بر اساس پیش بینی های رسمی سازمان جهانی گردشگری، درآمد حاصل از گردشگری در سطح جهان تا سال ۲۰۲۰ به ارزش تقریبی دو تریلیون دلار در هر سال خواهد رسید(یاوری و همکاران،۱۳۸۹).
اثرغیرمستقیم:
گردشگری به صورت غیر مستقیم نیز بر رشد اقتصادی تأثیر می گذارد و نشان دهنده اثر پویایی بر کل اقتصاد به شکل اثرات سرریز و یا دیگر آثار خارجی است. به این صورت که اگر گردشگری به دلیل تعامل زیاد با دیگر فعالیت های اقتصادی، دچار رونق شود، آن دسته از فعالیت هایی که به آن کالا یا خدمت می دهند و یا محصول آن را مصرف می کنند، همراه با آن حرکت خواهند کرد. یعنی گردشگری می تواند به عنوان موتوری برای رشد اقتصادی عمل کند و سایر فعالیتها را نیز به دنبال خود رو به جلو هدایت کند(همان منبع).

از سوی دیگر، رشد اقتصادی نیز بر توسعه گردشگری مؤثر است. رشد اقتصادی، با توسعه تسهیلات و زیربناهای گردشگری از جمله توسعه حمل و نقل و راه ها، گسترش پول الکترونیک، توسعه فناوری اطلاعات وارتباطات^[۳۴]، توسعه مکانهای اقامتی، رستوران ها و هتل ها، توسعه بهداشت عمومی و همچنین توسعه تسهیلات تفریحی و امور رفاهی، موجب توسعه صنعت گردشگری می شود(یاوری و همکاران،۱۳۸۹).
۲-۶- پیشینه تحقیق
۲-۶-۱-پژوهش های داخلی
- شفیعی و شفیعی^[۳۵](۲۰۱۴) در مقاله ای با عنوان “مطالعه عوامل موثر بر اعتماد گردشگران داخلی در ارائه خدمات الکترونیکی در گردشگری الکترونیک- مطالعه موردی ایران” به بررسی اثر عواملی مانند اعتماد، وفاداری و رضایت گردشگران الکترونیکی در ارائه خدمات الکترونیک در ایران پرداختند. برای این منظور، یک مدل مورد استفاده قرار گرفت که به بررسی رابطه بین متغیرهایی مانند امنیت درک شده، حفظ حریم خصوصی، روش های پرداخت ساده، قابلیت انتخاب و هزینه معامله با متغیرهای میانی )اعتماد و رضایت (و وفاداری به عنوان متغیر وابسته پرداخت. نوع مطالعه در رابطه با جمع آوری داده ها آن توصیفی است و با جمع آوری داده ها به بررسی عوامل موثر بر اعتماد گردشگران داخلی از خدمات الکترونیکی در گردشگری الکترونیکی در ایران می پردازد. جامعه آماری در این پژوهش، تمام گردشگران ایرانی است که حداقل یک بار از خدمات الکترونیکی در صنعت گردشگری الکترونیکی استفاده کرده اند. ۲۰۰ پرسشنامه، توزیع شد که از این میان ۱۹۳ پرسشنامه عودت داده شد. و به دلیل تکمیل نبودن، ۱۸۰ پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که امنیت درک شده دارای بالاترین اثر و هزینه معامله کمترین اثر بر اعتماد کاربران آنلاین در استفاده از خدمات گردشگری الکترونیکی دارد. نتایج نشان داد که رضایت یک اثر مثبت بر اعتماد مشتری و وفاداری دارد و نقش کلیدی درخدمات انلاین محصولات و خدمات گردشگری ایفا می کند.
- خالوزاده و رضایی^[۳۶](۲۰۱۴) در مقاله ای تحت عنوان ” عوامل موثر و مطالعه اثرات آن بر پذیرش مشتریان گردشگری الکترونیک ایران” به شناسایی عوامل اساسی موثر بر پذیرش مشتریان وب سایت های گردشگری در گردشگری الکترونیک ایران پرداختند. پس زمینه های نظری این مطالعه بر اساس مدل پذیرش فناوری است. آنها به بررسی اثر فناوری مناسب، سرگرمی، اعتماد و خودکارآمدی، به عنوان عامل موثر، در پذیرش کاربر از وب سایت های گردشگری پرداختند. تحقیق حاظر دارای ۱۳ فرضیه می باشد که بررسی فرضیه ها در زمینه وب سایت های گردشگری الکترونیک انجام شد. برای بررسی فاکتورهای اثربخش بیان شده برقصد استفاده از وب سایت گردشگری از پرسشنامه استفاده شد. جمعیت این مطالعه مسافران بالقوه در ایران بودند ۳۰۰ پرسشنامه توزیع شد و ۲۵۵ پرسشنامه معتبر و کامل عودت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده از روش مدل معادلات ساختاری و نرم افزار آموس استفاده شد. نتایج نشان داد که قصد مشتریان به استفاده از وب سایت های گردشگری به نگرش و اعتماد بستگی دارد، بین این دو نگرش دارای اثر عمیق تر است. آنها بررسی کردند که فاکتورهای اعتماد، خودکارآمدی، فناوری مناسب و سرگرمی فاکتورهای موثر بر پذیرش گردشگری الکترونیک می باشند. نتیجه این مطالعه موجب افزایش دانش درحوزه عوامل حیاتی موفقیت درپذیرش کاربر گردشگری الکترونیک می شود.
- سیدنقوی و جمال آبادی(۱۳۹۲) درپژوهشی باعنوان ” مولفه های موثر بر اعتماد گردشگران در حوزه گردشگری الکترونیک” مدلی را ارائه دادند و فرایند اعتماد الکترونیک را با توجه به مبانی نظری تحقیق به سه مرحله آغاز، شکل گیری و تثبیت تقسیم کردند. هدف این تحقیق ارائه مدل مفهومی جهت تبیین عوامل تاثیرگذار بر اعتماد گردشگران به هنگام استفاده از وب سایت های فعال در حوزه گردشگری بوده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از پرسشنامه و نمونه ای به حجم ۱۳۱ نفر انجام شده است جامعه آماری شامل گردشگرانی است که به انجام امور سفر همچون رزرو هتل، رزرو و خرید بلیط و کسب اطلاعات در مورد سفر به صورت الکترونیکی پرداخته اند پس از برازش مدل پژوهش، بررسی فرضیه ها با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل انجام گردید و نتیجه نشان داد که عوامل رضایت، شهرت و کیفیت الکترونیک به عنوان مولفه های تاثیرگذار بر اعتماد الکترونیک شناسایی شدند.
- شیخی و همکاران(۱۳۹۲) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی عوامل موثر بر افزایش اعتماد مشتریان در خرید کالا و خدمات اینترنتی با مطرح کردن ۶ فرضیه تاثیر هر یک از عوامل اعتبار درک شده از سازمانها و شرکتهای ارائه دهنده کالا و خدمات، عوامل زمینه ای و زیر ساختهای الکترونیکی کشور، عوامل فردی، دانش مشتریان، زمینه تجربی، ریسک پذیری، بر اعتبار مشتریان با روش توصیفی مورد مطالعه قرار دادند. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه بندی شده استفاده شد. جهت تعیین حجم نمونه پژوهش، از روش برآورد حجم نمونه کوکران استفاده شد. پرسشنامه ها بر اساس طیف لیکرت طراحی و بین نمونه ای متشکل از ۳۸۴ نفر توزیع شد. یافته های پژوهش هر ۶ فرضیه را تایید می کند.
- رحیم نیا و همکاران(۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان کنکاشی بر عوامل اعتماد زای وب سایت ها در بستر تجارت الکترونیک به منظور ارائه مدل مفهومی دسته بندی دیگری از عوامل تاثیر گذار بر اعتماد ارائه دادند: ۱- ویژگی های مشتری(میل به اعتماد، آشنایی با وب سایت، تجربه خرید، تمایل به جست و جو در سایت) ۲- عوامل مرتبط با کیفیت وب سایت(کیفیت خدمات ،کیفیت اطلاعات ، کیفیت وب سایت، طراحی گرافیک، ساختار، محتوا واجتماعی) ۳- عوامل مرتبط با ویژگی های فروشنده(کنترل های امنیتی، کنترل حریم خصوصی، صداقت و شایستگی، خیر خواهی ، شهرت برند، پشتیبانی) ۴- عوامل مرتبط با فناوری (فناوری های مدرن، کانال های ارتباطی متنوع، عملکرد فناوری، مقایس پذیری و سازگاری فناوری). و در نتیجه بیان کردند این عوامل در قالب چهار بعد کلی: عوامل مرتبط با فناوری، عوامل مرتبط با ویژگی های فروشنده، عوامل مرتبط با کیفیت وب سایت و ویژگی های مشتری ارائه شده است که در صورت در نظر گرفتن این عوامل، میزان اعتماد مشتریان به سایت های تجارت الکترونیک افزایش خواهد یافت و منجر به توسعه تجارت الکترونیک خواهد گردید.
- خداد حسینی و همکاران(۱۳۸۸) در مطالعه ای تحت عنوان عوامل مؤثر بر اعتماد مشتری در تجارت الکترونیک، عوامل موثر بر اعتماد را در چارچوب عوامل فردی، شرکتی، و زیر ساختی مطرح و بررسی کردند. جامعه آماری این تحقیق مشتریانی هستند که از فروشگاه های الکترونیکی موجود در جامعه مجازی ایرانیان به صورت الکترونیکی خرید کرده، از میان آنان تعداد ۷۸ نمونه تصادفی انتخاب شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که به جز فرضیه مربوط به عوامل فردی، سایر فرضیه های تحقیق تایید می شود.
- مومن کاشانی(۱۳۸۷) بر مبنای مطالعه ای عوامل موثر بر ایجاد اعتماد به تجارت الکترونیکی را در مشتریان ایرانی به ترتیب اهمیت شامل مواردی از قبیل: حریم خصوصی، قوانین و امنیت، انجام کامل سفارش، کیفیت محتوا، خدمات ویژه و سهولت کاربری، راحتی پیمایش و ویژگی های ظاهری وب سایت، نشان اعتماد، مشاوره و امکان تعامل برخط عاری از خطا، ریسک درک شده، ذکر مشخصات کامل شرکت، لینک از و به سایتهای دیگر، شهرت فروشنده اینترنتی، نام تجاری، میل باطنی نسبت به اعتماد و تجربیات خریدهای قبلی می داند. در میان متغیرهای یاد شده بخشی مربوط به دولت بوده که شامل تنظیم قوانین و مقررات و اعطای نشان دولتی اعتماد است. بخش دیگری از این متغیرهای موثر بر ایجاد اعتماد مربوط به فروشنده بوده و مربوط به شهرت فروشنده و نام تجاری می باشد. همچنین متغیرهای نظیر میل باطنی به اعتماد، تجربیات خرید اینترنتی قبلی از جمله متغیرهایی هستند که بر مشتری موثرند. سرانجام متغیرهای دیگر موثر بر ایجاد اعتماد مربوط به مشخصه های وب سایت است. در این میان متغیرهایی نظیر حریم خصوصی و امنیت، راحتی پیمایش و ویژگیهای ظاهری وب سایت، انجام کامل سفارش و نشان اعتماد قرار می گیرند.
۲-۶-۲- پژوهش های خارجی
- پونته و همکاران(۲۰۱۵) در مقاله ای با عنوان “تاثیر اعتماد و ارزش درک شده بر روی قصد خرید سفر های آنلاین” یک مدل برای ایجاد قصد خرید آنلاین بر اساس ارزش ادراک شده، اعتماد، سوابق امنیتی درک شده و حفظ حریم خصوصی پیشنهاد می شود. از مدل ارائه شده توسط ری آی و کیم (۲۰۱۱) استفاده شده و مدل توسعه داده شده و مهر و موم تضمین شخص ثالث و سازه های مرتبط با آن را پوشش می دهد و به بررسی تاثیر کیفیت اطلاعات درک شده، حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران بر اعتماد می پردازد. جامعه آماری این تحقیق ۴۵۱ نفر می باشد و از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. نتیجه نشان داد که قصد خرید آنلاین به ارزش ادراک شده و اعتماد بستگی دارد. پیش بینی اصلی اعتماد درک شده، کیفیت اطلاعات درک شده و امنیت درک شده است. امنیت درک شده مصرف کننده به شهرت فروشنده، سرمایه گذاری سایت، مهروموم تضمین شده شخص ثالث، درک درست از مهرو موم های شخص ثالث، حریم خصوصی، سیاست های امنیت، آشنایی با وب سایت بستگی دارد.
- آناماریا و دوبرسکو^[۳۷](۲۰۱۴) در مقاله ای با عنوان” مدل ارزیابی رضایت گردشگران از اطلاعات موجود در محیط آنلاین” به اعتماد به عنوان یکی از فاکتورهای موثر بر رضایت گردشگران توجه کردند و سعی در ایجاد یک مدل مفهومی برای تعیین سطح رضایت تجربه شده توسط گردشگران در محیط آنلاین داشتند. هدف از این پژوهش شناسایی تاثیر عوامل مانند: اعتماد، مزایای/ معایب موجود در محیط دیجیتالی و امنیت داده ها در میزان رضایت فعلی کاربران است. تجزیه و تحلیل چند متغیره انجام شد تست داده های با نرم افزار۲۰SPSS انجام شد. این تحقیق با یک نمونه ۱۵۷ نفری که در سن ۱۸ تا ۳۵ قرار داشتند و در تاریخ ۱۲ تا ۲۵ آگوست از آژانس گردشگری محصول و خدمات کسب کردند انجام شد و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردید و نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که اعتماد گردشگران با توجه به فعالیت در محیط آنلاین اهمیت زیادی در میزان رضایت دارد. مزایای که این محیط ارائه می دهد، و نیز ایمنی اطلاعات شخصی به طور مستقیم سطح رضایت از کاربران را تحت تاثیر قرار می دهد. از سوی دیگر، نگرش منفی درک شده مصرف کننده نسبت به محیط آنلاین، مانع در جهت دستیابی به محصولات گردشگری آنلاین می شود.
- عبدالرزاق^[۳۸] و همکاران(۲۰۱۴) در پژوهشی تحت عنوان"اعتماد و قصد خرید مجدد در خدمات گردشگری آنلاین در میان مشتریان مالزیایی” به بررسی عواملی که به خرید آنلاین کمک می کند پرداختند. به عنوان یک مقاله مفهومی، این پژوهش به بررسی عوامل خرید آنلاین بوسیله ارزیابی اعتماد آنلاین به عنوان پیش بینی کننده ای که قصد خرید مجدد آنلاین را در خدمات گردشگری آنلاین تحت تاثیر قرار می دهد می پردازد. این مطالعه تحقیقات کمی را پوشش می دهد همه پاسخ دهندگان به طور داوطلبانه به خدمت گرفته شدند. پاسخ دهندگان هدف این مطالعه، مصرف کنندگان مالزی بودند که خرید از طریق وب سایت های گردشگری را تجربه کرده اند. پایین ترین پاسخ دهندگان از کاربران شخصی اینترنت می باشد که کمتر از ۴۰۰ نفر پیش بینی شد و از طریق پرسشنامه ایمیلی داده ها جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه جهت نشان دادن رابطه بین متغیرها به کار گرفته شد تا معادله ی بدست آمده بهترین پیش بینی کننده متغیر وابسته از متغیر مستقل باشد. با توجه به ماهیت این مطالعه، پیچیدگی مدل تحقیق و نمونه نسبتا کوچک اندازه، حداقل مربعات جزئی^[۳۹]، به عنوان ابزار آماری برای تجزیه و تحلیل داده های کمی انتخاب شد. نتیجه می توان گرفت که این مطالعه به شکل گیری بهتر و درک و توضیح از اعتماد آنلاین و قصد خرید مجدد در خدمات گردشگری آنلاین در میان مصرف کنندگان مالزی کمک می کند این مطالعه عوامل موثر بر قصد خرید مجدد آنلاین را شناسایی می کند. علاوه بر این، این مطالعه به روشن شدن سه بعد خیرخواهی، یکپارچگی، توانایی بر اساس اعتماد در یک چهارچوب که در تحقیقات اعتماد آنلاین بررسی شده کمک می کند.
- فوتلا و دسگوپتا(۲۰۱۴) پژوهشی با عنوان “مطالعه عوامل موثر بر اعتماد مصرف کننده برای شرکت های گردشگری الکترونیک در هند” انجام دادند. و بیان داشتند که اعتماد عنصر مهمی است که تصمیم خرید مصرف کنندگان را تحت تاثیر قرار می دهد و از آنجا که عدم اطمینان وحشتناک ترین مانع در ایجاد روابط با مشتریان آنلاین است هدف این تحقیق تلاش برای شناسایی عوامل مهمی است که در ایجاد اعتماد مصرف کنندگان در یک شرکت آنلاین با توجه خاص به صنعت گردشگری کمک می کند. طرح پژوهش، ترکیبی انتخابی از تحقیق توصیفی و علی طبیعی است. جامعه این مطالعه اشاره به مشتریان هندی دارد که در رزرو تور، از شرکت های گردشگری آنلاین استفاده کردند. از ۴۰۰ پرسشنامه، ۳۶۷ پرسشنامه کامل در تمام جهات بود. ۷ فاکتور برای اعتماد در این تحقیق شناسایی شد که شامل(۱-خصوصیات وب سایت ۲-شخصی سازی ۳-اطلاعات وب سایت ۴-تخفیف تبلیغاتی ۵-دسترسی ۶-قیمت رقابتی ۷-سیاست های استرداد) می باشد. می توان نتیجه گرفت که هفت عامل بیان شده به عنوان عوامل بسیار مهم ایجاد اعتماد در شرکت های گردشگری آنلاین در هند می باشند. اگر از این عوامل توسط شرکت های گردشگری محافظت گردد، اعتماد مصرف کنندگان هند میتواند تقویت گردد از این رو، شرکت با جذب مشتریان راضی سود بدست خواهد آورد و قادر خواهد بود تا آنها را برای مدت زمان طولانی حفظ کند.
- فوتلا و دسگوپتا(۲۰۱۳) در تحقیق دیگری تحت عنوان “عوامل مسئول اعتماد سازی در شرکت های گردشگری آنلاین” تلاش برای کشف عوامل ایجاد اعتماد مصرف کننده در محیط آنلاین در زمینه صنعت گردشگری داشتند. این مقاله که علمی ترویجی می باشد بعد از مقدمه شروع به بیان فاکتورها و ابعاد اعتماد می کند. و ویژگی های اعتماد را این گونه بر می شمارند(۱-قابلیت اعتماد و اطمینان ۲- قابلیت اطمینان اطلاعات ۳- مسئولیت در استفاده از اطلاعات ۴- قابلیت ۵- صداقت ۶- بخشش). سپس بحث اعتماد به شرکت های گردشگری الکترونیک مطرح می گردد و ابعاد عملیاتی در نظر گرفته شده توسط پژوهشگران مختلف بیان می گردد. سرانجام نتیجه گیری به این شکل بیان گردید: درک ماهیت ساختار اعتماد برای تعدادی از دلایل مهم است، به ویژه برای ایجاد ارزش بیشتر برای مشتریان. تجزیه و تحلیل عمیق از این صنعت به شما کمک خواهد کرد که:
شناسایی دلایل انتخاب گردشگری الکترونیک توسط مصرف کنندگان (گردشگران).
از بین بردن شک و تردید که مانع اعضای آنلاین در خرید آنلاین است.
تشخیص انتظارات گردشگران از وب سایت های گردشگری
- الیوت^[۴۰] و همکاران(۲۰۱۳) در پژوهشی با عنوان “درک کیفیت خدمات در یک محیط جامعه سفر مجازی ” بیان داشتند که با توجه به اینکه نوآوری های فن آوری در صنعت گردشگری به طور قابل توجهی کانال های ارتباطی بین ارائه دهندگان خدمات و مسافران بالقوه را تحت تاثیر قرار داده است. جوامع سفر مجازی^[۴۱] در حال حاظر برای به اشتراک گذاری اطلاعات گردشگری محبوب است. بنابر این هدف از این مطالعه آزمون یک مدل جدید اعتقادات، نگرش و رفتار جوامع سفر مجازی با بهره گرفتن از معادلات ساختاری مدل سازی است. این مدل اندازه گیری های اثبات شده در تئوری رفتار مشتریان را مانند رضایت/ اعتماد و گرایش به برند با اقدامات رفتاری منحصر به فرد به دامنه مجازی مانند جذابیت وب سایت یکپارچه می کند. سی تریپ^[۴۲] یک آژانس مسافرتی چینی است که بلیط های هواپیما و اقامتگاه را می فروشد و یک وب سایت مسافرتی بزررگ را اداره می کند. ابزار پژوهش پرسشنامه ساختار یافته بود برای اندازه گیری کیفیت، اعتماد، رضایت و نگرش نام تجاری از مقیاس دوقطبی استفاده شد و برای اندازه گیری جذابیت وب سایت و قصد معامله از طیف لیکرت استفاده شد پرسشنامه با یک نمونه کوچک از دانشجویان چینی قبل از اجرا پیش آزمون شد. پرسشنامه آنلاین بر روی وب سایت^[۴۳] آپلود شد و دعوت نامه به انجمن سی تریپ ارسال گردید. در مجموع ۲۴۳ پرسشنامه جمع آوری شد از طریق فرایند تجربی فیلتر کردن داده ها به ۲۰۴ پرسشنامه قابل استفاده کاهش یافت. تجزیه و تحلیل با نرم افزار آموس^[۴۴] انجام گردید. نتایج نظرسنجی از اعضای سی تریپ نشان می دهد که کیفیت جامعه به طور قابل توجهی رضایت عضو و اعتماد را تحت تاثیر قرار می دهد. با این حال، اعتماد به طور مستقیم تحت تاثیر جذابیت سایت و یا قصد معامله قرار نمی گیرد. رضایت کاربران به طور قابل توجهی تحت تاثیر جذابیت سایت قرار می گیرد. در حالی که اعتماد، گرایش به برند را و گرایش به برند قصد معامله را تحت تاثیر قرار می دهد.
- یاکیم و همکاران(۲۰۱۱) در مقاله ای تحت عنوان “اثر اعتماد درک شده در تجارت الکترونیک: خرید آنلاین برای محصولات و خدمات گردشگری در کره جنوبی” به بررسی عوامل موثر بر اعتماد، رضایت و وفاداری پرداختند. روش مدل سازی معادلات ساختاری برای بررسی روابط بین متغیرهای بیرونی (قابلیت حرکت از یک صفحه به صفحه دیگر، امنیتی، تهدید و هزینه معامله) و متغییر واسطه (اعتماد و رضایت)، با وفاداری به عنوان یک متغیر وابسته به کار گرفته شد. برای این منظور، در مجموع ۳۴۰ پرسشنامه از پاسخ دهندگان پانل آنلاین توسط یک شرکت تحقیقاتی اینترنت جمع آوری شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که قابلیت حرکت و امنیت ادراک شده به طور قابل توجهی اثر مثبت بر اعتماد دارد. با این حال، هزینه معامله هیچ تاثیری بر اعتماد ندارد. پیدا شد که رضایت تاثیر مثبت بر اعتماد دارد که به نوبه خود، موثر بر وفاداری مشتری است. یافته ها حاکی از این است که اعتماد تحت تاثیر رضایت مشتری است که نقش کلیدی به عنوان تجربه وفاداری مشتری درخرید آنلاین برای محصولات و خدمات گردشگری بازی می کند.
- سانچزفرانکو^[۴۵] و همکاران(۲۰۱۰) در مقاله ای تحت عنوان “انجمن های سفر مجازی و وفاداری مشتری: مشارکت مشتریان در خرید و طراحی وب سایت” به بررسی تاثیر متغیرهای مشارکت خرید و طراحی و اثر آن در پذیرش خدمات آنلاین، به ویژه، جوامع مجازی سفر پرداختند. مطالعات کمی به طور مستقیم در متغیرهای طراحی، زیبایی شناسی بصری و قابلیت استفاده، و عواقب رضایت با اتخاذ دیدگاه کاربر محور تمرکز کرده اند یک مدل یکپارچه از کیفیت رابطه با ارائه توضیح رضایت کلی از طریق نفوذ قابلیت ها و زیبایی شناسی بصری پیشنهاد شد. نمونه گیری غیراحتمالی انجام شد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه آنلاین استفاده گردید فرایند جمع آوری داده ها نیز برنامه ریزی شده بود لیست سوالات به صورت تصادفی برای هر شرکت کننده، به دور از تعصبات سیستماتیک بالقوه در داده ها و دیگر الگوهای سازگاری شناختی فرستاده شد. این نظر سنجی بر روی سرور وب در آزمایشگاه تحقیقاتی رفتار مصرف کننده از یک دانشگاه اسپانیایی منتشر شد. پاسخ دهندگان این مطالعه شامل پاسخ دهندگان ازجوامع سفر مجازی است جایی که اعضای آن به فعالیت هایی مانند پیدا کردن شرکت های سفر، ارائه راهنمایی سفر و پیشنهادات و… می پردازند. جامعه آماری شامل دونمونه بود. نمونه اول با خرید بالا (۱۵۹) نفر و نمونه دوم با خرید پایین(۱۶۹) نفربودند. این پژوهش از یک مدل معادلات ساختاری^[۴۶] با مشتقات حداقل مربعات جزئی برای برآورد ارزیابی روابط بین سازه ها استفاده کرد آنها نشان دادند که مشارکت خرید، متغیر میانجی قوی بین متغیرهای طراحی و اجرا است. متغیرهای طراحی، رضایت و اعتماد منجر به توسعه بالای وفاداری مشتریان می شود. و مشارکت خرید مهم ترین متغیر میانجی بکار گرفته شده در روابط خدمات آنلاین است.
یانگ^[۴۷] و همکاران(۲۰۰۹) نیز متغیرهای اخلاقی شامل سیاست های حفظ اسرار و حریم خصوصی، دقت، صداقت، مالکیت، احترام به مصرف کننده، تاکید بر ارزش مصرف کننده و شفافیت اطلاعات را در ایجاد اعتماد(خیرخواهی، صداقت و شایستگی) موثر می دانند. شهرت فروشنده، کیفیت وب سایت، ضمانت های ساختاری، کیفیت اطلاعات، قابلیت فهم و مرتبط بودن اطلاعات، سهولت استفاده از وب سایت و تعامل با آن، ویژگی های خدمت/ محصول، مکانیسم های بازخور، اندازه شرکت، تجربیات قبلی و آشنایی با وب سایت نیز از سایر عواملی هستند که در القای اعتماد به مشتریان نقش به سزایی دارند.
جدول (۲-۱) خلاصه پژوهش های گذشته