مدیریت دانش از طریق اطلاعات و دانش به برنامه ریزی، هدایت و تصمیم گیری صحیح کمک می کند دانش می تواند در تصمیمات مناسب باشد و از این طریق منجر به کسب رقابتی برای افراد گردد و در نهایت میزان کارافرینی را به صورت چشمگیر افزایش دهد.(دیندارلو،۱۳۹۰) مدیریت دانش به عنوان یک فرایند سیستماتیک جهت پیدا کردن، انتخاب، سازماندهی، چکیده سازی و ارائه اطلاعات در جهت افزایش درک و فهم کارکنان از حوزه خاص مورد علاقه شان می باشد . مدیریت دانش به سازمان در کسب، درک و بینش حاصل از تجربه خود کمک می کند. فعالیت های خاص مدیریت دانش به تمرکز سازمان بر اکتساب، ذخیره سازی و به کار گیری دانش برای مواردی از قبیل حل مسئله، یادگیری پویا، برنامه ریزی استراتژیک و تصمیم گیری کمک می کند که در نهایت موجب کارآفرینی می شود.(باقری،۱۳۸۹)

دانش و تجربه افراد در کنار هم، موجب توسعه کارآفرینی می شوند. مدیریت دانش از طریق مدیریت بهتر ایده ها ، افزایش توانمندی و بهره وری کارکنان و رهبری موثر دانش می تواند منجر به کارآفرینی در افراد گردد. مدیریت دانش از طریق تزریق اطلاعات و دانش در سازمانها به کارآفرینی در فرایند تصمیم گیری، برنامه ریزی، هدف گذاری کمک می کند .(طاهری ، ۱۳۸۹)

• • 1. 1. بیان مساله تحقیق

     

     

امروزه سازمان ها در کشورمان نگاه جدی به مقوله کارآفرینی ندارند و حمایت کافی از کارآفرینان صورت نمی گیرد. حال آنکه سازمان های امروزی در محیطی پویا، پر ابهام و متحول فعالیت می کنند و این تغییر و تحولات به قدری زیاد است که برای آنها چاره ای جز انطباق و پاسخگویی به این تغییرات را باقی نمی گذارد. از این رو تضمین و تداوم حیات و بقا سازمان ها نیازمند یافتن راه حل ها و روش های جدید با مشکلات است که به نوآوری، برای خلق محصولات و فرایندها و روش های جدید بستگی دارد می توان گفت یکی از چالش های مدیران عدم استفاده کافی از مدیریت دانش در سازمان است. در اغلب سازمان ها از توانایی کارکنان استفاده نمی شود. به عبارت دیگر افراد توان بروز خلاقیت، ابتکار، نوآوری و فعالیت های بیشتری دارند و اما در محیط سازمانی به دلایلی از این قابلیت ها به طور مطلوب بهره برداری نمی شود. به همین دلیل و با توجه به قابلیت های مدیریت دانش نظیر خلق دانش، ذخیره و نگهداری دانش، انتقال و به کارگیری دانش می توان تا حد زیادی به سوی کارآفرینی و بالاخص کارآفرینی سازمانی حرکت کرد. مدیریت دانش با ایجاد توسعه و ترویج دانش و تمرکز بر دارایی های غیر فیزیکی سازمان(تجارب و دانش کارکنان) شرایطی را برای بروز رفتار کارآفرینانه فراهم می نماید و باعث بوجود آمدن سازمان های کارآفرین می شود که مجموعه این اقدامات تاثیر مستقیم بر روی رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان دارد. در واقع می توان گفت سازمان ها اگر بخواهند از رویکرد کارآفرینی برای نیل به اهداف خود یعنی بقا رشد و توسعه بهره مند شوند بایستی با مدیریت بر دانش شرایطی را برای بروز رفتار کارآفرینانه فراهم نمایند. هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی در شرکت ایران خودرو می باشد. تا بدین وسیله سازمان مذکور با استقرار مدیریت دانش و از مجرای کارآفرینی سازمانی، مزیت رقابتی خود را ارتقا بخشد. در چند سال اخیر به واسطه محدودیت های پدید آمده، کمبودهایی در صنعت خودرو شکل گرفته و اعتبار خودروسازان را نزد مشتریان مخدوش کرده است برای جبران این کمبودها انجام امور اصلاحی برای افزایش کیفیت و جلب رضایت مشتری آغاز شده است. با توجه به مزیت رقابتی که هر دو موضوع برای سازمان ها ایجاد می کنند باعث شد که تحقیق حاضر به بررسی تاثیر این دو مقوله در شرکت ایران خودرو که نیاز به تحول و نوآوری در محصولات و سازمان و همچنین رقابت در بازار بین الملل دارد بپردازد.
بنابراین با توجه به اهمیت مدیریت دانش و کارآفرینی مساله اصلی این تحقیق این است که مدیریت دانش بر کارآفرینی سازمانی در شرکت ایران خودرو چگونه تاثیر می گذارد؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق:
کارآفرینی سازمانی راهبردی برای توسعه اقتصادی محسوب می شود و سازمانها این استراتژی را در پاسخ به نیازی که به آنها تحمیل شده است به کار می گیرند که عبارتند از:
۱-افزایش سریع رقبای جدید
۲-ایجاد حس بی اعتمادی نسبت به شیوه های مدیریت سنتی در سازمانها
۳-خروج بهترین نیروهای کار از سازمانها و اقدام آنان برای کارآفرینی مستقل
که این موارد موجب شده است تا حیات سازمان هر چه بیشتر در معرض خطر قرار گیرد و مدیران سازمانها دائما به فکر یافتن راه حلی برای رهایی از این مشکلات باشند تا بتوانند با تطبیق هر چه بیشتر با شرایط متغییر اقتصادی و پذیرش ریسک و اعمال نوآوری در محصولات و خدمات، سود کلانی را عاید سازمان سازند. برخی از دلایل عمده ضرورت کارآفرینی در سازمان عبارتند از:
عقب نماندن از رقبا
ضرورت ریسک پذیری
پیشرفت سریع دانش و فناوری
تعامل سازمان با تحولات بازار
خروج بهترین نیروهای کاری از شرکت ها و اقدام به کارآفرینی مستقل
ضرورت ایجاد واحدهای مستقل کاری در بنگاه های بزرگ
توجه ویژه به کارآفرینی در سازمان به دو دلیل اساسی صورت می گیرد:
۱-کارکنان و تفکراتشان را در سازمان فعال و پویا نگه دارد.
۲- به ساختار سلسله مراتبی سازمان، حیاتی دوباره ببخشد(پارداختچی، شافعی،۲۰۰۵)
یکی از ویژگی های مهم سبز فایل، ظهور پدیده مدیریت دانش است. در سال های اخیر، سازمان ها و شرکت های مختلف، پیوستن به روند دانش را آغاز کرده و مفاهیم جدیدی چون کار دانشی، دانشکار، مدیریت دانش و سازمان های دانشی خبر از شدت یافتن این روند می دهند. پیتر دراکر با بکارگیری این واژگان خبر از ایجاد نوع جدیدی از سازمان ها می دهد که در آنها به جای قدرت بازو قدرت ذهن حاکمیت دارد. بر اساس این نظریه در آینده جوامعی می توانند انتظار پیشرفت و توسعه داشته باشند که از دانش بیشتری برخوردار باشند. به این ترتیب برخورداری از منابع طبیعی نمی تواند به اندازه دانش مهم باشد. سازمان دانشی به توانمندی های دست می یابد که قادر است از نیروی اندک قدرتی عظیم بسازد. مدیریت دانش از یک طرف با جذب دانش های جدید به درون سیستم و از طرفی دیگر با اداره موثر آن دانش ها می تواند مهم ترین عامل تغییر یک سازمان باشد.
دانش سازمانی و کارآفرینی، در دنیای پر شتاب معاصر، فرصت مناسبی است برای سازمان هایی که به خوبی آن را نمی شناسند و به کار می گیرند. در عین حال تهدیدی جدی برای سازمان هایی است که به تحولات محیطی کم توجه بوده و آن را نمی شناسند. در حال حاضر مدیریت دانش و کارآفرینی یک مفهوم جدید و پرطرفدار محسوب می شود و فرایندی است که به سازمان کمک می کند تا اطلاعات و تخصص های مهمی را که قسمتی از حافظه سازمان هستند و معمولا به یک حالت بدون ساختار در سازمان وجود دارند، شناسایی، انتخاب، سازماندهی، توزیع و منتقل نمایند.(لاجوردی و خان بابایی،۱۳۸۶) پس لازم است مدیران عالی سازمان به مفهوم کارآفرینی به طور اعم و کارآفرینی سازمانی به طور اخص حساس باشند و آن را به عنوان یکی از عوامل عمده برای بقا و رشد سازمان در شرایط پر تلاطم و شدیدا رقابتی دنیای امروز در نظر بگیرند. این تحقیق در پی بررسی رابطه مدیریت دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی در شرکت ایران خودرو می باشد. هدف از انجام این مهم این است که بدانیم مدیریت دانش و ابعاد آن بر گرایش به سمت کارآفرینی سازمانی و در نهایت افزایش سودآوری و ماندن در صحنه رقابت موثر است.
۱-۴- هدفهای تحقیق :
۱-۴-۱- اهداف اصلی: تعیین تاثیر مدیریت دانش بر کارآفرینی سازمانی در شرکت ایران خودرو
۱-۴-۲- اهداف فرعی
تعیین تاثیر خلق دانش بر کارآفرینی سازمانی
تعیین تاثیر ذخیره و نگهداری دانش بر کارآفرینی سازمانی
تعیین تاثیر انتقال دانش بر کارآفرینی سازمانی
تعیین تاثیر به کارگیری دانش بر کارآفرینی سازمانی
۱-۵- چارچوب نظری تحقیق :
مدیریت دانش یک پدیده جدید، یک مدل تجاری میان رشته ای با همه منظرهای دانش در قالب سازمان می باشد. مدیریت دانش فرایند ایجاب، جذب، بکارگیری و به کار گیری مجدد دانش فردی و سازمانی است بات(۲۰۰۰) مدیریت دانش را “فرایند ایجاد، تایید، ارائه، توزیع و کاربرد دانش می داند”
مدیریت دانش درباره ی کسب و ذخیره کردن دانش کارکنان و قابل دسترسی کردن دانش به دیگران در داخل یک سازمان است.(نوناکا،۱۹۹۵) در راستای نو آوری وسیعتر به عنوان یک عامل اساسی در ازدیاد توسعه محصولات و خدمات بوده است.(مک آدام،۲۰۰۰)
ترسیم جریان دانش، چارچوبی را برای به تصویر کشیدن دانش فراهم می کند که به طور آسان قابل ارزیابی، تغییر و تسهیم به وسیله دیگر کاربران می باشد.
نیسن(۲۰۰۰) یک مدل ترکیبی از فرایند مدیریت دانش با گام های زیر ارائه می دهد:
جمع آوری دانش
سازماندهی دانش
ذخیزه کردن دانش
قابل دسترسی کردن دانش
استفاده و بهره برداری از دانش
ارزیابی دانش
با بهره گیری از اطلاعات و داده های مناسب است.
با ابداع مفهوم مدیریت دانش واتر هاوس استراتژی های تجاری در مدیریت دانش، نوناکا و تاکوشی(۱۹۹۱) با طرح بازبینی تجاری هاروارد و با نگارش کتاب شرکت دانش آفرین(۱۹۹۵)، تام استوارت(۱۹۹۱) با اهمیت به سرمایه فکری، پیتر دراکر (۱۹۹۴)با طرح منبع دانش، رومر(۱۹۹۵) با طرح دانش به عنوان منبع بی پایان و… را ارائه دادند.