کودزیستی (بذرمال و سرک)

^b ۶۶/۸۰

^c ۵۹/۵۸

حداقل اختلاف معنی دار

۲۲/۲

۶۶/۵

میانگین‌های دارای حروف مشترک در هر ستون اختلاف معنی داری با هم ندارند

۴-۱-۳ میزان پایداری غشاء
نتایج این تحقیق نشان داد که میزان پایداری غشای سلولی شدیدا تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت با افزایش تنش خشکی میزان پایداری غشا کاهش معنی داری یافت (جدول ۴-۱، شکل ۴-۲). تحت شرایط تنش رطوبتی یکی از اولین بخش‌های گیاهی که آسیب می‌بیند غشای پلاسمایی است (لیانگ و همکاران^[۷۹]، ۲۰۰۳) زیرا در شرایط تنش خشکی، تولید و تجمع گونه‌های فعال اکسیژن ، نظیر رادیکال های سوپراکسید، هیدروژن پراکسید و رادیکال‌های هیدروکسیل افزایش می‌یابد (فویر و همکاران^[۸۰]، ۱۹۹۴). این ترکیبات به بسیاری از ترکیبات سلولی نظیر چربی‌ها، پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و اسیدهای نوکلئیک صدمه می‌زنند و با تغییر ساختمان غشا، در اثر پراکسیداسیون چربی‌ها و پروتئین‌ها (لیانگ و همکاران، ۲۰۰۳)، تراوایی غشای سلولی را افزایش می‌دهند که منجر به نشت الکترولیت‌های موجود در داخل سلول به سمت بیرون می‌شود (بلوم و همکاران^[۸۱]، ۱۹۸۲) و در نتیجه رشد گیاه تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
براساس نتایج آزمایش مکارون و همکاران^[۸۲]، (۱۹۹۵) مواجه شدن گیاه با تنش خشکی باعث افزایش میزان نسخه برداری از ژن های اکسید کننده و چربی های دیواره سلولی می شود، که در نهایت این امر سبب تخریب دیواره سلولی خواهد شد. پورموسوی و همکاران) ۱۳۸۵) ضمن بررسی گیاه سویا اعلام نمودند که در شرایط تنش شدید میزان نشت الکترولیت در مقایسه با تنش ملایم و عدم تنش خشکی بیشتر بود.
شکل۴-۲ اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر میزان پایداری غشای سلولی
تاثیر کود های شیمیایی و زیستی بر پایداری غشای سلولی نیز معنی دار بود (جدول۴-۱). نتایج مقایسه میانگین نشان داد تیمار ۱۰۰ درصد کود شیمیایی بیشترین و کاربرد کود زیستی کمترین پایداری غشا را داشت (جدول۴-۴). تیمار ۵۰ درصد کود شیمیایی+ کود زیستی به صورت سرک تنها یا تقریبا ۱۰ درصد کاهش بیشترین میزان پایداری غشا را به خود اختصاص دادند.
۴-۱-۴ میزان کلروفیل a وb
تاثیر تنش خشکی بر میزان کلروفیل برگ پرچم دوام فتوسنتز و حفظ کلروفیل برگ تحت شرایط تنش از جمله شاخص‌های فیزیولوژیکی مقاومت به تنش است (پساراک لی^[۸۳]،۱۹۹۹). در این تحقیق کلروفیل aو b هر دو تحت تاثیر تنش خشکی و کود زیستی قرار گرفتند (جدول۴-۵). با افزایش تنش خشکی میزان کلروفیل a و b کاهش معنی داری یافتند به طوری که تنش شدید باعث کاهش تقریبا ۲۸ درصد کلروفیل a و ۳۸ درصد کلروفیل b نسبت به شاهد گردیده شد (شکل۴-۳). آنتولین و همکاران^[۸۴] (۱۹۹۵) گزارش کردند با افزایش تنش خشکی، میزان کلروفیل برگ کاهش ولی نسبت کلروفیل aبه کلروفیل b افزایش می‌یابد زیرا تنش خشکی غلظت کلروفیل b را بیشتر از کلروفیل a کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی، کاهشی در میزان فتوسنتز مشاهده می‌شود که تا حدی به واسطه کاهش غلظت کلروفیل در اثر تجزیه آن می‌باشد . بنابراین حفظ غلظت کلروفیل تحت تنش به ثبات فتوسنتز در این شرایط کمک می‌کند. میسرا و اسریکاستاواتا^[۸۵] (۲۰۰۰) نشان دادند که تنش کم آبی باعث تخریب کلروپلاست ها و کاهش میزان کلروفیل می شود. صالحی و همکاران (۱۳۸۲) اظهار داشتند که آنزیم های کلروفیلاز و پراکسیداز از عوامل موثر در کاهش کلروفیل در شرایط تنش رطوبتی هستند.

جدول۴-۵ تجزیه واریانس برخی صفات فیزیولوژیک تحت تیمار های مختلف در ذرت

منابع تغییر

درجه آزادی

مجموع مربعات

کلروفیل a

کلروفیل b

تکرار

۳

^۰۳/۰ ۴۲/۰

^۳۸/۰ ۰۴/۰

تنش خشکی

۲

^۰۰۲/۰ ۰۸/۰