

انسجام

عضویت گروهی

/

/

/









توافق

/

/

/









رضایت

/

/

/









نمره کل

همانگونه که در جدول(۴-۱۵) مشاهده میشود بین گروه آزمایش و کنترل در همه عاملهای کیفیت روابط زناشویی و نمره کل، تفاوت معنی دار وجود دارد. دامنه مجذور اتا بین ۲۹۳/۰ تا ۴۳۱/۰ است، در نتیجه غنیسازی با گذشت یک ماه همچنان تاثیر خود را حفظ کرده است. توان آماری بدست آمده (۷۷۸/۰ تا ۹۶۷/۰) نشانگر کفایت حجم نمونه و دقت آماری مطلوب است.

فصل پنجم
بحث و نتیجهگیری

۵-۱- مروری بر یافته های پژوهش
این پژوهش یک مطالعه نیمهتجربی بوده که تاثیر غنیسازی به شیوه ارتقای روابط را بر کیفیت روابط زناشویی بررسی نموده است. بدین منظور ۳۶ نفر انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایگزین شدند. هر دو گروه در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری شرکت کرده و پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. متغیر مستقل(یا مداخله) غنیسازی به شیوه ارتقای روابط(RE) بود که در ۸ جلسه بر گروه آزمایش اعمال شد. یافته های پژوهش نشان داد که غنیسازی باعث افزایش کیفیت روابط زناشویی و ابعاد آن(توافق، انسجام و رضایت) شده است و فرضیه های پژوهش تایید شدند.
۵-۲- بحث:
۱- نتایج پژوهش نشان داد که غنی سازی روابط باعث بهبود کیفیت روابط زناشویی شده است(جدول۴-۳). این نتیجه با یافته های آکاردینو و جورنی(۱۹۹۸) همسو است. پژوهش های مشابه دیگری یافت نشد، ولی پژوهشهای کارسون، کارسون، گیل و باکوم(۲۰۰۴)، موری، رز، بلیویا، هولمز و دیگران(۲۰۰۲)، اثربخشی غنیسازی روابط بر ارتقای ابعاد ذهنی و عینی روابط زناشویی را تایید نمودهاند.
به لحاظ نظری میتوان گفت مهارتهای ایجاد شده در R. E مهارتهایی هستند که برای کمک به ارضای شدیدترین تمایلات خانواده ها، و تقریباً در همهی فرهنگها کاربرد دارند. این تمایلات شامل عشق، دلسوزی، تعلق، اعتماد، وفاداری، امنیت و لذت هستندکه در بین بقیه از اهمیت بیشتری برخودارند. اگر هر شرکت کننده این تمایلات رابرای همسرش و برای سایر اعضای خانواده ارضا کند، به عنوان یک کارکرد روانی-اجتماعی اساسی که در روابط رمانتیک صورت گرفته، تلقی می شود که با ایجاد یک جو مراقبتی پایدار، عشق و صمیمیت، عزت نفس و رشد روانی فردی هر یک از اعضا را تقویت می کند. پاسخهای دلسوزانه میتواند عامل بسیار مهمی در ارتقای امنیت و پایداری پیوند زناشویی، و ایجاد روابط صمیمانهی سازنده و پایداری برای رشد شخصی باشد. به عبارتی از دیدگاه R. E آنچه در بلند مدت مهم است و در دوره های R. E بدست میآید روابط زوجی سالم، توانایی حل مساله به روشی دو سونگر و منصفانه، توانایی حفظ جو مراقبتی در طول بحث و حل مساله، توانایی اتخاذ دیدگاه فرد دیگر، توانایی تعامل با دیگر شرکت کنندگان، توانایی به وضوح دیدن خود و دیگری( بدون سوگیری)، توانایی مانع شدن یا کاهش دادن چرخه ها ی تعامل منفی-منفی و خشم، توانایی تغییر در الگو های رفتاری مورد انتظار فرد، کمک به فرد جهت رسیدن به تغییرات مطلوب مورد انتظار خودش و کمک به شریک خود تا تغییراتی را که میخواهد انجام دهد. اینها هم تغییراتی هستند که از طریق تسلط بر مهارتهای برنامه R. E ایجاد می شوند. همچنین با توجه به اینکه پیشینه پژوهشی نیز نشان داه غنی سازی روابط از اثربخشی مطلوبی برخوردار است، میتوان نتیجه گرفت مهارتهای آموخته شده به خوبی تاثیر گذار بودهند و توانستهاند کیفیت روابط زناشویی را ارتقا بخشند.

۲- یافته های پژوهش نشان داد که غنی سازی به شیوه ی ارتقای روابط باعث افزایش توافق در روابط زناشویی شده است(جدول۴-۶). پژوهشی با عنوان یا فرضیهی مشابه یافت نشد. اما از آنجایی که توافق زناشویی بر اساس نظریه ی لیوایز و اسپنیر(۱۹۷۹) بعد عینی کیفیت روابط زناشویی را نشان می دهد و یکی از مولفه های سازگاری زناشویی است، میتوان گفت این نتیجه یا یافته های حاصل از پژوهش های موری،رز، بلویا، هولمزو دیگران (۲۰۰۲)، بروکس، جورنی و مازا(۲۰۰۱)، دوکت(۲۰۰۱)، شولبنرگر(۲۰۰۱)، آکاردینوو جورنی(۱۹۹۸)، جسی و جورنی(۱۹۸۱)، و یمن(۱۹۷۳) همسو است. در این پژوهشها غنی سازی به شیوه ی ارتقای روابط سازگاری زناشویی را افزایش داده است.
به لحاظ نظری میتوان گفت از آنجا که بخشی از فرایند غنی سازی به آموزش مهارت های بحث و مذاکره و حل تعارض اختصاص داده شده است، میتوان اظهار نمود آموزش این مهارتها و انتقال آن به محیط خارج از جلسات آموزشی، به زوجها در نیل به توافق و همفکری کمک نموده است. . مهارت ابرازگری شرکتکنندگان را قادر به فهم بهتر منابع استرس، نیازها و تمایلاتشان میسازد و به طریقی که کمترین احتمال ایجاد و اکنش های دفاعی، اضطراب، خصومت و تعارض وجود داشته باشد و بیشترین احتمال فراخوانی فهم همدلانه، همکاری و حمایت وجود داشته باشد، قادر به ابراز گری در مقابل دیگران می شوند. این مهارت افراد را در فرایند حل تعارض و حل مساله به صورت سریع و موفقیتآمیز و با اضطراب کمتر، یاری میکند. مهارت همدلانه، مشارکت کنندگان را برای فهم دلسوزانهی بیشتر از نیازهای مراجعان در زمینه های نیازهای هیجانی، روانشناختی و نیازهای بینفردی و تمایلات دیگران و فراخوانی رفتارهای باز، صادقانه، قابل احترام و اعتماد، مشترک، رفتارهای هم حسی، نظارتی و صمیمی با دیگران با سرعت و میزان بیشتر آماده می سازد. مهارت بحث و مذاکره به زوج ها برای حفظ فضای هیجانی( عاطفی) مثبت آموخته میشود، تا زمانی که از موضوعات مشکل بحث میشود، از این طریق از افزایش خشم جلوگیری شود. مجموعه این عوامل باعث میشود زوج راحتتر بتوانند به توافق زناشویی دست یابند.
۳- یافته های پژوهش نشان می دهد غنیسازی روابط، رضایتمندی زناشویی را بهبود بخشیده است(جدول۴-۹). این نتیجه با یافته های نظری(۱۳۸۳)، کارسون، کارسون، گیل و باکوم(۲۰۰۴). براک وجانینگ(۱۹۸۳) همسو است. با توجه با اینکه غنی سازی مهارتهای همدلی، ابرازگری و ایجاد جو حمایتی توسط زوج را آموزش می دهد و همانگونه که در فصل سوم بیان شد هدف اصلی این رویکرد کمک به ارضای نیازهای اساسی خانواده مانند عشق، مهربانی، تعلق، امنیت و لذت است(سوکا،۲۰۰۵). در نتیجه می توان انتظار داشت این رویکرد رضایتمندی زناشویی را نیز افزایش دهد. بویژه مهارت همدلی باعث می شود هر یک از زوجین به ارضای نیازهای هیجانی و روانشناختی همسرش کمک نماید و باعث فراخوانی رفتارهای باز، صادقانه و صمیمانه توسط همسر میشود(گینزبرگ،۲۰۰۰).
۴- یافته های پژوهش نشان داد که غنی سازی روابط باعث افزایش انسجام در روابط زناشویی شده است(جدول۴-۱۲). این نتیجه با یافته های پژوهش شولبنرگر(۲۰۰۱)، جسی و جورنی(۱۹۸۱)، و یمن(۱۹۷۳) همسو است. از دیدگاه فینچام و بردبوری (۲۰۰۱) و لیوایز و اسپنیر(۱۹۷۹) همسانی رفتاری بعدی از سازگاری است و سازگاری خود بعد عینی کیفیت روابط زناشویی است. از این حیث یافته های این پژوهش با یافته های موری، رز، بولیویا، هولمز و دیگران(۲۰۰۲)، بروکس،جورنی و مازا(۲۰۰۱) و دوکت(۲۰۰۱) همسو است
بر اساس تعریف، انسجام زناشویی نزدیکی و همسانی عملکرد زوج در امورروزمره زندگی را نشان می دهد. مهارت های بحث و مذاکره زمینهای را فراهم میکند تا زوج ها بتوانند به تفاهم رفتاری دست یابند و ناهمسانی در رفتار و عملکرد کاهش یابد. همچنین مهارت تغیی خود وکمک به تغییر همسر زن و شوهر زا به سمت نوعی تشابه و تفاهم مشترک سوق میدهد. همانگونه که در شکل(۲-۸) آمده است، این توافق برای تغییر، باعث ایجاد تغییرات رفتاری در رفتا زن و شوهر شده و منجر به ایجاد هماهنگی و انسجام در روابط زناشویی میشود.
۴- آخرین بخش از نتایج پژوهش نشان داد که غنی سازی به شیوه ی ارتقای روابط پس از گذشت یک ماه، همچنان اثربخشی خود را حفظ کرده است(جدول۴-۱۵و ۴-۱۶). این بخش از یافته های پژوهش با نتایج حاصل از پژوهشهای کارسون، کارسون،گیل و باکوم(۲۰۰۴)، جسی، جورنی و مازا(۲۰۰۱)، بروکس(۱۹۹۷)، براک و جانینگ(۱۹۸۳) و ویمن(۱۹۷۳) همسو است. از آنجایی که در بخش آموزش مهارت های پیشرفته، انتقال و تعمیم و مهارت های نگهداری و تداوم آموزش داده شد، در نتیجه می توان اظهار نمود که این مهارتها به خوبی آموخته شده و به کار بسته شده اند. شرکت کنندگان از طریق به کار گرفتن این مهارت ها میتوانند آموخته های خود را در طول زندگی همچنان نگه داشته و مرور نمایند تا فراموش نشود. این عامل باعث می شود اثربخشی دوره در طول زمان همچنان باقی بماند.
۵-۳- اعتبار پژوهش: