۱۳۸۳۶

۳۴/۳۳

۲

دهستان چوکام

۳۳۷۳

۸/۳۲

۲

۱۳۰۵۲

۴۶/۳۱

۳

دهستان کته سر خمام

۳۶۴۸

۵/۳۵

۱

۱۴۶۰۶

۲۰/۳۵

۱

نقاط روستایی

۱۰۲۷۰

۱۰۰

-

۴۱۴۹۴

۱۰۰

-

ماخذ : مرکز آمار ایران ، GIS ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی سال زراعی ۷۹ – ۱۳۷۸ محاسبات نگارنده ، ۱۳۹۳
محصولات باغی چند ساله شامل درختان مرکبات ، درختان میوه ، صنوبر ، درختان محلی از قبیل ( صمد ، افراه ، نارون ، پلت ، توسکا ) گردو و توت می باشد و مساحت اشغال شده توسط باغات مرکبات ( نارنج ، پرتغال و بالنگ ) در دهستان چوکام بیشترین مساحت را ( بین ۵% تا ۲/۰ هکتار) را به خود اختصاص داده است .
شکل۳ – ۴ . مجموع سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی به تفکیک دهستان در بخش خمام
محصولات باغی چند ساله شامل درختان مرکبات ، درختان میوه ، صنوبر ، درختان محلی از قبیل ( صمد ، افراه ، نارون ، پلت ، توسکا ) گردو و توت می باشد و مساحت اشغال شده توسط باغات مرکبات ( نارنج ، پرتغال و بالنگ ) در دهستان چوکام بیشترین مساحت را ( بین ۵% تا ۲/۰ هکتار) را به خود اختصاص داده است . در مجموع بررسی محصولات باغی یکساله در بخش خمام و به تفکیک دهستانهای چاپارخانه ، چوکام و کته سر نمایانگر این مطلب است که وسعت محصولات باغی یکساله در بخش خمام به ترتیب اهمیت عبارتند از حبوبات ، سبزی و صیفی ، محصولات جالیزی و علوفه ای بوده است که دهستان کته سر بیشترین میزان تولید را در سطح بخش خمام دارا می باشد .
۳ – ۶ – ۱ – ۳ – دامداری
در بخش خمام دام های رایج که جهت پرورش استفاده می شوند می توان به ؛ گاو ، گوسفند ، گاومیش اشاره نمود که البته در چند سال اخیر به دلیل گسترش تکنولوژی ماشین آلات کشاورزی از تعداد اسب و گاومیش در منطقه کاسته شده است و بیشتر به سبب علاقه مردم به این دو حیوان مردم به نگهداری آنها مبادرت می ورزند . شیوه دامداری در بخش خمام بیشتر سنتی بوده که روستاییان ضمن پرداختن به فعالیت های زراعت و باغداری به نگهداری تعدادی دام نیز اشتغال دارند که اغلب دامها در این شیوه از بقایای محصولات زراعی و باغی استفاده می کنند . در سالهای اخیر با حمایت سازمان های متولی و مرتبط با امور کشاورزی نگهداری و پرورش دامها در قالب پرواربندی و گاو شیری در بخش خمام بصورت سنتی و صنعتی رونق زیادی داشته است که در این روش دامها در فضاهای به دور از واحدهای مسکونی و به عنوان یک فعالیت اقتصادی نگهداری می شوند . بر اساس آمار و اطلاعات اخذ شده از جهاد کشاورزی ، پروانه بهره برداری از دامداریهای سنتی و صنعتی به تعداد ۱۲۷ واحد در ۲۸ روستای بخش خمام صادر شده است که دامهای شیری تا ۱۲ راس و دامهای پرواربندی تا ۱۱۵ راس جزء دامداری سنتی محسوب می شوند و دامهای بیشتر از این تعداد دامداری صنعتی محسوب می شوند که در بخش خمام ۱۲۳ واحد از نوع دامداری سنتی و ۴ واحد از نوع دامداری صنعتی با ظرفیت بالای نگهداری دامهای بزرگ ( گاو و گوساله ) می باشند .
آمار ارائه شده در خصوص واحدهای دامداری دارای مجوز فعالیت نمایانگر این مطلب است که دهستان کته سر خمام با ۵۳ واحد دامداری ۷۳/۴۱ درصد کل دامداریهای بخش خمام دارای بیشترین تعداد دامداری سنتی در نوع بهره برداری پرواربندی گوساله را دارا می باشد .
۳ – ۶ – ۱ – ۴ –صید و صیادی و پرورش ماهی
وجود رودخانه های نسبتاً بزرگ و تالاب انزلی سبب گردیده که صید ماهی و شکار انواع پرندگان ( مرغابی ، خوتکا ، غاز و چنگر ) یکی از شیوه های درآمد زایی مردمان منطقه قرار گیرد . فعالیت پرورش استخرهای ماهیان گرمابی در ده سال اخیر در این بخش رونق بسیاری یافته است و با سیاستهای تشویق مسئولین مرتبط با این رشته کشاورزی ( شیلات و جهاد کشاورزی ) بسیاری از باغات و حتی زمین های زراعتی به استخرهای پرورش ماهی تبدیل شده اند که در اکثر روستاها چند واحد استخر پرورش ماهی در کنار زمین های زراعی و خصوصاً رودخانه ها قابل مشاهده است . البته دوره فعالیت این استخرها همزمان با آماده سازی زمین ها برای زراعت برنج بوده است که این امر موجبات غیر فعال شدن استخرها را در سالهای اخیر باعث شده است .

۳ – ۶ – ۲ – صنعت
صنایع موجود در بخش خمام را می توان در سه گروه عمده صنایع کارخانه ای ، صنایع کارگاهی تولیدی و صنایع دستی و خانگی تقسیم بندی نمود .
۳ – ۶ – ۲ – ۱ – صنایع کارخانه ای
با توجه به بررسی های به عمل آمده در زمینه صنایع کارخانه ای موجود در بخش خمام تقریباً هیچ کدام از این گروه های تولیدی از مواد خامی که در بخش خمام توسط کشاورزان تولید می گردد استفاده نمی نمایند . عمده تولیداتی که این صنایع عمدتاً کارگاهی – کارخانه ای تولید می نمایند عبارتند از : لبنیات ، رنگسازی ، گونی بافی ، نان ماشینی ، بیسکویت ، کیک ، نان بستنی ، بستنی ، ماکارونی ، اسانس میوه و … که هیچ تناسبی بین محصولات کشاورزی تولید شده در بخش خمام و تولیدات این صنایع وجود ندارد .
دهستان چوکام در بخش خمام دارای بیشترین تعداد واحد فعال در بخش صنایع کارگاهی – کارخانه ای میباشد که عمدتاً در زمینه های ماشین آلات و ادوات کشاورزی ، محصولات چوبی ، جوراب و پوشاک فعال می باشند . که این امر عمدتاً به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی رشت به خمام و دسترسی مناسب به دو بازار بزرگ یعنی شهرهای رشت و انزلی می باشد .
۳ – ۶ – ۲ – ۲ – صنایع کارگاهی – تولیدی
با توجه به بررسی های میدانی به عمل آمده مشخص گردید که این صنایع اغلب توسط نیروی کار خانواده و با سرمایه اندک اداره می شوند و از دیگر ویژگیهای این صنایع عدم سازماندهی منظم آن توسط دولت و تا حدودی عدم استفاده از منابع و تسهلات دولتی است . همچنین این صنایع از نظر وسعت مکان و تعداد نیروی کار از صنایع کارخانه ای بسیار کوچکتر می باشند . بر اساس مطالعات و بررسی های به عمل آمده در سطح بخش خمام کارگاههای فعال در بخش صنایع غذایی بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند که یکی از دلایل این امر را می توان قرار گرفتن این بخش در محور مواصلاتی رشت – انزلی اشاره نمود که سالانه میلیونها مسافر را از خود عبور می دهند . و همچنین انواع کارگاههای تولیدی متناسب با تولیدات کشاورزی بخش را ذکر نمود که تعدادی از آنها عبارتند از کارگاههای چوب بری ، برنجکوبی ، آردکوبی ، پنیر سازی و رشته و ماکارونی را اشاره نمود . کارگاههای صنایع فلزی بعد از کارگاههای صنایع غذایی دارای بیشترین اهمیت و سهم قابل توجهی از نظر تعداد شاغلین و نوع خدمات دهی به مردم را به خود اختصاص داده اند . این کارگاهها شامل کارگاههای جوشکاری درب و پنجره ، گاو صندوق سازی ، آلومینیوم کاری ، جوشکاری ساختمان ، تراشکاری ، ریخته گری ، آهنگری ، تولید ادوات کشاورزی ، تانکر سازی ، پرس کاری ، تولید قطعات یدکی و … را اشاره نمود . از آنجا که آمار دقیقی در خصوص صنایع کارگاهی در بخش خمام موجود نبوده بر اساس مطالعات میدانی به عمل آمده صنایع به ترتیب اهمیت عبارتند از ؛ برنجکوبی ، چوب بری ، بلوک زنی ، جوشکاری ، آهنگری ، تراشکاری و ساخت ادوات کشاورزی که صنایعی مانند برنجکوبی و چوب بری در اکثر روستاهای بخش به تعداد یک تا چند واحد موجود می باشد . به دلیل رشد ساخت و ساز و نیاز روستاییان به مصالح ساختمانی در چند سال اخیر تعداد واحد های بلوک زنی در این بخش رشد چشمگیری داشته است و در اکثر روستاهای بخش مورد مطالعه این کارگاهها فعال می باشند . از دیگر صنایع فعال در این بخش می توان کارگاهای چوب بری اشاره نمود که دلیل این امر علاقه مندی مردمان این بخش به کشت درخت صنوبر و همچنین تقاضای روز افزون بخش و استان و حتی کشور را می توان اشاره نمود که عمده محصولات تولیدی این کارگاها به استان های مرکزی کشور ارسال می گردند و ارزش مالی فراوانی را برای تولید کنندگان این بخش به همراه دارد .
۳ – ۶ – ۲ – ۳ – صنایع دستی خانگی