به عمق یا ارتفاع ساختار اشاره دارد.با افزایش سطوح سلسله مراتب سازمانی،تفکیک عمودی افزایش یافته و پیچیدگی سازمانی بیشتر می شود. (رابینز،۱۳۸۷،ترجمه الوانی و دانایی فر: ۸۴)
۱-۱۴-۶)رسمیت:
رسمیت به میزان یا حدی که قوانین ،رویه ها ،دستورالعمل ها و ارتباطات مکتوب و هم غیر مکتوب بوده، اشاره دارد.(رابینز،۱۳۸۷،ترجمه الوانی و دانایی فر: ۸۹)
۱-۱۴-۷)تمرکز:
تمرکز به میزانی که تصمیم گیری در یک نقطه واحد سازمان متمرکز شده،اشاره دارد.تمرکز به مسئله میزان پراکندگی اختیارات تصمیم گیری بر می گردد . (رابینز،۱۳۸۷،ترجمه الوانی و دانایی فر: ۹۸)
فصل دوم:
مبانی نظری تحقیق
بخش اول: ساختار سازمانی
۲-۱-۱-مقدمه
ویژگی ها و خصوصیات درونی یک سازمان میتواند یکی از ریشه های موفقیت سازمان بشمار آید . شناسایی اینکه چه ویژگی های درونی یک سازمان برای موفقیت سازمان ضروری است و اینکه چطوری این ویژگی ها عملکرد سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهند به طور فزاینده ای ، در حال افزایش است . بدون شک یکی از ویژگی های درونی که در موفقیت سازمانها نقشی حیاتی دارد ساختار سازمانی است ( ژنگ و دیگران ،‌۲۰۱۰) بدیهی است که ساختار ، با توجه به ویژگی های محتوایی ، ابعادی و محیطی خود اثر قابل ملاحظه ای بر توسعه سازمان دارد ، و در واقع آنچه سازمانهای خلاق و بهره ور را از سایر سازمانها متمایز می سازد ،‌همین خصوصیات ساختاری است که مناسب موقعیت و جایگاه آن است . به هر حال ، کوشش در جهت ارتقا بهره وری سازمان ، با توجه به ساختار و تشکیلات سازمان امکان کشف نارسایی های ساختاری نهفته در آن را فراهم ساخته و کارکنان را برای انجام موثر وظایف واداره بهتر امور آماده می سازد. (نوری ، حسن ، ۱۳۸۸ : ۳۹)

ساختار مناسب،ضمن اینکه باعث حرکت هر فرد در چارچوب اهداف سازمانی می شود،کارکنان را با شرایط تدوین شده سازمان خود، منطبق می سازد.(مینتزبرگ، ۱۳۷۱ ،ترجمه فقیهی و وزیری : ۷)
از این رو اگر یک سازمان ،به هر علتی ساختار نامناسبی را اتخاذ نماید و نتواند خود را با شرایط در حال تغییر سازگار کند ، محکوم به شکست خواهد بود.(هال ، ریچارد اچ ، ۱۳۸۳ ، ترجمه پارسائیان و اعرابی : ۱۰۶)
یکی از مشکلات اساسی بر سر راه کارایی و اثر بخشی سازمان ها در ایران (بویژه سازمان ها و موسسات دولتی ) مسائل ساختاری است . به گونه ای که ساختارهای سازمان ها ، ساختارهای کهنه و مبتنی بر مفروضات سنتی است که با وظایف فعلی آنها سازگاری نداشته ، پویایی و تحولات محیط امروز را مد نظرقرار نداده و علاوه بر آن مطابق نیازهای کنونی جامعه اسلامی ایران بنا نشده و به ابعاد انگیزشی و انیانی نیروی کار توجهی نگردیده است .(مقیمی ، ۱۳۷۷ : ۴۹)
لذا در دنیای واقعی و شرایط پیچیده و متغیر امروز، انتظار می­رود موفقیت سازمان­هایی تضمین شود که با ایجاد ساختار­های سازمانی مناسب و ساز و کارهای مربوطه، شرایطی فراهم آورند که نیروی ذهنی سازمان با دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز، ضمن اتخاذ تصمیمات مناسب و به موقع، در جهت تحقق اهداف سازمانی بسیج شود.(حاجی علیان ، علی ، ۱۳۹۰ : ۱۵)
۲-۱-۲-تعریف سازمان
وبر۱برای نخستین بار توانست «سازمان» را از سایر نهادهای اجتماعی تفکیک کند. به عقیده او، سازمان «یک رابطه اجتماعی بسته است که طبق مقررات به افراد خارجی اجازه ورود نمی­دهد … دستورات برای عملیات، بوسیله افراد خاصی که عهده دار این وظیفه هستند و در رأس سازمان قرار می­گیرند، اعمال می­ شود و معمولاً یک ستاد اداری و اجرایی دارد.»وی به رابطه متقابل و مشروع بین اعضای سازمان توجه می­ کند که آنها در
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

پی تأمین هدف­های ویژه هستندو به همین منظور کارهای مشخصی را انجام می­ دهند. این تعریف، مبنا و پایه تعریف­هایی قرار گرفت که دیگران، ارائه کردند، (هال،ریچارد اچ ، ۱۳۸۳ ، ترجمه پارسائیان و اعرابی : ۴۸)
تعدادی از تعاریف سازمان که توسط اندیشمندان مدیریت ارائه کردید عبارتند از:
یک سازمان ، یک پدیده اجتماعی هماهنگ شده است که دارای حد و مرز مشخصی بوده و برای تحقق هدف و یا اهداف مشترکی فعالیت می نماید . در تعریفی دیگر سازمان را فرایندی نظام یافته از روابط متقابل افراد برای دست یافتن به هدف های معین است .(رابینز،استیفن، ۱۳۸۷ ،ترجمه الوانی و دانایی فر : ۲۱)
شرمرهورن۱و همکاران در ۱۹۹۴ سازمان را مجموعه ­ای از افراد که برای تحقق اهدافی معین همکاری می­ کنند تعریف نمودند. در همه سازمان­ها از انسان­ها استفاده می­ شود و همه آنها هدفمند بوده و از «تقسیم کار» بهره می­گیرند. یک تقسیم کار خوب، با در نظر گرفتن زنجیره­هایی از اهداف، هدف­های عملکردی هر سطح را به مثابه ابزاری برای دستیابی به هدف­های عملکردی سطج بالاتر بکار می­گیرد. سازمان­های موفق محصولات یا خدمت با ارزشی را به محیط خارجی خود ارائه می­ کنند و در ازای آن سعی می­ کنند با دریافت منابع اولیه مورد نیاز، عملیات خود را استمرار بخشند. «رضاییان ، علی ، ۱۳۸۷ : ۱۰»
۲-۱-۳-ساختار سازمانی :
پارادایم مدیریت، طی چندین مرحله مشخص به سوی تکامل پیش رفته است و در تمام این مراحل تکامل،
ساختار سازمانی در مرکز توجه بوده است. چون ساختار سازمانی، چارچوب تصمیم­ها و فرایند­های
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

سازمانی را شکل می­دهد، خود محرک اولیه تغییر بوده است.(وانگ و احمد۱ ، ۲۰۰۰ : ۱۲)
راه یا شیوه ای است که از طریق آن فعالیت های سازمان ، تقسیم ، سازماندهی و هماهنگ می شوند . سازمانها ،‌ساختار هایی را به وجود می آورند تا فعالیت اعضا را هماهنگ و کنترل کنند . ساختار سازمانی ، چهار چوب روابط حاکم بر مشاغل ، سیستم ها ، فرآیندهای عملیاتی و افراد و گروههایی است که برای نیل به هدف تلاش میکنند. (بارنی و گریفن۲ ، ۱۹۹۲ : ۳۱۵)
ساختار ، توزیع قدرت در سازمان را نشان می دهد و صرفا یک ساز و کار هماهنگی نیست ، بلکه فرآیندهای سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد ، ساختار سازمانی به الگوهای روابط درونی سازمان ، اختیار و ارتباطات دلالت دارد (فردریکسون۳ ، ۱۹۹۶ :۲۸۲)
از طریق ساختار سازمانی ، عملیات و فعالیت های داخل سازمان هماهنگ و خطوط مسئولیت و اختیار مشخص می شود . ساختار ، تجلی فکر سیستمی است .(فروهی ، مهشید ، ۱۳۸۵ : ۱)
ساختار «می­سازدیاساختهمی­شود» یعنیازیکدیدگاه،ساختار،شکلکارهاراتعیینمی­کندوازدیدگاهدیگر،کارهاوفعالیت­هایسازمانی،شکلساختارراتعیینمی­کنند. (هال،ریچارد اچ ، ۱۳۸۳ ، ترجمه پارسائیان و اعرابی : ۱۵۵-۱۵۶)
ساختار سازمانی تصریح می کند که وظایف چگونه تخصیص داده شوند ،‌چه شخصی به چه کسی گزارش می دهد و ساز و کارهای هماهنگی رسمی و همچنین الگوهای تعاملی سازمانی که باید رعایت شوند
کدامند. (رابینز، استیفن ، ترجمه الوانی و دانایی فر ۱۳۸۷ : ۲۲)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….