مراکز خدماتی

فروشگاه‌های تخفیف دار
خرده فروشان زیر قیمت
نمایشگاهفروش یا کاتالوگ

زنجیره‌های مشارکتی
تعاونی خرده فروشی و
زنجیره داوطلبانه
تعاونی‌های مصرف
مؤسسات امتیازی
شرکت‌های ترکیبی تجاری

منطقهتجاری مرکزی
مراکز خرید منطقه ای
مراکز خرید ناحیه ای
مراکز خرید محلی

خرده فروشی براساس سطح خدم کالاها از نظر خدمات مورد نیاز با هم فرق می‌کنند. مشتریان نیز از نظر اهمیتی که برای خدمات قائل می‌شوند با هم تفاوت دارند. در این جا سه سطح خدمات شامل سلف سرویس، خدمات محدود و خدمات کامل همراه با خرده فروشانی که این گونه خدمات را ارائه می‌دهند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. خرده فروشی سلف سرویس در طول دهه ۱۹۳۰ در امریکا رشد سریعی داشته است. در خرده فروشی سلف سرویس وظیفه جستجو، مقایسه و انتخاب بر عهده مشتریان است. این شیوه امروزه در بسیاری از خرده فروشی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. خرده فروشان با خدمات محدود تا اندازه ای در امر فروش به مشتریان خود کمک می‌کنند (به دلیل تنوع بیشتر کالاها و نیاز به اطلاعات بیشتر). این فروشگاه‌ها معمولاً خدمات اعتباری نیز برای مشتریان فراهم می‌کنند. خرده فروشان با خدمات کامل خرده فروشانی هستند نظیر فروشگاه‌های اختصاصی و فروشگاه‌های بزرگ درجه یک. در این گونه فروشگاه‌ها در تمام مراحل فرایند خرید، فروشندگان به مشتریان کمک می‌کنند. این فروشگاه‌ها معمولاً کالاهای اختصاصی و کالاهایی را در اختیار دارند که مشتریان می‌خواهند درباره آن‌ها اطلاعات بیشتری را کسب کنند (کالاهایی مانند دوربین عکاسی، جواهر آلات و پوشاک گران قیمت). این فروشگاه‌ها خدمات زیادی هم چون تسهیلات اعتباری، حمل و تحویل مجانی و غیره را ارائه می‌کنند.

۲-۴-۱-۱- خرده فروشی بر اساس ترکیب کالا برای فروش
خرده فروشان را براساس طول و عرض ترکیب کالاها نیز طبقه بندی می‌کنند. بر این اساس انواع خرده فروشی عبارتند از : فروشگاه‌های اختصاصی، فروشگاه‌های بزرگ، سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های فروشنده کالاهای راحتی و سوپراستورها.
فروشگاه‌های اختصاصی
یک فروشگاه اختصاصی تعداد نسبتاً محدودی کالا در اختیار دارد با ترکیب نسبتاً کاملی از هر قلم کالا. فروشگاه‌های کالاهای ورزشی، مبلمان منزل، گل فروشی و اسباب بازی فروشی از انواع این فروشگاه‌ها هستند.
فروشگاه‌های بزرگ
این فروشگاه‌ها کالاهای بسیار متنوعی را برای فروش در اختیار دارند همچون انواع پوشاک، مبلمان و اثاثیه منزل و کالاهای خانگی و هر خط کالا دارای قسمت ویژه ای است. این فروشگاه‌ها در نیمه اول قرن حاضر رشد کرده اند، ولی برای رقابت با سایر فروشگاه‌ها به خط مشی‌های مختلفی هم چون تبدیل شدن به فروشگاه‌های اختصاصی و یا تخفیف دار روی آورده اند.
سوپرمارکت‌ها
سوپرمارکت‌ها فروشگاه‌هایی بزرگ، کم هزینه، و با حجم کالای زیاد می‌باشند. این فروشگاه‌ها به صورت سلف سرویس اداره می‌شوند و درصد سود کمی روی کالاها می‌کشند. این فروشگاه‌ها امروزه با توجه به خصوصیات جغرافیایی مشتریان خود اقدام به استفاده از فروشگاه‌های تخصصی می‌کنند. آن‌ها مطابق نیازهای اقتصادی و اخلاقی بازارهای محلی خود، اندازه فروشگاه و نوع تبلیغات و ترکیب کالاهای موجود در فروشگاه را تعیین و تنظیم می‌کنند.
فروشگاه‌های راحت (خواربار فروشی)
فروشگاه‌های راحت فروشگاه‌های کوچکی هستند که تعدادی محدود اما بسیار سودآور و پر منفعت از کالاهای راحتی را برای فروش در اختیار دارند. این فروشگاه‌ها معمولاً در حوالی مناطق مسکونی قرار دارند و هر ۷ روز هفته را کار می‌کنند و ساعات کار آن‌ها نیز طولانی است. این فروشگاه‌ها امروزه جهت حفظ سهم بازار خود به فکر طراحی مجدد فروشگاه‌های خود هستند. برای این منظور آن‌ها از رنگ‌های زنده تری استفاده می‌کنند،. نور پردازی و امکانات پارک خودرو بهتری فراهم می‌کنند و قیمت‌های فروش خود را تا حد ممکن رقابتی می‌کنند.
سوپر استورها، فروشگاه‌های ترکیبی و فوق بازارها
این سه نوع فروشگاه از سوپرمارکت‌های معمولی بزرگ ترند (تقریباً دو برابر) و ترکیب بسیار متنوعی از مواد غذایی و اقلام غیر غذایی عادی را برای فروش عرضه می‌کنند و خدمات متنوعی همچون خشکشویی، خدمات پستی، نقد کردن چک و غیره را برای مشتریان فراهم می‌کنند. سوپر استورها امروزه ۳۹ در صد فروشگاه‌های مواد غذایی را شامل می‌شوند.
فروشگاه‌های ترکیبی
همان فروشگاه‌های مواد داروئی و غذائی ترکیبی هستند و از سوپر استورها تقریباً دو برابر بزرگ ترند ولی فقط ۲۱ درصد فروشگاه‌های مواد غذایی امروز را در بر می‌گیرند.
فوق بازارها (هایپرمارکت^[۴]) از فروشگاه‌های ترکیبی هم بزرگترند و از ترکیب سوپر مارکت، فروشگاه‌های تخفیف دار و خرده فروشی انباری به وجود می‌آیند. اقلام و کالاهایی که این فروشگاه‌ها عرضه می‌کنند، فراتر از اقلام و کالاهای عادی است. فوق بازارها مانند انبار عمل می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که رضایت مشتریان از فوق بازارها ۲۵ در صد کم تر از سوپرمارکت‌هاست و این به نظر کارشناسان موفقیت آتی این فروشگاه‌های غول پیکر را دچار تردید می‌کند.
مراکز خدماتی
“کالای” موضوع بعضی از فعالیت‌های اقتصادی، خدمت است. هتل داری، متل داری، بانک داری، خطوط هواپیمایی، مراکز آموزش عالی، بیمارستان، تئاتر و سینما، باشگاه‌ها، رستوران، خدمات تعمیر، آرایشگاه و خشکشوئی‌ها از جمله خرده فروشی‌های خدماتی اند. خرده فروشی خدماتی در بسیاری از کشورها مثل امریکا به مراتب بیش از رشد خرده فروشی کالا بوده است و هر صنعت خرده فروشی دارای مشی خاصی است.
۲-۴-۱-۲- خرده فروشی براساس قیمت‌های فروش
خرده فروشان را می‌توان براساس سطح عمومی قیمت‌های فروش آنان نیز طبقه بندی کرد. اکثر خرده فروشان دارای قیمت‌های فروش و خدماتی معمولی هستند و کالاهایی را می‌فروشند که دارای کیفیتی معمولی اند. بعضی دارای کالاهایی با کیفیت بالاتر و قیمت‌های بالاتری هستند. خرده فروشانی که قیمت‌های فروش پایین تری دارند عبارتند از : فروشگاه‌های تخفیف دار، خرده فروشان زیر قیمت و نمایشگاه‌های فروش با کاتالوگ.
فروشگاه‌های تخفیف دار
فروشگاهی است که کالاهای استاندارد را با سطح قیمت پایین تری به فروش می‌رساند. این فروشگاه‌ها درصد سود خود را به امید افزایش حجم فروش، پایین می‌آورند و کالای در معرض فروش نیز از جمله کالاهای درجه یک هستند.
خرده فروشان زیر قیمت
این خرده فروشان زیر قیمت عمده فروشی خرید می‌کنند و قیمت فروش آن‌ها نیز پایین تر از قیمت خرده فروشی است. خرده فروشان زیر قیمت معمولاً عرضه کننده کالاهایی با کیفیت اما غیر ثابت و در حال تغییر هستند.
نمایشگاه‌های فروش با کاتالوگ
نمایشگاه‌های فروش با کاتالوگ مجموعه ای ازکالاهای گران قیمت با مارکت‌های با اعتبار و پر گردش را در سطح قیمت‌های نسبتاً مناسب به فروش می‌رسانند. در این نمایشگاه‌ها سعی می‌شود هزینه‌ها و درصد سود برای بالا بردن حجم فروش حتی الامکان در سطح پایینی نگهداری شود.
۲-۴-۱-۳- خرده فروشی براساس کنترل مجاری فروش
تقریباً ۸۰ درصد تمام فروشگاه‌های خرده فروشی مستقل اند. اشکال دیگر خرده فروشی‌ها براساس مالکیت‌های مختلف به ۵ دسته ی زنجیره مشارکتی، تعاونی خرده فروشی و زنجیره داوطلبانه، تعاونی‌های مصرفی، سازمان امتیازی و شرکت‌های ترکیبی تجاری تقسیم می‌شود.
زنجیره مشارکتی
یک فروشگاه زنجیره ای شامل دو یا چند مجاری فروش کالاست که دارای مالکیت و مدیریت مشترک است و در آن خرید به طور متمرکز انجام می‌شود. این فروشگاه‌ها در کلیه زمینه‌های خرده فروشی فعالیت دارند. اما در حیطه فروشگاه‌های بزرگ، کالاهای متنوع، مواد غذایی، مواد دارویی، کفش و فروشگاه شاخص ترند.
تعاونی خرده فروشی و زنجیره داوطلبانه