرکت و جابه جایی دارد و تحرک بخش لاینفک زندگی انسان‌ها‌ست. از این رو میتوان گفت که تاریخ صنعت گردشگری شاید به قدمت فعالیت‌ها‌ی نوع بشر است و فقط اشکال و اهداف آن متفاوت بوده است.(حیدری،۱۳۸۹: ۱۱) گردشگری پدیده‌ای است کهن که از دیر زمان در جوامع انسانی وجود داشته‌است و به تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف، به موضع فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است.( رضوانی، ۱۳۸۵: ۲۷) گردشگری بر بنیاد عامل اساسی سفر و جابجایی قرار دارد. در نتیجه دگرگونی‌ها‌ی آن تابع تغییرات مختلفی از قبیل دگرگونی‌ها‌ی ناشی از انگیزه سفر و وسیله حمل و نقل می‌باشد. سفر در سرشت انسان است، آدمی چنان آفریده شده و چنان هستی گرفته است که باید به سفر برود.
ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی پدیده‌ای ﻧﻮ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲﺟﻤﻌﻲ رﻳﺸﻪ دارد و از دورهﻫﺎی ﻛﻬﻦ، ﺻﻮرتﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی و ﮔﺮدﺷﮕﺮی وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. از ﮔﺬﺷﺘﻪﻫﺎی دور ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺮﻳﺪ، ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار، ﺑﺎزدﻳﺪ از اﻣﺎﻛﻦ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ ﺑﺎ اﺑﺘﺪاﻳﻲﺗﺮﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ میرفتند، آﻧﺎن اﻏﻠﺐ در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺎروان و ﺑﻪ ﻃﻮر دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ. ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺳﻮﻣﺮﻳﺎن را اوﻟﻴﻦ ﻗﻮﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﻔﺮﻫﺎی ﺗﺠﺎری ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ، در ﻣﺼﺮ ﺣﺪود ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺳﻔﺮﻫﺎی درﻳﺎﻳﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ.
ﻟﻐﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (tourism) از ﻛﻠﻤﻪ tour ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮔﺸﺘﻦ اﺧﺬ ﺷﺪه ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در ﻟﻐﺖ ﻻﺗﻴﻦturns ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی دورزدن، رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ دارد ﻛﻪ از ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎﻳﻲ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ راه ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
اﻓﺮاد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎی ﻫﻨﺮی را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و زﺑﺎنﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ، ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻏﺬاﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ. اﺻﻄﻼﺣﺎت «ﺗﻮرﻳﺴﻢ» و «ﺗﻮرﻳﺴﺖ» اوﻟﻴﻦﺑﺎر در ﺳﺎل ۱۹۳۷ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻠﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺗﻮرﻳﺴﻢ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر و ﺑﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﺶ از ۲۴ ﺳﺎﻋﺖ اﻃﻼق میشود.
اﺻﻄﻼح ﺗﻮرﻳﺴﺖ از ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﻣﻌﻤﻮل شده‌است. در آن زﻣﺎن اﺷﺮافزادﮔﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮای ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﻻزم زﻧﺪﮔﻲ، اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن در آن زﻣﺎن ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در ﻣﻮرد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ، وﻗﺖ ﮔﺬراﻧﻲ و ﮔﺮدش ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪاً ﺑﺎ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ اﺻﻮﻻً ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ.
در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻠﻤﻪ «ﺳﻴﺎح» در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف و ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺨﺼﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲزدﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮو، ﺳﻌﺪی و…. و اﻳﻦ واژه در زﺑﺎن ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ در ﻣﻌﻨﻲ ﻓﻮق ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ دو واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد و ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺟﺎی آن را ﮔﺮﻓﺖ.
واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﻪ در ﻣﻌﻨﻲ ﺧﻮد ﻋﺒﻮر از ﻣﺮزﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺳﻔﺮ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ را ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ، نمی‌تواند ﻣﻌﻨﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮرﻳﺴﻢ را ادا ﻧﻤﺎﻳﺪ. زﻳﺮا ﺗﻮرﻳﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺗﻮرﻳﺴﺖ داﺧﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻮرﻳﺴﺘﻬﺎی ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد. در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺖﻫﺎی داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در واژه ﮔﺰﻳﻨﻲ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻠﻤﻪ ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد. از اﻳﻦ رو واژه «ﮔﺮدﺷﮕﺮ» رﺳﺎﺗﺮ از واژه ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد ﺑﻮده و ﮔﻮﻳﺎی اﺻﻄﻼح ﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.انسان از دیرباز برای ر‌ها‌یی از تنها‌یی و سختی و نیز وابستگی‌ها‌ی محلی و عادات و آداب و رسوم یکنواخت و مکرر زندگی خود دست به سفر می‌زده است، در میان انگیزه‌‌ها‌ی مختلف سفر نیاز روانی بیش از همه برانگیزاننده امواج توده‌‌ها‌ی انسانی در امر مسافرت و جا به جایی است.( همــان منبع: ۲۸)
 ۲-۲-۱ عهد باستان
بشر اولیه از آغاز، در سطح زمین به دنبال کنجکاوی، شناخت طبیعت و برای یافتن غذا، پناهگاه، فرار از خطر و کسب امنیت وگذران اوقات فراغت محیط زندگی بهتر پیوسته در زمین به جستجو وگردش مشغول بوده است. با گذشت زمان چنین حرکت‌ها‌ و جنبش‌ها‌یی به صورت میل به گردش همراه با شور و نشاط، ماجراجویی و اکتشاف تغییر شکل داد و امروزه میل به سیر و سفر به عنوان گردشگری مطرح گردیده است.

شکل ‏۴‑۹: نتایج شبیه­سازی رفتار ماسه پرتوی در حالت زهکشی شده برای^◦ ۳۰= α (a) اجزای تنش- کرنش انحرافی (b) تنش انحرافی- کرنش اصلی ماکزیمم © کرنش حجمی-کرنش انحرافی (d) عدم هم­محوری جهت تنش و نمو کرنش

شکل ‏۴‑۱۰: تغییرات (a) مسیر تنش و (b) کرنش برشی پلاستیک بر روی صفحات فعال در حالت زهکشی شده برای ^◦۳۰= α
در شکل ‏۴‑۹ عدم هم­محوری تنش اصلی و نمو کرنش اصلی نشان داده شده است. در این حالت نیز مشابه با رفتار توضیح داده شده در قسمت­ های قبل، تا قبل از آغاز کرنش­های برشی پلاستیک در نمونه هم­محوری مشاهده می­گردد. با آغاز کرنش­های پلاستیک عدم­ هم­محوری افزایش یافته و به ۱۳ درجه می­رسد. با توسعه کرنش­های پلاستیک و نزدیک شدن به پوش گسیختگی تمایل به هم­محوری مشاهده می­ شود و در انتهای بارگذاری تفاوت جهت نمو کرنش و تنش به کمتر از ۱ درجه می­رسد. در این حالت به این دلیل که در هنگام گسیختگی در صفحه ۱۳، صفحات بیشتری به پوش گسیختگی مربوط به خود نزدیک­تر شده اند، میزان هم­محوری مشاهده شده بیش­تر است.
شکل ‏۴‑۱۱: تغییرات نمو کرنش­های اصلی پلاستیک در حالت زهکشی شده برای ^◦۳۰= α
در شکل ‏۴‑۱۱ تغییرات نمو کرنش­های پلاستیک نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می­ شود  دارای مقداری مثبت و  دارای مقداری منفی است. بنابراین در این حالت کسر اول در رابطه ۴-۴ افزایش یافته و کسر دوم باعث کاهش تاثیر کسر اول می­ شود. همچنین به این علت که در این حالت مقدار  حین بارگذاری صفر است میزان افزایش کسر اول و کسر دوم کم­تر بوده و لذا تغییرات بسیار کند­تر رخ می­دهد.
در شکل ‏۴‑۱۲رفتار خاک حین بارگذاری در راستای ۴۵ درجه نمایش داده شده است. در این راستای بارگذاری مقدار تنش­های قائم و افقی ثابت بوده و تنش برشی تا گسیخته شدن نمونه، به آن اعمال شده است. مشابه با حالت­های قبلی با توجه به تغییر راستای بارگذاری در بیضی مقاومت، پوش گسیختگی در صفحات مختلف عوض شده است. مقاومت در این حالت با توجه به اعمال برش بسیار کاهش یافته است.
مسیر تنش بر روی صفحات فعال در این بارگذاری و همچنین کرنش­های برشی پلاستیک به وجود آمده بر روی آن­ها در شکل ‏۴‑۱۳ آورده شده است. همانطور که در این شکل مشخص است صفحه ۱۳ صفحه گسیختگی نمونه است. همچنین صفحات ۹و ۱۰ در این حالت تنها در رفتار الاستیک نمونه شرکت داشته و در رفتار پلاستیک نمونه بی تاثیرند. عدم هم­محوری نمونه در این راستا در شکل ‏۴‑۱۲ نشان داده شده است. همان­طور که مشاهده می­ شود در این حالت رفتار بسیار هم­محور می­باشد و بنابراین در این شکل برای نمایش بهتر رفتار در بین زوایای ۴۰ تا ۵۰ درجه نمایش داده شده است. مشابه با حالت­های قبلی در رفتار الاستیک هم­محوری را شاهدیم و با آغاز کرنش­های پلاستیک عدم هم­محوری بروز می­ کند. همچنین مشاهده می­گردد که با افزایش تنش انخرافی ابتدا نمونه به هم­محوری و پس از آن به عدم هم­محوری تمایل دارد. این رفتار را با توجه به تغییرات نمو کرنش­های پلاستیک نمونه می­توان توجیح نمود (شکل ‏۴‑۱۴). مشاهده می­ شود که در این حالت در ابتدای بارگذاری مقدار نمو کرنش­ها اندک است و بنابراین تمایل به هم­محوری را شاهدیم. با افزایش تنش انحرافی بیش از kPa 150 در نمونه  رشد بیش­تر داشته و بنابراین تمایل به عدم هم­محوری رخ می­دهد.

شکل ‏۴‑۱۲: نتایج شبیه­سازی رفتار ماسه پرتوی در حالت زهکشی شده برای^◦ ۴۵= α (a) اجزای تنش- کرنش انحرافی (b) تنش انحرافی- کرنش اصلی ماکزیمم © کرنش حجمی-کرنش انحرافی (d) عدم هم­محوری جهت تنش و نمو کرنش

شکل ‏۴‑۱۳: تغییرات (a) مسیر تنش و (b) کرنش برشی پلاستیک بر روی صفحات فعال در حالت زهکشی شده برای ^◦۴۵= α
شکل ‏۴‑۱۴: تغییرات نمو کرنش­های اصلی پلاستیک در حالت زهکشی شده برای ^◦۴۵= α
شبیه سازی رفتار خاک تحت بارگذاری تک­سویه در زاویه ۶۰ درجه در شکل ‏۴‑۱۵ و مسیر تنش بر روی صفحات فعال در شکل ‏۴‑۱۶ نمایش داده شده است. همان­طور که درشکل ‏۴‑۱۵ مشاهده می­ شود، تنش قائم حین اعمال تنش انحرافی کاهش می­یابد و تنش مماسی و شعاعی افزایش می­یابند بنابراین این آزمایش از نوع کششی است. مقاومت نمونه در این حالت نیز با توجه به بیضی مقاومت بر روی صفحات مختلف تغییر می­ کند و مشاهده می­گردد که مقاومت نمونه کاهش یافته است. در این حالت صفحه ۱۲ زودتر از سایر صفحات به پوش گسیختگی خود می­رسد و دچار شکست می­گردد.

۵-۱-۱ یافته های آزمون سه فرضیه اول تحقیق ۱۲۱
۵-۱-۲ یافته های آزمون ۳ فرضیه دوم تحقیق ۱۲۳
۵-۱-۳ یافته های آزمون ۳ فرضیه سوم تحقیق ۱۲۴
۵-۱-۴ یافته های آزمون ۳ فرضیه چهارم تحقیق ۱۲۴
۵-۱-۵ یافته های آزمون ۳ فرضیه پنجم تحقیق ۱۲۵
۵-۱-۶ یافته های آزمون ۳ فرضیه ششم تحقیق ۱۲۵
۵-۱-۷ یافته های آزمون ۳ فرضیه هفتم تحقیق ۱۲۶
۵-۱-۸ یافته های آزمون ۳ فرضیه هشتم تحقیق ۱۲۷
۵-۲ پیشنهادهای حاصل از نتایج تحقیق ۱۲۷
۵-۲-۱ توصیه های کاربردی ۱۲۷
۵-۲-۲ پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ۱۲۸

۵-۳ محدودیت های تحقیق ۱۲۹

منابع فارسی ۱۳۲
منابع لاتین ۱۳۴
منابع اینترنتی ۱۳۷

پیوست الف : پرسشنامه ارزیابی ۱۳۹
پیوست ب : خروجی نرم افزار ۱۴۳
چکیده انگلیسی ۱۶۹
جدول ۲-۱ چالش های پیش روی مدیریت منابع انسانی الکترونیک ۴۹
جدول۲ -۲ کارکردهای مدیریت منابع انسانی الکترونیک ۵۰
جدول ۲-۳ نهادینه شدن تغییر و نوآوری ۵۹
جدول ۳-۱ منابع مورد استفاده جهت استخراج پرسشنامه پژوهش ۷۵
جدول ۴-۱ جنسیت پاسخ دهندگان ۸۴
جدول ۴-۲ وضعیت تاهل پاسخ دهندگان ۸۴
جدول ۴-۳ میزان تحصیلات پاسخ دهندگان ۸۴
جدول ۴-۴ وضعیت استخدامی پاسخ دهندگان ۸۵
جدول ۴-۵ سن پاسخ دهندگان ۸۵
جدول ۴-۶ سابقه کار پاسخ دهندگان ۸۶
جدول ۴-۷ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و توانمندسازی ۸۸
جدول ۴-۸ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۹۰
جدول ۴-۹ تحلیل واریانس رگرسیون نسبت متغیرهای مستقل و وابسته ۹۰
جدول ۴-۱۰ ضرایب معادله رگرسیونی سه متغیره در رابطه با توانمندسازی نیروی انسانی ۹۱
جدول ۴-۱۱ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و رهبری ۹۳
جدول ۴-۱۲ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۹۵
جدول ۴-۱۳ تحلیل واریانس رگرسیون نسبت متغیرهای مستقل و وابسته ۹۵
جدول ۴-۱۴ ضرایب معادله رگرسیونی سه متغیره در رابطه با رهبری نیروی انسانی ۹۶
جدول ۴-۱۵ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و انگیزش ۹۸
جدول ۴-۱۶ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۹۹
جدول ۴-۱۷ تحلیل واریانس رگرسیون نسبت متغیرهای مستقل و وابسته ۹۹
جدول ۴-۱۸ ضرایب معادله رگرسیونی سه متغیره در رابطه با انگیزش نیروی انسانی ۱۰۰
جدول ۴-۱۹ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و خط مشی ۱۰۲
جدول ۴-۲۰ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۱۰۳
جدول ۴-۲۱ تحلیل واریانس رگرسیون نسبت متغیرهای مستقل و وابسته ۱۰۳
جدول ۴-۲۲ ضرایب معادله رگرسیونی سه متغیره در رابطه با خط مشی نیروی انسانی ۱۰۴
جدول ۴-۲۳ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و درجه تأثیر ۱۰۵
جدول ۴-۲۴ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۱۰۷
جدول ۴-۲۵ تحلیل واریانس رگرسیون نسبت متغیرهای مستقل و وابسته ۱۰۷
جدول ۴-۲۶ ضرایب معادله رگرسیونی سه متغیره در رابطه با درجه تأثیر ۱۰۸
جدول ۴-۲۷ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و مشارکت ۱۰۹
جدول ۴-۲۸ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۱۱۰
جدول ۴-۲۹ تحلیل واریانس رگرسیون نسبت متغیرهای مستقل و وابسته ۱۱۱
جدول ۴-۳۰ ضرایب معادله رگرسیونی سه متغیره در رابطه با مشارکت ۱۱۱
جدول ۴-۳۱ آزمون رگرسیون جهت متغییرهای آموزشی، پژوهشی، درمانی و یادگیری ۱۱۲
جدول ۴-۳۲ نحوه ورود متغیرهای مستقل و وابسته ۱۱۴

احتمالاً شامل سفر به کرات و سیارات دیگر در آینده می باشد. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۵)
۱۷- گردشگری فرهنگی
طی این سفرها از میراث فرهنگی شهرها بازدید می شود. این نوع توریسم تجربیات خاص فرهنگی را نظیر توریسم موزه هنری در بر می گیرد و گردشگران می توانند در طول سفراز موزه های هنری دیدن کنندیا در بسیاری از مراسم فرهنگی شرکت نمایند. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۵)
۱۸- گردشگری ویرانه ها
شامل سفر به مناطق حادثه دیده و ویران شده است نه صرفاً برای کمک بلکه برای بازدید از خرابه ها می باشد که البته اگر این بازدیدها کار امداد رسانی، نجات مصدومین و اقدامات مرمتی را به تأخیر بیاندازد، مشکل آفرین خواهد شد. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)

۱۹- گردشگری نیاشناسی
گردشگری و سفر به منظور شناخت شجره نامه و پیشینه نیاکان .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۰- گردشگری سیاه
گردشگری برای بازدید از محل های حوادث و فجایع یا گروستان ها. اولین کمپانی فعال در این زمینه کار خود را در نیو جرسی آمریکا برای بازدید از محل حادثه هواپیمایی هایدنبرگ شروع کرد. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۱- گردشگری افیونی
سفر به منظورتهیه یا مصرف مواد مخدر. ( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۲- طبیعت گردی
گردشگری به منظور بازدید از جلوه های طبیعت با حداقل خسارت به محیط زیست. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۳- گردشگری سخت
گردشگری که همراه با مخاطرات جانی است. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۴- گردشگری قمار
سفر به منظور شرکت درقمار و قمار خانه ها. معروفترین مقاصد این نوع گردشگری در دنیا عبارتند ازآتلانتیک سیتی،لاس وگاس، پالم اسپرینگ،کالیفرنیا، ماکائو ومونت کارلو. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۵- گردشگری باغبانی
سفر به منظور بازدید از باغ ها و باغچه های زیبای دنیا مانند تاج محل .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۶- گردشگری میراث فرهنگی
مانند سفر برای بازدید از بناهای تاریخی یا بنا ها ی صنعتی بزرگ .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲۷- گردشگری تفریحی
سفرجهت انجام تفریحی خاص یا ملاقات با گروهی که تفریح موردعلاقشان با شما یکی است. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۲۸- گردشگری خاص
مخصوص معلولین یا بیماران با شرایط خاص .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۲۹- گردشگری فرهنگ عامه
سفری که تصمیم آن پس از مطالعه کتابی یا مشاهده فیلمی در مورد مقصد توسط گردشگر گرفته می شود. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۰- گردشگری پیوسته
برخی از افراد بسیار ثروتمند برای فرار از مالیات پیوسته در سفر هستند تا مشمول قوانین اقامت در محلی خاص نشوند. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۱- گردشگری زیارتی
سفر به منظور زیارت مکانی مقدس .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۲- گردشگری تنها
سفر به تنهایی .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۳- گردشگری آبهای معدنی و چشمه ها
سفر برای دیدن و استفاده کردن از آب های معدنی و چشمه های آب درمانی برای درمان بعضی بیماری های خاص و لذت بردن از این نعمت خدادادی . .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۴- گردشگری مناطق کویری
سفربه اعماق بیابان و سرزمین های ناشناخته و مبارزه با گرمای طاقت فرسا و کم آبی در کویر. .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۵- گردشگری چمدانی
سفر برای خرید از بازارهای خاص .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۶- گردشگری کاروتجارت
سفر برای تجارت و کسب درآمد و تجربه برای پیشرفت در صنعت کارو کار در کارخانجات و کارگاه ها . .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۷)
۳۷- گردشگری مناسبتها و وقایع خاص
سفر برای شرکت در مناسبتها و برنامه های ویژه به خصوص مراسم آیینی و ملی .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۸)
۳۸- گردشگری شکار
سفر برای شکار حیوانات و زندگی در طبیعت در کنار حیوانات .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۸)
۳۹- گردشگری حادثه جو
دیدن از بعضی موارد خاص مانند دیدن از یک کوه در حال آتشفشان و یا یک منطقه سیل زده و زلزله زده . خبرنگاران خود مصداق کاملی از این تگروه هستند . .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۸)
۴۰- گردشگری تشویقی
مانند کارمندانی که به دلایل خاص از سهمیه تشویقی استفاده میکنند و با خرج کارفرمای خود به سفر میروند . .( فیروزیان ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۸)
۲-۴- توسعه پایدار گردشگری
با ورود جامعه جهانی به سده بیست و یکم، در گردشگری دو نیروی بزرگ شتاب بیشتری به خود می‌گیرند. نخست حرکتی است در راه پذیرش مسؤلیت بیشتر در برابر فرهنگ جامعه میزبان و احترام بیشتر به آن فرهنگ. چنین فشاری در نتیجه شناخت این واقعیت بوده است که صنعت گردشگری می‌تواند بر جامعه میزبان و محیط آن اثرات منفی بگذارد.
حرکت دوم پذیرفتن مسؤلیت بیشتر از جانب کسانی است که به مسافرت می‌روند و این منعکس کننده الگوهایی تازه از مسافرت در غالب مصرف کالاها، خدمات، زیرساختها و جاذبه‌های گردشگری است. افراد ترجیح می‌دهند انفرادی و مستقل به مسافرت بروند. می‌کوشند در این راه آموزش های تازه‌ای ببینند و با هدف رشد و پیشرفت شخصی یا به عبارتی به منظور بالندگی و خودشکوفایی به مسافرت می‌روند. مشاهده می‌شود که این دو نیرو و حرکت در اصولِ متعلق به گردشگری پایدار جمع شده‌اند. بنا به تعریف اسوار بروک، جهانگردی پایدار یعنی گردشگری که از لحاظ اقتصادی موفقیت آمیز است اما منابعی را که آینده گردشگری نیز به آنها بستگی دارد به ویژه محیطزیست، فضای کالبدی و بافت اجتماعی میزبان را ویران نمی کند.
نظری به رویکردهای نو گردشگری در دنیا نشان می دهد که دانشمندان علوم گردشگری در تعریف گردشگری پایدار سه اصل مهم را مورد تأکید قرار گرفته می دهند که عبارتند از: