رمزگشایی فرآیندی است که در آن دریافت کننده، پیام را تفسیر و معنی می‌کند ،افراد هنگام رمزگشایی پیام‌ها تا حدود زیادی به تجربیات و دانش گذشته خود تکیه می‌کنند. اگر نماد پیام از نظر فرستنده و گیرنده یک معنی داشته باشد، رمزگشایی با موفقیت انجام می‌گیرد. در غیر اینصورت هر اختلافی بین تفسیر فرستنده و گیرنده از نماد باعث اطلاعات غلط خواهد شد.

۲-۳-۴-۵-دریافت کننده

دریافت کننده یا پاسخ دهنده، فرد یا گروهی است که پیام‌ به آن‌ها خطاب می‌شود،نوع تفسیر و رمزگشایی دریافت کننده، بستگی به خصلت‌های فردی، ویژگی‌ها و تجربیات وی دارد. فرستنده هنگام رمز گذاری و انتقال اطلاعات فرصت دارد تا تناسب پیام را در نظر بگیرد. دریافت کننده می‌تواند مواردی مثل رمزگشایی یا عدم رمزگشایی پیام، کوشش برای تفسیر پیام، و هر اقدام پیامدی آن را انتخاب کند.

۲-۳-۴-۶-بازخورد

بازخورد ارتباط، اطلاعی است که فرستنده کسب می‌کند و دلالت بر این دارد که آیا دریافت کننده پیام را درست تفسیر کرده یا خیر،در ارتباط اثربخش معمولا اطلاع از نتایج ضروری است. البته دریافت کننده ممکن است پیام را کاملاً درک کرده باشد،‌ حتی اگر فرستنده هنوز بازخورد را دریافت نکرده باشد. در هر حال، در بیشتر ارتباطات رسیدن به این رویکرد در بهترین وضعیت با خطر همراه است. معمولا بعضی از قسمت‌های ارتباط، به ویژه دستورالعمل وظایف، نیاز به توضیح، تکمیل بیشتر و یا تصریح دارد. فرستنده باید رسیدن پیام و درک شدن کامل آن را پیگیری نماید. فرایند ارتباط اگر به این شکل دیده شود چرخشی است. منبع، پیام را ارسال می‌کند و بازخورد آن را دریافت می کند. اگر دریافت کننده نیاز به تصریح اطلاعات اولیه داشته باشد، این دور ممکن است دوباره شروع شود. (اعرابی و همکاران ، ۱۳۸۹).
انتقال پیام
رمز گذاری
وسیله
رمزگشاییرمزگشایی
وسیله رمزگذاری
بازخورد پیام دریافت شونده
فــرآینـد ارتبــاط
انتقال پیام

دریافت کننده
موانع
دریافت کننده

بازخورد پیام دریافت شونده

۲-۳-۵- مسیر ارتباطات

ارتباطات (در سازمان) مسیر افقی یا عمودی می‌پیماید. اگر ارتباطات مسیر عمودی بپیماید آن مسیر می‌تواند رو به بالا یا رو به پایین باشد.

۲-۳-۵-۱- ارتباطات عمودی

الف- مسیر رو به پایین
اگر ارتباطات در سازمان از یک سطح به سطح پایین‌تر جریان یابد، مسیر رو به پایین دارد. هنگامی که ما مدیرانی را در نظر آوریم که با زیردستان خود ارتباط برقرار می‌نمایند، به الگوی ارتباطی رو به پایین برمی‌خوریم. معمولا رهبران گروه و مدیران، هدف‌ها را تعیین می‌کنند، دستورالعمل‌هایی را در رابطه با مشاغل صادر می‌کنند، سیاست‌ها و رویه‌ها را به آگاهی کارکنان می‌رسانند. مسائلی را که باید مورد توجه قرار داد، مشخص می‌کنند و نتیجه عملکرد‌ها را بازخور می‌نمایند. ارتباطاتی که مسیر رو به پایین می‌پیماید، باید به صورت شفاهی یا تماس رودررو باشد. هنگامی که مدیر، نامه‌هایی را به آدرس خانه کارکنان می‌فرستد و درباره‌ی سیاست‌های سازمان، در رابطه با مرخصی استعلاجی مطالبی ارائه می‌کند، ما با ارتباطاتی رو به رو هستیم که مسیر روبه پایین می‌پیماید.
ب- ارتباطات رو به بالا
در گروه یا سازمان، ارتباطات مسیر رو به بالا می‌پیماید. برای بازخور نمودن نتیجه عملیات و آگاه کردن مدیران از میران پیشرفت کارها، از مسیر رو به بالا استفاده می‌شود . ارتباطاتی که مسیر رو به بالا می‌پیماید، مدیران را از نوع احساسات کارکنان (درباره‌ی شغل، همکاران و سازمان) آگاه می‌کند. در مورد شیوه‌ای که بر اثر آن امور بهبود یافته است و شنیدن ابراز نظرها، مدیران باید به ارتباطاتی تکیه نمایند که مسیر رو به بالا می‌پیمایند. نمونه‌هایی از این گونه ارتباطات بدین قرار است:
گزارشاتی که مدیران رده پایین تهیه می‌کنند و به مدیران میانی و ارشد می‌دهند تا در آن باره ابراز نظر نمایند، پیشنهادات تحقیقاتی که به صورت پیمایشی یا زمینه‌یابی درباره ی نگرش کارکنان انجام می‌شود، شیوه دادن شکایت و دادخواهی در سازمان، نشست‌ها و گردهمایی‌ها که با حضور مقامات ارشد و کارکنان رده پایین یا زیردستان تشکیل می‌شود و نشست‌هایی که به صورت غیررسمی است و در آنها کارکنان فرصت به دست می‌آورند تا درباره‌ی مسائل بحث کنند و با مدیران ارشد و نمایندگانی از مقامات بالاتر در آن‌باره تبادل نظر نمایند. برای مثال،‌ شرکت فدرال اکسپرس از این موضوع برخود می‌بالد که با سیستم‌ کامپیوتری، یک برنامه ارتباطی؛ که مسیر رو به بالا می‌پیماید، در شرکت به وجود آورده است. همه‌ی ۸۸ هزار کارمند، سالانه مورد پژوهش قرار می‌گیرند و تحقیقی که به صورت پیمایشی یا زمینه‌یابی به عمل می‌آید، به آن‌ها اجازه می‌دهد که نظر خود را ابراز نمایند و سپس مدیریت از این نظر‌ها آگاه می‌گردد. این برنامه به عنوان یکی از نقاط قوت منابع انسانی به حساب آمد و شرکت مزبور توانست بدان وسیله جایزه ملی مالکوم بالدریچ را نصیب خود نماید. (پارسیان و اعرابی، ۱۳۷۸).

خشک؛ توجه نامناسب به دارایی های انسانی و فرایند ایجاد دانش؛ ایستا و غیرپویا
عدم امکان مقایسه بیرونی

سرمایه
فکری

بخش زیادی از ارزش افزایی یک شرکت؛ ناشی از منابع ناملموس است، و بنابراین این منابع باید مثل منابع فیزیکی، پیگیری شوند.

انعطاف پذیر؛ مدل پویا؛ تا حدی امکان مقایسه بیرونی؛ قابل کاربرد برای شرکت- های دولتی.

ادبیات پیچده و مبهم؛ توسعه شاخص های کمّی هنوز در مراحل اولیه است؛ تمرکز بسیار زیاد بر ذخایر.

مأخذ: قلیچ لی و همکاران. طراحی مدل اندازه گیری و گزارش دهی سرمایه فکری؛ چشم انداز مدیریت، شماره ۳۲ /پاییز۸۸/ص۱۳۸
۲-۲-۸ ارزش بازار سهام
این ارزش در اثر انجام معامله بر روی سهام در بورس اوراق بهادار و یا بازارهای خارج از آن و یا حتی بین کارگزاران و معامله گران خصوصی بدون اجبار و منع قانونی به وجود می آید. به عبارت دیگر در اثر برخورد آزادانه ی عرضه و تقاضا برای سهام به خصوصی؛ قیمت بازار سهم مزبور، تعیین می گردد. در این بازارها ارزش مطلقی برای سهام وجود ندارد و عوامل متعددی می تواند بر روی قیمت بازار سهم تأثیر بگذارد؛ از جمله: دورنمای درآمدی شرکت، اطلاعات مالی که توسط شرکت منتشر می شود، وضعیت خاصی که شرکت در صنعت دارد، ادوار تجاری، سیکل بازار سهام، روند نرخ های بهره، تورم، عوامل سیاسی و حکومتی، عوامل روانی، تقاضا برای سهام جهت ایجاد کنترل بر شرکت و عوامل بین المللی.
۲-۲-۹ ارزش دفتری
ارزش دفتری از روی ترازنامه قابل محاسبه است. برای محاسبه ارزش دفتری کافی است که تفاوت کل دارایی ها و بدهی ها را بر تعداد سهام شرکت، تقسیم نماییم. بنابراین ارزش دفتری بیانگر ارزش شرکت به قیمت تمام شده می باشد. هر قدر حجم اندوخته ها افزایش یابد، ارزش دفتری بیشتر می شود. استفاده از سهام با ارزش اسمی پایین به جای سهام با ارزش اسمی بالا، به دلیل شامل بودن اندوخته ها در محاسبات، تأثیری بر روی ارزش دفتری سهام، نمی گذارد. ارزش دفتری به ندرت به وسیله سرمایه گذاران به عنوان یک عامل تعیین کننده در ارزیابی قیمت سهام مورد توجه قرار می گیرد، زیرا اقلام ترازنامه بیانگر ارزش ابتدایی دارایی ها در زمان خرید است و نه ارزش فعلی آنها. دو شرکت مشابهی که قیمت خرید دارایی ها، متفاوت باشد ولی دارای درآمد یکسان باشند؛ احتمالاً با وجود تفاوت در ارزش دفتری، ارزش بازار یکسانی خواهد داشت و شرکتی که توانایی کسب بازدهی مطلوبی را از دارایی هایش نداشته باشد ولی قادر باشد، دارایی هایش را تقریباً به قیمت ابرازی در ترازنامه به نقد تبدیل کند در این صورت ارزش بازارش ممکن است نزدیک به ارزش دفتری باشد.^[۲۲۷]
عموماً ارزش بازارشرکت ها، بیشتر از ارزش دفتری آن است. علت این امر هم عدم انعکاس کامل ارزش سرمایه فکری و دارایی های نامشهود در ترازنامه است و در نتیجه باعث می شود که صورت های مالی، سودمندی ارزش و اثربخشی اطلاعات خود را از دست بدهند. این امر موجب ایجاد علاقه به موضوعات مرتبط با سرمایه فکری می شود. امروزه دیگر دارایی های مشهود به تنهایی کلید کامیابی جوامع و شرکت ها نمی باشد. بلکه برخورداری از سرمایه های فکری و مدیریت این سرمایه ها است که در عرصه محیط پرتلاطم و چالشی امروز، رمز موفقیت محسوب می شود. به دلیل اهمّیت روز افزون سرمایه فکری در فرایند برتری استراتژیک شرکت ها، این تحقیق به بررسی ارتباط نرخ رشد سرمایه فکری بر عملکرد حسابداری، بازار و مالی؛ شرکت های متوسط و بزرگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد.
۲-۳ بخش دوم – ارزش افزوده اقتصادی
۲-۳-۱ مفهوم ارزش افزوده اقتصادی
یک معیار نسبتاً جدید برای اندازه گیری عملکرد مدیریتی عبارت از ارزش افزوده اقتصادی EVA) ( می باشد.این مقیاس امروزه بطور گسترده ای از طرف شرکت ها به منظور جبران دادن خدمت مدیران اجرایی با حداکثرسازی ثروت سهامداران بکار می رود. ارزش افزوده اقتصادی مقیاسی برای اندازه گیری سود واقعی یک شرکت است. وقتی حسابداران سود خالص را محاسبه می کنند، هزینه سرمایه بابت وام های گرفته شده(هزینه نرخ بهره) از سود خالص کسر می گردد. اما در محاسبه مربوط به سهام عادی هیچ هزینه ای برای هزینه سرمایه این سهام کسر نمی گردد. بنابراین از نظر مفهوم اقتصادی؛ سود خالص بیشتر از سود واقعی می باشد. ارزش افزوده اقتصادی این شکاف حاصله از قراردادهای حسابداری را پر می کند.^[۲۲۸] ارزش افزوده اقتصادی یکی از عوامل تعیین کننده ی ارزش و عملکرد شرکت ها محسوب می شوند. به نحوه ی که با افزایش سرمایه فکری شرکت ها؛ ارزش افزوده اقتصادی نیز افزایش می یابد.
فلسفه ی زیربنای ارزش افزوده اقتصادی از آنجایی است که سرمایه گذاران در قبال فراهم آوردن منابع مالی و متحمل شدن ریسک تجاری در انتظار دریافت پاداش هستند. سودعملیاتی شرکت باید به منظور خلق ارزش برای سهامداران از هزینه سرمایه، سبقت گیرد. در محاسبه ی سود حسابداری فقط هزینه ی تامین مالی از طریق بدهی منظور می شود و مدیران وجوه فراهم شده ی سهامداران را بدون هزینه، فرض می کنند. امّا در مفهوم ارزش افزوده اقتصادی، هزینه ی تامین مالی از طریق صاحبان سهام نیز منظور می شود؛ زیرا پول به خودی خود وارد شرکت نمی شود و هر وجهی هزینه ای دارد. استوارت معتقد است که سود هر سهم و رشد سود؛ معیارهای گمراه کننده ای از عملکرد شرکت ها هستند و در این میان، ارزش افزوده اقتصادی، بهترین معیار ارزیابی عملکرد است. شرکتی که ارزش افزوده ی اقتصادی آن برای سال های متوالی مثبت است؛ سبب می شود که سهام به صرف؛ فروش رفته و برای سهامدار ایجاد ارزش می کند امّا اگر شرکتی قادر به کسب بازدهی بیش از هزینه ی سرمایه نباشد؛ نه تنها برای سهامدار ایجاد ارزش نکرده ؛ بلکه سبب از بین رفتن ارزش شده است(یانگ،۱۹۹۷).
از مزایای ارزش افزوده اقتصادی، ارتباط این مفهوم با ارزش بازار است؛ به عبارتی دیگر ارزش شرکت تابعی از ارزش افزوده اقتصادی آتی پیش بینی شده است. ارزش افزوده اقتصادی؛ معیاری است که اختلاف عملکرد واقعی شرکت به عملکرد پیش بینی شده را نشان می دهد، در نتیجه می توان بیان کرد که ارزش افزوده اقتصادی مثبت؛ بیان کننده ی این مطلب است که ارزش شرکت با در نظر گرفتن هزینه ی سرمایه به کار گرفته شده، افزایش یافته است. همچنین کاربرد ارزش افزوده اقتصادی برای تعیین اهداف، اندازه گیری عملکرد، ارزیابی راهبردها، تخصیص سرمایه، طراحی سیستم پاداش، افزایش سرمایه وقیمت گذاری، عملی است.
ارزش افزوده اقتصادی به لحاظ اینکه، هزینه ی فرصت منابع به کار گرفته شده را بر مبنای ارزش دفتری آنها محاسبه می کند؛ می تواند تا حدی گمراه کننده باشد(به لحاظ اتکاء بر ارقام تاریخی؛ فاقد ویژگی مربوط بودن در تصمیم گیری است). همچنین گاهی اوقات، انجام تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی غیرعملی است. به این ترتیب به عنوان قاعده ای کلی، تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی برای شرکت های تازه تأسیس و شرکت های سرمایه گذاری مناسب نیست.
از دیگر معایب؛ این است که برای تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی شناسایی همه ی منابعی که در یک شرکت اسفاده شده است؛ ضروری می باشد؛ در شرایطی که بسیاری از دارایی های که در فعالیت های یک شرکت به کار گرفته می شوند؛ دارایی نامشهود هستند که شناسایی، تعیین ارزش و تعیین هزینه ی سرمایه برای آنها مشکل است.^[۲۲۹]
۲-۳-۲ تعریف اصطلاحات
۲-۳-۲-۱ سرمایه به کار رفته(Capital)
عبارت است از؛ جمع کل منابع مالی مورد استفاده برای تأمین دارایی ها که شامل جمع کل بدهی ها و
حقوق صاحبان سهام است؛ به عبارت ساده تر؛ سرمایه به کار رفته یعنی؛ جمع کل دارایی ها.
۲-۳-۲-۲ نرخ بازده کل سرمایه®
این نرخ از؛ تقسیم سود خالص عملیاتی پس از مالیات بر کل سرمایه به کار رفته، به دست می آید.
۲-۳-۲-۳ نرخ هزینه سرمایه©
حداقل بازدهی است که؛ شرکت باید از سرمایه گذاری های خود بدست آورد تا قیمت بازار سهام، تغییر نکند.
۲-۳-۲-۴ قیمت سهام(p)
عبارت است از؛ مبلغی که سرمایه گذار در یک بازار رسمی عرضه سهام؛ برای هر سهم یک شرکت حاضر
است، بپردازد که این قیمت تابع عوامل متعددی مانند: میزان عرضه و تقاضای آن سهم می باشد. بنابراین در این تحقیق منظور از قیمت سهام،قیمت بازار سهام است که توسط بازار بورس تعیین می گردد و نه قیمت اسمی آن.
۲-۳-۲-۵ نرخ رشد سود سهام(g)
عبارت است از؛ درصد افزایش در سود سهام یک سال، نسبت به سال قبل.
۲-۳-۲-۶ هزینه سرمایه
عبارت است از حداقل نرخ بازدهی که شرکت باید به دست آورد تا بازده مورد نظر سرمایه گذاران در شرکت تامین شود.
۲-۳-۲-۷ پاسخگویی نسبت به سرمایه
عبارت است از؛ حسابدهی یا استدلال منطقی یک مدیر یا فردی که وظیفه استفاده از سرمایه؛ یک سرمایه گذار را برای نیل به هدف مورد نظرش به عهده دارد؛ در زمینه روشی که برای رسیدن به هدف سرمایه گذار در پیش گرفته است(عمدتاً هدف سرمایه گذار رسیدن به سود و ثروت بیشتر است).
۲-۳-۲-۸ هزینه سهام عادی
عبارت است از؛ حداقل بازدهی که شرکت، از سرمایه گذاری های انجام شده توسط سهام عادی، بدست می آورد تا قیمت آن بدون تغییر، باقی بماند.
۲-۳-۲-۹ میانگین موزون هزینه سرمایه(WACC)
عبارت از؛ نرخ بازده مورد نیاز به منظور جلب رضایت سرمایه گذاران در شرکت یا خریداران اوراق قرضه و همچنین سهامداران آن می باشد.
۲-۳-۳ مزایای معیار ارزش افزوده اقتصادی
حداکثر کردن ارزش سهام شرکت؛ هدف اولیه و اساسی مدیریت هر واحد انتفاعی است و حداکثر
کردن ارزش شرکت تنها از طریق حداکثر کردن ارزش افزوده اقتصادی امکان پذیر است. زیرا اگر شرکتی؛ ارزش افزوده مثبت داشته باشد، ارزیابی جامعه ی سرمایه گذار در مورد شرکت؛ مثبت خواهد بود که منجر به صرف سهام خواهد شد ولی اگر ارزش افزوده اقتصادی منفی باشد، نتیجه عکس خواهد شد.

در این رساله برای اندازه گیری حاشیه امنیت کارایی ، ابتدا یک الگوریتم شامل ورودی ها و خروجی مشخص و ده گام اجرایی مطرح شده است. این الگوریتم به خوبی می تواند در مسائل مختلف تحلیل پوششی داده ها با تعداد متنوع از واحد های تصمیم گیری، ورودی ها و خروجی ها، حاشیه امنیت کارایی هر واحد را نسبت به سایر واحد های تصمیم گیری محاسبه کند. سپس یک مدل ریاضی برای مسائلی با یک ورودی و دو خروجی یا دو ورودی و یک خروجی ارائه گردید. این مدل در سه حالت مختلف و به کمک روش تجزیه و تحلیل نموداری، می تواند حاشیه امنیت کارایی هر واحد را نسبت به سایر واحد های تصمیم گیری محاسبه کند. محدودیت این مدل نسبت به تعداد ورودی ها و خروجی ها به جهت استفاده از روش ترسیمی است. نهایتاً مدلی توسعه یافته که از مدل های برنامه ریزی خطی است برای محاسبه حاشیه امنیت کارایی، در مسائلی با چندین ورودی و چندین خروجی ارائه شده است.

۵-۳-۱ محاسبه حاشیه امنیت کارایی به کمک الگوریتم
در محیط دلفی، برنامه ای طراحی شده است که می تواند با دریافت ورودی های الگوریتم زیر و اجرای گام های ده گانه آن خروجی مورد نظر را که همانا حاشیه امنیت کارایی واحد تحت بررسی نسبت به سایر واحد ها است تولید کند. این الگوریتم به شرح ذیل در فصل سوم آمده است:

برای محاسبه حاشیه امنیت مطلق کارایی واحد k، ابتدا به کمک الگوریتم فوق، حاشیه امنیت نسبی کارایی واحد k را نسبت به تمام واحدهای دیگر محاسبه می­کنیم ( ESM _k,t به ازای ۱≤t≤n، t≠k)؛ مقدار کمینه کمیت­های به دست آمده، حاشیه امنیت مطلق کارایی واحد k خواهد بود:
AESM_k = Min { ESM_k,t| 1≤t≤n, t≠k }
۵-۳-۲ محاسبه حاشیه امنیت کارایی به کمک مدل ریاضی (با محدودیت تعداد ورودی ها و خروجی ها)
در این روش که از تحلیل نموداری برای ترسیم جایگاه واحد های مورد بررسی و بر اساس میزان ورودی ها و خروجی هایشان استفاده شده ، زاویه α و β به شرح زیر تعریف شده است:
α زاویه ای است بین شعاع حامل هر نقطه متناظر با یک واحد کارا، با جهت مثبت محور طول ها.
β زاویه ای است بین شعاع حامل هر نقطه متناظر با واحدی که عملکردش را بهبود می بخشد، با جهت مثبت محور طول ها.
حال اگر:
الف) α < β باشد، حاشیه امنیت کارایی واحد کارای (a_i,b_i) را نسبت به واحد ناکارای (a’,b’) می­توان به صورت زیر بر حسب درصد بیان کرد:
در فرمول فوق تعریف می­ شود:
a_i طول نقطه متناظر با واحدی که حاشیه امنیت کارایی آن تحت بررسی است.
b_i عرض نقطه متناظر با واحدی که حاشیه امنیت کارایی آن تحت بررسی است.
m شیب خط واصل بین واحد تحت بررسی و اولین واحدی که α آن بزرگتر از α واحد تحت بررسی است.
a^‘ طول نقطه متناظر با واحدی که حاشیه امنیت کارایی واحد تحت بررسی نسبت به آن سنجیده می شود.

این واحد دارای دو train برای فازهای چهار و پنج می‌باشد که هر train به طور مجزا دارای یک قسمت فشار بالا و یک قسمت فشار پایین می‌باشد.

مصارف عمده گاز سوخت با فشار بالا در موارد زیر می‌باشد:
۱- توربین‌های گازی تولید برق (GTG) در واحد ۱۲۰
۲- توربین‌های گازی کمپرسورهای گازی در واحد ۱۰۶
۳- به عنوان گاز جاروب‌کننده (sweeping gas) در شبکه مشعل (flare)ها
۴- گاز سوختی در قسمت زباله‌سوز و پیش گرم و شمعک واحد ۱۰۸
۵- گاز اتمایزر در واحد ۱۴۲ (Burn Pit)
و مصارف عمده گاز سوخت با فشار پایین در موارد زیر می‌باشد:
۱- در واحد تولید بخار جهت تأمین سوخت بویلر در واحد ۱۲۱
۲- به عنوان گاز جاروب‌کننده (sweeping gas) در شبکه مشعل (flare)ها
۳- گاز گرم‌کننده کوره‌ها در واحدهای پروسسی
۴- به عنوان گاز شمعک در واحد ۱۴۲
۳-۲-۱۹- واحد ۱۲۳: تولید هوای ابزاردقیق
هدف از این واحد تولید هوای ابزار دقیق (Instrument Air) و هوای سرویس (Utility Air) برای فازهای ۴و۵ می‌باشد. خوراک ورودی، هوای محیط و محصولات، هوای ابزار دقیق، هوای سرویس، هوا جهت خشک کردن هوای نیتروژن، هوا برای مجموعه تولید نیتروژن (واحد ۱۲۴) و هوای مورد نیاز در واحدهای احیا کاستیک (در واحد۱۱۳) می‌باشد.
این واحد از دو قسمت اصلی به شرح زیر تشکیل شده است:
تولید هوای ابزار دقیق که این هوا توسط کمپرسورهایی که هر کدام دارای ظرفیت m3/h 6900 (حدود % ۵۰ از کل ظرفیت مورد نیاز) می‌باشند تهیه می‌شود.
خشک‌کننده‌ها که هر کدام به ظرفیت m3/h 3550 در حدود % ۵۰ ظرفیت کل می‌باشند. یک قسمت از هوای مرطوب فشرده شده به واحد تولید نیتروژن (واحد ۱۲۴) فرستاده می‌شود.
در این واحد یک قسمت ذخیره‌سازی شامل دو مخزن وجود دارد که تا مدت ۱۵ دقیقه، در زمان از کار افتادن کمپرسورها، هوای مورد نیاز سیستم را تأمین می‌کنند.
۳-۲-۲۰- واحد۱۲۴: تولید نیتروژن
هدف این واحد تولید نیتروژن مورد نیاز پالایشگاه و توزیع آن در واحدهای مختلف فازهای ۴ و۵ می‌باشد. خوراک ورودی، هوای مرطوب از واحد ۱۲۳و محصولات، گاز نیتروژن و مایع نیتروژن می‌باشد.
نیتروژن مایع تولید شده ذخیره می‌شود و در شرایط غیرعادی و زمان ازکارافتادن واحد (shut down) به عنوان یک سیستم پشتیبان به واحد سرویس می‌دهد تازمانی که نیتروژن در تجهیزات خروجی تولید گردد و واحد را تغذیه نماید.
این واحد شامل دو قسمت به شرح زیر می‌باشد:
یک واحد نیتروژن گازی که قادر به تولید Nm3/h 1600 نیتروژن گازی به اضافه Nm3/h 300 نیتروژن مایع می‌باشد.
منبع نیتروژن مایع و واحد تبخیر (Vaporizer) با Nm3/h 3300
شکل ۳-۴- نمایی از واحد تولید نیتروژن
۳-۲-۲۱- واحد ۱۲۵: تأمین آب
این واحد به منظور تأمین آب مورد نیاز قسمت‌های مختلف فازهای۴ و ۵ طراحی و ساخته شده است. خوراک ورودی، آب دریا و محصول، آب دریای فیلترشده برای واحدهای یوتیلیتی و آب آتش نشانی می‌باشد.
لوله‌های آب ورودی شامل چهار لوله ۵۶ اینچی بوده که آب را از فاصله ۸۰۰ متری از ساحل و از عمق ۹ متری از سطح دریا دریافت و به حوضچه‌ها هدایت می‌کنند.
بعد از انجام عملیاتی از قبیل فیلتر کردن آب، تزریق کلر جهت جلوگیری از رشد میکروب‌ها و جلبک‌ها در لوله‌ها و غیره، آب وارد پالایشگاه فازهای۴ و ۵ می‌شود که به دو قسمت تقسیم می‌گردد:
یک قسمت به مخزن آب دریا فرستاده می‌شود که از مخزن توسط پمپ به واحدهایی که بالاتر از ارتفاع ۵۶ متر از سطح دریا هستند( واحدهای ۱۴۶، ۱۱۶، ۱۰۷ و۱۰۱ که اغلب آب برای خنک‌کاری استفاده می‌شود) ارسال می‌گردد.
قسمت دوم به واحدهایی که پایین‌تر از ارتفاع ۵۶ متر از سطح دریا می‌باشند و فشار آب ارسالی کافی می‌باشد و نیاز به تقویت ندارد ارسال می‌گردد که در این قسمت بخش عمده آب صرف تولید آب شیرین در واحد ۱۲۶ می‌شود. واحدهای دیگری که از این شاخه تغذیه می‌شوند عبارتند از ۱۲۹، ۱۲۱، ۱۱۵، ۱۱۴ و واحد ۱۱۳٫
شکل ۳-۵- نمایی از واحد دریافت آب از دریا
۳-۲-۲۲- واحد ۱۲۶: شیرین‌سازی آب
هدف از این واحد گرفتن نمک از آب دریا و تأمین آب نمک زدایی شده برای واحدهای مختلف پالایشگاه می‌باشد. خوراک ورودی، آب دریا از واحد ۱۲۵، بخار LP از واحد ۱۲۱ و محصول، آب تازه (fresh) به واحد۱۳۲، ۱۳۰، ۱۰۳، ۱۲۷، ۱۲۸، و آب نمک برای حوض جهت ذخیره و عملیات بعدی می‌باشد.
این واحد از سه مجموعه (Package) تشکیل شده که در حالت نرمال دو مجموعه در حال کار و یکی در حالت آماده باش (stand by) می‌باشد. هر کدام از این مجموعه‌ها قابلیت تولید ۱۳۰۰ متر مکعب بروز که معادل %۵۰ ظرفیت کل است را دارد. آب این واحد از واحد ۱۲۵ تغذیه می‌شود و فرایند آن بر اساس جداکردن آب از نمک به صورت تقطیر می‌باشد و آب نمک‌های جداشده دوباره به واحد ۱۲۵ و سپس به دریا ریخته می‌شود و آب‌های مقطر ذخیره و سپس توزیع می‌شوند.
برای حذف کلر از آب از سولفیت سدیم، برای جلوگیری از کف کردن آب از ضد کف (Anti Foam) و جهت جلوگیری از رسوب از Anti استفاده می‌گردد.
شکل ۳-۶- نمایی از واحد شیرین‌سازی آب
۳-۲-۲۳- واحد ۱۲۷: تولید آب بدون املاح
هدف از این واحد تولید آب شفاف و عاری از هرگونه یون که در اصطلاح
آب(DM Demineralized water) می‌گویند می‌باشد. خوراک ورودی، آب نمک‌زدایی شده (Desalinated Water) از واحد ۱۲۶ و محصول، خوراک آب جبرانی برای بویلرها(m3/h2280) و آب با کیفیت بالا برای شستشوی پره توربین‌های واحدهای ۱۰۶ و ۱۲۰(m3/h24) می‌باشد.
آب ورودی از واحد ۱۲۶ که دارای کلر می‌باشد ابتدا توسط بی‌سولفیت، کلر‌زدایی شده که باعث تخریب بسترها نشود و سپس وارد بسترهای رزینی شده و یون‌های مثبت و منفی آب گرفته می‌شود. در حالت نرمال این بسترها به صورت سری کار می‌کنند که آب دارای خلوص بالا و کیفیت بهتری می‌باشد ولی از نظر کمیت میزان آب تولیدی کم است. در صورت نیاز به مقدار آب بیشتر از حد معمول به صورت موازی با دو برابر ظرفیت معمول اما با کیفیت کمتری کار می‌کنند. این بسترها بعد از زمان مشخص کار نیاز به احیا کردن رزین‌ها دارند که توسط اسید سولفوریک و کاستیک که هر دو با آب محصول خود واحد رقیق می‌شوند احیا می‌گردند.
۳-۲-۲۴- واحد ۱۲۸: تولید آب آشامیدنی
به طور کلی هدف این واحد تولید آب آشامیدنی و همچنین آب با کیفیت مناسب برای استفاده در پالایشگاه جهت شستشو و دیگر موارد می‌باشد. خوراک ورودی، آب شیرین از واحد ۱۲۶ با دبی m3/h 110 و محصول، آب آشامیدنی (با دبی m3/h 50، فشار barg 7 و دمای C30) جهت مصارف نوشیدنی و آب آشامیدنی برای یوتیلیتی (با دبی m3/h 60، فشار barg 7 و دمای C 30) می‌باشد.
در حالت کلی در این واحد دو نوع آب تولید می‌شود که عبارتند از:
آب آشامیدنی جهت مصارف عمومی که برای تولید آن به آب شیرین که حدودا بدون املاح می‌باشد مقدار معینی کلرید سدیم و بیکربنات سدیم اضافه کنیم و برای ضدعفونی کردن آن مقداری هیپوکلرید می‌افزایند.
آب سرویس (Utility water) که دارای کلرید کلسیم و بیکربنات سدیم است که به آب واحد ۱۲۶ اضافه شده اما هیپوکلرید به آن افزوده نمی‌شود. آب تولیدی در این واحد دارای دمای C33 می‌باشد
۳-۲-۲۵-واحد ۱۲۹: تصفیه پسابهای صنعتی
این واحد جهت تصفیه و جداسازی بهتر پساب‌های پالایشگاه به سه قسمت تقسیم شده است:
۳-۲-۲۵-۱- تصفیه آب روغنی و هیدرو کربن ها

(۴-۱۲)
که در آن  همان مقداری است که در معادله (۴-۱۰) محاسبه شده است. برای محاسبه  با در نظر گرفتن اینکه دوترون از یک پروتون و یک نوترون تشکیل شده است، بنابراین هرکدام نصف تکانه زاویه­ای مداری دوترون را حمل می­ کنند؛ بنابراین عملگر گشتاور دوقطبی مغناطیسی دوترون را می­توان به شکل زیر نوشت.

(۴-۱۳)
با به دست آوردن مقداری انتظاری این عملگر در راستای بزرگ­ترین مؤلفه تکانه زاویه­ای، یعنی  ، مقدار گشتاور دو قطبی مغناطیسی به دست می ­آید. در مورد نوترون چون بدون بار الکتریکی است،  است.
(۴-۱۴)
با جایگذاری  از رابطه (۴-۱۳) به رابطه زیر می­رسیم.
(۴-۱۵)
حال با بهره گرفتن از روابط آشنای زیر، مقدار رابطه بالا بدست می ­آید.
(۴-۱۶)
(۴-۱۷)
(۴-۱۸)
با جایگذاری روابط (۴-۱۷) و (۴-۱۸) در رابطه (۴-۱۵) نتیجه زیر به دست می ­آید.
(۴-۱۹)
همان طور که قبلاً گفته شد تکانه زاویه­ای دوترون برابر با یک است، در اینجا یعنی  . اکنون اگر بخواهیم گشتاور دو قطبی مغناطیسی دوترون با تکانه زاویه­ای مداری برابر با ۲ را حساب کنیم، با قرار دادن  ،  ،  و  در رابطه بالا به نتیجه زیر می­رسیم.
(۴-۲۰)
با جایگذاری  و  از رابطه (۴-۸) مقدار عددی گشتاور دو قطبی مغناطیسی برای حالت  به دست می ­آید. این مقدار برابر است با:  . با داشتن  حال می­توان مقادیر عددی  و  را به دست آورد.  و  . نتیجه­ای که گرفته می­ شود واضح است. تابع موج دوترون در حالت پایه از ۹۶ درصد  و ۴ درصد  تشکیل شده است [۲۶].
۴-۳- محاسبه گشتاور دوقطبی مغناطیسی دیگر هسته­ها در مدل پوسته­ای
به منظور به دست آوردن گشتاور دو قطبی مغناطیسی هسته­های با A فرد (عدد اتمی)، با در نظر گرفتن اینکه نوکلئون­های تزویج شده در ایجاد گشتاور دو قطبی مغناطیسی تأثیری ندارند و بنابراین تنها نوکلئون فرد باعث ایجاد گشتاور دو قطبی مغناطیسی می­ شود، به محاسبه آن می­پردازیم. برای این کار از رابطه (۴-۱۴) استفاده می­کنیم. عملگر گشتاور دو قطبی مغناطیسی را با رابطه زیر جایگزین می­کنیم.
(۴-۲۱)
در اینجا  ضریب اسپینی g نوکلئون و  ضریب g مداری نوکلئون فرد است. با جایگذاری این رابطه در رابطه (۴-۱۴) به رابطه زیر می­رسیم.
(۴-۲۲)
حال با بهره گرفتن از روابط (۴-۱۶) و (۴-۱۷) و در نظر گرفتن اینکه در مدل پوسته ای روابط زیر بین تکانه زاویه­ای کل و تکانه زاویه­ای مداری وجود دارد رابطه بالا را محاسبه می­کنیم.
(۴-۲۳)
(۴-۲۴)
در مدل پوسته­ای پتانسیل اسپین مدار به منظور باز تولید اعداد جادویی هسته­ای معرفی شد، که موفقیت بسیار خوبی در توضیح اعداد جادویی هسته­ای، پاریته و اسپین حالت پایه هسته­های پایدار موجود در طبیعت دارد. این پتانسیل اسپین مدار باعث تولید دو دسته گشتاور دو قطبی مغناطیسی، که بستگی به رابطه بین تکانه زاویه­ای مداری و تکانه زاویه­ای کل دارد، شد. گشتاور دوقطبی مغناطیسی هسته­ها که از طریق آزمایش به دست آمده نیز چنین الگویی را نشان می­دهد، اما مقادیر به دست آمده با مقادیر محاسبه شده متفاوت است. به منظور نزدیک شدن مقادیر محاسبه شده با مقادی آزمایشگاهی آن، بیان شده است که ضریب اسپینی g نوکلئون­های آزاد و ضریب اسپینی g نوکلئون­های مقید با هم برابر نیستند و رابطه تقریبی زیر بین آنها برقرار است [۴۶].

علت این رابطه در مدل پوسته­ای به ابر مزونی اطراف نوکلئون­ها در درون هسته نسبت داده می­ شود، چرا که در درون هسته نوکلئون­ها در فاصله نزدیک هم هستند، و به همین دلیل برهم­کنش شدیدتری با هم دارند. که این خود می ­تواند منجر به متلاشی شدن لحظه­ای نوکلئون شود. نتایج حاصل در شکل­های (۴-۱) و (۴-۲) آورده شده است.
شکل (۴-۱): مقادیر تجربی گشتاور دو قطبی مغناطیسی هسته­های پروتون فرد و پیش بینی مدل پوسته­ای.
شکل (۴-۲): مقادیر تجربی گشتاور دو قطبی مغناطیسی هسته­های نوترون فرد و پیش بینی مدل پوسته­ای.
۴-۴- محاسبه گشتاور دو قطبی مغناطیسی دوترون با بهره گرفتن از مدل شبه کوارکی
۴-۴-۱- مقدمه
بر طبق نظریه­ های موجود باریون­ها از سه کوارک تشکیل شده ­اند. کوارک­ها در شش طعم مختلف و سه رنگ آبی سبز و قرمز از ذرات بنیادی تشکیل دهنده جهان می­باشند.
هسته دوترون از یک پروتون و یک نوترون تشکیل شده است. برای محاسبه گشتاور دو قطبی مغناطیسی دوترون در مدل پوسته­ای با در نظر گرفتن اینکه هسته در حالت پایه دارای تکانه زاویه­ای مداری  است، گشتاور دو قطبی مغناطیسی را برابر با  به دست آورده­اند (معادله (۴-۱۰)). همان طور که در قسمت­ های قبلی گفته شد، به منظور بهبود نتیجه به دست آمده با مقدار آزمایشگاهی، در مدل پوسته­ای فرض شده است که حالت پایه دوترون ترکیبی از تکانه زاویه­ای مداری یک و دو می­باشد. در هسته­های سنگین­تر نیز، در این مدل مقدار ضریب g پروتون و نوترون مقید با ضریب g پروتون و نوترون آزاد، به منظور مطابقت با مقادیر آزمایشگاهی، متفاوت در نظر گرفته می­ شود. در اینجا دوترون را تشکیل شده از دو نوکلئون در نظر می­گیریم، یک پروتون و یک نوترون، ولی به خاطر نزدیکی این دو نوکلئون به هم، کواک­های سازنده آنها مرتباً با هم برهم­کنش دارند که این برهم­کنش باعث متلاشی شدن نوکلئون­ها می­گردد و سپس مجدداً به علت وجود نیروی قوی بین کوارک­ها، نوکلئون­ها تشکیل می­گردند. بنابراین دوترون را تشکیل شده از ۶ کوارک در نظر می­گیریم، که خود تشکیل دو نوکلئون می­ دهند. دوترون را تشکیل شده از ۳ کوارک u با رنگ­های مختلف و سه کوارک d با رنگ­های مختلف در نظر می گیریم. اگر سه کوارک u به سه رنگ مختلف قرمز، آبی و سبز باشد و سه کوارک d نیز سه رنگ مختلف داشته باشد، هر شش کوارک با در نظر گرفتن اصل طرد پائولی در یک تراز (تراز پایه) جای می گیرند. دوترون در حالت پایه دارای تکانه زاویه­ای مداری  می­باشد. در قسمت ۴-۴-۲ تابع موج دوترون را محاسبه می کنیم و در قسمت ۴-۴-۳ با بهره گرفتن از این تابع موج مقدار گشتاور دو قطبی مغناطیسی دوترون را محاسبه می­کنیم.
۴-۴-۲- محاسبه تابع موج دوترون
تابع موج دوترون را بر اساس ساختار کوارکی آن می توان به شکل رابطه (۴-۲۵) نوشت، که شامل چهار قسمت جداگانه، تابع فضایی، تابع اسپینی، تابع طعم و تابع رنگ می باشد.
(۴-۲۵)
چون نوکلئون­ها و کوارک­ها همگی فرمیون هستند بنابراین از آمار فرمی- دیراک پیروی می­ کنند و تابع موج کل دوترون نتیجتاً بایستی پاد متقارن باشد (در اثر جایگشت هر دو نوکلئون و در داخل هر نوکلئون در اثر جایگشت هر دو تا کوارک). ما نمی­دانیم که شکل تابعی قسمت فضایی حالت پایه چگونه است اما مطمئناً متقارن می­باشد، به دلیل اینکه برای همه کوارک­ها،  . سه رنگ مولد تقارن رنگی SU(3) است، با کنار هم قرار دادن ۳ رنگ یک رنگ دهگانه دو رنگ هشت­گانه و یک رنگ یگانه به دست می آوریم.
(۴-۲۶)
به طور طبیعی تمام ذرات بی­رنگ هستند. در حقیقت این یک حالت ساده از قانون کلی­تر می­باشد. هر ذره که به گونه طبیعی به وجود آمده یک یگانه رنگ می­باشد. در SU(3) حالت یگانه کاملاً پاد متقارن می­باشد. بنابراین هر یک از دو نوکلئون دوترون دارای تابع رنگ یگانه و پاد متقارن است. حاصلضرب  از تابع موج دوترون را بهتر است بر حسب توابع موج پروتون و نوترون بنویسیم.
(۴-۲۷)
در این رابطه  و  به ترتیب تابع موج نوترون و پروتون است. چون نوکلئون­ها فرمیون هستند تابع موج کلی پاد متقارن می­باشد. نوکلئون­ها از ۳ کوارک تشکیل شده ­اند. برای به دست آوردن قسمت اسپینی با توجه به اینکه تشکیل گروه SU(2) می­ دهند داریم [۴۷]
(۴-۲۸)
(۴-۲۹)
(۴-۳۰)
(۴-۳۱)
ترکیب­های اسپین متقارن هستند ولی ترکیب­های اسپین به طور جزئی پاد متقارن هستند. جابجایی دو ذره منجر به تغییر علامت خواهد شد. مطابق زیرنویس در ردیف اول جابجایی دو ذره­ی ۲ و ۱ و در ردیف دوم جابجایی دو ذره ی ۳ و ۲ منجر به تغییر علامت رابطه می­ شود. همچنین می­توانیم یک جفت حالت نامتقارن را در ذره­ی ۱ و ۳ ایجاد کنیم.
(۴-۳۲)
اما (۴-۳۲) از دو تای دیگر مستقل نیست و مطابق رابطه زیر به آن­ها مربوط می­ شود.
(۴-۳۳)
قسمت  نوکلئون­ها چون از دو کوارک u و d تشکیل شده ­اند همانند قسمت اسپینی تشکیل گروه SU(2) می­ دهند و می­توان با جایگزینی اسپین با u و اسپین با d قسمت  را به دست آورد. چون همانطور که گفته شد تابع رنگ برای پروتون­ها پاد متقارن، تابع فضایی نیز به خاطر  متقارن است حاصلضرب  برای پروتون و نوترون باید متقارن باشد. اسپین نوکلئون­ها  است، بنابراین از تقارن­های آمیخته انتخاب می­ شود. بنابراین  نیز از تقارن­­های آمیخته انتخاب می شود. قسمت اسپین و طعم تابع موج نوکلئون به صورت زیر نوشته می­ شود.
(۴-۳۴)
(۴-۳۵)
که ۹ جمله متمایز می­باشد. تابع موج نوترون با تعویض در تابع موج پروتون به دست می ­آید. تابع موج دوترون به شکل زیر است.