۲۱۲

مدارس و حوزه های دینی

۴

۵

۳

۴

۲

۳

۱۱

۷

۱۳۳

۱۳-۴ - توزیع پاسخگویان برحسب شیوه های کسب شناختهای دینی
همزاد با نضج علم تجربی، نوعی معرفتشناسی پوزیتیویستی شکل میگیرد که معارف و شناختها را به دو دسته عمومی و تخصصی(علمی) تقسیم میکند که نوعی تفکیک ارزشی میان معارف است. معرفت علمی به عنوان معرفت موثق این حق را پیدا میکند که سایر معارف را به عنوان موضوع خود انتخاب و مطالعه و بررسی کند. در این صورت معارف عمومی تنها در صورتی وثاقت مییابند که با ملاکهای معرفت علمی ارزیابی و تأیید شوند. میزان آشنایی افراد با معارف دینی به ویژه راه دسترسی آنها به این معارف میتواند در فهم نسبت علم تجربی و دین دخیل باشد. آنهایی که معارف دینی خود را بیشتر از کانالهای عمومی دریافت میکنند برای اینکه معارف دینی را تابع علوم تجربی ببینند آمادگی بیشتری دارند و برعکس کسانی که معارف خود را از طرق تخصصی دریافت میکنند کمتر به این تبعیت تن میدهند. نتایج به دست آمده نشان میدهند که از میان راه های احتمالی کسب شناخت دینی، ۹/۵۷ درصد پاسخگویان، اولویت اول خود را خانواده دانستهاند، ۱/۲۶ درصد آنها اولویت اول خود را مطالعه هدفمند شخصی، ۳/۱۰ درصد آنان اولویت اول را تحصیل در مدارس و حوزه های دینی، ۹/۷ درصد آنها اولویت اول را دروس معارف اسلامی مدارس و دانشگاه‌ها، ۱/۷ درصد آنان اولویت اول را مطالعات تفننی و اتفاقی، ۴/۶ درصد آنها اولویت اول را مجالس و مراسم مذهبی و ۸/۴ درصد آنها اولویت اول را به رسانه های عمومی دانستهاند. ولی در مجموع خانواده با ۷۰۸ امتیاز(در اولویتهای اول تا هفتم پاسخگویان) در جایگاه اول، مطالعه هدفمندشخصی با ۵۷۰ امتیاز در جایگاه دوم، مجالس و مراسم دینی با ۴۴۱ امتیاز در جایگاه سوم، رسانه های عمومی با ۳۶۵ امتیاز در جایگاه چهارم، دروس معارف اسلامی مدارس و دانشگاه‌ها در جایگاه پنجم، مطالعه اتفاقی و تفننی با ۲۱۲ امتیاز در جایگاه ششم و تحصیل در مدارس و حوزه های دینی با ۱۳۳ امتیاز در جایگاه هفتم اهمیت و اثرگذاری قرار دارند.

۴-۱-۳-۳- میزان اثرپذیری از نهاد علم و دانشگاه
پنداشت از علم تجربی
پنداشت از علم در دو بعد «علم به مثابه معرفت» و «علم به مثابه حرفه» سنجیده شده است. در علم به مثابه معرفت ۵/۸ درصد پاسخگویان، علم تجربی را موثقترین نوع معرفت دانستهاند، و تنها ۵/۱ درصد آنها پنداشتی پسامدرن از علم تجربی داشتهاند و ۹۰ درصد آنها علم تجربی را سطحی از معرفت در کنار سطوح عقلانی و وحیانی معرفت دانستهاند. بدینترتیب علمگرایی در میان افراد مورد مطالعه در سطح پایینی رواج دارد. تقریباً همین نتیجه در پنداشت از علم به مثابه حرفه نیز به دست آمد. ۱۶درصد پاسخگویان علم را فراحرفه دانستهاند، ۱/۳۳ درصد آنها اشتغال به تولید، توزیع و فنّاوری علم تجربی را حرفهای ممتاز دانستهاند و ۹/۵۰ درصد آنها اشتغال به علم تجربی را حرفهای همچون سایر حرفهها دانستهاند. نتایج به دست آمده در جدول ۱۴-۴ خلاصه شده است.
۱۴-۴- توزیع پاسخگویان برحسب پنداشت از علم تجربی

پنداشت از علم تجربی

علم به مثابه معرفت

علم به مثابه حرفه

نوع

فراوانی

درصد

نوع

فراوانی

درصد

موثقترین نوع معرفت

۱۱

۵/۸

فراحرفه

۲۱

۱۶

افسانهای در کنار سایر افسانهها

۲

۵/۱

حرفۀ ممتاز

۴۴

۱/۳۳